ప్రధాన మంత్రి, మాన్యులు శ్రీ నరేంద్ర మోదీ మరియు పీపుల్స్ రిపబ్లిక్ ఆఫ్ చైనా అధ్యక్షులు, శ్రేష్ఠులైన శ్రీ శీ జిన్ పింగ్ లు 2018 ఏప్రిల్ 27వ, 28వ తేదీలలో వారి ఒకటో లాంఛనప్రాయం కానటువంటి శిఖర స్థాయి సమావేశంలో పాలుపంచుకొన్నారు. ద్వైపాక్షిక స్థాయి లోను, ప్రపంచ స్థాయి లోను ప్రాముఖ్యం కలిగిన అనేక అంశాల పైన వారు తమ అభిప్రాయాలను ఒకరికి మరొకరు తెలియజెప్పుకొనేందుకు, ఇంకా ప్రస్తుత అంతర్జాతీయ స్థితిగతులను మరియు భావి అంతర్జాతీయ స్థితిగతులను గమనంలోకి తీసుకొంటూ ఇరు పక్షాల యొక్క ప్రాధాన్యాలను, దార్శనికతలను విడమరచి చాటి చెప్పుకొనేందుకు జరిగిన సమావేశం ఇది.

భారతదేశం మరియు చైనా ఏక కాలంలో రెండు పెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థలు గాను, వ్యూహాత్మకమైన నిర్ణయాత్మకమైన స్వతంత్రప్రతిపత్తి కలిగిన మహా శక్తులుగాను ఆవిర్భవించడం వల్ల ప్రాంతీయంగా మరియు ప్రపంచ పరంగా చూసినప్పుడు కొన్ని చిక్కులు ఉంటాయని వారు నమ్ముతున్నారు. భారతదేశానికి, చైనా కు మధ్య శాంతియుతమైన సంబంధాలు, నిలకడతనంతో కూడిన సంబంధాలు మరియు సమతుల్యత కలిగిన సంబంధాలు నెలకొంటే అది వర్తమాన ప్రపంచ అనిశ్చితుల నడుమ స్థిరత్వానికి ఒక సకారాత్మకమైన అంశంగా ఉండగలదన్న ఆలోచనను వారు వ్యక్తం చేశారు. ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను తగిన తీరున నడుపుకొంటే ఈ ప్రాంతంలో అభివృద్ధి మరియు సమృద్ధికి సహాయకారి కాగలుగుతుందని, అంతే కాక ఆసియా శతాబ్దికి తగ్గ స్థితిగతులను ఇది నిర్మించగలుగుతుందని కూడా వారు అంగీకరించారు. ఈ దిశగాను మరియు జాతీయ ఆధునికీకరణ, ఇంకా ప్రజలకు ఇతోధిక సౌభాగ్యం అనే లక్ష్యాలను సాధించేందుకు ఇరు పక్షాలకు లాభదాయకంగా ఉండే తీరున మరియు కొనసాగే రీతిలో క్లోజర్ డివెలప్ మెంట్ పార్ట్ నర్ శిప్ ను పటిష్టపరచాలని వారు నిర్ణయించారు.

భారతదేశం చైనా సంబంధాలలో చోటు చేసుకొన్న పరిణామాలను ప్రధాన మంత్రి శ్రీ మోదీ మరియు అధ్యక్షులు శ్రీ శీ వ్యూహాత్మక దృష్టికోణం నుండి మరియు దీర్ఘ కాలిక దృష్టికోణం నుండి సమీక్షించారు. ఇప్పటికే ఏర్పాటై ఉన్న యంత్రాంగాలను కలబోసి, భవిష్యత్తు సంబంధం కోసం ఒక అతి విశాల వేదిక ను నిర్మించేందుకు గల అవకాశాల పరంగా చొరవ తీసుకోవడాన్ని చెప్పుకోదగ్గ రీతిలో పెంచాలని వారు అంగీకారానికి వచ్చారు. అభిప్రాయ భేదాలను మొత్తంమీద సంబంధం అనే కోణం నుండి చూస్తూ, ఒక పక్షం అవతలి పక్షం యొక్క సున్నితత్వాలను, ఆందోళనలను మరియు అభిలాషలను గౌరవించడానికి ప్రాముఖ్యాన్ని కట్టబెడుతూ, శాంతియుత చర్చ ద్వారా పరిష్కరించేందుకు అవసరమైన పరిణతి మరియు జ్ఞ‌ానం ఇరు పక్షాలకు ఉన్నాయని వారు అంగీకరించారు.

