Published By : Admin | September 10, 2024 | 16:43 IST
Share
దేశంలోని శాస్త్ర రంగం ప్రయత్నాలకు వనరుల కొరత ఉండదన్న విశ్వాసంతో ఉండండి: ప్రధాన మంత్రి
పరిశోధన ప్రధాన వ్యవస్థలో అడ్డంకులను గుర్తించి తొలగించాల్సిన అవసరం ఉంది: ప్రధానమంత్రి
ప్రపంచ సమస్యలకు దేశీయ పరిష్కారంపై దృష్టి కేంద్రీకరించండి: పీఎం
పరిశోధన, అభివృద్ధికి సంబంధించిన సమాచారాన్ని సులభంగా ట్రాక్ చేయడానికి డ్యాష్బోర్డ్ను అభివృద్ధి చేయాలి: ప్రధానమంత్రి
పరిశోధన, ఆవిష్కరణలకు వనరుల వినియోగాన్ని శాస్త్రీయంగా పర్యవేక్షించాలి: ప్రధాని
ప్రారంభ దశలో ఉన్న విశ్వవిద్యాలయాలను మెంటర్షిప్ మోడ్లో అగ్రశ్రేణి సంస్థలతో జత చేసే ఏర్పాటు
వీటిలో పరిశోధనల కోసం హబ్ అండ్ స్పోక్ మోడ్లో ప్రోగ్రామ్ ప్రారంభం
పరిశోధకులకు పరిశోధన కార్యక్రమాలు మరింత సులభతరం చేయడానికి అనువైన, పారదర్శకమైన ఆర్థిక సాయం అందించే విధానంతో సాధికారత
ఎంపిక చేసుకున్న ప్రాధాన్యతా ప్రాంతాలలో మిషన్ మోడ్లో పరిష్కార-కేంద్రీకృత పరిశోధనపై కార్యక్రమాలను ప్రారంభించేందుకు ఏఎన్ఆర్ఎఫ్
వికసిత భారత్ 2047 లక్ష్యాలకు అనుగుణంగా ఏఎన్ఆర్ఎఫ్ వ్యూహాలు, ఆర్ అండ్ డి ఏజెన్సీల మాదిరి ప్రపంచ ఉత్తమ పద్ధతుల అనుసరణ
హ్యుమానిటీస్, సోషల్
ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ఈరోజు 7, లోక్ కళ్యాణ్ మార్గ్లోని తన నివాసంలో అనుసంధాన్ నేషనల్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ పాలక మండలి మొదటి సమావేశానికి అధ్యక్షత వహించారు. ఈ సమావేశంలో దేశంలోని శాస్త్ర, సాంకేతిక స్వరూప స్వభావాలు, పరిశోధన, అభివృద్ధి కార్యక్రమాల రీడిజైనింగ్ గురించి చర్చ జరిగింది.
ఈ సమావేశంలో ప్రధాన మంత్రి మాట్లాడుతూ, ఈ రోజు అనుసంధాన్ నేషనల్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ పాలక మండలి మొదటి సమావేశం సరికొత్త ఆరంభానికి నాందిగా నిలుస్తుందన్నారు. దేశంలోని పరిశోధనా ప్రధాన వ్యవస్థలో ఉన్న అడ్డంకులను గుర్తించి తొలగించాల్సిన అవసరాన్ని ప్రధాన మంత్రి స్పష్టంగా తెలియజెప్పారు. పెద్ద లక్ష్యాలను నిర్దేశించడం, వాటిని సాధించడంపై దృష్టి సారించాలని తెలిపారు. మార్గదర్శక పరిశోధన చేయడం గురించి మాట్లాడారు. ప్రస్తుతం ఉన్న సమస్యలకు కొత్త పరిష్కారాలను కనుగొనడంపై పరిశోధనలు దృష్టి సారించాలని అన్నారు. సమస్యలు ప్రపంచ స్థాయిలో ఉండవచ్చు కానీ వాటి పరిష్కారాలు భారతీయ అవసరాలకు అనుగుణంగా దేశీయంగా రూపొందించాలని ఆయన స్పష్టం చేశారు.
