"ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਬੇਮਿਸਾਲ ਗਤੀ ਅਤੇ ਪੈਮਾਨੇ 'ਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ"
“ਅੱਜ ਅਸੀਂ 'ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਤਰਫ਼ ਯਾਤਰਾ' 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨੂੰ ਭੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ"
"ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਪਵਾਦ ਹੈ"
"ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਲਈ 'ਈਜ਼ ਆਵ੍ ਲਿਵਿੰਗ' (ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਰਲਤਾ) ਅਤੇ 'ਕੁਆਲਿਟੀ ਆਵ੍ ਲਾਇਫ' (ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ) ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ"
“ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਬੁੱਧੀਮਾਨੀ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਲਈ ਆਦਰਸ਼ ਹੈ”
“ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਬਹੁਤ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ"
“ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਇੱਛਾਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਲਈ, ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਆਕਾਂਖਿਆਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹਨ।”
"ਮੈਂ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਸ਼ਕਤ ਮਾਧਿਅਮ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ"

CII ਦੇ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਜੀਵ ਪੁਰੀ ਜੀ, ਇੱਥੇ ਉਪਸਥਿਤ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿੱਗਜ ਸਾਥੀ, ਸੀਨੀਅਰ ਡਿਪਲੋਮੈਟਸ, VC ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕੋਣੇ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਜਗਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਾਥੀ, ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਮਹਾਨੁਭਾਵ, ਦੇਵੀਓ ਅਤੇ ਸੱਜਣੋਂ!

ਅਗਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸਭਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ -How is the Josh?  ਲੇਕਿਨ ਲਗਦਾ ਹੈ ਇਹ ਭੀ ਸਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹੋਣ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਦੇਸ਼ ਕਦੇ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟ ਸਕਦਾ। ਆਪ ਨੇ (ਤੁਸੀਂ) ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਸੱਦਿਆ, ਮੈਂ CII ਦਾ ਹਿਰਦੇ ਤੋਂ ਆਭਾਰ ਵਿਅਕਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ, pandemic ਦੇ ਸਮੇਂ ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਾਂ, ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਭੀ ਬਹੁਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਤੇ ਚਰਚਾ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ- Getting Growth Back, ਉਸੇ ਦੇ ਇਰਦ-ਗਿਰਦ ਸਾਡੀ ਚਰਚਾ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਅਤੇ ਤਦ ਮੈਂ  ਤੁਹਾਨੂੰ (ਆਪ ਨੂੰ) ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਲਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਪਥ ‘ਤੇ ਦੌੜੇਗਾ। ਅਤੇ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਕਿਸ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਹੈ? ਅੱਜ ਭਾਰਤ, 8 ਪਰਸੈਂਟ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਗ੍ਰੋਅ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ discuss ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ- Journey Towards Viksit Bharat. ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਸਿਰਫ਼ sentiments ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਬਦਲਾਅ confidence ਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ, ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜੀ ਆਰਥਿਕ ਤਾਕਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਦਿਨ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਸਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜੀ ਇਕਨੌਮਿਕ ਪਾਵਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਜਿਸ ਬਿਰਾਦਰੀ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਉਸ ਬਿਰਾਦਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਜੋ ਬਾਤਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਭੁਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਮੈਂ ਉਸ ਬਿਰਾਦਰੀ ਵਿੱਚ ਅਪਵਾਦ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ (ਆਪ ਨੂੰ) ਯਾਦ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਤੀਸਰੇ ਟਰਮ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਤੀਸਰੇ ਨੰਬਰ ਦੀ ਇਕੌਨਮੀ ਬਣੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਬਹੁਤ ਸਧੇ ਹੋਏ ਕਦਮਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।  

 

