“This family of 130 crore Indians is all I have, you people are everything in my life and this life too is for you”
“I repeat the resolve that I will do whatever I can, for the welfare of everyone, for the honour of every Indian, for the security of every Indian and for the prosperity of every Indian and a life of happiness and peace for everyone”
“Seva, Sushasan aur Gareeb Kalyan have changed the meaning of government for the people”
“Government is trying to give a permanent solution to the problems which were earlier assumed to be permanent”
“Our government started empowering the poor from day one”
“we are working to build a new India not a vote bank”
“100% empowerment means ending discrimination and appeasement. 100% empowerment means that every poor gets full benefits of government schemes”
“No goal is impossible for capability of New India”

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ, ਜੈ।

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ, ਜੈ।

ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਰਾਜੇਂਦਰ ਜੀ, ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਜੈ ਰਾਮ ਠਾਕੁਰ ਜੀ, ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਾਡੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਥੀ ਸ਼੍ਰੀਮਾਨ ਸੁਰੇਸ਼ ਜੀ, ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੇ ਮੇਰੇ ਸਾਥੀਓ, ਸਾਂਸਦਗਣ, ਵਿਧਾਇਕਗਣ, ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਨਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਗਣ। ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਵਸ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਵਸ ’ਤੇ ਇਸ ਦੇਵਭੂਮੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ, ਇਸ ਤੋਂ ਬੜਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਇਤਨੀ ਬੜੀ ਤਦਾਦ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਆਏ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਆਭਾਰ ਵਿਅਕਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਹੁਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ-ਕਰੋੜ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪੀਐੱਮ ਕਿਸਾਨ ਸਨਮਾਨ ਨਿਧੀ ਦਾ ਪੈਸਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਪੈਸਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਵੀ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਮੈਨੂੰ ਸ਼ਿਮਲੇ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ 10 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਕਿਸਾਨ ਵੀ ਸ਼ਿਮਲਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਗੇ, ਹਿਮਾਚਲ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਗੇ, ਇਸ ਦੇਵਭੂਮੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਗੇ। ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਿਸਾਨ ਭਾਈਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਦੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਅਨੇਕਾਂ-ਅਨੇਕ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅੱਜ ਪੂਰੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਚਰਚਾ ਚਲ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅੱਠ ਸਾਲ ਹੋਣ ’ਤੇ ਕੈਸਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਕਿਹੜਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਨੱਡਾ ਜੀ, ਜੋ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਹੀ ਹਨ, ਸਾਡੇ ਜੈਰਾਮ ਜੀ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰਫ਼ੋਂ ਇੱਕ ਸੁਝਾਅ ਆਇਆ ਅਤੇ ਦੋਨੋਂ ਸੁਝਾਅ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅੱਛੇ ਲਗੇ। ਇਹ ਅੱਠ ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ ਨਿਮਿੱਤ ਕੱਲ੍ਹ ਮੈਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਦੋਨੋਂ ਖੋ ਦਿੱਤੇ, ਐਸੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮਾ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਅਵਸਰ ਕੱਲ੍ਹ ਮੈਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ਼ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕੱਲ੍ਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਵੀ ਭੇਜ ਦਿੱਤੇ ਡਿਜੀਟਲੀ। ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਐਸਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੋਣਾ ਮਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਕੂਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਆਨੰਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੁਝਾਅ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਕਰੀਏ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਅੱਖ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਹਾਂ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਚਲ ਦਾ ਸਥਾਨ ਇਤਨਾ ਬੜਾ ਹੈ, ਇਤਨਾ ਬੜਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਪਲ ਅਗਰ ਹਿਮਾਚਲ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਤਾਂ ਬਾਤ ਹੀ ਕੀ ਬਣਦੀ ਹੈ ਜੀ। ਅੱਜ ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੇ ਨਿਮਿੱਤ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅੱਜ ਸ਼ਿਮਲਾ ਦੀ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਦੇ ਮੇਰੀ ਕਰਮਭੂਮੀ ਰਹੀ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਜੋ ਦੇਵਭੂਮੀ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਜੋ ਪੁਣਯਭੂਮੀ(ਪਵਿੱਤਰ ਭੂਮੀ) ਹੈ। ਉੱਥੇ ਮੈਨੂੰ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇਵਭੂਮੀ ਨਾਲ ਬਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲੇ, ਇਹ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ ਅਨੇਕ ਗੁਣਾ ਵਧਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

