"తమిళనాడు భారత జాతీయవాదానికి కంచుకోట"
"అధీనం ,రాజాజీ మార్గదర్శకత్వంలో మనం మన పవిత్ర పురాతన తమిళ సంస్కృతి నుండి ఒక ఆశీర్వాద మార్గాన్ని కనుగొన్నాము - సెంగోల్ మాధ్యమం ద్వారా అధికార బదిలీ మార్గం"
"1947లో తిరువడుదురై అధీనం ఒక ప్రత్యేక సెంగోల్ ను సృష్టించారు. నేడు, ఆ శకానికి చెందిన చిత్రాలు తమిళ సంస్కృతి - ఆధునిక ప్రజాస్వామ్యంగా భారతదేశ భవితవ్యం మధ్య లోతైన భావోద్వేగ బంధాన్ని గుర్తు చేస్తున్నాయి.‘‘
"వందల సంవత్సరాల బానిసత్వ ప్రతి చిహ్నం నుండి భారతదేశానికి విముక్తి కలిగించడానికి అధీనం సెంగోల్ ఆరంభం"
"బానిసత్వానికి ముందు ఉన్న జాతి శకానికి స్వేచ్చా భారతదేశాన్ని కలపింది సెంగోలు"
‘ప్రజాస్వామ్య దేవాలయంలో సెంగోల్ కు సముచిత స్థానం లభిస్తోంది‘

नअनैवरुक्कुम् वणक्कम्

 

ఓం నమః శివాయ్! శివాయ నమః!

 

హర హర మహదేవ్!

 

ముందుగా శిరస్సు వంచి వివిధ 'ఆధీనాలతో' సంబంధం ఉన్న మీలాంటి మహర్షులందరికీ నమస్కరిస్తున్నాను. ఈ రోజు మీరు నా నివాసంలో ఉండటం నా అదృష్టంగా భావిస్తున్నాను. శివుని అనుగ్రహం వల్లనే నీలాంటి శివభక్తులందరినీ కలిసి చూసే అవకాశం నాకు లభించింది. రేపు కొత్త పార్లమెంటు భవన ప్రారంభోత్సవానికి మీరంతా స్వయంగా వచ్చి మీ ఆశీస్సులు కురిపించబోతున్నందుకు నేను చాలా సంతోషిస్తున్నాను.


గౌరవనీయులైన పీఠాధిపతులారా,


స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో తమిళనాడు ఎంతటి కీలక పాత్ర పోషించిందో మనందరికీ తెలుసు. వీరమంగై వేలు నాచియార్ నుంచి మరుతు సోదరుల వరకు, సుబ్రమణ్య భారతి నుంచి నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ తో చేతులు కలిపిన ఎందరో తమిళుల వరకు తమిళనాడు యుగాలుగా భారత జాతీయవాదానికి కంచుకోటగా ఉంది. తమిళ ప్రజలు ఎల్లప్పుడూ భారతమాత పట్ల   భారతదేశ సంక్షేమం పట్ల సేవా స్ఫూర్తిని కలిగి ఉన్నారు. ఇంత జరుగుతున్నా భారత స్వాతంత్య్రంలో తమిళ ప్రజల కృషికి ఇవ్వాల్సిన ప్రాధాన్యం ఇవ్వకపోవడం చాలా దురదృష్టకరం. ఇప్పుడు బీజేపీ ఈ అంశాన్ని ప్రముఖంగా లేవనెత్తడం ప్రారంభించింది. గొప్ప తమిళ సంప్రదాయానికి, దేశభక్తికి ప్రతీక అయిన తమిళనాడు పట్ల వ్యవహరించిన తీరును ఇప్పుడు దేశ ప్రజలు కూడా అర్థం చేసుకుంటున్నారు.