ਸਾਥੀਓ,

ਜਦੋਂ 2014 ਵਿੱਚ ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਸਭ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਵਸਰ ਦਿੱਤਾ, 2014 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਇਹੀ ਸੀ ਕਿ economy ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਪਟੜੀ ‘ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਲਿਆਈਏ? 2014 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਫ੍ਰੈਜਾਇਲ ਫਾਇਵ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜ ਦੇ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਇੱਥੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਇਕੌਨਮੀ ਦੀ ਕੀ ਸਥਿਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਦੀਆਂ ਬਰੀਕੀਆਂ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਾਇਟ ਪੇਪਰ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ, ਲੇਕਿਨ ਮੈਂ ਤੁਹਾਥੋਂ ਅਪੇਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਹੇ ਲੋਕ, ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਹੇ ਸੰਗਠਨ ਉਸ ‘ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ, ਤੁਹਾਡੇ ਇੱਥੇ debate ਕਰਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਾਂ ਅਤੇ ਕੈਸੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ ਸਾਂ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ  ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ  ਨੂੰ ਉਸ ਮਹਾਸੰਕਟ ਤੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਲਿਆਏ ਹਾਂ। ਹੁਣੇ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਬਜਟ ਆਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਇੱਕ ਅੱਛਾ document ਤੁਹਾਡਾ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਹੁਣੇ-ਹੁਣੇ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸਾਂ, ਮੈਂ ਜ਼ਰੂਰ ਅਧਿਐਨ ਕਰਾਂਗਾ ਉਸ ਦਾ। ਅਤੇ ਜੋ ਬਜਟ ਹੁਣੇ-ਹੁਣੇ ਆਇਆ ਹੈ, ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਭੀ ਬਜਟ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਭੀ ਵਿਅਸਤ ਹੋ ਤਦ ਬਜਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੀ ਕੁਝ ਫੈਕਟਸ ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ।

Friends,

2013-14  ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਪਿਛਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਆਖਰੀ ਬਜਟ ਆਇਆ ਸੀ, ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਲਾਸਟ ਬਜਟ ਉਹ 16 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਜਟ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵਧ ਕੇ 48 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। Capital Expenditure, ਜਿਸ ਨੂੰ resource investment ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜਾ productive ਮਾਧਿਅਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਬਹੁਤ ਹੀ interesting ਹੈ। 2004 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਅਟਲ ਜੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਗਈ। 2004 ਵਿੱਚ UPA ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਅਤੇ UPA ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ Capital Expenditure ਕਰੀਬ 90 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਸੀ। 10 ਸਾਲ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਯਾਨੀ 2014 ਵਿੱਚ, UPA  ਸਰਕਾਰ ਦਾ 10ਵਾਂ ਵਰ੍ਹਾ ਸੀ, ਆਪਣੇ Capital Expenditure ਦਾ ਬਜਟ 2 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਪਾਈ ਸੀ, ਯਾਨੀ 90 90 thousand ਕਰੋੜ ਤੋਂ 2 lakh crore। ਅਤੇ ਅੱਜ ਕੈਪੈਕਸ 11 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਭੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ 2004-2014 ਦੇ 10th year ਵਿੱਚ ਕੈਪੈਕਸ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੁੱਗਣੇ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਜਦਕਿ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕੈਪੈਕਸ 5 ਗੁਣਾ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਸੈਕਟਰਸ ਨੂੰ ਦੇਖੋਂਗੇ, ਤਾਂ ਭੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਟੀਕ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਮਿਲੇਗਾ ਕਿ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਸੈਕਟਰ ਦੀ ਇਕੌਨਮੀ ‘ਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ  ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਬਜਟ 8 ਗੁਣਾ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਹਾਈਵੇਜ਼ ਦਾ ਬਜਟ 8 ਗੁਣਾ ਵਧਾਇਆ ਬਜਟ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਐਗਰੀਕਲਚਰ ਦਾ ਬਜਟ 4 ਗੁਣਾ ਵਧਾਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਡਿਫੈਂਸ ਦਾ ਬਜਟ 2 ਗੁਣੇ (ਦੁੱਗਣੇ) ਤੋਂ  ਅਧਿਕ ਵਧਾਇਆ ਹੈ। 

