ప్రధాన మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర మోదీ అధ్య‌క్ష‌త‌న స‌మావేశ‌మైన కేంద్ర మంత్రివ‌ర్గం 2021-26 కాలంలో అమలు చేయడానికి భూ శాస్త్రాల మంత్రిత్వ శాఖకు చెందిన “పృథ్వీ విజ్ఞాన్ (పృథ్వీ)” అనే విస్తృత ప‌థ‌కాన్ని అమలు చేయడానికి మొత్తం రూ. రూ. 4,797 కోట్లు వ్యయాన్ని ఆమోదించింది. ఈ పథకంలో కొనసాగుతున్న ఐదు ఉప పథకాలైన “వాతావరణం & క్లైమేట్ రీసెర్చ్-మోడలింగ్ అబ్జర్వింగ్ సిస్టమ్స్ & సర్వీసెస్ ”, “ఓషన్ సర్వీసెస్, మోడలింగ్ అప్లికేషన్, రిసోర్సెస్ అండ్ టెక్నాలజీ ”, “పోలార్ సైన్స్ అండ్ క్రయోస్పియర్ రీసెర్చ్ సీస్మోలజీ అండ్ జియోసైన్సెస్ ” మరియు “రీసెర్చ్, ఎడ్యుకేషన్, ట్రైనింగ్ అండ్ ఔట్రీచ్ ”లు ఉన్నాయి.
విస్తృతమైన పృథ్వీ పథకం యొక్క ప్రధాన లక్ష్యాలు:
భూమి వ్యవస్థ మరియు మార్పు యొక్క ముఖ్యమైన సంకేతాలను రికార్డ్ చేయడానికి వాతావరణం, సముద్రం, భూగోళం, క్రియోస్పియర్ మరియు ఘన భూమి యొక్క దీర్ఘకాలిక పరిశీలనల వృద్ధి మరియు నిలకడ వాతావరణం, సముద్రం మరియు వాతావరణ ప్రమాదాలను అర్థం చేసుకోవడానికి మరియు అంచనా వేయడానికి మరియు వాతావరణ మార్పుల శాస్త్రాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి మోడలింగ్ వ్యవస్థల అభివృద్ధి
కొత్త దృగ్విషయాలు మరియు వనరుల ఆవిష్కరణ దిశగా భూమి యొక్క ధ్రువ మరియు దూర సముద్ర ప్రాంతాల అన్వేషణ;
· సముద్ర వనరుల అన్వేషణ మరియు స్థిరమైన వినియోగం కోసం సాంకేతికత అభివృద్ధి మరియు సామాజిక అనువర్తనాలు
· సామాజిక, పర్యావరణ మరియు ఆర్థిక ప్రయోజనాల కోసం సేవలలోకి ఎర్త్ సిస్టమ్స్ సైన్స్ నుండి జ్ఞానం మరియు అంతర్దృష్టుల కార్యాచరణ
మినిస్ట్రీ ఆఫ్ ఎర్త్ సైన్సెస్ (ఎం ఓ ఈ ఎస్) వాతావరణం, సముద్రం మరియు తీరప్రాంత స్థితి , జలశాస్త్రం , భూకంప శాస్త్రం మరియు సహజ ప్రమాదాల కోసం సేవలను అందించడంలో, దేశానికి సుస్థిరమైన రీతిలో సముద్ర జీవన మరియు నిర్జీవ వనరులను అన్వేషించడానికి మరియు ఉపయోగించుకోవడానికి మరియు భూమి యొక్క మూడు ధ్రువాలను (ఆర్కిటిక్, అంటార్కిటిక్ మరియు హిమాలయాలు) అన్వేషించడానికి సమాజ సేవలకు సైన్స్‌ని ఆచరించడం తప్పనిసరి. ఈ సేవల్లో వాతావరణ సూచనలు (భూమిపై మరియు మహాసముద్రాలు రెండూ) మరియు ఉష్ణమండల తుఫానులు, తుఫాను ఉప్పెన, వరదలు, వేడి తరంగాలు, ఉరుములు మరియు మెరుపుల వంటి వివిధ ప్రకృతి వైపరీత్యాల హెచ్చరికలు, సునామీల హెచ్చరికలు మరియు భూకంపాల పర్యవేక్షణ మొదలైనవి ఉన్నాయి. మంత్రిత్వ శాఖ అందించిన సేవలను వివిధ ఏజెన్సీలు మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు మానవ ప్రాణాలను రక్షించడానికి మరియు ప్రకృతి వైపరీత్యాల కారణంగా ఆస్తులకు జరిగే నష్టాలను తగ్గించడానికి సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకుంటున్నాయి.