130 ਕਰੋੜ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੇ ਸੇਵਕ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਆਪ ਸਭ ਨੇ ਜੋ ਅਵਸਰ ਦਿੱਤਾ, ਮੈਨੂੰ ਜੋ ਸੁਭਾਗ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਜੋ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਮੈਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਅਗਰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਕੁਝ ਕਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹਾਂ,  ਦਿਨ-ਰਾਤ ਦੌੜ ਪਾਉਂਦਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ  ਮਤ (ਨਾ) ਸੋਚਿਓ ਕਿ ਮੋਦੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮਤ (ਨਾ)  ਸੋਚਿਓ ਕਿ ਮੋਦੀ ਦੌੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਤਾਂ 130 ਕਰੋੜ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਮੈਂ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਉਸ ਪਦ ’ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਨਹੀਂ, ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਫਾਈਲ ’ਤੇ ਸਾਈਨ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਦ ਤਾਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਫਾਈਲ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮੈਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ 130 ਕਰੋੜ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਤੁਹਾਡੇ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੇਵਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵੀ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਆਸਾਂ - ਆਕਾਂਖਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ, 130 ਕਰੋੜ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ, ਇਹੀ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ। ਤੁਸੀਂ ਹੀ ਹੋ ਸਭ ਕੁਝ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਹੀ ਲਈ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਅੱਠ ਵਰ੍ਹੇ ਪੂਰੇ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅੱਜ ਮੈਂ ਫਿਰ ਤੋਂ, ਮੈਂ ਇਸ ਦੇਵਭੂਮੀ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਸੰਕਲਪ ਫਿਰ ਦੁਹਰਾਵਾਂਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਭੁੱਲਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਸੰਕਲਪ ਸੀ, ਅੱਜ ਹੈ, ਅੱਗੇ ਵੀ ਰਹੇਗਾ। ਜਿਸ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਲਈ ਜੀਵਾਂਗਾ, ਜਿਸ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਲਈ ਜੂਝਦਾ ਰਹਾਂਗਾ, ਜਿਸ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਲਈ ਆਪ  ਸਭ ਦੇ ਨਾਲ ਚਲਦਾ ਰਹਾਂਗਾ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਮੇਰਾ ਇਹ ਸੰਕਲਪ ਹੈ ਭਾਰਤਵਾਸੀ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਦੇ ਲਈ, ਹਰ ਭਾਰਤਵਾਸੀ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਉਸ ਹਰ ਭਾਰਤਵਾਸੀ ਦੀ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਕਿਵੇਂ ਵਧੇ, ਭਾਰਤਵਾਸੀ ਨੂੰ ਸੁਖ-ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇ, ਉਸ ਇੱਕ ਭਾਵ ਨਾਲ ਗ਼ਰੀਬ ਤੋਂ ਗ਼ਰੀਬ ਹੋਵੇ, ਦਲਿਤ ਹੋਵੇ, ਪੀੜਿਤ ਹੋਵੇ, ਸ਼ੋਸ਼ਿਤ ਹੋਵੇ, ਵੰਚਿਤ ਹੋਵੇ, ਦੂਰ-ਸੁਦੂਰ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹੋਣ, ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ’ਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਛਿਟਪੁਟ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਏਕਾਧ-ਦੋ ਪਰਿਵਾਰ ਹੋਣ, ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ, ਜਿਤਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਦਾ ਰਹਾਂ, ਇਸੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਮੈਂ ਅੱਜ ਫਿਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਸ ਦੇਵਭੂਮੀ ਤੋਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਸੰਕਲਪਿਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮਿਲ ਕੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ  ਉਸ ਉਚਾਈ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਵਾਂਗੇ, ਜਿੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਲਈ ਮਰ-ਮਿਟ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਕੇ ਇਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਉੱਜਵਲ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਯੁਵਾ ਸ਼ਕਤੀ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਾਰੀਸ਼ਕਤੀ, ਉਸ ’ਤੇ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਮੈਂ ਅੱਜ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਮਿਆਨ ਆਇਆ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਬੜੇ ਲਕਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤਰਫ਼ ਅੱਗੇ ਵਧਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਦੇਖਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ  ਚਲੇ ਕਿੱਥੋਂ ਸਾਂ, ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਿੱਥੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੱਥੋਂ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਕਿੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ, ਸਾਡੀ ਗਤੀ ਕੈਸੀ ਰਹੀ, ਸਾਡੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਕੈਸੀ ਰਹੀ, ਸਾਡੀਆਂ ਉਪਲਬਧੀਆਂ ਕੀ ਰਹੀਆਂ। ਅਸੀਂ ਅਗਰ 2014 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰੀਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣਾ ਮਤ(ਨਾ) ਸਾਥੀਓ,ਤਦ ਜਾ ਕੇ ਹੀ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਵਸਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਸਮਝ ਆਵੇਗਾ। ਅੱਜ ਦੀਆਂ ਪਰਿਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖੋ, ਪਤਾ ਚਲੇਗਾ ਸਾਥੀਓ, ਦੇਸ਼ ਨੇ ਬਹੁਤ ਲੰਬਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਹੈ।