ਅਤੇ ਸਾਥੀਓ,

ਹਰ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਬਜਟ ’ਚ ਇਹ ਰਿਕਾਰਡ ਵਾਧਾ, ਅਤੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 2014 ਵਿੱਚ 1 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੀ MSMEs ਨੂੰ Presumptive Tax ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ 1 ਕਰੋੜ। ਹੁਣ 3 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਾਲੀਆਂ MSMEs ਭੀ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। 2014 ਵਿੱਚ 50 ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ MSMEs ਨੂੰ 30 ਪਰਸੈਂਟ ਟੈਕਸ ਦੇਣਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਇਹ ਰੇਟ 22 ਪਰਸੈਂਟ ਹੈ। 2014 ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀਆਂ 30 ਪਰਸੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਟੈਕਸ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ, ਅੱਜ 400 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਲਈ ਇਹ ਰੇਟ 25 ਪਰਸੈਂਟ ਹੈ।

 

ਅਤੇ Friends,

ਬਾਤ ਸਿਰਫ਼ ਬਜਟ ਐਲੋਕੇਸ਼ਨ ਵਧਾਉਣ ਜਾਂ ਟੈਕਸ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਬਾਤ ਗੁੱਡ ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀ ਭੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਘੱਟ ਹੋਵੇ ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੋਜ਼ਸ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰਾ ਕੱਪੜੇ ਛੋਟੇ ਹੋਣ ਲਗ ਜਾਣ ਲੇਕਿਨ ਕੀ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ healthy ਕਹਾਂਗੇ ਕੀ? ਉਹ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੈ ਐਸਾ ਮੰਨਾਂਗੇ ਕੀ? ਉਹ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਭਲੇ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸੁਅਸਥ (ਤੰਦਰੁਸਤ) ਲਗੇ ਲੇਕਿਨ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ। 2014 ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਬਜਟ ਦਾ ਭੀ ਐਸਾ ਹੀ ਹਾਲ ਸੀ। ਤਬ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਬੜੀਆਂ-ਬੜੀਆਂ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਦੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅੱਛੀ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਸਚਾਈ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਜੋ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ, ਉਹ ਭੀ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਉਤਰ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਦੇ ਲਈ ਤੈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਾਸ਼ੀ ਨੂੰ ਭੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਰਚ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ headline ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਸ਼ੇਅਰ ਮਾਰਕਿਟ ਵਿੱਚ ਭੀ ਸ਼ਾਇਦ ਥੋੜ੍ਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੈ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਭੀ ਪਹਿਲੇ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਜ਼ੋਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਸੀਂ 10 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਜਿਸ ਸਪੀਡ ਅਤੇ ਸਕੇਲ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਸਭ ਉਸ ਦੇ ਗਵਾਹ ਹੋ, ਇਹ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜਿਸ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਅਤੇ ਐਸੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਜਿਹੀ growth ਅਤੇ stability ਹੋਣਾ, exception ਹੈ। ਐਸੀ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭੀ ਭਾਰਤ ਦੇ Foreign Exchange Reserves ਵਿੱਚ ਅੱਛਾ-ਖਾਸਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ Low Growth ਜਾਂ High Inflation ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ High Growth ਅਤੇ Low Inflation ਵਾਲਾ ਇਕਲੌਤਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਤਨੀ ਬੜੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤ ਦਾ Fiscal Prudence ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਈ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਹੈ। Global Good and Services Exports ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ Contribution ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। Global Growth ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰ 16 ਪਰਸੈਂਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਧਿਆਨ ਦਿਓ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇਹ ਗ੍ਰੋਥ ਤਦ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਦਿਖਾਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਪਿਛਲੇ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇਕੌਨਮੀ ਨੂੰ ਝਟਕਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਨੇਕ ਸੰਕਟ ਆਏ, ਸਾਡੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਭੀ ਇੱਕ ਮੁਸੀਬਤ ਰਹੀ। 100 ਸਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜੀ pandemic, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਥਿਤੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੜੀਆਂ-ਬੜੀਆਂ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਿਕ (ਕੁਦਰਤੀ) ਆਪਦਾਵਾਂ- ਕਦੇ ਸਾਇਕਲੋਨ, ਕਦੇ ਸੋਕਾ, ਕਦੀ ਭੁਚਾਲ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਸੰਕਟ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ, ਹਰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕੀਤਾ। ਅਗਰ ਇਹ ਸੰਕਟ ਨਾ ਆਉਂਦੇ ਤਾਂ, ਭਾਰਤ ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਭੀ ਕਿਤੇ ਅਧਿਕ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਇਹ ਮੇਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਮੇਰੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਮੈਂ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਦੇਸ਼, ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੀਤੇ 10 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 25 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਗ਼ਰੀਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ Ease Of Living ‘ਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ,  ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ Quality of Life ‘ਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ 4.0 ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਾਡਾ ਬਹੁਤ ਅਧਿਕ ਫੋਕਸ ਸਕਿੱਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਅਤੇ ਇੰਪਲਾਇਮੈਂਟ  ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਜ਼ਾਜ  ਬਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਦਮ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਕਰਕੇ ਦਿਖਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ ਹੋਵੇ, ਸਟਾਰਟ ਅਪ ਇੰਡੀਆ ਅਭਿਯਾਨ ਹੋਵੇ, ਸਟੈਂਡ ਅਪ ਇੰਡੀਆ ਹੋਵੇ, ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ ਤੋਂ ਮਦਦ ਲੈ ਕੇ 8 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੋਈ ਬਿਜ਼ਨਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ।

