Quote“ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ହେଉଛି ଭାରତର ଦର୍ଶନ ଏବଂ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି”
Quote“ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭାରତର ନବନିର୍ମାଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାର୍ସୀ ଭଉଣୀ ଏବଂ ଭାଇମାନଙ୍କ ଅବଦାନ ବହୁତ ଅଧିକ”
Quote“ଗଣମାଧ୍ୟମର ଯେତିକି ସମାଲୋଚନା କରିବାର ଅଧିକାର ଅଛି, ସମାନ ଭାବେ ସକାରାତ୍ମକ ଖବର ସାମ୍ନାକୁ ଆଣିବା ମଧ୍ୟ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟିତ୍ୱ ଅଟେ”
Quoteମହାମାରୀର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟମର ସକରାତ୍ମକ ଅବଦାନ ଭାରତକୁ ବହୁତ ସହାୟତା କରିଛି”

ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ରାଜ୍ୟପାଳ ଶ୍ରୀ ଭଗତ ସିଂହ କୋଶିୟାରୀ ଜୀ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ ଜୀ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ପ୍ରତିପକ୍ଷ ନେତା ଶ୍ରୀ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫର୍ଣ୍ଣଡବିସ୍ ଜୀ, ମୁମ୍ବାଇ ସମଚାରର ପରିଚାଳନା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏଚ୍ ଏନ୍ କାମା ଜୀ, ଶ୍ରୀ ମେହରବାନ କାମା ଜୀ, ସମ୍ପାଦକ ଭାଇ ନିଲେଶ ଦେବ ଜୀ, ଖବରକାଗଜ ସହିତ ସଂମ୍ପୃକ୍ତ ସମସ୍ତ ବନ୍ଧୁଗଣ, ଭଦ୍ର ମହିଳା ଏବଂ ଭଦ୍ର ବ୍ୟକ୍ତି ମାନେ!

ପ୍ରଥମେ ନିଲେଶ ଭାଇ ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତାହାକୁ ମୁଁ ବିରୋଧ କରୁଛି, ସେ କହିଲେ ଯେ, ଭାରତ ଭାଗ୍ୟ ବିଧାତା, କିନ୍ତୁ ଭାରତ ଭାଗ୍ୟ ବିଧାତା ହେଉଛନ୍ତି ଜନତା ଜନାର୍ଦ୍ଦନ, ଏ ଦେଶର ୧୩୦ କୋଟି ଦେଶବାସୀ ଅଟନ୍ତି, ମୁଁ କେବଳ ସେବକ ମାତ୍ର ।

ମୋ ମନରେ ବିଚାର ଆସୁଛି ଯେ, ଆଜି ମୁଁ ଯଦି ଏଠାକୁ ଆସି ନଥାନ୍ତି, ତେବେ ବହୁତ କିଛି ହରେଇ ଦେଇଥାନ୍ତି । କାରଣ ଯଦି ଏଠାରୁ ଦେଖିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କରୁଛି, ତେବେ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଜଣାଶୁଣା ଚେହେରା ମୋତେ ଦେଖା ଯାଉଛି । ଏତେ ସବୁ ଲୋକ ମାନଙ୍କର ଦର୍ଶନ କରିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିବା ଠାରୁ ବିଶେଷ ଆନନ୍ଦର ଅବସର ଆଉ କ’ଣ ହୋଇ ପାରିବ ।  ସେଠାରୁ ଅନେକ ହାତ ଉପରକୁ କରି ମୋତେ ଅଭିବାଦନ ଜଣାଉଛନ୍ତି ।

|

ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ସମସ୍ତ ପାଠକ ବୃନ୍ଦ, ସାମ୍ବାଦିକ ଗଣ ଏବଂ କର୍ମଚାରୀ ମାନଙ୍କୁ ମୁଁ ଏହି ଐତିହାସିକ ଖବରକାଗଜର ଦୁଇ ଶହ ବର୍ଷ ପୂରଣ ଅବସରରେ ହାର୍ଦ୍ଦିକ ଶୁଭ କାମନା ଜଣାଉଛି!! ଏହି ଦୁଇ ଶତାବ୍ଦୀ ମଧ୍ୟରେ ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ଅନେକ ପିଢ଼ିର ଲୋକ ମାନଙ୍କୁ, ଅନେକ ସରକାରଙ୍କୁ ସ୍ୱର ଦେଇଛି । ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ମଧ୍ୟ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ସ୍ୱର ଦେଇଛି ଏବଂ ପୁଣି ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ୭୫ ବର୍ଷର ଖବରକୁ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତ ବର୍ଗର ପାଠକ ମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଂଚାଇଛି ।  ଭାଷାର ମାଧ୍ୟମ ଯଦିଓ ଗୁଜରାଟୀ ରହି ଆସିଛି, କିନ୍ତୁ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଜାତୀୟ ସ୍ତରର ରହିଛି । ବିଦେଶୀ ମାନଙ୍କର ପ୍ରଭାବରେ ଯେତେବେଳେ ଏହି ସହର ବମ୍ବେ ହୋଇ ଥିଲା, ବମ୍ବେଇ ହୋଇ ଥିଲା, ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଖବରକାଗଜ ନିଜର ଆଂଚଳିକ ସଂଯୋଗକୁ ଭାଙ୍ଗି ନ ଥିଲା । ଏହା ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ମୁମ୍ବାଇର ସାଧାରଣ ଲୋକ ମାନଙ୍କର ଖବରକାଗଜ ଥିଲା, ଏବଂ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଏହା ମୁମ୍ବାଇବାସୀଙ୍କର ଖବରକାଗଜ ଅଟେ – ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର! ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପାଦକ, ମହେରଜୀ ଭାଇଙ୍କର ଲେଖା ସେହି ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପଢ଼ା ଯାଉଥିଲା । ଏହି ଖବରକାଗଜରେ ଛପା ହୋଇଥିବା ଖବର ଗୁଡିକ ସର୍ବଦା ପ୍ରାମାଣିକତା ସନ୍ଦେହର ଉପରେ ରହି ଆସିଛି । ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ୍ ମଧ୍ୟ ସର୍ବଦା ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ଉଦାହରଣ ଦେଉଥିଲେ । ଆଜି ଏଠାରେ ଯେଉଁ ପୋଷ୍ଟାଲ୍ (ଡାକ ବିଭାଗୀୟ) ଷ୍ଟାମ୍ପ୍ ଉନ୍ମୋଚନ ହୋଇଛି, ଯେଉଁ ପୁସ୍ତକର ପ୍ରଚ୍ଛଦ ଉନ୍ମୋଚନ ହୋଇଛି, ଯେଉଁ ଡକ୍ୟୁମେଂଟାରି (ବୃତ ଚିତ୍ର) ପ୍ରଦର୍ଶନ କରା ଯାଇଛି, ତାହା ମାଧ୍ୟମରେ ଆପଣ ମାନଙ୍କର ଏହି ଅଦ୍ଭୁତ ଯାତ୍ରା ଦେଶ ଏବଂ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପହଂଚିବାକୁ ଯାଉଛି ।

