১. জেনরেল

  • ঐখোয়গী ওইবা ৱারেপ অমখক লৈ – লৈবাক্না হান্না। ঐখোয়গী ওইনদি লৈবাক্কীদমক্না খ্বাইদগী মমাংদা লৈ।
  • ভারতকী মিংচৎ অসি মালেমগী ওইনা ৱাংখৎলে, অমসুং মালেম্না ভারত্তা য়েংলিবা মীৎয়েং অসিসু হোংলে।
  • করিগুম্বা ঐহাক্কী লৈবাক অসিগী মীওই করোর ১৪০, ঐগী ইমুং মনুং করোর ১৪০ অসিনা ৱারেপ অমগা লোইননা মায়কৈ অমা লেপতুনা মাংজিল থানা, লেঙ্গোন্ননা চঙশিল্লবদি শিংনবা কয়া লৈদুনসু, রিসোর্সশিংগীদমক ৱারবসু ঐখোয়না শিংনবদু কোকহনবা ঙমগনি অমসুং চাউখৎলবা ভারত অমা শেম্বা ঙমগনি অমসুং ২০৪৭ ফাওবদা 'ভিক্সিত ভারত' অমগী মঙলান মঙফাওনবা ঙমগনি।
  • লৈবাক অসিগীদমক হিংবগী ফিরেপনা ভিক্সিত ভারত ওইহনবা ঙমগনি।
  • ঈরৈচা খুদিংমক্কী মঙলান অমসুং ৱারেপ অসি ভিক্সিত ভারত ২০৪৭ গী মঙলান্দা উবা ফংলি।
  • ঙসিগী ভারত্তা মৈ-বাপকী চৎনবীগী মফম অমত্তা লৈ।
  • লৈবাক অসিগী মীয়াম্না অসিগুম্বা পাক চাউবা ৱাখল্লোন অসি চেনবা তারবা অমসুং অচৌবা মঙলান অসি লৈবা তারবা, মখোয়গী ফিরেপ অসি ৱাহৈশিং অসিদা তাবা তারবদি মসিনা ঐখোয়গী মনুংদা অনৌবা ৱারেপ অমা মপাঙ্গল কলহনবা ঙমগনি।
  • ঐহাক্না লৈবাক অসিবু কত্থোকপা অমসুং জাতি ঙাকশেন্নবা অমসুং জাতি শেমগৎনবগী ফিরেপকা লোইননা ঙাকপীরম্বা অথৌবশিংবু ইকাইখুম্নবা উৎচরি।
  • ঐখোয়গী জাতি নুংশিবগী ইথিল অমসুং গনতন্ত্রদা থাজবা অসিনা মালেমগী ইনোৎ অমা ওইরি।
  • ঐখোয়না পৎলবা স্তেতস কোগী ৱাখল্লোন্দগী লাপথোক্তুনা চাউখৎপা অমসুং রিফোর্ম কয়াগী মায়কৈদা চঙশিনবা ঙম্লে।
  • ঐখোয়গী রিফোর্মশিংগী লম্বীনা চাউখৎপগী ব্লুপ্রিন্ত ওইরি।
  • মালেমগী ওইনা য়েংবদা অৱাবা তাঞ্জা অসিদা মসিনা খুদোংচাবগী 'ভারতকী অরংবা য়ুগ' অমা ওইরে।
  • ঐখোয়না মসিগুম্বা খুদোংচাবশিং অসি নান্থোকহল্লোইদবনি। করিগুম্বা ঐখোয়না মীকুপ অসিবু ফাজিন্দুনা ঐখোয়গী মঙলান অমসুং ৱারেপতা মাংজিল থানা চঙশিনবা তারবদি ঐখোয়না লৈবাক অসিনা মঙজরিবা 'স্বর্নিম ভারত' (অরংবা ভারত)কী মঙলান অসি মঙফাওনবা ঙমগনি অমসুং ২০৪৭ ফাওবদা চাউখৎলবা ভারত অমগী পান্দম অদুসু ফংবা ঙমগনি।
  • তুরিজম সেক্তর, এম.এস.এম.ই., এজুকেসন, হকশেল, ত্রান্সপোর্ত, লৌউশিংউ নৎত্রগা ফার্মিং সেক্তরবু ওইরো, হীরম খুদিংমক্তা অনৌবা অমসুং মতম অসিগা চুনবা মওংশিং চলাইরি।
  • ঐখোয়না ঐখোয়গী লৈবাক অসিগী অখন্নবা ফিভমগা চুননা মালেমদা লৈবা খ্বাইদগী ফবা চৎনপথাপশিংগা লোইননা চাউখৎনবা হোৎনরি।