భారతదేశం చైనా సరిహద్దు ప్రశ్న పై ప్రత్యేక ప్రతినిధుల అంశంపై పని చేయడం కోసం నేతలు ఇరువురూ వారి మద్దతును వ్యక్తం చేశారు. ఒక న్యాయమైన, సహేతుకమైన మరియు పరస్పరం ఆమోదయోగ్యమైన పరిష్కరాన్ని వెతకడం కోసం కృషిని తీవ్రీకరించవలసిందిగా ఆ ప్రత్యేక ప్రతినిధులకు వారు విజ్ఞ‌ప్తి చేశారు. ద్వైపాక్షిక సంబంధాల యొక్క సర్వతోముఖ అభివృద్ధి తాలూకు విశాల హితం కోసం భారతదేశం-చైనా సరిహద్దు ప్రాంతం యొక్క అన్ని ప్రాంతాలలోనూ శాంతిని, ప్రశాంతత్వాన్ని పోషించడానికి ప్రాముఖ్యాన్ని ఇవ్వాల్సివుందని ఉభయ నేతలు నొక్కిపలికారు. ఈ దిశగా, వారు వారి వారి సైన్యాలకు కమ్యూనికేశన్ ను పటిష్టపరచుకొనేందుకు ఒక వ్యూహాత్మకమైన మార్గదర్శకత్వాన్ని జారీ చేశారు. నమ్మకాన్ని మరియు పరస్పర అవగాహనను పాదుగొల్పేందుకు మరియు సరిహద్దు సంబంధి వ్యవహారాలలో ప్రభావకారిత ను, పూర్వానుమేయాన్ని పెంపొందించేందుకే వారు ఈ పనిని చేశారు. ఇరుపక్షాలు అంగీకరించిన మేరకు వివిధ విశ్వాస నిర్మాణ చర్యలను చిత్తశుద్ధి గలిగి అమలుపరచవలసిందిగా ఉభయ నేతలు వారి సైన్యాలను ఆదేశించారు. ఈ చర్యలలో పరస్పర భద్రత, సమాన భద్రత సూత్రం, మరియు సరిహద్దు ప్రాంతాలలో ఘటనలను నివారించేందుకుగాను ఇప్పటికే అమలులో ఉన్నటువంటి సంస్థాగత ఏర్పాట్లను, ఇంకా సమాచారాన్ని పంచుకొనే యంత్రాంగాలను బలోపేతం చేయడం వంటివి చేరివున్నాయి.

ద్వైపాక్షిక వ్యాపారాన్ని మరియు పెట్టుబడులను ఒక సమతులమైన మరియు కొనసాగే తీరున ముందుకు తీసుకుపోవాలని, ఈ క్రమంలో ఉభయ ఆర్థిక వ్యవస్థలలో పూరకాలుగా ఉన్న అంశాలను ప్రయోజనాల రీత్యా ఉపయోగించుకోవాలని నేతలు ఇరువురు అంగీకరించారు. వారు రెండు దేశాలలోనూ ప్రజలు ఆ దేశం నుండి ఈ దేశానికి, ఈ దేశం నుండి ఆ దేశానికి రాకపోకలు జరపడాన్ని ప్రోత్సహించే మార్గాలను, ఇంకా సాంస్కృతిక బృందాల రాక పోకలను ప్రోత్సహించే మార్గాలను గురించి కూడా చర్చించారు. ఈ దిశగా కొత్త యంత్రాంగాలను నెలకొల్పేందుకు అన్వేషణ చేపట్టాలనుకొన్నారు.