ସାଥୀଗଣ,

ଆଜିର ସମୟରେ ଯେତେବେଳେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଏହା ଶୁଣୁଛେ ଯେ, କୌଣସି ଖବରକାଗଜ ୨୦୦ ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇ ଚାଲିଛି, ସେତେବେଳେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବା ସ୍ୱାଭାବିକ କଥା । ଆପଣ ଦେଖନ୍ତୁ, ଯେତେବେଳେ ଏହି ଖବରକାଗଜ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ରେଡିଓର ଆବିଷ୍କାର ହୋଇ ନ ଥିଲା, ଟେଲିଭିଜନ୍‌ର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁ ନାହିଁ । ଗତ ୨ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଅନେକ ଥର ୧୦୦ ବର୍ଷ ତଳେ ବ୍ୟାପି ଥିବା ସ୍ପାନିସ୍ ଫ୍ଲୁ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଏହି ଖବରକାଗଜ ସେହି ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରୀୟ ମହାମାରୀର ୧୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ପରିବର୍ତିତ ହେଉଥିବା ସମୟରେ ଯେତେବେଳେ ଏମିତି ତଥ୍ୟ ଆଗକୁ ଆସିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଆଜି ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ୨୦୦ ବର୍ଷ ପୂରଣ ହେବାର ମହତ୍ୱ ଆହୁରି ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝି ହୋଇଥାଏ ।  ଆହୁରି ଏହା ମଧ୍ୟ ବହୁତ ଖୁସିର କଥା ଯେ, ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ୨୦୦ ବର୍ଷ ଏବଂ ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତାର ୭୫ ବର୍ଷର ସଂଯୋଗ ଚଳିତ ବର୍ଷ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଏଥି ପାଇଁ ଆଜିର ଏହି ଅବସରରେ ଆମେ କେବଳ ଭାରତର ସାମ୍ବାଦିକତାର ଉଚ୍ଚ ମାନଦଣ୍ଡ ଗୁଡିକୁ, ରାଷ୍ଟ୍ର ଭକ୍ତି ସହିତ ଯୋଡି ହୋଇ ରହିଥିବା ସାମ୍ବାଦିକତାର ଉତ୍ସବକୁ ପାଳନ କରୁ ନାହେଁ, ପ୍ରକାରାନ୍ତରେ ଏହି ଆୟୋଜନ ମଧ୍ୟ ଆଜାଦୀ (ସ୍ୱାଧୀନତା)ର ଅମୃତ ମହୋତ୍ସବର ମଧ୍ୟ ଶୋଭା ବର୍ଦ୍ଧନ କରୁଛି ।  ଯେଉଁ ସଂସ୍କାର ସମୂହ, ଯେଉଁ ସଙ୍କଳ୍ପ ଗୁଡିକୁ ନେଇ ଆପଣ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଛନ୍ତି, ମୋର ଅତୁଟ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ଯେ, ଦେଶକୁ ସଚେତନ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଆପଣଙ୍କର ଏହି ମହାଯଜ୍ଞ, ବିନା ବୌଣସି ବାଧାରେ ଏହି ଭଳି ଭାବେ ଆଗକୁ ଜାରି ରହିବ ।

|

ସାଥୀଗଣ,

ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର କେବଳ ଏକ ଖବରର ମାଧ୍ୟମ ନୁହେଁ, ଏହା ଏକ ଐତିହ୍ୟ/ ଅମାନତ ଅଟେ । ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ଭାରତର ଦର୍ଶନ ଅଟେ, ଭାରତର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ଅଟେ । ଭାରତ କିଭଳି ଅନେକ ଝଡଝଞ୍ଜା ଆସିବା ସତ୍ୱେ, ଅଟଳ ରହିଛି, ତାହାର ଝଲକ ଆମକୁ ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ସମୟ – କାଳ ପରିସ୍ଥିତିର ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ପରିବର୍ତନ ସହିତ ଭାରତ ନିଜକୁ ପରିବର୍ତିତ କରିଛି, କିନ୍ତୁ ନିଜର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଗୁଡିକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିଛି । ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ନୂତନ ପରିବର୍ତନକୁ ନିଜ ଭିତରେ ଧାରଣ କରିଛି । ସପ୍ତାହରେ ଥରେ, ସପ୍ତାହରେ ଦୁଇ ଥର, ପୁଣି ଦୈନିକ ଏବଂ ଏବେ ପୁଣି ଡିଜିଟାଲ୍‌, ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ପରିବର୍ତିତ ପରିସ୍ଥତିରେ, ନିଜର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଉପରେ ଗର୍ବ କରି, କିଭଳି ପରିବର୍ତନ ଗୁଡିକୁ ଅଙ୍ଗୀକାରବଦ୍ଧ କରା ଯାଇ ପାରିବ, ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ଖବରକାଗଜ ହେଉଛି ତାହାର ଏକ ପ୍ରମାଣ ।

ସାଥୀଗଣ,

ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ଯେତେବେଳେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଅନ୍ଧକାର ଘନେଇବାରେ ଲାଗିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଗୁଜରାଟୀ ଭଳି ଭାରତୀୟ ଭାଷାରେ ଖବରକାଗଜ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଏତେ ସହଜ ମଧ୍ୟ ନ ଥିଲା । ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ସେହି ସମୟରେ ଭାଷା ସାମ୍ବାଦିକତାକୁ ବ୍ୟାପକ କରି ପାରିଥିଲା । ଏହାର ସଫଳତା ଏହି ସବୁକୁ ମାଧ୍ୟମ କରିଥିଲା । ଲୋକମାନ୍ୟ ତିଳକ ଜୀ କେଶରୀ ଏବଂ ମରାଠା ସାପ୍ତାହିକୀ ଖବରକାଗଜ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିଥିଲେ । ସୁବ୍ରମଣ୍ୟମ୍ ଭାରତୀଙ୍କର କବିତା ଗୁଚ୍ଛ, ତାଙ୍କର ଲେଖା ଗୁଡିକ ବିଦେଶୀ ମାନଙ୍କର କ୍ଷମତା ଉପରେ ଶକ୍ତ ପ୍ରହାର କରିଥିଲା ।

ସାଥୀଗଣ,

ଗୁଜରାଟୀ ସାମ୍ବାଦିକତା ମଧ୍ୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନର ବହୁତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ଫର୍ଦ୍ଦୁନ୍‌ଜୀ ଗୁଜରାଟୀ ସାମ୍ବାଦିକତାର ଏକ ସଶକ୍ତ ଭିତିଭୂମି ତିଆରି କରିଥିଲେ । ମାହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରୁ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଖବରକାଗଜ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଓପିନିୟନ୍ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହାର ସମ୍ପାଦକ ଜୁନାଗଡର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ମନସୁଖ ଲାଲ୍ ନାଜର ଥିଲେ । ଏହା ପରେ ପୂଜ୍ୟ ବାପୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସମ୍ପାଦକ ରୂପରେ ଗୁଜରାଟୀ ଖବରକାଗଜ ନବଜୀବନର ଦାୟିତ୍ୱ ସମ୍ଭାଳି ଥିଲେ, ଯାହାକୁ ଇନ୍ଦୁଲାଲ୍ ୟାଗ୍ନିକ୍ ଜୀ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଏକ ସମୟରେ, ଏ. ଡି. ଗୋରୱାଲାଙ୍କର ଓପିନିୟନ୍ ଦିଲ୍ଲୀରେ କ୍ଷମତାର ଗଳିରେ ବହୁତ ଲୋକପ୍ରିୟ ଥିଲା । ଜରୁରୀ କାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟରେ ସେନ୍‌ସରସିପ୍ (କଟକଣା) ଚାଲିଥିବା ଯୋଗୁଁ  ଯେଉଁ ପ୍ରତିବନ୍ଧ ଲାଗିଥିଲା, ସେହି ସମୟରେ ଏହାର ସାଇକ୍ଲୋଷ୍ଟାଇଲ୍ ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା ।  ସ୍ୱାଧୀନତାର ଆନ୍ଦୋଳନ ହେଉ କିମ୍ବା ପୁନଶ୍ଚ ଲୋକତନ୍ତ୍ରର ପୁର୍ନସ୍ଥାପନା, ସର୍ବଦା ସାମ୍ବାଦିକତାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହି ଆସିଛି । ଏଥିରେ ଗୁଜରାଟୀ ସାମ୍ବାଦିକତାର ଭୂମିକା ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ଅଟେ ।