  • সেক্তর খুদিংমক্না তেক্নোলোজী পুশিনবগা লোইননা মতমগা চুনহনবা অমসুং অনৌবা মশক চঙই।
  • মীচম মীয়ামগী পুন্সিদা লৈঙাক্না কা হেন্না খুৎ থিংজিন্দবা হায়বসি ভিক্সিত ভারত ২০৪৭গী ঐখোয়গী মঙলানগী মরুওইবা শরুক অমা ওইরি।
  • লৈবাক অসিদা চলাইরিবা ইন্সিতিত্যুসন লাখ ৩দা মীচম মীয়ামগী থাজবা হেনগৎনবা চহিগী রিফোর্ম লাখ ২৫-৩০ ফাওবা পুরক্কদবনি হায়বসি তঙাইফদনা থমখ্রে।
  • ঐখোয়গী পান্দমদি মরুওইবা হীরম অহুমদা মীৎয়েং থমদুনা সেক্তর খুদিংমক্তা খুমাং চাউশিনবা হেনগৎহনবনি। অহানবদা ঐখোয়না সেক্তর খুদিংমক্তা অনৌবা খুদোংচাবা শেমগদবনি। অনিশুবদা, ঐখোয়না সিস্তেম চাউখৎহনবদা চঙবা ইনফ্রাস্ত্রকচরশিং মপাঙ্গল লৈহন্নবা হোৎনগদবনি। অমসুং অহুমশুবদা ঐখোয়না ঐখোয়গী মীয়ামগী তঙাইফদবশিং ফগৎহনগদবনি।
  • মহৌশাগী ওইবা অমাং অতাশিংনা ঐখোয়দা য়াম্না চাউবা খুদোংচাদবা অমা ওইরি।
  • ঐহাক্না হন্দক থোকখিবা মহৌশাগী ওইবা অমাং অতা কয়ানা শোকহল্লবা মীওইশিংগীদমক অৱাবা ফোংদোকচরি অমসুং অসিগুম্বা লাংফম অসিদা লৈবাক অসিনা মখোয়গীদমক লেপ্লি হায়না থাজবা থমজরি।
  • খেতিপুরোন পীবনা ঐখোয়গী খোঙথাংগী ময়োলদা লৈ। ঐখোয়না ঐখোয়গী থবক খুদিংমক্তা মান্নবা অমসুং নুংশি চানবনা মাংজিল থানা পুখৎতুনা হোৎনরি।
  • ঐখোয়না নখোয় খুদিংমক, ইমুং খুদিংমক অমসুং মফম খুদিংমক সেবা তৌনবা লৈরি।
  • চাউখৎলবা লৈবাক অমগী মঙলানগী মায়কৈদা চঙশিন্নবগীদমক, ঙসি লাল কিলাগী লানবনথক্তগী ঐহাক্না ঈরৈচা করোর কয়ানা ঐখোয়বু মঙ্গোল পীবীদুনা লৈবাক অসিবু সেবা তৌনবগীদমক থাগৎপীবগীদমক তৌবীমল খঙবা অমসুং থাগৎপা ফোংদোকচরি।
  • ঐহাক্না পুম্নমক্কী মফমদা থাজবা থমজরি মদুদি ঐখোয়না অনৌবা থাক অমদা চঙশিনবা ঙম্লে।
  • ঐখোয়দি নাকলদগী য়েংদুনা অপীক অপীকপা মায় পাকপা কয়াদা কল্লক মীহৌবা কাংবু নত্তে।
  • ঐখোয়দি অনৌবা লৌশিং তানবা অমসুং খাংবা কনবা চৎনবী; হেন্না ৱাংবা মায় পাকপা পুরক্নবা লেপ্পা লৈতনা হোৎনরিবশিংদগী হৌরকপনি।
  • ঐখোয়না অনৌবা থাক্কী চাউখৎপা পুরকপা পাম্মি অমসুং মসিগী হৈনবীসি লৈবাক অসিগী মীপুম খুদিংদা য়াওবা পাম্মি।
  • মশাগী য়াইফনবগীতা খনবদগী হেন্দোকপা ঙমদবা মীওই কাংলুপ খরা লৈরি অমসুং মখোয়না অতোপ্পশিংগী নুংঙাই য়াইফনবগীদমক খনবা ঙমদে। অসিগুম্বা মীওইশিং অদুনা শোইরবা ৱাখল্লোন অদুগা খুদোংচাদবা থোকহল্লি। লৈবাক অসিনা অদুগুম্বা মীওইশিং অদুদগী নাথৈগদবনি।