2014 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀਆਂ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਹੈੱਡਲਾਈਨ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ, ਟੀਵੀ ’ਤੇ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਬਾਤ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਲੁੱਟ ਅਤੇ ਖਸੁੱਟ ਦੀ, ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੀ, ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਦੀ, ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਭਾਈ -ਭਤੀਜਾਵਾਦ ਦੀ, ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਫ਼ਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੀ, ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਟਕੀਆਂ-ਲਟਕੀਆਂ-ਭਟਕੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੀ। ਲੇਕਿਨ ਵਕਤ ਬਦਲ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ, ਅੱਜ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਲਾਭ ਦੀ। ਸਿਰਮੌਰ ਤੋਂ ਸਾਡੀ ਕੋਈ ਸਮਾਦੇਵੀ ਕਹਿ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਲਾਭ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਆਖਿਰੀ ਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਪ੍ਰਯਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਦਾ ਪੈਸਾ ਸਿੱਧੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਦੀ, ਅੱਜ ਚਰਚਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਵਰਲਡ ਬੈਂਕ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦੇ Ease of Doing Business ਦੀ, ਅੱਜ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਨਾਗਰਿਕ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ’ਤੇ ਨਕੇਲ ਦੀ ਸਾਡੀ ਤਾਕਤ ਦੀ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜ਼ੀਰੋ ਟੌਲਰੈਂਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ।

2014 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨੂੰ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨ ਲਿਆ ਸੀ, ਤਦ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਗੋਡੇ ਟੇਕ ਚੁੱਕੀ ਸੀ, ਤਦ ਦੇਸ਼ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਜ਼ਰੂਰਤਮੰਦ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੁਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਅੱਜ ਚਰਚਾ ਜਨ-ਧਨ ਖਾਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਫਾਇਦਿਆਂ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਨਧਨ -ਆਧਾਰ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਨਾਲ ਬਣੀ ਤ੍ਰਿਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਧੂੰਆਂ ਸਹਿਣ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਉੱਜਵਲਾ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਸਿਲੰਡਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ  ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੌਚ ਦੀ ਬੇਵਸੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪਖਾਨੇ ਬਣਵਾ ਕੇ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਜੀਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਲਾਜ ਦੇ ਲਈ ਪੈਸੇ ਜੁਟਾਉਣ ਦੀ ਬੇਬਸੀ ਸੀ, ਅੱਜ ਹਰ ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਟ੍ਰਿਪਲ ਤਲਾਕ ਦਾ ਡਰ ਸੀ, ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲੜਨ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