రెండు పెద్ద దేశాలు అయిన చైనా కు మరియు భారతదేశానికి పరస్పర ప్రయోజనం ఇమిడివున్నటువంటి అంశాలు అతివ్యాప్తంగా ఉన్న సంగతిని అధ్యక్షులు శ్రీ శీ మరియు ప్రధాన మంత్రి శ్రీ మోదీ లు గమనంలోకి తీసుకొన్నారు. పరస్పర ప్రయోజనం ఇమిడివున్నటువంటి అంశాలన్నింటిపైనా మరింత విస్తృతమైన సంప్రదింపులను జరపడం ద్వారా వ్యూహాత్మక కమ్యూనికేశన్ ను పటిష్టపరచుకోవలసిన అవసరం ఉన్నదని వారు అంగీకరించారు. ఈ విధమైన వ్యూహాత్మక కమ్యూనికేశన్ పరస్పర అవగాహనను ఇతోధికం చేయడంలో ఒక సకారాత్మకమైన ప్రభావాన్ని చూపగలుగుతుందని, అలాగే ఇది ప్రాంతీయ స్థిరత్వానికి మరియు ప్రపంచ స్థిరత్వానికి సహాయపడుతుందని వారు నమ్ముతున్నారు.

భారతదేశం మరియు చైనా తమ తమ వృద్ధి మరియు ఆర్థికాభివృద్ధి ల ద్వారా ప్రపంచ శాంతికి మరియు సమృద్ధికి ప్రధానమైన తోడ్పాటును విడివిడిగా అందించాయని, ముందు ముందు కూడాను ప్రపంచ వృద్ధి కోసం తమ దేశాలు రెండూ చోదక శక్తుల పాత్రను పోషించడాన్ని కొనసాగించగలవని నేతలు ఇరువురూ అంగీకారం తెలిపారు. అన్ని దేశాలు వాటి అభివృద్ధి లక్ష్యాలను అనుసరించేందుకు వీలు కల్పించే మరియు ప్రపంచం లోని అన్ని ప్రాంతాలలోనూ పేదరికం ఇంకా అసమానత్వాల అంతానికి తోడ్పడే ఒక ప్రతినిధ్యపూర్వకమైన, అనేకత్వంతో కూడిన, బహుళధ్రువసహితమైన, ఆంక్షలకు తావు ఉండనటువంటి ప్రపంచ ఆర్థిక వ్యవస్థ ను నిర్మించడానికి ప్రాముఖ్యాన్ని ఇవ్వవలసివుందని వారు పునరుద్ఘాటించారు. వారు ప్రాంతీయ ఆర్థికాభివృద్ధికి మరియు ప్రపంచ ఆర్థికాభివృద్ధికి తమ వంతుగా చేస్తున్నటువంటి ప్రయత్నాలను గురించి కూడా ప్రస్తావించుకొన్నారు.

ప్రపంచంలో సమృద్ధిని మరియు భద్రతను సాధించడం లక్ష్యంగా ఉన్న తమ తమ విదేశాంగ విధాన దార్శనికతల తాలూకు అభిప్రాయాలను నేతలు ఉభయులు పంచుకొన్నారు. వారు జల వాయు పరివర్తన, స్థిర ప్రాతిపదికన అభివృద్ధి, ఆహార భద్రత తదితర ప్రపంచ సవాళ్లకు మన్నికైన పరిష్కార మార్గాలను చూపడంలో సకారాత్మకమూ, నిర్మాణాత్మకమూ అయిన రీతిలో ఇరు దేశాలూ కలసి తోడ్పాటును అందించాలని కూడా ఒప్పుకోవడం జరిగింది. అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల అవసరాలను తీర్చడంలో ప్రతిస్పందించేటట్టు బహుళ పార్శ్విక ఆర్థిక సంస్థల మరియు రాజకీయ సంస్థల ప్రాతినిధ్యం విషయంలో సంస్కరణలు ఎంతైనా అవసరమని వారు నొక్కిపలికారు.

