‘‘అధిక వృద్ధి తాలూకు జోరు ను అలాగే కొనసాగించడం కోసం ఈ బడ్జెటు లో అనేకనిర్ణయాల ను ప్రభుత్వం తీసుకొంది’’
‘‘ఎమ్ఎస్ఎమ్ఇ లను పటిష్ట పరచడం కోసం అనేక మౌలికమైన సంస్కరణల ను మేం ప్రవేశపెట్టాం. ఈ సంస్కరణ లసాఫల్యం అనేది వాటికి ఆర్థిక సహాయాన్ని బలోపేతం చేయడం పైన ఆధారపడుతుంది’’
‘‘సరికొత్త ఆలోచనలు మరియు కార్యక్రమాల తాలూకు నష్ట భయాన్ని తట్టుకోవడంగురించి, అలాగే కొత్త కొత్త విధానాల లో ఆర్థిక సాయాన్ని అందించడం గురించి మన ఆర్థికసహాయ రంగం పరిశీలించవలసిన అవసరం ఉంది’’
‘‘భారతదేశం యొక్క ఆకాంక్ష లు ప్రాకృతిక వ్యవసాయం తో, సేంద్రియ సాగు తో సైతం ముడిపడి ఉన్నాయి’’
‘‘పర్యావరణ హితకరమైన పథకాల ను మరిన్ని చేపట్టాల్సిఉంది. గ్రీన్ ఫైనాన్సింగ్ ను గురించి అధ్యయనం చేయడం, మరి ఆ తరహా నూతన పార్శ్వాల ను ఆచరణలోకి తీసుకు రావడం వంటి సరికొత్త దృష్టి కోణాలు ప్రస్తుత కాలం లో ఎంతైనా అవసరం’’

నమస్కారం !

కేంద్ర మంత్రి వర్గంలో నా సహచరులందరూ, ఆర్థిక మరియు ఆర్థిక రంగాల నిపుణులు, వాటాదారులు, మహిళలు మరియు పెద్దమనుషులు!

ముందుగా మీ అందరికీ అంతర్జాతీయ మహిళా దినోత్సవ శుభాకాంక్షలు. ఈ రోజు మనం బడ్జెట్‌పై చర్చిస్తున్నప్పుడు, భారతదేశం వంటి భారీ దేశానికి ఆర్థిక మంత్రి కూడా ఒక మహిళ అని, ఈసారి దేశానికి చాలా ప్రగతిశీల బడ్జెట్‌ను సమర్పించినందుకు నేను చాలా గర్వపడుతున్నాను.

స్నేహితులారా,

100 ఏళ్లలో అతిపెద్ద మహమ్మారి మధ్య, భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ మరోసారి ఊపందుకుంది. ఇది మన ఆర్థిక నిర్ణయాల ప్రతిబింబం మరియు మన ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క బలమైన పునాది. ఈ వేగవంతమైన వృద్ధిని కొనసాగించేందుకు ప్రభుత్వం ఈ బడ్జెట్‌లో అనేక చర్యలు చేపట్టింది. విదేశీ మూలధన ప్రవాహాలను ప్రోత్సహించడం, మౌలిక సదుపాయాల పెట్టుబడులపై పన్ను తగ్గించడం, NIIF, GIFT సిటీ మరియు కొత్త DFIల వంటి సంస్థలను సృష్టించడం ద్వారా మేము ఆర్థిక మరియు ఆర్థిక వృద్ధిని వేగవంతం చేయడానికి ప్రయత్నించాము. ఫైనాన్స్‌లో డిజిటల్ టెక్నాలజీని విస్తృతంగా ఉపయోగించడం కోసం దేశం యొక్క నిబద్ధత ఇప్పుడు తదుపరి స్థాయికి చేరుకుంటుంది. 75 జిల్లాల్లోని 75 డిజిటల్ బ్యాంకింగ్ యూనిట్లు అలాగే సెంట్రల్ బ్యాంక్ డిజిటల్ కరెన్సీ (CBDCలు) మా దృష్టిని ప్రతిబింబిస్తాయి.

