Mera Saansad
Search Search
Telugu language

వివిధ రంగాలలోని స్టార్టప్ కంపెనీల ప్రతినిధులతో ప్రధానమంత్రి సంభాషణ పాఠం

Published By : Admin | January 15, 2022 | 16:31 IST
Startups makes presentations before PM on six themes
“It has been decided to celebrate January 16 as National Start-up Day to take the Startup culture to the far flung areas of the country”
“Three aspects of government efforts: first, to liberate entrepreneurship, innovation from the web of government processes, and bureaucratic silos, second, creating an institutional mechanism to promote innovation; third, handholding of young innovators and young enterprises”
“Our Start-ups are changing the rules of the game. That's why I believe Start-ups are going to be the backbone of new India.”
“Last year, 42 unicorns came up in the country. These companies worth thousands of crores of rupees are the hallmark of self-reliant and self-confident India”
“Today India is rapidly moving towards hitting the century of the unicorns. I believe the golden era of India's start-ups is starting now”
“Don't just keep your dreams local, make them global. Remember this mantra

నమస్కారం,

కేంద్ర మంత్రివర్గంలో నా సహచరులు పీయూష్ గోయల్ గారు, మన్సుఖ్ మాండవియా గారు, అశ్విని వైష్ణవ్ గారు, సర్బానంద సోనోవాల్ గారు, పురుషోత్తం రూపాలా గారు, కిషన్ రెడ్డి గారు, పశుపతి కుమార్ పరాస్ గారు, జితేంద్ర సింగ్ గారు, సోమ్ ప్రకాష్ గారు, దేశం నలుమూలల నుండి ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్న స్టార్టప్ ప్రపంచంలోని అనుభవజ్ఞులందరూ, మన యువ మిత్రులు, ఇతర ప్రముఖులు, సోదర సోదరీమణులు,

మనమందరం భారతీయ స్టార్టప్‌ల విజయాన్ని చూశాము. ఈ రంగంలో కొంతమంది వ్యక్తుల ప్రదర్శనలను కూడా చూశాము. మీరంతా గొప్ప పని చేస్తున్నారు. 2022 సంవత్సరం భారతీయ స్టార్టప్ ప్రపంచానికి అనేక కొత్త అవకాశాలను అందించింది. స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన 75వ సంవత్సరంలో నిర్వహించబడిన ఈ స్టార్టప్ ఇండియా ఇన్నోవేషన్ వీక్ మరింత ముఖ్యమైనది. భారతదేశం స్వాతంత్ర్యం పొంది 100 సంవత్సరాలు పూర్తి చేసుకున్నప్పుడు, ఆ గొప్ప భారతదేశాన్ని నిర్మించడంలో మీ పాత్ర చాలా పెద్దది.

దేశంలోని స్టార్టప్‌లందరికీ, అలాగే స్టార్టప్‌ల ప్రపంచంలో భారత జెండాను ఎగురవేస్తున్న ప్రయోగాత్మక యువత అందరికీ అభినందనలు. ఈ స్టార్టప్‌ల సంస్కృతిని దేశం నలుమూలలకు తీసుకెళ్లడానికి, జనవరి 16ని 'నేషనల్ స్టార్టప్ డే'గా జరుపుకోవాలని నిర్ణయించారు.

స్నేహితులారా,

స్టార్ట్-అప్ ఇండియా ఇన్నోవేషన్ వీక్ అనేది గత సంవత్సరం సాధించిన విజయానికి సంబంధించిన వేడుక మరియు భవిష్యత్తు కోసం ప్లాన్ చేసుకునే మార్గం. ఈ దశాబ్దంలో, భారతదేశాన్ని టెక్-హెడ్ దేశంగా పిలుస్తారు. ఇన్నోవేషన్, ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ మరియు స్టార్టప్ సిస్టమ్‌ను బలోపేతం చేయడానికి ఈ దశాబ్దంలో ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రధాన మార్పులు మూడు ముఖ్యమైన అంశాలు -

మొదటిది, ప్రభుత్వ ప్రక్రియల సంకెళ్ల నుండి వ్యవస్థాపకతను సరళీకరించడం, ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహించడానికి ఒక సంస్థాగత యంత్రాంగాన్ని రూపొందించడం మరియు మూడవది, వినూత్న యువత, యువ పారిశ్రామికవేత్తలకు సహాయం చేయడం. స్టార్ట్ అప్ ఇండియా, స్టాండ్ అప్ ఇండియా వంటి కార్యక్రమాలు అలాంటి ప్రయత్నాల్లో భాగమే.

ఈ సౌకర్యాలు దేవదూత పన్నుకు సంబంధించిన సమస్యలను పరిష్కరించడానికి మరియు పన్ను రిటర్న్‌లను దాఖలు చేసే ప్రక్రియను సులభతరం చేయడానికి మా నిబద్ధతను చూపుతాయి, ఇది సులభంగా లోన్ లభ్యత అయినా, వేల కోట్ల ప్రభుత్వ ఫైనాన్సింగ్‌ను అందిస్తుంది. స్టార్ట్-అప్ ఇండియా 9 కార్మిక మరియు 3 పర్యావరణ చట్టాలకు లోబడి స్వీయ-ధృవీకరణ పొందేందుకు స్టార్ట్-అప్‌లను అనుమతిస్తుంది.

ప్రభుత్వ ప్రక్రియలను సరళీకృతం చేయడం ప్రారంభించిన పత్రాల స్వీయ-ప్రామాణీకరణ ఇప్పుడు 25,000 కంటే ఎక్కువ సమ్మతిని రద్దు చేయడానికి దారితీసింది. ప్రభుత్వ ఇ-మార్కెట్‌ప్లేస్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌పై నిర్మించిన స్టార్ట్-అప్ రన్‌వే స్టార్టప్‌లు తమ ఉత్పత్తులను మరియు సేవలను ప్రభుత్వానికి సులభంగా అందించడానికి చాలా ఉపయోగకరంగా ఉంటుంది.