  • অসিগুম্বা ফত্তবশিং অসি আসা তৌনিংঙাই লৈতবদা নত্তনা মখোয়না য়ৈখাই থিনগাইনবগী মঙলান শেমগৎলি অমসুং ঐখোয়গী অপুনবগী চাউখৎপা অসি থুগাইনবা হোৎনৈ। লৈবাক অসিনা অসিগুম্বা ফত্তবশিং অসি খঙদোকপা চঙই।
  • ঐহাক্না ঐহাক্কী নুংশিজরবা মীয়ামদা থাজবা থমজরি মদুদি অফবা ৱাখল্লোন, অপুনবা অমসুং লৈবাক্কীদমক কত্থোকপগা লোইননা ঐখোয়না ঐখোয়গী মাইয়োক্তা লৈবশিংদগী মায় পাকপা ঙমগনি।
  • ঐখোয়না ঐখোয়গী মঙলান মঙফাওননবা, ঈরৈচা করোর ১৪০ গী পন্থুং হোংনবা, মখোয়গী তুংগী লম্বী শেম্নবা অমসুং লৈবাক অসিগী মঙলান মঙফাওননবা হোৎনবদা করিগুম্বা অমত্তা চিত্থবা তৌরোই।
  • থাক খুদিংমক্তা লৈবা শেঞ্জা থুমজানা সিস্তেম অসিদা মীচম মীয়াম্না থম্লিবা থাজবদা অকায়বা পীরি।
  • ঐহাক্না শেঞ্জা থুমজাদা ঙাওবা মীওইশিংদা অকিবা অমা পোকহনবা পাম্মি, অদুগা শাধারন মীয়ামবু শগুন তৌবগী চৎনবী লোইশিনগনি।
  • খুনাইদা অসিগুম্বা মরু অমা হুন্নবা হোৎনবা, শেঞ্জা থুমজাবু ৱাংনা থাংগৎপা, অমসুং শেঞ্জা থুমজা তৌবা মীওইশিংবু য়াবা হেনগৎলকপা হায়বসিনা অফবা খুনাই অমদা য়াম্না অকায়বা পীরি অমসুং য়াম্না চাউবা খুদোংচাদবা অমা ওইহল্লি।
  • সংবিধান্না হৌখিবা চহি ৭৫ রোম অসিদা ভারতকী গনতন্ত্রবু ঙাকশেন্নবা হোৎনবদা য়াম্না মরুওইবা মচাক অমা ওইদুনা লাক্লি। মসিনা ঐখোয়গী দলিতশিং, ওৎপীরবশিং, অমসুং খুনাই অসিগী শোত্থরবা কাংলুপ্পু ঙাকশেন্দুনা থম্বীরি।
  • মসি ঐখোয়গী সংবিধানগী চহি ৭৫ শুরকপা পালন তৌবদা সংবিধানদা য়াওরিবা থৌদাংশিংদা ঈরৈচাশিংবু মীৎয়েং চঙহনবা হেলহল্লি।
  • থৌদাংশিং অসিনা পুল্লিবশিং অসি লৈবাক মীয়ামদতা নত্তনা লৈবাক অসিগী তোঙান তোঙানবা ইন্সতিত্যুসনশিংবুসু কোনশিল্লি।
  • ঐখোয়না অপুনবা ওইনা ঐখোয়গী ইথৌদাং পাঙথোকপা মতমদা, ঐখোয়না মহৌশানা অতোপ্পশিংগী হকশিং ঙাকপা ঙম্বা হেলহল্লি।
  • ঐখোয়গী ইথৌদাং পাঙথোকপা মতমদা, ঐখোয়না অহেনবা থৌদাং কয়া চঙদনা হকশিং অসিবু ঙাকচৈ।
  • দাইনাস্তিক পোলিতিক্স অমসুং কাসিজম্না ভারতকী গনতন্ত্রগী মশক থীহল্লি।
  • ঐখোয়না ঐখোয়গী অপাম্বশিং অমসুং থৌরাংশিং অসি ভারতকী চহি চা ওইগদৌরিবা ২১শুবা চহি চা অস 'স্বর্নিম ভারত' (অরংবা ভারত) ওইহন্নবা, অমসুং চহি চা অসিদা 'ভিক্সিত ভারত' ওইহন্নবা অমসুং মঙলানশিং অদুবু মঙফাওনহন্নবা হোৎনগদবনি।
  • ঐহাক্না নখোয়গীদমক হিংলি, ঐহাক্না তুংগীদমক হিংলি, ঐহাক্না ইমা ভারতকী অরংবা তুংলমচৎ অমগীদমক হিংলি।

