“Going to Gurudwaras, spending time in ‘sewa’, getting langar, staying at the homes of Sikh families has been a part of my life”
“Our Gurus have taught us courage and service”
“New India is scaling new dimensions and is leaving its mark on the whole world”
“I have always considered our Indian diaspora as ‘Rashtrdoot’ of India. All of you are the strong voice and lofty identity of Maa Bharati abroad”
“Feet of Gurus sanctified this great land and inspired its people”
“Sikh tradition is a living tradition of ‘Ek Bharat Shreshth Bharat’”
​​​​​​​“Sikh community is synonymous with the courage, prowess and hard work of the country”

ఎన్ఐడి  ఫౌండేషన్ ప్రధాన పోషకుడు మరియు చండీగఢ్ విశ్వవిద్యాలయం యొక్క ఛాన్సలర్ మరియు నా స్నేహితుడు శ్రీ సత్నామ్ సింగ్ సంధూజీ, ఎన్ఐడి ఫౌండేషన్ సభ్యులందరికీ మరియు గౌరవనీయమైన సహచరులందరికీ! మీలో కొందరిని తెలుసుకోవడం మరియు మిమ్మల్ని తరచుగా కలవడం నాకు గొప్ప అదృష్టం. గురుద్వారాలకు వెళ్లడం, సేవ చేయడం, 'లంగర్' ఆనందించడం మరియు సిక్కు కుటుంబాల ఇళ్లలో ఉండడం నా జీవితంలో చాలా సహజమైన భాగం. సిక్కు సాధువులు కూడా అప్పుడప్పుడు ప్రధాని నివాసానికి వస్తుంటారు. నేను తరచుగా వారి సంస్థ యొక్క అదృష్టాన్ని పొందుతాను.

సోదరసోదరీమణులారా,

నా విదేశీ పర్యటనల్లో సిక్కు సంఘం సభ్యులను కలిసినప్పుడు నేను గర్వపడుతున్నాను. 2015లో నా కెనడా పర్యటన మీలో చాలా మందికి గుర్తుండే ఉంటుంది! నేను ముఖ్యమంత్రిగా లేనప్పుడు దలైజీ నాకు తెలుసు. ఇది నాలుగు దశాబ్దాలలో కెనడాకు భారత ప్రధాని చేసిన మొదటి స్వతంత్ర ద్వైపాక్షిక పర్యటన మరియు నేను ఒట్టావా మరియు టొరంటోలకు మాత్రమే వెళ్లలేదు. వాంకోవర్‌కి వెళ్లాలని నా కోరికను వ్యక్తం చేసినట్లు నాకు గుర్తుంది. నేను అక్కడికి వెళ్లి గురుద్వారా ఖాల్సా దివాన్‌లో తల వంచుకునే భాగ్యం కలిగింది. సిక్కు సంఘంతో నాకు చాలా మంచి మార్పిడి ఉంది. అదేవిధంగా, నేను 2016లో ఇరాన్‌కు వెళ్లినప్పుడు టెహ్రాన్‌లోని భాయ్ గంగా సింగ్ సభా గురుద్వారాను సందర్శించే అవకాశం నాకు లభించింది. ఫ్రాన్స్‌లోని న్యూవ్-చాపెల్లె ఇండియన్ మెమోరియల్‌ని సందర్శించడం నా జీవితంలో మరో మరపురాని క్షణం! ఈ స్మారక చిహ్నం భారతీయ సైనికులకు నివాళులర్పిస్తుంది, వీరిలో పెద్ద సంఖ్యలో మన సిక్కు సోదరులు మరియు సోదరీమణులు ఉన్నారు, మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో వారి త్యాగం కోసం. ఈ అనుభవాలు భారతదేశం మరియు ఇతర దేశాల మధ్య సంబంధాలను సుస్థిరం చేయడంలో మన సిక్కు సమాజం ఎలా బలమైన లింక్‌గా పనిచేసింది అనేదానికి ఉదాహరణలు. ఈ రోజు ఈ బంధాన్ని మరింత పటిష్టం చేసుకునే అవకాశం లభించడం నా అదృష్టం మరియు ఈ విషయంలో నేను అన్ని ప్రయత్నాలు చేస్తూనే ఉన్నాను.

