नवी दिल्लीत तालकटोरा मैदानावर आज आयोजित करण्यात आलेल्या ‘परीक्षा पे चर्चा’ या कार्यक्रमात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी विद्यार्थी, शिक्षक आणि पालकांशी संवाद साधला. जवळजवळ दीड तास चाललेल्या या कार्यक्रमात परीक्षेतील ताणतणाव दूर करण्यासाठी हलकाफुलका संवाद साधण्यात आला.
या कार्यक्रमात यंदा परदेशातले विद्यार्थी सुद्धा सहभागी झाले होते.
कार्यक्रमाची सुरुवात करताना या ठिकाणी लघु भारताचे रुप आपल्याला दिसत आहे, असे पंतप्रधान म्हणाले. तुम्ही सगळे विद्यार्थी भारताचे भविष्य आहात, असे सांगत तुम्हाला घडवणारे पालक आणि शिक्षक देखील या कार्यक्रमात सहभागी झाले आहेत, याबद्दल त्यांनी आनंद व्यक्त केला.
मुलांकडून अवास्तव अपेक्षा बाळगून त्याचे ओझे मुलांवर टाकणाऱ्या आणि स्वत:ही तणावग्रस्त असणाऱ्या पालकांना काय सल्ला द्यावा, असा प्रश्न एका शिक्षकाने त्यांना विचारला. त्यावर उत्तर देताना पंतप्रधान म्हणाले की, परीक्षेचा काहीही परिणाम होणार नाही, असे शक्य नाही. मात्र, संपूर्ण आयुष्यात त्याचे किती महत्त्व आहे हे समजून घ्यायला हवे. परीक्षा म्हणजे आयुष्य नव्हे, आयुष्यातला केवळ एक भाग असतो, हे समजले तर तणाव आपोआप कमी होईल.
आपली अपुरी राहिलेली स्वप्न मुलांनी पूर्ण करावीत, अशी अपेक्षा पालकांनी लादू नये. प्रत्येक मुलाच्या आपापल्या क्षमता आणि गुणवत्ता असते ती समजून घेत त्याला प्रोत्साहन देण्याचा प्रयत्न करावा, असे त्यांनी सांगितले. मात्र, त्याचवेळी अपेक्षा किंवा महत्त्वाकांक्षा असणे गैर नाही, असेही ते म्हणाले. निराशा आणि दु:खाच्या वातावरणात कोणीही जगू शकत नाही, असे त्यांनी सांगितले.
अपेक्षा हे ध्येय बनू देऊ नका, असे सांगत असताना मोदी यांनी स्वत:चे उदाहरण दिले. पंतप्रधान म्हणून मोदी यांच्याकडून जनतेच्या जास्तीत जास्त अपेक्षा आहेत, असे काही जणांचे मत आहे. मात्र, माझ्यासाठी सव्वाशे कोटी भारतीयांच्या सव्वाशे कोटी अपेक्षा जास्त महत्त्वाच्या आहेत, असे सांगत आपण त्या पूर्ण करण्यासाठी एकत्रित प्रयत्न करायला हवेत, असे ते म्हणाले.
अपेक्षा हे ध्येय बनू देऊ नका, असे सांगत असताना मोदी यांनी स्वत:चे उदाहरण दिले. पंतप्रधान म्हणून मोदी यांच्याकडून जनतेच्या जास्तीत जास्त अपेक्षा आहेत, असे काही जणांचे मत आहे. मात्र, माझ्यासाठी सव्वाशे कोटी भारतीयांच्या सव्वाशे कोटी अपेक्षा जास्त महत्त्वाच्या आहेत, असे सांगत आपण त्या पूर्ण करण्यासाठी एकत्रित प्रयत्न करायला हवेत, असे ते म्हणाले.
एका पालकाने ऑनलाईन गेम्सचे मुलांमध्ये वाढत असल्याचे वेड कमी करण्याविषयी प्रश्न विचारला त्यावर उत्तर देतांना पंतप्रधान म्हणाले की, तंत्रज्ञान स्वत: चांगले किंवा वाईट नसते, त्याचा आपण कसा वापर करावा हे मुलांना शिकवायला हवे. त्यांना तंत्रज्ञानापासून दूर न करता त्याचा योग्य वापर शिकवणे हे पालकांचे काम आहे.