২. ঙাকশেল মন্ত্রালয়

  • ঐখোয়না দিফেন্স সেক্তরদা ইরোমদোন লেপচবা ঙম্লক্লে।
  • ভারতনা তপ্না-তপ্না চাউখৎলক্লি অমসুং লৈবাক অসিনা তোঙান তোঙানবা ঙাকশেলগী খুৎলাইশিংগী এক্সপোর্তর অমসুং মেন্যুফেকচরর ওইরক্লি।
  • ঐখোয়গী আর্ম্দ ফোর্সেসনা সর্জিকেল স্ত্রাইক চত্থবা মতমদা ঐখোয়গী থম্মোইদা চাউথোকচবা পোকই অমসুং ঐখোয়গী ইকোক নোনখৎপা ঙমজরি।
  • ঙসিদি ভারত মচা করোর ১৪০ না ঐখোয়গী আর্ম্দ ফোর্সেসকীদমক চাউথোকপা ফাওজরি অমসুং থাজবা ফাওরি।

৩. শেলথুম মন্ত্রালয়

  • ভারতনা 'ফিন্তেক' সেক্তরদা মায় পাকপা পুরকপগীদমক চাউথোকচরি।
  • ঐখোয়না লন্নাই মীওইশিংগী পার কেপিতা ইঙ্কম মায় পাক্না শরুক অনিথোক্না হেনগৎপা ঙমখ্রে।
  • ঐখোয়না ইমপ্লোইমেন্ত অমসুং সেল্ফ ইমপ্লোইমেন্ত সেক্তরদা অনৌবা রেকোর্দ কয়া থম্নবগী খোঙকাপ লাউনা থাংজিনখ্রে।
  • বেঙ্কিং সেক্তরদা মপাঙ্গল লৈহন্নবা তোঙান তোঙানবা রিফোর্ম কয়া অমা পায়খৎখ্রে। অমসুং ঙসিদি, মসিগী মহৈনা ঐখোয়গী বেঙ্কশিংনা মালেমগী মপাঙ্গল লৈরবা বেঙ্কশিংগী মরক্তা মফম কনবা ঙমজরে।
  • মপাঙ্গল লৈবা বেঙ্কিং সিস্তেম্না মীচম মীয়াম মরুওইনা মিদল ক্লাস ফেমিলিশিংগী তঙাইফদবশিং পীনবা খ্বাইদগী চাউবা পাঙ্গল ওইরি।
  • বেঙ্কশিংনা ঐখোয়গী এম.এস.এম.ই. সেক্তরগী খ্বাইদগী চাউবা মতেং ওইরি।
  • শা শন লোইবা, ঙামী, লম্বীদা পোৎ য়োল্লিবশিংগুম্বা খুন্নাই অসিগী কান্নবা ফংবা ৱাৎলবশিংনা হৌজিক্তি বেঙ্কশিংগা খুৎশম্নদুনা অনৌবা পন্দুপ য়ৌবা ঙম্লে অমসুং চাউখৎপগী লম্বেলদা মপাং ওইরি।
  • লৈবাক অসিনা খুমাং চাউশিনবা ঙম্নবগীদমক মশীং য়াম্লবা ফাইনান্সিএল পোলিসীশিং শেম্লি অমসুং লৈবাক অসিনা হায়রিবা অনৌবা সিস্তেমশিং অসিদা থাজবা হেনগৎলক্লি।
  • করিগুম্বা কোবিদ লাইচৎনা মালেমদা শোকহনবা মতমদা শেন্মিৎলোন খোঙজেল য়াঙনা চাউখৎপা লৈবাক লৈবা তারবদি মদু ভারতনি।
  • অনৌবা ইনফ্রাস্ত্রকচর অমসুং ইজ ওব লিভিং শেমগৎপনা ঐখোয়গী শেন্মিৎলোন চাউখৎনবা নাওরি ওইনবা মীৎয়েং থমগদবনি।
  • হৌখিবা চহি তরারোম অসিদা, ঐখোয়না অনৌবা রেলৱে, এয়রপোর্ত, পোর্ত, অমসুং লম্বী থোংগী ফিভম হেনগৎহন্দুনা লৈঙাক্কী থবকশিং য়ৌহন্নবা ইনফ্রাস্ত্রকচর শেমগৎপা থেংনরে।
  • ঐহাক্না মীখলদা খল্লবা মীহুৎশিংবু পার্তী নৎত্রগা রাজ্যগী খেন্নবা থিদনা ইজ ওব লিভিং ফগৎনবা মিসন মোদতা চঙশিন্নবা পুক্নিং চিংশিঞ্জরি।

৪.  লৌউশিংউ অমসুং লৌমীশিংগী য়াইফ থৌরাং মন্ত্রালয়

  • লৌউশিংউগী সেক্তরদা অহোংবা পুরকপা হায়বসিনা হৌজিক য়াম্না তঙাইফদবা অমা ওইরিবা হীরম্নি।
  • মহৌশাগী লৌউ পথাপ পায়খৎলিবা অমসুং মালেম ইমাবু কন্নবা হোৎনরিবা লৌমী পুম্নমক্কীদমক নুংঙাইবা ফাওই।
  • চহি অসিগী বজেত্তা ওর্গানিক ফার্মিং ফগৎনবা মতীক চাবা প্রোভিজনশিং য়াওনা স্কিম কয়া লাউথোকখ্রে।
  • ঐখোয়না মালেমগী ন্যুত্রিসন মপাঙ্গল কলহনগদবনি অমসুং ভারতকী অপীকপা লৌমীশিংবু শৌগৎকদবনি।
  • ভারত অমসুং মহাক্কী লৌমীশিংদা ওর্গানিক ফুদকী মালেমগী ফুদ বাস্কেত শেম্বগী শক্তি লৈ।
  • 'অমৃত সরোভর' (পুখ্রী) লিশিং হুম্ফু হিংগৎহনখ্রে অমসুং ঈশিংনা ইমাই চোলহল্লে।

