New National Education Policy focuses on learning instead of studying and goes ahead of the curriculum to focus on critical thinking: PM
National Education Policy stresses on passion, practicality and performance: PM Modi
Education policy and education system are important means of fulfilling the aspirations of the country: PM Modi

ନମସ୍କାର!

ଆଦରଣୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମହୋଦୟ, ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳରେ ମୋର ସହଯୋଗୀ ରମେଶ ପୋଖରୀୟାଲ ନିଶଙ୍କ ମହାଶୟ, ସଞ୍ଜୟ ଧୋତ୍ରେ ମହାଶୟ, ଏହି ସମ୍ମେଳନରେ ଭାଗ ନେଇଥିବା ସମସ୍ତ ମାନନୀୟ ରାଜ୍ୟପାଳ, ଉପ-ରାଜ୍ୟପାଳ, ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ ସ୍ୱରୁପ ଦେବାରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ତୁଲାଇଥିବା ଡକ୍ଟର କସ୍ତୁରୀରଙ୍ଗନ ମହାଶୟ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଟିମ୍, ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର କୁଳପତି, ଶିକ୍ଷାବିତ୍ତ, ଭଦ୍ରବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଭଦ୍ର ମହିଳାଗଣ ।

ସର୍ବପ୍ରଥମେ, ମୁଁ ମାନନୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମହୋଦୟଙ୍କ ପ୍ରତି ନିଜର କୃତଜ୍ଞତା ବ୍ୟକ୍ତ କରୁଛି । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି ସନ୍ଦର୍ଭରେ, ଏହି ଆୟୋଜନ ହେଉଛି ବହୁତ ହିଁ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ, ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଶିକ୍ଷାଜଗତର ଶହ-ଶହ ବର୍ଷର ଅନୁଭବ, ଏକା ସହିତ ଏଠାରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ମୁଁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରୁଛି, ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଉଛି ।

ମାନ୍ୟବର,

ଦେଶର ଆଶା-ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ପୂରଣ କରିବାର ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇଥାଏ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା । ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ ଦ୍ୱାରା କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର, ରାଜ୍ୟ ସରକାର, ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥା, ସମସ୍ତେ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ଥାଆନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଠିକ୍ ଯେ ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ସରକାର, ତାଙ୍କର ହସ୍ତକ୍ଷେପ, ତାଙ୍କର ପ୍ରଭାବ, କମ୍ ରୁ ଅତି କମ୍ ହେବା ଦରକାର । ଶିକ୍ଷାନୀତି ସହିତ ଶିକ୍ଷକମାନେ ଯେତେ ଅଧିକ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ହେବେ, ଅଭିଭାବକ ଜଡ଼ିତ ହେବେ, ଛାତ୍ର-ଛାତ୍ରୀଗଣ ଯୋଡ଼ି ହେବେ, ତାହାର ପ୍ରସଙ୍ଗିକତା ଏବଂ ବ୍ୟାପକତା ଉଭୟ ସେତେ ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ବୃଦ୍ଧି ହେବ ।

ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଉପରେ ଚାରି ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଦେଶର ଲକ୍ଷ-ଲକ୍ଷ ଲୋକମାନେ, ସହରରେ ରହୁଥିବା ଲୋକମାନେ, ଗାଁରେ ରହୁଥିବା ଲୋକମାନେ, ଶିକ୍ଷାକ୍ଷେତ୍ର ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଅନୁଭବୀ ଲୋକମାନେ, ଏଥିପାଇଁ ନିଜର ମତାମତ ଦେଇଥିଲେ, ନିଜର ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ଶିକ୍ଷାନୀତିର ଯେଉଁ ଚିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା, ତାହାର ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବିନ୍ଦୁ ଉପରେ ମଧ୍ୟ 2 ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକମାନେ ନିଜର ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ । ଅର୍ଥାତ ଅଭିଭାବକ, ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଗଣ, ଶିକ୍ଷାବିତ୍ତ, ଶିକ୍ଷକ, ଶିକ୍ଷା ପରିଚାଳକ, ବୃତ୍ତିଧାରୀ, ସମସ୍ତେ ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ନିଜର ଯୋଗଦାନ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏତେ ଗଭୀର, ଏତେ ବ୍ୟାପକ, ଏତେ ପରିମାଣରେ ବିବିଧତାରେ ଭରି ରହିଥିବା ମନ୍ଥନ ପରେ ଏବେ ଏ ଯେଉଁ ଅମୃତ ବାହାରିଛି, ଏଥିପାଇଁ ହିଁ ଏବେ ଚାରିଆଡ଼େ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ସ୍ୱାଗତ ହେଉଛି ।