స్నేహితులారా,

21వ శతాబ్దంలో భారతదేశ అభివృద్ధిని వేగవంతం చేయడానికి, మన ప్రాధాన్యతా రంగాలన్నింటిలో ఆర్థిక ఆచరణీయ నమూనాలకు మనం ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలి. ఈ రోజు దేశం యొక్క ఆకాంక్షలు, దేశం ముందుకు సాగాలని కోరుకునే ఆకాంక్షలు, అది ఏ దిశలో పయనించాలనుకుంటున్నది మరియు దేశం యొక్క ప్రాధాన్యతలకు ఆర్థిక సంస్థల భాగస్వామ్యం చాలా ముఖ్యమైనది. నేడు దేశం ఆత్మనిర్భర్ భారత్ అభియాన్ నడుపుతోంది. మన దేశం నిర్దిష్ట రంగాలలో ఇతర దేశాలపై ఆధారపడినట్లయితే, ఆ ప్రాజెక్టులలో వివిధ రకాల ఫైనాన్సింగ్ నమూనాల గురించి ఆలోచించడం అవసరం, తద్వారా మన దేశం ఇతర దేశాలపై ఆధారపడటం తగ్గుతుంది. పీఎం గతిశక్తి నేషనల్ మాస్టర్ ప్లాన్ దీనికి ఉదాహరణ. దానికి సంబంధించిన ప్రాజెక్ట్‌ల విజయంలో మీరు ప్రధాన పాత్ర పోషించాలని మేము కోరుకుంటున్నాము. దేశం యొక్క సమతుల్య అభివృద్ధిని సృష్టించే దిశలో, భారత ప్రభుత్వం ఆకాంక్షాత్మక జిల్లాల కార్యక్రమం వంటి పథకాలను రూపొందించింది. సంబంధిత రాష్ట్ర సగటు కంటే తక్కువగా ఉన్న 100 కంటే ఎక్కువ జిల్లాలు దేశంలో ఎంపిక చేయబడ్డాయి. కాబట్టి, ఈ ఆర్థిక సంస్థలను అక్కడి ప్రాజెక్టులన్నింటికీ ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలని మేము కోరతాము. ఇవి ఇప్పటికీ వెనుకబడి ఉన్న మన ఆకాంక్ష జిల్లాలు. మనం వారిని ముందుకు తీసుకురాగలమా? అదేవిధంగా, పశ్చిమ భారతదేశాన్ని పరిశీలిస్తే, అక్కడ మనకు చాలా ఆర్థిక కార్యకలాపాలు కనిపిస్తాయి. తూర్పు భారతదేశం అన్ని రకాల సహజ వనరులకు ప్రసిద్ధి చెందింది, అయితే ఆర్థికాభివృద్ధి దృష్ట్యా, అక్కడ పరిస్థితిని చాలా మెరుగుపరచవచ్చు. మౌలిక సదుపాయాలు చాలా మెరుగుపడతాయి. అదేవిధంగా, మొత్తం ఈశాన్య మరియు దాని అభివృద్ధి మాకు ప్రాధాన్యత. ఈ రంగాలలో మీ భాగస్వామ్యాన్ని పెంచే దిశగా ఆలోచించడం కూడా అవసరం. నేడు, భారతదేశ ఆకాంక్షలు మన MSMEల బలంతో ముడిపడి ఉన్నాయి. MSMEలను బలోపేతం చేయడానికి, మేము అనేక ప్రాథమిక సంస్కరణలను తీసుకువచ్చాము మరియు కొత్త పథకాలను రూపొందించాము. ఈ సంస్కరణల విజయం వాటి ఫైనాన్సింగ్‌ను బలోపేతం చేయడంపై ఆధారపడి ఉంటుంది.

స్నేహితులారా,

మేము పరిశ్రమ 4.0 గురించి మాట్లాడినట్లయితే, మనం కోరుకున్న ఫలితం కొంత సమయం పట్టవచ్చు, కాబట్టి ఆలస్యాన్ని నివారించడానికి ఏమి చేయాలి? పరిశ్రమ 4.0 గురించి ప్రపంచం మాట్లాడుతున్నందున, మనకు దాని ప్రధాన స్తంభాలైన ఫిన్‌టెక్, అగ్రిటెక్ మరియు మెడిటెక్‌లకు అనుగుణంగా నైపుణ్య అభివృద్ధి 4.0 అవసరం. కాబట్టి, 4.0 స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ అవసరం. ఇవి ప్రధాన స్తంభాలు కాబట్టి, 4.0 వెలుగులో ఈ స్తంభాలను అభివృద్ధి చేయడానికి ఆర్థిక సంస్థలు ఎలా ప్రాధాన్యత ఇస్తాయి? ఇటువంటి అనేక రంగాలలో ఆర్థిక సంస్థల సహాయం పరిశ్రమ 4.0లో భారతదేశాన్ని కొత్త శిఖరాలకు తీసుకువెళుతుంది.

స్నేహితులారా,

ఒక క్రీడాకారుడు ఒలింపిక్స్‌లో బంగారు పతకం గెలిస్తే, అతను మొత్తం దేశానికి కీర్తిని తెస్తాడనేది మీరు చూశారు. దేశంలో గొప్ప విశ్వాసం కూడా నింపబడింది. ఒక వ్యక్తి పతకం తీసుకువస్తాడు కానీ వాతావరణం మొత్తం మారిపోతుంది. అదే స్ఫూర్తిని దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలలో కూడా మనం ఆలోచించలేమా? మనం అలాంటి 8 లేదా 10 రంగాలను గుర్తించి, ఆ రంగాలలో భారతదేశం మొదటి 3 స్థానాల్లో నిలిచేలా కృషి చేయగలమా? ప్రైవేట్ రంగం భాగస్వామ్యంతో ఇది సాధ్యమైంది. ఉదాహరణకు, ప్రపంచంలోని టాప్-3లో నిర్మాణ సంస్థలు లెక్కించబడలేదా? అదేవిధంగా, స్టార్టప్‌ల సంఖ్య విషయానికి వస్తే మేము ముందుకు వెళ్తున్నాము; అయితే వారి ఉత్పత్తుల నాణ్యత, వాటి ప్రత్యేకత మరియు సాంకేతిక ఆధారం పరంగా మనం టాప్ 3లో ఉండగలమా? ప్రస్తుతం మేము డ్రోన్ సెక్టార్, స్పేస్ సెక్టార్, జియో-స్పేషియల్ సెక్టార్. ఇవి మా ప్రధాన విధాన నిర్ణయాలు, ఇవి గేమ్ ఛేంజర్. భారతదేశం నుండి కొత్త తరం ప్రజలు అంతరిక్ష రంగం, డ్రోన్స్ రంగంలోకి ప్రవేశిస్తున్నందున, ఈ రంగాలలో కూడా ప్రపంచంలోని టాప్ 3 లో స్థానం సంపాదించాలని మనం కలలు కనలేదా? మా సంస్థలన్నీ దీని కోసం సహాయం అందించలేవా? కానీ ఇవన్నీ జరగాలంటే, ఈ రంగాలలో ఇప్పటికే ముందున్న కంపెనీలు, సంస్థలు చురుకుగా ఉండటం మరియు వాటికి మన ఆర్థిక రంగం నుండి అన్ని మద్దతు లభించడం చాలా ముఖ్యం. ఈ రకమైన అవసరాలను తీర్చడానికి ఆర్థిక సంస్థలు తమ సామర్థ్యాన్ని ఎలా పెంపొందించుకోవాలో కూడా మనకు నైపుణ్యం ఉండాలి. లేదంటే చాలా గందరగోళం ఏర్పడుతుంది. మేము ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ ఇనిషియేటివ్‌లను పెంచినప్పుడే మా కంపెనీలు మరియు స్టార్టప్‌లు విస్తరిస్తాయి, ఆవిష్కరణ మరియు కొత్త సాంకేతికతపై దృష్టి పెట్టండి, కొత్త మార్కెట్‌లను కనుగొనడంతోపాటు కొత్త వ్యాపార ఆలోచనలపై పని చేయండి. మరియు అలా చేయాలంటే, వారికి ఫైనాన్స్ చేసే వారు కూడా ఈ ఐడియాస్ ఆఫ్ ది ఫ్యూచర్ గురించి లోతైన అవగాహన కలిగి ఉండాలి. మా ఫైనాన్సింగ్ సెక్టార్ వినూత్న ఫైనాన్సింగ్ మరియు కొత్త ఫ్యూచరిస్టిక్ ఐడియాస్ మరియు ఇనిషియేటివ్‌ల సస్టైనబుల్ రిస్క్ మేనేజ్‌మెంట్‌ను కూడా పరిగణించాలి.

