రాయ్‌పూర్‌లో నూత‌నంగా నిర్మించిన నేష‌న‌ల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బ‌యోటిక్ స్ట్రెస్ మేనేజ్‌మెంట్‌ను జాతికి అంకితం చేసిన ప్ర‌ధాన‌మంత్రి
వ్య‌వ‌సాయ విశ్వ‌విద్యాల‌యాల‌కు గ్రీన్ క్యాంప‌స్ అవార్డుల‌ను బ‌హుక‌రించిన ప్ర‌ధాన‌మంత్రి
రైతులకు, వ్య‌వ‌సాయ రంగానికి సేఫ్టీనెట్ ల‌భించిన చోట ప్ర‌గ‌తి శ‌ర‌వేగంతో ఉంటుంది.
సైన్సు, ప్ర‌భుత్వం, సమాజం క‌లిసి ప‌నిచేసిన చోట ఫ‌లితాలు మెరుగుగా ఉంటాయి. రైతులు, శాస్త్ర‌వేత్త‌లతో కూడిన కూట‌మి నూత‌న స‌వాళ్ల‌ను ఎదుర్కొనేందుకు దేశాన్ని బ‌లోప‌తేం చేయ‌గ‌ల‌దు.
రైతులు పంట ఆధారిత వ్య‌వ‌సాయంపై ఆధార‌ప‌డే స్థితినుంచి బ‌య‌ట‌ప‌డేసేందుకు, వారిని విలువ ఆధారిత‌, ఇత‌ర పంట ప్ర‌త్యామ్నాయాల‌పై ప్రోత్స‌హించేందుకు కృషి జ‌రుగుతోంది.
"పంట ఆధారిత ఆదాయ వ్యవస్థ పై ఆధార‌ప‌డే స్థితినుండి రైతులను బ‌య‌ట‌ప‌డేయ‌డానికి, విలువ జోడింపు, ఇతర వ్యవసాయ ఎంపికల కోసం వారిని ప్రోత్సహించడానికి ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి"

నమస్కారం!

 

కేంద్ర వ్యవసాయ మరియు రైతు సంక్షేమ శాఖ మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ జీ, ఛత్తీస్‌గఢ్ ముఖ్యమంత్రి శ్రీ భూపేష్ బాఘేల్ జీ, కేబినెట్‌లో నా ఇతర సహచరులు శ్రీ పురుషోత్తం రూపాల జీ, శ్రీ కైలాష్ చౌదరి జీ, సోదరి శోభా జీ, ఛత్తీస్‌గఢ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి శ్రీ రమణ్ సింగ్ జీ, ప్రతిపక్ష నాయకుడు శ్రీ ధరమ్ లాల్ కౌశిక్ జీ, వ్యవసాయ విద్యతో సంబంధం ఉన్న విసిలు, డైరెక్టర్లు, శాస్త్రీయ సహచరులు మరియు నా ప్రియమైన రైతు సోదరీమణులు మరియు సోదరులు!

 

ఘాగ్ మరియు భద్రి యొక్క వ్యవసాయ సామెతలు ఉత్తర భారతదేశంలో ఇక్కడ బాగా ప్రాచుర్యం పొందాయి. ఘఘా ఈరోజు అనేక శతాబ్దాల క్రితం చెప్పారు-

జేతే గహిరా జోటే ఖేత్,

విత్తనాలకు మించి, పండ్లు మొలకెత్తుతాయి.

అంటే, లోతైన పొలాన్ని దున్నడం, విత్తనం వేసినప్పుడు అధిక దిగుబడి వస్తుంది. ఈ సామెతలు భారతదేశ వ్యవసాయానికి చెందిన వందల సంవత్సరాల అనుభవాల నుండి తీసుకోబడ్డాయి. భారతీయ వ్యవసాయం ఎల్లప్పుడూ ఎంత శాస్త్రీయంగా ఉందో ఇది చూపుతుంది. 21 వ శతాబ్దపు భారతదేశానికి ఈ వ్యవసాయం మరియు విజ్ఞాన శాస్త్రం అభివృద్ధి చెందడానికి చాలా ముఖ్యమైనవి. ఈ రోజు దీనికి సంబంధించిన మరో ముఖ్యమైన అడుగు వేయబడుతోంది. ఇది మన దేశంలోని ఆధునిక మనస్సు గల రైతులకు అంకితం చేయబడింది మరియు చిన్న రైతుల జీవితాలను మార్చాలనే ఆశతో, ఈ రోజు నేను ఈ భారీ బహుమతిని నా దేశంలోని చాలా మంది రైతుల పాదాలకి అంకితం చేస్తున్నాను. 35 కొత్త రకాల విభిన్న పంటలు నేడు విడుదల చేయబడ్డాయి. నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బయోటిక్ స్ట్రెస్ మేనేజ్‌మెంట్ ఈరోజు రాయ్‌పూర్‌లోకూడా ప్రారంభించబడింది. నాలుగు వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయాలకు గ్రీన్ క్యాంపస్ అవార్డులు కూడా ఇవ్వబడ్డాయి. దేశంలోని రైతులు మరియు వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్తలందరినీ నేను అభినందిస్తున్నాను.