ଗାଁର କୌଣସି ଶିକ୍ଷକ ହୁଅନ୍ତୁ କିମ୍ବା କୌଣସି ବଡ଼-ବଡ଼ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ତ, ସମସ୍ତଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି, ନିଜର ହିଁ ଶିକ୍ଷାନୀତି ଭଳି ଲାଗୁଛି । ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ଏକ ଭାବନା ରହିଛି କି ପୂର୍ବ ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ଏହିସବୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବା ତ ମୁଁ ଦେଖିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲି । ଏହା ହେଉଛି ଏକ ବହୁତ ବଡ଼ କାରଣ କି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବାର, ଗ୍ରହଣ କରିବାର ମୂଳ କାରଣ ।

ଶିକ୍ଷାନୀତି କ’ଣ ହେବ, କିପରି ହେବ, ତାହାର ସ୍ୱରୂପ କ’ଣ ହେବ, ଏହା ସ୍ଥିର କରିବା ପରେ ଏବେ ଦେଶ ଆଉ ଏକ ପାଦ ଆଗକୁ ବଢ଼ିଛି । ଏବେ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ ନେଇ, ତାହାର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ନେଇ ବ୍ୟାପକ ବିଚାର ବିମର୍ଷ ଚାଲୁ ରହିଛି, ଆଲୋଚନା ଚାଲିଛି । ଏହି ବ୍ୟାପକ ବିଚାର ବିମର୍ଷ ଏଥିପାଇଁ ଜରୁରୀ କାରଣ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି –ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତି, କେବଳ ଲେଖା-ପଢ଼ାର ଉପାୟ ଅବା କୌଶଳରେ ହିଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ପାଇଁ ନୁହେଁ । ଏହି ନୀତି ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଭାରତର ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଜୀବନକୁ ନୂତନ ମାର୍ଗ ଦେବାକୁ ଯାଉଛି ।

ଏହି ନୀତି ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତର ସଂକଳ୍ପ ଏବଂ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଆକାର ଦେବାକୁ ଯାଉଛି । ବାସ୍ତବରେ ହେଉଛି, ଏହି ବଡ଼ ସଂକଳ୍ପ ପାଇଁ ଆମର ପ୍ରସ୍ତୁତି, ଆମର ସଚେତନତା ମଧ୍ୟ ସେତେ ହିଁ ବଡ଼ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଆପଣମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ମହାନୁଭବ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିର ସୂକ୍ଷ୍ମତାକୁ ଅଧ୍ୟୟନ କରି ସାରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏତେ ବଡ଼ ସଂସ୍କାରର ସୂକ୍ଷ୍ମତାଗୁଡ଼ିକୁ, ତାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉପରେ ନିରନ୍ତର କଥା ହେବା ଏବେ ସେତିକି ହିଁ ଆବଶ୍ୟକ । ସମସ୍ତ ସନ୍ଦେହ ଏବଂ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକୁ ସମାଧାନ କରି ହିଁ ଦେଶ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିକୁ ସଫଳତାପୂର୍ବକ ଲାଗୁ କରି ପାରିବ ।