|

ସାଥୀଗଣ

ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅମୃତ କାଳରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଗୁଡିକର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିବାର ଅଛି । ଯେଉଁ ଭାଷାକୁ ନେଇ ଆମେ ବଂଚିଛେ, ଯେଉଁ ଭାଷା ସମ୍ପର୍କରେ ଆମେ ଚିନ୍ତା କରୁଛେ, ଏବେ ତାହା ମାଧ୍ୟମରେ ଆମେ ଦେଶର ସୃଜନଶୀଳତାକୁ ଆହୁରି ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛେ । ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ସହିତ ନୂତନ ଶିକ୍ଷା ନୀତିରେ ଡାକ୍ତରୀ ପାଠ ପଢ଼ା ହେଉ, ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷାର ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ହେଉ, ସେସବୁକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ବିକଳ୍ପ ଦିଆ ଯାଇଛି । ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ସହିତ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଗୁଡିକ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଶ୍ୱର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବିଷୟ ବସ୍ତୁର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରା ଯାଉଛି ।

ସାଥୀଗଣ,

ଭାଷା ସାମ୍ବାଦିକତା ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଗୁଡିକର ସାହିତ୍ୟ ସ୍ୱାଧୀନତାର ଆନ୍ଦୋଳନରେ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଛି । ସାଧାରଣ ଲୋକ ମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜର କଥାକୁ ପହଂଚାଇବା ନିମନ୍ତେ ବାପୁ ମଧ୍ୟ ସାମ୍ବାଦିକତାର ପ୍ରମୁଖ ସ୍ତମ୍ଭ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି । ନେତାଜୀ ସୁବାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ବୋଷ ରେଡିଓକୁ ତାଙ୍କର ମାଧ୍ୟମ ରୂପରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ ।

|

ସାଥୀଗଣ,

ଆଜି ମୁଁ ଏହାର ଅନ୍ୟ ଏକ ଦିଗ ବିଷୟରେ ଆପଣ ମାନଙ୍କ ସହିତ କଥା ହେବାକୁ ଚାହିଁବି । ଆପଣ ମାନେ ମଧ୍ୟ ଜାଣିଛନ୍ତି ଯେ, ଏହି ଖବରକାଗଜକୁ ଫର୍ଦ୍ଦୁନ୍‌ଜୀ ମୁର୍ଜାବେନ୍ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ଏହା ଉପରକୁ ବିପଦ ମାଡି ଆସିଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଏହାର ଦାୟିତ୍ୱକୁ ଏହି କାମା ପରିବାର ସମ୍ଭାଳି ଥିଲେ । ଏହି ପରିବାର ସେହି ଖବରକାଗଜକୁ ଏକ ନୂତନ ଶିଖରରେ ପହଂଚାଇ ଥିଲେ । ଯେଉଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ନେଇ ଏହି ଖବରକାଗଜକୁ ଆରମ୍ଭ କରା ଯାଇଥିଲା, ଏହି ପରିବାର ସେହି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଗୁଡିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥିଲେ ।

ସାଥୀଗଣ,

ଭାରତର  ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷର ଇତିହାସ ଆମକୁ ବହୁତ କିଛି ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ । ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ଯିଏ ବି ଆସିଛନ୍ତି, ଛୋଟ ହୁଅନ୍ତୁ ବା ବଡ, ଦୁର୍ବଳ ହୁଅନ୍ତୁ ଅଥବା ସବଳ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମା ଭାରତୀ ନିଜର କୋଳରେ ଲାଳନ ପାଳନର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବସର ଦେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାର୍ସୀ ସମୁଦାୟ ଠାରୁ ଅଧିକ ଭଲ ଉଦାହରଣ ଆଉ କିଛି ହୋଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ଯିଏ ବି ଭାରତ ଆସିଥିଲେ, ସେମାନେ ଆଜି ନିଜର ଦେଶକୁ ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଶକ୍ତ କରୁଛନ୍ତି । ସ୍ୱାଧୀନତାର ଆନ୍ଦୋଳନ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭାରତର ନବନିର୍ମାଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାର୍ସୀ ଭାଇ – ଭଉଣୀ ମାନଙ୍କର ଯୋଗଦାନ ବହୁତ ଅଧିକ ପରିମାଣର ରହିଛି । ସଂଖ୍ୟାରେ ହିସାବ କରାଗଲେ ଦେଶର ସମସ୍ତ ସମୁଦାୟ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସବୁଠାରୁ ଛୋଟ ସମୁଦାୟ, ଏକ ପ୍ରକାରର ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ଏହା ଅଣୁ – ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ (ମାଇକ୍ରୋ – ମାଇନରିଟି) ଅଟେ, କିନ୍ତୁ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ସେବା ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ବହୁତ ବଡ ଅଟେ ।  ଭାରତୀୟ ଉଦ୍ୟୋଗ, ରାଜନୀତି, ସମାଜ ସେବା, ନ୍ୟାୟପାଳିକା, ଖେଳ ଏବଂ ସାମ୍ବାଦିକତା ଏମିତିକି ସେନାର ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାର୍ସୀ ସମୁଦାୟର ଏକ ଛାପ ଦେଖିବାକୁ ମିଳି ଥାଏ । ସାଥୀଗଣ, ଭାରତର ଏହା ପରମ୍ପରା ଅଟେ, ଏହା ଭାରତର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଅଟେ, ଯାହା ଆମକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କରିଥାଏ । 

