ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਨਿਕਟ ਅਤੇ ਚਿਰਸਥਾਈ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਜੋਸੇਫ ਆਰ. ਬਾਇਡਨ, ਜੂਨੀਅਰ ਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਜੂਨ 2023 ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਅਮਰੀਕਾ ਯਾਤਰਾ ਦੀਆਂ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਉਪਬਧੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ।

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਪਰਸਪਰ ਸਮਝ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਸਾਡੇ ਬਹੁਆਯਾਮੀ ਆਲਮੀ ਏਜੰਡਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਆਯਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕੀ ਰਣਨੀਤਕ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ (India-U.S. Strategic Partnership) ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਤ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਲੋਕਤੰਤਰ, ਮਾਨਵ ਅਧਿਕਾਰ, ਸਮਾਵੇਸ਼ਨ, ਬਹੁਲਵਾਦ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸਮਾਨ ਅਵਸਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ (shared values of freedom, democracy, human rights, inclusion, pluralism, and equal opportunities for all citizens), ਜੋ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੇ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।

 

 

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਜੀ-20 ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ  ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਜੀ-20 ਇੱਕ ਮੰਚ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਰਿਣਾਮ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਜੀ-20 ਲਈ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜੀ-20 ਲੀਡਰਾਂ ਦੇ ਸਮਿਟ (G20 Leaders’ Summit) ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ, ਬਹੁਪੱਖੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਵਾਂ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਸਹਿਤ ਸਾਡੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਂਝੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਿਪਟਣ ਦੇ ਲਈ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀਆਂ 'ਤੇ ਆਲਮੀ ਸਹਿਮਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਲਕਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਗੇ।

 

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ, ਖੁੱਲ੍ਹੇ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਲਚੀਲੇ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਵਾਡ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਮੁੜ-ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ 2024 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਕਵਾਡ ਲੀਡਰਾਂ ਦੇ ਅਗਲੇ ਸਮਿਟ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਜੂਨ 2023 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਪਹਿਲ (Indo-Pacific Oceans Initiative) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨਿਰਣੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਟ੍ਰੇਡ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ (Maritime Transport) ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਸਾਗਰ ਪਹਿਲ (Indo-Pacific Oceans Initiative) ਥੰਮ੍ਹ ਦੀ ਸਹਿ-ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ੈਸਲੇ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ।

 

 

ਆਲਮੀ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿਵਸਥਾ (global governance) ਦੇ ਅਧਿਕ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਵ (more inclusive and representative )‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੋਣ ਸਬੰਧੀ ਆਪਣੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ (a reformed UN Security Council) ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਾਈ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਹੋਣ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ (UNSC) ਵਿੱਚ 2028-29 ਵਿੱਚ ਗ਼ੈਰ-ਸਥਾਈ ਸੀਟ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ ਤਾਕਿ ਇਹ ਸਮਕਾਲੀਨ ਵਾਸਤਵਿਕਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਿਤ ਕਰ ਸਕੇ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਸਥਾਈ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਸਥਾਈ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਸਹਿਤ ਵਿਆਪਕ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਧਾਰ ਏਜੰਡਾ (a comprehensive UN reform agenda) ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧ ਰਹੇ।

 

 

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸਾਡੀ ਰਣਨੀਤਕ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵਿਆਪਕ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਸਪਰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਮੁਕਤ, ਸੁਲਭ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਰੈਜ਼ਿਲਿਐਂਟ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਵੈਲਿਊ ਚੇਨਸ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕੀ ਕ੍ਰਿਟਿਕਲ ਐਂਡ ਇਮਰਜਿੰਗ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ (ਆਈਸੀਈਟੀ)( India-U.S. Initiative on Critical and Emerging Technology (iCET)) ਪਹਿਲ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਜਾਰੀ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ, ਸਤੰਬਰ 2023 ਵਿੱਚ ਆਈਸੀਈਟੀ ਦੀ ਮੱਧਅਵਧੀ(ਮਿਡਟਰਮ) ਸਮੀਖਿਆ (a midterm review of iCET) ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਛੁਕ ਹਨ। ਤਾਕਿ 2024 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਦੋਨੋਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਹਿ-ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅਗਲੀ ਵਾਰਸ਼ਿਕ ਆਈਸੀਈਟੀ ਸਮੀਖਿਆ (next annual iCET review) ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਗਤੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹਿ ਸਕੇ।

 

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਯਾਨ-3 (Chandrayaan-3) ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਲੈਂਡਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੋਲਰ ਮਿਸ਼ਨ, ਆਦਿਤਯ-ਐੱਲ1 (Aditya-L1) ਦੇ ਸਫ਼ਲ ਲਾਂਚ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੇਦੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ਇੰਡੀਅਨ ਸਪੇਸ ਰਿਸਰਚ ਆਰਗੇਨਾਇਜੇਸ਼ਨ- ਇਸਰੋ -ISRO) ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਈਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਪੁਲਾੜ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਸਬੰਧੀ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਲਾੜ  ਸੰਯੁਕਤ ਕਾਰਜ ਸਮੂਹ (India-U.S. Civil Space Joint Working Group) ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਪੇਸ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਰਜ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ (establishment of a Working Group for commercial space collaboration) ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ।

 

 

ਬਾਹਰੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ (outer space exploration) ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਗਹਿਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਸੰਕਲਪਿਤ ਇਸਰੋ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰੋਨੌਟਿਕਸ ਐਂਡ ਸਪੇਸ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ (ਨਾਸਾ) ( ISRO and the National Aeronautics and Space Administration (NASA)) ਨੇ 2024 ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ  (International Space Station) ਦੇ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਯਾਸ ਵਧਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਤੌਰ-ਤਰੀਕੇ, ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਰਣਨੀਤਕ ਰੂਪਰੇਖਾ ਨੂੰ 2023 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯਾਸਰਤ ਹਨ।  ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਅਸਾਸਿਆਂ ਨੂੰ ਉਪਗ੍ਰਹਿਆਂ (ਐਸਟਅਰੌਇਡਸ-asteroids) ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਲਈ ਤਾਲਮੇਲ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਭੀ ਮਨਸ਼ਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਘੂ ਗ੍ਰਹਿ ਕੇਂਦਰ (ਮਾਇਨਰ ਪਲੈਨੇਟ ਸੈਂਟਰ- Minor Planet Center) ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਾਸਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਮਰਥਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਰੈਜ਼ਿਲਿਐਂਟ ਗਲੋਬਲ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ  ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਅਤੇ  ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਉਪਸਥਿਤੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਮਾਇਕ੍ਰੋਚਿਪ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ, ਇੰਕ. (Microchip Technology, Inc.,) ਦੀ ਲਗਭਗ 300 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੋਜ, ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸੰਚਾਲਨ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮਾਇਕ੍ਰੋ ਡਿਵਾਇਸ ਦਾ(Advanced Micro Device’s) ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 400 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਉਲੇਖ ਕੀਤਾ। ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਮਾਇਕ੍ਰੋਨ, ਐੱਲਏਐੱਮ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਅਪਲਾਇਡ ਮਅਟਿਅਰਿਅਲਸ (U.S. companies, Micron, LAM Research, and Applied Materials) ਦੁਆਰਾ ਜੂਨ 2023 ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਐਲਾਨਾਂ ਦੇ ਲਾਗੂਕਰਨ 'ਤੇ ਤਸੱਲੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ।