స్నేహితులారా,

ఈ రోజు భారతదేశం యొక్క అవసరాలలో దేశం యొక్క ప్రాధాన్యత స్వావలంబన అని మరియు ఎగుమతిలో కూడా మనం మరింత ఎలా వృద్ధి చెందగలమో మీ అందరికీ బాగా తెలుసు. ఎగుమతిదారులకు వివిధ ఆర్థిక అవసరాలు ఉంటాయి. ఈ అవసరాలకు అనుగుణంగా, ఎగుమతిదారుల అవసరాలను తీర్చడానికి మీరు మీ ఉత్పత్తులు మరియు సేవలను అభివృద్ధి చేయగలరా? వాటికి ప్రాధాన్యత ఇస్తే అవి మరింత బలపడి ఆ బలంతో దేశ ఎగుమతులు కూడా పెరుగుతాయి. ఈ రోజుల్లో, ప్రపంచవ్యాప్తంగా భారతదేశ గోధుమలకు డిమాండ్ పెరుగుతున్నట్లు నివేదికలు ఉన్నాయి. అటువంటి పరిస్థితిలో, గోధుమ ఎగుమతిదారులపై మన ఆర్థిక సంస్థలు శ్రద్ధ చూపుతున్నాయా? మన దిగుమతి-ఎగుమతి శాఖ దానిపై శ్రద్ధ చూపుతుందా? షిప్పింగ్ పరిశ్రమ దాని ప్రాధాన్యత గురించి ఆందోళన చెందుతోందా? అంటే, మనం సమగ్ర ప్రయత్నం చేయాలి. కాబట్టి మన గోధుమలను ప్రపంచానికి అందించడానికి మనకు అవకాశం ఉంది.

స్నేహితులారా,

గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థ భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు కీలకమైన పునాది. మేము దానిని తిరస్కరించలేము మరియు గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థ చాలా విస్తృతమైన పునాదిని మనం క్రమంగా సంకలనం చేసినప్పుడు, అది భారీగా మారుతుంది. గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థను పటిష్టం చేయడానికి చిన్న చిన్న ప్రయత్నాలు అవసరం కానీ స్వయం సహాయక బృందాలను ప్రోత్సహించడం వంటి ఫలితాలు అద్భుతంగా ఉన్నాయి. స్వయం సహాయక బృందాలు, ఫైనాన్స్, సాంకేతికత మరియు మార్కెటింగ్‌లో క్రియాశీలకంగా వ్యవహరించడం ద్వారా మేము సమగ్ర సహాయాన్ని అందించగలమా? ఉదాహరణకు, కిసాన్ క్రెడిట్ కార్డ్‌లు. ప్రతి రైతు, మత్స్యకారుడు, పశువుల పెంపకందారుడు క్రెడిట్ కార్డును పొందగలరని నిర్ధారించడానికి మేము మిషన్ మోడ్‌లో పని చేయవచ్చా? నేడు దేశంలో వేలాది రైతు ఉత్పాదక సంస్థలు ఏర్పాటవుతున్నాయి మరియు వాటి ద్వారా పెద్ద కార్యక్రమాలు కూడా జరుగుతున్నాయి. కొన్ని రాష్ట్రాల్లో సానుకూల ఫలితాలు కూడా కనిపిస్తున్నాయి. ఆ దిశగా ఎలా పని చేయాలి? ఇప్పుడు వ్యవసాయాన్ని పరిశీలిద్దాం. తేనె విషయానికి వస్తే.. ఇంతకుముందు ఎవరూ భారతదేశాన్ని పట్టించుకోలేదు. కానీ ఇప్పుడు మేము తేనెపై ప్రశంసనీయమైన పని చేస్తున్నాము. అయితే, ఇప్పుడు మనకు ప్రపంచ మార్కెట్ అవసరం. కాబట్టి, ప్రపంచ మార్కెట్‌ను సేకరించడం, బ్రాండింగ్, మార్కెటింగ్ మరియు ఆర్థిక సహాయం వంటి వాటిపై మనం ఎలా పని చేయవచ్చు? అదేవిధంగా నేడు దేశంలోని లక్షలాది గ్రామాల్లో ఉమ్మడి సేవా కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. మీరు మీ విధానాలలో ఈ విషయాలకు ప్రాధాన్యత ఇస్తే, దేశ గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఊతం లభిస్తుంది. ఒకరకంగా చెప్పాలంటే మీసేవా కేంద్రాల వల్ల గ్రామాలకు అత్యధిక ప్రయోజనాలు అందుతున్నాయి. ఈరోజు రైల్వే రిజర్వేషన్ కోసం పల్లెటూరి నుంచి ఎవరూ సిటీకి వెళ్లాల్సిన అవసరం లేదు. అతను సేవా కేంద్రాన్ని సందర్శించి, తన రిజర్వేషన్‌ను పొందుతాడు. మరియు ఈ రోజు మేము ఆప్టికల్ ఫైబర్ నెట్‌వర్క్‌ని వేయడం ద్వారా ప్రతి గ్రామానికి బ్రాడ్‌బ్యాండ్ కనెక్టివిటీని అందిస్తున్నామని మీకు తెలుసు. ప్రభుత్వం డిజిటల్ హైవేని చేసింది; మరియు సాధారణ భాషలో నేను దానిని 'అని పిలుస్తాను. డిజిటల్ రోడ్డు ఎందుకంటే నేను గ్రామాలకు 'డిజిటల్' తీసుకెళ్లాలి. అందుకే డిజిటల్ రోడ్లను నిర్మిస్తున్నాం. పెద్ద పెద్ద డిజిటల్ హైవేల గురించి మాట్లాడుతుంటాం కానీ గ్రామాలకు, సామాన్యులకు చేరుకోవాల్సిన అవసరం ఉన్నందున దానిని 'డిజిటల్ రోడ్ క్యాంపెయిన్'గా ప్రచారం చేయాలి. మేము ప్రతి గ్రామానికి ఆర్థిక చేరిక యొక్క వివిధ ఉత్పత్తులను తీసుకెళ్లవచ్చా? అదేవిధంగా, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ వ్యవసాయ రంగానికి సంబంధించినది. గిడ్డంగులు మరియు వ్యవసాయ-లాజిస్టిక్స్ కూడా ముఖ్యమైనవి. భారతదేశ ఆకాంక్షలు సేంద్రీయ వ్యవసాయం, సహజ వ్యవసాయంతో ముడిపడి ఉన్నాయి. ఈ రంగాలలోకి ప్రవేశించే వారికి ఏదైనా కొత్త పని చేసేందుకు మన ఆర్థిక సంస్థలు ఎలా సహాయపడతాయో ఆలోచించడం చాలా ముఖ్యం. సామాన్యులకు, మనం దీనిని 'డిజిటల్ రహదారి ప్రచారం'గా ప్రచారం చేయాలి. మేము ప్రతి గ్రామానికి ఆర్థిక చేరిక యొక్క వివిధ ఉత్పత్తులను తీసుకెళ్లవచ్చా? అదేవిధంగా, ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ వ్యవసాయ రంగానికి సంబంధించినది. గిడ్డంగులు మరియు వ్యవసాయ-లాజిస్టిక్స్ కూడా ముఖ్యమైనవి. భారతదేశ ఆకాంక్షలు సేంద్రీయ వ్యవసాయం, సహజ వ్యవసాయంతో ముడిపడి ఉన్నాయి. ఈ రంగాలలోకి ప్రవేశించే వారికి ఏదైనా కొత్త పని చేసేందుకు మన ఆర్థిక సంస్థలు ఎలా సహాయపడతాయో ఆలోచించడం చాలా ముఖ్యం.