ସାଥୀଗଣ,

ଲୋକତନ୍ତ୍ରରେ ଜନ ପ୍ରତିନିଧି ହୁଅନ୍ତୁ, ରାଜନୈତିକ ଦଳ ହୁଅନ୍ତୁ, ସଂସଦ ହୋଇଥାନ୍ତୁ କିମ୍ବା ନ୍ୟାୟପାଳିକା ହୁଅନ୍ତୁ, ସମସ୍ତ ବିଭାଗର ନିଜ - ନିଜ ଭୂମିକା ରହିଛି, ନିଜର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ରହିଛି । ଏହି ଭୂମିକାକୁ ସଦାସର୍ବଦା ନିର୍ବାହ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ଅଟେ । ଗୁଜରାଟୀରେ ଏକ ଲୋକ କଥା ରହିଛି – ଜେନୁ କାମ ତେନୁ ଥାୟ; ବିଜା କରେ ତୋ ଗୋତା ଖାୟ । ଅର୍ଥାତ୍ ଯାହାର ଯେଉଁ କାମ, ତାହା କରିବା ଉଚିତ୍ । ରାଜନୀତି ହେଉ, ଗଣମାଧ୍ୟମ ହେଉ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଅଲଗା କ୍ଷେତ୍ର, ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଲୋକ କଥା ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଅଟେ । ଖବରକାଗଜ ଗୁଡିକର କାମ, ଗଣମାଧ୍ୟର କାର୍ଯ୍ୟ ହେଉଛି ଖବରକୁ ଲୋକ ମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଂଚାଇବା, ଲୋକ ମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା, ସମାଜ ଏବଂ ସରକାରଙ୍କର କିଛି ଦୋଷ ଦୁର୍ବଳତା ଥିଲେ ତାହାକୁ ଲୋକ ଲୋଚନକୁ ଆଣିବା ଇତ୍ୟାଦି । ସମାଲୋଚନା କରିବା ପାଇଁ ଗଣମାଧ୍ୟମର ଯେତିକି ଅଧିକାର ରହିଛି, ସକାରାତ୍ମକ ଖବର ଗୁଡିକୁ ସମସ୍ତଙ୍କ ନଜରକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ସେତିକି ଗୁରୁ ଦାୟିତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ଏହାର ରହିଛି । ଗତ ବର୍ଷ ମାନଙ୍କରେ ଗଣମାଧ୍ୟମର ଏକ ବଡ ବର୍ଗ ରାଷ୍ଟ୍ରର କଲ୍ୟାଣ ସହିତ ସଂଶ୍ଲିଷ୍ଟ ଅଭିଯାନ ଗୁଡିକୁ ବହୁତ ଭଲରେ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି, ଯାହାର ସକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ଆଜି  ସାରା ଦେଶ ଅନୁଭବ କରି ପାରୁଛି । ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ ଅଭିଯାନ ଯୋଗୁଁ ଯଦି ଦେଶର ଗ୍ରାମର ଲୋକ ମାନଙ୍କର ଏବଂ ଗରିବ ଲୋକ ମାନଙ୍କର ଜୀବନ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉନ୍ନତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି, ତେବେ ସେଥିରେ କିଛି ଗଣମାଧ୍ୟମର ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷ ମାନଙ୍କର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ସେମାନେ ଖୁବ୍ ପ୍ରଶଂସନୀୟ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଛନ୍ତି । ଆଜି ଭାରତ ଡିଜିଟାଲ୍ ଦେୟ ମାମଲାରେ ବିଶ୍ୱରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଛି, ଜନ ଶିକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ଯେଉଁ ଅଭିଯାନକୁ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଚାଲୁ ରଖିଥିଲା, ସେଥିରୁ ଦେଶକୁ ବେଶ୍ ସହାୟତା ମିଳିଛି । ଆପଣ ମାନଙ୍କୁ ଏହା ଜାଣି ଖୁସି ଲାଗିବ ଯେ, ବିଶ୍ୱର ସମୁଦାୟ ଡିଜିଟାଲ୍ ଦେଣନେଣର ୪୦% ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ କରିଥାଏ । ବିଗତ ୨ ବର୍ଷରେ କରୋନା ମହାମାରୀ ସମୟରେ ଯେଉଁ ଭଳି ଭାବରେ ଆମର ସାମ୍ବାଦିକ ବନ୍ଧୁମାନେ ଦେଶର କଲ୍ୟାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କର୍ମଯୋଗୀ ମାନଙ୍କ ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି, ତାହାକୁ ମଧ୍ୟ ସଦାସର୍ବଦା ମନେ ପକାଯିବ । ଭାରତର ଗଣମାଧ୍ୟମର ସକାରାତ୍ମକ ଯୋଗଦାନ ଦ୍ୱାରା ଭାରତକୁ ୧୦୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ ବିପଦର ମୁକାବିଲା କରିବା ନିମନ୍ତେ ବହୁତ ସାହାଯ୍ୟ ସହଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ମୋର ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି, ସ୍ୱାଧୀନତାର ଅମୃତ କାଳରେ ଦେଶର ଗଣମାଧ୍ୟମ ଗୁଡିକ ନିଜର ସକାରାତ୍ମକ ଭୂମିକାକୁ ଆହୁରି ଅଧିକ ପରିମାଣରେ ବ୍ୟାପକ କରିବେ ।   ଏହି ଦେଶ ବିତର୍କ ଏବଂ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟମରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ୁଥିବା ସମୃଦ୍ଧ ପରିପାଟୀ ସମ୍ପନ୍ନ ଦେଶ ଅଟେ । ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷ ହେଲା ଆମେ ସୁସ୍ଥ ତର୍କ, ସୁସ୍ଥ ଆଲୋଚନା, ଉଚିତ୍ ଯୁକ୍ତିକୁ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଂଶ କରି ଆସିଛେ । ଆମେମାନେ ବହୁତ କଠିନ ସାମାଜିକ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡିକ ଉପରେ ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବରେ ସୁସ୍ଥ ଚର୍ଚ୍ଚା କରିଛେ । ଏହା ଭାରତର ପରିପାଟୀ ହୋଇ ରହି ଆସିଛି, ଯାହାକୁ ଆମକୁ ଆହୁରି ସଶକ୍ତ କରିବାର ଅଛି ।

