9.75 కోట్లపై చిలుకు లబ్దిదారు రైతు కుటుంబాల ఖాతాల లోకి 19,500 కోట్ల రూపాయలకు పైగా నేరు గా బదలాయించడమైంది
భారతదేశంస్వాతంత్య్రం తరువాతి 100 సంవత్సరాల ను పూర్తి చేసుకొనే 2047వసంవత్సరం వచ్చే సరికి దేశం ఏ స్థితి లో ఉండాలో నిర్ణయించడం లో మనవ్యవసాయానికి, మన రైతుల కు ఒక ప్రధానమైన పాత్ర ఉంది:ప్రధాన మంత్రి
ఎమ్ఎస్పి ల వద్ద రైతుల నుంచి అత్యంత భారీ స్థాయి లో కొనుగోళ్లు జరిగాయి; ఫలితంగా, 1,70,000 కోట్ల రూపాయలు ధాన్యం రైతుల ఖాతాల లోకి , దాదాపుగా 85,000 కోట్ల రూపాయలు గోధుమల రైతుల ఖాతాల లోకినేరు గా చేరాయి: ప్రధాన మంత్రి
తనఅభ్యర్థన ను విని, గడిచిన 50 సంవత్సరాలలో కాయధాన్యాల దిగుబడి ని పెంచినందుకు రైతుల కు ఆయన ధన్యవాదాలు తెలిపారు
దేశం ఖాద్యతైలాల రంగం లో స్వావలంబన సాధన కు ఒక ప్రతిన ను పూనింది.. అదే నేశనల్ ఎడిబుల్ ఆయిల్మిశన్-ఆయిల్ పామ్.. ఎన్ఎమ్ఇఒ-ఒపి; 11,000 కోట్ల రూపాయల కు పైగా పెట్టుబడి నికుకింగ్ ఆయిల్ ఇకోసిస్టమ్ లో పెట్టడం జరుగుతుంది: ప్రధాన మంత్రి
భారతదేశంవ్యవసాయ ఎగుమతుల పరం గా చూసినప్పుడు, ప్రపంచం లోని అగ్రగామి 10 దేశాలలో ఒకటి గా తొలిసారి నిలచింది: ప్రధాన మంత్రి
చిన్న రైతుల కు ప్రస్తుతం దేశ వ్యవసాయ రంగ విధానాల లో అత్యంత ప్రాధాన్యాన్ని ఇవ్వడం జరుగుతోంది: ప్రధాన మంత్రి

నమస్కారం,

 

గత అనేక రోజులుగా, నేను ప్రభుత్వ వివిధ పథకాల లబ్ధిదారులతో చర్చిస్తున్నాను. ప్రభుత్వం రూపొందించిన పథకాల ప్రయోజనాలు ప్రజలకు ఎలా చేరుతున్నాయనే విషయం మనం మరింత మెరుగైన పద్ధతిలో తెలుసుకుంటున్నాం.ఇది జనతా జనార్దన్‌ తో ప్రత్యక్ష సంబంధం వల్ల కలిగే ప్రయోజనం. దేశ వ్యాప్తంగా ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న కేంద్ర మంత్రివర్గం లోని నా సహచరులు, గౌరవనీయమైన ముఖ్యమంత్రులు, లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్లు మరియు అనేక రాష్ట్రాల నుండి హాజరైన ఉప ముఖ్యమంత్రులు, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మంత్రులు, ఇతర ప్రముఖులు, రైతులు మరియు సోదర సోదరీమణులారా,

 

నేడు దేశంలోని సుమారు 10 కోట్ల మంది రైతుల బ్యాంకు ఖాతాలకు 19,500 కోట్లకు పైగా రూపాయలు నేరుగా బదిలీ చేయబడ్డాయి. మరియు చాలా మంది వారి మొబైల్స్ లో తనిఖీ చేస్తున్నారని నేను చూస్తున్నాను? ఆపై వారు ఒకరినొకరు చప్పట్లు కొడుతున్నారు. నేడు, వర్షాకాలం మరియు విత్తడం కూడా పూర్తి స్థాయిలో సాగుతున్నప్పుడు, ఈ మొత్తం చిన్న రైతులకు చాలా ఉపయోగపడుతుంది. నేడు రూ.లక్ష కోట్ల వ్యవసాయ మౌలిక సదుపాయాల నిధి కూడా ఏడాది పూర్తి చేసుకుంది.  దీని ద్వారా వేలాది రైతు సంస్థలకు సహాయం లభిస్తోంది.