2014 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚਿੰਤਾ ਸੀ, ਅੱਜ ਸਰਜੀਕਲ ਸਟ੍ਰਾਈਕ, ਏਅਰ ਸਟ੍ਰਾਈਕ ਦਾ  ਗਰਵ (ਮਾਣ) ਹੈ, ਸਾਡੀ ਸੀਮਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨੌਰਥ ਈਸਟ ਆਪਣੇ ਅਸੰਤੁਲਿਤ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ, ਭੇਦਭਾਵ ਤੋਂ ਆਹਤ ਸੀ, ਦੁਖੀ ਸੀ। ਅੱਜ ਸਾਡਾ ਨੌਰਥ ਈਸਟ ਦਿਲੋਂ  ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸੇਵਾ, ਸੁਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਦੇ ਲਈ ਬਣੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਾਅਨੇ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਮਾਈ-ਬਾਪ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਹ ਵਕਤ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਸੇਵਕ ਹੈ ਸੇਵਕ, ਜਨਤਾ -ਜਨਾਰਦਨ ਦੀ ਸੇਵਕ। ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਸਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਬੀਤੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਏ ਹਾਂ। ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਇਸੇ ਆਕਾਂਖਿਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸਥਿਰ ਸਰਕਾਰ ਚੁਣ ਰਹੇ ਹਨ, ਡਬਲ ਇੰਜਣ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਚੁਣ ਰਹੇ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅਸੀਂ ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਰਕਾਰਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਲੇਕਿਨ ਸਿਸਟਮ ਉਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਹੀ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਣਾਇਆ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ। ਪੀਐੱਮ ਆਵਾਸ ਯੋਜਨਾ ਹੋਵੇ, ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਯੋਜਨਾਵਾਂ, ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਸਕੋਪ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ Permanent ਮੰਨ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੇ Permanent Solution ਦੇਣ ਦਾ ਪ੍ਰਯਾਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਸੇਵਾ, ਸੁਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਗ਼ਰੀਬ ਕਲਿਆਣ ਦਾ ਲਕਸ਼ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ Direct Benefit Transfer ਸਕੀਮ, ਹੁਣੇ ਮੈਂ ਜੋ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ, DBT ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ, Direct Benefit Scheme ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ, 10 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖ਼ਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੇ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਛੋਟੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੇ ਲਈ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਨਿਧੀ ਹਨ। ਬੀਤੇ 8 ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਐਸੇ ਹੀ DBT ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਅਸੀਂ 22 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿੱਧੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਅਕਾਊਂਟ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਕਿ 100 ਪੈਸਾ ਭੇਜਿਆ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ 85 ਪੈਸਾ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਸੀ। ਜਿਤਨੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜੇ, ਉਹ ਪੂਰੇ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਹੀ ਪਤੇ ’ਤੇ, ਸਹੀ ਲਾਭਾਰਥੀਆਂ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਗਏ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਸਵਾ ਦੋ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲੀਕੇਜ ਰੁਕੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹੀ ਸਵਾ ਦੋ ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਦਲਾਲਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸੇ DBT ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਗ਼ਲਤ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ ਵਾਲੇ 9 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਰਜ਼ੀ ਨਾਮਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚੋਂ ਹਟਾਇਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸੋਚੋ, ਫਰਜ਼ੀ ਨਾਮ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਗੈਸ ਸਬਸਿਡੀ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਲਈ ਭੇਜੀ ਗਈ ਫੀਸ, ਕੁਪੋਸ਼ਣ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਪੈਸਾ, ਸਭ ਕੁਝ ਲੁੱਟਣ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਖੇਲ ਚਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਹ ਕੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਗ਼ਰੀਬ ਦੇ ਨਾਲ ਅਨਿਆਂ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜੋ ਬੱਚੇ ਉੱਜਵਲ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਆਸ਼ਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਨਿਆਂ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਕੀ ਇਹ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਸੀ? ਅਗਰ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਹੀ 9 ਕਰੋੜ ਫਰਜ਼ੀ ਨਾਮ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਤਾਂ ਕੀ ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਮਿਲ ਪਾਉਂਦਾ ਕੀ?