৫. মপান থৌরম পুবা মন্ত্রালয়

  • জি২০ হায়বসি মমাংদা অসুক চাউনা অমুক্তা শিনখিদ্রি।
  • ভারত্তা মালেমগী মরুওইবা থৌরমশিং শীন্নবা অমসুং তরাম্না ওক্নবগী শক্তি লৈ।
  • এক্সতর্নেল চেলেঞ্জশিং অসি হেনগৎলক্কনি হায়না থাজৈ।
  • ঐহাক্না থাজবা থম্নিংই মদুদি ভারতকী চাউখৎপনা করিগুম্বা হীরম অমত্তদা শোকহল্লোই।
  • ঐখোয়দি বুদ্ধগী লম্নি, লান হায়বসি ঐখোয়গী লম্বীদা য়াওদে। মরম অসিনা মালেম্না মীপাইনিংঙাই ওইদে।
  • ঐহাক্না থাজৈ মদুদি মরুওইনা ঐখোয়গী য়াম্না নক্নবা লৈবাক অমা ওইনা বঙ্গলাদেশকী ফিভম অসি অথুবদা মহৌশাগী ফিভমদা হঞ্জিল্লকপা ওইরসনু।
  • ঐখোয়গী ইরৈচা করোর ১৪০গী মরুওইবা হীরম অসি বঙ্গলাদেশতা মাইনোরিতী ওইরিবা হিন্দুশিংগী শোইদ ঙামদবনি।
  • ভারতনা মতম চুপ্পদা ঐখোয়গী য়ুম্লোন্নবা লৈবাকশিংনা শান্তিগী লম্বীদা লাকপা পামজৈ।
  • ঐখোয়না শান্তিগী হীরমদা থম্লিবা ফিরেপ অসি ঐখোয়গী নাৎতা চুদুনা য়াওরবনি।

৬. কম্ম্যুনিকেসন মন্ত্রালয়

  • ওপতিকেল ফাইবর নেৎৱার্কশিং পঞ্চায়ত লাখ অনিদা তিংখ্রে।
  • ভারতনা ৬জি চলাইনবা মিসন মোদতা চঙশিল্লি অমসুং ঐখোয়না মালেম পুম্বদা ঐখোয়গী খুমাং চাউশিনবনা অঙকপা পোকহ্নবা ঙমগনি।

৭. শুন্দ্রং বিভাগ

  • শুন্দ্রংগী সেক্তরনা ঐখোয়গীদমক অনৌবা তুংলমচৎ অমা হাংদোক্লি।
  • ভারতনা স্পেস সেক্তরদা খুমাং চাউশিনবা উরে।
  • ঙসিদি, প্রাইবেত সেতলাইত অমসুং রোকেতশিং ঐখোয়গী লৈবাক অসিদগী থাগৎলি।
  • চন্দ্রয়ান মিসনগী মায় পাকপনা ঐখোয়গী স্কুল অমসুং কোলেজশিংদা সাইন্স অমসুং তেক্নোলোজীদা অনৌবা মালং অমা হাংদোকপা ঙম্লে।

৮. সোসিএল জস্তিস অমসুং এম্পৱারমেন্ত মন্ত্রালয়

  • ঐখোয়না লাইরবা, মিদল ক্লাস, কান্নবা ফংবা ৱাৎলবা, ঐখোয়গী চাউখৎলক্লিবা অর্বান মীশিং, নহাশিংগী মঙলানশিংদা অহোংবা পুরকপা ঙমগদবা রিফোর্ম কয়াগী লম্বীদা চঙশিল্লি।
  • রাজনিতী লুচিংনা শক্তি পুরক্নবা অমসুং চাউখৎপগী মঙলান্দা খুমাং চাউশিনবা তারবদি, লৈঙাক্কী মেচিনরী খুদিংমক্না থবক পাঙ্গল লৈনা চলাইবা ঙম্মি।
  • মীপুম খুদিংমক্না শক্তি লৈহন্নবা অমসুং চাউখৎনবা মতীং থোক্না শরুক য়ারক্লবদি মদুগী মহৈ অদু লৈবাক অসিগীদমক কান্নহল্লি।
  • অরোইবা মাইল ফাওবদা শম্নহনবনা খুঙ্গং খুদিংমক অমসুং উমংগী মফমশিংদা ফাওবা স্কুল, মতমগা চুনরবা হোস্পিতাল অমসুং আরোগ্যা মন্দিরশিং শেমগৎপা ঙমহল্লে অমসুং অরাপ্পা মফমশিংদসু আয়ুশ্মান ভারত স্কিমগী মখাদা হকশেলগী খুদোংচবা পীরে।
  • থবক য়াংশিনবগী লাইৱানা থবক ওন্থোক্লকপা মতমদা, "সবকা সাথ, সবকা বিকাস"কী মশক অদু উবা ফংই।
  • ঐখোয়না মীওই করোর ২৫ বু লাইরবগী চৈথেংদগী কোকহনবা মতমদা, মসিনা ঐখোয়গী খোঙজেল অসি য়াঙশিনহনবা ঙমহল্লি অমসুং ঐখোয়গী মঙলানশিং অসি শোইদনা মঙফাওনবা ঙমগনি তাকই।
  • ঐগী নাম্ম শোইরবা ইচিল ইনাওশিংনা ভারতকী খুদম লোলদা পাউ ফাওনরকপা মতমদা নৎত্রগা সুগম্যা ভারতকী খুত্থাংদা এসেসিবল নেসনগী কেম্পেন্দগী কান্নবা ফংবা মতমদা মহাক্না ইকাইখুম্নবা ফংজৈ হায়না ফাওই অমসুং লৈবাক অসিগী ইরৈচা অমা ওইবগী ইজত অদু ফাওই।
  • ঐখোয়গী শান্নরোইশিংনা পেরালিম্পিক্সতা মায় পাক্লকপদা অঙকপা ফাওই।
  • ঐখোয়গী ইন্থোকপীরম্লবা ত্রান্সজেন্দর খুনাইগী য়াম্না সেন্সিতিব ওইবা মান্নবা ৱারেপ ওইনা মখোয়বু মেন্সত্রিমদা অমসুং ইকাইখুম্নবা উৎতুনা পুম্নমক্কা মান্নবা থাক্তা থম্নবা লৌখি।
  • ঐখোয়না 'ত্রিভিধ মার্গ' (লম্বী অহুম)কী খোঙচৎ চৎপা মতমদা অমসুং পুম্নমক্কী সর্ভিসকী ইনোৎতগী কান্নবা ফংবা উরে।
  • নাথৈবীরবা লমদম, নাথৈবীবা খুনাই, ঐখোয়গী অপীকপা লৌমীশিং, ত্রাইবেল ইচিল ইনাওশিং, ঐখোয়গী ইমা অমসুং ইচে ইচলশিং, ঐখোয়গী লেবরশিং অমসুং ঐখোয়গী শিন্মীশিংবু শরুক য়াহনবা হায়বসি ঐখোয়গী থৌদাংনি।