ମାନ୍ୟବର,

ଆଜିର ଦୁନିଆ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଥିବା ଚାକିର, କାର୍ଯ୍ୟ ଶୈଳୀର ଗୁଣକୁ ନେଇ ବ୍ୟାପକ ଭାବେ ଚର୍ଚ୍ଚା କରୁଛନ୍ତି । ଏହି ନୀତି ଦେଶର ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଭବିଷ୍ୟତର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା, ଦୁଇଟି ଯାକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବ । ନୂତନ ଶିକ୍ଷାନୀତି, ପଢ଼ା ଅପେକ୍ଷା ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ଅଧିକ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛି କରୁଛି ଏବଂ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରୁ ଆଗକୁ ଯାଇ ସମୀକ୍ଷାତ୍ମକ ଚିନ୍ତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛି । ଏହି ନୀତିରେ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ଅଧିକ ପ୍ୟାସନ, ବାସ୍ତବିକତା ଉପରେ ଏବଂ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି । ଏଥିରେ ମୂଳସ୍ତର ଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷଣ ଏବଂ ଭାଷା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି । ଏଥିରେ ଶିକ୍ଷଣ ଫଳାଫଳ ଏବଂ ଶିକ୍ଷକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଧ୍ୟାନ ରହିଛି । ଏଥିରେ ଉପଲବ୍ଧ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟାୟନକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଛି । ଏଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ପଥ ଦେଖାଇ ଦିଆଯାଇଛି ।

ଏକ ପ୍ରକାରରେ ଦେଖିବା ତ ଏହା ହେଉଛି ଗୋଟିଏ ସାଇଜ୍ ଯାହା ସବୁରି ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ହେବ ଏହି ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ଆମର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବାହାରକୁ ବାହାର କରିବାର ହେଉଛି ଏକ ସୁଦୃଢ଼ ପ୍ରୟାସ । ଆଉ ଆପଣ ସମସ୍ତେ, ଯେଉଁ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହା ଅନୁଭବ କରୁଛନ୍ତି କି ଏହି ପ୍ରୟାସ, ହେଉଛି ଅସମାନ୍ୟ, ସାମାନ୍ୟ ନୁହେଁ । ବିଗତ ଦଶକମାନଙ୍କରେ ଆମର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଯେଉଁ ତ୍ରୁଟିବିଚ୍ୟୁତି ଆମମାନଙ୍କୁ ଦେଖାଯାଉଥିଲା, ଯେଉଁ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଆମମାନଙ୍କୁ ଅନୁଭବ ହେଉଥିଲା, ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଏହି ନୀତିରେ ବିସ୍ତାର ଭାବେ ଚର୍ଚ୍ଚା କରାଯାଇଛି । ଏବେ ଯେପରି ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି କଥା ଉଠୁଥିଲା ଯେ ଆମ ପିଲାମାନେ ବ୍ୟାଗ ଏବଂ ବୋର୍ଡ ପରୀକ୍ଷାରେ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ, ପରିବାର ଏବଂ ସମାଜର ଚାପରେ ଦିନକୁ ଦିନ ଦବି ଯାଉଥିଲେ, ଏହି ନୀତିରେ ଏଇସବୁ ସମସ୍ୟାକୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ  ଢ଼ଙ୍ଗରେ ସମାଧାନ କରାଯାଇଛି । ଆମର ଏଠାରେ ତ କୁହାଯାଇଥାଏ କି ‘ୟା ବିଦ୍ୟା ଯା ବିମୁକ୍ତୟେ ।’ ଅର୍ଥାତ ତାହା ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଆନ୍ଦୋଳିତ କରି ମନକୁ ମୁକ୍ତ କରିଥାଏ ।