రెండు ప్రధానమైన, ఇంకా ప్రవర్ధమానమవుతున్న ఆర్థిక వ్యవస్థలైన భారతదేశం, చైనా లు అవి సముపార్జించినటువంటి అపార అభివృద్ధి సంబంధ అనుభవాలను మరియు దేశీయ శక్తియుక్తులను బట్టి చూస్తే, 21వ శతాబ్దంలో మానవ జాతి ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లకు వినూత్నమైనటువంటి మరియు చిరకాలం మన్నేటటువంటి పరిష్కార మార్గాలను చూపించడంలో ముందు వరుసలో నిలవడం కోసం చేతులు కలపాలని నేతలిద్దరూ అంగీకరించారు. ఈ పరిష్కార మార్గాలలో వ్యాధులపై పోరాడటం, వైపరీత్యాల రిస్కు ను తగ్గించడం తో పాటు అంతిమంగా న్యూనీకరించడం కోసం సమన్వయపూర్వక చర్యలను చేపట్టడం, జల వాయు పరివర్తన ను లఘూకరించే దిశగా పాటుపడటం, ఇంకా డిజిటల్ ఎంపవర్ మెంట్ ను ప్రవేశపెట్టడం వంటివి ఉన్నాయి. ఈ ఈ రంగాలలో తమ ప్రావీణ్యాన్ని, తమ వనరులను ఒక చోటుకు చేర్చేందుకు మరియు మానవాళి విశాల హితం కోసం ఈ సవాళ్లను రూపుమాపడానికి అంకితమయ్యే ఒక గ్లోబల్ నెట్ వర్క్ ను ఏర్పాటు చేసేందుకు నేతలు అంగీకరించారు.

ఉగ్రవాదం రువ్వుతున్న ఉమ్మడి భయాన్ని ప్రధాన మంత్రి శ్రీ మోదీ, అధ్యక్షులు శ్రీ శీ ఇరువురూ గుర్తించారు. ఉగ్రవాదానికి- దాని యొక్క అన్ని నమూనాలు మరియు వ్యక్తీకరణలలోను- తీవ్రంగా ఖండించడంతో పాటు వాటికి ఎదురొడ్డి నిలవాలన్న కృత‌నిశ్చయాన్ని వారు పునరుద్ఘాటించారు. ఉగ్రవాదాన్ని నిర్వీర్యం చేసేందుకు సహకరించుకొందామని వారు తమ వచనబద్ధతను మరో మారు ప్రకటించారు.

లాంఛనప్రాయం కానటువంటి రీతిలో జరిగిన ఈ శిఖర సమావేశం ప్రత్యక్షమైన, స్వేచ్ఛాయుతమైన మరియు పక్షపాత రహితమైన అభిప్రాయాల ఆదాన ప్రదానానికి అందించగలిగే ఆస్కారం ఎంతటిదన్నది నేతలు ఇరువురు లోతుగా పరిశీలించారు. ఇకమీదట కూడా ఇటువంటి సంభాషణలను జరుపుకొంటూ వుండాలని వారు అంగీకారానికి వచ్చారు. ముందుచూపు ను ప్రదర్శించినటువంటి ఈ చర్చలు ఆయా దేశాల వ్యూహాత్మక కమ్యూనికేశన్ యొక్క స్థాయిని దేశీయంగా, ప్రాంతీయంగా ఇంకా ప్రపంచ పరంగా ఎంపిక చేసుకోవలసిన విధానాలకు మార్గదర్శకత్వం వహించగల విధంగా విస్తరించాయి. రెండు దేశాలూ అవతలి పక్షం అభివృద్ధి సంబంధ మహత్త్వాకాంక్షల పట్ల గౌరవభావాన్ని కలిగివుండటం మరియు అభిప్రాయ భేదాలను పరస్పర సూక్ష్మగ్రాహ్యత తోను, వివేకం తోను సంబాళించుకోవాలన్న పునాది మీద నిర్మితమైన భారతదేశం, చైనా ల సంబంధాల యొక్క భవిష్యత్తు దిశ పట్ల ఒక ఉమ్మడి అవగాహనను ఏర్పరచడానికి ఈ చర్చలు తోడ్పడ్డాయి.

Explore More
78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం

ప్రముఖ ప్రసంగాలు

78వ స్వాతంత్ర్య దినోత్సవ వేళ ఎర్రకోట ప్రాకారం నుంచి ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ ప్రసంగం
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।