సోదర సోదరీమణులారా,

రైతులకు అదనపు ఆదాయాన్ని అందించడానికి కొత్త రకాల పంటల సాగును ప్రోత్సహించడానికి ప్రభుత్వం కట్టుబడి ఉంది. తేనెటీగల పెంపకం ప్రచారం అటువంటి కార్యక్రమాలలో ఒకటి. తేనెటీగల పెంపకం ప్రచారం అమలు చేయడం ద్వారా, మేము గత సంవత్సరం సుమారు రూ .700 కోట్ల విలువైన తేనెను ఎగుమతి చేసాము. కాబట్టి ఆ తేనె పెంపకందారులకు అదనపు ఆదాయం లభించింది. జమ్మూ కాశ్మీర్ నుండి కుంకుమపువ్వు ఇప్పటికే ప్రపంచ ప్రఖ్యాతి గాంచింది. ఇప్పుడు, జమ్మూ కాశ్మీర్ నుండి కుంకుమపువ్వును దేశవ్యాప్తంగా NAFED షాపులలో అమ్మకానికి అందుబాటులో ఉంచాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. ఇది జమ్మూ కాశ్మీర్‌లో కుంకుమ సాగుకు పెద్ద ఊతమిస్తుంది.

సోదర సోదరీమణులారా,

  •  75 వ స్వాతంత్ర్య అమృత్ మహోత్సవాన్ని జరుపుకుంటున్నాము, అదే సమయంలో మీ అందరితో ఈ సంభాషణ జరుగుతోంది. ఆగస్ట్ 15 కొద్ది రోజుల్లో వస్తుంది. ఈ సంవత్సరం దేశ 75 వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవాన్ని జరుపుకోబోతున్నాం. ఈ ముఖ్యమైన రోజు మనకు గర్వకారణం, కానీ అదే సమయంలో కొత్త తీర్మానాలకు, కొత్త లక్ష్యాలను నిర్దేశించుకోవడానికి ఇది గొప్ప అవకాశం.

ఈ తరుణంలో, రాబోయే 25 ఏళ్లలో మనం భారతదేశాన్ని ఏ అభివృద్ధి దశలో చూడాలనుకుంటున్నామో మనం నిర్ణయించుకోవాలి. 2047 లో మన దేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చి 100 సంవత్సరాలు పూర్తయినప్పుడు భారతదేశ స్థానం ఏమిటో నిర్ణయించడంలో మన వ్యవసాయ రంగం, మన గ్రామాలు మరియు మన రైతుల పాత్ర కీలకం. కొత్త సవాళ్లను ఎదుర్కొనే విధంగా మరియు కొత్త అవకాశాలను పూర్తిగా సద్వినియోగం చేసుకునే విధంగా భారతదేశ వ్యవసాయ రంగానికి మార్గనిర్దేశం చేయాల్సిన సమయం ఇది.

సోదర సోదరీమణులారా,

ఈ కాలంలో వాతావరణం లేదా ప్రకృతి-సంబంధిత మార్పులు, ఆహారపు అలవాట్లలో మార్పులు లేదా అంటువ్యాధుల కారణంగా ప్రపంచంలో మార్పులు చోటుచేసుకుంటున్నప్పుడు మనమందరం వేగంగా జరుగుతున్న మార్పులను చూస్తున్నాము. మహమ్మారి సమయంలో గత ఒకటిన్నర సంవత్సరాలుగా మనం ఈ మార్పులను ఎదుర్కొంటున్నాము. ఈ కాలంలో, మన దేశంలో కూడా తినడం మరియు త్రాగే అలవాట్ల గురించి చాలా అవగాహన ఉంది. ముతక ధాన్యాలు, కూరగాయలు మరియు పండ్లు, సుగంధ ద్రవ్యాలతో పాటు సేంద్రీయ ఉత్పత్తులకు డిమాండ్ వేగంగా పెరుగుతోంది. అందువల్ల, మారుతున్న ఈ అవసరాలు మరియు డిమాండ్ల దృష్ట్యా, భారతీయ వ్యవసాయ రంగంలో కూడా మార్పులు తీసుకురావడం అవసరం. మరియు మన దేశంలో రైతులు ఈ మార్పులను అంగీకరిస్తారని మరియు తదనుగుణంగా పంట పద్ధతిని మార్చుకుంటారని నేను ఎప్పుడూ నమ్ముతాను.