స్వాతంత్య్రం వచ్చిన సమయంలో అధికార బదిలీకి చిహ్నం గురించి ప్రశ్న తలెత్తింది. ఇందుకోసం మన దేశంలో వివిధ సంప్రదాయాలు ఉన్నాయి. వేర్వేరు ఆచారాలు కూడా ఉన్నాయి. కానీ ఆ సమయంలో రాజాజీ, ఆధీనం మార్గదర్శకత్వంలో మన ప్రాచీన తమిళ సంస్కృతి నుంచి మంచి మార్గాన్ని కనుగొన్నాం. సెంగోల్ ద్వారా అధికార బదలాయింపు మార్గం ఇదే. తమిళ సంప్రదాయంలో సెంగోల్ ను పాలకుడికి ఇచ్చేవారు. దాన్ని నిర్వహించే వ్యక్తి దేశ సంక్షేమానికి బాధ్యత వహిస్తాడని, విధి మార్గం నుంచి ఎప్పటికీ పక్కదారి పట్టలేడనే వాస్తవానికి సెంగోల్ ఒక చిహ్నం. అధికార బదిలీకి చిహ్నంగా, 1947 లో పవిత్ర తిరువడుత్తురై ఆధీనం ద్వారా ప్రత్యేక సెంగోల్ తయారు చేయబడింది. ఈ రోజు, ఆ యుగానికి చెందిన ఛాయాచిత్రాలు తమిళ సంస్కృతికి   ఆధునిక ప్రజాస్వామ్యంగా భారతదేశ విధికి మధ్య ఉద్వేగభరితమైన   సన్నిహిత సంబంధాన్ని గుర్తు చేస్తాయి. ఆ గాఢ బంధాల గాథ నేడు చరిత్ర పుటల నుంచి మరోసారి జీవం పోసుకుంది. ఇది ఆనాటి సంఘటనలను అర్థం చేసుకోవడానికి సరైన దృక్పథాన్ని కూడా ఇస్తుంది. అదే సమయంలో అధికార బదలాయింపుకు సంబంధించిన ఈ గొప్ప చిహ్నానికి ఏమైందో తెలుసుకున్నాం.



ప్రియమైన నా దేశప్రజలారా,


ఈ రోజు రాజాజీ దర్శనానికి, వివిధ ఆధీనాలకు నా ప్రత్యేక నమస్కారాలు తెలియజేస్తున్నాను. అధీనంకు చెందిన ఒక సెంగోల్ భారతదేశాన్ని వందల సంవత్సరాల బానిసత్వం   ప్రతి చిహ్నం నుండి విముక్తం చేయడం ప్రారంభించాడు. భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన తొలి క్షణంలోనే సెంగోల్ వలసరాజ్యానికి పూర్వ కాలాన్ని స్వతంత్ర భారతదేశం   ప్రారంభ క్షణంతో అందంగా ముడిపెట్టింది. అందువల్ల, ఈ పవిత్ర సెంగోల్ 1947 లో అధికార బదిలీకి చిహ్నంగా మారడమే కాకుండా, స్వతంత్ర భారతదేశ భవిష్యత్తును వలస పాలనకు ముందు ఉన్న మహిమాన్విత భారతదేశంతో, దాని సంప్రదాయాలతో అనుసంధానించింది. స్వాతంత్య్రానంతరం ఈ పవిత్రమైన సెంగోల్ కు తగిన గౌరవం, సగర్వ స్థానం కల్పించి ఉంటే బాగుండేది. కానీ ఈ సెంగోల్ ను ప్రయాగ్ రాజ్ లోని ఆనంద్ భవన్ లో కేవలం వాకింగ్ స్టిక్ గా ప్రదర్శనకు ఉంచారు. మీ సేవకుడు   మా ప్రభుత్వం ఇప్పుడు ఆ సెంగోల్ ను ఆనంద్ భవన్ నుండి బయటకు తీసుకువచ్చింది. ఈ రోజు, కొత్త పార్లమెంటు భవనంలో సెంగోల్ ను ఉంచడం ద్వారా స్వాతంత్ర్యం   మొదటి ప్రారంభ క్షణాన్ని పునరుద్ధరించే అవకాశం మనకు లభించింది. నేడు ప్రజాస్వామ్య దేవాలయంలో సెంగోల్ కు సముచిత స్థానం లభిస్తోంది. ఇప్పుడు భారతదేశపు గొప్ప సంప్రదాయానికి చిహ్నమైన అదే సెంగోల్ ను కొత్త పార్లమెంటు భవనంలో ప్రతిష్ఠించడం నాకు సంతోషంగా ఉంది. మనం విధి మార్గంలో నడవాలని, ప్రజలకు జవాబుదారీగా ఉండాలని ఈ సెంగోల్ మనకు గుర్తు చేస్తూనే ఉంటుంది.