స్నేహితులారా,

మన యువత శక్తిపై విశ్వాసం, వారి సృజనాత్మకతపై విశ్వాసం ఏ దేశ ప్రగతికైనా ఆధారం. భారతదేశం నేడు, తన యువత బలాన్ని గుర్తించి, విధానాలు మరియు నిర్ణయాలు తీసుకుంటోంది. భారతదేశంలో వెయ్యికి పైగా విశ్వవిద్యాలయాలు, 11,000 కంటే ఎక్కువ స్వతంత్ర సంస్థలు, 42,000 కంటే ఎక్కువ కళాశాలలు, మిలియన్ల కొద్దీ పాఠశాలలు ఉన్నాయి. ఇది భారతదేశానికి గొప్ప బలం.

విద్యార్ధులలో చిన్నప్పటి నుండే సృజనాత్మకత పట్ల మోజు పెంచడం, ఆవిష్కరణలను సంస్థాగతీకరించడం మా లక్ష్యం. నేడు, 9,000 కంటే ఎక్కువ అటల్ టింకరింగ్ ల్యాబ్‌లు పిల్లలకు పాఠశాలలో ఆవిష్కరణలు చేయడానికి మరియు కొత్త ఆలోచనలపై పని చేయడానికి తొమ్మిదవ వేదికను అందిస్తున్నాయి. అదనంగా, దేశవ్యాప్తంగా వేలాది పాఠశాల-కళాశాల ప్రయోగశాలల నెట్‌వర్క్ ప్రతి రంగంలోనూ ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహిస్తోంది. దేశం ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లను ఎదుర్కొనేందుకు మేము ఆవిష్కరణ మరియు సాంకేతికత ఆధారిత సమస్యల పరిష్కారంపై దృష్టి పెడుతున్నాము. మీరు ఎన్నో హ్యాకథాన్‌లు నిర్వహించారు, యువతను మీతో అనుసంధానించారు, వారు డిజిటల్ మాధ్యమం ద్వారా సాంకేతికత సహాయంతో రికార్డు సమయంలో అనేక సమస్యలను పరిష్కరించారు.

ప్రభుత్వంలోని వివిధ శాఖలు, వివిధ మంత్రిత్వ శాఖలు యువతతో, స్టార్టప్‌లతో ఎలా టచ్‌లో ఉన్నాయో, వారి కొత్త ఆలోచనలను ఎలా ప్రచారం చేస్తున్నాయో మీరు చూసి ఉండవచ్చు. కొత్త డ్రోన్ రూల్స్ అయినా, కొత్త స్పేస్ పాలసీ అయినా.. ఎంత మంది యువకులకు కొత్త ఆవిష్కరణలు చేసేందుకు అవకాశం కల్పించడమే ప్రభుత్వ ప్రాధాన్యత.

మా ప్రభుత్వం కూడా IPR రిజిస్ట్రేషన్ కోసం నిబంధనలను చాలా సులభతరం చేసింది. నేడు దేశంలో వందలాది ఇంక్యుబేటర్లకు కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు సాయం చేస్తున్నాయి. నేడు, iCreate వంటి సంస్థలు దేశంలో ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తున్నాయి. iCreate అంటే ఇంటర్నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్‌షిప్ అండ్ టెక్నాలజీ. ఈ సంస్థ అనేక స్టార్టప్‌లకు బలమైన ప్రారంభాన్ని ఇస్తోంది, ఆవిష్కరణలను ప్రోత్సహిస్తోంది.

మరియు స్నేహితులారా,

ప్రభుత్వ ప్రయత్నాల ఫలితాలు కూడా కనిపిస్తున్నాయి. 2013-14లో 4,000 పేటెంట్లు ఆమోదించగా, గతేడాది 28,000కు పైగా పేటెంట్లు మంజూరయ్యాయి. 2013-14 సంవత్సరంలో సుమారు 70 వేల ట్రేడ్‌మార్క్‌లు నమోదు కాగా, 2021లో రెండున్నర లక్షలకు పైగా ట్రేడ్‌మార్క్‌లు నమోదయ్యాయి. 2013-14లో, కేవలం 4,000 కాపీరైట్‌లు మాత్రమే మంజూరు చేయబడ్డాయి, అంతకుముందు సంవత్సరంలో ఈ సంఖ్య 16,000 కంటే ఎక్కువ పెరిగింది. భారతదేశంలో కొనసాగుతున్న ఇన్నోవేషన్ డ్రైవ్ ఫలితంగా, గ్లోబల్ ఇన్నోవేషన్ ఇండెక్స్‌లో భారతదేశం యొక్క ర్యాంకింగ్ బాగా మెరుగుపడింది. 2015లో భారత్ 81వ స్థానంలో నిలిచింది. నేడు, భారతదేశం ఇన్నోవేషన్ ఇండెక్స్‌ లో 50 కంటే తక్కువ 46వ స్థానంలో ఉంది.

స్నేహితులారా,

భారతదేశ స్టార్టప్ పర్యావరణ వ్యవస్థ నేడు ప్రపంచంలో తరంగాలను సృష్టిస్తోంది. ఇది అభిరుచి, చిత్తశుద్ధి మరియు సమగ్రతతో నిండి ఉండటం భారతదేశ ప్రారంభ పర్యావరణ వ్యవస్థ బలం. భారతదేశం స్టార్ట్-అప్ పర్యావరణ వ్యవస్థ యొక్క బలం, అది నిరంతరం తనను తాను కనుగొనడం, తనను తాను మెరుగుపరుచుకోవడం మరియు బలాన్ని పెంచుకోవడం. ఇది నిరంతరం అభ్యసనవిధానంలో,మారుతున్నవిధానం లో ఉంటుంది. కొత్త పరిస్థితులకు అనుగుణంగా ఉంటుంది. ఈ రోజు భారతదేశంలోని స్టార్టప్‌లు 55 విభిన్న పరిశ్రమలలో పనిచేస్తున్నాయని చూస్తే ఎవరు గర్వపడరు? దానికి అందరూ గర్వపడతారు. ఐదేళ్ల క్రితం దేశంలో 500 స్టార్టప్‌లు కూడా లేని చోట, నేడు ఈ సంఖ్య 60,000కు పెరిగింది. మీకు ఆవిష్కరణల శక్తి ఉంది, మీకు కొత్త ఆలోచనలు ఉన్నాయి, మీరు యువ శక్తితో నిండి ఉన్నారు. మీరు వ్యాపారం చేసే విధానాన్ని మార్చుకుంటున్నారు. మా స్టార్టప్‌లు ఆట నియమాలను మారుస్తున్నాయి. అందుకే స్టార్టప్‌లు కొత్త భారతదేశానికి వెన్నెముకగా నిలుస్తాయని నేను నమ్ముతున్నాను.