మిత్రులారా,

ఈ మహమ్మారి సమయంలో కూడా, మనం భారతీయ రైతుల బలాన్ని చూశాము. వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల ఉత్పత్తి రికార్డు స్థాయిలో ఉన్నప్పుడు రైతుల సమస్యలను తగ్గించడానికి ప్రభుత్వం అనేక చర్యలు తీసుకుంది. వ్యవసాయానికి మరియు అన్ని సంబంధిత రంగాలకు విత్తనాలు మరియు ఎరువుల సరైన సరఫరా ప్రక్రియలో మరియు ఉత్పత్తి చేయబడిన వ్యవసాయ వస్తువులను మార్కెట్‌కి తీసుకువచ్చే ప్రక్రియలో ప్రభుత్వం అన్ని ప్రయత్నాలు చేసింది. ఈ కాలంలో నిరంతరాయంగా యూరియా సరఫరాపై దృష్టి పెట్టింది. కరోనా మహమ్మారి అంతర్జాతీయ మార్కెట్‌లో డిఎపి ధరను రెట్టింపు చేసింది మరియు ప్రభుత్వం తన భారాన్ని రైతులపై పడేలా అనుమతించలేదు. ఈ ఎరువుల కొనుగోలు కోసం ప్రభుత్వం వెంటనే రూ .12,000 కోట్లు కేటాయించింది.

మిత్రులారా,

ప్రభుత్వం ఖరీఫ్ మరియు రబీ సీజన్లలో రైతుల నుండి అత్యధిక ఆహార ధాన్యాలను కనీస మూల ధరకు కొనుగోలు చేసింది. ఇందులో దాదాపు రూ .1.70 లక్షల కోట్లు నేరుగా అన్నదాతల బ్యాంకు ఖాతాలలో జమ చేయబడ్డాయి మరియు గోధుమ సాగుదారుల బ్యాంకు ఖాతాలలో సుమారు రూ .85,000 కోట్లు. రైతులు మరియు ప్రభుత్వం చేసే ఈ సహకార పని వల్ల దేశంలోని ఆహార ధాన్యాలు నిండిపోయాయి. కానీ మిత్రులారా, బియ్యం, గోధుమలు మరియు చక్కెరలో స్వయం సమృద్ధిగా ఉండటం సరిపోదని, కానీ పప్పులు మరియు నూనె ఉత్పత్తిలో కూడా మనం చూశాము. మరియు భారతదేశంలోని రైతులు అలా చేస్తారు. కొన్ని సంవత్సరాల క్రితం దేశంలో పప్పుధాన్యాల కొరత ఉన్నప్పుడు, పప్పుధాన్యాల ఉత్పత్తిని పెంచమని నేను దేశంలోని రైతులకు విజ్ఞప్తి చేశాను. నా అభ్యర్థనను గౌరవిస్తూ, రైతులు తదనుగుణంగా పంటలు తీసుకున్నారు. ఫలితంగా, గత 6 సంవత్సరాలలో, మన దేశంలో పప్పు ఉత్పత్తి సుమారు 50%పెరిగింది. పప్పుధాన్యాల విషయంలో లేదా గోధుమ మరియు బియ్యం విషయంలో మనం సాధించిన అదే లక్ష్యం, ఇప్పుడు మనం తినదగిన నూనె ఉత్పత్తి విషయంలో సాధించగలగాలి. తినదగిన నూనెలో మన దేశాన్ని స్వయం సమృద్ధిగా మార్చేందుకు మనం వేగంగా పని చేయాలి.

సోదర సోదరీమణులారా,

నేషనల్ ఎడిబుల్ ఆయిల్ మిషన్-ఆయిల్ పామ్ ఇప్పుడు తినదగిన నూనెలో స్వయం సమృద్ధిగా మారాలని నిర్ణయించింది. నేడు, దేశం క్విట్ ఇండియా ఉద్యమాన్ని స్మరిస్తోంది. ఈ రోజు, ఈ చారిత్రాత్మక రోజు కొత్త శక్తితో నిండి ఉంది. ఈ ప్రచారం ద్వారా, తినదగిన చమురు సంబంధిత ఆర్థిక వ్యవస్థలో రూ .11,000 కోట్లకు పైగా పెట్టుబడి పెట్టబడుతుంది. రైతులకు మంచి విత్తనాలు మరియు సాంకేతిక పరిజ్ఞానంతో అన్ని సౌకర్యాలు అందుబాటులో ఉండేలా ప్రభుత్వం నిర్ధారిస్తుంది. ఈ ప్రచారం కింద, ఆయిల్-పామ్ వ్యవసాయాన్ని ప్రోత్సహించడంతో పాటు, మన సాంప్రదాయ నూనె గింజల పంటలను కూడా విస్తరిస్తారు.

