Our tribal communities have faced several challenges. But, they are blessed with the strength to overcome any obstacle: PM
Tribal communities should get their rights. No one has right to snatch their lands: PM
With Vanbandhu Kalyan Yojana, we want to ensure that the tribal communities are not deprived of their priorities: PM Modi
If there is someone who saved the forests it is our tribal community: PM Modi

 ଦେଶର ଇତିହାସରେ ପ୍ରଥମ ଥର, ଦେଶର କୋଣ ଅନୁକୋଣରୁ ଆସିଥିବା ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନଙ୍କ ସହିତ ରାଜଧାନୀ ଦିଲ୍ଲୀ ଦୀପାବଳି ପାଳନ କରିବ । ପ୍ରାୟ ଚାରି ଦିନ ଦିଲ୍ଲୀ ଏହି କଥାକୁ ଅନୁଭବ କରିବ କି ଭାରତ ହେଉଛି କେତେ ବିଶାଳ, ଭାରତ କେତେ ବିବିଧତାରେ ଭରି ରହିଛି ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲରେ ଜୀବନ ବିତାଉଥିବା ଆମ ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କେତେ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅଛି କେତେ ଶକ୍ତି ଅଛି । ଦେଶ ପାଇଁ କିଛି ନା କିଛି କରିବା ପାଇଁ ଦୂର-ସୁଦୂର ଜଙ୍ଗଲରେ ରହୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ କେତେ ବଡ ଯୋଗଦାନ ଦେଉଛନ୍ତି ଏହା ଦିଲ୍ଲୀ ପ୍ରଥମ ଥର ଅନୁଭବ କରିବ ।

ଭାରତ ହେଉଛି ବିବିଧତାରେ ଭରି ରହିଥିବା ଦେଶ । ‘ବିଶ୍ ଗାଁଓ ବୋଲି ବଦଲ ଯାଏ’ ଏହା ଆମର ଏଠିକାର ପୁରୁଣା କଥା, କିନ୍ତୁ ଆମେ ଏଠି ଏହାର ଝଲକ ଦେଖିଲୁ । ଝଲକ୍ ମାତ୍ର କିଛି ସମୟର, ଯଦି ସାରା ଦେଶରୁ ଆସିଥିବା ସମସ୍ତ ଆଦିବାସୀ କଳାକାରଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ଥାଏ ତ, ବୋଧେ ସକାଳରୁ ସଂଧ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ମେଳା ଏଠି ଚାଲୁ ଥାଆନ୍ତା, ସେତେବେଳ ଯାଏ ମଧ୍ୟ ଶେଷ ହୋଇ ନ ଥାନ୍ତା । କେବେ କେବେ ସହରରେ ରହୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଛୋଟ ବିପଦଟିଏ ଆସେ, ତାଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ବିରୁଦ୍ଧରେ କିଛି ହୋଇଯାଏ, କଳ୍ପନା ଅନୁସାରେ ପରିଣାମ ନ ମିଳେ, ତ ତେବେ କ’ଣ ରୋଗର ଶିକାର ହୋଇଥାନ୍ତି, ମାନସିକ ବିଷାଦ ଆଡକୁ ଗତି କରିଥାନ୍ତି, ଆଉ କେତେ ଲୋକ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିବାର ରାସ୍ତା ବାଛି ନେଇଥାନ୍ତି । ଟିକେ ମୋର ଏହି ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନଙ୍କୁ ଦେଖନ୍ତୁ, ଯଦି ଅଭାବର କଥା କହିବା ତେବେ ଅନେକ ଦୂର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଭାବ ଏହି ସବୁ ଇଲାକାରେ ରହିଥିବ, ଜୀବନ ସହିତ ସବୁସମୟରେ ସଂଗ୍ରାମ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ । ଜୀବନ ଜୀଇଁବାର ଅବସର ବହୁତ କମ୍ ଏବଂ ସଂଗ୍ରାମରେ ଅଧିକ ସମୟ ବିତିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ତାହା ସତ୍ୱେ ମଧ୍ୟ ସେମାନେ ଜୀବନ ଜୀଇଁବାର ଏମିତ କୌଶଳ ବାଛିଛନ୍ତି- ସବୁବେଳେ ଖୁସି, ସବୁ ସମୟରେ ନାଚ ଗୀତ, ଏକାଠି ହୋଇ ରହିବା, ପାଦ ସହିତ ପାଦ ମିଳାଇ ଚାଲିବା ଏହା ଆଦିବାସୀ ସମାଜ ନିଜ ଅନ୍ତରାତ୍ମାରେ ସଜାଇ ରଖିଛନ୍ତି । ସେମାନେ କଠିନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ବଞ୍ଚିବା ଜାଣନ୍ତି । କଠିନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ଜୀବନରେ ଉନ୍ମାଦନା ଭରିବା ପାଇଁ କ୍ଷମତା ରଖନ୍ତି ।
ମୋର ଏହି ସୌଭାଗ୍ୟ ଯେ, ଯୌବନର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ ମତେ ଆଦିବାସୀ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମାଜସେବା କରିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ଆଦିବାସୀଙ୍କ ଜୀବନକୁ ଖୁବ୍ ନିକଟରୁ ଦେଖିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ଯେବେ ଆପଣ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟା ଧରି ସେମାନଙ୍କ ସହିତ କଥା ହୁଅନ୍ତି, ଖୁବ୍ କଷ୍ଟରେ ତାଙ୍କ ମୁହଁରୁ କୌଣସି ଅଭିଯୋଗ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳେ । ସେମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରିବା ଜାଣନ୍ତି ହିଁ ନାହିଁ । କଷ୍ଟରେ ବଞ୍ଚିବା , ଅଭାବ ମଧ୍ୟରେ ଆନନ୍ଦ ଖୋଜିବା,ଏହା ଆମେ ସହରରେ ରହୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଯଦି ଶିଖିବାର ଅଛି ତେବେ ମୋର ଆଦିବାସୀ ଭାଇମାନଙ୍କ ଠାରୁ ବଡ଼ ଗୁରୁ ଆଉ କେହି ହୋଇ ନ ପାରନ୍ତି ।