స్నేహితులారా,

వ్యవస్థాపకత నుండి సాధికారత వరకు, ప్రాంతీయ మరియు లింగ అసమానతలను కూడా తొలగిస్తూనే, మనకు అభివృద్ధికి అవకాశం ఉంది. గతంలో పెద్ద నగరాలు, మెట్రో నగరాల్లో వ్యాపారం జోరుగా సాగితే నేడు దేశంలోని ప్రతి రాష్ట్రంలో 156కి పైగా జిల్లాల్లో కనీసం ఒక స్టార్టప్‌ ఉంది. నేడు, దాదాపు సగం స్టార్టప్‌లు ద్వితీయ శ్రేణి మరియు మూడవ శ్రేణి నగరాల్లో ఉన్నాయి. ఈ స్టార్టప్ ల ద్వారా సామాన్య, పేద కుటుంబాలకు చెందిన యువకుల ఆలోచనలు వ్యాపారాలుగా మారుతున్నాయి. నేడు లక్షలాది మంది యువత ఈ స్టార్టప్‌లలో ఉద్యోగాలు పొందుతున్నారు.

స్నేహితులారా,

ఈ రోజు భారతీయ యువత స్టార్టప్‌లను ఏర్పాటు చేస్తున్న వేగమే ఈ ప్రపంచ మహమ్మారి సమయంలో భారతీయుల దృఢ సంకల్పం మరియు సంకల్పానికి నిదర్శనం. ఇంతకుముందు, చాలా అనుకూలమైన వాతావరణంలో కూడా, ఒకటి లేదా మరొక పెద్ద కంపెనీ ఏర్పడవచ్చు. అయితే గత ఏడాది కోవిడ్ సంక్షోభం ఉన్నప్పటికీ మన దేశంలో 42 యునికార్న్‌లు ఉత్పత్తి అయ్యాయి. ఈ బహుళ-బిలియన్ డాలర్ల కంపెనీలు తమ స్వావలంబన, ఆత్మవిశ్వాసంతో కూడిన భారతదేశానికి ప్రసిద్ధి చెందాయి. నేడు, భారతదేశం శతాబ్దపు యునికార్న్ దిశగా వేగంగా దూసుకుపోతోంది. భారతదేశంలో స్టార్టప్‌ల స్వర్ణయుగం ఇప్పుడిప్పుడే ప్రారంభమైందని నేను నమ్ముతున్నాను. భారతదేశ వైవిధ్యం మన గొప్ప బలం. మన గుర్తింపు మన ప్రపంచ గుర్తింపు.

మీ యునికార్న్ మరియు స్టార్టప్‌లు కూడా ఈ వైవిధ్యానికి సంబంధించిన సందేశాన్ని పంపుతున్నాయి. సాధారణ హోమ్ డెలివరీ సేవ నుండి చెల్లింపు సౌకర్యం మరియు క్యాబ్ సేవ వరకు. మీ పొడిగింపు చాలా పెద్దది. భారతదేశంలో, విభిన్న మార్కెట్లు, విభిన్న సంస్కృతులు మరియు వాటిలో పని చేయడంలో మాకు చాలా అనుభవం ఉంది. అందువల్ల, భారతీయ స్టార్టప్‌లు ప్రపంచంలోని ఇతర దేశాలలో సులభంగా అడుగు పెట్టగలవు. అందుకే స్థానికంగానే కాకుండా గ్లోబల్‌గా ఉండాలి. ఈ మంత్రాన్ని ఎల్లప్పుడూ గుర్తుంచుకోండి - భారతదేశం కోసం ఆవిష్కరణలు చేద్దాం, భారతదేశం నుండి ఆవిష్కరణలు చేద్దాం.

స్నేహితులారా,

స్వాతంత్య్ర అమృతోత్సవం లో అందరూ పని చేయాల్సిన సమయం ఇది. ఇది మానేసి ముందుకు సాగాల్సిన సమయం. ప్రధానమంత్రి గతిశక్తి జాతీయ సమగ్ర ప్రణాళిక అమలుపై పనిచేస్తున్న ఒక బృందం ఈ విషయంలో ముఖ్యమైన సలహా ఇచ్చినప్పుడు నేను ప్రత్యేకంగా సంతోషించాను. కైనెటిక్ ఎనర్జీ ప్రాజెక్ట్‌లో మిగిలి ఉన్న అదనపు స్థలాన్ని EV ఛార్జింగ్ మౌలిక సదుపాయాలను నిర్మించడానికి ఉపయోగించవచ్చు. నేడు, ఈ మాస్టర్ ప్లాన్‌లో, రవాణా, ఇంధనం, టెలికమ్యూనికేషన్‌తో సహా మొత్తం మౌలిక సదుపాయాలను ఒకే వేదికపైకి తీసుకువస్తున్నారు. బహుముఖ మరియు బహుళ ప్రయోజన సంపద సృష్టి కోసం ఈ ప్రచారంలో మీ భాగస్వామ్యం చాలా అవసరం.

ఇది మన తయారీ రంగంలో కొత్త పెద్ద పారిశ్రామికవేత్తల (ఛాంపియన్స్) సృష్టికి దారి తీస్తుంది. రక్షణ ఉత్పత్తి, చిప్ ఉత్పత్తి, క్లీన్ ఎనర్జీ మరియు డ్రోన్ టెక్నాలజీకి సంబంధించిన అనేక రంగాలలో దేశం ప్రతిష్టాత్మకమైన ప్రణాళికలను కలిగి ఉంది. సమీప భవిష్యత్తులో, కొత్త డ్రోన్ విధానం అమలుతో, దేశంలో మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలా మంది పెట్టుబడిదారులు డ్రోన్ స్టార్టప్‌లలో పెట్టుబడులు పెడుతున్నారు. డ్రోన్ కంపెనీలు ఆర్మీ, నేవీ, ఎయిర్ ఫోర్స్ నుంచి దాదాపు రూ.500 కోట్ల ఉద్యోగాలు పొందాయి. నేడు, యాజమాన్య పథకాల కోసం పెద్ద సంఖ్యలో గ్రామ ఆస్తులను మ్యాపింగ్ చేయడానికి ప్రభుత్వం డ్రోన్‌లను ఉపయోగిస్తోంది. ఇప్పుడు మెడిసిన్ హోం డెలివరీ మరియు వ్యవసాయంలో డ్రోన్ల ఉపయోగం పరిధి పెరుగుతోంది. కాబట్టి దీనికి చాలా సామర్థ్యాలు ఉన్నాయి.

