पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली केंद्रीय मंत्रिमंडळाने आज विपणन हंगाम 2024-25 साठी सर्व अनिवार्य खरीप पिकांसाठीच्या किमान हमी भावात (एमएसपी)/ किमान आधारभूत किमतीत वाढ करायला आज मंजुरी दिली.
उत्पादकांना त्यांच्या उत्पादनासाठी योग्य किंमत मिळावी यासाठी खरीप पिकांच्या एमएसपीमध्ये वाढ केली आहे. मागील वर्षाच्या तुलनेत कारळे (रु. 983/- प्रति क्विंटल) त्यानंतर तीळ (रु. 632/- प्रति क्विंटल) आणि तूर/अरहर (रु. 550/- प्रति क्विंटल) अशी तेलबिया आणि कडधान्यांसाठी एमएसपीमध्ये सर्वाधिक वाढीची शिफारस करण्यात आली आहे.
Minimum Support Prices for all Kharif crops for Marketing Season 2024-25
Rs. per quintal
|
Crops |
MSP |
Cost* KMS |
Margin over |
MSP |
MSP Increase |
||
|
Cereals |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|||
|
Paddy |
Common |
2300 |
1533 |
50 |
2183 |
117 |
|
|
Grade A^ |
2320 |
- |
- |
2203 |
117 |
||
|
Jowar |
Hybrid |
3371 |
2247 |
50 |
3180 |
191 |
|
|
Maldandi" |
3421 |
- |
- |
3225 |
196 |
||
|
Bajra |
2625 |
1485 |
77 |
2500 |
125 |
||
|
Ragi |
4290 |
2860 |
50 |
3846 |
444 |
||
|
Maize |
2225 |
1447 |
54 |
2090 |
135 |
||
|
Pulses |
|
|
|
|
|
||
|
Tur /Arhar |
7550 |
4761 |
59 |
7000 |
550 |
||
|
Moong |
8682 |
5788 |
50 |
8558 |
124 |
||
|
Crops |
MSP |
Cost* KMS |
Margin over |
MSP |
MSP Increase |
|
|
|
|
|
|
|||
|
Urad |
7400 |
4883 |
52 |
6950 |
450 |
|
|
Oilseeds |
|
|
|
|
|
|
|
Groundnut |
6783 |
4522 |
50 |
6377 |
406 |
|
|
Sunflower Seed |
7280 |
4853 |
50 |
6760 |
520 |
|
|
Soybean (Yellow) |
4892 |
3261 |
50 |
4600 |
292 |
|
|
Sesamum |
9267 |
6178 |
50 |
8635 |
632 |
|
|
Nigerseed |
8717 |
5811 |
50 |
7734 |
983 |
|
|
Commercial |
|
|
|
|
|
|
|
Cotton |
(Medium Staple) |
7121 |
4747 |
50 |
6620 |
501 |
|
(Long Stapler |
7521 |
- |
- |
7020 |
501 |
|
*सर्व देय खर्चाचा संदर्भ. भाड्याने घेतलेले मानवी श्रम, बैल मजूर/यंत्र मजूर, भाडेतत्वावर दिलेले भाडे, बियाणे, खते, खत, सिंचन शुल्क यांसारख्या सामग्रीच्या वापरावर झालेला खर्च , अवजारे आणि शेत इमारतींवरील घसारा, खेळत्या भांडवलावरील व्याज, पंप संच चालवण्यासाठी डिझेल/विद्युत इ.विविध खर्च आणि कौटुंबिक श्रमाचे योग्य मूल्य यांचा समावेश आहे.
भात (ग्रेड अ),ज्वारी (मालदांडी) आणि कापूस (लांब मुख्य)साठी खर्चाची माहिती स्वतंत्रपणे संकलित केलेली नाही.
विपणन हंगाम 2024-25 साठी खरीप पिकांसाठी हमी भावातील वाढ ही केंद्रीय अर्थसंकल्प 2018-19 च्या घोषणेनुसार भाव निश्चित करण्याच्या अखिल भारतीय भारित सरासरी उत्पादन खर्चाच्या किमान 1.5 पट आहे. बाजरी (77%) आणि त्यानंतर तूर (59%), मका (54%) आणि उडीद (52%) यांच्या बाबतीत शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादन खर्चापेक्षा जास्त खर्च अपेक्षित आहे. उर्वरित पिकांसाठी, शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादन खर्चापेक्षा 50% अधिक असण्याचा अंदाज आहे.
अलीकडच्या वर्षांत सरकार या पिकांसाठी उच्च किमान हमी भाव देऊन कडधान्ये आणि तेलबिया यांसारख्या तृणधान्यांव्यतिरिक्त/पोषणमूल्य असलेली धान्य/ श्री अन्न अशा इतर पिकांच्या लागवडीस प्रोत्साहन देत आहे.