ਸਾਥੀਓ,

ਗ਼ਰੀਬ ਦਾ ਜਦੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਸ਼ਸਕਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਦ ਉਹ ਆਪਣੀ ਗ਼ਰੀਬੀ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦੇ  ਨਾਲ ਜੁਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਸੋਚ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜੁਟੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਯਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੇ 3 ਕਰੋੜ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਕੇ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਘਰ ਵੀ, ਜਿੱਥੇ ਅੱਜ  ਉਹ ਰਹਿਣ ਲਗੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੇ 50 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਪਾਸ 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਮੁਫ਼ਤ ਇਲਾਜ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੇ 25 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਪਾਸ 2-2 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਐਕਸੀਡੈਂਟ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਅਤੇ ਟਰਮ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਹੈ, ਬੀਮਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲਗਭਗ 45 ਕਰੋੜ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਜਨਧਨ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਗਰਵ ( ਮਾਣ) ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਐਸਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਯੋਜਨਾ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਭ ਨਾ ਦਿੰਦੀ ਹੋਵੇ। ਅਸੀਂ ਦੂਰ-ਸੁਦੂਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੈਕਸੀਨ ਲਗਾਈ ਹੈ, ਦੇਸ਼ ਕਰੀਬ 200 ਕਰੋੜ ਵੈਕਸੀਨ ਡੋਜ਼ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਜੈਰਾਮ ਜੀ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦੇਵਾਂਗਾ, ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਟੂਰਿਸਟ ਡੈਸਟੀਨੇਸ਼ਨ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਦੇ ਲਈ ਤਕਲੀਫ਼ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਇਤਨਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੈਕਸੀਨੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੈਰਾਮ ਜੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਮੋਹਰੀ ਪੰਕਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹੀ। ਸਾਥੀਓ, ਅਸੀਂ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ 6 ਕਰੋੜ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ ਪਾਣੀ ਦੇ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੈ, ਨਲ ਸੇ ਜਲ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅਸੀਂ 35 ਕਰੋੜ ਮੁਦਰਾ ਲੋਨ ਦੇ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਰੋੜਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈ-ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦਾ ਅਵਸਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੁਦਰਾ ਲੋਨ ਲੈ ਕੇ ਕੋਈ ਟੈਕਸੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਟੇਲਰਿੰਗ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਖੋਲ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਬੇਟੀ ਆਪਣਾ ਖ਼ੁਦ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਰਹੀ  ਹੈ। ਰੇਹੜੀ-ਠੇਲੇ-ਪਟੜੀ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 35 ਲੱਖ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬੈਂਕਾਂ ਤੋਂ ਰਿਣ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਜੋ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ ਹੈ ਨਾ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਸੰਤੋਸ਼ ਦੀ ਬਾਤ ਹੈ। ਉਸ ਵਿੱਚ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ, ਬੈਂਕ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਾਡੀਆਂ ਮਾਤਾਵਾਂ-ਭੈਣਾਂ ਹਨ ਜੋ entrepreneur  ਬਣ ਕੇ ਅੱਜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਇੱਥੇ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਤਾਂ ਹਰ ਘਰ ਤੋਂ, ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਪਰਿਵਾਰ ਐਸਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸੈਨਿਕ ਨਾ ਨਿਕਲਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਵੀਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮੀ ਹੈ ਜੀ। ਇਹ ਵੀਰ ਮਾਤਾਵਾਂ ਦੀ ਭੂਮੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਤੋਂ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੋ ਵੀਰ ਮਾਤ੍ਰਭੂਮੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੇ  ਲਈ ਚੌਬੀ ਘੰਟੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਖਪਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।

ਸਾਥੀਓ,

ਇਹ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਭੂਮੀ ਹੈ, ਇਹ ਮਿਲਿਟਰੀ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਭੂਮੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਕਦੇ ਭੁੱਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਰਤਾਅ ਕੀਤਾ, ਵੰਨ-ਰੈਂਕ, ਵੰਨ-ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਮ ’ਤੇ ਕਿਵੇਂ  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣੇ ਅਸੀਂ ਲੱਦਾਖ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਸੈਨਿਕ ਨਾਲ ਬਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੀਵਨ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੱਕਾ ਘਰ ਸਾਡੇ ਆਉਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਾਥੀਓ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਹੋਏ ਵੀ 30-40 ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ।