मात्र, प्ले स्टेशनवर खेळताना, खेळांच्या मैदानांचा विसर पडू देऊ नका, असा सल्ला त्यांनी दिला. मोदी स्वत: वेळेचे व्यवस्थापन कसे करतात आणि त्यांना थकवा येत नाही का? असे विचारले असता सगळा देश माझे कुटुंब आहे, अशा भावनेतून मी काम करतो आणि कुटुंबासाठी झटताना तुम्हाला कधीही थकवा येत नाही, असे मोदी म्हणाले. सकात्मकतेने काम केल्यास त्यातून अधिकाधिक ऊर्जा मिळते, असे मत त्यांनी व्यक्त केले.
करिअरसाठी विषयांची निवड कशी करावी यावर झालेल्या चर्चेत तुम्हाला काय आवडते ते करिअर म्हणून निवडा असा आग्रह त्यांनी केला.
आज प्रत्येक क्षेत्रात संधी आहे, त्यामुळे केवळ विज्ञान, गणित असे विषय निवडण्याची सक्ती करू नये. मुलांची स्पर्धा इतरांशी नाही तर स्वत:शी असावी, असा सल्ला त्यांनी दिला.
यावेळी काही विद्यार्थ्यांनी शिक्षण व्यवस्थेत सुधारणा घडवून आणण्याची गरज असल्याचे पंतप्रधानांना सांगितले.
परीक्षा केवळ पास होण्यासाठी नसाव्यात तर विद्यार्थी खरोखर काय शिकले हे जाणून घेण्यासाठी असाव्यात. शिक्षणाचा उपयोग आयुष्यातील आव्हाने पेलण्यासाठी करता यायला हवा, असे पंतप्रधान म्हणाले.
विद्यार्थ्यांनी निराशेच्या गर्तेत जाऊ नये असे सांगत आपल्या निराशेविषयी तसेच मानसिक अस्वस्थतेविषयी मुलांनी मोकळेपणांनी संवाद साधावा.
पालकांनीही मुलांच्या मानसिक आरोग्याकडे विशेष लक्ष द्यावे, असे आवाहन पंतप्रधानांनी यावेळी केले.
करिअरसाठी विषयांची निवड कशी करावी यावर झालेल्या चर्चेत तुम्हाला काय आवडते ते करिअर म्हणून निवडा असा आग्रह त्यांनी केला. आज प्रत्येक क्षेत्रात संधी आहे, त्यामुळे केवळ विज्ञान, गणित असे विषय निवडण्याची सक्ती करू नये. मुलांची स्पर्धा इतरांशी नाही तर स्वत:शी असावी, असा सल्ला त्यांनी दिला.
यावेळी काही विद्यार्थ्यांनी शिक्षण व्यवस्थेत सुधारणा घडवून आणण्याची गरज असल्याचे पंतप्रधानांना सांगितले. परीक्षा केवळ पास होण्यासाठी नसाव्यात तर विद्यार्थी खरोखर काय शिकले हे जाणून घेण्यासाठी असाव्यात. शिक्षणाचा उपयोग आयुष्यातील आव्हाने पेलण्यासाठी करता यायला हवा, असे पंतप्रधान म्हणाले. विद्यार्थ्यांनी निराशेच्या गर्तेत जाऊ नये असे सांगत आपल्या निराशेविषयी तसेच मानसिक अस्वस्थतेविषयी मुलांनी मोकळेपणांनी संवाद साधावा. पालकांनीही मुलांच्या मानसिक आरोग्याकडे विशेष लक्ष द्यावे, असे आवाहन पंतप्रधानांनी यावेळी केले.
This #ParikshaPeCharcha2 Townhall is a mini-India. It is also a place where we have in our midst the future of India.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
I am happy parents and teachers too are part of the programme: PM @narendramodi
A teacher from Kolkata, Rulee Dutta Ji asks PM @narendramodi what teachers should tell parents who are stressed about the exams of their children and have unreal expectations.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
A student from Kerala who is in Delhi preparing for the UPSC exam also asks a similar question.
I can not say- do not be totally relaxed before an exam....
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
But, ask yourselves if this an exam of your life or is it just an exam for a particular grade like Class X or XII?