మిత్రులారా,

గత 6-7 సంవత్సరాలలో, వ్యవసాయానికి సంబంధించిన సవాళ్లను పరిష్కరించడానికి సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీని ప్రాధాన్యత ఆధారంగా ఉపయోగిస్తున్నారు. ముఖ్యంగా మారుతున్న వాతావరణంలో, కొత్త పరిస్థితులకు అనుగుణంగా , మరింత పోషకమైన విత్తనాలపై మా దృష్టి ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఇటీవలి సంవత్సరాలలో 1 3 00 కంటే ఎక్కువ రకాల విత్తన రకాలు, వివిధ రకాల విత్తనాల రకాలు తయారు చేయబడ్డాయి. ఈ శ్రేణిలో, ఈ రోజు మరో 35 పంట రకాలు దేశంలోని రైతుల పాదాల వద్ద సమర్పించబడుతున్నాయి. ఈ పంట రకాలు , ఈ విత్తనాలు, వాతావరణ మార్పుల ప్రభావాల నుండి వ్యవసాయాన్ని కాపాడటానికి మరియు పోషకాహార లోపం లేని భారతదేశ ప్రచారంలో చాలా సహాయకారిగా ఉండటానికి మన శాస్త్రవేత్తల ఆవిష్కరణ ఫలితం. ఈ కొత్త రకాలువారు సీజన్‌లో అనేక రకాల సవాళ్లను ఎదుర్కోగల సామర్థ్యం మాత్రమే కాదు, అవి మరింత పోషకమైనవి కూడా. ఈ రకాలు కొన్ని తక్కువ నీటి ప్రాంతాల కోసం, కొన్ని పంటలు తీవ్రమైన వ్యాధుల నుండి రక్షించబడతాయి, కొన్ని త్వరగా పరిపక్వం చెందుతాయి, కొన్ని ఉప్పునీటిలో పెరుగుతాయి. అంటే, దేశంలోని విభిన్న పరిస్థితులను దృష్టిలో ఉంచుకుని, వాటిని సిద్ధం చేశారు. ఛత్తీస్‌గఢ్ యొక్క నేషనల్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ బయోటిక్ స్ట్రెస్ మేనేజ్‌మెంట్ రూపంలో దేశం కొత్త జాతీయ సంస్థను పొందింది. ఈ సంస్థలు శాస్త్రీయ మార్గదర్శకత్వం , శాస్త్రీయ సహాయాన్ని అందిస్తాయి మరియు వాతావరణ మార్పు మరియు ఇతర పరిస్థితుల వల్ల తలెత్తే సవాళ్లను ఎదుర్కోవడంలో దేశ ప్రయత్నాలకు చాలా బలాన్ని ఇస్తాయి. ఇక్కడ నుండి మానవశక్తి రైలు, ఇది మా యువధాన్ సిద్ధంగా ఉంటుంది ,మెదడుతో శాస్త్రీయ మనస్సు మన శాస్త్రవేత్తలను సిద్ధం చేస్తుంది , వారు ఇక్కడ ఒక పరిష్కారాన్ని తయారు చేస్తారు , ఏ పరిష్కారం ఉద్భవించినా, వారు దేశంలో వ్యవసాయం మరియు రైతుల ఆదాయాన్ని పెంచడంలో సమర్థవంతంగా నిరూపించబడతారు.

మిత్రులారా,

మన దేశంలో పంటలలో ఎక్కువ భాగం కీటకాల వల్ల వృధా అవుతుందని మనందరికీ తెలుసు. దీనివల్ల కూడా రైతులకు తీవ్ర నష్టం వాటిల్లుతుంది. గత సంవత్సరం, కరోనాతో పోరాటం మధ్యలో, మిడతల పార్టీ కూడా అనేక రాష్ట్రాలలో పెద్ద దాడిని ఎలా ప్రారంభించిందో మనం చూశాము. చాలా ప్రయత్నాలు చేయడం ద్వారా భారతదేశం ఈ దాడిని నిలిపివేసింది, మరింత నష్టం జరగకుండా రైతులను కాపాడటానికి ప్రతి ప్రయత్నం జరిగింది. ఈ కొత్త ఇనిస్టిట్యూట్ భారీ బాధ్యతను కలిగి ఉందని నేను అర్థం చేసుకున్నాను మరియు ఇక్కడ పనిచేస్తున్న శాస్త్రవేత్తలు దేశం యొక్క అంచనాలను అందుకుంటారని నాకు నమ్మకం ఉంది.