స్నేహితులారా,

మా గురువులు మాకు ధైర్యాన్ని మరియు సేవా భావాన్ని నేర్పారు. భారతదేశ ప్రజలు ఎటువంటి వనరులు లేకుండా ప్రపంచంలోని వివిధ ప్రాంతాలకు వెళ్లి తమ కృషితో విజయం సాధించారు. ఈ స్ఫూర్తి నేడు నవ భారత స్ఫూర్తిగా మారింది. కొత్త భారతదేశం కొత్త కోణాలను తాకుతూ ప్రపంచం మొత్తం మీద తనదైన ముద్ర వేస్తోంది. కరోనా మహమ్మారి యొక్క ఈ కాలం దీనికి అతిపెద్ద ఉదాహరణ. మహమ్మారి ప్రారంభంలో, పాత మనస్తత్వం ఉన్న వ్యక్తులు భారతదేశం గురించి ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. అందరూ ఏదో ఒకటి చెప్పుకుంటూనే ఉన్నారు. కానీ, ఇప్పుడు ప్రజలు భారతదేశాన్ని ఉదాహరణగా చూపుతున్నారు. ఇంత పెద్ద జనాభా ఉన్న భారత్‌కు వ్యాక్సిన్‌లు ఎక్కడి నుంచి తెస్తారని, ప్రజల ప్రాణాలను ఎలా కాపాడుతారని ఇంతకు ముందు చెప్పేవారు. కానీ నేడు భారతదేశం అతిపెద్ద వ్యాక్సిన్ తయారీదారుగా అవతరించింది. మన దేశంలో కోట్లాది వ్యాక్సిన్ డోస్‌లు వేయబడ్డాయి. మొత్తం వ్యాక్సినేషన్‌లో మా స్వంత మేడ్-ఇన్-ఇండియా వ్యాక్సిన్‌లు 99 శాతం ఉన్నాయని తెలుసుకుని మీరు గర్వపడతారు. ఈ కాలంలో, మేము ప్రపంచంలోని అతిపెద్ద స్టార్టప్ పర్యావరణ వ్యవస్థలలో ఒకటిగా ఉద్భవించాము. మన యునికార్న్‌ల సంఖ్య నిరంతరం పెరుగుతోంది. భారతదేశం యొక్క ఈ పెరుగుతున్న స్థాయి మరియు పెరుగుతున్న విశ్వసనీయత కారణంగా మన ప్రవాసులు తల ఎత్తుకున్నారు. ఎప్పుడైతే దేశ గౌరవం పెరుగుతుందో, అప్పుడు లక్షల కోట్ల భారతీయ సంతతి ప్రజల గౌరవం కూడా సమానంగా పెరుగుతుంది. వారి గురించి ప్రపంచ దృష్టికోణం మారుతుంది. ఈ గౌరవంతో కొత్త అవకాశాలు, కొత్త భాగస్వామ్యాలు మరియు బలమైన భద్రతా భావం వస్తాయి. నేను ఎప్పుడూ మన ప్రవాసులను భారతదేశ జాతీయ రాయబారిగా పరిగణించాను. ప్రభుత్వం పంపేది (విదేశాల్లోని భారతీయ మిషన్లకు) రాయబారి. కానీ నువ్వు జాతీయ రాయబారివి. మీరందరూ భారతదేశం వెలుపల నివసిస్తున్నప్పుడు మా భారతి యొక్క గొప్ప స్వరం, ఉన్నతమైన గుర్తింపు. మీరు భారతదేశం యొక్క పురోగతిని చూసినప్పుడు మీ ఛాతీ కూడా ఉబ్బుతుంది మరియు మీ తల కూడా గర్వంతో పెరుగుతుంది. మీరు విదేశాల్లో నివసిస్తున్నప్పటికీ మీ దేశం గురించి చింతిస్తూనే ఉంటారు. అందువల్ల, విదేశాల్లో నివసిస్తున్నప్పుడు భారతదేశం యొక్క విజయాన్ని మెరుగుపరచడంలో మరియు భారతదేశ ప్రతిష్టను బలోపేతం చేయడంలో మీ పాత్ర చాలా పెద్దది. మనం ప్రపంచంలో ఎక్కడ జీవించినా 'ఇండియా ఫస్ట్, నేషన్ ఫస్ట్' అనేది మన ప్రధాన స్ఫూర్తిగా ఉండాలి.

