Launches Acharya Chanakya Kaushalya Vikas Scheme and Punyashlok Ahilyabai Holkar Women Start-Up Scheme
Lays foundation stone of PM MITRA Park in Amravati
Releases certificates and loans to PM Vishwakarma beneficiaries
Unveils commemorative stamp marking one year of progress under PM Vishwakarma
“PM Vishwakarma has positively impacted countless artisans, preserving their skills and fostering economic growth”
“With Vishwakarma Yojna, we have resolved for prosperity and a better tomorrow through labour and skill development”
“Vishwakarma Yojana is a roadmap to utilize thousands of years old skills of India for a developed India”
“Basic spirit of Vishwakarma Yojna is ‘Samman Samarthya, Samridhi’”
“Today's India is working to take its textile industry to the top in the global market”
“Government is setting up 7 PM Mitra Parks across the country. Our vision is Farm to Fibre, Fiber to Fabric, Fabric to Fashion and Fashion to Foreign”

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ!

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ!

ਅਮਰਾਵਤੀ ਆਣਿ ਵਰਧਯਾਸਹ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟ੍ਰਾਤੀਲ ਤਮਾਮ ਨਾਗਰਿਕਅੰਨਾ ਮਾਝਾ ਨਮਸਕਾਰ!

 

ਦੋ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਪੂਜਾ ਦਾ ਉਤਸਵ ਮਨਾਇਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਅੱਜ, ਵਰਧਾ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ ਪੀਐੱਮ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਉਤਸਵ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅੱਜ ਇਹ ਦਿਨ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਖਾਸ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ 1932 ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਦੇ ਦਿਨ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਅਛੂਤਤਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਭਿਯਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ ਦਾ ਇਹ ਉਤਸਵ, ਬਿਨੋਬਾ ਭਾਵੇ ਜੀ ਦੀ ਇਹ ਸਾਧਨਾ ਸਥਲੀ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਦੀ ਕਰਮਭੂਮੀ, ਵਰਧਾ ਦੀ ਇਹ ਧਰਤੀ, ਇਹ ਉਪਲਬਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਸੰਗਮ ਹੈ, ਜੋ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਡੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਅਸੀਂ ਸ਼੍ਰਮ ਤੋਂ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ, ਇਸ ਦਾ ਕੌਸ਼ਲ ਨਾਲ ਬਿਹਤਰ ਕੱਲ੍ਹ ਦਾ ਜੋ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆ ਹੈ, ਵਰਧਾ ਵਿੱਚ ਬਾਪੂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਰਣਾਵਾਂ ਸਾਡੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਬਣਨਗੀਆਂ। ਮੈਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲਾਭਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।

 

 ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਅਮਰਾਵਤੀ ਵਿੱਚ ਪੀਐੱਮ ਮਿਤ੍ਰ ਪਾਰਕ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵੀ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਦਾ ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਨੂੰ ਆਲਮੀ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਟੌਪ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਲਕਸ਼ ਹੈ- ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਮੁੜ-ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ। ਅਮਰਾਵਤੀ ਦਾ ਪੀਐੱਮ ਮਿਤ੍ਰ ਪਾਰਕ ਇਸੇ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਮੈਂ ਇਸ ਉਪਲਬਧੀ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਆਪ ਸਭ ਨੂੰ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਲਈ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ, ਅਸੀਂ ਵਰਧਾ ਦੀ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਕੇਵਲ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਭਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਰ੍ਹੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕੌਸ਼ਲ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਰੋਡਮੈਪ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਯਾਦ ਕਰੋ, ਸਾਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਗੌਰਵਸ਼ਾਲੀ ਅਧਿਆਏ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਅਧਾਰ ਕੀ ਸੀ? ਉਸ ਦਾ ਅਧਾਰ ਸੀ, ਸਾਡਾ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕੌਸ਼ਲ! ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਾਡਾ ਸ਼ਿਲਪ, ਸਾਡੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ, ਸਾਡਾ ਵਿਗਿਆਨ! ਅਸੀਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਕੱਪੜਾ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੀ। ਸਾਡਾ ਧਾਤੂ-ਵਿਗਿਆਨ, ਸਾਡੀ ਮੈਟਲਰਜੀ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਬੇਜੋੜ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬਣੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਵਨਾਂ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦਾ ਕੋਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਗਿਆਨ-ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਕੌਣ ਘਰ-ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਸੀ? ਸੁਤਾਰ, ਲੋਹਾਰ, ਸੁਨਾਰ, ਘੁਮਿਆਰ, ਮੂਰਤੀਕਾਰ, ਚਰਮਕਾਰ, ਕਾਰਪੇਂਟਰ-ਮਿਸਤ੍ਰੀ ਅਜਿਹੇ ਅਨੇਕ ਪੇਸ਼ੇ, ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਸਾਜਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਲਈ ਹੀ ਵਰਧਾ ਦੀ ਇਸੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਨੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