స్నేహితులారా,

మన వేగవంతమైన పట్టణీకరణ కూడా పెద్ద లక్ష్య ప్రాంతం. మన ప్రస్తుత నగరాలను అభివృద్ధి చేయడానికి మరియు కొత్త వాటిని నిర్మించడానికి ఈ రోజు చాలా పని జరుగుతోంది. అర్బన్ ప్లానింగ్ యొక్క ఈ ప్రాంతంలో చేయవలసిన పని చాలా ఉంది. ఇందులో కూడా మనం ఇలాంటి వాక్-టు-వర్క్ కాన్సెప్ట్‌లు మరియు ఇంటిగ్రేటెడ్ ఇండస్ట్రియల్ ఎస్టేట్‌లను రూపొందించాలి, ఇక్కడ కార్మికులకు, కార్మికులకు మెరుగైన ఏర్పాట్లు ఉంటాయి. అర్బన్ ప్లానింగ్‌లో కొత్త అవకాశాలు మీ కోసం ఎదురుచూస్తున్నాయి. ఇక్కడ, ఉదాహరణకు, ఒక సమూహం పెద్ద నగరాల కోసం జాతీయ సైక్లింగ్ ప్లాన్ మరియు కార్-ఫ్రీ జోన్ గురించి మాట్లాడింది. నగరాల్లో స్థిరమైన జీవనశైలిని ప్రోత్సహించడానికి ఇది చాలా ముఖ్యం. నేను COP-26 కాన్ఫరెన్స్‌కి వెళ్ళినప్పుడు, నేను మిషన్ లైఫ్ గురించి మాట్లాడాను మరియు ఇది పర్యావరణం కోసం జీవనశైలి (LIFE) అనే నా జీవిత భావన మరియు మేము ఆ విషయాలను ప్రజల్లో అభివృద్ధి చేశామని నేను నమ్ముతున్నాను. P-3 ఉద్యమం వలె ముఖ్యమైనది చేయడానికి సాంకేతికతను ఎలా ఉపయోగించాలి అనేది ఈ రోజు అవసరం. ప్రో-ప్లానెట్-పీపుల్, P-3 ఉద్యమం. పర్యావరణంపై సాధారణ ప్రజలకు అవగాహన కల్పిస్తే తప్ప, గ్లోబల్ వార్మింగ్‌పై పోరాటంలో మనం సైనికులు కాలేము, ఈ యుద్ధంలో మనం గెలవలేము మరియు అందుకే మిషన్ లైఫ్ ద్వారా అనేక దేశాలను మనతో కలుపుకోవడానికి భారతదేశం కృషి చేస్తోంది.

 

స్నేహితులారా,

వినూత్న కనెక్టివిటీ (స్మార్ట్ మొబిలిటీ) నగరాలకు జీవితాన్ని సులభతరం చేస్తుంది అంతే కాక కార్బన్ ఉద్గారాల లక్ష్యాన్ని సాధించడంలో మాకు సహాయపడుతుంది.

 

స్నేహితులారా,

ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద సహస్రాబ్ది మార్కెట్ గా భారతదేశం తన గుర్తింపును బలోపేతం చేస్తూనే ఉంది. మిలీనియల్స్ వారి కుటుంబాల శ్రేయస్సుకు అలాగే దేశం స్వావలంబనకు మూలస్తంభం. గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థ నుంచి పరిశ్రమ 4.0 వరకు మన అవసరాలు, మన సామర్థ్యం అపరిమితంగా ఉన్నాయి. భవిష్యత్ సాంకేతిక పరిజ్ఞానానికి సంబంధించిన పరిశోధన, అభివృద్ధిలో పెట్టుబడులు నేడు ప్రభుత్వం ప్రాధాన్యత. కానీ పరిశ్రమ కూడా దీనిలో తన సహకారాన్ని  విస్తరిస్తే మంచిది.

స్నేహితులారా,

21వ శతాబ్దపు ఈ దశాబ్దంలో మరో విషయాన్ని గుర్తుంచుకోవాలి. దేశంలో పెద్ద మార్కెట్ కూడా తెరుచుకుంటుంది, మనం ఇప్పుడు డిజిటల్ జీవనశైలిలోకి ప్రవేశించాము. ప్రస్తుతం మన జనాభాలో సగం మంది ఆన్‌లైన్‌లో ఉన్నారు. రేటు ప్రకారం, పేదలలోని పేదలకు గ్రామీణ డిజిటల్ యాక్సెస్ చేయడానికి ప్రభుత్వం కృషి చేస్తున్న రేటు ప్రకారం, భారతదేశం చాలా తక్కువ వ్యవధిలో దాదాపు 100 కోట్ల మంది ఇంటర్నెట్ వినియోగదారులను కలిగి ఉంటుంది. మారుమూల ప్రాంతాలకు డెలివరీ వ్యవస్థ మరింత ప్రభావవంతంగా మారడంతో, గ్రామీణ మార్కెట్ మరియు గ్రామీణ ప్రతిభావంతుల భారీ సమూహం కూడా పెరుగుతుంది. అందుకే భారతదేశంలోని స్టార్టప్‌లు గ్రామం వైపు మొగ్గు చూపాలని నేను కోరుతున్నాను. ఇది ఒక అవకాశం మరియు సవాలు కూడా. మొబైల్ ఇంటర్నెట్ అయినా, బ్రాడ్‌బ్యాండ్ కనెక్టివిటీ అయినా, ఫిజికల్ కనెక్టివిటీ అయినా పల్లెటూరి ఆకాంక్షలు నేడు పెరుగుతున్నాయి. గ్రామీణ మరియు సెమీ-అర్బన్ ప్రాంతాలు కొత్త విస్తరణ కోసం ఎదురు చూస్తున్నాయి. స్టార్టప్ సంస్కృతి ఆలోచనలను ప్రజాస్వామ్యీకరించిన విధానం మహిళలు మరియు స్థానిక వ్యాపారాల సాధికారతకు దారితీసింది. అనేక స్థానిక ఉత్పత్తులు ఊరగాయల నుండి హస్తకళల వరకు ఉంటాయి. పెరుగుతున్న అవగాహనతో, ప్రజలు స్థానికుల కోసం వారి గొంతులను పెంచుతున్నారు. ఇప్పుడే జైపూర్‌కి చెందిన మా స్నేహితుడు కార్తీక్ లోకల్ టు గ్లోబల్ గురించి మాట్లాడాడు మరియు వర్చువల్ టూరిజం గురించి ప్రస్తావించాడు. 75 సంవత్సరాల స్వాతంత్ర్యం సందర్భంగా, పాఠశాలలు మరియు కళాశాలల పిల్లలకు వారి జిల్లాలు మరియు నగరాల్లోని చరిత్ర పుటల నుండి స్వాతంత్ర్యానికి సంబంధించిన స్మారక చిహ్నాలు మరియు సంఘటనల యొక్క వాస్తవిక సృజనాత్మక పని గురించి పోటీని నిర్వహించాలని నేను మిమ్మల్ని కోరుతున్నాను. మరియు మీలాంటి స్టార్టప్‌లు దీనిని కంపైల్ చేయగలవు మరియు 75 సంవత్సరాల స్వాతంత్ర్యం కోసం దేశాన్ని వర్చువల్ టూర్ కోసం ఆహ్వానించాలి. స్వాతంత్ర్య అమృత్ మహోత్సవ్ సందర్భంగా స్టార్టప్‌ల నుండి ఇది పెద్ద సహకారం అవుతుంది. మీకు నచ్చిన ఆలోచనను మరియు ఆ ఆలోచనను ఏ ఫార్మాట్‌లో ఎలా ముందుకు తీసుకురావాలనే దాని గురించి మీరు ప్రారంభిస్తే, మేము దానిని ముందుకు తీసుకెళ్లగలమని నేను భావిస్తున్నాను.