କଳା ଓ ସଙ୍ଗୀତ ହେଉଛି ଏମାନଙ୍କର ଅଦ୍ଭୂତ ଦାନ । ନିଜର ଭାଷା, ନିଜର ପରମ୍ପରା, ନିଜର ବେଶଭୂଷା ସେଥିରେ ମଧ୍ୟ ସମୟାନୁସାରେ ନୂଆ ରଙ୍ଗ ଭରିବା କିନ୍ତୁ ନିଜସ୍ୱ ଗୁଣକୁ ନ ହରାଇବାର କଳା ବୋଧହୁଏ ଅନ୍ୟ କେହି କହିପାରିବେ । ଏହି ସାମର୍ଥ୍ୟ ଆମ ଦେଶର ଅଛି । ଏହି ସାମର୍ଥ୍ୟ ଆମ ଲୋକ ଶକ୍ତିର ପରିଚାୟକ ଅଟେ ଏବଂ ଏଥି ପାଇଁ ଭାରତ ଭଳି ବିଶାଳ ଦେଶରେ ଏହି ସବୁ ବିବିଧତା ଗୁଡିକୁ ସଜାଇ ରଖିବା, ଏହି ସବୁ ବିବିଧତା ଗୁଡିକୁ ଆଦର କରିବା, ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟ ରଖିବା ଏବଂ ଏହି ବିବିଧତା ଗୁଡିକରେ ଭାରତର ଏକତାକୁ ଗୋଲାପ ଫୁଲ ରୂପରେ ଅନୁଭବ କରିବା, ଏହା ହିଁ ଦେଶର ଶକ୍ତିକୁ ବଢାଇ ଥାଏ ।

ଆମ ମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ କିଛି କେବେ ଜଣା ନ ଥାଏ, ଜଙ୍ଗଲର ସାମାନ୍ୟ ଜିନିଷ ବିଷୟରେ, ଯେମିତି କି ବାଉଁଶକୁ ଧରି ନିଆଯାଉ, ଆମ ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ବାଉଁଶରୁ ଏମିତି ସବୁ ଜିନିଷ ତିଆରି କରୁଛନ୍ତି ଯେ ପଞ୍ଚ ତାରକା ହୋଟେଲରେ ତାକୁ ସ୍ଥାନ ମିଳିଯାଏ ତ, ଅତିଥିମାନେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥାନ୍ତି ଯେ, ବାଃ ବାଃ କେମିତି ତିଆରି ହୋଇଥିବ? କେଉଁ ମେସିନରେ ତିଆରି ହୋଇଛି କି? ଜଙ୍ଗଲରେ ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଯେଉଁ ଜିନିଷ ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଛି ଯାହା ସାମାନ୍ୟ ଜୀବନରେ କାମରେ ଆସିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ତା’ର ଯେତେ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ବଜାର ସୁବିଧା ହେବା ଦରକାର, ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ ହେବା ଦରକାର, ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟି କୋଣରୁ ନୂଆ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଦରକାର, ସେହି ଦିଗରେ ଆମକୁ ଏବେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ କିଛି କରିବାକୁ ବାକି ଅଛି ।

ସାରା ଦେଶରୁ ଆଦିବାସୀ ଆସିଛନ୍ତି । ସେମାନେ ନିଜ ଉତ୍ପାଦକୁ ମଧ୍ୟ ନେଇକରି ଆସିଛନ୍ତି । ଦେଶର କୋଣ ଅନୁକୋଣରୁ ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ  କିଭଳି ଜିନିଷ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଆମ ଘରେ, ବ୍ୟବସାୟରେ, ଦୋକାନରେ, ସାଜସଜାରେ କିପରି ତାହାର ଉପଯୋଗ ହୋଇପାରିବ,  ତା ପାଇଁ ବହୁତ ବଡ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଗତୀ ମୈଦାନରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଛି । ଯେତେ ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ଆମେ କିଣିବା ଜଙ୍ଗଲରେ ରହୁଥିବା ଆମର ସେହି ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନଙ୍କ ଜୀବନକୁ ଆର୍ଥିକ ରୂପରେ ଶକ୍ତି ଦେବ । କେବଳ ଏହିମାତ୍ର ଅବସର ନୁହେଁ କି ଦିଲ୍ଲୀ ତାଙ୍କର ଗୀତ ଓ ସଙ୍ଗୀତକୁ ଅନୁଭବ କରୁ, ବରଂ ତାଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସାମର୍ଥ୍ୟର ଯେଉଁ ଶକ୍ତି ଅଛି, ତାକୁ ମଧ୍ୟ ଆମେ ଭଲ ଭାବରେ ବୁଝିବା ଏବଂ ସେହି ଆର୍ଥିକ ଶକ୍ତିକୁ ବଳ ଦେବା, ସେହି ଦିଗରେ ଆମେ ପ୍ରୟାସ କରିବା ।