స్నేహితులు,

ప్రస్తుతం ఆరోగ్య రంగంలో కూడా చాలా కృషి జరుగుతోంది. హెల్త్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్‌పై ప్రభుత్వం చాలా పెట్టుబడి పెడుతోంది. మెడికల్ ఎడ్యుకేషన్‌కు సంబంధించిన సవాళ్లను అధిగమించడానికి, ఇక్కడ ఎక్కువ వైద్య సంస్థలు ఉండటం చాలా ముఖ్యం. మన ఆర్థిక సంస్థలు, బ్యాంకులు కూడా తమ వ్యాపార ప్రణాళికలో ఈ రంగాలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వవచ్చా?

స్నేహితులు,

ప్రస్తుత కాలంలో గ్లోబల్ వార్మింగ్ అనేది ఒక ముఖ్యమైన అంశంగా మారింది మరియు భారతదేశం 2070 నాటికి నికర సున్నాకి లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. దీని కోసం దేశంలో ఇప్పటికే పని ప్రారంభమైంది. ఈ పనులను వేగవంతం చేయడానికి, పర్యావరణ అనుకూల ప్రాజెక్టులను వేగవంతం చేయడం అవసరం. గ్రీన్ ఫైనాన్సింగ్ మరియు అటువంటి కొత్త అంశాలను అధ్యయనం చేయడం మరియు అమలు చేయడం సమయం యొక్క అవసరం. ఉదాహరణకు, సౌర విద్యుత్ రంగంలో భారతదేశం చాలా చేస్తోంది. భారతదేశం ఇక్కడ విపత్తు తట్టుకునే మౌలిక సదుపాయాలను సృష్టిస్తోంది. దేశంలో హౌసింగ్ రంగంలోని 6 లైట్ హౌస్ ప్రాజెక్ట్‌లలో కూడా మేము విపత్తును తట్టుకునే మౌలిక సదుపాయాలకు ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నాము. ఈ రంగాలలో జరుగుతున్న పనులకు మీ మద్దతు చాలా అవసరం. ఇది ప్రస్తుతం లైట్ హౌస్ ప్రాజెక్ట్ మోడల్ రూపంలో ఉంది, అయితే ఈ రకమైన ప్రాంతంలో పనిచేసే వ్యక్తులు ఆర్థిక సహాయం పొందినట్లయితే, వారు ఈ నమూనాను పునరావృతం చేసి, వారిని చిన్న నగరాలకు తీసుకువెళతారు. కాబట్టి మా సాంకేతికత వేగంగా వ్యాప్తి చెందడం ప్రారంభమవుతుంది; పని వేగం పెరుగుతుంది మరియు ఈ రకమైన మద్దతు చాలా ముఖ్యమైనదని నేను నమ్ముతున్నాను.