 

స్నేహితులారా,

కోవిడ్ లాక్ డౌన్ సమయంలో, స్థానిక స్థాయిలో చిన్న చిన్న వినూత్న కార్యక్రమాలు ప్రజల జీవితాలను ఎలా సులభతరం చేశాయో మనం చూశాము.చిన్న స్థానిక వ్యాపారాల తో సహకారానికి స్టార్ట్-అప్ లకు భారీ అవ కాశం ఉంది. స్టార్ట్-అప్ లు ఈ స్థానిక వ్యాపారాలను శక్తివంతం చేయగలదు మరియు సమర్థవంతంగా చేయగలదు. చిన్న వ్యాపారమే దేశాభివృద్ధికి వెన్నెముక, స్టార్టప్‌లు కీలక మలుపు. ఈ భాగస్వామ్యం మన సమాజం మరియు మన ఆర్థిక వ్యవస్థ రెండింటినీ మార్చగలదు. ఇది ముఖ్యంగా మహిళల ఉపాధిని బాగా పెంచగలదు.

 

స్నేహితులారా,

 

వ్యవసాయం, ఆరోగ్యం, విద్య, పర్యాటకం మొదలైన అనేక రంగాలలో ప్రభుత్వం మరియు స్టార్ట్-అప్ ల మధ్య భాగస్వామ్యానికి సంబంధించి అనేక సూచనలు ఇక్కడకు వచ్చాయి. మా స్థానిక దుకాణదారులు వారి సామర్థ్యంలో 50-60% ఉపయోగించలేరని ఒక సూచన ఉంది మరియు వారికి డిజిటల్ పరిష్కారం అందించబడింది, తద్వారా వారు ఏ వస్తువులను ఖాళీ చేశారు మరియు వాటిని కొనాల్సిన అవసరం ఉందని వారు తెలుసుకోగలిగారు. మీరు దుకాణదారులను వారి కస్టమర్ లతో కనెక్ట్ చేయమని నేను సూచిస్తాను. దుకాణదారులు తమ వినియోగదారులకు మూడు లేదా ఏడు రోజుల్లో కొన్ని ఉత్పత్తుల స్టాక్ అయిపోతుందని తెలియజేయవచ్చు. ఒకవేళ వారికి సందేశం పంపినట్లయితే, కొన్ని రోజుల తరువాత వారు ఏ ఉత్పత్తులను తక్కువగా నడుపుతున్నారో చూడటానికి కుటుంబాలు వంటగదిలోని బాక్సులను శోధించాల్సిన అవసరం లేదు. ఒక దుకాణదారుడు తన కస్టమర్ కు మూడు రోజుల్లో పసుపు స్టాక్ అయిపోబోతోందని సందేశం పంపవచ్చు. మీరు దీన్ని చాలా పెద్ద ప్లాట్‌ఫారమ్‌గా కూడా మార్చవచ్చు మరియు చాలా పెద్ద అగ్రిగేటర్‌గా మారవచ్చు మరియు దుకాణదారులు మరియు కస్టమర్‌ల మధ్య వారధిగా మారవచ్చు.

 

స్నేహితులారా,

 

యువత ప్రతి సూచనకు, ప్రతి ఆలోచనకు, ప్రతి తెలివితేటలకు ప్రభుత్వం నుంచి పూర్తి మద్దతు లభిస్తుందని నేను హామీ ఇస్తున్నాను. స్నేహితులారా, దేశాన్ని 100వ స్వాతంత్ర్య వార్షికోత్సవం వైపు నడిపిస్తున్న ఈ 25 సంవత్సరాలు మీకు చాలా ముఖ్యమైనవి, అత్యంత ముఖ్యమైనవి. ఇది ఆవిష్కరణ, పరిశ్రమ మరియు పెట్టుబడులకు కొత్త యుగం. మీ శ్రమ భారతదేశం కోసం. మీ వ్యాపారం భారతదేశం కోసం. మీ సంపద సృష్టి భారతదేశం కోసం, ఉద్యోగ సృష్టి భారతదేశం కోసం. మీ యువత శక్తిని మీతో భుజం భుజం కలిపి దేశ శక్తిగా మార్చేందుకు నేను పూర్తిగా కట్టుబడి ఉన్నాను. మీ సూచనలు, మీ ఆలోచనలు... ఎందుకంటే ఇప్పుడు కొత్త తరం కొత్త మార్గంలో ఆలోచిస్తోంది. వ్యవస్థను అర్థం చేసుకోవడం మరియు అంగీకరించడం చాలా ముఖ్యం. ఇక ఏడు రోజులుగా జరిగిన చర్చల్లో వచ్చిన విషయాలను ప్రభుత్వ శాఖలన్నీ చాలా సీరియస్‌గా తీసుకుంటున్నాయని నేను నమ్ముతున్నాను. దీన్ని ప్రభుత్వంలో ఎలా ఉపయోగించాలి, ప్రభుత్వ విధానాలను ఎలా ప్రభావితం చేయాలి, విధానాలు ఏమిటి. సామాజిక జీవనంపై ప్రభుత్వం ప్రభావం చూపనుంది. ఫలితాలు వస్తే ఈ అంశాలన్నీ ప్రయోజనం పొందుతాయి. ఈ కార్యక్రమలో పాల్గొనడానికి మీ అమూల్యమైన సమయాన్ని వెచ్చించడం, ఎందుకంటే మీరు ఆవిష్కరణల ప్రపంచానికి చెందినవారు మరియు అందుకే మీ సమయాన్ని ఆవిష్కరణలలో గడపడం, ఆ ఆలోచనలను అందరితో పంచుకోవడం కూడా గొప్ప పని.