ଯେତେବେଳେ ମୌଳିକ ସ୍ତରରେ ହିଁ ପିଲାଟିକୁ ତାହାର ସଂସ୍କୃତି, ଭାଷା ଏବଂ ପରମ୍ପରା ସହିତ ଯୋଡ଼ା ଯିବ, ତେବେ ଶିକ୍ଷା ନିଜକୁ ନିଜ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହେବ, ସହଜ ହେବ ଏବଂ ଛୋଟପିଲାର ମନ ନିଜେ ତା’ ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଯିବ । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ଆମର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥରେ ବିନା ଚାପରେ, ବିନା ଅଭାବରେ ଏବଂ ବିନା ପ୍ରଭାବରେ ଶିଖିବାକୁ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ମୂଲ୍ୟକୁ ଆମର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଂଶ କରାଯାଇଛି । ଯେଭଳି ବିଭାଗକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ପିଲାମାନଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ରହୁଥିଲା, ଏବେ ତାହାକୁ ଦୂର କରି ଦିଆଯାଇଛି ।

ଏବେ ଆମର ଯୁବକମାନେ ନିଜ ଆଗ୍ରହ, ଅନୁସାରେ ନିଜ ଦକ୍ଷତା ଅନୁସାରେ ପାଠ ପଢ଼ି ପାରିବେ । ନଚେତ ପୂର୍ବରୁ ଏହା ହେଉଥିଲା ଯେ ଚାପଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ନିଜ କ୍ଷମତା ବାହାରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ବିଭାଗକୁ ବାଛି ନେଉଥିଲା ଆଉ ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ  ଅନୁଭବ କରୁଥିଲା ସେତେବେଳକୁ ବହୁତ ବିଳମ୍ବ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ପରିଣାମ ଏହା ହେଉଥିଲା କି ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ଥକି ଯାଇ ହାରି ଯାଇ ଅଧାରୁ ପାଠ ଛାଡ଼ି ଦେଉଥିଲା ଅବା ପୁଣି ଯେମିତି ସେମିତି ଡିଗ୍ରୀ ଶେଷ କରି ନେଉଥିଲା । ଏହାଦ୍ୱାରା କି ପ୍ରକାରର ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ଆମ ଦେଶରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିଲା, ଏହା କେତେଗୁଡ଼ିଏ ସମସ୍ୟାର ମୂଳ କାରଣ ଥିଲା । ମୁଁ ବୁଝାଉଛି । ମୋଠାରୁ ଅଧିକ ଆପଣମାନେ ଭଲ ଭାବେ ଜାଣନ୍ତି । ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ, ଏଭଳି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ ନିଶ୍ଚୟ ଅଛି, ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅଫ୍ କେଡିଟ୍ ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ବହୁତ ଲାଭ ମିଳିବ ।

ମାନ୍ୟବର,

ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ନିର୍ମାଣ କରିବା ପାଇଁ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଦକ୍ଷ ହେବାର ବହୁତ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । କମ୍ ବୟସରୁ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳିଲେ ହିଁ ଆମ ଯୁବକମାନଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବ । ବାସ୍ତବିକ ଶିକ୍ଷଣ ଦ୍ୱାରା ଆମର ଯୁବ ସାଥୀଙ୍କର ନିଯୁକ୍ତି ହେବାର କ୍ଷମତା ଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ, ବିଶ୍ୱ ନିଯୁକ୍ତି ବଜାରରେ ଚାକିରୀରେ ମଧ୍ୟ ଆମର ଭାଗିଦାରୀ ଅଧିକ ହେବ । ଆମର ଏଠାରେ କୁହାଯାଇଛି କି – ‘ଆ ନୋ ଭଦ୍ରାଃ କ୍ରତବୋ ୟନ୍ତୁ ବିଶ୍ୱତଃ ।’ ଅର୍ଥାତ ଉତ୍ତମ ବିଚାର ଯେଉଁ ଦିଗରୁ ମଧ୍ୟ ଆସେ ତାହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଦରକାର । ଭାରତ ତ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଜ୍ଞାନର ଏକ ବିଶ୍ୱ କେନ୍ଦ୍ର ରହି ଆସିଛି । ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତକୁ ଆମେ ଏକ ଜ୍ଞାନକେନ୍ଦ୍ରୀକ ଅର୍ଥନୀତି କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସରତ ଅଛୁ । ନୂତନ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଏହି ସଂକଳ୍ପକୁ ସିଦ୍ଧ କରିବା ଦିଗରେ ହେଉଛି ଏକ ବହୁତ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ ।