৯. এজুকেসন মন্ত্রালয়

  • মথংগী চহি ৫ রোমস অসিদা মেদিকেল সেক্তরদা অনৌবা সিত ৭৫,০০০ হাংলগনি।
  • অনৌবা এজুকেসন পোলিসী খুত্থাংদা, ঐখোয়না হৌজিক লৈরিবা এজুকেসন সিস্তেমগী মচৎ অসি ২১শুবা চহি চাগী তঙাইফদবশিংগা চুননা হোংদোকপা পাম্মি।
  • ঐখোয়না অরিবা নালান্দা য়ুনিভর্সিতীগী ইনোৎ অদু হিংগৎহন্দুনা ভারতপু অৱাংবা থাক্কী মহৈ অমসুং রিসর্চ হেনগৎহন্দুনা মালেমগী এজুকেসনগী হব অমা ওইহন্নবা হোৎনগনি।
  • ঐখোয়না য়াঙনা চেল্লিবা চাউখৎপগী খোঙজেল অসিদা চঙশিন্নবা ভারতকী তুংগীদমক শেম শারবা স্কিল লৈরবা রিসোসর্শিং শেম্লে।
  • ঐখোয়গী লৈবাক অসিগী নহাশিংনা মপান্দা চৎনদনবা এজুকেসন সিস্তেম অমা শেমগৎপা পাম্মি। ঐখোয়গী মিদল ক্লাস ইমুং মনুংশিংনা লুপা লাখ করোর কয়া চৎহনবগী মথৌ তাদ্রে। মসিদা নত্তনা, ঐখোয়না মপানগী মীওইশিংনা ভারত্তা লাকপা য়াবা ইন্সতিত্যুসনশিং শেম্বা পাম্মি।
  • ভারতকী তেলেন্তশিং অসি লোলনা মরম ওইদুনা মাঙহনবা য়াদে। মমা লোলগী পাঙ্গলনা লৈবাক অসিগী খ্বাইদগী লাইরবা অঙাংশিং ফাওবা মখোয়গী মঙলানশিং মঙফাওননবা শক্তি পীবীরি।
  • 'নেসনেল রিসর্চ ফাউন্দেসন' শেম্লে, মসিদা রিসর্চ লেপ্পা লৈতনা মপাঙ্গল হেনগৎনবগীদমক লিগেল ফ্রেমৱার্ক অমগা লোইননা হাপ্লি।
  • ঐখোয়না লৈবাক অসিগী নহাশিংগী ৱাখল্লোনশিং মঙফাওননবা রিসর্চ অমসুং ইন্নোভেসনগীদমক বজেত্তা লুপা করোর লাখ অমগী এলোকেসন পীরে।

১০. ত্রাইবেল এফিয়র্স মন্ত্রালয়

  • নহা, লৌমী, নুপী অমসুং ত্রাইবেলশিংনা স্লেবরীগী মাইয়োক্তা লান্থেংনরি।
  • ঐখোয়না পি.এম. জন মন স্কিমগী কান্নবশিং খুঙ্গং, চীং অমসুং উমংদা লৈরিবা ত্রাইবেল ইচিল ইনাওশিংদা য়ৌহন্নবা অরৈবা পাম্বৈ খুদিংমক শীজিন্নগনি।
  • ঐখোয়না ভগবান বির্সা মুন্দাগী চহি ১৫০ শুবা মপোক কুম্মোন্না লাকপদা ঐখোয়না মহাক্কী লিগেসীদগী ইনোৎ কয়া ফংবা ওইরসনু।