2003-04 ते 2013-14 या कालावधीत खरीप हंगामात समाविष्ट 14 पिकांपैकी , बाजरीसाठी एमएसपीतील कमाल वाढ रु.745/- प्रति क्विंटल आणि मुगासाठी रु.3,130/- प्रति क्विंटल होती. 2013-14 ते 2023-24 या कालावधीत, एमएसपी मध्ये किमान परिपूर्ण वाढ मक्यासाठी रु.780/- प्रति क्विंटल होती आणि कमाल पूर्ण वाढ ही कारळासाठी रु.4,234/- प्रति क्विंटल होती. तपशील परिशिष्ट-I मध्ये आहेत.
2004-05 ते 2013-14 या कालावधीत, खरीप विपणन हंगामाअंतर्गत समाविष्ट 14 पिकांची खरेदी 4,675.98 लाख मेट्रिक टन (एलएमटी) होती, तर 2014-15 ते 2023-24 या कालावधीत या पिकांची खरेदी 7.58 लाख मेट्रिक टन होती. वर्षनिहाय तपशील परिशिष्ट-II मध्ये आहेत.
2023-24 च्या उत्पादनाच्या तिसऱ्या सुधारित अंदाजानुसार, देशातील एकूण अन्नधान्य उत्पादन 3,288.6 लाख मेट्रिक टन आणि तेलबियांचे उत्पादन 395.9 लाख मेट्रिक टन वर पोहोचण्याचा अंदाज आहे. 2023-24 मध्ये, तांदूळ, कडधान्ये, तेलबिया आणि पौष्टिक तृणधान्ये/श्री अन्न आणि कापसाचे खरीप उत्पादन अनुक्रमे 1,143.7 एलएमटी, 68.6 एलएमटी, 241.2 एलएमटी, 130.3 एलएमटी आणि 325.2 लाख गाठी असण्याचा अंदाज आहे.
Annexure-I Rs.per quintal
|
Crops |
MSP |
MSP |
MSP |
. . Increase in |
. . Increase in MSP in |
||
|
Cereals |
|||||||
|
A |
B |
C |
D=B-A |
E=C-B |
|||
|
Paddy |
Common |
550 |
1310 |
2183 |
760 |
873 |
|
|
Grade A^ |
580 |
1345 |
2203 |
765 |
858 |
||
|
Jowar |
Hybrid |
505 |
1500 |
3180 |
995 |
1680 |
|
|
MaldandiA |
- |
1520 |
3225 |
|
1705 |
||
|
Bajra |
505 |
1250 |
2500 |
745 |
1250 |
||
|
Ragi |
505 |
1500 |
3846 |
995 |
2346 |
||
|
Maize |
505 |
1310 |
2090 |
805 |
780 |
||
|
Pulses |
|
|
|
|
|
||
|
Tur /Arhar |
1360 |
4300 |
7000 |
2940 |
2700 |
||
|
Moong |
1370 |
4500 |
8558 |
3130 |
4058 |
||
|
Urad |
1370 |
4300 |
6950 |
2930 |
2650 |
||
|
Oilseeds |
|
|
|
|
|
||
|
Groundnut |
1400 |
4000 |
6377 |
2600 |
2377 |
||
|
Sunflower Seed |
1250 |
3700 |
6760 |
2450 |
3060 |
||
|
Soybean (Yellow) |
930 |
2560 |
4600 |
1630 |
2040 |
||
|
Sesamum |
1485 |
4500 |
8635 |
3015 |
4135 |
||
|
Nigerseed |
1155 |
3500 |
7734 |
2345 |
4234 |
||
|
|
|
Commercial |
|
|
|
||
|
Cotton |
(Medium Staple) |
1725 |
3700 |
6620 |
1975 |
2920 |
|
|
(Long Staple)" |
1925 |
4000 |
7020 |
2075 |
3020 |
||
Annexure-II
Procurement of Kharif Crops 2004-05 to 2013-14 and 2014-15 to
2023-24
In LMT
|
Crops |
2004-05 to 2013-14 |
2014-15 to 2023-24 |
|
|
Cereals |
|||
|
A |
B |
||
|
Paddy |
4,590.39 |
6,914.98 |
|
|
Jowar |
1.92 |
5.64 |
|
|
Bajra |
5.97 |
14.09 |
|
|
Ragi |
0.92 |
21.31 |
|
|
Maize |
36.94 |
8.20 |
|
|
Pulses |
|
|
|
|
Tur /Arhar |
0.60 |
19.55 |
|
|
Moong |
0.00 |
1 |
|
|
Urad |
0.86 |
8.75 |
|
|
Oilseeds |
|
|
|
|
Groundnut |
3.45 |
32.28 |
|
|
Sunflower Seed |
0.28 |
|
|
|
Soybean (Yellow) |
0.01 |
1.10 |
|
|
Sesamum |
0.05 |
0.03 |
|
|
Nigerseed |
0.00 |
0.00 |
|
|
Commercial |
|
|
|
|
Cotton |
34.59
|
63.41 |
|
|
Total |
4,675.98 |
7,108.65 |