ସାଥୀଗଣ,

ଆଜି ମୁଁ ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ପରିଚାଳକ ମାନଙ୍କୁ, ସାମ୍ବାଦିକ ମାନଙ୍କୁ ବିଶେଷ ରୂପରେ ସେମାନଙ୍କୁ କିଛି ଅନୁରୋଧ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି । ଆପଣ ମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ୨୦୦ ବର୍ଷର ଯେଉଁ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତ ଇତିହାସର ଅନେକ ମୋଡ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇ ରହିଛି, ତାହାକୁ ସାରା ଦେଶ ତଥା ବିଶ୍ୱ ଆଗରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବା ବହୁତ ଜରୁରୀ ଅଟେ । ମୋର ଏହା ପରାମର୍ଶ ଅଟେ ଯେ, ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାର ନିଜର ଏହି ସାମ୍ବାଦିକତାର ସମ୍ପତିକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାଷାରେ, ବହୁ ରୂପରେ, ନିଶ୍ଚିତ ରୂପରେ ଦେଶରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ନଜରକୁ ଆଣିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରୁ । ଆପଣ ମାନେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଉପରେ ଯେଉଁ ଖବର ଲେଖିଛନ୍ତି, ସ୍ୱାମୀ ବିବେକାନନ୍ଦଙ୍କ ଉପରେ ଯେଉଁ ଲେଖା ଲେଖିଛନ୍ତି, ଭାରତର ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉତ୍‌ଥାନ - ପତନକୁ ଅତି ସୂକ୍ଷ୍ମ ଭାବରେ ବୁଝିଛନ୍ତି – ବୁଝାଇଛନ୍ତି, ତାହା ସବୁ କେବଳ କିଛି ରିପୋର୍ଟ/ ଖବର ନୁହେଁ । ଏହା ହେଉଛି ସେହି ସବୁ ମୂହୁର୍ତ, ଯାହା ଦେଶର ଭାଗ୍ୟକୁ ବଦଳାଇବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ଆଗାମୀ ପିଢ଼ି ମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରିତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ବହୁ୍‌ତ ବଡ ମାଧ୍ୟମ, ବହୁତ ବଡ ସମ୍ପତି କାମା ସାହେବ ଆପଣଙ୍କ ନିକଟରେ ରହିଛି ଏବଂ ଦେଶ ଏହାକୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କରିଛି ।  ଭବିଷ୍ୟତରେ ସାମ୍ବାଦିକତା ନିମନ୍ତେ ମଧ୍ୟ ଏକ ବଡ ଶିକ୍ଷା ଆପଣଙ୍କର ଇତିହାସ ଭିତରେ ଛପି ରହିଛି । ଏହି ଦିଗରେ ଆପଣ ମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ରୂପରେ ପ୍ରୟାସ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ଆଜି ୨୦୦ ବର୍ଷରେ, ମୁଁ ମଧ୍ୟ ପୂର୍ବରୁ କହିଛି ଯେ ଏହି ଯାତ୍ରା କେତେ ଉତ୍‌ଥାନ - ପତନକୁ ଦେଖିଥିବ ଏବଂ ୨୦୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିୟମିତ ରୂପରେ ଚାଲିବା, ଏହା ମଧ୍ୟ ନିଜ ଭିତରେ ଏକ ବଡ ଶକ୍ତି ଅଟେ । ଏହି ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବସରରେ ଆପଣ ସମସ୍ତେ ମୋତେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଛନ୍ତି, ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ନିକଟକୁ ଆସିବାର ସୁଯୋଗ ମୋତେ ମିଳିଲା, ଏତେ ପରିମାଣର ଲୋକ ମାନଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ସୁଯୋଗ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଲା ଏବଂ ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଥରେ ଏଠାକୁ ମୁମ୍ବାଇକୁ କୌଣସି ଏକ ସାହିତ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ଆସିଥିଲି, ବୋଧ ହୁଏ ଆମର ସୂରଜ ଭାଇ ଦୟାଲ୍ ମୋତେ ଡାକିଥିଲେ । ସେହି ଦିନ ମୁଁ କହିଥିଲି ଯେ, ମୁମ୍ବାଇ ଏବଂ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ହେଉଛି ଗୁଜରାଟର ଭାଷାର ମାମୁଁ ଘର ଅଟେ । ପୁଣି ଥରେ ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ୨୦୦ ବର୍ଷ ପୂରଣ ହେବା ନିମନ୍ତେ ବହୁତ – ବହୁତ ଶୁଭ କାମନା ଜଣାଉଛି । କାମା ପରିବାର ନିଜ ଦେଶର ବହୁତ ସେବା କରିଛନ୍ତି, ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବାର ହେଉଛନ୍ତି ଶୁଭେଚ୍ଛାର ପାତ୍ର ଏବଂ ମୁଁ ମୁମ୍ବାଇ ସମାଚାରର ସମସ୍ତ ପାଠକ ମାନଙ୍କୁ, ବାଚକ ମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ହୃଦୟର ସହିତ ବହୁତ – ବହୁତ ଶୁଭେଚ୍ଛା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି । କାମା ସାହେବ ଯାହା କହିଛନ୍ତି, ତାହା କେଳବ ଶବ୍ଦ ନଥିଲା, ୨୦୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ , ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଘରେ ଯଦି ଗୋଟିଏ ଖବରକାଗଜ ନିୟମିତ ରୂପରେ ପଢ଼ା ଯାଉଛି, ଦେଖା ଯାଉଛି, ଶୁଣା ଯାଉଛି, ତାହା ନିଜ ଭିତରେ ନିଜେ ଖବରକାଗଜର ବହୁତ ଶକ୍ତିର ପରିଚାୟକ ହୋଇଥାଏ । ଏବଂ ଏହି ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ଲୋକମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଆପଣ ସମସ୍ତେ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ମୁଁ ଗୁଜରାଟୀ ମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ସାମର୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଦେବାକୁ ଚାହିଁବି ।  ମୁଁ ନାମ ନେବାକୁ ଚାହୁଁ ନାହିଁ, ଆଜି ବି ଏମିତି ଏକ ଦେଶ ଅଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଏକ ସହରରେ, ମୁଁ ବିଦେଶ ସମ୍ପର୍କରେ କହୁଛି, ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ବିକ୍ରି ହେଉଥିବା ଖବରକାଗଜ ହେଉଛି ଗୁଜରାଟୀ । ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଗୁଜରାଟୀ ଲୋକମାନେ ବୋଧ ହୁଏ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ବୁଝି ଯାଉଛନ୍ତି, କେଉଁ ଜିନିଷରେ କେଉଁଠାରେ ଶକ୍ତି ରହିଛି । ଚାଲନ୍ତୁ, ହସ – ଖୁସିର ଏହି ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ପୁଣି ଥରେ ଆପଣ ମାନଙ୍କୁ ବହୁତ ବହୁତ ଧନ୍ୟବାଦ!

Explore More
୭୮ତମ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ

ଲୋକପ୍ରିୟ ଅଭିଭାଷଣ

୭୮ତମ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ

Media Coverage

"Huge opportunity": Japan delegation meets PM Modi, expressing their eagerness to invest in India
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Today, India is not just a Nation of Dreams but also a Nation That Delivers: PM Modi in TV9 Summit
March 28, 2025
QuoteToday, the world's eyes are on India: PM
QuoteIndia's youth is rapidly becoming skilled and driving innovation forward: PM
Quote"India First" has become the mantra of India's foreign policy: PM
QuoteToday, India is not just participating in the world order but also contributing to shaping and securing the future: PM
QuoteIndia has given Priority to humanity over monopoly: PM
QuoteToday, India is not just a Nation of Dreams but also a Nation That Delivers: PM

श्रीमान रामेश्वर गारु जी, रामू जी, बरुन दास जी, TV9 की पूरी टीम, मैं आपके नेटवर्क के सभी दर्शकों का, यहां उपस्थित सभी महानुभावों का अभिनंदन करता हूं, इस समिट के लिए बधाई देता हूं।

TV9 नेटवर्क का विशाल रीजनल ऑडियंस है। और अब तो TV9 का एक ग्लोबल ऑडियंस भी तैयार हो रहा है। इस समिट में अनेक देशों से इंडियन डायस्पोरा के लोग विशेष तौर पर लाइव जुड़े हुए हैं। कई देशों के लोगों को मैं यहां से देख भी रहा हूं, वे लोग वहां से वेव कर रहे हैं, हो सकता है, मैं सभी को शुभकामनाएं देता हूं। मैं यहां नीचे स्क्रीन पर हिंदुस्तान के अनेक शहरों में बैठे हुए सब दर्शकों को भी उतने ही उत्साह, उमंग से देख रहा हूं, मेरी तरफ से उनका भी स्वागत है।

साथियों,

आज विश्व की दृष्टि भारत पर है, हमारे देश पर है। दुनिया में आप किसी भी देश में जाएं, वहां के लोग भारत को लेकर एक नई जिज्ञासा से भरे हुए हैं। आखिर ऐसा क्या हुआ कि जो देश 70 साल में ग्यारहवें नंबर की इकोनॉमी बना, वो महज 7-8 साल में पांचवे नंबर की इकोनॉमी बन गया? अभी IMF के नए आंकड़े सामने आए हैं। वो आंकड़े कहते हैं कि भारत, दुनिया की एकमात्र मेजर इकोनॉमी है, जिसने 10 वर्षों में अपने GDP को डबल किया है। बीते दशक में भारत ने दो लाख करोड़ डॉलर, अपनी इकोनॉमी में जोड़े हैं। GDP का डबल होना सिर्फ आंकड़ों का बदलना मात्र नहीं है। इसका impact देखिए, 25 करोड़ लोग गरीबी से बाहर निकले हैं, और ये 25 करोड़ लोग एक नियो मिडिल क्लास का हिस्सा बने हैं। ये नियो मिडिल क्लास, एक प्रकार से नई ज़िंदगी शुरु कर रहा है। ये नए सपनों के साथ आगे बढ़ रहा है, हमारी इकोनॉमी में कंट्रीब्यूट कर रहा है, और उसको वाइब्रेंट बना रहा है। आज दुनिया की सबसे बड़ी युवा आबादी हमारे भारत में है। ये युवा, तेज़ी से स्किल्ड हो रहा है, इनोवेशन को गति दे रहा है। और इन सबके बीच, भारत की फॉरेन पॉलिसी का मंत्र बन गया है- India First, एक जमाने में भारत की पॉलिसी थी, सबसे समान रूप से दूरी बनाकर चलो, Equi-Distance की पॉलिसी, आज के भारत की पॉलिसी है, सबके समान रूप से करीब होकर चलो, Equi-Closeness की पॉलिसी। दुनिया के देश भारत की ओपिनियन को, भारत के इनोवेशन को, भारत के एफर्ट्स को, जैसा महत्व आज दे रहे हैं, वैसा पहले कभी नहीं हुआ। आज दुनिया की नजर भारत पर है, आज दुनिया जानना चाहती है, What India Thinks Today.