గౌరవనీయులైన పీఠాధిపతులారా,


ఆధీనం   గొప్ప స్ఫూర్తిదాయక సంప్రదాయం నిజమైన సాత్విక శక్తికి ప్రతిరూపం. మీరంతా శైవ సంప్రదాయాన్ని అనుసరిస్తున్నారు. మీ ఫిలాసఫీలో ఏక్ భారత్ శ్రేష్ఠ భారత్ స్ఫూర్తి భారతదేశ ఐక్యత, సమగ్రతకు ప్రతిబింబం. ఇది మీ అనేక ఆధీనాల పేర్లలో ప్రతిబింబిస్తుంది. మీ ఆధీనాల పేర్లలో 'కైలాసం' ప్రస్తావన ఉంది. ఈ పవిత్ర పర్వతం తమిళనాడుకు దూరంగా హిమాలయాల్లో ఉన్నా మీ హృదయాలకు దగ్గరగా ఉంటుంది. శైవమతానికి చెందిన ప్రసిద్ధ ఋషులలో ఒకరైన తిరుములార్, శైవమత ప్రచారం కోసం కైలాస పర్వతం నుండి తమిళనాడుకు వచ్చినట్లు చెబుతారు. నేటికీ ఆయన రచించిన తిరుమంతిరంలోని శ్లోకాలను శివుడికి పఠిస్తారు. అప్పర్, సంబంధర్, సుందరార్, మాణిక్కసాగర్ వంటి ఎందరో మహానుభావులు ఉజ్జయిని, కేదార్నాథ్, గౌరీకుండ్ గురించి ప్రస్తావించారు. ప్రజల ఆశీస్సులతో ఈ రోజు మహాదేవుని నగరమైన కాశీకి ఎంపీగా ఉన్నాను. కాబట్టి కాశీ గురించి కొన్ని విషయాలు కూడా చెబుతాను. ధర్మాపురం ఆధీనంకు చెందిన స్వామి కుమారగురుపర తమిళనాడు నుంచి కాశీకి వెళ్లారు. బెనారస్ లోని కేదార్ ఘాట్ వద్ద కేదారేశ్వర ఆలయాన్ని స్థాపించాడు. తమిళనాడులోని తిరుప్పనందల్లో ఉన్న కాశీ మఠానికి కూడా కాశీ పేరు పెట్టారు. ఈ మఠం గురించి ఒక ఆసక్తికరమైన సమాచారం కూడా తెలుసుకున్నాను. తిరుప్పనందల్ కాశీ మఠం యాత్రికులకు బ్యాంకింగ్ సేవలను అందించేదని నమ్ముతారు. తమిళనాడులోని కాశీ మఠంలో డబ్బు డిపాజిట్ చేసిన తరువాత, ఒక యాత్రికుడు కాశీలో ధృవీకరణ పత్రాన్ని చూపించడం ద్వారా డబ్బును ఉపసంహరించుకోవచ్చు. ఈ విధంగా శైవ సిద్ధాంత అనుయాయులు శైవమతాన్ని ప్రచారం చేయడమే కాకుండా మమ్మల్ని ఒకరికొకరు దగ్గర చేశారు.

 

గౌరవనీయులైన పీఠాధిపతులారా,


ఆధీనం వంటి మహోన్నత, దైవిక సంప్రదాయం పోషించిన కీలక పాత్ర కారణంగానే వందల సంవత్సరాల బానిసత్వం తర్వాత కూడా తమిళనాడు సంస్కృతి ఇప్పటికీ చైతన్యవంతంగా, సుసంపన్నంగా ఉంది. ఋషులు ఖచ్చితంగా ఈ సంప్రదాయాన్ని సజీవంగా ఉంచారు, కానీ అదే సమయంలో దీనిని రక్షించి ముందుకు తీసుకెళ్లిన దోపిడీకి గురైన   అణగారిన వారందరికీ ఈ ఘనత చెందుతుంది. మీ సంస్థలన్నీ దేశానికి చేసిన సేవల పరంగా గొప్ప చరిత్రను కలిగి ఉన్నాయి. ఆ చరిత్రను మరింత ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి, దాని నుంచి స్ఫూర్తి పొందడానికి, రాబోయే తరాల కోసం పనిచేయడానికి ఇది సరైన సమయం.