 

 

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਦੂਰਸੰਚਾਰ, ਰੈਜ਼ਿਲਿਐਂਟ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਸ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਡਿਜੀਟਲ ਸਮਾਵੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ 6ਜੀ ਅਲਾਇੰਸ ਅਤੇ ਅਲਾਇੰਸ ਫੌਰ ਟੈਲੀਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਸ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀ ਸਲਿਊਸ਼ਨਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਨੈਕਸਟ ਜੀ ਅਲਾਇੰਸ (Bharat 6G Alliance and Next G Alliance, operated by Alliance for Telecommunications Industry Solutions) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਸਹਿਮਤੀ ਪੱਤਰ (ਐੱਮਓਯੂ) 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਹੋਣ ਦਾ ਵਿਕ੍ਰੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਪਰੇਟਰਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਪਬਲਿਕ-ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਗਹਿਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਕਦਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਓਪਨ ਰੈਨ (Open RAN) ਅਤੇ 5ਜੀ/6ਜੀ  ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ (Open RAN and research and development in 5G/6G technologies) ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਦੋ ਸੁੰਯਕਤ ਕਾਰਜ ਬਲਾਂ(ਜੁਆਇੰਟ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸਾਂ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਭੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਓਪਨ ਨਿਰਮਾਤਾ (a U.S. Open RAN manufacturer) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਰਤੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਅਪਰੇਟਰ ਵਿੱਚ 5ਜੀ ਓਪਨ ਰੈਨ ਪਾਇਲਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਯੂਐੱਸ ਰਿਪ ਐਂਡ ਰਿਪਲੇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (U.S. Rip and Replace Program) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੇ ਲਈ ਉਤਸੁਕਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ; ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਰਿਪ ਐਂਡ ਰਿਪਲੇਸ ਪਾਇਲਟ (Rip and Replace pilot) ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਭੀ ਕੀਤਾ।

 

 

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕੁਆਂਟਮ ਡੋਮੇਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ ਦੁਵੱਲੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੁਆਂਟਮ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਅਵਸਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਮੰਚ, 'ਕੁਆਂਟਮ ਐਂਟੈਂਗਲਮੈਂਟ ਐਕਸਚੇਂਜ' (Quantum Entanglement Exchange) ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ; ਅਤੇ 'ਕੁਆਂਟਮ ਇਕਨੌਮਿਕ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਕੰਸੋਰਟੀਅਮ' (Quantum Economic Development Consortium) ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਐੱਸ ਐੱਨ ਬੋਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫੌਰ ਬੇਸਿਕ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ (S.N. Bose National Centre for Basic Sciences), ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਭੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਆਵ੍ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ (ਆਈਆਈਟੀ) ਬੰਬੇ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਗੀਦਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਕੁਆਂਟਮ ਐਕਸਚੇਂਜ(Chicago Quantum Exchange) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਬਾਇਓਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਖੋਜ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਇੰਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ (ਐੱਨਐੱਸਐੱਫ) ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (U.S. National Science Foundation (NSF) and India’s Department of Biotechnology) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਲਾਗੂਕਰਨ ਵਿਵਸਥਾ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਖੋਜ, ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀਆਂ ਸੰਚਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਸਾਇਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਗਰੀਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਜ਼ ਅਤੇ 'ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਟ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮਸ' (semiconductor research, next generation communication systems, cyber-security, sustainability and green technologies, and intelligent transportation systems) ਵਿੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਦੇ ਲਈ ਐੱਨਐੱਸਐੱਫ (NSF) ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਿਕਸ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਮੰਗੇ ਜਾਣ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਲਚੀਲੀ(ਰੈਜ਼ਿਲਿਐਂਟ) ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵੈਲਿਊ ਚੇਨਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਡਿਫੈਂਸ ਇੰਡਸਟ੍ਰੀਅਲ ਈਕੋਸਿਸਟਮਸ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦੇ  ਲਈ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਉਦਯੋਗਾਂ, ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਅਧਿਕ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਸਾਂਝਾਕਰਨ, ਸਹਿ-ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਅਵਸਰਾਂ (greater technology sharing, co-development, and co-production opportunities) ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੂਨ 2023 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦੁਵੱਲੇ ਰਣਨੀਤਕ ਵਪਾਰ ਸੰਵਾਦ (Strategic Trade Dialogue) ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਇੱਕ ਅੰਤਰ-ਏਜੰਸੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਤੰਤਰ (an inter-agency monitoring mechanism) ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਪਰਕ ਦਾ ਭੀ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਘੱਟ  ਤੋਂ ਘੱਟ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰਾਂ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਨਾਲ ਇੰਡੀਆ-ਯੂਐੱਸ ਗਲੋਬਲ ਚੈਲੰਜਿਜ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ (India-U.S. Global Challenges Institute) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਸੰਸਥਾਨ ਪਰਿਸ਼ਦ (ਆਈਆਈਟੀ ਕੌਂਸਲ)( Council of Indian Institutes of Technology (IIT Council)) ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਵ੍ ਅਮਰੀਕਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਜ਼ (ਏਏਯੂ)(Association of American Universities (AAU)) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਸਹਿਮਤੀ ਪੱਤਰ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰਾਂ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਗਲੋਬਲ ਚੈਲੰਜਿਜ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਉਚੇਰੀ-ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਿਆਂ ਲਿਆਵੇਗਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਏਏਯੂ ਅਤੇ ਆਈਆਈਟੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਪਰੇ, ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਲਈ, ਸਥਾਈ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ, ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਮੈਨੂਫੈਕਚਰਿੰਗ, ਉੱਨਤ ਸਮੱਗਰੀ, ਦੂਰਸੰਚਾਰ, ਆਰਟਿਫਿਸ਼ਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ-ਟੈਂਡਨ (New York University-Tandon) ਅਤੇ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਐਡਵਾਂਸਡ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰ (IIT Kanpur Advanced Research Cente) ਅਤੇ ਬਫ਼ੇਲੋ ਵਿੱਚ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਵ੍ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਜੁਆਇੰਟ ਰਿਸਰਚ ਸੈਂਟਰਸ (Joint Research Centers of the State University of New York at Buffalo) ਅਤੇ ਆਈਆਈਟੀ ਦਿੱਲੀ, ਕਾਨਪੁਰ, ਜੋਧਪੁਰ, ਅਤੇ ਬੀ.ਐੱਚ.ਯੂ (IIT Delhi, Kanpur, Jodhpur, and BHU) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਉੱਭਰਦੀਆਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਸਹਿਤ ਬਹੁ-ਸੰਸਥਾਗਤ ਸਹਿਯੋਗਾਤਮਕ ਸਿੱਖਿਆ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀਆਂ (multi-institutional collaborative education partnerships) ਦੀ ਵਧਦੀ ਸੰਖਿਆ ਦਾ ਭੀ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ 2030 ਤੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਜੈਂਡਰ ਗੈਪ ਨੂੰ ਅੱਧਾ ਕਰਨ ਦੀ ਜੀ20 ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦਾ ਉਲੇਖ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਡਿਜੀਟਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਜੈਂਡਰ ਡਿਜੀਟਲ ਡਿਵਾਇਡ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਪਹਿਲ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾਵਾਂ(Women in the Digital Economy Initiative) ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਰਥਨ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਡਿਜੀਟਲ ਜੈਂਡਰ ਡਿਵਾਇਡ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ,ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨਾਂ (ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾਨਾਂ), ਸਿਵਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਿਆਂ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ।