 

మీ అందరికి మంచి జరగాలని కోరుకుంటున్నాను. ఇప్పటికే పవిత్రమైన మకర సంక్రాంతి వాతావరణం నెలకొంది. అయితే కరోనా నుండి మిమ్మల్ని మీరు జాగ్రత్తగా చూసుకోండి.

 

చాలా ధన్యవాదాలు!

Login or Register to add your comment
Explore More
78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం

ప్రముఖ ప్రసంగాలు

78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం
View All
Ayushman driving big gains in cancer treatment: Lancet

Media Coverage

Ayushman driving big gains in cancer treatment: Lancet
View All
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
Download App
...
Text of PM’s address at Christmas Celebrations hosted by the Catholic Bishops' Conference of India
December 23, 2024
It is a moment of pride that His Holiness Pope Francis has made His Eminence George Koovakad a Cardinal of the Holy Roman Catholic Church: PM
No matter where they are or what crisis they face, today's India sees it as its duty to bring its citizens to safety: PM
India prioritizes both national interest and human interest in its foreign policy: PM
Our youth have given us the confidence that the dream of a Viksit Bharat will surely be fulfilled: PM
Each one of us has an important role to play in the nation's future: PM

Respected Dignitaries…!

आप सभी को, सभी देशवासियों को और विशेषकर दुनिया भर में उपस्थित ईसाई समुदाय को क्रिसमस की बहुत-बहुत शुभकामनाएं, ‘Merry Christmas’ !!!

अभी तीन-चार दिन पहले मैं अपने साथी भारत सरकार में मंत्री जॉर्ज कुरियन जी के यहां क्रिसमस सेलीब्रेशन में गया था। अब आज आपके बीच उपस्थित होने का आनंद मिल रहा है। Catholic Bishops Conference of India- CBCI का ये आयोजन क्रिसमस की खुशियों में आप सबके साथ जुड़ने का ये अवसर, ये दिन हम सबके लिए यादगार रहने वाला है। ये अवसर इसलिए भी खास है, क्योंकि इसी वर्ष CBCI की स्थापना के 80 वर्ष पूरे हो रहे हैं। मैं इस अवसर पर CBCI और उससे जुड़े सभी लोगों को बहुत-बहुत बधाई देता हूँ।

साथियों,

पिछली बार आप सभी के साथ मुझे प्रधानमंत्री निवास पर क्रिसमस मनाने का अवसर मिला था। अब आज हम सभी CBCI के परिसर में इकट्ठा हुए हैं। मैं पहले भी ईस्टर के दौरान यहाँ Sacred Heart Cathedral Church आ चुका हूं। ये मेरा सौभाग्य है कि मुझे आप सबसे इतना अपनापन मिला है। इतना ही स्नेह मुझे His Holiness Pope Francis से भी मिलता है। इसी साल इटली में G7 समिट के दौरान मुझे His Holiness Pope Francis से मिलने का अवसर मिला था। पिछले 3 वर्षों में ये हमारी दूसरी मुलाकात थी। मैंने उन्हें भारत आने का निमंत्रण भी दिया है। इसी तरह, सितंबर में न्यूयॉर्क दौरे पर कार्डिनल पीट्रो पैरोलिन से भी मेरी मुलाकात हुई थी। ये आध्यात्मिक मुलाक़ात, ये spiritual talks, इनसे जो ऊर्जा मिलती है, वो सेवा के हमारे संकल्प को और मजबूत बनाती है।

साथियों,

अभी मुझे His Eminence Cardinal जॉर्ज कुवाकाड से मिलने का और उन्हें सम्मानित करने का अवसर मिला है। कुछ ही हफ्ते पहले, His Eminence Cardinal जॉर्ज कुवाकाड को His Holiness Pope Francis ने कार्डिनल की उपाधि से सम्मानित किया है। इस आयोजन में भारत सरकार ने केंद्रीय मंत्री जॉर्ज कुरियन के नेतृत्व में आधिकारिक रूप से एक हाई लेवल डेलिगेशन भी वहां भेजा था। जब भारत का कोई बेटा सफलता की इस ऊंचाई पर पहुंचता है, तो पूरे देश को गर्व होना स्वभाविक है। मैं Cardinal जॉर्ज कुवाकाड को फिर एक बार बधाई देता हूं, शुभकामनाएं देता हूं।