గౌరవనీయులైన పీఠాధిపతులారా,


వచ్చే 25 ఏళ్లకు దేశం కొన్ని లక్ష్యాలను నిర్దేశించుకుంది. స్వాతంత్య్రం వచ్చి 100 ఏళ్లు పూర్తయ్యేనాటికి బలమైన, స్వావలంబన, సమ్మిళిత అభివృద్ధి చెందిన భారత్ ను నిర్మించడమే మా లక్ష్యం. 1947లో మీరు పోషించిన కీలక పాత్రతో కోట్లాది మంది దేశప్రజలకు మళ్లీ పరిచయం ఏర్పడింది. నేడు, దేశం 2047 కోసం బృహత్తర లక్ష్యాలతో ముందుకు సాగుతున్నప్పుడు, మీ పాత్ర మరింత ముఖ్యమైనది. మీ సంస్థలు ఎల్లప్పుడూ సేవా విలువలను ప్రతిబింబించాయి. ప్రజలను ఒకరితో ఒకరు అనుసంధానం చేయడానికి   వారిలో సమానత్వ భావనను సృష్టించడానికి మీరు ఒక గొప్ప ఉదాహరణను అందించారు. భారతదేశం ఎంత ఐక్యంగా ఉంటే అంత బలంగా ఉంటుంది. అందుకే మన ప్రగతికి అడ్డంకులు సృష్టించే వారు రకరకాల సవాళ్లు విసురుతారు. భారతదేశ పురోగతికి ఆటంకం కలిగించే వారు మొదట మన ఐక్యతను విచ్ఛిన్నం చేయడానికి ప్రయత్నిస్తారు. కానీ మీ సంస్థల నుంచి దేశానికి లభిస్తున్న ఆధ్యాత్మికత, సామాజిక సేవ బలంతో, మేము ప్రతి సవాలును ఎదుర్కొంటామని నేను ఖచ్చితంగా అనుకుంటున్నాను. మీరు ఇక్కడికి వచ్చి నన్ను ఆశీర్వదించడం నా అదృష్టంగా మరోసారి నమ్ముతున్నాను. కాబట్టి, మీ అందరికీ మరోసారి నా హృదయపూర్వక కృతజ్ఞతలు తెలియజేస్తున్నాను ,మీ అందరికీ నమస్కరిస్తున్నాను . పార్లమెంట్ కొత్త భవనం ప్రారంభోత్సవానికి మీరంతా వచ్చి మమ్మల్ని ఆశీర్వదించారు. మేమందరం చాలా అదృష్టవంతులమని భావిస్తున్నాము   అందువల్ల నేను మీకు తగినంత కృతజ్ఞతలు చెప్పలేను. మరోసారి మీ అందరికీ నమస్కరిస్తున్నాను.


ఓం నమః శివాయ్!


वणक्कम!

 

Explore More
78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం

ప్రముఖ ప్రసంగాలు

78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం
India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report

Media Coverage

India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at the Odisha Parba
November 24, 2024
Delighted to take part in the Odisha Parba in Delhi, the state plays a pivotal role in India's growth and is blessed with cultural heritage admired across the country and the world: PM
The culture of Odisha has greatly strengthened the spirit of 'Ek Bharat Shreshtha Bharat', in which the sons and daughters of the state have made huge contributions: PM
We can see many examples of the contribution of Oriya literature to the cultural prosperity of India: PM
Odisha's cultural richness, architecture and science have always been special, We have to constantly take innovative steps to take every identity of this place to the world: PM
We are working fast in every sector for the development of Odisha,it has immense possibilities of port based industrial development: PM
Odisha is India's mining and metal powerhouse making it’s position very strong in the steel, aluminium and energy sectors: PM
Our government is committed to promote ease of doing business in Odisha: PM
Today Odisha has its own vision and roadmap, now investment will be encouraged and new employment opportunities will be created: PM

जय जगन्नाथ!

जय जगन्नाथ!

केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी श्रीमान धर्मेन्द्र प्रधान जी, अश्विनी वैष्णव जी, उड़िया समाज संस्था के अध्यक्ष श्री सिद्धार्थ प्रधान जी, उड़िया समाज के अन्य अधिकारी, ओडिशा के सभी कलाकार, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों।

ओडिशा र सबू भाईओ भउणी मानंकु मोर नमस्कार, एबंग जुहार। ओड़िया संस्कृति के महाकुंभ ‘ओड़िशा पर्व 2024’ कू आसी मँ गर्बित। आपण मानंकु भेटी मूं बहुत आनंदित।