స్నేహితులారా,

మన పది మంది గురువులు దేశాన్ని సర్వోన్నతంగా ఉంచడం ద్వారా భారతదేశాన్ని ఏకం చేశారు. గురునానక్ దేవ్ జీ యావత్ దేశం యొక్క చైతన్యాన్ని మేల్కొల్పారు మరియు యావత్ జాతిని అంధకారం నుండి బయటకు తీసుకువచ్చి వెలుగు మార్గాన్ని చూపారు. మా గురువులు భారతదేశమంతటా తూర్పు నుండి పడమర మరియు ఉత్తరం నుండి దక్షిణం వరకు పర్యటించారు. మీరు ఎక్కడికి వెళ్లినా, వారి సాక్ష్యాలు, ప్రేరణలు మరియు ప్రజల విశ్వాసాన్ని మీరు కనుగొంటారు. పంజాబ్‌లోని గురుద్వారా హర్‌మందిర్ సాహిబ్ జీ నుండి ఉత్తరాఖండ్‌లోని గురుద్వారా శ్రీ హేమకుంద్ సాహిబ్ వరకు, మహారాష్ట్రలోని గురుద్వారా హుజూర్ సాహిబ్ నుండి హిమాచల్‌లోని గురుద్వారా పవోంటా సాహిబ్ వరకు, బీహార్‌లోని తఖ్త్ శ్రీ పాట్నా సాహిబ్ నుండి గురుద్వారా, గుజరాత్‌లోని కచ్‌లోని గురుద్వారా లఖ్‌పత్ సాహిబ్, మన గురుద్వారా ప్రజలు తమ పాదాలతో భూమిని శుద్ధి చేశారు. అందువల్ల, సిక్కు సంప్రదాయం వాస్తవానికి 'ఏక్ భారత్, శ్రేష్ఠ భారత్' యొక్క సజీవ సంప్రదాయం.

సోదర సోదరీమణులారా,

స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో మరియు స్వాతంత్ర్యం తర్వాత కూడా సిక్కు సమాజం దేశానికి అందించిన సహకారానికి యావత్ భారతదేశం కృతజ్ఞతతో ఉంది. మహారాజా రంజిత్ సింగ్ సహకారం కావచ్చు, బ్రిటీష్ వారిపై యుద్ధం కావచ్చు, లేదా జలియన్ వాలాబాగ్, వారు లేకుండా భారతదేశ చరిత్ర పూర్తి కాదు లేదా భారతదేశం సంపూర్ణం కాదు. నేటికీ, సరిహద్దులో నియమించబడిన సిక్కు సైనికుల పరాక్రమం నుండి దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో సిక్కు సమాజం భాగస్వామ్యం మరియు సిక్కు ఎన్నారైల సహకారం వరకు, సిక్కు సంఘం దేశం యొక్క ధైర్యం, శక్తి మరియు శ్రమలకు పర్యాయపదంగా ఉంది.

స్నేహితులారా,

స్వాతంత్ర్య అమృత్ మహోత్సవం మన స్వాతంత్ర్య పోరాటంతో పాటు మన సంస్కృతి మరియు వారసత్వాన్ని జరుపుకునే సందర్భం, ఎందుకంటే భారతదేశ స్వాతంత్ర్యం కోసం పోరాటం పరిమిత కాలానికి సంబంధించిన సంఘటన కాదు. వేల సంవత్సరాల చైతన్యం మరియు ఆదర్శాలు దానికి జోడించబడ్డాయి. ఆధ్యాత్మిక విలువలు మరియు అనేక త్యాగాలు దానికి జోడించబడ్డాయి. అందువల్ల, దేశం స్వాతంత్ర్య అమృత్ మహోత్సవ్‌ను జరుపుకుంటున్నప్పుడు, ఒక వైపు ఎర్రకోటలో గురు తేజ్ బహదూర్ జీ 400వ ప్రకాష్ పర్వ్‌ను కూడా జరుపుకుంటుంది. గురు తేజ్ బహదూర్ జీ 400వ ప్రకాష్ పర్వానికి ముందు, గురునానక్ దేవ్ జీ 550వ ప్రకాష్ పర్వాన్ని కూడా దేశ విదేశాల్లో భక్తిశ్రద్ధలతో జరుపుకున్నాము. గురుగోవింద్ సింగ్ జీ 350వ ప్రకాష్ పర్వ్‌ను జరుపుకోవడం మాకు విశేషం.

స్నేహితులారా,

కర్తార్‌పూర్ సాహిబ్ కారిడార్ కూడా ఈ కాలంలోనే నిర్మించబడింది. ఈరోజు లక్షలాది మంది భక్తులు అక్కడ మొక్కులు చెల్లించుకోవడం విశేషం. దేశం నేడు 'లంగర్'ని పన్ను-రహితంగా చేయడం, హర్మిందర్ సాహిబ్‌కు FCRA అనుమతి ఇవ్వడం, గురుద్వారాల చుట్టూ శుభ్రతను పెంచడం, మెరుగైన మౌలిక సదుపాయాలతో వాటిని అనుసంధానం చేయడం వంటి అన్ని ప్రయత్నాలు చేస్తోంది. ప్రతి రంగంలో పూర్తి అంకితభావంతో పని ఎలా జరిగిందో చూపించే వీడియో ప్రదర్శనకు నేను సత్నామ్ జీకి ధన్యవాదాలు. ఎప్పటికప్పుడు మీ సూచనల ద్వారా దేశాన్ని సేవా పథంలో ముందుకు తీసుకెళ్లాలని నా ప్రయత్నం మరియు ఈ రోజు కూడా మీరు నాకు చాలా సలహాలు ఇచ్చారు.