|

साथियों,

भारत आज, वर्ल्ड ऑर्डर में सिर्फ पार्टिसिपेट ही नहीं कर रहा, बल्कि फ्यूचर को शेप और सेक्योर करने में योगदान दे रहा है। दुनिया ने ये कोरोना काल में अच्छे से अनुभव किया है। दुनिया को लगता था कि हर भारतीय तक वैक्सीन पहुंचने में ही, कई-कई साल लग जाएंगे। लेकिन भारत ने हर आशंका को गलत साबित किया। हमने अपनी वैक्सीन बनाई, हमने अपने नागरिकों का तेज़ी से वैक्सीनेशन कराया, और दुनिया के 150 से अधिक देशों तक दवाएं और वैक्सीन्स भी पहुंचाईं। आज दुनिया, और जब दुनिया संकट में थी, तब भारत की ये भावना दुनिया के कोने-कोने तक पहुंची कि हमारे संस्कार क्या हैं, हमारा तौर-तरीका क्या है।

साथियों,

अतीत में दुनिया ने देखा है कि दूसरे विश्व युद्ध के बाद जब भी कोई वैश्विक संगठन बना, उसमें कुछ देशों की ही मोनोपोली रही। भारत ने मोनोपोली नहीं बल्कि मानवता को सर्वोपरि रखा। भारत ने, 21वीं सदी के ग्लोबल इंस्टीट्यूशन्स के गठन का रास्ता बनाया, और हमने ये ध्यान रखा कि सबकी भागीदारी हो, सबका योगदान हो। जैसे प्राकृतिक आपदाओं की चुनौती है। देश कोई भी हो, इन आपदाओं से इंफ्रास्ट्रक्चर को भारी नुकसान होता है। आज ही म्यांमार में जो भूकंप आया है, आप टीवी पर देखें तो बहुत बड़ी-बड़ी इमारतें ध्वस्त हो रही हैं, ब्रिज टूट रहे हैं। और इसलिए भारत ने Coalition for Disaster Resilient Infrastructure - CDRI नाम से एक वैश्विक नया संगठन बनाने की पहल की। ये सिर्फ एक संगठन नहीं, बल्कि दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं के लिए तैयार करने का संकल्प है। भारत का प्रयास है, प्राकृतिक आपदा से, पुल, सड़कें, बिल्डिंग्स, पावर ग्रिड, ऐसा हर इंफ्रास्ट्रक्चर सुरक्षित रहे, सुरक्षित निर्माण हो।

साथियों,

भविष्य की चुनौतियों से निपटने के लिए हर देश का मिलकर काम करना बहुत जरूरी है। ऐसी ही एक चुनौती है, हमारे एनर्जी रिसोर्सेस की। इसलिए पूरी दुनिया की चिंता करते हुए भारत ने International Solar Alliance (ISA) का समाधान दिया है। ताकि छोटे से छोटा देश भी सस्टेनबल एनर्जी का लाभ उठा सके। इससे क्लाइमेट पर तो पॉजिटिव असर होगा ही, ये ग्लोबल साउथ के देशों की एनर्जी नीड्स को भी सिक्योर करेगा। और आप सबको ये जानकर गर्व होगा कि भारत के इस प्रयास के साथ, आज दुनिया के सौ से अधिक देश जुड़ चुके हैं।

साथियों,

बीते कुछ समय से दुनिया, ग्लोबल ट्रेड में असंतुलन और लॉजिस्टिक्स से जुड़ी challenges का सामना कर रही है। इन चुनौतियों से निपटने के लिए भी भारत ने दुनिया के साथ मिलकर नए प्रयास शुरु किए हैं। India–Middle East–Europe Economic Corridor (IMEC), ऐसा ही एक महत्वाकांक्षी प्रोजेक्ट है। ये प्रोजेक्ट, कॉमर्स और कनेक्टिविटी के माध्यम से एशिया, यूरोप और मिडिल ईस्ट को जोड़ेगा। इससे आर्थिक संभावनाएं तो बढ़ेंगी ही, दुनिया को अल्टरनेटिव ट्रेड रूट्स भी मिलेंगे। इससे ग्लोबल सप्लाई चेन भी और मजबूत होगी।

|

साथियों,

ग्लोबल सिस्टम्स को, अधिक पार्टिसिपेटिव, अधिक डेमोक्रेटिक बनाने के लिए भी भारत ने अनेक कदम उठाए हैं। और यहीं, यहीं पर ही भारत मंडपम में जी-20 समिट हुई थी। उसमें अफ्रीकन यूनियन को जी-20 का परमानेंट मेंबर बनाया गया है। ये बहुत बड़ा ऐतिहासिक कदम था। इसकी मांग लंबे समय से हो रही थी, जो भारत की प्रेसीडेंसी में पूरी हुई। आज ग्लोबल डिसीजन मेकिंग इंस्टीट्यूशन्स में भारत, ग्लोबल साउथ के देशों की आवाज़ बन रहा है। International Yoga Day, WHO का ग्लोबल सेंटर फॉर ट्रेडिशनल मेडिसिन, आर्टिफिशियल इंटेलीजेंस के लिए ग्लोबल फ्रेमवर्क, ऐसे कितने ही क्षेत्रों में भारत के प्रयासों ने नए वर्ल्ड ऑर्डर में अपनी मजबूत उपस्थिति दर्ज कराई है, और ये तो अभी शुरूआत है, ग्लोबल प्लेटफॉर्म पर भारत का सामर्थ्य नई ऊंचाई की तरफ बढ़ रहा है।

साथियों,

21वीं सदी के 25 साल बीत चुके हैं। इन 25 सालों में 11 साल हमारी सरकार ने देश की सेवा की है। और जब हम What India Thinks Today उससे जुड़ा सवाल उठाते हैं, तो हमें ये भी देखना होगा कि Past में क्या सवाल थे, क्या जवाब थे। इससे TV9 के विशाल दर्शक समूह को भी अंदाजा होगा कि कैसे हम, निर्भरता से आत्मनिर्भरता तक, Aspirations से Achievement तक, Desperation से Development तक पहुंचे हैं। आप याद करिए, एक दशक पहले, गांव में जब टॉयलेट का सवाल आता था, तो माताओं-बहनों के पास रात ढलने के बाद और भोर होने से पहले का ही जवाब होता था। आज उसी सवाल का जवाब स्वच्छ भारत मिशन से मिलता है। 2013 में जब कोई इलाज की बात करता था, तो महंगे इलाज की चर्चा होती थी। आज उसी सवाल का समाधान आयुष्मान भारत में नजर आता है। 2013 में किसी गरीब की रसोई की बात होती थी, तो धुएं की तस्वीर सामने आती थी। आज उसी समस्या का समाधान उज्ज्वला योजना में दिखता है। 2013 में महिलाओं से बैंक खाते के बारे में पूछा जाता था, तो वो चुप्पी साध लेती थीं। आज जनधन योजना के कारण, 30 करोड़ से ज्यादा बहनों का अपना बैंक अकाउंट है। 2013 में पीने के पानी के लिए कुएं और तालाबों तक जाने की मजबूरी थी। आज उसी मजबूरी का हल हर घर नल से जल योजना में मिल रहा है। यानि सिर्फ दशक नहीं बदला, बल्कि लोगों की ज़िंदगी बदली है। और दुनिया भी इस बात को नोट कर रही है, भारत के डेवलपमेंट मॉडल को स्वीकार रही है। आज भारत सिर्फ Nation of Dreams नहीं, बल्कि Nation That Delivers भी है।