 

ਲੇਕਿਨ ਸਾਥੀਓ,

ਇਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਰਹੀ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਉਹ ਸਨਮਾਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਸਮਾਜ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਉਪੇਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਸ਼ਿਲਪ ਅਤੇ ਕੌਸ਼ਲ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨਾ ਭੁੱਲਦੇ ਗਏ, ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਗਤੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਿਛੜਦਾ ਚਲਿਆ ਗਿਆ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਹੁਣ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 70 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕੌਸ਼ਲ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦੇਣ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆ। ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ‘ਪੀਐੱਮ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ’ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਮੂਲ ਭਾਵਨਾ ਹੈ- ਸਨਮਾਨ, ਸਮਰੱਥ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ! ਯਾਨੀ, ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਹੁਨਰ ਦਾ ਸਨਮਾਨ! ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ! ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਬੰਧੂਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ, ਇਹ ਸਾਡਾ ਲਕਸ਼ ਹੈ।

 

 ਅਤੇ ਸਾਥੀਓ,

ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਸਕੇਲ ‘ਤੇ, ਜਿਸ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਲਈ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਵਿਭਾਗ ਇੱਕਜੁਟ ਹੋਏ ਹਨ, ਇਹ ਵੀ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ 700 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਦੇਸ਼ ਦੀ ਢਾਈ ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤਾਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇ 5 ਹਜ਼ਾਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਲੌਕਲ ਬੌਡੀਜ਼, ਇਹ ਸਭ ਮਿਲ ਕੇ ਇਸ ਅਭਿਯਾਨ ਨੂੰ ਗਤੀ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਇੱਕ ਵਰ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੀ 18 ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਦੇ 20 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ। ਸਿਰਫ ਸਾਲ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੀ 8 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਕਿੱਲ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ, Skill upgradation ਮਿਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਕੱਲੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਹੀ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ, ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ modern machinery ਅਤੇ digital tools ਜਿਹੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਵੀ ਸਿਖਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਾਢੇ 6 ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਬੰਧੂਆਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਉਪਕਰਣ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਬਿਹਤਰ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਧੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹਰ ਲਾਭਾਰਥੀ ਨੂੰ 15 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦਾ ਈ-ਵਾਉਚਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬਿਜ਼ਨਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਬਿਨਾ ਗਰੰਟੀ ਦੇ 3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਲੋਨ ਵੀ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਭਾਈ-ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ 1400 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਲੋਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ, ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ਇੰਨੀ ਸਫਲ ਹੈ, ਤਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ਲੋਕਪ੍ਰਿਯ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

 

ਅਤੇ ਹੁਣ ਮੈਂ ਸਾਡੇ ਜੀਤਨ ਰਾਮ ਮਾਂਝੀ ਜੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦੇਖਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿੰਨਾ ਅਦਭੁਤ ਕੰਮ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਲੋਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਆਧੁਨਿਕ technology tool ਮਿਲਦੇ ਹਨ, training ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਲਈ seed money ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਕਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹੁਣ ਮੈਂ ਦੇਖ ਕੇ ਆਇਆ ਹਾਂ। ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਜੋ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਆਏ ਹੋ ਨਾ, ਮੇਰੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਤਾਕੀਦ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੰਨਾ ਮਾਣ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਸਾਡੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕੌਸ਼ਲ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਗੀਦਾਰੀ SC, ST ਅਤੇ OBC ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਗਰ ਪਿਛਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਬੰਧੂਆਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ  ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਇਸ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਸੇਵਾ ਹੁੰਦੀ। ਲੇਕਿਨ, ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ SC, ST, OBC ਨੂੰ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧਣ ਦਿੱਤਾ। ਅਸੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਇਸ ਦਲਿਤ, ਪਿਛੜਾ ਵਿਰੋਧੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅੱਜ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਭ SC, ST ਅਤੇ OBC  ਸਮਾਜ ਉਠਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ – ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਸਮਾਜ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗੇ ਲੋਕ ਕੇਵਲ ਕਾਰੀਗਰ ਬਣ ਕੇ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਣ। ਬਲਕਿ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਉਹ ਕਾਰੀਗਰ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਹ ਉੱਦਮੀ ਬਣੇ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬਣੇ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਭਾਈ-ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ MSME ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਵਨ ਡਿਸਟ੍ਰਿਕਟ ਵਨ ਪ੍ਰੋਡਕਟ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਮੌਲ ਜਿਹੇ ਪ੍ਰਯਤਨਾਂ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਲਕਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਬਿਜ਼ਨਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ। ਇਹ ਲੋਕ ਵੱਡੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ।