ମୋତେ କିଛି ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ସିକ୍କିମ ଯିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ସେଠାରେ ଏକ ଯୁବକ ଯୁବତୀଙ୍କ ସହ ମୋର ପରିଚୟ ହେଲା । ପୋଷାକରୁ ଲାଗୁଥିଲା କି ସେମାନେ କେଉଁ ବଡ଼ ସହରରୁ ଆସିଛନ୍ତି । ମୁଁ ସେମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲି । ମୁଁ ପଚାରିଲି ତ, ଦୁଇ ଜଣଯାକ କହିଲେ ଦୁହେଁ ଅଲଗା ଅଲଗା ରାଜ୍ୟରୁ ଆସିଛନ୍ତି, ଦୁହେଁ ଅଲଗା ଅଲଗା ଆଇଆଇଏମ୍ ରୁ ଲେଖାପଢା କରିଛନ୍ତି । ମୁଁ କହିଲି, ଏଠାକୁ ସିକ୍କିମ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଛ କି? ସେମାନେ କହିଲେ,‘‘ଆଜ୍ଞା ନାହିଁ , ଆମେ ତ’ ଦେଢ ବର୍ଷ ହେବ ଏଠାରେ ରହି ଆସୁଛୁ । ପଢା ଶେଷ ହେବା ପରେ ଅମେ ସିକ୍କିମ ଚାଲି ଆସିଛୁ ଏବଂ ଏଠାରେ ପାହାଡମାନଙ୍କରେ ଯେଉଁ ଗରିବ କୃଷକ ଭାଇ ରହୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଯେଉଁ ଜିନିଷ ଉତ୍ପାଦନ କରୁଛନ୍ତି ତାକୁ ଆମେ ପ୍ୟାକେଜିଂ କରୁଛୁ, ବ୍ରାଣ୍ଡିଂ କରୁଛୁ, ଏବଂ ଆମେ ବିଦେଶ ପଠାଇବା କାମ କରୁଛୁ’’ । ଆଇଆଇଏମ୍ ରୁ ଲେଖାପଢା କରିଥିବା ଦୁଇଜଣ ପିଲା ସେହି ଶକ୍ତିକୁ ଜାଣିଗଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ବହୁତ ବଡ ଷ୍ଟାର୍ଟ ଅପ୍ ସେଠାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଦେଲେ । ଦୁନିଆର ବଜାରରେ ସେଠାରୁ ଉତ୍ପାଦ ପହଞ୍ଚାଇବାର କାମ କରୁଛନ୍ତି ।

ଯଦି କିଏ ସେଠାକୁ ଯାଆନ୍ତା ତ ଜାଣିପାରନ୍ତା କି କେତେ ସାମର୍ଥ୍ୟ ପଡି ରହିଛି । ଆଜି ମଧ୍ୟ ଦୁନିଆରେ ଧିରେ ଧିରେ ବୈଦିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା ପ୍ରତି ଲୋକଙ୍କ ଧ୍ୟାନ ଯିବାରେ ଲାଗିଛି । ପାରମ୍ପରିକ ଚିକିତ୍ସା ପ୍ରତି ଦୁନିଆ ଆକର୍ଷିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ଆମେ ଆଦିବାସୀ ଭାଇମାନଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଉଛୁ ତ ଜଙ୍ଗଲରୁ ଜଡିବୁଟି ନେଇ ତୁରନ୍ତ ଔଷଧ ତିଆରି କରି ଆପଣଙ୍କୁ ଦେଇ ଦିଅନ୍ତି ‘‘ଆଚ୍ଛା ଭାଇ ଜ୍ୱର ହୋଇଛି ଚିନ୍ତା କର ନାହିଁ ଘଣ୍ଟାଏ ଭିତରେ ଠିକ୍ ହୋଇଯିବ,’’ ଏବଂ ସେମାନେ ଜଡି-ବୁଟିରୁ ରସ ବାହାର କରି ପିଆଇ ଦିଅନ୍ତି । ଇଏ କେଉଁ ପ୍ରକାର ବିଦ୍ୟା ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଅଛି?

ଏହା ହେଉଛି ପରମ୍ପରାଗତ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଯାହକୁ ଆମେ ଚିହ୍ନିବା, ଆଧୁନିକ ସ୍ୱରୂପରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବା, ଦୁନିଆ ଯେଉଁ ପ୍ରକାରର ଡାକ୍ତରୀ ବିଜ୍ଞାନ ବୁଝୁଛି ତାକୁ ସେଥିରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଇଏ ଆମର ଔଷଧ ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଭଉଣୀ ଯାହାକୁ ନେଇ ଧନୀ, ତାଙ୍କରି ମାଧ୍ୟମରେ ଆମକୁ ଏହି ସମସ୍ତ ଶକ୍ତିକୁ ଜାଣିବା ଚିହ୍ନିବା ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଆଗରେ ରଖିବା ପାଇଁ ଏକ ବହୁତ ବଡ ସୁଯୋଗ ଅଛି । ଏମିତି ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଏଠିକି ଆସିଛନ୍ତି ଯାହାଙ୍କୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ପଡିଥିବା ଜଡି-ବୁଟି ଗୁଡିକ ଭିତରେ ଥିବା ଔଷଧୀୟ ଶକ୍ତି ବିଷୟରେ ଜଣାଅଛି । ସେହି ଜିନିଷର କିପରି ଉପଯୋଗ ହୋଇ ପାରିବ, ତାହାକୁ ସେମାନେ ଦେଖାଇ ପାରିବେ ।