साथियों,

जब कोई देश, अपने नागरिकों की सुविधा और समय को महत्व देता है, तब उस देश का समय भी बदलता है। यही आज हम भारत में अनुभव कर रहे हैं। मैं आपको एक उदाहरण देता हूं। पहले पासपोर्ट बनवाना कितना बड़ा काम था, ये आप जानते हैं। लंबी वेटिंग, बहुत सारे कॉम्प्लेक्स डॉक्यूमेंटेशन का प्रोसेस, अक्सर राज्यों की राजधानी में ही पासपोर्ट केंद्र होते थे, छोटे शहरों के लोगों को पासपोर्ट बनवाना होता था, तो वो एक-दो दिन कहीं ठहरने का इंतजाम करके चलते थे, अब वो हालात पूरी तरह बदल गया है, एक आंकड़े पर आप ध्यान दीजिए, पहले देश में सिर्फ 77 पासपोर्ट सेवा केंद्र थे, आज इनकी संख्या 550 से ज्यादा हो गई है। पहले पासपोर्ट बनवाने में, और मैं 2013 के पहले की बात कर रहा हूं, मैं पिछले शताब्दी की बात नहीं कर रहा हूं, पासपोर्ट बनवाने में जो वेटिंग टाइम 50 दिन तक होता था, वो अब 5-6 दिन तक सिमट गया है।

साथियों,

ऐसा ही ट्रांसफॉर्मेशन हमने बैंकिंग इंफ्रास्ट्रक्चर में भी देखा है। हमारे देश में 50-60 साल पहले बैंकों का नेशनलाइजेशन किया गया, ये कहकर कि इससे लोगों को बैंकिंग सुविधा सुलभ होगी। इस दावे की सच्चाई हम जानते हैं। हालत ये थी कि लाखों गांवों में बैंकिंग की कोई सुविधा ही नहीं थी। हमने इस स्थिति को भी बदला है। ऑनलाइन बैंकिंग तो हर घर में पहुंचाई है, आज देश के हर 5 किलोमीटर के दायरे में कोई न कोई बैंकिंग टच प्वाइंट जरूर है। और हमने सिर्फ बैंकिंग इंफ्रास्ट्रक्चर का ही दायरा नहीं बढ़ाया, बल्कि बैंकिंग सिस्टम को भी मजबूत किया। आज बैंकों का NPA बहुत कम हो गया है। आज बैंकों का प्रॉफिट, एक लाख 40 हज़ार करोड़ रुपए के नए रिकॉर्ड को पार कर चुका है। और इतना ही नहीं, जिन लोगों ने जनता को लूटा है, उनको भी अब लूटा हुआ धन लौटाना पड़ रहा है। जिस ED को दिन-रात गालियां दी जा रही है, ED ने 22 हज़ार करोड़ रुपए से अधिक वसूले हैं। ये पैसा, कानूनी तरीके से उन पीड़ितों तक वापिस पहुंचाया जा रहा है, जिनसे ये पैसा लूटा गया था।

साथियों,

Efficiency से गवर्नमेंट Effective होती है। कम समय में ज्यादा काम हो, कम रिसोर्सेज़ में अधिक काम हो, फिजूलखर्ची ना हो, रेड टेप के बजाय रेड कार्पेट पर बल हो, जब कोई सरकार ये करती है, तो समझिए कि वो देश के संसाधनों को रिस्पेक्ट दे रही है। और पिछले 11 साल से ये हमारी सरकार की बड़ी प्राथमिकता रहा है। मैं कुछ उदाहरणों के साथ अपनी बात बताऊंगा।

|

साथियों,

अतीत में हमने देखा है कि सरकारें कैसे ज्यादा से ज्यादा लोगों को मिनिस्ट्रीज में accommodate करने की कोशिश करती थीं। लेकिन हमारी सरकार ने अपने पहले कार्यकाल में ही कई मंत्रालयों का विलय कर दिया। आप सोचिए, Urban Development अलग मंत्रालय था और Housing and Urban Poverty Alleviation अलग मंत्रालय था, हमने दोनों को मर्ज करके Housing and Urban Affairs मंत्रालय बना दिया। इसी तरह, मिनिस्ट्री ऑफ ओवरसीज़ अफेयर्स अलग था, विदेश मंत्रालय अलग था, हमने इन दोनों को भी एक साथ जोड़ दिया, पहले जल संसाधन, नदी विकास मंत्रालय अलग था, और पेयजल मंत्रालय अलग था, हमने इन्हें भी जोड़कर जलशक्ति मंत्रालय बना दिया। हमने राजनीतिक मजबूरी के बजाय, देश की priorities और देश के resources को आगे रखा।

साथियों,

हमारी सरकार ने रूल्स और रेगुलेशन्स को भी कम किया, उन्हें आसान बनाया। करीब 1500 ऐसे कानून थे, जो समय के साथ अपना महत्व खो चुके थे। उनको हमारी सरकार ने खत्म किया। करीब 40 हज़ार, compliances को हटाया गया। ऐसे कदमों से दो फायदे हुए, एक तो जनता को harassment से मुक्ति मिली, और दूसरा, सरकारी मशीनरी की एनर्जी भी बची। एक और Example GST का है। 30 से ज्यादा टैक्सेज़ को मिलाकर एक टैक्स बना दिया गया है। इसको process के, documentation के हिसाब से देखें तो कितनी बड़ी बचत हुई है।

साथियों,

सरकारी खरीद में पहले कितनी फिजूलखर्ची होती थी, कितना करप्शन होता था, ये मीडिया के आप लोग आए दिन रिपोर्ट करते थे। हमने, GeM यानि गवर्नमेंट ई-मार्केटप्लेस प्लेटफॉर्म बनाया। अब सरकारी डिपार्टमेंट, इस प्लेटफॉर्म पर अपनी जरूरतें बताते हैं, इसी पर वेंडर बोली लगाते हैं और फिर ऑर्डर दिया जाता है। इसके कारण, भ्रष्टाचार की गुंजाइश कम हुई है, और सरकार को एक लाख करोड़ रुपए से अधिक की बचत भी हुई है। डायरेक्ट बेनिफिट ट्रांसफर- DBT की जो व्यवस्था भारत ने बनाई है, उसकी तो दुनिया में चर्चा है। DBT की वजह से टैक्स पेयर्स के 3 लाख करोड़ रुपए से ज्यादा, गलत हाथों में जाने से बचे हैं। 10 करोड़ से ज्यादा फर्ज़ी लाभार्थी, जिनका जन्म भी नहीं हुआ था, जो सरकारी योजनाओं का फायदा ले रहे थे, ऐसे फर्जी नामों को भी हमने कागजों से हटाया है।