मैं आप सबको और ओडिशा के सभी लोगों को ओडिशा पर्व की बहुत-बहुत बधाई देता हूँ। इस साल स्वभाव कवि गंगाधर मेहेर की पुण्यतिथि का शताब्दी वर्ष भी है। मैं इस अवसर पर उनका पुण्य स्मरण करता हूं, उन्हें श्रद्धांजलि देता हूँ। मैं भक्त दासिआ बाउरी जी, भक्त सालबेग जी, उड़िया भागवत की रचना करने वाले श्री जगन्नाथ दास जी को भी आदरपूर्वक नमन करता हूं।

ओडिशा निजर सांस्कृतिक विविधता द्वारा भारतकु जीबन्त रखिबारे बहुत बड़ भूमिका प्रतिपादन करिछि।

साथियों,

ओडिशा हमेशा से संतों और विद्वानों की धरती रही है। सरल महाभारत, उड़िया भागवत...हमारे धर्मग्रन्थों को जिस तरह यहाँ के विद्वानों ने लोकभाषा में घर-घर पहुंचाया, जिस तरह ऋषियों के विचारों से जन-जन को जोड़ा....उसने भारत की सांस्कृतिक समृद्धि में बहुत बड़ी भूमिका निभाई है। उड़िया भाषा में महाप्रभु जगन्नाथ जी से जुड़ा कितना बड़ा साहित्य है। मुझे भी उनकी एक गाथा हमेशा याद रहती है। महाप्रभु अपने श्री मंदिर से बाहर आए थे और उन्होंने स्वयं युद्ध का नेतृत्व किया था। तब युद्धभूमि की ओर जाते समय महाप्रभु श्री जगन्नाथ ने अपनी भक्त ‘माणिका गौउडुणी’ के हाथों से दही खाई थी। ये गाथा हमें बहुत कुछ सिखाती है। ये हमें सिखाती है कि हम नेक नीयत से काम करें, तो उस काम का नेतृत्व खुद ईश्वर करते हैं। हमेशा, हर समय, हर हालात में ये सोचने की जरूरत नहीं है कि हम अकेले हैं, हम हमेशा ‘प्लस वन’ होते हैं, प्रभु हमारे साथ होते हैं, ईश्वर हमेशा हमारे साथ होते हैं।

साथियों,

ओडिशा के संत कवि भीम भोई ने कहा था- मो जीवन पछे नर्के पडिथाउ जगत उद्धार हेउ। भाव ये कि मुझे चाहे जितने ही दुख क्यों ना उठाने पड़ें...लेकिन जगत का उद्धार हो। यही ओडिशा की संस्कृति भी है। ओडिशा सबु जुगरे समग्र राष्ट्र एबं पूरा मानब समाज र सेबा करिछी। यहाँ पुरी धाम ने ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ की भावना को मजबूत बनाया। ओडिशा की वीर संतानों ने आज़ादी की लड़ाई में भी बढ़-चढ़कर देश को दिशा दिखाई थी। पाइका क्रांति के शहीदों का ऋण, हम कभी नहीं चुका सकते। ये मेरी सरकार का सौभाग्य है कि उसे पाइका क्रांति पर स्मारक डाक टिकट और सिक्का जारी करने का अवसर मिला था।

साथियों,

उत्कल केशरी हरे कृष्ण मेहताब जी के योगदान को भी इस समय पूरा देश याद कर रहा है। हम व्यापक स्तर पर उनकी 125वीं जयंती मना रहे हैं। अतीत से लेकर आज तक, ओडिशा ने देश को कितना सक्षम नेतृत्व दिया है, ये भी हमारे सामने है। आज ओडिशा की बेटी...आदिवासी समुदाय की द्रौपदी मुर्मू जी भारत की राष्ट्रपति हैं। ये हम सभी के लिए बहुत ही गर्व की बात है। उनकी प्रेरणा से आज भारत में आदिवासी कल्याण की हजारों करोड़ रुपए की योजनाएं शुरू हुई हैं, और ये योजनाएं सिर्फ ओडिशा के ही नहीं बल्कि पूरे भारत के आदिवासी समाज का हित कर रही हैं।

साथियों,

ओडिशा, माता सुभद्रा के रूप में नारीशक्ति और उसके सामर्थ्य की धरती है। ओडिशा तभी आगे बढ़ेगा, जब ओडिशा की महिलाएं आगे बढ़ेंगी। इसीलिए, कुछ ही दिन पहले मैंने ओडिशा की अपनी माताओं-बहनों के लिए सुभद्रा योजना का शुभारंभ किया था। इसका बहुत बड़ा लाभ ओडिशा की महिलाओं को मिलेगा। उत्कलर एही महान सुपुत्र मानंकर बिसयरे देश जाणू, एबं सेमानंक जीबन रु प्रेरणा नेउ, एथी निमन्ते एपरी आयौजनर बहुत अधिक गुरुत्व रहिछि ।