ନୂତନ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ପ୍ରତିଭା ପଳାୟନ କୁ ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ଏବଂ ସାମାନ୍ୟରୁ ସାମାନ୍ୟ ପରିବାରର ଯୁବକଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଅନୁଷ୍ଠାନର କ୍ୟାମ୍ପସ ଭାରତରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାର ରାସ୍ତା ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରିଛି । ଯେତେବେଳେ ଦେଶରେ ହିଁ ଅନ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ତରର ଶ୍ରେଷ୍ଠ କ୍ୟାମ୍ପସ ଖୋଲିବ, ତେବେ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ବାହାରକୁ ଯିବାର ପ୍ରବୃତି ମଧ୍ୟ କମ୍ ହେବ ଏବଂ ଆମର ନିଜ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦିତା ମୂଳକ ହୋଇପାରିବ । ଏହାର ଆଉ ଏକ ଦିଗ ମଧ୍ୟ ହେଉଛି ଅନ୍ ଲାଇନ୍ ଶିକ୍ଷା, ଯାହାଦ୍ୱାରା ପଢ଼ିବା ଓ ଲେଖିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ହେଉ ଅବା ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ, ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ସୀମା ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଇଥାଏ ।

ମାନନୀୟ,

ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏତେ ବ୍ୟାପକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଏକ ନୂତନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଦିଗରେ ଆମେ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛୁ, ତେବେ କିଛି ଶଙ୍କା, ଆଶଙ୍କା ରହିବା ହେଉଛି ସ୍ୱାଭାବିକ କଥା । ମାତା-ପିତାଙ୍କୁ ଲାଗୁଥିବ କି ଯଦି ଏତେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ମିଳିବ, ଯଦି ବିଭାଗ ଶେଷ ହୋଇଯିବ ତ ଆଗକୁ ସେମାନେ କିପରି କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇ ପାରିବେ, ସେମାନଙ୍କ ପିଲାଙ୍କ କ୍ୟାରିୟର କ’ଣ ହେବ? ପ୍ରଫେସର, ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଥିବ କି ସେମାନେ କିଭଳି ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ପାରିବେ? ଏହି ପ୍ରକାରର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ କିଭଳି ପରିଚାଳିତ ହେବ?

ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଖରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଥିବ, ଯାହା ଉପରେ ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଚର୍ଚ୍ଚା କରୁଥିବେ । ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ସହିତ ଅଧିକ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛି । ଯେପରି ଏଥିରେ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସଜ୍ଜିକରଣ କିପରି ହୋଇ ପାରିବ? ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ ପାଠ୍ୟଖସଡ଼ା ଏବଂ ବିଷୟବସ୍ତୁ କିପରି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ପାରିବ? ପାଠାଗାରକୁ ନେଇ ଡିଜିଟାଲ୍ ଏବଂ ଅନଲାଇନ୍ ସୂଚୀପତ୍ର ଏବଂ ପଢ଼ିବାକୁ ନେଇ ଯେଉଁ କଥା ଏଥିରେ ସ୍ଥାନୀତ କରାଯାଇଛି, ତାହା ଉପରେ କିଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ ହେବ? କେଉଁଠାରେ ସାଧନ-ସଂସାଧନର ଅଭାବରୁ ଆମେ ନିଜ ଲକ୍ଷ୍ୟଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯିବା ନାହିଁ ତ? ପ୍ରଶାସନକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଶ୍ନ ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ରହିବା ସ୍ୱାଭାବିକ କଥା । ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନ ମଧ୍ୟ ହେଉଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।

ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ମିଳିମିଶି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛୁ । ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ତରଫରୁ ମଧ୍ୟ ବାରମ୍ବାର ଆଲୋଚନା ଜାରି ରହିଛି । ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ହିତଧାରକଙ୍କ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା, ସମସ୍ତ ରାୟକୁ, ମତାମତକୁ ଖୋଲା ମନରେ ଶୁଣାଯାଉଛି । ଶେଷରେ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମିଳିମିଶି ସମସ୍ତ ଶଙ୍କା ଏବଂ ଆଶଙ୍କାର ସମାଧାନ କରିବାର ଅଛି । ଯେଉଁ ପ୍ରକାରର ନମନୀୟତାର ଦୃଷ୍ଟୀଭଙ୍ଗୀକୁ ନେଇ ଏହି ନୀତି ଆସିଛି, ସେହି ପ୍ରକାରର ସର୍ବାଧିକ ନମନୀୟତା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାରେ ଦେଖାଇବାକୁ ହେବ ।

ଏହି ଶିକ୍ଷାନୀତି, ସରକାରଙ୍କର ଶିକ୍ଷାନୀତି ନୁହେଁ, ଏହା ହେଉଛି ଦେଶର ଶିକ୍ଷାନୀତି । ଯେଭଳି ବିଦେଶ ନୀତି କୌଣସି ସରକାରଙ୍କ ନୀତି ନୁହେଁ, ଦେଶର ବିଦେଶ ନୀତି ହୋଇଥାଏ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନୀତି କୌଣସି ସରକାରଙ୍କ ନୀତି ନୁହେଁ, ଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ନୀତି ହୋଇଥାଏ, ସେହିପରି ଶିକ୍ଷାନୀତି ମଧ୍ୟ ଯେ କେଉଁ ସରକାର ଅଛନ୍ତି, କାହାର ସରକାର ଅଛି, କିଏ ବସିଛି, କିଏ ବସିନାହିଁ, ସେହି ଆଧାରରେ ଚାଲି ନଥାଏ, ଶିକ୍ଷାନୀତି ହେଉଛି ଦେଶର ନୀତି । ଆଉ ଏଥିପାଇଁ 30 ବର୍ଷ ପରେ, ୟାଭିତରେ କେତେ ସରକାର ଆସିଲେ, କାରଣ ଏହି ସରକାର କୌଣସି ବନ୍ଧନରେ ବାନ୍ଧି ହୋଇ ନାହାଁନ୍ତି, ଏମାନେ ଦେଶର ଆକାଂକ୍ଷା ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଅଛନ୍ତି ।

ମାନନୀୟ,

ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୀତିରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବଦଳୁଥିବା ସମୟକୁ ଦେଖି ଭବିଷ୍ୟତକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି । ଯେତେ ଯେତେ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ଗାଁ-ଗାଁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହେଉଛି, ଦେଶର ଗରୀବରୁ ଗରୀବ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବଂଚିତ, ପଛୁଆ, ଆଦିବାସୀଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଧୁନିକ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ପହଂଚିବାରେ ଲାଗିଛି, ଯେତେ ଯେତେ ସୂଚନା ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାହାର ଉପଲବ୍ଧô ମଧ୍ୟ ବଢ଼ୁଛି ।

ଆଜି ମୁଁ ଦେଖୁଛି କି ଭିଡିଓ ବ୍ଲଗ ମାଧ୍ୟମରେ, ଭିଡିଓ ଷ୍ଟ୍ରିମିଂ ସାଇଟରେ ଅନେକ ଯୁବସାଥୀ ଏଭଳି-ଏଭଳି ଚ୍ୟାନେଲ ଚଲାଉଛନ୍ତି, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଷୟର ଏଭଳି ଉନ୍ନତ କୋଚିଂ ଉପଲବ୍ଧ କରାଉଛନ୍ତି, ଯାହା ବିଷୟରେ ଆଗରୁ ଗରିବ ଘରର ବାଳକ କିମ୍ବା ବାଳିକା ଚିନ୍ତା ମଧ୍ୟ କରି ପାରୁ ନଥିଲେ । ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଂଚିପାରୁଥିବା ଏହି ପହଂଚ ଦ୍ୱାରା ଆଂଚଳିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଅସନ୍ତୁଳନର ଏକ ବହୁତ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି । ଆମର ଦାୟିତ୍ୱ ହେଉଛି ଆମେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବୈଷୟିକ ସମାଧାନକୁ ଅଧିକ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ।