మిత్రులారా,

వ్యవసాయ రైతు రక్షణ కలుస్తుంది , రక్షిత డాలు పొందుటకు , అప్పుడు అతను మరియు వేగవంతమైన అభివృద్ధి. రైతుల భూమి రక్షించేందుకు , దశల్లో వేరు 11 మిలియన్ హెల్త్ కార్డ్ నేల ఇచ్చిన. ఈ కారణంగా , భూమి రైతులు స్వంతం ఆ పరిమితులు ఏమిటి , ఏమి భూమిని శక్తి , రకం పంట విత్తనాలు నాటే కంటే లాభదాయకంగా ఉంది ఏమి. ఏ మందులు అవసరం , ఏ ఎరువులు అవసరం , ఈ నేల ఆరోగ్య కార్డు వలన భూమి యొక్క ఆరోగ్యాన్ని తెలుసుకోవడం వల్ల ఇవన్నీ జరుగుతాయి , దీని వలన రైతులు చాలా ప్రయోజనం పొందారు ,వాటి ఖర్చు కూడా తగ్గింది మరియు దిగుబడి కూడా పెరిగింది. అదేవిధంగా , 100 % వేపతో యూరియా పూయడం ద్వారా , మేము కంపోస్ట్ గురించి ఆందోళనను కూడా తొలగించాము. రైతుల నీటి రక్షించడానికి , మేము చేసిన నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు , దశాబ్దాల పాటు ఆలస్యం దాదాపు 100 నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు కలిసే ప్రచారం , అది బడ్జెట్ చాలా పెద్ద పరిమాణంలో చాలు , ఎందుకంటే రైతులు నీటితో బలం చూపించే నీటి పొందడానికి. అదే విధంగా, నీటిని ఆదా చేయడానికి, మైక్రో ఇరిగేషన్, స్ప్రింక్లర్ వంటి వాటి కోసం పెద్ద ఆర్ధిక సహాయం అందించడం ద్వారా మేము రైతులకు ఈ ఏర్పాట్లను చేరుకోవడానికి ప్రయత్నించాము. పంటల నుండి వ్యాధుల నుండి రక్షించడానికి ,అధిక దిగుబడి కోసం కొత్త రకాల విత్తనాలను రైతులకు అందించారు. రైతులు , విద్యుత్ మరియు వ్యవసాయాన్ని ఉత్పత్తి చేయడానికి , ప్రొవైడర్ ఉర్గదాత అలాగే ఉండి , వారి స్వంత అవసరాలను కూడా తీర్చుకోవచ్చు , దాని కోసం PM కుసుమ్ ప్రచారాన్ని చేపట్టారు. లక్షలాది మంది రైతులకు సోలార్ పంపులు కూడా ఇవ్వబడ్డాయి. అదేవిధంగా , ఈ రోజు వాతావరణం ఎల్లప్పుడూ ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఆందోళన కలిగిస్తుంది. ప్రస్తుతం మన ఛత్తీస్‌గఢ్ ముఖ్యమంత్రి, అనేక రకాల ప్రకృతి వైపరీత్యాలు వస్తూనే ఉన్నాయి , వాతావరణ మార్పుల వల్ల సమస్యలు ఏమిటి. అతను దానిని చాలా చక్కగా వివరించాడు. ఇప్పుడు మీకు తెలుసా , వాతావరణ మార్పుల నుండి రైతులను అభినందించడానికి మరియు రక్షించడానికి, మేము అనేక విషయాలలో మార్పులు చేసాము ,నిబంధనల మార్పుకు ముందు తీసుకురండి, తద్వారా చాలా మంది రైతులు , సమయం కోల్పోవడం ఆమెకు సమస్యను తీసుకువచ్చింది , ఈ మార్పులన్నీ చేసింది. ప్రైమ్ క్రాప్ ఇన్సూరెన్స్ స్కీమ్ , ఇది రైతులకు అనేక ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంది మరియు సెక్యూరిటీ కలుసుకున్నారు , చింతించకండి. ఈ మార్పు తరువాత, ప్రధాన మంత్రి ఫసల్ బీమా యోజనలో వచ్చిన మార్పుల కారణంగా దాదాపు లక్ష కోట్ల రూపాయలు రైతులకు చెల్లించబడ్డాయి. ఈ సంక్షోభ సమయంలో రైతు జేబులో లక్ష కోట్ల రూపాయలు పోయాయి.