స్నేహితులు,

మీరందరూ ఈ అంశాలపై తీవ్రంగా చర్చిస్తారని నేను ఖచ్చితంగా అనుకుంటున్నాను మరియు ఈ వెబ్‌నార్ నుండి మేము చర్య తీసుకోగల పరిష్కారాలను నిర్ణయించుకోవాలి. లేదు, మేము ఈరోజు పెద్ద విజన్‌లు లేదా 2023 బడ్జెట్‌తో ముందుకు రావాల్సిన అవసరం లేదు. బదులుగా, నేను మార్చి 2022 నుండి మార్చి 2023 వరకు బడ్జెట్‌ను ఎలా అమలు చేయాలి. వీలైనంత త్వరగా దాన్ని ఎలా అమలు చేయాలి? ఫలితాన్ని ఎలా పొందాలి? మరియు ప్రభుత్వం మీ రోజువారీ అనుభవం యొక్క ప్రయోజనాన్ని పొందాలి, తద్వారా ఫైల్‌లు నెలల తరబడి ఫుల్‌స్టాప్ లేదా కామాతో నిలిచిపోకుండా, నిర్ణయాలను ఆలస్యం చేస్తాయి. ముందుగా చర్చిస్తే ప్రయోజనం ఉంటుంది. కొత్త చొరవ తీసుకున్నాం. మరియు నేను 'సబ్కా ప్రయాస్' లేదా అందరి ప్రయత్నాల గురించి మాట్లాడుతున్నాను, ఇది ప్రతి ఒక్కరి ప్రయత్నానికి ఉదాహరణ. బడ్జెట్‌కు ముందు మీతో చర్చిస్తాం, బడ్జెట్‌ సమర్పణ తర్వాత చర్చిస్తాం. సజావుగా అమలు చేయడం కోసం ఆ చర్చ ప్రజాస్వామ్యమే. ఆర్థిక ప్రపంచంలో ఈ రకమైన ప్రజాస్వామ్య ప్రయత్నం; అన్ని వాటాదారులతో కలిసి పనిచేయడం, ఈ బడ్జెట్ యొక్క లక్షణాలు, దాని బలం, అత్యంత ప్రశంసించబడ్డాయి. అయితే పొగడ్తలతో ఆగడం నాకు ఇష్టం లేదు. నాకు నీ సహాయం కావాలి. మీ చురుకైన పాత్ర అవసరం. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ఏప్రిల్ 1లోపు దీని కోసం అవసరమైన విధానాలను రూపొందించగలిగితే నేను కూడా అభ్యర్థిస్తాను. మీరు ఎంత త్వరగా మార్కెట్లోకి ప్రవేశిస్తే, మీ రాష్ట్రానికి ఎక్కువ మంది వస్తారు; మీ రాష్ట్రానికి ఎక్కువ ప్రయోజనాలు ఉంటాయి. ఈ బడ్జెట్‌లో ఏ రాష్ట్రం గరిష్ట ప్రయోజనాన్ని పొందగలదనే దానిపై రాష్ట్రాల మధ్య పోటీ ఉండాలి? ఆర్థిక సంస్థలు అన్నీ అక్కడి ప్రజలకు సహాయం చేయాలని భావించే విధంగా ప్రగతిశీల విధానాలతో ఏ రాష్ట్రం వస్తుంది? మనం ఒక పెద్ద ప్రగతిశీల పర్యావరణ వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేద్దాం. కొత్తగా ప్రయత్నించేందుకు చొరవ చూపుదాం. రోజువారీ సవాళ్ల గురించి తెలిసిన మీలాంటి అనుభవజ్ఞులకు ఈ సమస్యలకు పరిష్కారాలు తెలుసునని నేను ఖచ్చితంగా అనుకుంటున్నాను. ఆ పరిష్కారాల కోసం మేము మీతో ఇక్కడ ఉన్నాము. అందుకే ఈ చర్చ బడ్జెట్ చర్చ కంటే బడ్జెట్ అనంతర చర్చ అని చెబుతున్నాను. దాని అమలు కోసమే ఈ చర్చ. అమలు కోసం మాకు మీ నుండి సూచనలు కావాలి. మీ సహకారం చాలా ఉపయోగకరంగా ఉంటుందని నేను ఖచ్చితంగా అనుకుంటున్నాను. చాలా ధన్యవాదాలు !

నా శుభాకాంక్షలు!

Explore More
78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం

ప్రముఖ ప్రసంగాలు

78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం
India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report

Media Coverage

India’s Biz Activity Surges To 3-month High In Nov: Report
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at the Odisha Parba
November 24, 2024
Delighted to take part in the Odisha Parba in Delhi, the state plays a pivotal role in India's growth and is blessed with cultural heritage admired across the country and the world: PM
The culture of Odisha has greatly strengthened the spirit of 'Ek Bharat Shreshtha Bharat', in which the sons and daughters of the state have made huge contributions: PM
We can see many examples of the contribution of Oriya literature to the cultural prosperity of India: PM
Odisha's cultural richness, architecture and science have always been special, We have to constantly take innovative steps to take every identity of this place to the world: PM
We are working fast in every sector for the development of Odisha,it has immense possibilities of port based industrial development: PM
Odisha is India's mining and metal powerhouse making it’s position very strong in the steel, aluminium and energy sectors: PM
Our government is committed to promote ease of doing business in Odisha: PM
Today Odisha has its own vision and roadmap, now investment will be encouraged and new employment opportunities will be created: PM

जय जगन्नाथ!

जय जगन्नाथ!

केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी श्रीमान धर्मेन्द्र प्रधान जी, अश्विनी वैष्णव जी, उड़िया समाज संस्था के अध्यक्ष श्री सिद्धार्थ प्रधान जी, उड़िया समाज के अन्य अधिकारी, ओडिशा के सभी कलाकार, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों।

ओडिशा र सबू भाईओ भउणी मानंकु मोर नमस्कार, एबंग जुहार। ओड़िया संस्कृति के महाकुंभ ‘ओड़िशा पर्व 2024’ कू आसी मँ गर्बित। आपण मानंकु भेटी मूं बहुत आनंदित।

मैं आप सबको और ओडिशा के सभी लोगों को ओडिशा पर्व की बहुत-बहुत बधाई देता हूँ। इस साल स्वभाव कवि गंगाधर मेहेर की पुण्यतिथि का शताब्दी वर्ष भी है। मैं इस अवसर पर उनका पुण्य स्मरण करता हूं, उन्हें श्रद्धांजलि देता हूँ। मैं भक्त दासिआ बाउरी जी, भक्त सालबेग जी, उड़िया भागवत की रचना करने वाले श्री जगन्नाथ दास जी को भी आदरपूर्वक नमन करता हूं।

ओडिशा निजर सांस्कृतिक विविधता द्वारा भारतकु जीबन्त रखिबारे बहुत बड़ भूमिका प्रतिपादन करिछि।

साथियों,

ओडिशा हमेशा से संतों और विद्वानों की धरती रही है। सरल महाभारत, उड़िया भागवत...हमारे धर्मग्रन्थों को जिस तरह यहाँ के विद्वानों ने लोकभाषा में घर-घर पहुंचाया, जिस तरह ऋषियों के विचारों से जन-जन को जोड़ा....उसने भारत की सांस्कृतिक समृद्धि में बहुत बड़ी भूमिका निभाई है। उड़िया भाषा में महाप्रभु जगन्नाथ जी से जुड़ा कितना बड़ा साहित्य है। मुझे भी उनकी एक गाथा हमेशा याद रहती है। महाप्रभु अपने श्री मंदिर से बाहर आए थे और उन्होंने स्वयं युद्ध का नेतृत्व किया था। तब युद्धभूमि की ओर जाते समय महाप्रभु श्री जगन्नाथ ने अपनी भक्त ‘माणिका गौउडुणी’ के हाथों से दही खाई थी। ये गाथा हमें बहुत कुछ सिखाती है। ये हमें सिखाती है कि हम नेक नीयत से काम करें, तो उस काम का नेतृत्व खुद ईश्वर करते हैं। हमेशा, हर समय, हर हालात में ये सोचने की जरूरत नहीं है कि हम अकेले हैं, हम हमेशा ‘प्लस वन’ होते हैं, प्रभु हमारे साथ होते हैं, ईश्वर हमेशा हमारे साथ होते हैं।

साथियों,

ओडिशा के संत कवि भीम भोई ने कहा था- मो जीवन पछे नर्के पडिथाउ जगत उद्धार हेउ। भाव ये कि मुझे चाहे जितने ही दुख क्यों ना उठाने पड़ें...लेकिन जगत का उद्धार हो। यही ओडिशा की संस्कृति भी है। ओडिशा सबु जुगरे समग्र राष्ट्र एबं पूरा मानब समाज र सेबा करिछी। यहाँ पुरी धाम ने ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ की भावना को मजबूत बनाया। ओडिशा की वीर संतानों ने आज़ादी की लड़ाई में भी बढ़-चढ़कर देश को दिशा दिखाई थी। पाइका क्रांति के शहीदों का ऋण, हम कभी नहीं चुका सकते। ये मेरी सरकार का सौभाग्य है कि उसे पाइका क्रांति पर स्मारक डाक टिकट और सिक्का जारी करने का अवसर मिला था।

साथियों,

उत्कल केशरी हरे कृष्ण मेहताब जी के योगदान को भी इस समय पूरा देश याद कर रहा है। हम व्यापक स्तर पर उनकी 125वीं जयंती मना रहे हैं। अतीत से लेकर आज तक, ओडिशा ने देश को कितना सक्षम नेतृत्व दिया है, ये भी हमारे सामने है। आज ओडिशा की बेटी...आदिवासी समुदाय की द्रौपदी मुर्मू जी भारत की राष्ट्रपति हैं। ये हम सभी के लिए बहुत ही गर्व की बात है। उनकी प्रेरणा से आज भारत में आदिवासी कल्याण की हजारों करोड़ रुपए की योजनाएं शुरू हुई हैं, और ये योजनाएं सिर्फ ओडिशा के ही नहीं बल्कि पूरे भारत के आदिवासी समाज का हित कर रही हैं।

साथियों,

ओडिशा, माता सुभद्रा के रूप में नारीशक्ति और उसके सामर्थ्य की धरती है। ओडिशा तभी आगे बढ़ेगा, जब ओडिशा की महिलाएं आगे बढ़ेंगी। इसीलिए, कुछ ही दिन पहले मैंने ओडिशा की अपनी माताओं-बहनों के लिए सुभद्रा योजना का शुभारंभ किया था। इसका बहुत बड़ा लाभ ओडिशा की महिलाओं को मिलेगा। उत्कलर एही महान सुपुत्र मानंकर बिसयरे देश जाणू, एबं सेमानंक जीबन रु प्रेरणा नेउ, एथी निमन्ते एपरी आयौजनर बहुत अधिक गुरुत्व रहिछि ।

साथियों,

इसी उत्कल ने भारत के समुद्री सामर्थ्य को नया विस्तार दिया था। कल ही ओडिशा में बाली जात्रा का समापन हुआ है। इस बार भी 15 नवंबर को कार्तिक पूर्णिमा के दिन से कटक में महानदी के तट पर इसका भव्य आयोजन हो रहा था। बाली जात्रा प्रतीक है कि भारत का, ओडिशा का सामुद्रिक सामर्थ्य क्या था। सैकड़ों वर्ष पहले जब आज जैसी टेक्नोलॉजी नहीं थी, तब भी यहां के नाविकों ने समुद्र को पार करने का साहस दिखाया। हमारे यहां के व्यापारी जहाजों से इंडोनेशिया के बाली, सुमात्रा, जावा जैसे स्थानो की यात्राएं करते थे। इन यात्राओं के माध्यम से व्यापार भी हुआ और संस्कृति भी एक जगह से दूसरी जगह पहुंची। आजी विकसित भारतर संकल्पर सिद्धि निमन्ते ओडिशार सामुद्रिक शक्तिर महत्वपूर्ण भूमिका अछि।