సంస్థల అప్గ్రేడేషన్, స్టాండర్డైజేషన్ ఆవశ్యకతను ప్రధాన మంత్రి ప్రస్తావించారు. వారి నైపుణ్యం ఆధారంగా ఆయా రంగాల నిపుణుల జాబితాను సిద్ధం చేయాలని ఆయన సూచించారు. దేశంలో జరుగుతున్న పరిశోధన, అభివృద్ధికి సంబంధించిన సమాచారాన్ని సులభంగా ట్రాక్ చేయగల డ్యాష్బోర్డ్ను అభివృద్ధి చేయడం గురించి కూడా ఆయన మాట్లాడారు.
పరిశోధన, ఆవిష్కరణల కోసం వనరుల వినియోగాన్ని శాస్త్రీయంగా పర్యవేక్షించవలసిన అవసరం ఉందని ప్రధాన మంత్రి చెప్పారు. ఇది ప్రతిష్టాత్మకమైన ప్రారంభమని చెబుతూ, దేశంలోని శాస్త్రీయ సమాజం తమ ప్రయత్నాలకు వనరుల కొరత ఉండదని విశ్వాసం కలిగి ఉండాలని అన్నారు. అటల్ టింకరింగ్ ల్యాబ్స్ సానుకూల ప్రభావాలను వివరిస్తూ, ఈ ల్యాబ్లను గ్రేడింగ్ చేయవచ్చని ప్రధాన మంత్రి సూచించారు. పర్యావరణ మార్పునకు కొత్త పరిష్కారాల కోసం వెతకడం, ఈవీలకు బ్యాటరీ పదార్థాలు, ల్యాబ్లో అభివృద్ధి చేసే వజ్రాలు వంటి వివిధ రంగాలలో పరిశోధనలను కూడా ఆయన ప్రస్తావించారు.
పరిశోధన ప్రారంభ దశలో ఉన్న విశ్వవిద్యాలయాలను మెంటార్షిప్ మోడ్లో అగ్రశ్రేణి సంస్థలతో జత చేయడం ద్వారా హబ్ అండ్ స్పోక్ పద్ధతిలో కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించాలని ఈ సందర్బంగా పాలకమండలి నిర్ణయించింది. కీలక రంగాలలో దేశం గ్లోబల్ పొజిషనింగ్, జాతీయ ప్రాధాన్యతలతో పరిశోధన, అభివృద్ధిని సమలేఖనం చేయడంపై సమావేశం చర్చించింది. ఇందుకు సమ్మిళిత వృద్ధిని ప్రోత్సహించడం, సామర్థ్య పెంపుదల, శాస్త్రీయ పురోగతి దిశగా అడుగులు వేయడం, సృజనాత్మక విస్తారిత వ్యవస్థ, అలాగే విద్యాపరమైన పరిశోధన, పారిశ్రామిక అనువర్తనాల మధ్య అంతరాన్ని తగ్గించడం వంటి ఏఎన్ఆర్ఎఫ్ వ్యూహాత్మక జోక్యాల గురించి పాలకమండలి చర్చించింది.
ఎలక్ట్రిక్ వెహికల్ (ఈవి) మొబిలిటీ, అడ్వాన్స్డ్ మెటీరియల్స్, సోలార్ సెల్స్, స్మార్ట్ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్, హెల్త్, మెడికల్ టెక్నాలజీ, సస్టైనబుల్ అగ్రికల్చర్, ఫోటోనిక్స్ వంటి ఎంపిక చేసిన ప్రాధాన్యత ప్రాంతాలలో మిషన్ మోడ్లో పరిష్కార-కేంద్రీకృత పరిశోధనపై ఏఎన్ఆర్ఎఫ్ ప్రోగ్రామ్లను ప్రారంభిస్తుంది. ఈ ప్రయత్నాలు మన ఆత్మనిర్భర్ భారత్ వైపు సాగేందుకు ప్రభావవంతంగా సహాయపడతాయని పాలకమండలి గుర్తించింది.
హ్యుమానిటీస్, సోషల్ సైన్సెస్లో అంతర్ శాస్త్ర పరిశోధనకి తోడ్పడేందుకు సెంటర్ ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్ను ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించారు. పరిశోధన చేయడంలో సౌలభ్యాన్ని సాధించేందుకు అనువైన, పారదర్శకమైన ఆర్థిక సహాయం అందే యంత్రాంగాన్ని మన పరిశోధకులకు రూపొందించాల్సిన అవసరం ఉందని కూడా సమావేశం అభిప్రాయపడింది.