 

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਕਰੀਬ 1 ਲੱਖ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਸਟਾਰਟ ਅਪਸ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਯੁਵਾ ਕੰਮ  ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਸਾਹਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਭੀ ਜਿਸ ਦੋ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਪੀਐੱਮ ਪੈਕੇਜ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਹੋਈ ਹੈ, ਚਾਰੋਂ ਤਰਫ਼ ਉਸ ਦੀ ਵਾਹਾ-ਵਾਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਖੂਬ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਲਾਭ 4 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਹ ਪੀਐੱਮ ਪੈਕੇਜ, holistic ਅਤੇ comprehensive ਹੈ। ਇਹ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ inter-linked ਹੈ, end to end ਇੱਕ solution ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਜ਼ਨ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੈਨਪਾਵਰ globally competitive ਹੋਵੇ, ਭਾਰਤ ਦਾ product globally competitive ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਆਲਿਟੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਵੈਲਿਊ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਭੀ ਉਹ competitive ਹੋਵੇ। ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸਕਿੱਲ ਵਧੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਐਕਸਪੋਜਰ ਵਧੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲੇ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ। ਇੰਪਲਾਇਮੈਂਟ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਪ (ਤੁਹਾਡੇ) ਜਿਹੇ ਜੋ ਲੋਕ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਰਜ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ incentive ਮਿਲੇ, ਇਸ ਦਾ ਭੀ ਅਸੀਂ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ EPFO contribution ਵਿੱਚ incentives ਦੀਆਂ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ intent ਅਤੇ commitment ਇੱਕਦਮ ਸਾਫ਼ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਡਾਇਰੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਡਾਇਵਰਜਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਨੇਸ਼ਨ ਫਸਟ, ਇਹ ਸਾਡਾ commitment ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਇਕੌਨਮੀ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ saturation approach ਨੂੰ ਅਸੀਂ achieve ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਲੈ ਕੇ ਚਲੇ ਹੋਈਏ, ਚਾਹੇ zero effect zero defect ਕੀ ਬਾਤ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦ ਸੰਕਲਪ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਰਾਟ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਲਈ ਸਾਡੀ ਲੰਬੀ ਦੌੜ ਹੋਵੇ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਪੂਰੇ ਫੋਕਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਸਤਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰੈੱਸ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਪ੍ਰੋਚ, ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਡੀ ਕਮਿਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਭਲੀਭਾਂਤ ਜਾਣਦੇ ਹੋ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਵਾਰ, ਨਵੇਂ mile-stone ਘੜ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ, industry ਤੋਂ ਭੀ ਮੇਰੀ ਇਹੀ ਅਪੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਮੋਢਾ ਮਿਲਾ ਕੇ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ, ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੀ ਪਿੱਛੇ ਰੱਖ ਕੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰੋਂ ਇਹ ਮੇਰੀ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਅਪੇਖਿਆ ਹੈ। ਪੀਐੱਮ ਪੈਕੇਜ ਦੀਆਂ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ, ਇਹ ਅਸੀਂ ਦੋਨੋਂ, ਚਾਹੇ ਸਰਕਾਰ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਂਝੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਇਸ ਵਾਰ ਦੇ ਬਜਟ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂ ਹੈ ਜੋ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਡੀ journey ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ- ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ। ਆਪ ਸਭ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਕਿਵੇਂ transform ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ Make In India ਜਿਹਾ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ੀ ਅਭਿਯਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਅਸੀਂ ਅਨੇਕ ਸੈਕਟਰਸ ਵਿੱਚ FDI ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ Multi-modal Logistics Park ਬਣਾਏ, 14 ਸੈਕਟਰਸ ਦੇ ਲਈ PLI Scheme ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਐਸੇ ਨਿਰਣਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਵੀਂ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ 100 ਬੜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਪਾਸ Investment-Ready “Plug And Play” Industrial Parks ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ 100 ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਵੇਂ ਗ੍ਰੋਥ ਹੱਬ ਬਣਨਗੇ। ਸਰਕਾਰ ਮੌਜੂਦਾ Industrial corridors ਦਾ ਭੀ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਣ ਕਰੇਗੀ। ਸਾਡਾ ਬਹੁਤ ਬੜਾ ਫੋਕਸ, MSMEs ‘ਤੇ ਭੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ MSME ਨੂੰ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਡਰੈੱਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। MSMEs ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ Working Capital ਅਤੇ CREDIT ਮਿਲੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ compliance burden ਅਤੇ taxes ਘੱਟ ਹੋਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ market excess ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਿਹਤਰ ਹੋਣ, MSMEs ਦਾ formalisation ਹੋਵੇ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ 2014 ਤੋਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਭੀ MSME ਦੇ ਲਈ ਨਵੀਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਗਰੰਟੀ ਸਕੀਮ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

