ଆଜି ଭାରତ ହେଉଛି ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ଅର୍ଥନୀତି: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ
ସରକାର ସଂସ୍କାର, ପ୍ରଦର୍ଶନ ଓ ରୂପାନ୍ତର ମନ୍ତ୍ର ଅନୁସରଣ କରୁଛନ୍ତି: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଭାରତକୁ ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ଢାଞ୍ଚାଗତ ସଂସ୍କାର କରିବାକୁ ସରକାର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତୀକରଣ ହେଉଛି: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଭାରତ 'ପ୍ରକ୍ରିୟା ସଂସ୍କାର'କୁ ସରକାରଙ୍କ ନିରନ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଏକ ଅଂଶ କରିଛି: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଆଜି ଏଆଇ ଓ ସେମିକଣ୍ଡକ୍ଟର ଭଳି ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଉପରେ ଭାରତର ଫୋକସ୍ ରହିଛି: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଯୁବବର୍ଗଙ୍କ ଦକ୍ଷତା ଓ ଇଣ୍ଟର୍ନସିପ୍ ପାଇଁ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ପ୍ୟାକେଜ୍: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଆଜି ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ କୌଟିଲ୍ୟ ଇକୋନୋମିକ୍ କନକ୍ଲେଭକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିଛନ୍ତି। ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସହ ଭାଗିଦାରୀରେ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଇକୋନୋମିକ୍ ଗ୍ରୋଥ୍ ପକ୍ଷରୁ ଆୟୋଜିତ ଏହି କୌଟିଲ୍ୟ ଇକୋନୋମିକ୍ କନକ୍ଲେଭ୍ ସବୁଜ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଭୂ-ଅର୍ଥନୈତିକ ବିଭାଜନ ଏବଂ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ସ୍ଥିରତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ନୀତିଗତ କାର୍ଯ୍ୟର ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବ।
ସଭାକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୌଟିଲ୍ୟ ଇକୋନୋମିକ୍ କନକ୍ଲେଭର ତୃତୀୟ ସଂସ୍କରଣରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବାରୁ କୃତଜ୍ଞତା ଜ୍ଞାପନ କରିଥିଲେ । ଆସନ୍ତା ୩ ଦିନ ଧରି ଏହି କନକ୍ଲେଭ୍ ରେ ଏକାଧିକ ଅଧିବେଶନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ, ଯେଉଁଥିରେ ଅର୍ଥନୀତି ସହ ଜଡ଼ିତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହେବ ବୋଲି ସେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହି ଆଲୋଚନା ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବାରେ ସହାୟକ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବ ବୋଲି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ବିଶ୍ୱାସ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ।
ବିଶ୍ୱର ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ଅଞ୍ଚଳ ଯୁଦ୍ଧରେ ଲିପ୍ତ ଥିବା ବେଳେ ଏହି ସମ୍ମିଳନୀର ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତି ପାଇଁ ବିଶେଷ କରି ଶକ୍ତି ନିରାପତ୍ତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । "ଏତେ ବଡ଼ ବୈଶ୍ୱିକ ଅନିଶ୍ଚିତତା ମଧ୍ୟରେ ଆମେ ଏଠାରେ ଭାରତୀୟ ଯୁଗ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛୁ", ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଜି ଭାରତ ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱାସ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଏହାର ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ।
"ଭାରତ ଆଜି ବିଶ୍ୱର ଦ୍ରୁତଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ପ୍ରମୁଖ ଅର୍ଥନୀତି", ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଜିଡିପି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ପଞ୍ଚମ ବୃହତ୍ତମ ଅର୍ଥନୀତି । ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆଲୋକପାତ କରି କହିଥିଲେ ଯେ ଆଜି ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଫିନଟେକ୍ ଗ୍ରହଣ ହାର ଏବଂ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଡାଟା ବ୍ୟବହାର ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ଏକ ନମ୍ବର ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି। ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ବେଳେ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରାୟ ଅଧା ରିୟଲ ଟାଇମ୍ ଡିଜିଟାଲ କାରବାର ଭାରତରେ ହେଉଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆଲୋକପାତ କରି କହିଥିଲେ ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତ ରେ ବିଶ୍ୱର ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ଅଛି ଏବଂ ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି କ୍ଷମତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ମଧ୍ୟ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି । ଉତ୍ପାଦନ ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ମୋବାଇଲ ନିର୍ମାତା ଏବଂ ଦୁଇ ଚକିଆ ଯାନ ଏବଂ ଟ୍ରାକ୍ଟରର ବୃହତ୍ତମ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ । "ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବକନିଷ୍ଠ ଦେଶ", ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ଭାରତରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଓ ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ର ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ପୁଲ୍ ରହିଛି ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନ, ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ହେଉ କି ଉଦ୍ଭାବନ, ଭାରତ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ଉପସ୍ଥିତ ଅଛି ବୋଲି ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ।
୬୦ ବର୍ଷ ପରେ କ୍ରମାଗତ ତୃତୀୟ ଥର ପାଇଁ ସରକାର ପୁନଃ ନିର୍ବାଚିତ ହେବା ର ଶ୍ରେୟ ଦେଇ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ, "ସରକାର ସଂସ୍କାର, ପ୍ରଦର୍ଶନ ଏବଂ ପରିବର୍ତ୍ତନର ମନ୍ତ୍ର ଅନୁସରଣ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଦେଶକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ନିରନ୍ତର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଉଛନ୍ତି"। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଯେତେବେଳେ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନକୁ ଭଲ ପାଇଁ ରୂପାନ୍ତରିତ କରାଯାଏ ସେତେବେଳେ ଦେଶ ସଠିକ ମାର୍ଗରେ ଗତି କରୁଥିବା ବିଶ୍ୱାସ ମିଳିଥାଏ । ଏହି ଭାବନା ଭାରତବାସୀଙ୍କ ଜନାଦେଶରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଛି ଏବଂ ୧୪୦ କୋଟି ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଏହି ସରକାରଙ୍କ ଏକ ବିରାଟ ସମ୍ପତ୍ତି ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାରତକୁ ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ଢାଞ୍ଚାଗତ ସଂସ୍କାର କରିବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତୃତୀୟ ପାଳିର ପ୍ରଥମ ତିନି ମାସରେ କରାଯାଇଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ସାହସିକ ନୀତି ପରିବର୍ତ୍ତନ, ନିଯୁକ୍ତି ଓ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରତି ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା, ସ୍ଥାୟୀ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଓ ଉଦ୍ଭାବନ, ଆଧୁନିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି, ଜୀବନର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ନିରନ୍ତରତାର ଉଦାହରଣ ଦେଇଥିଲେ। "ଏହା ପ୍ରଥମ ତିନି ମାସର ଆମର ନୀତିର ପ୍ରତିଫଳନ", ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ୧୫ ଟ୍ରିଲିୟନ ଟଙ୍କା ବା ୧୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟର ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶରେ ୧୨ଟି ଶିଳ୍ପ ନୋଡ୍ ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ୩ କୋଟି ନୂତନ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଅନୁମୋଦନ ସମେତ ଭାରତରେ ଅନେକ ମେଗା ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରକଳ୍ପ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।
ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ସାମଗ୍ରିକ ଭାବନା ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି କାହାଣୀର ଅନ୍ୟ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାରଣ । ପୂର୍ବରୁ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଅସମାନତା ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି, କିନ୍ତୁ ଏହାର ବିପରୀତ ଅର୍ଥାତ୍ ଭାରତରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସହିତ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତୀକରଣ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଫଳରେ ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ୨୫୦ ନିୟୁତ ବା ୨୫ କୋଟି ଲୋକ ଦାରିଦ୍ର୍ୟମୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ଦ୍ରୁତ ପ୍ରଗତି ସହିତ ସରକାର ମଧ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଅସମାନତା ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ବିକାଶର ସୁଫଳ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବ ।