১১. নুপী অমসুং অঙাং য়াইফথৌরাং মন্ত্রালয়

  • ঐখোয়না ভিক্সিত ভারতকী অহানবা জেনরেসনদা অখন্নবা মীৎয়েং থমদুনা নেসনেল ন্যুত্রিসন মিসন হৌদোকখ্রে।
  • নুপী করোর ১০ না হৌখিবা চহি তরারোম অসিদা নুপী শেল্ফ হেল্প গ্রুপশিংগী শরুক অমা ওইখ্রে।
  • নুপীশিংনা শেলথুমদা শক্তি লৈরকপা মতমদা খুন্নাইদা অহোংবা পুরক্নবগী গরেন্তর ওইরি।
  • মমা ওইবী অমসুং ইচে ইচল করোর অমনা নুপী শেল্ফ হেল্প গ্রুপশিংদা য়াওদুনা 'লাখপতি দিদি' ওইনরি।
  • নুপী শেল্ফ হেল্প গ্রুপগী এলোকেতেদ ফন্দ অসি লুপা লাখ ১০ দগী লাখ ২০ দা হেনগৎলে।
  • হৌজিক ফাওবদা, অপুনবা ওইনা করোর লাখ মাপনগী ফন্দ হায়রিবা নুপী শেল্ফ হেল্প গ্রুপশিং অসিদা কাইথখ্রে।
  • পেদ মেতর্নিতী লিভসু ঐখোয়গী লৈঙাক্না নুপী থবক চৎপীশিংগীদমক চয়োল ১২ দগী চয়োল ২৬ তা শাংদোকখ্রে।
  • নুপীশিংনা লুচিংবগী থৌদাং লৌরি। ঙসিদি মফম কয়াদা, দিফেন্স সেক্তরবু ওইরো, এয়র ফোর্সপু ওইরো, আর্মি, নেভী, নৎত্রগা ঐখোয়গী স্পেস সেক্তরবু ওইরো, ঐখোয়গী নুপীশিংগী শক্তি হেনগৎপা উরি।
  • খুনাই অমা ওইনা, ঐখোয়না ঐখোয়গী মমা ওইবীশিং, ইচে ইচল অমসুং ইচানুপীশিংদা চত্থবা মীওত মীনৈশিং হকচিন্না লৌই।
  • নুপীশিংদা চত্থবা ক্রাইমশিং পন্থবা লৈতনা থিগৎলি। অসিগুম্বা ফত্তবা থবকশিং চত্থরিবা মীওইশিং অসি লৈঙাক, জুদিসিয়রি অমসুং সিভিল সোসাইতীদা থাজবা হেনগৎনবগীদমক প্রিমা ফেসি বুক তৌগনি।
  • হৌজিক তঙাইফদ্রিবা অসি অসিগুম্বা ফত্তবা থবক তৌরিবা দন্দি ফংলিবা ক্রিমিনেলশিং অসি ফাসি তৌবা য়াওনা অহকপা চৈরাক পীবা অসিনি। ঐহাক্না থাজৈ মদুদি অসিগুম্বা অকিবা অমা শেম্বা হায়বসি য়াম্না তঙাইফদবা অমনি।

১২. হকশেল অমসুং য়াইফ য়ুম্বাল মন্ত্রালয়

  • ভারতনা 'স্বস্থ ভারত'কী লম্বীদা চৎকদবনি।
  • ভারতনা কোবিদতগী ঙাকথোক্নবা মীওই করোর কয়াদা খ্বাইদগী য়াঙনা তিকা থাবগী থবক পায়খৎখি।

১৩. এনভাইরোন্মেন্ত, ফোরেস্ত অমসুং ক্লাইমেত চেঞ্জ

  • ভারতকী মীৎয়েং অসি হৌজিক্তি গ্রীন গ্রোথ অমসুং গ্রীন জোবনি।
  • গ্রীন জোবশিং অসি ভারতনা ক্লাইমেত চেঞ্জ থেংননবা হোৎনরিবা অসিগা তুননা চৎলি।
  • ভারতনা গ্রীন হায়দ্রোজেন মিসনগী খুত্থাংদা মালেমগী হব অমা ওইনবা লেপ্লি।
  • ভারতনা অমুক শীজিন্নরগা লোইবা প্লাস্তিকশিং থিংনবা হোৎনবদা অমসুং ঐখোয়গী রিন্যুএবল এনর্জীগী থৌরাং খুমাং চাউশিন্নবা হোৎনবদা মাংজিল থাখি।
  • ভারতনা জি ২০ লৈবাকশিংগী মনুংদা পেরিস একোর্দকী পান্দমশিং অপীবা মতম য়ৌদ্রিঙৈদা লোইশিনবা অমত্তা ঙাইরবা লৈবাক ওইরি।
  • ঐখোয়না ঐখোয়গী রিন্যুএবল এনর্জী তার্গেত ফংখ্রে অমসুং ২০৩০ ফাওবদা রিন্যুএবল এনর্জীগী জি.দব্ল্যু. ৫০০কী পান্দম ফংনবা চঙশিল্লি।