కామ్రేడ్స్ ,

MSP ని పెంచడంతో పాటు, మేము మరింత ఎక్కువ మంది రైతులు ప్రయోజనం పొందేలా సేకరణ ప్రక్రియను మెరుగుపరిచాము. రబీ సీజన్‌లో 430 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులకు పైగా గోధుమలు సేకరించబడ్డాయి. దీని కోసం , 85 వేల కోట్లకు పైగా రైతులకు చెల్లించబడింది. కోవిడ్ సమయంలో, గోధుమ సేకరణ కేంద్రాల సంఖ్య 3 రెట్లు పెరిగింది. దీనితో పాటు, ఈ పప్పులు మరియు నూనె గింజల కొనుగోలు కేంద్రాల సంఖ్య కూడా మూడు రెట్లు పెరిగింది. రైతుల చిన్న అవసరాలను తీర్చడానికి, కిసాన్ సమ్మన్ నిధి కింద, 11 కోట్ల మందికి పైగా మన రైతులు ఉన్నారు మరియు వారిలో ఎక్కువ మంది చిన్న రైతులు. మన దేశంలో 10 చిన్న రైతులు 8 రైతులు , చాలా చిన్న గ్రౌండ్ జీవన ముక్కలు ఉన్నాయి. అలాంటి రైతులకు సుమారు 1 లక్ష 60వెయ్యి కోట్ల రూపాయలకు పైగా నేరుగా అతని బ్యాంక్ ఖాతాకు పంపబడ్డాయి. ఇందులో, ఈ కరోనా కాలంలో లక్ష కోట్ల రూపాయలకు పైగా పంపబడ్డాయి. రైతులను సాంకేతికతతో అనుసంధానించడానికి, మేము వారికి బ్యాంకులతో సహాయం చేశాము మరియు ఆ సహాయం యొక్క మొత్తం ప్రక్రియ చాలా సులభం చేయబడింది. నేడు రైతులు వాతావరణ సమాచారాన్ని మంచి మార్గంలో పొందుతున్నారు. ఇటీవల , 2 కోట్ల మందికి పైగా రైతులకు ప్రచారం నిర్వహించడం ద్వారా కిసాన్ క్రెడిట్ కార్డులు ఇవ్వబడ్డాయి. మత్స్య మరియు పాడి పరిశ్రమలో నిమగ్నమైన రైతులు కూడా కెసిసికి లింక్ చేయబడ్డారు. 10 వేలకు పైగా రైతు ఉత్పత్తి సంస్థలు ఉండాలి , ఇ-నామ్ పథకం కింద, మరిన్ని వ్యవసాయ మార్కెట్లను అనుసంధానించాలి , ప్రస్తుతం ఉన్న వ్యవసాయ మార్కెట్లను ఆధునీకరించాలి ,ఈ పనులన్నీ శరవేగంగా జరుగుతున్నాయి. దేశంలోని రైతులు మరియు దేశ వ్యవసాయానికి సంబంధించిన పనులు గత 6-7 సంవత్సరాలలో జరిగాయి, రాబోయే 25 సంవత్సరాల పెద్ద జాతీయ తీర్మానాల నెరవేర్పు కోసం 25 సంవత్సరాల తర్వాత మన దేశం స్వాతంత్ర్య శతాబ్దిని జరుపుకుంటుంది , ఈ రోజు మనం స్వేచ్ఛ యొక్క అమృతం. పండుగను జరుపుకుంటూ, 25 సంవత్సరాల తర్వాత స్వాతంత్ర్య శతాబ్దిని జరుపుకుంటాము మరియు దీని కోసం ఈ 25 సంవత్సరాల పెద్ద దేశ తీర్మానాల నెరవేర్పుకు ఇది చాలా బలమైన పునాది వేసింది. విత్తనం నుండి మార్కెట్ వరకు, ఈ పనులు ఒక ప్రధాన ఆర్థిక శక్తిగా భారతదేశ పురోగతి వేగాన్ని నిర్ధారించబోతున్నాయి.

మిత్రులారా,

మేము అన్ని తెలియజేసే వ్యవసాయం అది ఒక రాష్ట్రం విషయం అని అది దాని గురించి రాస్తారు రాష్ట్రానికి సంబంధించిన మరియు అనేక సార్లు , భారతదేశం ప్రభుత్వం ఈ చేయకూడదు , అది కూడా ఎందుకంటే చెబుతారు రాష్ట్ర విషయంగానే ఉంది మరియు నేను తెలుసు ఎందుకంటే నేను అనేక సంవత్సరాలు రాష్ట్రంలో ముఖ్యమంత్రిగా పని అవకాశం కలిగి , గుజరాత్ ముఖ్యమంత్రి రాష్ట్ర ప్రత్యేక బాధ్యత ఎందుకంటే , నేను తెలుసు మరియు ఈ బాధ్యత నాకు ఆడతారు , ఈ CM నేను నా ఉత్తమ ప్రయత్నించండి ఉపయోగిస్తారు. గుజరాత్ ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు, నేను వ్యవసాయ వ్యవస్థ, వ్యవసాయ విధానాలు మరియు వ్యవసాయంపై వాటి ప్రభావాన్ని చాలా దగ్గరగా అనుభవించాను మరియు ఇప్పుడు మన నరేంద్ర సింగ్ తోమర్ జీ, నా గుజరాత్ పని మీరు చేస్తున్న గొప్ప పనిని నేను చేస్తున్నాను. గుజరాత్‌లో వ్యవసాయం కొన్ని పంటలకే పరిమితమైన కాలం ఉంది. గుజరాత్‌లో ఎక్కువ భాగం నీరు లేకపోవడంతో రైతులు వ్యవసాయాన్ని మానేశారు. ఆ సమయంలో, మేము వెళ్లే అదే మంత్రం గురించి , రైతులు వెళ్లి , అక్షరములు పరిస్థితిని మారుస్తాయని భావించారు, మేము కచ్చితంగా పరిస్థితులు కలిసి ఉంటాం. దీని కోసం, ఆ యుగంలోనే, మేము సైన్స్ మరియు ఆధునిక టెక్నాలజీని విస్తృతంగా ఉపయోగించడం ప్రారంభించాము. నేడు , దేశంలో వ్యవసాయం మరియు ఉద్యానవనాలలో గుజరాత్ ప్రధాన వాటాను కలిగి ఉంది. ఇప్పుడు గుజరాత్‌లో 12 నెలల పాటు సాగు జరుగుతుంది. కచ్ వంటి ప్రాంతాలలో కూడా, నేడు ఆ పండ్లు మరియు కూరగాయలు పండించబడుతున్నాయి, వీటిని ఎన్నడూ ఆలోచించలేదు. నేడు కచ్ ఎడారి నుండి వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు విదేశాలకు ఎగుమతి చేయబడుతున్నాయి .జరగడం ప్రారంభమైంది.