ਸਾਥੀਓ,

ਮਿਲਿਟਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਸਾਡੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਭਲੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੀ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੰਨ-ਰੈਂਕ, ਵੰਨ-ਪੈਨਸ਼ਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਸਾਡੇ ਸਾਬਕਾ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਏਰੀਅਰ ਦਾ ਪੈਸਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬੜਾ ਲਾਭ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਹਰ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਪਣਾ-ਆਪਣਾ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਨਹੀਂ, ਅਸੀਂ ਨਵੇਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ  ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਉਦੇਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਵਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਹੋਵੇ, ਜਦੋਂ ਲਕਸ਼ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੋਵੇ, ਜਦੋਂ ਇਰਾਦਾ 130 ਕਰੋੜ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਕਰਨ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੋਟ ਬੈਂਕ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ, ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਿੱਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਸਬਕਾ ਸਾਥ, ਸਬਕਾ ਵਿਕਾਸ, ਸਬਕਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਔਰ ਸਬਕਾ ਪ੍ਰਯਾਸ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਸਭ ਨੂੰ ਮਿਲੇ, ਹਰ ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਮਿਲੇ, ਕੋਈ ਗ਼ਰੀਬ ਛੁਟੇ ਨਾ, ਹੁਣ ਇਹੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸੋਚ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਅਪ੍ਰੋਚ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਸ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲਾਭ, ਸ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲਾਭਾਰਥੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦਾ ਬੀੜਾ ਉਠਾਇਆ ਹੈ, ਲਾਭਾਰਥੀਆਂ ਦੇ ਸੈਚੁਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਯਾਨੀ ਭੇਦਭਾਵ ਖ਼ਤਮ, ਸਿਫਾਰਿਸ਼ਾਂ ਖ਼ਤਮ, ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਖ਼ਤਮ। ਸ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਯਾਨੀ ਹਰ ਗ਼ਰੀਬ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲਾਭ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਅੱਛਾ ਲਗਿਆ ਕਿ ਜੈਰਾਮ ਜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਘਰ ਜਲ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿਮਾਚਲ 90 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਕਿੰਨੌਰ, ਲਾਹੌਲ-ਸਪਿਤੀ, ਚੰਬਾ, ਹਮੀਰਪੁਰ ਜਿਹੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਸ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਵਰੇਜ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਹੈ, 2014 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਦਰਮਿਆਨ ਆਉਂਦਾ ਸਾਂ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਸਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਨਾਲ ਅੱਖ ਝੁਕਾ ਕੇ ਨਹੀਂ, ਅੱਖ ਮਿਲਾ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰੇਗਾ। ਅਜ ਭਾਰਤ, ਮਜਬੂਰੀ ਵਿੱਚ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ,ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮਜਬੂਰੀ ਵਿੱਚ ਦੋਸਤੀ ਦਾ ਹੱਥ ਵਧਦਾ ਹੈ ਨਾ ਤਾਂ ਐਸੇ ਵਧਾਉਂਦਾ  ਹੈ, ਬਲਕਿ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਹੱਥ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹੱਥ ਐਸੇ ਕਰਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸੀਂ 150 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਭੇਜੀਆਂ ਹਨ, ਵੈਕਸੀਨ ਭੇਜੀਆਂ ਹਨ। ਅਤੇ ਇਸ  ਵਿੱਚ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਫਾਰਮਾ ਹੱਬ- ਬੱਦੀ ਦੀ ਵੀ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਿੱਧ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਪਾਸ Potential ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ Performer ਵੀ ਹਾਂ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ  ਵੀ ਮੰਨ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ਼ਰੀਬੀ ਕਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਹੀ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀਆਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਆਕਾਂਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬੁਲੰਦ ਭਾਰਤ ਦੇ  ਲਈ, ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਉੱਜਵਲ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਖਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਐਸਾ ਭਾਰਤ ਜਿਸ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਅਭਾਵ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਹੋਵੇ। ਇੱਕ ਐਸਾ ਭਾਰਤ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕਲ manufacturer, ਲੋਕਲ ਡਿਮਾਂਡ ਨੂੰ ਵੀ ਪੂਰਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਮਾਨ ਵੇਚੇ। ਇੱਕ ਐਸਾ ਭਾਰਤ ਜੋ ਆਤਮਨਿਰਭਰ ਹੋਵੇ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਲੋਕਲ ਦੇ ਲਈ ਵੋਕਲ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ’ਤੇ  ਗਰਵ (ਮਾਣ) ਹੋਵੇ। ਸਾਡੇ ਹਿਮਾਚਲ ਦਾ ਤਾਂ ਹਸਤਸ਼ਿਲਪ, ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਵਾਸਤੂਕਲਾ, ਵੈਸੇ ਹੀ ਇਤਨੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਚੰਬਾ ਦਾ ਮੈਟਲ ਵਰਕ, ਸੋਲਨ ਦੀ ਪਾਈਨ ਆਰਟ, ਕਾਂਗੜਾ ਦੀਆਂ ਮਿਨੀਏੇਚਰ ਪੇਟਿੰਗਸ ਦੇ ਲੋਕ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਆਉਣ ਤਾਂ ਟੂਰਿਸਟ ਲੋਕ ਦੀਵਾਨੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਐਸੇ ਉਤਪਾਦ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੋਨੇ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਰੌਣਕ ਵਧਾਉਣ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਵੈਸੇ ਭਾਈਓ ਅਤੇ ਭੈਣੋਂ, ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਚਮਕ ਤਾਂ ਹੁਣ ਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਦੇ ਮੰਦਿਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਕੁੱਲੂ ਵਿੱਚ ਬਣੀ, ਸਾਡੀਆਂ ਮਾਤਾਵਾਂ-ਭੈਣਾਂ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਕੁੱਲੂ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਪੂਹਲਾਂ (ਜੁਰਾਬਾਂ) ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ੀ ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਦਦਗਾਰ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਨਾਰਸ ਦਾ ਸਾਂਸਦ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਉਪਹਾਰ ਦੇ ਲਈ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਭਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਸਾਥੀਓ,