 

 

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਏਆਈ (space and AI) ਜਿਹੇ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਉੱਭਰਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰਿਤ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਰੱਖਿਆ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੱਖਿਆ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ (India-U.S. Major Defence Partnership) ਨੂੰ ਗਹਿਨ ਅਤੇ ਵਿਵਿਧਪੂਰਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ।

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ 29 ਅਗਸਤ 2023 ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜੀਈ ਐੱਫ-414 ਜੈੱਟ ਇੰਜਣ (GE F-414 jet engines) ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੇ ਲਈ ਜੀਈ ਏਅਰੋਸਪੇਸ(GE Aerospace) ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਏਅਰੋਨੌਟਿਕਲ ਲਿਮਿਟਿਡ-ਐੱਚਏਐੱਲ) (Hindustan Aeronautical Limited -HAL) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਲਈ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਸਹਿ-ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗਾਤਮਕ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ।

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਮਝਗਾਓਂ ਡੌਕ ਸ਼ਿਪਬਿਲਡਰਸ ਲਿਮਿਟਿਡ (U.S. Navy and Mazgaon Dock Shipbuilders, Ltd) ਦੁਆਰਾ ਅਗਸਤ 2023 ਵਿੱਚ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਵੀਨਤਮ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਨਾਲ ਦੂਸਰੇ ਮਾਸਟਰ ਸ਼ਿਪ ਮੁਰੰਮਤ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਸੰਪੰਨ ਹੋਣ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਅਗ੍ਰਿਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤੈਨਾਤ ਅਮਰੀਕੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀਆਂ ਸੰਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟਾਂ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਅਤੇ ਮੁਰੰਮਤ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਦਭਵ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ, ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਓਵਰਹਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ (India’s maintenance, repair, and overhaul capabilities and facilities for aircraft)ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅਧਿਕ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਉਦਯੋਗ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾਵਾਂ ਦਾ ਭੀ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਸਾਂਝੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਇਨੋਵੇਟਿਵ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਹਿਯੋਗ ਏਜੰਡਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਇੰਡੀਆ-ਯੂ.ਐਸ. ਡਿਫੈਂਸ ਐਕਸੀਲਰੇਸ਼ਨ ਈਕੋਸਿਸਟਮ (ਇੰਡਸ-ਐਕਸ) (India-U.S. Defence Acceleration Ecosystem (INDUS-X)) ਟੀਮ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਇੰਡਸ-ਐਕਸ (INDUS-X) ਨੇ ਪੈੱਨ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Penn State University) ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਅਰੰਭਿਕ ਅਕੈਡਮੀਆ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ ਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪ (inaugural Academia Start-up Partnership) ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਗਸਤ 2023 ਵਿੱਚ ਆਈਆਈਟੀ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਯੂਐੱਸ ਐਕਸੇਲਰੇਟਰ  ਮੈਸਰਜ਼ ਹੈਂਕਿੰਗ 4 ਐਲਾਇਜ਼ (M/s Hacking 4 Allies (H4X) ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਜੁਆਇੰਟ ਐਕਸੇਲਰੇਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (Joint Accelerator Program for Indian Startups) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟਤਾ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀਆਂ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਯੂਨਿਟ ਦੁਆਰਾ ਦੋ ਸੰਯੁਕਤ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਐਲਾਨ ਦਾ ਭੀ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਸਾਂਝੇ ਰੱਖਿਆ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਸਮਾਧਾਨ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪਸ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇਣਗੀਆਂ।

 

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਜਨਰਲ 31 ਐਟੌਮਿਕਸ ਐੱਮਕਿਊ-9ਬੀ (16 ਸਕਾਈ ਗਾਰਜੀਅਨ ਅਤੇ 15 ਸੀ ਗਾਰਜੀਅਨ)( 31 General Atomics MQ-9B (16 Sky Guardian and 15 Sea Guardian)) ਰਿਮੋਟਲੀ ਪਾਇਲੇਟਿਡ ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦੇ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਪੱਤਰ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਏਅਰਕ੍ਰਾਫਟ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੀ ਖੁਫੀਆ, ਨਿਗਰਾਨੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦੀ ਟੋਹੀ (ISR) ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ (intelligence, surveillance and reconnaissance (ISR) capabilities) ਨੂੰ ਵਧਾਏਗਾ।

 

 

ਸਾਡੇ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ, ਊਰਜਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਬੰਧੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੰਸਾਧਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸਹਿਯੋਗਾਤਮਕ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਮੌਡਿਊਲਰ ਰਿਐਕਟਰ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਸਹਿਤ ਪਰਮਾਣੂ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਸੁਗਮ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਅਵਸਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਦੋਨੋਂ ਧਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਬੰਧਿਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਗਹਿਨ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਸਪਲਾਇਰਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ (Nuclear Suppliers Group) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਮਰਥਨ ਦੁਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਲਕਸ਼ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਸਮਾਨ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਾਲੇ ਸਾਂਝੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੁਝੇਵਾਂ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਦੁਹਰਾਈ।

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਮੰਚ-ਇੰਡੀਆ-ਯੂ.ਐਸ. ਰਿਨਿਊਏਬਲ ਐਨਰਜੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਜ਼ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲੈਟਫਾਰਮ [RE-TAP] (India-U.S. Renewable Energy Technologies Action Platform [RE-TAP]), ਦੀ ਅਗਸਤ 2023 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਦੋਨੋਂ ਦੇਸ਼ ਲੈਬ-ਟੂ-ਲੈਬ ਸਹਿਯੋਗ, ਪਾਇਲਟਿੰਗ ਅਤੇ ਨਵੀਨ (ਇਨੋਵੇਟਿਵ) ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਦੇ ਪਰੀਖਣ, ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ‘ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ, ਨਿਵੇਸ਼, ਇਨਕਿਊਬੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਊਟਰੀਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਭਰਦੀਆਂ ਅਖੁੱਟ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਲਈ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਅਤੇ ਕੌਸ਼ਲ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ।

 

ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸੈਕਟਰ ਦੀ ਡੀਕਾਰਬੇਨਾਇਜ਼ਿੰਗ (decarbonizing) ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਬਲਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਦੋਹਾਂ ਫੰਡਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਵਿੱਤਪੋਸ਼ਿਤ ਭੁਗਤਾਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੰਤਰ ਦੇ  ਲਈ ਸਾਂਝਾ ਸਮਰਥਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੀਐੱਮ ਈ-ਬੱਸ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ (PM e-Bus Sewa program) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਬੱਸਾਂ ਸਹਿਤ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ 10,000 ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਬੱਸਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਏਗੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰਜਿੰਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਦੋਨੋਂ ਦੇਸ਼ ਈ-ਮੋਬਿਲਿਟੀ ਦੇ ਲਈ ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ (global supply chain for e-mobility) ਵਿੱਚ ਵਿਵਿਧਤਾ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧ ਹਨ।

 

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਪੂੰਜੀ ਦੀ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨਫੀਲਡ ਅਖੁੱਟ ਊਰਜਾ, ਬੈਟਰੀ ਭੰਡਾਰਣ ਅਤੇ ਉੱਭਰਦੀ ਗ੍ਰੀਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦੀ ਤੈਨਾਤੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਲਈ ਨਿਵੇਸ਼ ਪਲੈਟਫਾਰਮਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਭੀ ਅੱਗੇ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਫੰਡ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਤ ਨਿਗਮ (India’s National Investment and Infrastructure Fund and the U.S. Development Finance Corporation) ਨੇ ਰਿਨਿਊਏਬਲ ਇਨਫ੍ਰਾਸਟ੍ਰਕਚਰ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ ਫੰਡ (renewable infrastructure investment fund) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਲਈ ਹਰੇਕ ਨੂੰ 500 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦਾ ਪੱਤਰਾਂ (letters of intent) ਦਾ ਅਦਾਨ -ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਿਊਟੀਓ)( World Trade Organisation (WTO)) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ  ਦਰਮਿਆਨ ਲੰਬਿਤ ਸੱਤਵੇਂ ਅਤੇ ਅੰਤਿਮ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਸਮਾਧਾਨ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਅਜਿਹਾ ਜੂਨ 2023 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਿਊਟੀਓ)( World Trade Organisation (WTO))  ਵਿੱਚ ਲੰਬਿਤ ਛੇ ਦੁਵੱਲੇ ਵਪਾਰ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਅਭੂਤਪੂਰਵ ਸਮਾਧਾਨਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਹੈ।

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਵਾਰਤਾ (India-U.S. Commercial Dialogue) ਦੇ ਤਹਿਤ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ “ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਹੈਂਡਸ਼ੇਕ” ਏਜੰਡਾ ("Innovation Handshake” agenda) ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਯਾਸਾਂ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਮਾਗਮ (ਇੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ) ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਾਡੇ ਦੋਨੋਂ ਪੱਖ, ਦੋਨੋਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਇਨੋਵੇਸ਼ਨ ਸਬੰਧੀ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ(between the two countries’ innovation ecosystems) ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਸਟਾਰਟ-ਅੱਪ, ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਇਕੁਇਟੀ ਅਤੇ ਉੱਦਮ ਪੂੰਜੀ ਫਰਮ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ (start-ups, private equity and venture capital firms, corporate investment departments, and government officials) ਇਕੱਠੇ ਮਿਲ ਕੇ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨਗੇ।

 

 

ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਕੈਂਸਰ ਰਿਸਰਚ, ਰੋਕਥਾਮ, ਕੰਟਰੋਲ ਅਤੇ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ(cancer research, prevention, control, and management) ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਵਧਦੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ  ਅਤੇ ਨਵੰਬਰ 2023 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਕੈਂਸਰ ਸੰਵਾਦ (India-U.S. Cancer Dialogue) ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਸੰਵਾਦ ਕੈਂਸਰ ਜੀਨੋਮਿਕਸ(cancer genomics) ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਵਧਾਉਣ, ਵੰਚਿਤ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਨਵੇਂ ਨਿਦਾਨ ਅਤੇ ਉਪਚਾਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ, ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਵਿਗਿਆਨਕ, ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਸਬੰਧੀ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਸਾਂਝੀ ਸੰਕਲਪਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਕਤੂਬਰ 2023 ਵਿੱਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀ.ਸੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਆਗਾਮੀ ਅਮਰੀਕਾ-ਭਾਰਤ ਸਿਹਤ ਸੰਵਾਦ (upcoming U.S.-India Health Dialogue) ‘ਤੇ ਭੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਇਆ।

 

 

ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਅਮਰੀਕੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀਆਂ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹਾਂ (remains of fallen U.S. service members) ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲੈ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਲਈ ਅਮਰੀਕੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਪੀਓਡਬਲਿਊ/ਐੱਮਆਈਏ ਅਕਾਊਂਟਿੰਗ ਏਜੰਸੀ(U.S. Department of Defense POW/MIA Accounting Agency) ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਸਰਵੇਖਣ (ਏਐੱਨਐੱਸਆਈ)( Anthropological Survey of India (AnSI)) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਪੱਤਰ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਰਣ (renewal of a Memorandum of Arrangement) ਦਾ ਦੋਹਾਂ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਸੁਆਗਤ ਕੀਤਾ।

 

 

ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਉਦਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਰੁਝੇਵਾਂ (engagement)  ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਉੱਜਵਲ ਅਤੇ ਸਮ੍ਰਿੱਧ ਭਵਿੱਖ ਦੇ   ਲਈ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਆਕਾਂਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ, ਆਲਮੀ ਕਲਿਆਣ (global good) ਦੇ ਲਈ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮੁਕਤ, ਖੁੱਲ੍ਹੇ, ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਲਚੀਲੇ ਹਿੰਦ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ (a free, open, inclusive, and resilient Indo-Pacific) ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਚਿਰਸਥਾਈ ਭਾਰਤ-ਅਮਰੀਕਾ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਵਿਜ਼ਨ (ambitious vision) ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਲਿਆ।

 

Explore More
78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ

Popular Speeches

78ਵੇਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਦੇ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੀ ਫਸੀਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਮੂਲ-ਪਾਠ
Modi blends diplomacy with India’s cultural showcase

Media Coverage

Modi blends diplomacy with India’s cultural showcase
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text Of Prime Minister Narendra Modi addresses BJP Karyakartas at Party Headquarters
November 23, 2024
Today, Maharashtra has witnessed the triumph of development, good governance, and genuine social justice: PM Modi to BJP Karyakartas
The people of Maharashtra have given the BJP many more seats than the Congress and its allies combined, says PM Modi at BJP HQ
Maharashtra has broken all records. It is the biggest win for any party or pre-poll alliance in the last 50 years, says PM Modi
‘Ek Hain Toh Safe Hain’ has become the 'maha-mantra' of the country, says PM Modi while addressing the BJP Karyakartas at party HQ
Maharashtra has become sixth state in the country that has given mandate to BJP for third consecutive time: PM Modi

जो लोग महाराष्ट्र से परिचित होंगे, उन्हें पता होगा, तो वहां पर जब जय भवानी कहते हैं तो जय शिवाजी का बुलंद नारा लगता है।

जय भवानी...जय भवानी...जय भवानी...जय भवानी...

आज हम यहां पर एक और ऐतिहासिक महाविजय का उत्सव मनाने के लिए इकट्ठा हुए हैं। आज महाराष्ट्र में विकासवाद की जीत हुई है। महाराष्ट्र में सुशासन की जीत हुई है। महाराष्ट्र में सच्चे सामाजिक न्याय की विजय हुई है। और साथियों, आज महाराष्ट्र में झूठ, छल, फरेब बुरी तरह हारा है, विभाजनकारी ताकतें हारी हैं। आज नेगेटिव पॉलिटिक्स की हार हुई है। आज परिवारवाद की हार हुई है। आज महाराष्ट्र ने विकसित भारत के संकल्प को और मज़बूत किया है। मैं देशभर के भाजपा के, NDA के सभी कार्यकर्ताओं को बहुत-बहुत बधाई देता हूं, उन सबका अभिनंदन करता हूं। मैं श्री एकनाथ शिंदे जी, मेरे परम मित्र देवेंद्र फडणवीस जी, भाई अजित पवार जी, उन सबकी की भी भूरि-भूरि प्रशंसा करता हूं।

साथियों,

आज देश के अनेक राज्यों में उपचुनाव के भी नतीजे आए हैं। नड्डा जी ने विस्तार से बताया है, इसलिए मैं विस्तार में नहीं जा रहा हूं। लोकसभा की भी हमारी एक सीट और बढ़ गई है। यूपी, उत्तराखंड और राजस्थान ने भाजपा को जमकर समर्थन दिया है। असम के लोगों ने भाजपा पर फिर एक बार भरोसा जताया है। मध्य प्रदेश में भी हमें सफलता मिली है। बिहार में भी एनडीए का समर्थन बढ़ा है। ये दिखाता है कि देश अब सिर्फ और सिर्फ विकास चाहता है। मैं महाराष्ट्र के मतदाताओं का, हमारे युवाओं का, विशेषकर माताओं-बहनों का, किसान भाई-बहनों का, देश की जनता का आदरपूर्वक नमन करता हूं।

साथियों,

मैं झारखंड की जनता को भी नमन करता हूं। झारखंड के तेज विकास के लिए हम अब और ज्यादा मेहनत से काम करेंगे। और इसमें भाजपा का एक-एक कार्यकर्ता अपना हर प्रयास करेगा।

साथियों,

छत्रपति शिवाजी महाराजांच्या // महाराष्ट्राने // आज दाखवून दिले// तुष्टीकरणाचा सामना // कसा करायच। छत्रपति शिवाजी महाराज, शाहुजी महाराज, महात्मा फुले-सावित्रीबाई फुले, बाबासाहेब आंबेडकर, वीर सावरकर, बाला साहेब ठाकरे, ऐसे महान व्यक्तित्वों की धरती ने इस बार पुराने सारे रिकॉर्ड तोड़ दिए। और साथियों, बीते 50 साल में किसी भी पार्टी या किसी प्री-पोल अलायंस के लिए ये सबसे बड़ी जीत है। और एक महत्वपूर्ण बात मैं बताता हूं। ये लगातार तीसरी बार है, जब भाजपा के नेतृत्व में किसी गठबंधन को लगातार महाराष्ट्र ने आशीर्वाद दिए हैं, विजयी बनाया है। और ये लगातार तीसरी बार है, जब भाजपा महाराष्ट्र में सबसे बड़ी पार्टी बनकर उभरी है।

साथियों,

ये निश्चित रूप से ऐतिहासिक है। ये भाजपा के गवर्नंस मॉडल पर मुहर है। अकेले भाजपा को ही, कांग्रेस और उसके सभी सहयोगियों से कहीं अधिक सीटें महाराष्ट्र के लोगों ने दी हैं। ये दिखाता है कि जब सुशासन की बात आती है, तो देश सिर्फ और सिर्फ भाजपा पर और NDA पर ही भरोसा करता है। साथियों, एक और बात है जो आपको और खुश कर देगी। महाराष्ट्र देश का छठा राज्य है, जिसने भाजपा को लगातार 3 बार जनादेश दिया है। इससे पहले गोवा, गुजरात, छत्तीसगढ़, हरियाणा, और मध्य प्रदेश में हम लगातार तीन बार जीत चुके हैं। बिहार में भी NDA को 3 बार से ज्यादा बार लगातार जनादेश मिला है। और 60 साल के बाद आपने मुझे तीसरी बार मौका दिया, ये तो है ही। ये जनता का हमारे सुशासन के मॉडल पर विश्वास है औऱ इस विश्वास को बनाए रखने में हम कोई कोर कसर बाकी नहीं रखेंगे।

साथियों,

मैं आज महाराष्ट्र की जनता-जनार्दन का विशेष अभिनंदन करना चाहता हूं। लगातार तीसरी बार स्थिरता को चुनना ये महाराष्ट्र के लोगों की सूझबूझ को दिखाता है। हां, बीच में जैसा अभी नड्डा जी ने विस्तार से कहा था, कुछ लोगों ने धोखा करके अस्थिरता पैदा करने की कोशिश की, लेकिन महाराष्ट्र ने उनको नकार दिया है। और उस पाप की सजा मौका मिलते ही दे दी है। महाराष्ट्र इस देश के लिए एक तरह से बहुत महत्वपूर्ण ग्रोथ इंजन है, इसलिए महाराष्ट्र के लोगों ने जो जनादेश दिया है, वो विकसित भारत के लिए बहुत बड़ा आधार बनेगा, वो विकसित भारत के संकल्प की सिद्धि का आधार बनेगा।