సోదరులు మరియు సోదరీమణులు ,

ఉత్పత్తిపై మాత్రమే దృష్టి పెట్టలేదు, గుజరాత్ అంతటా విస్తారమైన కోల్డ్ చైన్‌ల నెట్‌వర్క్ సృష్టించబడింది. అటువంటి అనేక ప్రయత్నాల కారణంగా, వ్యవసాయం యొక్క పరిధి పెరిగింది, అలాగే వ్యవసాయానికి సంబంధించిన పరిశ్రమలు మరియు ఉపాధి కూడా పెద్ద మొత్తంలో సృష్టించబడ్డాయి మరియు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నందున రాష్ట్ర ప్రభుత్వానికి అన్ని బాధ్యతలు ఉన్నాయి, అప్పుడు నాకు ఒక బాధ్యత వచ్చింది ఆ సమయంలో ఈ పనులన్నీ చేసే అవకాశం. నాకు కూడా మంచి అవకాశం వచ్చింది మరియు నేను కూడా కష్టపడ్డాను.

సోదరులు & సోదరీమణులు,

వ్యవసాయంలో ఇటువంటి ఆధునిక మార్పులు ఈ స్వాతంత్ర్య తేనెలో మరింత విస్తరించాల్సిన అవసరం ఉంది. వాతావరణ మార్పు వ్యవసాయానికి మాత్రమే కాదు, మన మొత్తం పర్యావరణ వ్యవస్థకు ఒక పెద్ద సవాలు. వాతావరణ మార్పు మన చేపల ఉత్పత్తి, జంతువుల ఆరోగ్యం మరియు ఉత్పాదకతను బాగా ప్రభావితం చేస్తుంది. దీనివల్ల రైతులు, మత్స్యకారులు నష్టాన్ని భరించాల్సి వస్తుంది. వాతావరణ మార్పుల కారణంగా, కొత్త రకాల తెగుళ్లు, కొత్త వ్యాధులు, అంటువ్యాధులు వస్తున్నాయి, దీని వలన మనుషుల ఆరోగ్యానికి పెద్ద ప్రమాదం ఉంది మరియు పశువులు మరియు పంటలు కూడా ప్రభావితమవుతున్నాయి. ఈ అంశాలపై లోతైన పరిశోధన అవసరం. సైన్స్, ప్రభుత్వం మరియు సమాజం కలిసి పనిచేసినప్పుడు, దాని ఫలితాలు మెరుగ్గా ఉంటాయి. రైతులు మరియు శాస్త్రవేత్తల కూటమి కొత్త సవాళ్లను ఎదుర్కోవడంలో దేశం యొక్క బలాన్ని పెంచుతుంది. జిల్లా స్థాయిలో, అటువంటి సైన్స్ ఆధారిత వ్యవసాయ నమూనా వ్యవసాయాన్ని మరింత వృత్తిపరంగా చేస్తుంది, మిమ్మల్ని మరింత లాభదాయకంగా చేస్తుంది. వాతావరణ మార్పును ఎదుర్కోవడానికి సాంకేతికత మరియు ప్రక్రియలను ప్రోత్సహించడానికి ఈ రోజు ప్రారంభించిన ప్రచారంలో అదే స్ఫూర్తి ఉంది.