साथियों,

आज आपके बीच आया हूं तो कितना कुछ याद आ रहा है। मेरे लिए वो बहुत संतोष के क्षण थे, जब हम एक दशक पहले फादर एलेक्सिस प्रेम कुमार को युद्ध-ग्रस्त अफगानिस्तान से सुरक्षित बचाकर वापस लाए थे। वो 8 महीने तक वहां बड़ी विपत्ति में फंसे हुए थे, बंधक बने हुए थे। हमारी सरकार ने उन्हें वहां से निकालने के लिए हर संभव प्रयास किया। अफ़ग़ानिस्तान के उन हालातों में ये कितना मुश्किल रहा होगा, आप अंदाजा लगा सकते हैं। लेकिन, हमें इसमें सफलता मिली। उस समय मैंने उनसे और उनके परिवार के सदस्यों से बात भी की थी। उनकी बातचीत को, उनकी उस खुशी को मैं कभी भूल नहीं सकता। इसी तरह, हमारे फादर टॉम यमन में बंधक बना दिए गए थे। हमारी सरकार ने वहाँ भी पूरी ताकत लगाई, और हम उन्हें वापस घर लेकर आए। मैंने उन्हें भी अपने घर पर आमंत्रित किया था। जब गल्फ देशों में हमारी नर्स बहनें संकट से घिर गई थीं, तो भी पूरा देश उनकी चिंता कर रहा था। उन्हें भी घर वापस लाने का हमारा अथक प्रयास रंग लाया। हमारे लिए ये प्रयास केवल diplomatic missions नहीं थे। ये हमारे लिए एक इमोशनल कमिटमेंट था, ये अपने परिवार के किसी सदस्य को बचाकर लाने का मिशन था। भारत की संतान, दुनिया में कहीं भी हो, किसी भी विपत्ति में हो, आज का भारत, उन्हें हर संकट से बचाकर लाता है, इसे अपना कर्तव्य समझता है।

साथियों,

भारत अपनी विदेश नीति में भी National-interest के साथ-साथ Human-interest को प्राथमिकता देता है। कोरोना के समय पूरी दुनिया ने इसे देखा भी, और महसूस भी किया। कोरोना जैसी इतनी बड़ी pandemic आई, दुनिया के कई देश, जो human rights और मानवता की बड़ी-बड़ी बातें करते हैं, जो इन बातों को diplomatic weapon के रूप में इस्तेमाल करते हैं, जरूरत पड़ने पर वो गरीब और छोटे देशों की मदद से पीछे हट गए। उस समय उन्होंने केवल अपने हितों की चिंता की। लेकिन, भारत ने परमार्थ भाव से अपने सामर्थ्य से भी आगे जाकर कितने ही देशों की मदद की। हमने दुनिया के 150 से ज्यादा देशों में दवाइयाँ पहुंचाईं, कई देशों को वैक्सीन भेजी। इसका पूरी दुनिया पर एक बहुत सकारात्मक असर भी पड़ा। अभी हाल ही में, मैं गयाना दौरे पर गया था, कल मैं कुवैत में था। वहां ज्यादातर लोग भारत की बहुत प्रशंसा कर रहे थे। भारत ने वैक्सीन देकर उनकी मदद की थी, और वो इसका बहुत आभार जता रहे थे। भारत के लिए ऐसी भावना रखने वाला गयाना अकेला देश नहीं है। कई island nations, Pacific nations, Caribbean nations भारत की प्रशंसा करते हैं। भारत की ये भावना, मानवता के लिए हमारा ये समर्पण, ये ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच ही 21वीं सदी की दुनिया को नई ऊंचाई पर ले जाएगी।

Friends,

The teachings of Lord Christ celebrate love, harmony and brotherhood. It is important that we all work to make this spirit stronger. But, it pains my heart when there are attempts to spread violence and cause disruption in society. Just a few days ago, we saw what happened at a Christmas Market in Germany. During Easter in 2019, Churches in Sri Lanka were attacked. I went to Colombo to pay homage to those we lost in the Bombings. It is important to come together and fight such challenges.

Friends,

This Christmas is even more special as you begin the Jubilee Year, which you all know holds special significance. I wish all of you the very best for the various initiatives for the Jubilee Year. This time, for the Jubilee Year, you have picked a theme which revolves around hope. The Holy Bible sees hope as a source of strength and peace. It says: "There is surely a future hope for you, and your hope will not be cut off." We are also guided by hope and positivity. Hope for humanity, Hope for a better world and Hope for peace, progress and prosperity.

साथियों,

बीते 10 साल में हमारे देश में 25 करोड़ लोगों ने गरीबी को परास्त किया है। ये इसलिए हुआ क्योंकि गरीबों में एक उम्मीद जगी, की हां, गरीबी से जंग जीती जा सकती है। बीते 10 साल में भारत 10वें नंबर की इकोनॉमी से 5वें नंबर की इकोनॉमी बन गया। ये इसलिए हुआ क्योंकि हमने खुद पर भरोसा किया, हमने उम्मीद नहीं हारी और इस लक्ष्य को प्राप्त करके दिखाया। भारत की 10 साल की विकास यात्रा ने हमें आने वाले साल और हमारे भविष्य के लिए नई Hope दी है, ढेर सारी नई उम्मीदें दी हैं। 10 साल में हमारे यूथ को वो opportunities मिली हैं, जिनके कारण उनके लिए सफलता का नया रास्ता खुला है। Start-ups से लेकर science तक, sports से entrepreneurship तक आत्मविश्वास से भरे हमारे नौजवान देश को प्रगति के नए रास्ते पर ले जा रहे हैं। हमारे नौजवानों ने हमें ये Confidence दिया है, य़े Hope दी है कि विकसित भारत का सपना पूरा होकर रहेगा। बीते दस सालों में, देश की महिलाओं ने Empowerment की नई गाथाएं लिखी हैं। Entrepreneurship से drones तक, एरो-प्लेन उड़ाने से लेकर Armed Forces की जिम्मेदारियों तक, ऐसा कोई क्षेत्र नहीं, जहां महिलाओं ने अपना परचम ना लहराया हो। दुनिया का कोई भी देश, महिलाओं की तरक्की के बिना आगे नहीं बढ़ सकता। और इसलिए, आज जब हमारी श्रमशक्ति में, Labour Force में, वर्किंग प्रोफेशनल्स में Women Participation बढ़ रहा है, तो इससे भी हमें हमारे भविष्य को लेकर बहुत उम्मीदें मिलती हैं, नई Hope जगती है।

बीते 10 सालों में देश बहुत सारे unexplored या under-explored sectors में आगे बढ़ा है। Mobile Manufacturing हो या semiconductor manufacturing हो, भारत तेजी से पूरे Manufacturing Landscape में अपनी जगह बना रहा है। चाहे टेक्लोलॉजी हो, या फिनटेक हो भारत ना सिर्फ इनसे गरीब को नई शक्ति दे रहा है, बल्कि खुद को दुनिया के Tech Hub के रूप में स्थापित भी कर रहा है। हमारा Infrastructure Building Pace भी अभूतपूर्व है। हम ना सिर्फ हजारों किलोमीटर एक्सप्रेसवे बना रहे हैं, बल्कि अपने गांवों को भी ग्रामीण सड़कों से जोड़ रहे हैं। अच्छे ट्रांसपोर्टेशन के लिए सैकड़ों किलोमीटर के मेट्रो रूट्स बन रहे हैं। भारत की ये सारी उपलब्धियां हमें ये Hope और Optimism देती हैं कि भारत अपने लक्ष्यों को बहुत तेजी से पूरा कर सकता है। और सिर्फ हम ही अपनी उपलब्धियों में इस आशा और विश्वास को नहीं देख रहे हैं, पूरा विश्व भी भारत को इसी Hope और Optimism के साथ देख रहा है।