Once you know the answer to this, your pressure will reduce: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
I would request parents- do not expect your children to fulfil your unfulfilled dreams.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Every child has his or her own potential and strengths...it is important to understand these positives of every child: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
Expectations are essential....we can't be living in an atmosphere of despair and unhappiness.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
When people have aspirations from a person, it is good: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
Krishna Kumar Sharma from Jammu is asking PM @narendramodi on parents being tension free during exams. Pebam Nila Kumari from Manipur also asks a similar question.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Lavanya, a viewer of @TimesNow asks PM- how can we overcome parental pressure during exam time. #ParikshaPeCharcha2
I hope parents do not make the report card of their children their own visiting cards...because if that is the aim then the expectations from children become unreal: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
लोग कहते हैं मोदी ने बहुत aspirations जगा दिए हैं, मैं तो चाहता हूं कि सवा सौ करोड़ देशवासियों के सवा सौ करोड़ aspirations होने चाहिए: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
हमें उन aspirations को उजागर करना चाहिए देश तभी चलता है। अपेक्षाओं के बोझ में दबना नहीं चाहिए। हमें अपेक्षाओं को पूरा करने के लिए अपने आपको सिद्ध करना चाहिए: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Madhumita Sen Gupta from Assam (living in Delhi) says- my son is in Class IX...earlier he was good in studies but now he is too distracted by online games. #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
I will not say exposure to technology is a bad thing for students.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
It is good students are getting acquainted with new technology: PM @narendramodi
Technology should lead to expansion of the mind and as a means to innovate: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
The PlayStation is good but never forget the playing field: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Naren from Tamil Nadu asks PM @narendramodi on aspects relating to time management. #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
मेरे लिए सवा सौ देशवासी मेरा परिवार है। जब सवा सौ करोड़ देशवासी मेरा परिवार है तो मैं थकान महसूस नहीं करता हूं।
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
हर पल मैं सोचता हूं, रात को जब सोने जाता हूं तो सुबह का सोच कर जाता हूं, और नई उमंग, नई ऊर्जा के साथ आता हूं: PM @narendramodi
Amit from Pathankot is asking PM @narendramodi during #ParikshaPeCharcha2 on how to make studies more fun.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
A student from Kathmandu asks the PM on how exams help improve one's personality.
कसौटी बुरी नहीं होती, हम उसके साथ किस प्रकार के साथ deal करते है उसपर depend करता है। मेरा तो सिद्धांत है कि कसौटी कसती है, कसौटी कोसने के लिए नहीं होती है: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Mohammed Salim, a student from the Aligarh Muslim University asks PM @narendramodi - what must be our considerations while picking subject choices and career choices.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Shambhavi from Banaras Hindu University asks- how can one pick a good career and prepare well for exams.
A viewer of @NewsNationTV comments that every child has different strengths. How can we expect that every student will be good in mathematics or science.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Clarity of thought and conviction are essential.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Yes, science and maths are essential but there are other subjects too worth exploring. There are opportunities in so many areas now: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
Zenith from Moscow tells PM @narendramodi that after last year's Townhall programme, her parents became a lot more relaxed when it came to subjects like exams and career. #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
अभिभावकों का सकारात्मक रवैया बच्चे की जिंदगी की बहुत बड़ी ताकत बन जाता है: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Jairpeet Singh is a student based in Tehran, Iran. He is asking PM on the need on encouraging our children constantly and how constant encouragement makes children very happy. #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
आप अपनी तुलना अपने पुराने रिकॉर्ड से कीजिए, आप competition अपने रिकॉर्ड से कीजिए, आप अपने रिकॉर्ड ब्रेक कीजिए, आप अगर खुद के रिकॉर्ड ब्रेक करेंगे तो आपको कभी भी निराशा के गर्त में डूबने का मौका नहीं आयेगा: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Sara Sadaf from Kuwait makes a few points on the need to further improve education systems and ensure that exams are not only reduced to rote learning but also showcase what students have learnt. #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Our learning cannot be reduced to exams only. Our education must equip us to face various challenges of life as well: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
In a nation like ours, the subject of depression is very worrying.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Our culture has mechanisms to cope with this.
The more we talk openly about aspects relating to depression and mental health, it is better.
We must always express, never suppress: PM @narendramodi
A person does not always get depressed all of a sudden. There are signs that show a person is heading into depression.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Ignoring these signs is not a good idea. On the contrary, we must talk about this: PM @narendramodi #ParikshaPeCharcha2
Counselling is not bad thing.
— PMO India (@PMOIndia) January 29, 2019
Talking about ones problems is very good: PM @narendramodi