మిత్రులారా,

నేడు, వ్యవసాయ ఎగుమతుల విషయంలో భారతదేశం మొదటిసారిగా ప్రపంచంలోని టాప్ 10 దేశాలకు చేరుకుంది. కరోనా కాలంలో, దేశం వ్యవసాయ ఎగుమతుల్లో కొత్త రికార్డులు సృష్టించింది. భారతదేశం నేడు ప్రధాన వ్యవసాయ ఎగుమతిదారుగా మారుతున్నప్పటికీ, మన తినదగిన చమురు డిమాండ్‌ను తీర్చడానికి మనం దిగుమతులపై ఆధారపడటం సరికాదు. దిగుమతి చేసుకున్న పామాయిల్ వాటా 55 శాతానికి పైగా ఉంది. మేము ఈ చిత్రాన్ని మార్చాలనుకుంటున్నాము. తినదగిన నూనెను కొనడానికి మనం విదేశాలలో ఇతరులకు ఇవ్వాల్సిన వేల కోట్ల రూపాయలు. అవి దేశంలోని రైతులకు మాత్రమే అందుబాటులో ఉండాలి. భారతదేశంలో పామాయిల్ సాగుకు అన్ని అవకాశాలు ఉన్నాయి. దీనిని ఈశాన్య మరియు అండమాన్ నికోబార్ దీవులకు విస్తరించవచ్చు. ఇది తాటిని సులభంగా సాగు చేయగల ప్రాంతం, పామాయిల్ ఉత్పత్తి చేయవచ్చు.

మిత్రులారా,

తినదగిన నూనెలో స్వయం సమృద్ధిగా ఉండాలనే ప్రచారం అనేక ప్రయోజనాలను కలిగి ఉంది. ఇది రైతులకు నేరుగా ప్రయోజనం చేకూర్చడమే కాకుండా, పేద మరియు మధ్యతరగతి కుటుంబాలకు చౌకగా మరియు నాణ్యమైన నూనెను అందిస్తుంది. అంతే కాదు, ఈ ప్రచారం చాలా ఉద్యోగాలను సృష్టిస్తుంది. ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమ ఊపందుకుంటుంది. తాజా పండ్ల బంచ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమలు విస్తరిస్తాయి. పామాయిల్ పండించే రాష్ట్రం రవాణా నుండి ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల వరకు వివిధ రంగాలలో యువతకు ఉపాధిని అందిస్తుంది.

సోదర సోదరీమణులారా,

పామాయిల్ వ్యవసాయం వల్ల అత్యధికంగా లబ్ధి పొందుతున్నది దేశంలోని చిన్న రైతులు. ఇతర నూనె గింజల పంటల కంటే హెక్టారుకు పామాయిల్ దిగుబడి చాలా ఎక్కువ. అంటే, పామాయిల్ ప్రచారం కారణంగా చాలా చిన్న ప్రాంతాల్లో ఎక్కువ పంటలు పండించడం ద్వారా చిన్న రైతులు భారీ లాభాలు పొందవచ్చు.

సోదర సోదరీమణులారా,

పామాయిల్ వ్యవసాయం వల్ల అత్యధికంగా లబ్ధి పొందుతున్నది దేశంలోని చిన్న రైతులు. ఇతర నూనె గింజల పంటల కంటే హెక్టారుకు పామాయిల్ దిగుబడి చాలా ఎక్కువ. అంటే, పామాయిల్ ప్రచారం కారణంగా చాలా చిన్న ప్రాంతాల్లో ఎక్కువ పంటలు పండించడం ద్వారా చిన్న రైతులు భారీ లాభాలు పొందవచ్చు.

మిత్రులారా,

దేశంలో 80 శాతం కంటే ఎక్కువ మంది రైతులకు గరిష్టంగా 2 హెక్టార్ల భూమి ఉందని మాకు తెలుసు. రానున్న 25 ఏళ్లలో దేశ వ్యవసాయ రంగాన్ని సుసంపన్నం చేయడంలో ఈ చిన్న రైతులు కీలక పాత్ర పోషిస్తారు. అందుకే ఈ చిన్న రైతులకు ఇప్పుడు దేశ వ్యవసాయ విధానంలో అగ్ర ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడుతోంది. దీన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని, గత కొద్ది సంవత్సరాలుగా చిన్న రైతులకు సౌకర్యాలు మరియు భద్రత కల్పించడానికి నిజాయితీగా ప్రయత్నం జరిగింది. ప్రధానమంత్రి కిసాన్ సన్మాన్ నిధి కింద ఇప్పటివరకు రూ .1 లక్షా 60 వేల కోట్లు రైతులకు అందించబడ్డాయి. ఇందులో, కరోనా సంక్షోభ సమయంలో చిన్న రైతులకు సుమారు లక్ష కోట్ల రూపాయలు చేరుకున్నాయి. అంతే కాదు, కరోనా సమయంలో 2 కోట్లకు పైగా కిసాన్ క్రెడిట్ కార్డులు జారీ చేయబడ్డాయి. వారిలో ఎక్కువ మంది చిన్న రైతులు. దీని ద్వారా రైతులు వేల కోట్ల రూపాయల రుణాలు కూడా తీసుకున్నారు. చిన్న రైతులకు ఈ సహాయం అందకపోతే ఊహించండి, 100 సంవత్సరాలలో జరిగిన అతి పెద్ద విపత్తులో వారికి ఏమై ఉండేది? చిన్న అవసరాలను తీర్చడానికి వారు ఎక్కడికి వెళ్లాలి?