साथियों,

बाइबल कहती है- Carry each other’s burdens. यानी, हम एक दूसरे की चिंता करें, एक दूसरे के कल्याण की भावना रखें। इसी सोच के साथ हमारे संस्थान और संगठन, समाज सेवा में एक बहुत बड़ी भूमिका निभाते हैं। शिक्षा के क्षेत्र में नए स्कूलों की स्थापना हो, हर वर्ग, हर समाज को शिक्षा के जरिए आगे बढ़ाने के प्रयास हों, स्वास्थ्य के क्षेत्र में सामान्य मानवी की सेवा के संकल्प हों, हम सब इन्हें अपनी ज़िम्मेदारी मानते हैं।

साथियों,

Jesus Christ ने दुनिया को करुणा और निस्वार्थ सेवा का रास्ता दिखाया है। हम क्रिसमस को सेलिब्रेट करते हैं और जीसस को याद करते हैं, ताकि हम इन मूल्यों को अपने जीवन में उतार सकें, अपने कर्तव्यों को हमेशा प्राथमिकता दें। मैं मानता हूँ, ये हमारी व्यक्तिगत ज़िम्मेदारी भी है, सामाजिक दायित्व भी है, और as a nation भी हमारी duty है। आज देश इसी भावना को, ‘सबका साथ, सबका विकास और सबका प्रयास’ के संकल्प के रूप में आगे बढ़ा रहा है। ऐसे कितने ही विषय थे, जिनके बारे में पहले कभी नहीं सोचा गया, लेकिन वो मानवीय दृष्टिकोण से सबसे ज्यादा जरूरी थे। हमने उन्हें हमारी प्राथमिकता बनाया। हमने सरकार को नियमों और औपचारिकताओं से बाहर निकाला। हमने संवेदनशीलता को एक पैरामीटर के रूप में सेट किया। हर गरीब को पक्का घर मिले, हर गाँव में बिजली पहुंचे, लोगों के जीवन से अंधेरा दूर हो, लोगों को पीने के लिए साफ पानी मिले, पैसे के अभाव में कोई इलाज से वंचित न रहे, हमने एक ऐसी संवेदनशील व्यवस्था बनाई जो इस तरह की सर्विस की, इस तरह की गवर्नेंस की गारंटी दे सके।

आप कल्पना कर सकते हैं, जब एक गरीब परिवार को ये गारंटी मिलती हैं तो उसके ऊपर से कितनी बड़ी चिंता का बोझ उतरता है। पीएम आवास योजना का घर जब परिवार की महिला के नाम पर बनाया जाता है, तो उससे महिलाओं को कितनी ताकत मिलती है। हमने तो महिलाओं के सशक्तिकरण के लिए नारीशक्ति वंदन अधिनियम लाकर संसद में भी उनकी ज्यादा भागीदारी सुनिश्चित की है। इसी तरह, आपने देखा होगा, पहले हमारे यहाँ दिव्यांग समाज को कैसी कठिनाइयों का सामना करना पड़ता था। उन्हें ऐसे नाम से बुलाया जाता था, जो हर तरह से मानवीय गरिमा के खिलाफ था। ये एक समाज के रूप में हमारे लिए अफसोस की बात थी। हमारी सरकार ने उस गलती को सुधारा। हमने उन्हें दिव्यांग, ये पहचान देकर के सम्मान का भाव प्रकट किया। आज देश पब्लिक इंफ्रास्ट्रक्चर से लेकर रोजगार तक हर क्षेत्र में दिव्यांगों को प्राथमिकता दे रहा है।

साथियों,

सरकार में संवेदनशीलता देश के आर्थिक विकास के लिए भी उतनी ही जरूरी होती है। जैसे कि, हमारे देश में करीब 3 करोड़ fishermen हैं और fish farmers हैं। लेकिन, इन करोड़ों लोगों के बारे में पहले कभी उस तरह से नहीं सोचा गया। हमने fisheries के लिए अलग से ministry बनाई। मछलीपालकों को किसान क्रेडिट कार्ड जैसी सुविधाएं देना शुरू किया। हमने मत्स्य सम्पदा योजना शुरू की। समंदर में मछलीपालकों की सुरक्षा के लिए कई आधुनिक प्रयास किए गए। इन प्रयासों से करोड़ों लोगों का जीवन भी बदला, और देश की अर्थव्यवस्था को भी बल मिला।

Friends,

From the ramparts of the Red Fort, I had spoken of Sabka Prayas. It means collective effort. Each one of us has an important role to play in the nation’s future. When people come together, we can do wonders. Today, socially conscious Indians are powering many mass movements. Swachh Bharat helped build a cleaner India. It also impacted health outcomes of women and children. Millets or Shree Anna grown by our farmers are being welcomed across our country and the world. People are becoming Vocal for Local, encouraging artisans and industries. एक पेड़ माँ के नाम, meaning ‘A Tree for Mother’ has also become popular among the people. This celebrates Mother Nature as well as our Mother. Many people from the Christian community are also active in these initiatives. I congratulate our youth, including those from the Christian community, for taking the lead in such initiatives. Such collective efforts are important to fulfil the goal of building a Developed India.

साथियों,

मुझे विश्वास है, हम सबके सामूहिक प्रयास हमारे देश को आगे बढ़ाएँगे। विकसित भारत, हम सभी का लक्ष्य है और हमें इसे मिलकर पाना है। ये आने वाली पीढ़ियों के प्रति हमारा दायित्व है कि हम उन्हें एक उज्ज्वल भारत देकर जाएं। मैं एक बार फिर आप सभी को क्रिसमस और जुबली ईयर की बहुत-बहुत बधाई देता हूं, शुभकामनाएं देता हूं।

बहुत-बहुत धन्यवाद।