సోదరులు మరియు సోదరీమణులు,

బ్యాక్ టు బేసిక్ మరియు మార్చి ఫర్ ఫ్యూచర్ మధ్య సమతుల్యతను పాటించాల్సిన సమయం ఇది . నేను ప్రాథమిక విషయానికి తిరిగి వచ్చినప్పుడు, నా సంప్రదాయ వ్యవసాయం యొక్క బలం అంటే నేటి సవాళ్లలో చాలా వరకు రక్షణ కవచాన్ని కలిగి ఉన్నాను. సాంప్రదాయకంగా మేము వ్యవసాయం, పశుపోషణ మరియు మత్స్య సంపదను కలిసి చేస్తున్నాము. అదనంగా, అనేక పంటలు కూడా ఒకేసారి, ఒకే పొలంలో, ఒకేసారి పండించబడ్డాయి. అగ్రికల్చర్ , మల్టీకల్చర్ క్రితం ఇది మొదటి దేశం , కానీ క్రమంగా మోనోకల్చర్ మారుతూ వచ్చింది. వివిధ పరిస్థితుల కారణంగా, రైతు ఒకే పంటను పండించడం ప్రారంభించాడు. మనం కలిసి ఈ పరిస్థితిని మార్చాలి. నేడు వాతావరణం మారినప్పుడుసవాలు పెరుగుతోంది, కాబట్టి మేము మా పనుల వేగాన్ని కూడా పెంచాలి. సంవత్సరాలుగా, రైతుల ఆదాయాన్ని పెంచడానికి మేము ఈ స్ఫూర్తిని కూడా ప్రోత్సహించాము. మాత్రమే పంట ఆధారిత ఆదాయం వ్యవస్థ బయటకు రైతులు, వారు వ్యవసాయం మరియు చిన్న రైతులు చాలా విలువ అదనంగా ఇతర ఎంపికలు దారితీసింది మరియు చేస్తున్నారు, మనం చిన్న రైతులు మధ్య 100 80 దృష్టి ఉంటుంది , తనకు ఆ సెట్ మరియు మా రైతులు , సౌర సహా విద్యుత్ ఉత్పాదన, వ్యర్థాలు, అనగా ఇథనాల్, బయోఫ్యూయల్స్ వంటి ప్రత్యామ్నాయాలు, పశువుల పెంపకం మరియు మత్స్య సంపదతో పాటు బీకీపింగ్ ఫామ్ కూడా రైతులకు ఇవ్వబడుతోంది. చత్తీస్‌గఢ్‌తో సహా దేశంలోని రైతులు ఈ కొత్త విషయాలన్నింటినీ చాలా వేగంగా స్వీకరించడం నాకు సంతోషంగా ఉంది. వ్యవసాయంతో పాటు, మరో రెండు లేదా నాలుగు విషయాలు విస్తరించబడుతున్నాయి.

మిత్రులారా,

స్థానిక వాతావరణ పరిస్థితులకు అనుగుణంగా పంటల ఉత్పత్తి మన సాంప్రదాయ వ్యవసాయానికి మరో బలం. కరువు ఉన్నచోట ఆ రకం పంట ఉత్పత్తి అవుతుంది. ఎక్కడ వరద ఉందో, అక్కడ ఎక్కువ నీరు ఉంటుంది, అక్కడ మంచు ఉంటుంది, ఆ రకమైన పంటలు అక్కడ పండిస్తారు. సీజన్ ప్రకారం పండించే ఈ పంటలలో పోషక విలువలు కూడా ఎక్కువగా ఉంటాయి. ముఖ్యంగా మన ముతక తృణధాన్యాలు - మిల్లెట్‌లు చాలా ప్రాముఖ్యత కలిగి ఉన్నాయి. అవి మన ఆరోగ్యాన్ని బలోపేతం చేస్తాయని నిపుణులు చెబుతున్నారు. అందువల్ల, నేటి జీవనశైలి కారణంగా పెరుగుతున్న వ్యాధుల దృష్ట్యా, ఈ మిల్లెట్‌లకు డిమాండ్ బాగా పెరుగుతోంది.

నా రైతు సోదరులు మరియు సోదరీమణులు ,

భారతదేశ ప్రయత్నాల కారణంగా, ఐక్యరాజ్యసమితి మరుసటి సంవత్సరం అంటే 2023 ను అంతర్జాతీయ మిల్లెట్‌ల సంవత్సరంగా ప్రకటించింది. మినుముల సాగులో మన సంప్రదాయాన్ని ప్రదర్శించడానికి , అంతర్జాతీయ స్థాయిలో మా తృణధాన్యాలను ప్రదర్శించడానికి మరియు కొత్త మార్కెట్లను అన్వేషించడానికి ఇది గొప్ప అవకాశం. అయితే ఇది ఇప్పటి నుండి పనిచేయాల్సి ఉంటుంది. నేడు, ఈ సందర్భంగా నేను ఫుడ్ ఫెస్టివల్ యొక్క కొత్త చిరుధాన్యాలు దేశంలో అన్ని సామాజిక మరియు విద్యా సంస్థలకు పేర్కొన్నట్లు జొన్న, నుండి వెతుకుము ఆహార రకాలు ఉండాలి , కాబట్టి మాకు దాని సంఘటనలు మీ స్థానం నుండి 2023 నుండి ప్రపంచ మేము ఆవిష్కరణకు తీసుకుని ఉంటుంది ఈ విషయాలు మరియు ప్రజలలో కూడా అవగాహన పెరుగుతుంది. మిల్లెట్‌లకు సంబంధించిన కొత్త వెబ్‌సైట్‌లను కూడా సృష్టించవచ్చు , ప్రజలు వస్తారు మరియు మిల్లెట్ల నుండి ఏమి తయారు చేయవచ్చు ,ఏమి చేయవచ్చు , ఏమి చేయవచ్చు, ప్రయోజనం ఏమిటి , అవగాహన ప్రచారం నిర్వహించవచ్చు. దాని ప్రయోజనాలు ఏమిటో నేను నమ్ముతున్నాను, దానికి సంబంధించిన ఆసక్తికరమైన సమాచారాన్ని ఈ వెబ్‌సైట్‌లో ఉంచవచ్చు , తద్వారా ప్రజలు దానితో కనెక్ట్ అవుతారు. మీ రాష్ట్ర వ్యవసాయ శాఖ , మీ వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయాలు, మీ శాస్త్రవేత్తలు మరియు ప్రగతిశీల రైతులు ఈ టాస్క్ ఫోర్స్‌లలో దేనినైనా ఏర్పాటు చేయాలని మరియు 2023 లో, మిల్లెట్స్ ఇయర్‌ను ప్రపంచం జరుపుకునేటప్పుడు, భారతదేశానికి ఎలా సహకరించాలి , భారతదేశం ఎలా ముందడుగు వేస్తుంది అని కూడా నేను అన్ని రాష్ట్రాలను కోరుతున్నాను. ప్రొనౌన్స్ , అతని లో మంచి ప్రపంచంలో చేయడానికి ఎలా భారతీయ రైతులు , ఇప్పుడు సిద్ధం చేయాలి.