साथियों,

इसी उत्कल ने भारत के समुद्री सामर्थ्य को नया विस्तार दिया था। कल ही ओडिशा में बाली जात्रा का समापन हुआ है। इस बार भी 15 नवंबर को कार्तिक पूर्णिमा के दिन से कटक में महानदी के तट पर इसका भव्य आयोजन हो रहा था। बाली जात्रा प्रतीक है कि भारत का, ओडिशा का सामुद्रिक सामर्थ्य क्या था। सैकड़ों वर्ष पहले जब आज जैसी टेक्नोलॉजी नहीं थी, तब भी यहां के नाविकों ने समुद्र को पार करने का साहस दिखाया। हमारे यहां के व्यापारी जहाजों से इंडोनेशिया के बाली, सुमात्रा, जावा जैसे स्थानो की यात्राएं करते थे। इन यात्राओं के माध्यम से व्यापार भी हुआ और संस्कृति भी एक जगह से दूसरी जगह पहुंची। आजी विकसित भारतर संकल्पर सिद्धि निमन्ते ओडिशार सामुद्रिक शक्तिर महत्वपूर्ण भूमिका अछि।

साथियों,

ओडिशा को नई ऊंचाई तक ले जाने के लिए 10 साल से चल रहे अनवरत प्रयास....आज ओडिशा के लिए नए भविष्य की उम्मीद बन रहे हैं। 2024 में ओडिशावासियों के अभूतपूर्व आशीर्वाद ने इस उम्मीद को नया हौसला दिया है। हमने बड़े सपने देखे हैं, बड़े लक्ष्य तय किए हैं। 2036 में ओडिशा, राज्य-स्थापना का शताब्दी वर्ष मनाएगा। हमारा प्रयास है कि ओडिशा की गिनती देश के सशक्त, समृद्ध और तेजी से आगे बढ़ने वाले राज्यों में हो।

साथियों,

एक समय था, जब भारत के पूर्वी हिस्से को...ओडिशा जैसे राज्यों को पिछड़ा कहा जाता था। लेकिन मैं भारत के पूर्वी हिस्से को देश के विकास का ग्रोथ इंजन मानता हूं। इसलिए हमने पूर्वी भारत के विकास को अपनी प्राथमिकता बनाया है। आज पूरे पूर्वी भारत में कनेक्टिविटी के काम हों, स्वास्थ्य के काम हों, शिक्षा के काम हों, सभी में तेजी लाई गई है। 10 साल पहले ओडिशा को केंद्र सरकार जितना बजट देती थी, आज ओडिशा को तीन गुना ज्यादा बजट मिल रहा है। इस साल ओडिशा के विकास के लिए पिछले साल की तुलना में 30 प्रतिशत ज्यादा बजट दिया गया है। हम ओडिशा के विकास के लिए हर सेक्टर में तेजी से काम कर रहे हैं।

साथियों,

ओडिशा में पोर्ट आधारित औद्योगिक विकास की अपार संभावनाएं हैं। इसलिए धामरा, गोपालपुर, अस्तारंगा, पलुर, और सुवर्णरेखा पोर्ट्स का विकास करके यहां व्यापार को बढ़ावा दिया जाएगा। ओडिशा भारत का mining और metal powerhouse भी है। इससे स्टील, एल्युमिनियम और एनर्जी सेक्टर में ओडिशा की स्थिति काफी मजबूत हो जाती है। इन सेक्टरों पर फोकस करके ओडिशा में समृद्धि के नए दरवाजे खोले जा सकते हैं।

साथियों,

ओडिशा की धरती पर काजू, जूट, कपास, हल्दी और तिलहन की पैदावार बहुतायत में होती है। हमारा प्रयास है कि इन उत्पादों की पहुंच बड़े बाजारों तक हो और उसका फायदा हमारे किसान भाई-बहनों को मिले। ओडिशा की सी-फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्री में भी विस्तार की काफी संभावनाएं हैं। हमारा प्रयास है कि ओडिशा सी-फूड एक ऐसा ब्रांड बने, जिसकी मांग ग्लोबल मार्केट में हो।