साथियों,

ओडिशा को नई ऊंचाई तक ले जाने के लिए 10 साल से चल रहे अनवरत प्रयास....आज ओडिशा के लिए नए भविष्य की उम्मीद बन रहे हैं। 2024 में ओडिशावासियों के अभूतपूर्व आशीर्वाद ने इस उम्मीद को नया हौसला दिया है। हमने बड़े सपने देखे हैं, बड़े लक्ष्य तय किए हैं। 2036 में ओडिशा, राज्य-स्थापना का शताब्दी वर्ष मनाएगा। हमारा प्रयास है कि ओडिशा की गिनती देश के सशक्त, समृद्ध और तेजी से आगे बढ़ने वाले राज्यों में हो।

साथियों,

एक समय था, जब भारत के पूर्वी हिस्से को...ओडिशा जैसे राज्यों को पिछड़ा कहा जाता था। लेकिन मैं भारत के पूर्वी हिस्से को देश के विकास का ग्रोथ इंजन मानता हूं। इसलिए हमने पूर्वी भारत के विकास को अपनी प्राथमिकता बनाया है। आज पूरे पूर्वी भारत में कनेक्टिविटी के काम हों, स्वास्थ्य के काम हों, शिक्षा के काम हों, सभी में तेजी लाई गई है। 10 साल पहले ओडिशा को केंद्र सरकार जितना बजट देती थी, आज ओडिशा को तीन गुना ज्यादा बजट मिल रहा है। इस साल ओडिशा के विकास के लिए पिछले साल की तुलना में 30 प्रतिशत ज्यादा बजट दिया गया है। हम ओडिशा के विकास के लिए हर सेक्टर में तेजी से काम कर रहे हैं।

साथियों,

ओडिशा में पोर्ट आधारित औद्योगिक विकास की अपार संभावनाएं हैं। इसलिए धामरा, गोपालपुर, अस्तारंगा, पलुर, और सुवर्णरेखा पोर्ट्स का विकास करके यहां व्यापार को बढ़ावा दिया जाएगा। ओडिशा भारत का mining और metal powerhouse भी है। इससे स्टील, एल्युमिनियम और एनर्जी सेक्टर में ओडिशा की स्थिति काफी मजबूत हो जाती है। इन सेक्टरों पर फोकस करके ओडिशा में समृद्धि के नए दरवाजे खोले जा सकते हैं।

साथियों,

ओडिशा की धरती पर काजू, जूट, कपास, हल्दी और तिलहन की पैदावार बहुतायत में होती है। हमारा प्रयास है कि इन उत्पादों की पहुंच बड़े बाजारों तक हो और उसका फायदा हमारे किसान भाई-बहनों को मिले। ओडिशा की सी-फूड प्रोसेसिंग इंडस्ट्री में भी विस्तार की काफी संभावनाएं हैं। हमारा प्रयास है कि ओडिशा सी-फूड एक ऐसा ब्रांड बने, जिसकी मांग ग्लोबल मार्केट में हो।

साथियों,

हमारा प्रयास है कि ओडिशा निवेश करने वालों की पसंदीदा जगहों में से एक हो। हमारी सरकार ओडिशा में इज ऑफ डूइंग बिजनेस को बढ़ावा देने के लिए प्रतिबद्ध है। उत्कर्ष उत्कल के माध्यम से निवेश को बढ़ाया जा रहा है। ओडिशा में नई सरकार बनते ही, पहले 100 दिनों के भीतर-भीतर, 45 हजार करोड़ रुपए के निवेश को मंजूरी मिली है। आज ओडिशा के पास अपना विज़न भी है, और रोडमैप भी है। अब यहाँ निवेश को भी बढ़ावा मिलेगा, और रोजगार के नए अवसर भी पैदा होंगे। मैं इन प्रयासों के लिए मुख्यमंत्री श्रीमान मोहन चरण मांझी जी और उनकी टीम को बहुत-बहुत बधाई देता हूं।

साथियों,

ओडिशा के सामर्थ्य का सही दिशा में उपयोग करके उसे विकास की नई ऊंचाइयों पर पहुंचाया जा सकता है। मैं मानता हूं, ओडिशा को उसकी strategic location का बहुत बड़ा फायदा मिल सकता है। यहां से घरेलू और अंतर्राष्ट्रीय बाजार तक पहुंचना आसान है। पूर्व और दक्षिण-पूर्व एशिया के लिए ओडिशा व्यापार का एक महत्वपूर्ण हब है। Global value chains में ओडिशा की अहमियत आने वाले समय में और बढ़ेगी। हमारी सरकार राज्य से export बढ़ाने के लक्ष्य पर भी काम कर रही है।

साथियों,

ओडिशा में urbanization को बढ़ावा देने की अपार संभावनाएं हैं। हमारी सरकार इस दिशा में ठोस कदम उठा रही है। हम ज्यादा संख्या में dynamic और well-connected cities के निर्माण के लिए प्रतिबद्ध हैं। हम ओडिशा के टियर टू शहरों में भी नई संभावनाएं बनाने का भरपूर हम प्रयास कर रहे हैं। खासतौर पर पश्चिम ओडिशा के इलाकों में जो जिले हैं, वहाँ नए इंफ्रास्ट्रक्चर से नए अवसर पैदा होंगे।

साथियों,

हायर एजुकेशन के क्षेत्र में ओडिशा देशभर के छात्रों के लिए एक नई उम्मीद की तरह है। यहां कई राष्ट्रीय और अंतर्राष्ट्रीय इंस्टीट्यूट हैं, जो राज्य को एजुकेशन सेक्टर में लीड लेने के लिए प्रेरित करते हैं। इन कोशिशों से राज्य में स्टार्टअप्स इकोसिस्टम को भी बढ़ावा मिल रहा है।