ଏବେ ଏଠାରେ ଗୁଜୁରାଟର କଳାକାର ନିଜର କଳା ଦେଖାଉଥିଲେ । ସେଠାରେ ଡ଼ାଙ୍ଗ ନାମରେ ଏକ ଜିଲ୍ଲା ଅଛି, ଛୋଟିଆ ଆଦିବାସୀ ବସ୍ତି । ମୁଁ ବହୁତ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସେଠାରେ କାମ କରୁଥିଲି । ସେତେବେଳେ ତ’ ମୋର ରାଜନୀତି ସହିତ କିଛି ଦେବା ନେବା ନଥିଲା । ମଝିରେ ଯେବେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ସେଠାକୁ ଯିବାକୁ ପଡୁଥିଲା ତ, ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେଉଥିଲି, ସେଠାରେ ଏକ ପ୍ରକାରର ଧାନ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ – ନାଗଲୀ । ଏହା ଅଧିକ ଲୌହସାର ଯୁକ୍ତ । ଆମର ଏଠି ଅପପୁଷ୍ଟି, ବିଶେଷକରି ମହିଳାମାନଙ୍କର ଯେଉଁ ସମସ୍ୟା ରହିଥାଏ, ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଠାରେ ଲୌହସାରର ଅଭାବ ଥାଏ ତାହାକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ନାଗଲୀ ଲୌହସାରରେ ଭରପୁର ଅଛି । କିନ୍ତୁ ଆଜକୁ ୩୦-୩୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ଯାଉଥିଲି ତ, ନାଗଲୀ କଳା ରଙ୍ଗର ଥିଲା ଏବଂ ସେଥିରୁ ଯେଉଁ ରୁଟି ତିଆରି ହେଉ ଥିଲା,ସେଗୁଡିକ କଳା ରଙ୍ଗର ହେଉଥିଲା । ଯେବେ ମୁଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ଯିବାକୁ ପଡିଲା ତ, ସ୍ୱଭାବିକ ଭାବେ କହିଲି କି ଆମେ ଆସିଛୁ ତ, ନାଗଲୀ ଖାଇବୁ । କିନ୍ତୁ ଏଥର ନାଗଲୀ ରୁଟି ଧଳା ଥିଲା । ମତେ ଟିକେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗିଲା । ବାସ୍ତବରେ ସେହି ଆଦିବାସୀ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେହି ଗବେଷଣା କରି ତାହାକୁ କଳାରୁ ଧଳା ନାଗଲୀ ରୂପେ ଉତ୍ପାଦନ କରିବା ଦିଗରେ ସଫଳତା ପାଇଥିଲେ ।

ପ୍ରକୃତରେ ଯେଉଁ ବଡ଼ ବଡ଼ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଜେନେଟିକ୍ସ ଇଂଜିନୟରିଂ କରୁଛନ୍ତି, ମୋ ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ଗୁଣସୂତ୍ର (ଜେନେଟିକ୍) ହସ୍ତକ୍ଷେପରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିପାରୁଛି । ମୋର କହିବାର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ଏହା ହେଉଛି ଯେ, କେତେ ସାମର୍ଥ୍ୟ ପଡି ରହିଛି । ଏହି ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଆମକୁ ଚିହ୍ନିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ଆମ ଦେଶରେ ଏତେ ବଡ ଆଦିବାସୀ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଛି କିନ୍ତୁ ଭାରତ ସରକାରରେ ଜନଜାତି ପାଇଁ କୌଣସି ଅଲଗା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ନ ଥିଲା । ମୁଁ ଆଜି ଯେତେବେଳେ ବଡ଼ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଠିଆ ହୋଇଛି ସେତେବେଳେ ବଡ ଆଦରର ସହ ଭୂତପୂର୍ବ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀଜୀଙ୍କୁ ପ୍ରଣିପାତ କରୁଛି, ତାଙ୍କର ଅଭିନନ୍ଦନ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି କି ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନତାର ପଚାଶ ବର୍ଷ ପରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଯେତେବେଳେ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀଜୀଙ୍କ ସରକାର ଥିଲା ସେତେବେଳେ ପ୍ରଥମ ଥର ନିମନ୍ତେ ଜନଜାତି ପାଇଁ ଦେଶରେ ଅଲଗା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଗଠନ ହେଲା ଏବଂ ଆମ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନରେ ଜୁଏଲ ଜୀ ତାହାର ପ୍ରଥମ ମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ।