ఏఎన్ఆర్ఎఫ్ వ్యూహాలు వికసిత భారత్ 2047 లక్ష్యాలకు అనుగుణంగా ఉండాలని, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న పరిశోధన, అభివృద్ధి ఏజెన్సీలు అనుసరించే ప్రపంచ ఉత్తమ పద్ధతులను అనుసరించాలని పాలకమండలి సూచించింది. పాలకమండలి ఉపాధ్యక్షులుగా కేంద్ర విద్యాశాఖ మంత్రి శ్రీ ధర్మేంద్ర ప్రధాన్ ఈ సమావేశంలో పాల్గొన్నారు. అలాగే సభ్య కార్యదర్శిగా కేంద్ర ప్రభుత్వ ప్రధాన శాస్త్రీయ సలహాదారు పాల్గొన్నారు. నీతి ఆయోగ్ సభ్యులు (సైన్స్), శాస్త్ర సాంకేతిక విభాగం, డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ బయోటెక్నాలజీ, డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ & ఇండస్ట్రియల్ రీసెర్చ్, డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ హయ్యర్ ఎడ్యుకేషన్ కార్యదర్సులు ఈ సమావేశానికి ఎక్స్-అఫీషియో సభ్యులుగా హాజరయ్యారు. ఇంకా ఈ సమావేశానికి హాజరైన ప్రముఖులలో ప్రొఫెసర్ మంజుల్ భార్గవ (ప్రిన్స్టన్ యూనివర్శిటీ, అమెరికా), డాక్టర్ రోమేష్ టి వాధ్వాని (సింఫనీ టెక్నాలజీ గ్రూప్,అమెరికా), ప్రొఫెసర్ సుబ్ర సురేష్ (బ్రౌన్ యూనివర్సిటీ, అమెరికా), డాక్టర్ రఘువేంద్ర తన్వర్ (ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ హిస్టారికల్ రీసెర్చ్) , ప్రొఫెసర్ జయరామ్ ఎన్. చెంగలూర్ (టాటా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫండమెంటల్ రీసెర్చ్), ప్రొఫెసర్ జి రంగరాజన్ (ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైన్స్) కూడా పాల్గొన్నారు. .
అనుసంధాన్ నేషనల్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ గురించి...
పరిశోధన, అభివృద్ధిని ప్రోత్సహించడానికి, దేశంలోని విశ్వవిద్యాలయాలు, కళాశాలలు, పరిశోధనా సంస్థలు, ఆర్ అండ్ డీ ప్రయోగశాలలలో పరిశోధన, ఆవిష్కరణల సంస్కృతిని పెంపొందించడానికి అనుసంధాన్ నేషనల్ రీసెర్చ్ ఫౌండేషన్ (ఏఎన్ఆర్ఎఫ్)ను నెలకొల్పారు. జాతీయ విద్యా విధానం సిఫార్సుల ప్రకారం దేశంలో శాస్త్రీయ పరిశోధన ఉన్నత-స్థాయి వ్యూహాత్మక దిశను అందించడానికి ఏఎన్ఆర్ఎఫ్ ఒక ప్రధాన సంస్థగా పనిచేస్తుంది. ఏఎన్ఆర్ఎఫ్ పరిశ్రమ, విద్యాసంస్థలు, ప్రభుత్వ విభాగాలు, పరిశోధనా సంస్థల మధ్య సహకారాన్ని పెంపొందిస్తుంది.
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024
Share
Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी, Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी, Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी, Hon’ble Leader of the Opposition, Hon’ble Ministers, Members of the Parliament, Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों,
गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।
साथियों,
भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,
साथियों,
आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,
साथियों,
बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।
साथियों,
डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं। दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।
साथियों,
हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।
साथियों,
हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,
साथियों,
"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।
साथियों,
भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।
साथियों,
आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।
साथियों,
भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।
साथियों,
यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है। लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।
साथियों,
भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।
साथियों,
गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।
साथियों,
गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।
साथियों,
डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।
साथियों,
आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।
साथियों,
गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।