साथियों,

 

हमारी सरकार टैक्स की पाई-पाई का ईमानदारी से उपयोग करती है, और टैक्सपेयर का भी सम्मान करती है, सरकार ने टैक्स सिस्टम को टैक्सपेयर फ्रेंडली बनाया है। आज ITR फाइलिंग का प्रोसेस पहले से कहीं ज्यादा सरल और तेज़ है। पहले सीए की मदद के बिना, ITR फाइल करना मुश्किल होता था। आज आप कुछ ही समय के भीतर खुद ही ऑनलाइन ITR फाइल कर पा रहे हैं। और रिटर्न फाइल करने के कुछ ही दिनों में रिफंड आपके अकाउंट में भी आ जाता है। फेसलेस असेसमेंट स्कीम भी टैक्सपेयर्स को परेशानियों से बचा रही है। गवर्नेंस में efficiency से जुड़े ऐसे अनेक रिफॉर्म्स ने दुनिया को एक नया गवर्नेंस मॉडल दिया है।

साथियों,

पिछले 10-11 साल में भारत हर सेक्टर में बदला है, हर क्षेत्र में आगे बढ़ा है। और एक बड़ा बदलाव सोच का आया है। आज़ादी के बाद के अनेक दशकों तक, भारत में ऐसी सोच को बढ़ावा दिया गया, जिसमें सिर्फ विदेशी को ही बेहतर माना गया। दुकान में भी कुछ खरीदने जाओ, तो दुकानदार के पहले बोल यही होते थे – भाई साहब लीजिए ना, ये तो इंपोर्टेड है ! आज स्थिति बदल गई है। आज लोग सामने से पूछते हैं- भाई, मेड इन इंडिया है या नहीं है?

साथियों,

आज हम भारत की मैन्युफैक्चरिंग एक्सीलेंस का एक नया रूप देख रहे हैं। अभी 3-4 दिन पहले ही एक न्यूज आई है कि भारत ने अपनी पहली MRI मशीन बना ली है। अब सोचिए, इतने दशकों तक हमारे यहां स्वदेशी MRI मशीन ही नहीं थी। अब मेड इन इंडिया MRI मशीन होगी तो जांच की कीमत भी बहुत कम हो जाएगी।

|

साथियों,

आत्मनिर्भर भारत और मेक इन इंडिया अभियान ने, देश के मैन्युफैक्चरिंग सेक्टर को एक नई ऊर्जा दी है। पहले दुनिया भारत को ग्लोबल मार्केट कहती थी, आज वही दुनिया, भारत को एक बड़े Manufacturing Hub के रूप में देख रही है। ये सक्सेस कितनी बड़ी है, इसके उदाहरण आपको हर सेक्टर में मिलेंगे। जैसे हमारी मोबाइल फोन इंडस्ट्री है। 2014-15 में हमारा एक्सपोर्ट, वन बिलियन डॉलर तक भी नहीं था। लेकिन एक दशक में, हम ट्वेंटी बिलियन डॉलर के फिगर से भी आगे निकल चुके हैं। आज भारत ग्लोबल टेलिकॉम और नेटवर्किंग इंडस्ट्री का एक पावर सेंटर बनता जा रहा है। Automotive Sector की Success से भी आप अच्छी तरह परिचित हैं। इससे जुड़े Components के एक्सपोर्ट में भी भारत एक नई पहचान बना रहा है। पहले हम बहुत बड़ी मात्रा में मोटर-साइकल पार्ट्स इंपोर्ट करते थे। लेकिन आज भारत में बने पार्ट्स UAE और जर्मनी जैसे अनेक देशों तक पहुंच रहे हैं। सोलर एनर्जी सेक्टर ने भी सफलता के नए आयाम गढ़े हैं। हमारे सोलर सेल्स, सोलर मॉड्यूल का इंपोर्ट कम हो रहा है और एक्सपोर्ट्स 23 गुना तक बढ़ गए हैं। बीते एक दशक में हमारा डिफेंस एक्सपोर्ट भी 21 गुना बढ़ा है। ये सारी अचीवमेंट्स, देश की मैन्युफैक्चरिंग इकोनॉमी की ताकत को दिखाती है। ये दिखाती है कि भारत में कैसे हर सेक्टर में नई जॉब्स भी क्रिएट हो रही हैं।

साथियों,

TV9 की इस समिट में, विस्तार से चर्चा होगी, अनेक विषयों पर मंथन होगा। आज हम जो भी सोचेंगे, जिस भी विजन पर आगे बढ़ेंगे, वो हमारे आने वाले कल को, देश के भविष्य को डिजाइन करेगा। पिछली शताब्दी के इसी दशक में, भारत ने एक नई ऊर्जा के साथ आजादी के लिए नई यात्रा शुरू की थी। और हमने 1947 में आजादी हासिल करके भी दिखाई। अब इस दशक में हम विकसित भारत के लक्ष्य के लिए चल रहे हैं। और हमें 2047 तक विकसित भारत का सपना जरूर पूरा करना है। और जैसा मैंने लाल किले से कहा है, इसमें सबका प्रयास आवश्यक है। इस समिट का आयोजन कर, TV9 ने भी अपनी तरफ से एक positive initiative लिया है। एक बार फिर आप सभी को इस समिट की सफलता के लिए मेरी ढेर सारी शुभकामनाएं हैं।

मैं TV9 को विशेष रूप से बधाई दूंगा, क्योंकि पहले भी मीडिया हाउस समिट करते रहे हैं, लेकिन ज्यादातर एक छोटे से फाइव स्टार होटल के कमरे में, वो समिट होती थी और बोलने वाले भी वही, सुनने वाले भी वही, कमरा भी वही। TV9 ने इस परंपरा को तोड़ा और ये जो मॉडल प्लेस किया है, 2 साल के भीतर-भीतर देख लेना, सभी मीडिया हाउस को यही करना पड़ेगा। यानी TV9 Thinks Today वो बाकियों के लिए रास्ता खोल देगा। मैं इस प्रयास के लिए बहुत-बहुत अभिनंदन करता हूं, आपकी पूरी टीम को, और सबसे बड़ी खुशी की बात है कि आपने इस इवेंट को एक मीडिया हाउस की भलाई के लिए नहीं, देश की भलाई के लिए आपने उसकी रचना की। 50,000 से ज्यादा नौजवानों के साथ एक मिशन मोड में बातचीत करना, उनको जोड़ना, उनको मिशन के साथ जोड़ना और उसमें से जो बच्चे सिलेक्ट होकर के आए, उनकी आगे की ट्रेनिंग की चिंता करना, ये अपने आप में बहुत अद्भुत काम है। मैं आपको बहुत बधाई देता हूं। जिन नौजवानों से मुझे यहां फोटो निकलवाने का मौका मिला है, मुझे भी खुशी हुई कि देश के होनहार लोगों के साथ, मैं अपनी फोटो निकलवा पाया। मैं इसे अपना सौभाग्य मानता हूं दोस्तों कि आपके साथ मेरी फोटो आज निकली है। और मुझे पक्का विश्वास है कि सारी युवा पीढ़ी, जो मुझे दिख रही है, 2047 में जब देश विकसित भारत बनेगा, सबसे ज्यादा बेनिफिशियरी आप लोग हैं, क्योंकि आप उम्र के उस पड़ाव पर होंगे, जब भारत विकसित होगा, आपके लिए मौज ही मौज है। आपको बहुत-बहुत शुभकामनाएं।

धन्यवाद।