 

ਇਸ ਲਈ,

ONDC ਅਤੇ Gem ਜਿਹੇ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰਾਂ, ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਿਜ਼ਨਸ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਦਾ ਰਸਤਾ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੱਸ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਵਰਗ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਛੁੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਤੀਸਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਰੋਲ ਨਿਭਾਵੇਗਾ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਜੋ ਸਕਿੱਲ ਇੰਡੀਆ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੌਸ਼ਲ ਵਿਕਾਸ ਅਭਿਯਾਨ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਅੱਜ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਸਕਿੱਲ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਕਿੱਲ ਇੰਡੀਆ ਜਿਹੇ ਅਭਿਯਾਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਕਿੱਲ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਚਾਣ ਦਿਵਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਕਿੱਲ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਅਲੱਗ ਸਕਿੱਲ ਮੰਤਰਾਲਾ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਜੈਨ ਚੌਧਰੀ ਜੀ ਅੱਜ ਸਕਿੱਲ ਮੰਤਰਾਲਾ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇਖਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ, ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ World Skills ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਆਯੋਜਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਓਲੰਪਿਕ ਦੀ ਤਾਂ ਚਰਚਾ ਬਹੁਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਆਯੋਜਨ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਕਿੱਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਾਡੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਵਾਰਡ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਭ ਦੇ ਲਈ ਮਾਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਜੋ ਅਪਾਰ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਵੀ ਇੱਕ ਹੈ। ਵਿਦਰਭ ਦਾ ਇਹ ਇਲਾਕਾ, ਇਹ ਹਾਈ ਕੁਆਲਿਟੀ ਕਪਾਹ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ, ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ? ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਪਾਹ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਦਹਾਲੀ ਵਿੱਚ ਧਕੇਲ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਲੋਕ ਕੇਵਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਕੰਮ ਹੁਣ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਜਦੋਂ 2014 ਵਿੱਚ ਦੇਵੇਂਦਰ ਫਡਣਵੀਸ ਜੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਸੀ। ਤਦ ਅਮਰਾਵਤੀ ਨੇ ਨਾਂਦਗਾਓ ਖੰਡੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਪਾਰਕ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਯਾਦ ਕਰੋ, ਤਦ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦੇ ਕੀ ਹਾਲ ਸੀ? ਕੋਈ ਉਦਯੋਗ ਉੱਥੇ ਆਉਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਲੇਕਿਨ, ਹੁਣ ਉਹੀ ਇਲਾਕਾ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਲਈ ਵੱਡਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕੇਂਦਰ ਬਣਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਪੀਐੱਮ-ਮਿਤ੍ਰ ਪਾਰਕ ‘ਤੇ ਜਿਸ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨਾਲ ਡਬਲ ਇੰਜਣ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਹੀ 7 ਪੀਐੱਮ ਮਿਤ੍ਰ ਪਾਰਕ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਾਡਾ ਵਿਜ਼ਨ ਹੈ-  Farm to Fibre, Fibre to Fabric, Fabric to Fashion, Fashion to Foreign ਯਾਨੀ, ਵਿਦਰਭ ਦੇ ਕਪਾਹ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਹਾਈ-ਕੁਆਲਿਟੀ ਫੈਬ੍ਰਿਕ ਬਣੇਗਾ। ਅਤੇ ਇੱਤੇ ਫੈਬ੍ਰਿਕ ਤੋਂ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੱਪੜੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ ਫੈਸ਼ਨ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਤੱਕ ਐਕਸਪੋਰਟ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਨੁਕਸਾਨ ਬੰਦ ਹੋਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫਸਲ ਦੀ ਚੰਗੀ ਕੀਮਤ ਮਿਲੇਗੀ, ਉਸ ਵਿੱਚ value addition ਹੋਵੇਗਾ। ਇਕੱਲੇ ਪੀਐੱਮ ਮਿਤ੍ਰ ਪਾਰਕ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਥੇ 8-10 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਦਰਭ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਇੱਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਵੇਂ ਅਵਸਰ ਬਣਨਗੇ। ਇੱਥੇ ਦੂਸਰੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੁਲਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ। ਨਵੀਂ supply chains ਬਣਨਗੀਆਂ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਿਰਯਾਤ ਵਧੇਗਾ, ਆਮਦਨ ਵਧੇਗੀ।