ਬੀਤੇ 8 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਦੇ ਜੋ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ, ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਭਾਰਤਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਅੱਗੇ ਕੋਈ ਵੀ ਲਕਸ਼ ਅਸੰਭਵ ਨਹੀਂ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਰਿਕਾਰਡ ਐਕਸਪੋਰਟ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 8 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਟਾਰਟ ਅੱਪਸ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਸਾਂ, ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤੀਸਰੇ ਬੜੇ ਸਟਾਰਟ ਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਹਾਂ, ਤੀਸਰੇ ਬੜੇ । ਕਰੀਬ-ਕਰੀਬ ਹਰ ਹਫ਼ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਾਡੇ ਯੁਵਾ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ 25 ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਰਾਟ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਦੇ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਨਵੀਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਨਵੇਂ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਸਪੋਰਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮਲਟੀਮੋਡਲ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ’ਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਜੋ ਪਰਬਤਮਾਲਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਹ ਹਿਮਾਚਲ ਜਿਹੇ ਪਹਾੜੀ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗੀ। ਇਤਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਅਸੀਂ ਵਾਇਬ੍ਰੈਂਟ ਬਾਰਡਰ ਵਿਲੇਜ, ਇਸ ਦੀ ਜੋ ਯੋਜਨਾ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ  ਕਾਰਨ ਸੀਮਾ ’ਤੇ ਵਸੇ ਹੋਏ ਜੋ ਪਿੰਡ ਹਨ, ਇਹ ਪਿੰਡ ਵਾਇਬ੍ਰੈਂਟ ਬਣਨ, ਟੂਰਿਸਟ ਡੈਸਟੀਨੇਸ਼ਨ ਬਣਨ, ਐਕਟੀਵਿਟੀ ਦੇ ਸੈਂਟਰ ਬਣਨ। ਸੀਮਾ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਪਿੰਡ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਬ੍ਰੈਂਟ ਬਾਰਡਰ ਵਿਲੇਜ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਲਾਭ ਮੇਰੇ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਸੀਮਾਵਰਤੀ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸੁਭਾਵਿਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਰਬਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਡਿਜੀਟਲ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਬਣਾਉਣ ’ਤੇ ਫੋਕਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਣ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਆਯੁਸ਼ਮਾਨ ਭਾਰਤ ਹੈਲਥ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਬਲਾਕ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਕ੍ਰਿਟੀਕਲ ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਅਸੀਂ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ।  ਹਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਚਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਤਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਗ਼ਰੀਬ ਮਾਂ ਦਾ ਬੇਟਾ-ਬੇਟੀ ਵੀ ਹੁਣ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਹਾਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਅਗਰ ਉਸ ਦੀ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਹੋਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਅਧੂਰੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਡੀਕਲ ਅਤੇ ਟੈਕਨੀਕਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਅਸੀਂ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਕਰਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੋਟ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਕਿ ਗ਼ਰੀਬ ਤੋਂ ਗ਼ਰੀਬ ਦਾ ਬੱਚਾ, ਪਿੰਡ ਦਾ ਬੱਚਾ ਵੀ ਡਾਕਟਰ ਬਣ ਸਕੇ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ।