 

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਕਰੀਬ 1 ਲੱਖ 40 ਹਜ਼ਾਰ ਸਟਾਰਟ ਅਪਸ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਖਾਂ ਯੁਵਾ ਕੰਮ  ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਸਾਹਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਭੀ ਜਿਸ ਦੋ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਪੀਐੱਮ ਪੈਕੇਜ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਹੋਈ ਹੈ, ਚਾਰੋਂ ਤਰਫ਼ ਉਸ ਦੀ ਵਾਹਾ-ਵਾਹੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਖੂਬ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਲਾਭ 4 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਹ ਪੀਐੱਮ ਪੈਕੇਜ, holistic ਅਤੇ comprehensive ਹੈ। ਇਹ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ inter-linked ਹੈ, end to end ਇੱਕ solution ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਜ਼ਨ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੈਨਪਾਵਰ globally competitive ਹੋਵੇ, ਭਾਰਤ ਦਾ product globally competitive ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਆਲਿਟੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਵੈਲਿਊ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਭੀ ਉਹ competitive ਹੋਵੇ। ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸਕਿੱਲ ਵਧੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਐਕਸਪੋਜਰ ਵਧੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲੇ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇੰਟਰਨਸ਼ਿਪ ਸਕੀਮ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ। ਇੰਪਲਾਇਮੈਂਟ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਪ (ਤੁਹਾਡੇ) ਜਿਹੇ ਜੋ ਲੋਕ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਰਜ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ incentive ਮਿਲੇ, ਇਸ ਦਾ ਭੀ ਅਸੀਂ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ EPFO contribution ਵਿੱਚ incentives ਦੀਆਂ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ intent ਅਤੇ commitment ਇੱਕਦਮ ਸਾਫ਼ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਡਾਇਰੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਡਾਇਵਰਜਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਨੇਸ਼ਨ ਫਸਟ, ਇਹ ਸਾਡਾ commitment ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ 5 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਇਕੌਨਮੀ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ saturation approach ਨੂੰ ਅਸੀਂ achieve ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਲੈ ਕੇ ਚਲੇ ਹੋਈਏ, ਚਾਹੇ zero effect zero defect ਕੀ ਬਾਤ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦ ਸੰਕਲਪ ਹੋਵੇ, ਚਾਹੇ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਰਾਟ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਲਈ ਸਾਡੀ ਲੰਬੀ ਦੌੜ ਹੋਵੇ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਪੂਰੇ ਫੋਕਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਸਤਾਰ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰੈੱਸ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਅਪ੍ਰੋਚ, ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਡੀ ਕਮਿਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਭਲੀਭਾਂਤ ਜਾਣਦੇ ਹੋ। ਅਸੀਂ ਹਰ ਵਾਰ, ਨਵੇਂ mile-stone ਘੜ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ, industry ਤੋਂ ਭੀ ਮੇਰੀ ਇਹੀ ਅਪੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਮੋਢਾ ਮਿਲਾ ਕੇ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ, ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੀ ਪਿੱਛੇ ਰੱਖ ਕੇ ਜਿੱਤ ਹਾਸਲ ਕਰੋਂ ਇਹ ਮੇਰੀ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਅਪੇਖਿਆ ਹੈ। ਪੀਐੱਮ ਪੈਕੇਜ ਦੀਆਂ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ, ਇਹ ਅਸੀਂ ਦੋਨੋਂ, ਚਾਹੇ ਸਰਕਾਰ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਂਝੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ‘ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਇਸ ਵਾਰ ਦੇ ਬਜਟ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਹਿਲੂ ਹੈ ਜੋ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਾਡੀ journey ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ- ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ। ਆਪ ਸਭ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ 10 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਕਿਵੇਂ transform ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ Make In India ਜਿਹਾ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ੀ ਅਭਿਯਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਅਸੀਂ ਅਨੇਕ ਸੈਕਟਰਸ ਵਿੱਚ FDI ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਕੀਤਾ। ਅਸੀਂ Multi-modal Logistics Park ਬਣਾਏ, 14 ਸੈਕਟਰਸ ਦੇ ਲਈ PLI Scheme ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਐਸੇ ਨਿਰਣਿਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਸੈਕਟਰ ਦਾ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਵੀਂ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ 100 ਬੜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਪਾਸ Investment-Ready “Plug And Play” Industrial Parks ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ 100 ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਵੇਂ ਗ੍ਰੋਥ ਹੱਬ ਬਣਨਗੇ। ਸਰਕਾਰ ਮੌਜੂਦਾ Industrial corridors ਦਾ ਭੀ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਣ ਕਰੇਗੀ। ਸਾਡਾ ਬਹੁਤ ਬੜਾ ਫੋਕਸ, MSMEs ‘ਤੇ ਭੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ MSME ਨੂੰ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਡਰੈੱਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। MSMEs ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ Working Capital ਅਤੇ CREDIT ਮਿਲੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ compliance burden ਅਤੇ taxes ਘੱਟ ਹੋਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ market excess ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਿਹਤਰ ਹੋਣ, MSMEs ਦਾ formalisation ਹੋਵੇ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ 2014 ਤੋਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਲਗਾਤਾਰ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਭੀ MSME ਦੇ ਲਈ ਨਵੀਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਗਰੰਟੀ ਸਕੀਮ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਜਦੋਂ ਬਜਟ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਕਸਰ ਚਰਚਾ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬਾਤਾਂ ਦੇ ਇਰਦ-ਗਿਰਦ ਹੀ ਸਿਮਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਤਤਕਾਲੀਨ ਚਰਚਾ media driven ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਭੀ ਏਜੰਡਾ ਦੇ ਤਹਿਤ driven ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ਾਂਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਦ ਜਾ ਕੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਤਰਫ਼ ਨਜ਼ਰ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਸਬੰਧਿਤ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਐਕਸਪਰਟਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਬਾਤ ਕਰਦੇ ਭੀ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਬਜਟ ਦੀਆਂ ਐਸੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, micro level ‘ਤੇ ਭੀ ਉਸ ਦਾ analysis ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਿਵੇਂ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਪਾਵਰ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਲਈ ਐਲੋਕੇਸ਼ਨ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕ੍ਰਿਸੀ ਵਿੱਚ ਭੀ Digital Public Infrastructure ਬਣਾਉਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਭੂ-ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਭੀ ਦੇਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਪੇਸ ਇਕੌਨਮੀ ਦੇ ਲਈ ਭੀ 1000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਵੈਂਚਰ-ਕੈਪੀਟਲ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਬਜਟ ਵਿੱਚ Critical Mineral Mission ਦੀ ਭੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਜਲਦੀ ਹੀ Mining ਦੇ Off-shore Blocks ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਐਲਾਨ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨੇ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੋਲ੍ਹਣਗੇ, ਨਵੇਂ ਅਵਸਰ ਬਣਾਉਣਗੇ।