साथियों,

ओडिशा अपनी सांस्कृतिक समृद्धि के कारण हमेशा से ख़ास रहा है। ओडिशा की विधाएँ हर किसी को सम्मोहित करती है, हर किसी को प्रेरित करती हैं। यहाँ का ओड़िशी नृत्य हो...ओडिशा की पेंटिंग्स हों...यहाँ जितनी जीवंतता पट्टचित्रों में देखने को मिलती है...उतनी ही बेमिसाल हमारे आदिवासी कला की प्रतीक सौरा चित्रकारी भी होती है। संबलपुरी, बोमकाई और कोटपाद बुनकरों की कारीगरी भी हमें ओडिशा में देखने को मिलती है। हम इस कला और कारीगरी का जितना प्रसार करेंगे, उतना ही इस कला को संरक्षित करने वाले उड़िया लोगों को सम्मान मिलेगा।

साथियों,

हमारे ओडिशा के पास वास्तु और विज्ञान की भी इतनी बड़ी धरोहर है। कोणार्क का सूर्य मंदिर… इसकी विशालता, इसका विज्ञान...लिंगराज और मुक्तेश्वर जैसे पुरातन मंदिरों का वास्तु.....ये हर किसी को आश्चर्यचकित करता है। आज लोग जब इन्हें देखते हैं...तो सोचने पर मजबूर हो जाते हैं कि सैकड़ों साल पहले भी ओडिशा के लोग विज्ञान में इतने आगे थे।

साथियों,

ओडिशा, पर्यटन की दृष्टि से अपार संभावनाओं की धरती है। हमें इन संभावनाओं को धरातल पर उतारने के लिए कई आयामों में काम करना है। आप देख रहे हैं, आज ओडिशा के साथ-साथ देश में भी ऐसी सरकार है जो ओडिशा की धरोहरों का, उसकी पहचान का सम्मान करती है। आपने देखा होगा, पिछले साल हमारे यहाँ G-20 का सम्मेलन हुआ था। हमने G-20 के दौरान इतने सारे देशों के राष्ट्राध्यक्षों और राजनयिकों के सामने...सूर्यमंदिर की ही भव्य तस्वीर को प्रस्तुत किया था। मुझे खुशी है कि महाप्रभु जगन्नाथ मंदिर परिसर के सभी चार द्वार खुल चुके हैं। मंदिर का रत्न भंडार भी खोल दिया गया है।

साथियों,

हमें ओडिशा की हर पहचान को दुनिया को बताने के लिए भी और भी इनोवेटिव कदम उठाने हैं। जैसे....हम बाली जात्रा को और पॉपुलर बनाने के लिए बाली जात्रा दिवस घोषित कर सकते हैं, उसका अंतरराष्ट्रीय मंच पर प्रचार कर सकते हैं। हम ओडिशी नृत्य जैसी कलाओं के लिए ओडिशी दिवस मनाने की शुरुआत कर सकते हैं। विभिन्न आदिवासी धरोहरों को सेलिब्रेट करने के लिए भी नई परम्पराएँ शुरू की जा सकती हैं। इसके लिए स्कूल और कॉलेजों में विशेष आयोजन किए जा सकते हैं। इससे लोगों में जागरूकता आएगी, यहाँ पर्यटन और लघु उद्योगों से जुड़े अवसर बढ़ेंगे। कुछ ही दिनों बाद प्रवासी भारतीय सम्मेलन भी, विश्व भर के लोग इस बार ओडिशा में, भुवनेश्वर में आने वाले हैं। प्रवासी भारतीय दिवस पहली बार ओडिशा में हो रहा है। ये सम्मेलन भी ओडिशा के लिए बहुत बड़ा अवसर बनने वाला है।

साथियों,

कई जगह देखा गया है बदलते समय के साथ, लोग अपनी मातृभाषा और संस्कृति को भी भूल जाते हैं। लेकिन मैंने देखा है...उड़िया समाज, चाहे जहां भी रहे, अपनी संस्कृति, अपनी भाषा...अपने पर्व-त्योहारों को लेकर हमेशा से बहुत उत्साहित रहा है। मातृभाषा और संस्कृति की शक्ति कैसे हमें अपनी जमीन से जोड़े रखती है...ये मैंने कुछ दिन पहले ही दक्षिण अमेरिका के देश गयाना में भी देखा। करीब दो सौ साल पहले भारत से सैकड़ों मजदूर गए...लेकिन वो अपने साथ रामचरित मानस ले गए...राम का नाम ले गए...इससे आज भी उनका नाता भारत भूमि से जुड़ा हुआ है। अपनी विरासत को इसी तरह सहेज कर रखते हुए जब विकास होता है...तो उसका लाभ हर किसी तक पहुंचता है। इसी तरह हम ओडिशा को भी नई ऊचाई पर पहुंचा सकते हैं।

साथियों,

आज के आधुनिक युग में हमें आधुनिक बदलावों को आत्मसात भी करना है, और अपनी जड़ों को भी मजबूत बनाना है। ओडिशा पर्व जैसे आयोजन इसका एक माध्यम बन सकते हैं। मैं चाहूँगा, आने वाले वर्षों में इस आयोजन का और ज्यादा विस्तार हो, ये पर्व केवल दिल्ली तक सीमित न रहे। ज्यादा से ज्यादा लोग इससे जुड़ें, स्कूल कॉलेजों का participation भी बढ़े, हमें इसके लिए प्रयास करने चाहिए। दिल्ली में बाकी राज्यों के लोग भी यहाँ आयें, ओडिशा को और करीबी से जानें, ये भी जरूरी है। मुझे भरोसा है, आने वाले समय में इस पर्व के रंग ओडिशा और देश के कोने-कोने तक पहुंचेंगे, ये जनभागीदारी का एक बहुत बड़ा प्रभावी मंच बनेगा। इसी भावना के साथ, मैं एक बार फिर आप सभी को बधाई देता हूं।

आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

जय जगन्नाथ!