ସେବେଠାରୁ ନେଇ କରି ଜନଜାତି କ୍ଷେତ୍ରର ବିକାଶ, ଜନଜାତି ସମୁଦାୟର ବିକାଶ, ଜନଜାତି ସମାଜର ଶକ୍ତିକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ, ତାକୁ ସାମର୍ଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ଅଲଗା ଅଲଗା ପ୍ରକାରର ପ୍ରକଳ୍ପ ଚାଲୁ ରହିଛି । ଅର୍ଥ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉଛି କିନ୍ତୁ ପରିଣାମ କାହିଁକି ଦୃଷ୍ଟିକୁ ଆସୁ ନାହିଁ? ଏବଂ ତାହାର ମୂଳ କାରଣ ଏହା ଯେ ଯେତେବେଳେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମେ ଆମର ଯୋଜନାକୁ, ବିଶେଷକରି ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ମଧ୍ୟରେ, ଦିଲ୍ଲୀର ଶୀତତାପ ନିୟନ୍ତ୍ରୀତ କୋଠରୀରେ ବସି କରି କିମ୍ବା ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀରେ ଶୀତତାପ ନିୟନ୍ତ୍ରୀତ କୋଠରୀରେ ବସି ତାହାର ନକ୍ସା ତିଆରି କରିବା ତ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ମଧ୍ୟରେ  ଆମେ ଯାହା ଚାହୁଁଛୁ ସେହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିବ ନାହିଁ । ସେହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ସେତେବେଳେ ଆସିବ ଯେତେବେଳେ ତଳରୁ ଉପର ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ନିଜ ଅଞ୍ଚଳରେ କ’ଣ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତାଙ୍କର ପ୍ରାଥମିକତା କ’ଣ, ସେହି ଆଧାରରେ ଯଦି ବଜେଟ୍ ଆବଣ୍ଟନ ହେବ ଏବଂ ସମୟ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ସେହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଗୁଡିକୁ ଶେଷ କରିବା ପାଇଁ, ସେହି ଜନଜାତି ସମୁଦାୟଙ୍କୁ ଭାଗିଦାର ହେବାକୁ ଦିଆଯିବ ତେବେ ଆପଣ ଦେଖିବେ କି ଦେଖୁ ଦେଖୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯିବ ।

ଆମେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କର ବନବନ୍ଧୁ କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା ଆଣିଛୁ । ଆଜି ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ସରକାର ପ୍ରାୟ ୨୮ରୁ ଅଧିକ ବିଭାଗ କାମର କୌଣସି ନା କୌଣସି ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇ ବସିଛନ୍ତି । ଆଉ କ’ଣ ହେଉଛି, ଗୋଟିଏ ବିଭାଗ ଗୋଟିଏ ଗାଁରେ କାମ କରୁଛି, ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଭାଗ ଦ୍ୱିତୀୟ ଗାଁରେ କାମ କରୁଛି, ନା କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦିଶୁଛି ନା କିଛି ପ୍ରଭାବ ନଜର ଆସୁଛି । ଏବଂ ଏଇଥି ପାଇଁ ବନବନ୍ଧୁ କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା ଅନ୍ତର୍ଗତ ଏହି ସବୁ ବିଭାଗର ଯୋଜନା ଗୁଡିକ… ଯୋଜନା ଗୁଡିକ ଚାଲୁ ରହିବ କିନ୍ତୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସ୍ତରରେ ସେହି ଜନଜାତି ସମୁଦାୟର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ କରାଯିବ । ତାହା ଉପରେ ଏକ ବଡ କାମ ଚାଲୁ ରହିଛି, ଯାହାର ଭଲ ପରିଣାମ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ଏବେ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ଅଂଶ ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି । ସେମାନେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଭାଗିଦାର ହେଉଛନ୍ତି । ଏହା ହେଉଛି ଆମୁଳଚୂଳ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ଧନର ଠିକ୍ ଠିକ୍ ଉପଯୋଗ, ତାଙ୍କର ବିକାଶ ପାଇଁ ହେବା ଦରକାର ।

ଆମ ଦେଶରେ କେବେ ବଡ଼ ବଡ଼ ଲୋକଙ୍କୁ ଲାଗେ, ବଡ଼ ବଡ଼ ପରିବେଶବିତ ମାନେ ଏକାଠି ହୁଅନ୍ତି ତ, କୁହନ୍ତି ଜଙ୍ଗଲର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ଦରକାର । ମୁଁ ଅନୁଭବରୁ କହୁଛି କି ଯଦି ବଣକୁ କିଏ ବଞ୍ଚାଇଛି ତ, ମୋ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ବଞ୍ଚାଇଛି । ସେ ସବୁ ଦେଇ ଦେବ କିନ୍ତୁ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଧ୍ୱଂସ ହେବାକୁ ଦେବ ନାହିଁ । ଏହା ତା’ର ସଂସ୍କାରରେ ରହିଛି । ଯଦି ଆମକୁ ଜଙ୍ଗଲର ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଅଛି ତ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ଠାରୁ ଆମର ଆଉ କେହି ବଡ ରକ୍ଷକ ହୋଇ ପାରିବେ ନାହିଁ । ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ପାଇଁ ଆମର ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରହିଛି ।

ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି, ପିଢୀ ପରେ ପିଢୀ, ଜଙ୍ଗଲକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖି ନିଜ ପେଟ ପୋଷିବା ପାଇଁ ଛୋଟ ଛୋଟ ସ୍ଥାନରେ ସେ ଚାଷ କରୁଛି । ନା ତାଙ୍କ ପାଖରେ କୋଉ କାଗଜ ଅଛି, ନା ହାତ ଲେଖା ଦଲିଲ୍, ନା କିଏ କିଛି ଦେଇଥିବା ଜିନିଷ, ଯାହା ଅଛି କେତେ କାଳରୁ, ଅଛି ନିଜ ପୂର୍ବଜଙ୍କ ଭୋଗ ଦଖଲରେ ଥିବା କିଛି ଜଙ୍ଗଲ ଜମି । କିନ୍ତୁ ଏବେ ସରକାର ବଦଳୁଛନ୍ତି, ସଂବିଧାନ, ଆଇନ, ନିୟମ ଏବଂ ସେହି କାରଣରୁ କେବେ କେବେ ଜଙ୍ଗଲରେ ଜୀବନ କାଟୁଥିବା ଆମ ଆଦିବାସୀ ଭାଇମାନଙ୍କୁ କଷ୍ଟ ଭୋଗିବାକୁ ପଡୁଛି । ଭରତ ସରକାର ଲଗାତାର ରାଜ୍ୟ ସରକାରଗୁଡିକର ସହଯୋଗରେ ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କର ଜମି ପଟ୍ଟା ଦେବାର ଏକ ବଡ ଅଭିଯାନ ଚଳାଉଛନ୍ତି । ଏବଂ ଆଦିବାସୀ ମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ମିଳିବା ଦରକାର । ଏହା ହେଉଛି ଆମର ପ୍ରାଥମିକତା । ଆଦିବାସୀ ମାନଙ୍କର ଜମି ଛଡାଇନେବା ପାଇଁ ଏହି ଦେଶରେ କାହାର ଅଧିକାର ନ ରହିବା ଦରକାର, କାହାକୁ ସୁଯୋଗ ନ ମିଳିବା ଦରକାର, ଏହା ହେଉଛି ଆମର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା । ଏବଂ ସେହି ଦିଗରେ ସରକାର କଠୋରରୁ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନେବା ସପକ୍ଷରେ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ଆମେ ତାହା କରୁଛୁ ।

ସେହିପରି ଆଦିବାସୀମାନଙ୍କୁ ଜମି ଉପରେ ଅଧିକାର ମିଳିବା ଦରକାର କାରଣ ଜମି ହିଁ ହେଉଛି ତାହାର ଜୀବନ, ଜଙ୍ଗଲ ହିଁ ତାହାର ଜୀବନ, ଜଙ୍ଗଲ ହିଁ ହେଉଛି ତାହାର ଈଶ୍ୱର, ଉପାସନା, ତାକୁ ତା’ ଠାରୁ ଅଲଗା କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ଆମ ଦେଶରେ ରହିଛି ପ୍ରାକୃତିକ ସଂପଦ, ସେ କୋଇଲା ହେଉ, ସେ ଲୁହା ପଥର ହେଉ, ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂପଦ ସବୁ ହେଉ, ଆମର ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂପଦ ସବୁ, ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ତିନିହେଁ ସାଙ୍ଗ ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି । ଯେଉଁଠି ଜଙ୍ଗଲ ଅଛି ସେଠି ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ସେହି ଜଙ୍ଗଲରେ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂପଦ ସବୁ ରହିଛି । ଏବେ କୋଇଲା ବିନା ଚଳିହେବ ନାହିଁ ତାକୁ ତ ବାହାର କରିବାକୁ ପଡିବ । ଲୁହା ପଥର ବିନା ଚଳିହେବ ନାହିଁ, ତାକୁ ମଧ୍ୟ ବାହାର କରିବାକୁ ପଡିବ । ଦେଶକୁ ଆଗକୁ ବଢିବାକୁ ହେବ ତ ସଂପଦକୁ ମଧ୍ୟ ମୂଲ୍ୟଯୁକ୍ତ କରିବାକୁ ପଡିବ । କିନ୍ତୁ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟର ଶୋଷଣ କରି ଏହା ନ କରିବା ଉଚିତ । ତାଙ୍କ ଅଧିକାରକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖି କରିବା ଦରକାର । ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ପୂର୍ବ ବଜେଟ୍ ରେ ଭାରତ ସରକାର ଏକ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲେ ଯାହାର ସିଧା ସିଧା ଲାଭ ଜଙ୍ଗଲରେ ଜୀବନ ବିତାଉଥିବା ଆମର ଜନଜାତି ସମୁଦାୟକୁ ମିଳିଲା । ଆମେ କ’ଣ କଲୁ? ଏହି ଜଙ୍ଗଲରୁ ଯେଉଁସବୁ ପ୍ରାକୃତିକ ସଂପଦ ବାହାରିବ, ଯେଉଁ ସବୁ ଖଣିଜ ସଂପଦ ଖେଳାହେବ  ତାହା ଉପରେ  କିଛି ପ୍ରତିଶତ ଟିକସ ବସାଇଲୁ, ସେହି ଟିକସକୁ ନେଇ ଏକ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲୁ । ପ୍ରତି ଜିଲ୍ଲା ପାଇଁ ଅଲଗା ଅଲଗା ଫାଉଣ୍ଡେସନ । ସେହି ଜିଲ୍ଲାର ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀଙ୍କୁ ତାହାର ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ରଖାଗଲା ।  ଏବଂ ସରକାର ସ୍ଥିର କଲେ କି ଏହି ଫାଉଣ୍ଡେସନକୁ ଯେଉଁ ପଇସା ଆସିବ, ତାହା ସେହି ଅଞ୍ଚଳର ଜନଜାତି ସମୁଦାୟଙ୍କ କଲ୍ୟାଣପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯିବ । ସ୍କୁଲ ମଧ୍ୟ ତିଆରି ହେବ ତ, ସେହିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ହେବ, ଡାକ୍ତରଖାନା ମଧ୍ୟ ତିଆରି ହେବ ତ, ସେହିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତିଆରି ହେବ, ରାସ୍ତା ତିଆରି ହେବ ତ, ସେହିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତିଆରି ହେବ, ଧର୍ମଶାଳା ତିଆରି ହେବ ତ, ସେହିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ତିଆରି ହେବ, ସେହି ସମୁଦାୟ ପାଇଁ ।