साथियों,

हरियाणा के बाद महाराष्ट्र के चुनाव का भी सबसे बड़ा संदेश है- एकजुटता। एक हैं, तो सेफ हैं- ये आज देश का महामंत्र बन चुका है। कांग्रेस और उसके ecosystem ने सोचा था कि संविधान के नाम पर झूठ बोलकर, आरक्षण के नाम पर झूठ बोलकर, SC/ST/OBC को छोटे-छोटे समूहों में बांट देंगे। वो सोच रहे थे बिखर जाएंगे। कांग्रेस और उसके साथियों की इस साजिश को महाराष्ट्र ने सिरे से खारिज कर दिया है। महाराष्ट्र ने डंके की चोट पर कहा है- एक हैं, तो सेफ हैं। एक हैं तो सेफ हैं के भाव ने जाति, धर्म, भाषा और क्षेत्र के नाम पर लड़ाने वालों को सबक सिखाया है, सजा की है। आदिवासी भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, ओबीसी भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, मेरे दलित भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, समाज के हर वर्ग ने भाजपा-NDA को वोट दिया। ये कांग्रेस और इंडी-गठबंधन के उस पूरे इकोसिस्टम की सोच पर करारा प्रहार है, जो समाज को बांटने का एजेंडा चला रहे थे।

साथियों,

महाराष्ट्र ने NDA को इसलिए भी प्रचंड जनादेश दिया है, क्योंकि हम विकास और विरासत, दोनों को साथ लेकर चलते हैं। महाराष्ट्र की धरती पर इतनी विभूतियां जन्मी हैं। बीजेपी और मेरे लिए छत्रपति शिवाजी महाराज आराध्य पुरुष हैं। धर्मवीर छत्रपति संभाजी महाराज हमारी प्रेरणा हैं। हमने हमेशा बाबा साहब आंबेडकर, महात्मा फुले-सावित्री बाई फुले, इनके सामाजिक न्याय के विचार को माना है। यही हमारे आचार में है, यही हमारे व्यवहार में है।

साथियों,

लोगों ने मराठी भाषा के प्रति भी हमारा प्रेम देखा है। कांग्रेस को वर्षों तक मराठी भाषा की सेवा का मौका मिला, लेकिन इन लोगों ने इसके लिए कुछ नहीं किया। हमारी सरकार ने मराठी को Classical Language का दर्जा दिया। मातृ भाषा का सम्मान, संस्कृतियों का सम्मान और इतिहास का सम्मान हमारे संस्कार में है, हमारे स्वभाव में है। और मैं तो हमेशा कहता हूं, मातृभाषा का सम्मान मतलब अपनी मां का सम्मान। और इसीलिए मैंने विकसित भारत के निर्माण के लिए लालकिले की प्राचीर से पंच प्राणों की बात की। हमने इसमें विरासत पर गर्व को भी शामिल किया। जब भारत विकास भी और विरासत भी का संकल्प लेता है, तो पूरी दुनिया इसे देखती है। आज विश्व हमारी संस्कृति का सम्मान करता है, क्योंकि हम इसका सम्मान करते हैं। अब अगले पांच साल में महाराष्ट्र विकास भी विरासत भी के इसी मंत्र के साथ तेज गति से आगे बढ़ेगा।

साथियों,

इंडी वाले देश के बदले मिजाज को नहीं समझ पा रहे हैं। ये लोग सच्चाई को स्वीकार करना ही नहीं चाहते। ये लोग आज भी भारत के सामान्य वोटर के विवेक को कम करके आंकते हैं। देश का वोटर, देश का मतदाता अस्थिरता नहीं चाहता। देश का वोटर, नेशन फर्स्ट की भावना के साथ है। जो कुर्सी फर्स्ट का सपना देखते हैं, उन्हें देश का वोटर पसंद नहीं करता।

साथियों,

देश के हर राज्य का वोटर, दूसरे राज्यों की सरकारों का भी आकलन करता है। वो देखता है कि जो एक राज्य में बड़े-बड़े Promise करते हैं, उनकी Performance दूसरे राज्य में कैसी है। महाराष्ट्र की जनता ने भी देखा कि कर्नाटक, तेलंगाना और हिमाचल में कांग्रेस सरकारें कैसे जनता से विश्वासघात कर रही हैं। ये आपको पंजाब में भी देखने को मिलेगा। जो वादे महाराष्ट्र में किए गए, उनका हाल दूसरे राज्यों में क्या है? इसलिए कांग्रेस के पाखंड को जनता ने खारिज कर दिया है। कांग्रेस ने जनता को गुमराह करने के लिए दूसरे राज्यों के अपने मुख्यमंत्री तक मैदान में उतारे। तब भी इनकी चाल सफल नहीं हो पाई। इनके ना तो झूठे वादे चले और ना ही खतरनाक एजेंडा चला।

साथियों,

आज महाराष्ट्र के जनादेश का एक और संदेश है, पूरे देश में सिर्फ और सिर्फ एक ही संविधान चलेगा। वो संविधान है, बाबासाहेब आंबेडकर का संविधान, भारत का संविधान। जो भी सामने या पर्दे के पीछे, देश में दो संविधान की बात करेगा, उसको देश पूरी तरह से नकार देगा। कांग्रेस और उसके साथियों ने जम्मू-कश्मीर में फिर से आर्टिकल-370 की दीवार बनाने का प्रयास किया। वो संविधान का भी अपमान है। महाराष्ट्र ने उनको साफ-साफ बता दिया कि ये नहीं चलेगा। अब दुनिया की कोई भी ताकत, और मैं कांग्रेस वालों को कहता हूं, कान खोलकर सुन लो, उनके साथियों को भी कहता हूं, अब दुनिया की कोई भी ताकत 370 को वापस नहीं ला सकती।