మిత్రులారా,

సైన్స్ మరియు పరిశోధన నుండి పరిష్కారాలతో మిల్లెట్స్ మరియు ఇతర ధాన్యాలను మరింత అభివృద్ధి చేయడం ఇప్పుడు అవసరం. వాటిని దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాల్లో, వివిధ అవసరాలకు అనుగుణంగా పెంచవచ్చు. ఈ రోజు ప్రారంభించిన వివిధ రకాల పంటలలో ఈ ప్రయత్నాల సంగ్రహావలోకనాలను మనం చూడవచ్చు. ప్రస్తుతం అక్కడి పరిస్థితులకు అనుగుణంగా దేశంలో 150 కి పైగా క్లస్టర్లలో వ్యవసాయ పద్ధతులపై ప్రయోగాలు జరుగుతున్నాయని కూడా నాకు చెప్పబడింది.

మిత్రులారా,

మన ప్రాచీన వ్యవసాయ సంప్రదాయంతో పాటు, మార్చ్ టు ఫ్యూచర్ కూడా అంతే ముఖ్యం. మేము భవిష్యత్తు గురించి మాట్లాడినప్పుడు, దాని ప్రధాన అంశం ఆధునిక సాంకేతికత, కొత్త వ్యవసాయ ఉపకరణాలు. ఆధునిక వ్యవసాయ యంత్రాలు మరియు పరికరాలను ప్రోత్సహించే ప్రయత్నాలు నేడు ఫలితాలను చూపుతున్నాయి. రాబోయే సమయం స్మార్ట్ యంత్రాలు, స్మార్ట్ పరికరాలు. దేశంలోనే మొదటిసారిగా, గ్రామ ఆస్తి పత్రాలను తయారు చేయడంలో డ్రోన్‌ల పాత్రను మనం చూస్తున్నాము. ఇప్పుడు వ్యవసాయంలో ఆధునిక డ్రోన్లు మరియు సెన్సార్ల వాడకాన్ని పెంచాలి. దీనితో మనం వ్యవసాయానికి సంబంధించిన అధిక నాణ్యత గల డేటాను పొందవచ్చు. ఇది వ్యవసాయ సవాళ్లకు నిజ సమయంలో పరిష్కారాలను రూపొందించడంలో కూడా సహాయపడుతుంది. ఇటీవల అమలు చేసిన కొత్త డ్రోన్ విధానం ఇందులో మరింత సహాయకరంగా ఉంటుందని రుజువు కానుంది.

మిత్రులారా,

విత్తనం నుండి మార్కెట్ వరకు మనం మొత్తం పర్యావరణ వ్యవస్థను ఆధునీకరిస్తూనే ఉండాలి, దేశం దాని కోసం సిద్ధమవుతోంది. దీనిలో, ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్, డేటా అనలిటిక్స్ మరియు బ్లాక్ చైన్ టెక్నాలజీ డిమాండ్ మరియు సరఫరాకి సంబంధించిన సవాళ్లను పరిష్కరించడంలో చాలా దూరం వెళ్ళవచ్చు. ఈ సాంకేతికతలను గ్రామాలకు తీసుకెళ్లగల అటువంటి ఆవిష్కరణలు , స్టార్టప్‌లను మనం ప్రోత్సహించాలి. దేశంలోని ప్రతి రైతు, ప్రత్యేకించి చిన్న రైతు ఈ కొత్త సాధనాలను, కొత్త సాంకేతికతను ఉపయోగిస్తే, వ్యవసాయ రంగంలో పెద్ద మార్పులు వస్తాయి. రైతులకు ఆధునిక ధరలను తక్కువ ధరలకు అందించే స్టార్టప్‌లకు ఇది గొప్ప అవకాశం. దేశంలోని యువత ఈ అవకాశాన్ని సద్వినియోగం చేసుకోవాలని నేను కోరుతున్నాను.