ଯେତେବେଳେ ଛତିଶଗଡ଼ର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହିତ ମୋର ଦେଖାହେଲା, ଡାଃ ରମଣ ସିଂହ, ସେ କହିଲେ, ମୋଦିଜୀ ଆପଣ ଏମିତି ବଡ ନିର୍ଣ୍ଣର୍ୟ ନେଲେ ଯେ, ଆମର ଯେଉଁ ସାତୋଟି ଜିଳ୍ଲା ଅଛି, ସେହି ସାତୋଟି ଜିଳ୍ଲାରେ ଏହି ଟିକସ କାରଣରୁ ଏତେ ପଇସା ଆସିବ ଯେ, ଆଜି ଆମେ ଯେଉଁ ସାଧାରଣ ବଜେଟ୍ ଅର୍ଥ ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଛୁ  ତା’ର ଅନେକ ଗୁଣ ଅଧିକ ପଇସା ହେବ । ଏମିତି ଏକ ସମୟ ଆସିବ ଆମକୁ ଏହି ସାତୋଟି ଜିଲ୍ଲା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ରାଜକୋଷରୁ ଗୋଟିଏ ପଇସା ଦେବାକୁ ପଡିବ ନାହିଁ । ଏତେ ପଇସା ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ଲାଭ ଏହି ଫାଉଣ୍ଡେସନରୁ ମିଳିବ । ଯେତେବେଳେ କି ପ୍ରଥମେ ସେଠାରୁ କୋଇଲା ମଧ୍ୟ ଚାଲିଯାଉଥିଲା, ଲୁହା ପଥର ମଧ୍ୟ ଚାଲିଯାଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେଠାରେ ରହୁଥିବା ଜନଜାତି ସମୁଦାୟକୁ ଲାଭ ମିଳୁ ନ ଥିଲା । ଏବେ ସିଧା ଲାଭ ସେମାନଙ୍କୁ ମିଳିବ ସେହି ଦିଗରେ ଆମେ କାମ କରୁଛୁ ।

ଆମେ ଗୋଟିଏ କଥାକୁ ମହତ୍ୱ ଦେଉଛୁ । ଆମକୁ ଆମ ଜଙ୍ଗଲକୁ ବଞ୍ଚାଇବାକୁ ପଡିବ, ଯାହା ହେଉଛି ତାଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ରୋଜଗାରର ସାଧନ,ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବାକୁ ପଡିବ । ଏଥିପାଇଁ ଆମକୁ ଆଧୁନିକ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ ଦ୍ୱାରା ଭୂତଳ ଖଣିଜ ଖନନକୁ ଶକ୍ତି ଦେବାକୁ ଚାହୁଁଛୁ । ଯାହା ଫଳରେ ଉପର ଜଙ୍ଗଲ ଯେପରି ଅଛି ସେପରି ରହିବ, ଜୀବନ ଯେମିତି ଅଛି ସେମିତି ରହିବ । ତଳୁ ମାଟି ଭିତରୁ ସୁଡଙ୍ଗ ମାଧ୍ୟମ କୋଇଲା ଆଦି ବାହାର କରାଯିବ ଯେମିତି ସେଠାକାର ଜୀବନକୁ କିଛି କଷ୍ଟ ହେବ ନାହିଁ । ସେହି ଆଧୁନିକ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ ଦିଗରେ ଭାରତ ସରକାର ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ଅଟନ୍ତି ।

ଦ୍ୱତୀୟ ଆଧୁନିକ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ କୌଶଳ ଦ୍ୱାରା କୋଇଲା ବାଷ୍ପିକରଣ କରିବା, ଯେମିତି ଭୁ-ଗର୍ଭରେ ହିଁ କୋଇଲାରୁ ଗ୍ୟାସ ତିଆରି କରି ବାହାର କରାଯିବ ଫଳରେ ସେଠାକାର ପରିବେଶକୁ ମଧ୍ୟ କିଛି କ୍ଷତି ହେବ ନାହିଁ, ସେଠାରେ ଥିବା ଆମ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟକୁ ମଧ୍ୟ କିଛି କ୍ଷତି ହେବ ନାହିଁ ।