Friends,

ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਤੀਸਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜੀ ਇਕੌਨਮੀ ਬਣਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਸੈਕਟਰਸ ਵਿੱਚ ਭੀ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਡੇ ਸਨਰਾਇਜ਼ ਸੈਕਟਰਸ ਵਿੱਚ। ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਜਾਣਦੇ ਹੋ, ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਹੀ ਵਰਤਮਾਨ ਹੈ, ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਹੀ ਫਿਊਚਰ ਹੈ। ਅੱਜ ਜੋ ਭੀ ਦੇਸ਼ Semiconductor value chain ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਵੇਗਾ, ਉਹ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹੇਗਾ। ਅਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕਸ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਨੂੰ ਭੀ encourage ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ Mobile Manufacturing Revolution ਦਾ ਦੌਰ ਹੈ। ਇੱਕ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜੋ ਭਾਰਤ, ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਸ ਦਾ ਇੰਪੋਰਟਰ ਸੀ, ਉਹ ਅੱਜ ਦੁਨੀਆ ਦੇ Top ਮੋਬਾਈਲ manufacturer ਅਤੇ exporter ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਲੈ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ Green Jobs Sector ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਬੜਾ ਰੋਡਮੈਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਗ੍ਰੀਨ ਹਾਇਡ੍ਰੋਜਨ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵ੍ਹੀਕਲਸ, ਐਸੇ ਅਨੇਕ ਸੈਕਟਰਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਪੀਐੱਮ ਸੂਰਯਘਰ ਯੋਜਨਾ ਇਤਨੀ ਬੜੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ, ਇਤਨੇ vendors ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਘਰ ਨੂੰ 75 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਬੜਾ revolution ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਕਲੀਨ ਐਨਰਜੀ ਦੇ ਲਈ ਉਠਾਏ ਗਏ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਖੂਬ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ energy security ਅਤੇ energy transition ਦੋਨੋਂ ਹੀ economy ਅਤੇ ecology ਦੇ ਲਈ ਇਤਨੇ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ small nuclear reactors ‘ਤੇ ਭੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ਼  energy access ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ industry ਨੂੰ ਲਾਭ ਹੋਵੇਗਾ, ਬਲਕਿ ਇਸ ਸੈਕਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਪੂਰੀ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਨੂੰ ਭੀ ਬਿਜ਼ਨਸ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਮਿਲਣਗੀਆਂ। ਸਾਡੀਆਂ industries ਅਤੇ entrepreneurs ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਭੀ ਸਨਰਾਇਜ਼ ਸੈਕਟਰਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਵਿੱਚ ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਪਲੇਅਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹੋ। ਅਤੇ ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਗਲੋਬਲ ਪਲੇਅਰ ਸ਼ਬਦ ਭਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੀ... ਮੈਂ ਸਾਫ਼ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਮੇਰਾ ਦੇਸ਼ ਗਲੋਬਲ ਪਲੇਅਰ ਬਣੇਗਾ।