మిత్రులారా,

ఈ స్వాతంత్ర్య తేనెలో, వ్యవసాయానికి సంబంధించిన ఆధునిక విజ్ఞానాన్ని మనం గ్రామం నుండి గ్రామానికి, ఇంటింటికీ తీసుకెళ్లాలి. కొత్త జాతీయ విద్యా విధానంలో దీని కోసం కొన్ని పెద్ద అడుగులు వేయబడ్డాయి. వ్యవసాయానికి సంబంధించిన పరిశోధన మరియు సాంకేతికత కూడా మధ్య పాఠశాల స్థాయి వరకు మన పాఠశాల పాఠ్యాంశాలలో భాగం కావాలని మనం ఇప్పుడు ప్రయత్నించాలి. పాఠశాల స్థాయిలో, మన విద్యార్థులు వ్యవసాయాన్ని వృత్తిగా ఎంచుకోవడానికి తమను తాము సిద్ధం చేసుకునే అవకాశం ఉండాలి.

మిత్రులారా,

ఈ రోజు మనం ప్రారంభించిన ప్రచారాన్ని ఒక ప్రజా ఉద్యమంగా మార్చడానికి మనమందరం మా భాగస్వామ్యాన్ని నిర్ధారించుకోవాలి. దేశాన్ని పోషకాహార లోపం నుండి విముక్తి చేయడానికి జరుగుతున్న ప్రచారం , ఈ ప్రచారం జాతీయ పోషకాహార మిషన్‌కు కూడా అధికారం ఇస్తుంది. ఇప్పుడు ప్రభుత్వం కూడా ప్రభుత్వ పథకం కింద బలవర్థకమైన బియ్యాన్ని పేదలకు, పాఠశాలల్లో పిల్లలకు మాత్రమే ఇవ్వాలని నిర్ణయించింది. ఇటీవల నేను ఒలింపిక్ ఛాంపియన్‌లకు పోషకాహార లోపం గురించి అవగాహన కల్పించాలని, ప్రతి క్రీడాకారుడు , వచ్చే ఏడాది లేదా రెండు సంవత్సరాలలో మీరు కనీసం 75 పాఠశాలలకు వెళ్లాలని , ఇక్కడ విద్యార్థులు పోషకాహారానికి సంబంధించిన విషయాలు , క్రీడలు , శారీరక వ్యాయామం గురించి మాట్లాడాలని కోరారు.గురించి మాట్లాడడం. ఈ రోజు నేను విద్యావేత్తలందరినీ, వ్యవసాయ శాస్త్రవేత్తలందరినీ, ఆజాది అమృత్ మహోత్సవం కోసం మీ లక్ష్యాలను నిర్దేశించుకోవలసిన అన్ని సంస్థలను నేను అడుగుతాను. ఎవరైనా 75 రోజుల ప్రచారం చేపట్టండి, 75 గ్రామాలను దత్తత తీసుకుని, పరివర్తన ప్రచారం చేపట్టండి, 75 పాఠశాలలకు అవగాహన కల్పించండి మరియు ప్రతి పాఠశాలను ఏదో ఒక పనిలో పెట్టండి, దేశంలోని ప్రతి జిల్లాలో వారి స్థాయిలో మరియు సంస్థల స్థాయిలో కూడా అలాంటి ప్రచారం చేయవచ్చు అమలు చేయబడుతుంది. ఇందులో, కొత్త పంటలు, బలవర్థకమైన విత్తనాలు, వాతావరణ మార్పుల నుండి రక్షణ గురించి రైతులకు సమాచారం ఇవ్వవచ్చు. మేము ప్రతిదాన్ని ప్రయత్నిస్తామని నేను నమ్ముతున్నాను , ఈ ప్రయత్నాలన్నీ చాలా ముఖ్యమైనవి ,మనందరి ప్రయత్నాలు వాతావరణ మార్పు నుండి దేశ వ్యవసాయాన్ని కాపాడతాయి, రైతు శ్రేయస్సు మరియు దేశ ఆరోగ్య భద్రతను కూడా నిర్ధారిస్తాయి. మరోసారి, కొత్త పంట రకం మరియు కొత్త జాతీయ పరిశోధన సంస్థ కోసం నా వైపు నుండి రైతు మిత్రులందరికీ చాలా అభినందనలు. ఈ రోజు అవార్డులు పొందిన విశ్వవిద్యాలయాలు మరోసారి శాస్త్రీయ వ్యవస్థ , శాస్త్రీయ మనస్సు , శాస్త్రీయ పద్ధతి సవాళ్లను వదిలించుకోవడానికి ఉత్తమమైన మార్గాన్ని అందిస్తాయి , వారందరికీ నా శుభాకాంక్షలు !

చాలా ధన్యవాదాలు !

Explore More
78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం

ప్రముఖ ప్రసంగాలు

78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।