ଆଜି ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୂର୍ବାନୁମାନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ସେମାନଙ୍କ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଭାରତ କେଉଁ ଦିଗକୁ ଗତି କରୁଛି ତାହା ସୂଚାଇଥାଏ ଏବଂ ଗତ କିଛି ସପ୍ତାହ ଏବଂ ମାସର ତଥ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ପୂରଣ କରାଯାଇପାରିବ । ଗତବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତି ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାଙ୍କ, ଆଇଏମଏଫ କିମ୍ବା ମୁଡିଜ୍ ହେଉ, ସମସ୍ତ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଭାରତ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପୂର୍ବାନୁମାନକୁ ଉନ୍ନତ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ସବୁ ଅନୁଷ୍ଠାନ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ବିଶ୍ୱଅନିଶ୍ଚିତତା ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତ ୭ରୁ ଅଧିକ ହାରରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଜାରି ରଖିବ। ତେବେ ଭାରତ ଏହାଠାରୁ ଆହୁରି ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବ ବୋଲି ଆମ ଭାରତୀୟଙ୍କ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ବୋଲି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଛନ୍ତି।
ଭାରତର ଏହି ବିଶ୍ୱାସ ପଛରେ କିଛି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କାରଣ ରହିଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଉତ୍ପାଦନ ହେଉ କି ସେବା କ୍ଷେତ୍ର, ଆଜି ବିଶ୍ୱ ଭାରତକୁ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ପାଇଁ ଏକ ପସନ୍ଦର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବିଚାର କରୁଛି । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ଏକ ଯୋଗାଯୋଗ ନୁହେଁ, ବରଂ ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ କରାଯାଇଥିବା ବଡ଼ ସଂସ୍କାରର ପରିଣାମ, ଯାହା ଭାରତର ମାଇକ୍ରୋଇକୋନୋମିକ୍ ମୌଳିକତାକୁ ବଦଳାଇ ଦେଇଛି। ସଂସ୍କାରର ଏକ ଉଦାହରଣ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ବ୍ୟାଙ୍କିଙ୍ଗ୍ ସଂସ୍କାର କେବଳ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିନାହିଁ, ବରଂ ସେମାନଙ୍କ ଋଣ କ୍ଷମତା ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ସେହିପରି ସାମଗ୍ରୀ ଓ ସେବା ଟିକସ (ଜିଏସଟି) ବିଭିନ୍ନ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ପରୋକ୍ଷ ଟିକସକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିଥିବା ବେଳେ ଇନ୍ସଲ୍ଭେନ୍ସି ଆଣ୍ଡ୍ ବ୍ୟାଙ୍କରପ୍ସି କୋଡ୍ (ଆଇବିସି) ଦାୟିତ୍ବ, ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏବଂ ସମାଧାନର ଏକ ନୂତନ କ୍ରେଡିଟ୍ ସଂସ୍କୃତି ବିକଶିତ କରିଛି। ସଂସ୍କାର ସମ୍ପର୍କରେ ବିସ୍ତୃତ ବିବରଣୀ ଦେଇ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତ ଭାରତର ଖଣି, ପ୍ରତିରକ୍ଷା, ଘରୋଇ ଏବଂ ଯୁବ ଉଦ୍ୟୋଗୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଜାଗା ଭଳି ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରଖୋଲିଛି। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିଶ୍ୱ ନିବେଶକଙ୍କ ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ଏଫଡିଆଇ ନୀତିକୁ ଉଦାର କରିଛନ୍ତି । ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ଖର୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ସମୟ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ଆଧୁନିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛନ୍ତି ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି।
"ଭାରତ 'ପ୍ରକ୍ରିୟା ସଂସ୍କାର'କୁ ସରକାରଙ୍କ ନିରନ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଏକ ଅଂଶ କରିଛି", ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ସରକାର ୪୦,୦୦୦ ରୁ ଅଧିକ ଅନୁପାଳନକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ କମ୍ପାନୀ ଆଇନକୁ ଅପରାଧମୁକ୍ତ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଅନେକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ସଂସ୍କାର ଆଣିବାର ଉଦାହରଣ ଦେଇଥିଲେ ଯାହା ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ କଷ୍ଟକର କରିଥିଲା ଏବଂ ଏକ କମ୍ପାନୀ ଆରମ୍ଭ ଏବଂ ବନ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ମଞ୍ଜୁରୀ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସହଜ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଜାତୀୟ ସିଙ୍ଗଲ ୱିଣ୍ଡୋ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା । ରାଜ୍ୟସ୍ତରରେ 'ପ୍ରକ୍ରିୟା ସଂସ୍କାର'କୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଜି ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତରେ ଉତ୍ପାଦନକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ ସଂଯୁକ୍ତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନର ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ଗତ ୩ ବର୍ଷରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରାୟ ୧.