 

ਅਤੇ ਭਾਈਓ ਅਤੇ ਭੈਣੋਂ,

ਇਸ ਉਦਯੋਗਿਕ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਲਈ ਜੋ ਆਧੁਨਿਕ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਅਤੇ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਹਾਈਵੇਜ਼, ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸਵੇਜ਼, ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਮਹਾਮਾਰਗ, ਵਾਟਰ ਅਤੇ ਏਅਰ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਨਵੀਂ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਲਈ ਕਮਰ ਕੱਸ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।

 

 ਸਾਥੀਓ,

ਮੈਂ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਬਹੁ-ਆਯਾਮੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦਾ ਅਗਰ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਨਾਇਕ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ- ਇੱਥੇ ਦਾ ਕਿਸਾਨ! ਜਦੋਂ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ, ਵਿਦਰਭ ਦਾ ਕਿਸਾਨ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਦੇ ਦੇਸ਼ ਵੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ, ਸਾਡੀ ਡਬਲ ਇੰਜਣ ਸਰਕਾਰ ਮਿਲ ਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਮ੍ਰਿੱਧੀ ਦੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋ ਪੀਐੱਮ-ਕਿਸਾਨ ਸੰਮਾਨ ਨਿਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ 6 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਭੇਜਦੀ ਹੈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਰਕਾਰ ਉਸ ਵਿੱਚ 6 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਹੋਰ ਮਿਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਸਲਾਨਾ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਨਾ ਚੁਕਾਉਣੀ ਪਵੇ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਅਸੀਂ 1 ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਫਸਲ ਬੀਮਾ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਏਕਨਾਥ ਸ਼ਿੰਦੇ ਜੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਬਿਜਲੀ ਬਿਲ ਵੀ ਜ਼ੀਰੋ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਸਮਾਧਾਨ ਦੇ ਲਈ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਕਈ ਪ੍ਰਯਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਨ। ਲੇਕਿਨ, ਦਰਮਿਆਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀ ਸਰਕਾਰ ਆ ਗਈ ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ ‘ਤੇ ਬ੍ਰੇਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਸਿੰਚਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਸ ਨੂੰ ਗਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 85 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਵੈਨਗੰਗਾ-ਨਲਗੰਗਾ ਨਦੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜਣ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਨਾਗਪੁਰ, ਵਰਧਾ, ਅਮਰਾਵਤੀ, ਯਵਤਮਾਲ, ਅਕੋਲਾ, ਬੁਲਢਾਣਾ ਇਨ੍ਹਾਂ 6 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ 10 ਲੱਖ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਸਿੰਚਾਈ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਮਿਲੇਗੀ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਸਾਡੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜੋ ਮੰਗਾਂ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਡੀ ਸਰਕਾਰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਿਆਜ ‘ਤੇ ਐਕਸਪੋਰਟ ਟੈਕਸ 40 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੁਰਾਕ ਤੇਲਾਂ ਦਾ ਜੋ ਆਯਾਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ‘ਤੇ ਅਸੀਂ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੈਕਸ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। Refined ਸੋਯਾਬੀਨ, ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਅਤੇ ਪਾਮ ਔਇਲ ‘ਤੇ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਨੂੰ ਸਾਢੇ 12 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਸਾਢੇ 32 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦਾ ਸਾਡੇ ਸੋਯਾਬੀਨ ਉਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਲਦ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਦੇ ਪਰਿਣਾਮ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਣਗੇ। ਲੇਕਿਨ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵੀ ਬਰਤਨੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਿਸ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਬਰਬਾਦ ਕੀਤਾ, ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ, ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਹੀ ਮਤਲਬ ਹੈ- ਝੂਠ, ਧੋਖਾ ਅਤੇ ਬੇਇਮਾਨੀ! ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਲੋਨ ਮੁਆਫੀ ਜਿਹੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਵਾਅਦੇ ਕੀਤੇ। ਲੇਕਿਨ, ਜਦੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ, ਤਾਂ ਕਿਸਾਨ ਲੋਨ ਮੁਆਫੀ ਦੇ ਲਈ ਭਟਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਬਚ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ।