साथियों,

हमारा प्रयास है कि ओडिशा निवेश करने वालों की पसंदीदा जगहों में से एक हो। हमारी सरकार ओडिशा में इज ऑफ डूइंग बिजनेस को बढ़ावा देने के लिए प्रतिबद्ध है। उत्कर्ष उत्कल के माध्यम से निवेश को बढ़ाया जा रहा है। ओडिशा में नई सरकार बनते ही, पहले 100 दिनों के भीतर-भीतर, 45 हजार करोड़ रुपए के निवेश को मंजूरी मिली है। आज ओडिशा के पास अपना विज़न भी है, और रोडमैप भी है। अब यहाँ निवेश को भी बढ़ावा मिलेगा, और रोजगार के नए अवसर भी पैदा होंगे। मैं इन प्रयासों के लिए मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन चरण मांझी जी और उनकी टीम को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

ओडिशा के सामर्थ्य का सही दिशा में उपयोग करके उसे विकास की नई ऊंचाइयों पर पहुंचाया जा सकता है। मैं मानता हूं, ओडिशा को उसकी strategic location का बहुत बड़ा फायदा मिल सकता है। यहां से घरेलू और अंतर्राष्ट्रीय बाजार तक पहुंचना आसान है। पूर्व और दक्षिण-पूर्व एशिया के लिए ओडिशा व्यापार का एक महत्वपूर्ण हब है। Global value chains में ओडिशा की अहमियत आने वाले समय में और बढ़ेगी। हमारी सरकार राज्य से export बढ़ाने के लक्ष्य पर भी काम कर रही है।

साथियों,

ओडिशा में urbanization को बढ़ावा देने की अपार संभावनाएं हैं। हमारी सरकार इस दिशा में ठोस कदम उठा रही है। हम ज्यादा संख्या में dynamic और well-connected cities के निर्माण के लिए प्रतिबद्ध हैं। हम ओडिशा के टियर टू शहरों में भी नई संभावनाएं बनाने का भरपूर हम प्रयास कर रहे हैं। खासतौर पर पश्चिम ओडिशा के इलाकों में जो जिले हैं, वहाँ नए इंफ्रास्ट्रक्चर से नए अवसर पैदा होंगे।

साथियों,

हायर एजुकेशन के क्षेत्र में ओडिशा देशभर के छात्रों के लिए एक नई उम्मीद की तरह है। यहां कई राष्ट्रीय और अंतर्राष्ट्रीय इंस्टीट्यूट हैं, जो राज्य को एजुकेशन सेक्टर में लीड लेने के लिए प्रेरित करते हैं। इन कोशिशों से राज्य में स्टार्टअप्स इकोसिस्टम को भी बढ़ावा मिल रहा है।

साथियों,

ओडिशा अपनी सांस्कृतिक समृद्धि के कारण हमेशा से ख़ास रहा है। ओडिशा की विधाएँ हर किसी को सम्मोहित करती है, हर किसी को प्रेरित करती हैं। यहाँ का ओड़िशी नृत्य हो...ओडिशा की पेंटिंग्स हों...यहाँ जितनी जीवंतता पट्टचित्रों में देखने को मिलती है...उतनी ही बेमिसाल हमारे आदिवासी कला की प्रतीक सौरा चित्रकारी भी होती है। संबलपुरी, बोमकाई और कोटपाद बुनकरों की कारीगरी भी हमें ओडिशा में देखने को मिलती है। हम इस कला और कारीगरी का जितना प्रसार करेंगे, उतना ही इस कला को संरक्षित करने वाले उड़िया लोगों को सम्मान मिलेगा।

साथियों,

हमारे ओडिशा के पास वास्तु और विज्ञान की भी इतनी बड़ी धरोहर है। कोणार्क का सूर्य मंदिर… इसकी विशालता, इसका विज्ञान...लिंगराज और मुक्तेश्वर जैसे पुरातन मंदिरों का वास्तु.....ये हर किसी को आश्चर्यचकित करता है। आज लोग जब इन्हें देखते हैं...तो सोचने पर मजबूर हो जाते हैं कि सैकड़ों साल पहले भी ओडिशा के लोग विज्ञान में इतने आगे थे।