స్నేహితులారా,

మన గురువుల జీవితాల నుండి మనం పొందే అతి పెద్ద ప్రేరణ మన కర్తవ్యాల సాక్షాత్కారమే. 'సబ్కా సాథ్, సబ్కా వికాస్, సబ్కా విశ్వాస్ మరియు సబ్కా ప్రయాస్' అనే ఈ మంత్రం మనందరికీ భారతదేశం యొక్క ఉజ్వల భవిష్యత్తును నిర్ధారిస్తుంది. ఈ కర్తవ్యాలు మన వర్తమానానికి మాత్రమే కాదు, మన భవిష్యత్తుకు మరియు మన దేశానికి కూడా. ఇవి కూడా మన భవిష్యత్ తరాలకు సంబంధించినవి. ఉదాహరణకు, పర్యావరణం దేశానికి మరియు ప్రపంచానికి పెద్ద సంక్షోభం. దీని పరిష్కారం భారతదేశ సంస్కృతి మరియు సంప్రదాయాలలో ఉంది. సిక్కు సమాజం దీనికి సజీవ ఉదాహరణ. సిక్కు సమాజంలో, మనం గ్రామాల పట్ల ఎంత శ్రద్ధ వహిస్తామో, పర్యావరణం మరియు గ్రహం గురించి కూడా అంతే శ్రద్ధ వహిస్తాము. కాలుష్యానికి వ్యతిరేకంగా చేసే ప్రయత్నాలైనా, పోషకాహార లోపానికి వ్యతిరేకంగా చేసినా, లేదా సాంస్కృతిక విలువలను కాపాడాలన్నా, మీరందరూ అలాంటి ప్రతి ప్రయత్నానికి అనుబంధంగా ఉన్నట్లు అనిపిస్తుంది. మీ కోసం నాకు మరో అభ్యర్థన ఉంది. ప్రతి జిల్లాలో 75 అమృత్ సరోవరాలను (చెరువులు) అభివృద్ధి చేయాలని దేశం సంకల్పించిందని మీకు తెలుసు. మీరు మీ గ్రామాల్లో అమృత్ సరోవర్ల నిర్మాణ ప్రచారాన్ని కూడా నిర్వహించవచ్చు.

స్నేహితులారా,

ప్రతి సిక్కు జీవితంలో మన గురువుల ఆత్మగౌరవం మరియు మానవ జీవితం యొక్క గౌరవం యొక్క పాఠాల ప్రభావాన్ని మనం చూస్తాము. ఈ స్వాతంత్ర్య ‘అమృత్‌కాల్‌’లో ఈ రోజు దేశం యొక్క సంకల్పం ఇదే. మనం స్వయం సమృద్ధిగా మారాలి మరియు పేదలలోని పేదవారి జీవితాన్ని మెరుగుపరచాలి. ఈ ప్రయత్నాలన్నింటిలో మీ అందరి చురుకైన భాగస్వామ్యం మరియు సహకారం చాలా అవసరం. గురువుల ఆశీర్వాదంతో మనం విజయం సాధిస్తామని, త్వరలో నవ భారత లక్ష్యాన్ని సాకారం చేస్తామని నేను ఖచ్చితంగా అనుకుంటున్నాను. ఈ సంకల్పంతో, నేను మీ అందరికీ చాలా ధన్యవాదాలు. మీ సందర్శన నాకు చాలా ముఖ్యమైనది మరియు ఈ ఆశీర్వాదం కొనసాగాలని నేను కోరుకుంటున్నాను. ఈ ప్రధాని నివాసం మోదీ ఇల్లు కాదని నేను ఎప్పుడూ చెబుతుంటాను. ఇది మీ అధికార పరిధి, ఇది మీకు చెందినది. ఈ అనుబంధ స్ఫూర్తితో, మా భారతి కోసం మనం ఎల్లప్పుడూ కలిసి పని చేయాలి, మన దేశంలోని పేదల కోసం మరియు మన దేశంలోని ప్రతి సమాజం యొక్క అభ్యున్నతి కోసం. గురువుల ఆశీస్సులు మాపై ఉండుగాక!

ఈ స్పూర్తితో మరోసారి మీ అందరికీ ధన్యవాదాలు.

వాహెగురు జీ కా ఖల్సా, వాహెగురు జీ కే ఫతే.

Explore More
78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం

ప్రముఖ ప్రసంగాలు

78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।