 

 

ਸਾਥੀਓ,

ਅੱਜ ਜੋ ਕਾਂਗਰਸ ਅਸੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਇਹ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਦੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਜਿਹੇ ਮਹਾਪੁਰਖ ਜੁੜੇ ਸਨ। ਅੱਜ ਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਦੀ ਆਤਮਾ ਦਮ ਤੋੜ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਨਫਰਤ ਦਾ ਭੂਤ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋ, ਅੱਜ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਏਜੰਡਾ, ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਾ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਆਸਥਾ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨਾ, ਇਹ ਉਹੀ ਕਾਂਗਰਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਗੈਂਗ ਅਤੇ ਅਰਬਨ ਨਕਸਲ ਦੇ ਲੋਕ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਬੇਈਮਾਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਕੋਈ ਪਾਰਟੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ।

 

ਸਾਥੀਓ,

ਜਿਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਆਸਥਾ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਜ਼ਰਾ ਜਿੰਨਾ ਵੀ ਸਨਮਾਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਕਦੇ ਗਣਪਤੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਲੇਕਿਨ ਅੱਜ ਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਗਣਪਤੀ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਵੀ ਨਫ਼ਰਤ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਧਰਤੀ ਗਵਾਹ ਹੈ, ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਲੋਕਮਾਨਯ ਤਿਲਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਗਣਪਤੀ ਉਤਸਵ ਭਾਰਤ ਦੀ ਏਕਤਾ ਦਾ ਉਤਸਵ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਗਣੇਸ਼ ਉਤਸਵ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਮਾਜ, ਹਰ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਇੱਕ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਗਣਪਤੀ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਵੀ ਚਿੜ੍ਹ ਹੈ। ਮੈਂ ਗਣੇਸ਼ ਪੂਜਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਦਾ ਭੂਤ ਜਾਗ ਉਠਿਆ, ਕਾਂਗਰਸ ਗਣਪਤੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਗੀ। ਤੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਦੇ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਗਣਪਤੀ ਬੱਪਾ ਨੂੰ ਹੀ ਸਲਾਖਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਗਣਪਤੀ ਦੀ ਜਿਸ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਲੋਕ ਪੂਜਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵੈਨ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਪੁਲਿਸ ਵੈਨ  ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ? (गणपतीची आराधना करीत होता  आणि कर्नाटकात गणपतीची मूर्ती पोलिस वैन मद्धे होती?)

 

ਸਾਥੀਓ,

ਪੂਰਾ ਦੇਸ਼ ਗਣਪਤੀ ਦੇ ਇਸ ਅਪਮਾਣ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹਾਂ, ਇਸ ‘ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ‘ਤੇ ਵੀ ਤਾਲਾ ਲੱਗ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਰੰਗ ਚੜਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗਣਪਤੀ ਦੇ ਅਪਮਾਨ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਬਚੀ ਹੈ।

 

 

ਭਾਈਓ ਭੈਣੋਂ,

ਸਾਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋ ਕੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਪਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਏਜੰਡਾ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਚਾਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਮਾਣ ਹੋਰ ਵਧਾਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਸੇ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਜੋ, ਉਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਸਮਝਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਦਰਭ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ,  ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਇਹ ਤੁਹਾਡੀ ਵਿਰਾਟ ਸਭਾ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਦਰਭ ਦੇ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।

ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਬੋਲੋ-

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ,

ਦੋਨੋਂ ਹੱਥ ਉੱਪਰ ਕਰਕੇ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ-

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ,

ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਕੀ ਜੈ,

ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਧੰਨਵਾਦ।

 

Explore More
78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ

Popular Speeches

78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।