సోదర సోదరీమణులారా,

నేడు నిర్మించబడుతున్న వ్యవసాయ మౌలిక సదుపాయాల యొక్క అతిపెద్ద లబ్ధిదారులు, నిర్మించబడుతున్న కమ్యూనికేషన్ సౌకర్యాలు లేదా ఏర్పాటు చేయబడుతున్న పెద్ద ఫుడ్ పార్కులు చిన్న రైతులు. ఈ రోజు దేశంలో ప్రత్యేక కిసాన్ రైల్వే ప్రారంభించబడింది. ఈ రైళ్ల నుండి, వేలాది మంది రైతులు తమ ఉత్పత్తులను తక్కువ ధరలకు, తక్కువ రవాణా ఖర్చులకు, అధిక రేట్లకు విక్రయిస్తున్నారు, దేశంలోని ప్రధాన మార్కెట్లకు చేరుకుంటున్నారు. అదేవిధంగా, ప్రత్యేక మౌలిక సదుపాయాల నిధి కింద, చిన్న రైతుల కోసం ఆధునిక నిల్వ సౌకర్యాలు ఏర్పాటు చేయబడుతున్నాయి. గత సంవత్సరం, ఆరున్నర వేలకు పైగా ప్రాజెక్టులకు ఆమోదం లభించింది. ఈ ప్రాజెక్టులను పొందిన వారిలో రైతులు, రైతు సహకార సంఘాలు మరియు రైతు ఉత్పత్తిదారుల సంఘాలు, అలాగే స్వయం సహాయక సంఘాలు మరియు ప్రారంభ సంస్థలు ఉన్నాయి. ఇటీవల, ప్రభుత్వం ఒక పెద్ద నిర్ణయం తీసుకుంది మరియు వారి స్వంత ప్రభుత్వ మార్కెట్లు ఉన్న రాష్ట్రాలు కూడా ఈ ఫండ్ నుండి సహాయం పొందాలని నిర్ణయించింది.

సోదర సోదరీమణులారా,

ఇది మౌలిక సదుపాయాల నిధి అయినా లేదా 10,000 రైతు ఉత్పత్తిదారుల బృందాల ఏర్పాటు అయినా, చిన్న రైతులకు సాధికారత కల్పించే ప్రయత్నం. మార్కెట్‌లోకి చిన్న రైతుల లీపును కూడా పెంచాలి మరియు మార్కెట్‌లో వృద్ధి చెందగల వారి సామర్థ్యాన్ని కూడా పెంచాలి. FPO ల ద్వారా, సహకార సాంకేతికత ద్వారా వందలాది మంది చిన్న రైతులు ఐక్యంగా ఉన్నప్పుడు, వారి బలం వందల రెట్లు పెరుగుతుంది. ఇది ఆహార ప్రాసెసింగ్ లేదా ఎగుమతిపై రైతులు ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది. వారు తమ ఉత్పత్తులను నేరుగా విదేశీ మార్కెట్లలో విక్రయించడానికి స్వేచ్ఛగా ఉంటారు. విముక్తి పొందిన తర్వాత, దేశంలో రైతులు మరింత వేగంగా ముందుకు సాగగలరు. దీన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని, రాబోయే 25 సంవత్సరాలకు ఈ నిర్ణయాన్ని నిరూపించాలనుకుంటున్నాము. మనం ఇప్పటి నుండి నూనె గింజలపై స్వయం ఆధారిత ప్రచారంలో పాల్గొనాలనుకుంటున్నాము. ప్రధానమంత్రి కిసాన్ సమ్మాన్ నిధి లబ్ధిదారులందరికీ మరోసారి నా శుభాకాంక్షలు.

చాలా ధన్యవాదాలు!

Explore More
78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం

ప్రముఖ ప్రసంగాలు

78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।