साथियों,

महाराष्ट्र के इस चुनाव ने इंडी वालों का, ये अघाड़ी वालों का दोमुंहा चेहरा भी देश के सामने खोलकर रख दिया है। हम सब जानते हैं, बाला साहेब ठाकरे का इस देश के लिए, समाज के लिए बहुत बड़ा योगदान रहा है। कांग्रेस ने सत्ता के लालच में उनकी पार्टी के एक धड़े को साथ में तो ले लिया, तस्वीरें भी निकाल दी, लेकिन कांग्रेस, कांग्रेस का कोई नेता बाला साहेब ठाकरे की नीतियों की कभी प्रशंसा नहीं कर सकती। इसलिए मैंने अघाड़ी में कांग्रेस के साथी दलों को चुनौती दी थी, कि वो कांग्रेस से बाला साहेब की नीतियों की तारीफ में कुछ शब्द बुलवाकर दिखाएं। आज तक वो ये नहीं कर पाए हैं। मैंने दूसरी चुनौती वीर सावरकर जी को लेकर दी थी। कांग्रेस के नेतृत्व ने लगातार पूरे देश में वीर सावरकर का अपमान किया है, उन्हें गालियां दीं हैं। महाराष्ट्र में वोट पाने के लिए इन लोगों ने टेंपरेरी वीर सावरकर जी को जरा टेंपरेरी गाली देना उन्होंने बंद किया है। लेकिन वीर सावरकर के तप-त्याग के लिए इनके मुंह से एक बार भी सत्य नहीं निकला। यही इनका दोमुंहापन है। ये दिखाता है कि उनकी बातों में कोई दम नहीं है, उनका मकसद सिर्फ और सिर्फ वीर सावरकर को बदनाम करना है।

साथियों,

भारत की राजनीति में अब कांग्रेस पार्टी, परजीवी बनकर रह गई है। कांग्रेस पार्टी के लिए अब अपने दम पर सरकार बनाना लगातार मुश्किल हो रहा है। हाल ही के चुनावों में जैसे आंध्र प्रदेश, अरुणाचल प्रदेश, सिक्किम, हरियाणा और आज महाराष्ट्र में उनका सूपड़ा साफ हो गया। कांग्रेस की घिसी-पिटी, विभाजनकारी राजनीति फेल हो रही है, लेकिन फिर भी कांग्रेस का अहंकार देखिए, उसका अहंकार सातवें आसमान पर है। सच्चाई ये है कि कांग्रेस अब एक परजीवी पार्टी बन चुकी है। कांग्रेस सिर्फ अपनी ही नहीं, बल्कि अपने साथियों की नाव को भी डुबो देती है। आज महाराष्ट्र में भी हमने यही देखा है। महाराष्ट्र में कांग्रेस और उसके गठबंधन ने महाराष्ट्र की हर 5 में से 4 सीट हार गई। अघाड़ी के हर घटक का स्ट्राइक रेट 20 परसेंट से नीचे है। ये दिखाता है कि कांग्रेस खुद भी डूबती है और दूसरों को भी डुबोती है। महाराष्ट्र में सबसे ज्यादा सीटों पर कांग्रेस चुनाव लड़ी, उतनी ही बड़ी हार इनके सहयोगियों को भी मिली। वो तो अच्छा है, यूपी जैसे राज्यों में कांग्रेस के सहयोगियों ने उससे जान छुड़ा ली, वर्ना वहां भी कांग्रेस के सहयोगियों को लेने के देने पड़ जाते।

साथियों,

सत्ता-भूख में कांग्रेस के परिवार ने, संविधान की पंथ-निरपेक्षता की भावना को चूर-चूर कर दिया है। हमारे संविधान निर्माताओं ने उस समय 47 में, विभाजन के बीच भी, हिंदू संस्कार और परंपरा को जीते हुए पंथनिरपेक्षता की राह को चुना था। तब देश के महापुरुषों ने संविधान सभा में जो डिबेट्स की थी, उसमें भी इसके बारे में बहुत विस्तार से चर्चा हुई थी। लेकिन कांग्रेस के इस परिवार ने झूठे सेक्यूलरिज्म के नाम पर उस महान परंपरा को तबाह करके रख दिया। कांग्रेस ने तुष्टिकरण का जो बीज बोया, वो संविधान निर्माताओं के साथ बहुत बड़ा विश्वासघात है। और ये विश्वासघात मैं बहुत जिम्मेवारी के साथ बोल रहा हूं। संविधान के साथ इस परिवार का विश्वासघात है। दशकों तक कांग्रेस ने देश में यही खेल खेला। कांग्रेस ने तुष्टिकरण के लिए कानून बनाए, सुप्रीम कोर्ट के आदेश तक की परवाह नहीं की। इसका एक उदाहरण वक्फ बोर्ड है। दिल्ली के लोग तो चौंक जाएंगे, हालात ये थी कि 2014 में इन लोगों ने सरकार से जाते-जाते, दिल्ली के आसपास की अनेक संपत्तियां वक्फ बोर्ड को सौंप दी थीं। बाबा साहेब आंबेडकर जी ने जो संविधान हमें दिया है न, जिस संविधान की रक्षा के लिए हम प्रतिबद्ध हैं। संविधान में वक्फ कानून का कोई स्थान ही नहीं है। लेकिन फिर भी कांग्रेस ने तुष्टिकरण के लिए वक्फ बोर्ड जैसी व्यवस्था पैदा कर दी। ये इसलिए किया गया ताकि कांग्रेस के परिवार का वोटबैंक बढ़ सके। सच्ची पंथ-निरपेक्षता को कांग्रेस ने एक तरह से मृत्युदंड देने की कोशिश की है।

साथियों,

कांग्रेस के शाही परिवार की सत्ता-भूख इतनी विकृति हो गई है, कि उन्होंने सामाजिक न्याय की भावना को भी चूर-चूर कर दिया है। एक समय था जब के कांग्रेस नेता, इंदिरा जी समेत, खुद जात-पात के खिलाफ बोलते थे। पब्लिकली लोगों को समझाते थे। एडवरटाइजमेंट छापते थे। लेकिन आज यही कांग्रेस और कांग्रेस का ये परिवार खुद की सत्ता-भूख को शांत करने के लिए जातिवाद का जहर फैला रहा है। इन लोगों ने सामाजिक न्याय का गला काट दिया है।

साथियों,

एक परिवार की सत्ता-भूख इतने चरम पर है, कि उन्होंने खुद की पार्टी को ही खा लिया है। देश के अलग-अलग भागों में कई पुराने जमाने के कांग्रेस कार्यकर्ता है, पुरानी पीढ़ी के लोग हैं, जो अपने ज़माने की कांग्रेस को ढूंढ रहे हैं। लेकिन आज की कांग्रेस के विचार से, व्यवहार से, आदत से उनको ये साफ पता चल रहा है, कि ये वो कांग्रेस नहीं है। इसलिए कांग्रेस में, आंतरिक रूप से असंतोष बहुत ज्यादा बढ़ रहा है। उनकी आरती उतारने वाले भले आज इन खबरों को दबाकर रखे, लेकिन भीतर आग बहुत बड़ी है, असंतोष की ज्वाला भड़क चुकी है। सिर्फ एक परिवार के ही लोगों को कांग्रेस चलाने का हक है। सिर्फ वही परिवार काबिल है दूसरे नाकाबिल हैं। परिवार की इस सोच ने, इस जिद ने कांग्रेस में एक ऐसा माहौल बना दिया कि किसी भी समर्पित कांग्रेस कार्यकर्ता के लिए वहां काम करना मुश्किल हो गया है। आप सोचिए, कांग्रेस पार्टी की प्राथमिकता आज सिर्फ और सिर्फ परिवार है। देश की जनता उनकी प्राथमिकता नहीं है। और जिस पार्टी की प्राथमिकता जनता ना हो, वो लोकतंत्र के लिए बहुत ही नुकसानदायी होती है।