ମାନ୍ୟବର,

କୌଣସି ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସେତିକି ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିକରଣ ହୋଇପାରିବ, ଯେତିକି ଉନ୍ନତ ତାହାର ପ୍ରଶାସନିକ ମଡେଲ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ଶିକ୍ଷା ସହିତ ଜଡ଼ିତ ପ୍ରଶାସନକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ଏହି ନୀତି ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ । ଏହି ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି ଯେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାର ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଦିଗ, ସେ ହୁଏତ ଶୈଖିକ ହେଉ, ବୈଷୟିକ ହେଉ, ଧନ୍ଧାମୂଳକ ହେଉ, ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଶିକ୍ଷାକୁ ସ୍ଥାଣୁ ଅବସ୍ଥାରୁ ବାହାରକୁ ବାହାର କରାଯାଉ । ପ୍ରଶାସନିକ ସ୍ତରକୁ କମରୁ ଅତିକମ୍ ରଖାଯାଉ, ସେଥିରେ ଅଧିକ ସମନ୍ୱୟ  ରହୁ, ଏହି ପ୍ରୟାସ ମଧ୍ୟ ଏଇ  ନୀତି ମାଧ୍ୟମରେ କରାଯାଇଛି । ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ନୀତି ଜରିଆରେ, ଅଧିକ ସରଳ,ଏବଂ ମୁଖ୍ୟ ଧାରାକୁ ଅଣାଯିବ ।

ଗ୍ରେଡେଡ ସ୍ୱୟତତାର ପରିକଳ୍ପନାର ପଛରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରୟାସ ରହିଛି ଯେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟରେ ସୁସ୍ଥ ପ୍ରତିଯୋଗୀତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯାଉ ଏବଂ ଯେଉଁ ସଂସ୍ଥାନ ଉନ୍ନତ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବେ, ତାଙ୍କୁ ପୁରସ୍କୃତ କରାଯିବ । ଏବେ ଏହା ହେଉଛି ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର ସାମୁହିକ ଦାୟିତ୍ୱ ଯେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି (ଏନଇପି-2020)ର ଏହି ଭାବନାକୁ ଆମେ କଥା ଓ ଉତ୍ସାହ ସହକାରେ ଲାଗୁ କରି ପାରିବା । ମୋର ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବିଶେଷ ଅନୁରୋଧ ଯେ 25 ଡିସେମ୍ବର ପୂର୍ବରୁ ନିଜ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ, କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଂଚଳର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ଏହି ପ୍ରକାରର ଭର୍ଚୁଆଲ ସମ୍ମିଳନୀର ଆୟୋଜନ କରାଯାଉ । ପ୍ରୟାସ ଏହା ହେଉଛି କି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିକୁ ନେଇ ଆମେ ନିରନ୍ତର ଭାବେ ବୁଝାଇ ଚାଲିବା, ଆମର ବୁଝିବା ଶକ୍ତି ଉନ୍ନତ ହେଉ, ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ହେଉ । ଆପଣମାନେ ନିଜର ସମୟ ବାହାର କରି ଆସିଥିବାରୁ ଆପଣମାନଙ୍କୁ ପୁଣି ଥରେ କୃତଜ୍ଞତା ଜ୍ଞାପନ କରୁଛି ।

ମୁଁ ଆଦରଣୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମହୋଦୟଙ୍କ ନିକଟରେ ପୁନର୍ବାର କୃତଜ୍ଞତା ଜ୍ଞାପନ କରୁଛି । ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବହୁତ-ବହୁତ ଶୁଭକାମନା ।

ଧନ୍ୟବାଦ!!!

Explore More
୭୮ତମ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ

ଲୋକପ୍ରିୟ ଅଭିଭାଷଣ

୭୮ତମ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।