ଏମିତି ଅନେକ ପ୍ରକଳ୍ପ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଜନଜାତି ସମୁଦାୟଙ୍କର କଲ୍ୟାଣ କରିବା ପାଇଁ ଆମର ପ୍ରୟାସ ରହିଛି । ସରକାର ଗୋଟିଏ ରୁର୍ବାନ(ଗ୍ରାମୀଣ-ସହରୀ) ମିଶନ ହାତକୁ ନେଇଛନ୍ତି । ଏହି ମିଶନ ଦ୍ୱାରା ଆଦିବାସୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯେଉଁଠାରେ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟ ରହୁଛନ୍ତି ସେଠାରେ ନୂତନ ବିକାଶ କେନ୍ଦ୍ର ବା ନୂଆ ଅଭିବୃଦ୍ଧି କେନ୍ଦ୍ର (ଗ୍ରୋଥ୍ ସେଣ୍ଟର) ତିଆରି କରାଯାଉଛି । ଯେଉଁଠି ଆର୍ଥିକ ଗିତବିଧିର କେନ୍ଦ୍ର ବିକଶିତ ହେବ । ଆଜି ମଧ୍ୟ ଆଦିବାସୀମାଙ୍କର ଅଲଗା ଅଲଗା ସ୍ଥାନରେ ବଜାର ବସୁଛି । ସେମାନେ ସେଠାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି, ନିଜ ଜିନିଷ ବିକ୍ରି କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ବଦଳରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜିନିଷ ନେଇକରି ଆସୁଛନ୍ତି । ବାର୍ଟର ସିଷ୍ଟମ ବା ଜିନିଷ ଅଦଳ ବଦଳ ପରମ୍ପରା ଆଜି ମଧ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲରେ ଚାଲୁଛି । କିନ୍ତୁ ଆମେ ଚାହୁଁଛୁ ଯେ ୫୦-୧୦୦ ଆଦିବାସୀ ଗାଁ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ଗୋଟିଏ ବିକାଶ କେନ୍ଦ୍ର ବିକଶିତ ହେଉ । ଯାହା ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଆର୍ଥିକ ଗିତବିଧିର କେନ୍ଦ୍ର ହେବ । ଅଲଗା ଅଲଗା ଗାଁର ଲୋକ ନିଜ ନିଜର ଉତ୍ପାଦ ଏଠାକୁ ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ଆଣିବେ । ତାହା ଭଲ ଶିକ୍ଷାର କେନ୍ଦ୍ର ହେଉ । ଭଲ ଆରୋଗ୍ୟ ସେବାର କେନ୍ଦ୍ର ହେଉ । ଏବଂ ଆଖ ପାଖରେ ଯେଉଁ ୫୦-୧୦୦ ଗାଁ ଅଛି ସେମାନେ ସହଜରେ ସେହି ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉପଯୋଗ କରିପାରିବେ ।

ସେହି ସ୍ଥାନ ଏମିତି ହେବ ଯେଉଁଠି ଆଧୁନିକ ସୁବିଧାମାନ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ । କେବେ ସହରର ଶିକ୍ଷକ ଆଦିବାସୀ ବସ୍ତିକୁ ଯିବାକୁ ରାଜି ହେଉ ନ ଥିଲେ, କେବେ ଡ଼ାକ୍ତର ଯିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉ ନଥିଲେ । ଏହି  ସମୟରେ ସେହି ରୁର୍ବାନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ସବୁ ସେହିଭଳି ସୁବିଧା ରହିବା ଦରକାର ଫଳରେ ଆମ ସହରର ଲୋକଙ୍କୁ ସେଠାରେ ସରକାରୀ ଚାକିର ମିଳୁଛି ତ, ସେଠାରେ ରହି କାମ କରିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିବେ । ଏହିଭଳି ୧୦୦ରୁ ଅଧିକ ଆଦିବାସୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ରୁର୍ବାନ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାକୁ ଆମେ ପ୍ରୟାସ କରିଛୁ, ଯାହା ନୂଆ ଆର୍ଥିକ ବିକାଶ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ କାମ କରିବ । ଯେଉଁଠି ସେଠାକାର ଜୀବନର ଆତ୍ମା ଜନଜାତି ଜୀବନର ହେବ । କିନ୍ତୁ ସେଠାରେ ସହରରେ ଲୋକଙ୍କୁ ମିଳୁଥିବା ସେହି ସମସ୍ତ ସୁବିଧା ଉପଲବ୍ଧ ହେବ । ଏମିତି ବିକାଶ କେନ୍ଦ୍ରର ଏକ ନେଟୱାର୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଦିଗରେ ଭାରତ ସରକାର କାମ କରୁଛନ୍ତି ।

ଆଜି ସାରା ଦେଶରୁ ଆସିଥିବା ମୋର ଆଦିବାସୀ ଜନଜାତି ସମୁଦାୟର ଭାଇ ଭଉଣୀମାନେ, ଦିଲ୍ଲୀରେ ଆପଣଙ୍କ ଏହି ଅନୁଭବ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲସ ଭରା ହେଉ, ଆପଣ ନିଜର ଯେଉଁ କଳା, କଳାକୃତି ଏବଂ ଉତ୍ପାଦ ସାମଗ୍ରୀ ନେଇକରି ଆସିଛନ୍ତି ତାହା ଦିଲ୍ଲୀବାସୀଙ୍କ ହୃଦୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଉ, ବ୍ୟବସାୟୀମାନଙ୍କର ହୃଦୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଉ, ଏକ ନୂଆ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷେତ୍ରର ଦ୍ୱାର ଉନ୍ମୁକ୍ତ ହେଉ, ଏହି ଦୀପାବଳି ପାଇଁ ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଶୁଭକାମନା ଜଣାଉଛି । ଏବଂ ଆପଣ ସବୁ ଏହି ପବିତ୍ର ଉତ୍ସବ ନିମନ୍ତେ ଏଠାରେ ଏତେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାରେ ଆଶୀର୍ବାଦ ଦେବା ପାଇଁ ଆସିଛନ୍ତି, ମୁଁ ମଥାନତ କରି ଆପଣମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଣିପାତ କରି ମୋ ବକ୍ତବ୍ୟକୁ ଶେଷ କରୁଛି ।

Explore More
୭୮ତମ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ

ଲୋକପ୍ରିୟ ଅଭିଭାଷଣ

୭୮ତମ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।