साथियों,

कांग्रेस का परिवार, सत्ता के बिना जी ही नहीं सकता। चुनाव जीतने के लिए ये लोग कुछ भी कर सकते हैं। दक्षिण में जाकर उत्तर को गाली देना, उत्तर में जाकर दक्षिण को गाली देना, विदेश में जाकर देश को गाली देना। और अहंकार इतना कि ना किसी का मान, ना किसी की मर्यादा और खुलेआम झूठ बोलते रहना, हर दिन एक नया झूठ बोलते रहना, यही कांग्रेस और उसके परिवार की सच्चाई बन गई है। आज कांग्रेस का अर्बन नक्सलवाद, भारत के सामने एक नई चुनौती बनकर खड़ा हो गया है। इन अर्बन नक्सलियों का रिमोट कंट्रोल, देश के बाहर है। और इसलिए सभी को इस अर्बन नक्सलवाद से बहुत सावधान रहना है। आज देश के युवाओं को, हर प्रोफेशनल को कांग्रेस की हकीकत को समझना बहुत ज़रूरी है।

साथियों,

जब मैं पिछली बार भाजपा मुख्यालय आया था, तो मैंने हरियाणा से मिले आशीर्वाद पर आपसे बात की थी। तब हमें गुरूग्राम जैसे शहरी क्षेत्र के लोगों ने भी अपना आशीर्वाद दिया था। अब आज मुंबई ने, पुणे ने, नागपुर ने, महाराष्ट्र के ऐसे बड़े शहरों ने अपनी स्पष्ट राय रखी है। शहरी क्षेत्रों के गरीब हों, शहरी क्षेत्रों के मिडिल क्लास हो, हर किसी ने भाजपा का समर्थन किया है और एक स्पष्ट संदेश दिया है। यह संदेश है आधुनिक भारत का, विश्वस्तरीय शहरों का, हमारे महानगरों ने विकास को चुना है, आधुनिक Infrastructure को चुना है। और सबसे बड़ी बात, उन्होंने विकास में रोडे अटकाने वाली राजनीति को नकार दिया है। आज बीजेपी हमारे शहरों में ग्लोबल स्टैंडर्ड के इंफ्रास्ट्रक्चर बनाने के लिए लगातार काम कर रही है। चाहे मेट्रो नेटवर्क का विस्तार हो, आधुनिक इलेक्ट्रिक बसे हों, कोस्टल रोड और समृद्धि महामार्ग जैसे शानदार प्रोजेक्ट्स हों, एयरपोर्ट्स का आधुनिकीकरण हो, शहरों को स्वच्छ बनाने की मुहिम हो, इन सभी पर बीजेपी का बहुत ज्यादा जोर है। आज का शहरी भारत ईज़ ऑफ़ लिविंग चाहता है। और इन सब के लिये उसका भरोसा बीजेपी पर है, एनडीए पर है।

साथियों,

आज बीजेपी देश के युवाओं को नए-नए सेक्टर्स में अवसर देने का प्रयास कर रही है। हमारी नई पीढ़ी इनोवेशन और स्टार्टअप के लिए माहौल चाहती है। बीजेपी इसे ध्यान में रखकर नीतियां बना रही है, निर्णय ले रही है। हमारा मानना है कि भारत के शहर विकास के इंजन हैं। शहरी विकास से गांवों को भी ताकत मिलती है। आधुनिक शहर नए अवसर पैदा करते हैं। हमारा लक्ष्य है कि हमारे शहर दुनिया के सर्वश्रेष्ठ शहरों की श्रेणी में आएं और बीजेपी, एनडीए सरकारें, इसी लक्ष्य के साथ काम कर रही हैं।


साथियों,

मैंने लाल किले से कहा था कि मैं एक लाख ऐसे युवाओं को राजनीति में लाना चाहता हूं, जिनके परिवार का राजनीति से कोई संबंध नहीं। आज NDA के अनेक ऐसे उम्मीदवारों को मतदाताओं ने समर्थन दिया है। मैं इसे बहुत शुभ संकेत मानता हूं। चुनाव आएंगे- जाएंगे, लोकतंत्र में जय-पराजय भी चलती रहेगी। लेकिन भाजपा का, NDA का ध्येय सिर्फ चुनाव जीतने तक सीमित नहीं है, हमारा ध्येय सिर्फ सरकारें बनाने तक सीमित नहीं है। हम देश बनाने के लिए निकले हैं। हम भारत को विकसित बनाने के लिए निकले हैं। भारत का हर नागरिक, NDA का हर कार्यकर्ता, भाजपा का हर कार्यकर्ता दिन-रात इसमें जुटा है। हमारी जीत का उत्साह, हमारे इस संकल्प को और मजबूत करता है। हमारे जो प्रतिनिधि चुनकर आए हैं, वो इसी संकल्प के लिए प्रतिबद्ध हैं। हमें देश के हर परिवार का जीवन आसान बनाना है। हमें सेवक बनकर, और ये मेरे जीवन का मंत्र है। देश के हर नागरिक की सेवा करनी है। हमें उन सपनों को पूरा करना है, जो देश की आजादी के मतवालों ने, भारत के लिए देखे थे। हमें मिलकर विकसित भारत का सपना साकार करना है। सिर्फ 10 साल में हमने भारत को दुनिया की दसवीं सबसे बड़ी इकॉनॉमी से दुनिया की पांचवीं सबसे बड़ी इकॉनॉमी बना दिया है। किसी को भी लगता, अरे मोदी जी 10 से पांच पर पहुंच गया, अब तो बैठो आराम से। आराम से बैठने के लिए मैं पैदा नहीं हुआ। वो दिन दूर नहीं जब भारत दुनिया की तीसरी सबसे बड़ी अर्थव्यवस्था बनकर रहेगा। हम मिलकर आगे बढ़ेंगे, एकजुट होकर आगे बढ़ेंगे तो हर लक्ष्य पाकर रहेंगे। इसी भाव के साथ, एक हैं तो...एक हैं तो...एक हैं तो...। मैं एक बार फिर आप सभी को बहुत-बहुत बधाई देता हूं, देशवासियों को बधाई देता हूं, महाराष्ट्र के लोगों को विशेष बधाई देता हूं।

मेरे साथ बोलिए,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय!

वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम ।

बहुत-बहुत धन्यवाद।