ਸਾਥੀਓ,

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਏਮਸ ਜਿਹੇ ਬਿਹਤਰੀਨ ਸੰਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਰ-ਸੁਦੂਰ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਬਣ ਰਿਹਾ ਏਮਸ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਪ੍ਰਮਾਣ ਹੈ। ਹੁਣ ਹਿਮਾਚਲ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਜਾਂ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ।

ਸਾਥੀਓ,

ਇਹ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਯਾਸ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵੀ ਗਤੀ ਦੇਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਰੋਡ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ, ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸੁਧਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਆਪਣੇ ਇੱਥੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਡ੍ਰੋਨ ਦੀ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਡ੍ਰੋਨ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਦੂਰ-ਦਰਾਜ ਦੇ ਜੋ ਖੇਤਰ ਹਨ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਦੂਰ-ਦਰਾਜ ਦੇ ਜੋ ਵੀ ਇਲਾਕੇ ਹਨ, ਚਾਹੇ ਪਹਾੜੀ ਹੋਣ, ਜੰਗਲ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਹੋਣ, ਜਿਵੇਂ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਵੀ ਦੂਰ-ਦਰਾਜ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਡ੍ਰੋਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਬੜਾ ਲਾਭ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।

ਭਾਈਓ ਅਤੇ ਭੈਣੋਂ,

ਬੀਤੇ ਅੱਠ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 100ਵੇਂ  ਵਰ੍ਹੇ ਦੇ  ਲਈ ਯਾਨੀ 2047 ਦੇ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਧਾਰ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੀਆਂ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਹੀ ਮੰਤਰ ਹੈ- ਸਬਕਾ ਪ੍ਰਯਾਸ। ਸਭ ਜੁੜਨ, ਸਭ ਜੁਟਣ ਅਤੇ ਸਭ ਵਧਣ-ਇਸੇ ਭਾਵ ਦੇ  ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਕਿਤਨੀਆਂ ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਅਤੇ ਕਿਤਨੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸੁਭਾਗ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਸਾਡੀ ਆਪਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਆਓ, ਅਸੀਂ ਸੰਕਲਪ ਲਈਏ, ਅਸੀਂ ਸਭ ‘ਹਮ ਸਬਕਾ ਪ੍ਰਯਾਸ’ ਦੇ ਇਸ ਸੱਦੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਿਭਾਵਾਂਗੇ, ਆਪਣਾ ਹਰ ਕਰਤੱਵ ਨਿਭਾਵਾਂਗੇ। ਇਸੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ, ਅੱਜ ਜੋ ਹਿਮਾਚਲ ਨੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਾਲ ਲੋਕ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅੱਜ ਪੂਰਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਸ਼ਿਮਲਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕਰੋੜਾਂ-ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕ ਅੱਜ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਤੇ ਅੱਜ ਮੈਂ ਸ਼ਿਮਲਾ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨਾਲ ਬਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਰੋੜਾਂ-ਕਰੋੜਾਂ ਦੇਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਅਨੇਕ-ਅਨੇਕ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਬਣੇ ਰਹਿਣ, ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੀਏ, ਦਿਨ-ਰਾਤ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹੀਏ, ਜੀ-ਜਾਨ ਨਾਲ ਜੁਟੇ ਰਹੀਏ। ਇਸੇ ਇੱਕ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪ ਸਭ ਦੇ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦੇ  ਨਾਲ ਮੈਂ ਫਿਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਪ ਸਭ  ਦਾ ਹਿਰਦੇ ਤੋਂ ਧੰਨਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬੋਲੋ-

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ-ਜੈ

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ-ਜੈ!

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ-ਜੈ!

ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ!

 

Explore More
78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ

Popular Speeches

78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।