साथियों,

ओडिशा, पर्यटन की दृष्टि से अपार संभावनाओं की धरती है। हमें इन संभावनाओं को धरातल पर उतारने के लिए कई आयामों में काम करना है। आप देख रहे हैं, आज ओडिशा के साथ-साथ देश में भी ऐसी सरकार है जो ओडिशा की धरोहरों का, उसकी पहचान का सम्मान करती है। आपने देखा होगा, पिछले साल हमारे यहाँ G-20 का सम्मेलन हुआ था। हमने G-20 के दौरान इतने सारे देशों के राष्ट्राध्यक्षों और राजनयिकों के सामने...सूर्यमंदिर की ही भव्य तस्वीर को प्रस्तुत किया था। मुझे खुशी है कि महाप्रभु जगन्नाथ मंदिर परिसर के सभी चार द्वार खुल चुके हैं। मंदिर का रत्न भंडार भी खोल दिया गया है।

साथियों,

हमें ओडिशा की हर पहचान को दुनिया को बताने के लिए भी और भी इनोवेटिव कदम उठाने हैं। जैसे....हम बाली जात्रा को और पॉपुलर बनाने के लिए बाली जात्रा दिवस घोषित कर सकते हैं, उसका अंतरराष्ट्रीय मंच पर प्रचार कर सकते हैं। हम ओडिशी नृत्य जैसी कलाओं के लिए ओडिशी दिवस मनाने की शुरुआत कर सकते हैं। विभिन्न आदिवासी धरोहरों को सेलिब्रेट करने के लिए भी नई परम्पराएँ शुरू की जा सकती हैं। इसके लिए स्कूल और कॉलेजों में विशेष आयोजन किए जा सकते हैं। इससे लोगों में जागरूकता आएगी, यहाँ पर्यटन और लघु उद्योगों से जुड़े अवसर बढ़ेंगे। कुछ ही दिनों बाद प्रवासी भारतीय सम्मेलन भी, विश्व भर के लोग इस बार ओडिशा में, भुवनेश्वर में आने वाले हैं। प्रवासी भारतीय दिवस पहली बार ओडिशा में हो रहा है। ये सम्मेलन भी ओडिशा के लिए बहुत बड़ा अवसर बनने वाला है।

साथियों,

कई जगह देखा गया है बदलते समय के साथ, लोग अपनी मातृभाषा और संस्कृति को भी भूल जाते हैं। लेकिन मैंने देखा है...उड़िया समाज, चाहे जहां भी रहे, अपनी संस्कृति, अपनी भाषा...अपने पर्व-त्योहारों को लेकर हमेशा से बहुत उत्साहित रहा है। मातृभाषा और संस्कृति की शक्ति कैसे हमें अपनी जमीन से जोड़े रखती है...ये मैंने कुछ दिन पहले ही दक्षिण अमेरिका के देश गयाना में भी देखा। करीब दो सौ साल पहले भारत से सैकड़ों मजदूर गए...लेकिन वो अपने साथ रामचरित मानस ले गए...राम का नाम ले गए...इससे आज भी उनका नाता भारत भूमि से जुड़ा हुआ है। अपनी विरासत को इसी तरह सहेज कर रखते हुए जब विकास होता है...तो उसका लाभ हर किसी तक पहुंचता है। इसी तरह हम ओडिशा को भी नई ऊचाई पर पहुंचा सकते हैं।

साथियों,

आज के आधुनिक युग में हमें आधुनिक बदलावों को आत्मसात भी करना है, और अपनी जड़ों को भी मजबूत बनाना है। ओडिशा पर्व जैसे आयोजन इसका एक माध्यम बन सकते हैं। मैं चाहूँगा, आने वाले वर्षों में इस आयोजन का और ज्यादा विस्तार हो, ये पर्व केवल दिल्ली तक सीमित न रहे। ज्यादा से ज्यादा लोग इससे जुड़ें, स्कूल कॉलेजों का participation भी बढ़े, हमें इसके लिए प्रयास करने चाहिए। दिल्ली में बाकी राज्यों के लोग भी यहाँ आयें, ओडिशा को और करीबी से जानें, ये भी जरूरी है। मुझे भरोसा है, आने वाले समय में इस पर्व के रंग ओडिशा और देश के कोने-कोने तक पहुंचेंगे, ये जनभागीदारी का एक बहुत बड़ा प्रभावी मंच बनेगा। इसी भावना के साथ, मैं एक बार फिर आप सभी को बधाई देता हूं।

आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

जय जगन्नाथ!