ఎం ఓ ఈ ఎస్ యొక్క పరిశోధన & అభివృద్ధి మరియు కార్యాచరణ (సేవలు) కార్యకలాపాలు ఎం ఓ ఈ ఎస్ యొక్క పది సంస్థలచే నిర్వహించబడతాయి. అవి భారత వాతావరణ విభాగం (ఐ ఎం డి ), నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ మీడియం రేంజ్ వెదర్ ఫోర్‌కాస్టింగ్ ( ఎన్ సి ఎం ఆర్ డబ్ల్యూ ఎఫ్ ), సెంటర్ ఫర్ మెరైన్ లివింగ్ రిసోర్సెస్ అండ్ ఎకాలజీ (సి ఎం ఎల్ ఆర్ ఈ ), నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ కోస్టల్ రీసెర్చ్ ( ఎం సి సి ఆర్ ), నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ సీస్మాలజీ (ఎన్ సి ఎస్ ), నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఓషన్ టెక్నాలజీ (ఎన్ ఐ ఓ టి ), ఇండియన్ నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ ఓషన్ ఇన్ఫర్మేషన్ సర్వీస్ ( ఐ ఎన్ సి ఓ ఐ ఎస్), హైదరాబాద్, నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ పోలార్ అండ్ ఓషన్ రీసెర్చ్ ( ఎన్ సి పి ఓ ఆర్ ), గోవా, ఇండియన్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ట్రాపికల్ మెటియోరాలజీ ( ఐ ఐ టి ఎం), పూణే మరియు నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ ఎర్త్ సైన్స్ స్టడీస్ ( ఎన్ సి ఎస్ ఎస్ ) మంత్రిత్వ శాఖకు చెందిన ఓషనోగ్రాఫిక్ మరియు కోస్టల్ రీసెర్చ్ నౌకల సముదాయం ఈ పథకానికి అవసరమైన పరిశోధన మద్దతును అందిస్తుంది.
భూమి వ్యవస్థ శాస్త్రాలు భూమి వ్యవస్థలోని మొత్తం ఐదు భాగాలతో వ్యవహరిస్తుంది: వాతావరణం, జలావరణం , భూతలఆవరణం , క్రియోస్పియర్ మరియు జీవావరణం మరియు వాటి సంక్లిష్ట పరస్పర చర్యలు. మినిస్ట్రీ ఆఫ్ ఎర్త్ సైన్సెస్ (ఎం ఓ ఈ ఎస్) భూమి వ్యవస్థ శాస్త్రానికి సంబంధించిన అన్ని అంశాలను సమగ్రంగా పరిష్కరిస్తుంది. పృథ్వీ యొక్క విస్తృతమైన పథకం భూమి వ్యవస్థ శాస్త్రాలు యొక్క అంచనాను మెరుగుపరచడానికి మరియు దేశానికి నమ్మకమైన సేవలను అందించడానికి భూమి వ్యవస్థలోని మొత్తం ఐదు భాగాలను సమగ్రంగా పరిష్కరిస్తుంది. పృథ్వీ పథకంలోని వివిధ భాగాలు పరస్పరం ఆధారపడి ఉంటాయి మరియుఎం ఓ ఈ ఎస్ కింద సంబంధిత సంస్థల ఉమ్మడి ప్రయత్నాల ద్వారా సమిష్టి పద్ధతిలో నిర్వహించబడతాయి. పృథ్వీ విజ్ఞాన్ యొక్క విస్తృతమైన పథకం వివిధ ఎం ఓ ఈ ఎస్ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లలో సమిష్టి బహుళ-అంశాల భూ విజ్ఞాన పరిశోధన మరియు వినూత్న కార్యక్రమాల అభివృద్ధిని అనుమతిస్తుంది. ఈ సమగ్ర ఆర్ & డి ప్రయత్నాలు వాతావరణం , సముద్రం, క్రియోస్పియర్, భూకంప శాస్త్రం మరియు సేవల యొక్క గొప్ప సవాళ్లను పరిష్కరించడంలో సహాయపడతాయి మరియు వాటి సుస్థిరమైన వినియోగం కోసం జీవ మరియు నిర్జీవ వనరులను అన్వేషిస్తాయి.
Today, the Union Cabinet has approved the transformative 'PRITHvi VIgyan (PRITHVI)' scheme. This initiative marks a significant stride in our journey towards advanced earth system sciences. It covers critical areas such as climate research, ocean services, polar science,… https://t.co/1UT1QZYOzP
— Narendra Modi (@narendramodi) January 5, 2024