ਸਾਥੀਓ,

ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪਾਸ ਰਾਜਨੀਤਕ ਇੱਛਾਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਤਾਂ ਆਪ (ਤੁਸੀਂ) ਭੀ ਪਰੀਚਿਤ ਹੋ। ਸਾਡੇ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਕਾਂਖਿਆਵਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ aspirations ਇਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਰਬਉੱਚ ਹਨ। ਮੈਂ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਨੂੰ ਭੀ, ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਸਸ਼ਕਤ ਮਾਧਿਅਮ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਆਪ (ਤੁਹਾਡੇ) ਜਿਹੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ, wealth creators ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਗ੍ਰੋਥ ਸਟੋਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਡ੍ਰਾਇਵਿੰਗ ਫੋਰਸ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ। ਅਤੇ ਮੈਂ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਤੋਂ ਭੀ ਗਰਵ (ਮਾਣ) ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ‘ਤੇ ਹੈ, ਆਪ ਸਭ ‘ਤੇ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੀਤੀ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਿਸ਼ਠਾ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਿਸ਼ਚਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਿਰਣੇ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ investors ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਦੇ ਲਈ ਲਾਲਾਇਤ ਹਨ।

  World Leaders ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ positivity ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਦੇ ਲਈ ਬਿਹਤਰੀਨ ਮੌਕਾ ਹੈ, ਇਹ ਗੋਲਡਨ ਚਾਂਸ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੈਂ ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੀ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਭੀ ਹੁਣੇ ਜਦੋਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗ ਹੋਈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨਵੈਸਟਰ ਫ੍ਰੈਂਡਲੀ ਚਾਰਟਰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਹਰ ਰਾਜ। ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ healthy competition ਹੋਵੇ, investment ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ। ਅਤੇ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਭੀ ਰਾਜ ਪਿੱਛੇ ਰਹਿ ਜਾਵੇ। ਨਿਵੇਸ਼ ਦੇ ਲਈ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਲਿਆਓ, ਬਿਹਤਰ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਓ, good governance ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹਰ ਕਦਮ ‘ਤੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਕਿ ਨਿਵੇਸ਼ਕ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਣ।

ਸਾਥੀਓ,

ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ 10 ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰੀਕੀ ਨਾਲ ਜਾਣਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਜਦੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਮਨਾਵੇਗਾ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਜਦੋਂ 100 ਸਾਲ ਹੋਣਗੇ, ਉਹ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਅਸੀਂ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਗ਼ਰੀਬ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਏ ਸਾਂ, ਅਸੀਂ ਲੁਟ ਚੁਕੇ ਸਾਂ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕੋਈ ਭੀ ਲੁੱਟਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਲੁੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਆਖਰੀ moment ਤੱਕ ਲੁੱਟੇ ਗਏ ਸਾਂ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਸਾਡੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। 100 ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਸਾਰੇ ਅਵਰੋਧਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਚਰਿਤਾਰਥ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਨਾ ਕੇ ਹੀ ਰਹਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਰਹੀਏ ਨਾ ਰਹੀਏ, ਸਾਡੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਗਰਵ (ਮਾਣ) ਨਾਲ ਜੀਣ, ਇਹ ਸੁਪਨੇ ਲੈ ਕੇ ਚਲ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧੀਏ, ਆਪਣੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਬਣਾਈਏ ਅਤੇ ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੇ ਲਈ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਜੋ ਭੀ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਉੱਤਮ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਅਸੀਂ ਸਮਾਜ ਨੂੰ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਅਰਪਿਤ ਕਰੀਏ। ਇਸੇ ਇੱਕ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪ ਸਭ ਨੂੰ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ।

ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ! 

 

Explore More
78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ

Popular Speeches

78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।