୨୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ବା ୧.୨୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ହୋଇଥିବା ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରାୟ ୧୧ ଟ୍ରିଲିୟନ ବା ୧୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଉତ୍ପାଦନ ଓ ବିକ୍ରୟ ହୋଇଛି । ନିକଟରେ ଭାରତର ମହାକାଶ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର କୁ ଖୋଲା ଯାଇଛି ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସେମାନଙ୍କର ଚମତ୍କାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ ଯେ ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୨୦୦ରୁ ଅଧିକ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଆସିଥିବା ବେଳେ ଭାରତର ମୋଟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ଅବଦାନର ୨୦ ପ୍ରତିଶତ ବର୍ତ୍ତମାନ ଘରୋଇ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କମ୍ପାନୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଆସିଛି ।
ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ କ୍ଷେତ୍ରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି କାହାଣୀକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ୧୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତ ଅଧିକାଂଶ ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ଆମଦାନୀକାରୀ ଥିଲା ବେଳେ ଆଜି ଦେଶରେ ୩୩ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ଉତ୍ପାଦନ ହେଉଛି। ଭାରତରେ ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିବେଶକଙ୍କ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ନିବେଶ ଉପରେ ଉଚ୍ଚ ରିଟର୍ଣ୍ଣ ଅର୍ଜନ କରିବାର ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ସୁଯୋଗ ରହିଛି ବୋଲି ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଏଆଇ ଏବଂ ସେମିକଣ୍ଡକ୍ଟର ଭଳି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଉପରେ ଭାରତର ଧ୍ୟାନ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଉଭୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିପୁଳ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ହୋଇଛି । ଭାରତର ଏଆଇ ମିଶନ ଏଆଇ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ଗବେଷଣା ଓ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରିବ ବୋଲି ସେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ। ଇଣ୍ଡିଆ ସେମିକଣ୍ଡକ୍ଟର ମିଶନ ବିଷୟରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ୧.୫ ଟ୍ରିଲିୟନ ବା ଦେଢ଼ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ କରାଯାଉଛି ଏବଂ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଭାରତର ୫ଟି ସେମିକଣ୍ଡକ୍ଟର ପ୍ଲାଣ୍ଟ ବିଶ୍ୱର କୋଣ ଅନୁକୋଣରେ ମେଡ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଚିପ୍ସ ପହଞ୍ଚାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିବ।
ସୁଲଭ ବୌଦ୍ଧିକ ଶକ୍ତିର ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଉତ୍ସ ଭାବେ ଭାରତର ଆବିର୍ଭାବ ଉପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୧,୭୦୦ରୁ ଅଧିକ ବିଶ୍ୱ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ଏବଂ ୨ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଉଚ୍ଚ କୁଶଳୀ ଭାରତୀୟ ପେସାଦାରଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଦେଉଛି । ଶିକ୍ଷା, ନବସୃଜନ, ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଗବେଷଣା ଉପରେ ଦୃଢ଼ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାଗତ ଲାଭକୁ ଉପଯୋଗ କରିବା ଉପରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ନୂତନ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଦ୍ୱାରା ଅଣାଯାଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ ସଂସ୍କାର ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିବା ସହ ଗତ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତି ସପ୍ତାହରେ ଗୋଟିଏ ନୂତନ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି ଏବଂ ପ୍ରତିଦିନ ଦୁଇଟି ନୂତନ କଲେଜ ଖୋଲାଯାଇଛି ବୋଲି ସେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଆମ ଦେଶରେ ମେଡିକାଲ କଲେଜ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ୱିଗୁଣିତ ହୋଇଛି ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ସରକାର କେବଳ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ପରିମାଣ ବଢ଼ାଉନାହାନ୍ତି ବରଂ ଗୁଣବତ୍ତାର ସୀମା ମଧ୍ୟ ବଢ଼ାଉଛନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କ୍ୟୁଏସ୍ ୱାର୍ଲ୍ଡ ୟୁନିଭର୍ସିଟି ରାଙ୍କିଙ୍ଗରେ ଭାରତୀୟ ଅନୁଷ୍ଠାନର ସଂଖ୍ୟା ତିନି ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯାହା କି ଶିକ୍ଷାଗତ ଉତ୍କର୍ଷତା ଉପରେ ଦେଶର ବଢୁଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି । ଚଳିତ ବର୍ଷବଜେଟରେ କୋଟି କୋଟି ଯୁବକଯୁବତୀଙ୍କ ପାଇଁ ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଇଣ୍ଟର୍ଣ୍ଣସିପ୍ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ୟାକେଜ୍ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ। ପିଏମ ଇଣ୍ଟର୍ଣ୍ଣସିପ୍ ସ୍କିମ୍ ବିଷୟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ୧ କୋଟି ଯୁବ ଭାରତୀୟଙ୍କୁ ପ୍ରମୁଖ କଂପାନିଗୁଡ଼ିକରେ ବାସ୍ତବ ଦୁନିଆର ଅଭିଜ୍ଞତା ହାସଲ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦିଆଯିବ । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଯୋଜନାର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ୧ ଟି କମ୍ପାନୀ ପଞ୍ଜୀକରଣ କରିଥିଲେ ଯାହା ଶିଳ୍ପର ଉତ୍ସାହଜନକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା ।
ଭାରତର ଗବେଷଣା ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ କୁ ସ୍ପର୍ଶ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଯେ ଗତ ଦଶନ୍ଧିରେ ଗବେଷଣା ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ପେଟେଣ୍ଟ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଏକ ଦଶନ୍ଧିରୁ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ବିଶ୍ୱ ଉଦ୍ଭାବନ ସୂଚକାଙ୍କ ମାନ୍ୟତାରେ ଭାରତର ମାନ୍ୟତା ୮୦ ପ୍ରଥମରୁ ତିରିଶ ନବମ ସ୍ଥାନକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଭାରତକୁ ଏଠାରୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ଗବେଷଣା ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଟ୍ରିଲିୟନ ଟଙ୍କାର ଏକ ଗବେଷଣା ପାଣ୍ଠି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା।
ସବୁଜ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ଭବିଷ୍ୟତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଜି ବିଶ୍ୱ ଭାରତକୁ ବହୁତ ଆଶାର ସହ ଦେଖୁଛି ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ। ଭାରତର ଜି-୨୦ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାର ସଫଳତା ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରୁ ଉଭା ହୋଇଥିବା ସବୁଜ ପରିବର୍ତ୍ତନ ର ନୂତନ ଗତି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ରେ ବିଶ୍ୱ ଜୈବ ଇନ୍ଧନ ଆଲାଏନ୍ସ ଆରମ୍ଭ କରିବା ରେ ଭାରତର ପଦକ୍ଷେପ ବିଷୟରେ ଗର୍ବର ସହ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଯାହାକୁ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କର ବ୍ୟାପକ ସମର୍ଥନ ମିଳିଥିଲା । ଏହି ଦଶନ୍ଧି ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ୫ ନିୟୁତ ଟନ୍ ସବୁଜ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଭାରତର ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ସୌର ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ସ୍ତରରେ ବିସ୍ତାର କରିବା ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସୂର୍ଯ୍ୟଘର ମୁକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ ଯୋଜନା ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ, ଯାହା କି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ ଏକ ଛାତ ସୌର ପଦକ୍ଷେପ ଯାହା ପୂର୍ବରୁ ୧୩ ନିୟୁତ ବା ୧ କୋଟି ୩୦ ଲକ୍ଷ ପରିବାରକୁ ପଞ୍ଜୀକୃତ କରିସାରିଛି । "ଏହି ଯୋଜନା କେବଳ ବୃହତ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏହାର ଆଭିମୁଖ୍ୟରେ ବୈପ୍ଳବିକ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିବାରକୁ ସୌର ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନକାରୀରେ ପରିଣତ କରୁଛି", ସେ କହିଛନ୍ତି। ବାର୍ଷିକ ହାରାହାରି ୨୫,୦୦୦ ଟଙ୍କା ସଞ୍ଚୟ ହେବା ସହ ଉତ୍ପାଦିତ ପ୍ରତି ତିନି କିଲୋୱାଟ୍ ସୌର ଶକ୍ତି ପାଇଁ ୫୦-୬୦ ଟନ୍ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍ ନିର୍ଗମନକୁ ରୋକିବାରେ ମଧ୍ୟ ସହାୟତା କରିବ ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ଯୋଜନା ଦକ୍ଷ ଯୁବକମାନଙ୍କର ଏକ ବୃହତ ସେନା ସୃଷ୍ଟି କରିବ ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରାୟ ୧୭ ଲକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହେବ ଏବଂ ନୂତନ ନିବେଶ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେବ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ବ୍ୟାପକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି ଏବଂ ଦୃଢ଼ ଅର୍ଥନୈତିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ ଆଧାରିତ ନିରନ୍ତର ଉଚ୍ଚ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପଥରେ ଗତି କରୁଛି । "ଆଜି ଭାରତ କେବଳ ଶୀର୍ଷରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉନାହିଁ, ବରଂ ସେଠାରେ ରହିବା ପାଇଁ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରୁଛି", ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ବିଶ୍ୱାସ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଚାଲିଥିବା ଆଲୋଚନାରୁ ଅନେକ ମୂଲ୍ୟବାନ ସୂଚନା ଆସିବ । ଏଭଳି ଆଲୋଚନାରେ ମିଳିଥିବା ସୂଚନା, ବିଶେଷ କରି କ'ଣ ଓ କ'ଣ ନ କରିବା, ତାହାକୁ ସରକାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଧାର୍ମିକ ଭାବେ ଅନୁସରଣ କରାଯାଇ ନୀତି ଓ ଶାସନର ଏକ ଅଂଶ କରାଯାଇଛି ବୋଲି ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ଶିଳ୍ପ ନେତୃବୃନ୍ଦଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ୱ, ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଅଭିଜ୍ଞତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ ଶେଷ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଅବଦାନ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେଇଥିଲେ । ଇନ୍ ଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଇକୋନୋମିକ୍ ଗ୍ରୋଥ୍ ର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଶ୍ରୀ ଏନ୍ କେ ସିଂହ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପୂରା ଟିମଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ପାଇଁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଛନ୍ତି।
ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଏବଂ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଇକୋନୋମିକ୍ ଗ୍ରୋଥର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଶ୍ରୀ ଏନ୍ କେ ସିଂହ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି
କୌଟିଲ୍ୟ ଅର୍ଥନୈତିକ କନକ୍ଲେଭର ତୃତୀୟ ସଂସ୍କରଣ ଅକ୍ଟୋବର ୪ରୁ ୬ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି। ଗ୍ଲୋବାଲ ସାଉଥର ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ଅର୍ଥନୀତି ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା କେତେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ଉଭୟ ଭାରତୀୟ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଏବଂ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରକମାନେ ଆଲୋଚନା କରିବେ । ଏହି କନକ୍ଲେଭ୍ ରେ ସାରା ବିଶ୍ୱରୁ ବକ୍ତାମାନେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବେ।
Click here to read full text speech
Today, India is the fastest growing major economy. pic.twitter.com/uRcQPPNG5X
— PMO India (@PMOIndia) October 4, 2024
Reform, Perform & Transform. pic.twitter.com/UlsZ5LA8p6
— PMO India (@PMOIndia) October 4, 2024
Commitment to carry out structural reforms to make India developed. pic.twitter.com/41VG83RZFN
— PMO India (@PMOIndia) October 4, 2024
भारत में growth के साथ inclusion भी हो रहा है। pic.twitter.com/o9ZYz9zDAW
— PMO India (@PMOIndia) October 4, 2024
India has made 'process reforms' a part of the continuing activities of the government. pic.twitter.com/581cAat1vV
— PMO India (@PMOIndia) October 4, 2024
Today India's focus is on critical technologies like AI and semiconductors. pic.twitter.com/FlrdGxd7Ut
— PMO India (@PMOIndia) October 4, 2024
Special package for skilling and internship of youth. pic.twitter.com/5yUMwhcPeD
— PMO India (@PMOIndia) October 4, 2024