১৪. কম্মর্স অমসুং ইন্দস্ত্রী মন্ত্রালয়

  • "ভোকেল ফোর লোকেল"না শেন্মিৎলোন চাউখৎহন্নবগী অনৌবা লাইৱা ওইরে।
  • "জিলা অমা পোত্থোক অমা"না অনৌবা ইথৎ অমা ওইরে।
  • ভারতনা ইন্দস্ত্রিএল মেন্যুফেকচরিং হব অমা ওইরগনি অমসুং মালেম্না মসিদা য়েংনগনি।
  • ঐখোয়না "দিজাইন ইন ইন্দিয়া"গী খোলাও লাওরি অমসুং "দিজাইন ইন ইন্দিয়া অমসুং দিজাইন ফোর দি ৱার্ল্দ"গী মঙলানগী মায়কৈদা চঙশিল্লি।
  • রাজ্য সরকারশিংনা ইনভেস্তমেন্ত চিংশিন্নবা, অফবা লৈঙাক্কী ৱাশক পীনবা অমসুং লো অমসুং ওর্দরগী ফিভমদা থাজবা হেনগৎহন্নবা হোৎনগদবনি।
  • ভারতনা সেমিকন্দক্তর পুথোকপদা মালেমগী লুচিংবা অমা ওইনবা লেপ্লি।
  • ভারতনা মেদ ইন ইন্দিয়া গেমিং পোত্থোকশিংগা লোইননা অরিবা লিগেসী অমসুং লিতরেচর হেনগৎহনগদবনি।
  • ভারতকী প্রোফেসনেলশিংনা শান্নবদা খক্তা নত্তনা গেম পুথোকপদসু মালেমগী গেমিং মার্কেত লুচিংগনি।
  • ভারতকী থাক অসি ইন্তর্নেসনেল বেঞ্চমার্ক অমা ওইনবা হোৎনগদবনি।
  • ভারতনা মালেমগী চাউখৎপগী খোঙজেলদা তম্লিবা শরুক অসি মতীক চাই, ঐখোয়গী এক্সপোর্তকী চাং হেনগৎলক্লি, ঐখোয়গী ফোরেন এক্সচেঞ্জ রিজর্বশিং শরুক অনি হেনগৎলে, অমসুং মালেমগী ইন্সতিত্যুসনশিংনা ভারত্তা থাজবগী চাং হেনগৎলক্লি।
  • ঐখোয়গী শান্নপোৎকী ইন্দস্ত্রীনা মালেমগী কৈথেলদা মমিং লৈখৎলকপদা চাউথোকপা ফাওজৈ। ঐখোয়না শান্নপোৎশিং মপান্দা থাদোকপা হৌরে।
  • মোবাইল ফোনশিং অসি মপান্দগী পুশিল্লকপগী মতম অমা লৈরম্মি, অদুবু ঙসিদি ভারতনা মোবাইল ফোন পুথোকপগী ইকোসিস্তেমগী অচৌবা হব অমা লৈরে অমসুং ঐখোয়না মখোয়বু মালেমগী মফম কয়াদা এক্সপোর্ত তৌরি। অসিগুম্বসিনি ভারতকী শক্তি হায়বসি।

১৫.  রেলৱে মন্ত্রালয়

  • লৈঙাক অসিনা রেলৱেবু নেত জিরো কার্বোন ইমিতর অমা ২০৩০ ফাওবদা ওইহন্নবা হোৎনরি।

১৬. জল শক্তি মন্ত্রালয়

· ঙসিদি ইমুং খুদিংমক্না তরু তনানবা অকোইবা অমা ওইহল্লি অমসুং লু নানবগী ৱাখল্লোন চেল্লি।

· ঈরৈচা খুদিংমক্না থৌদাং য়াজবগা লোইননা হেন্না লু নানবা অকোইবা অমা ওইহন্নবা অমগা অমগা মতেং পাংনরি।

· ঙসিদি ইমুং করোর ১২না মহিক মতাই চেন্দ্রবা তেপ ৱাতর সপ্লাই জ জীবন মিসনগী মখাদা অতেনবা মতমদা ফংহল্লে।

 

১৭. হাউসিং অমসুং অর্বান এফিয়র্স

 

· পক্কা য়ুম করোর মরি লাইরবশিংদা ফংহনখ্রে।

· অনৌবা য়ুম করোর অহুমসু লৈবাক্কী এজেন্দা হেন্না ফগৎনবা ফংহনগনি।

 

১৮. এনিমেল হজবেন্দরী মন্ত্রালয়

 

· মপুং ওইবা চাউখৎপা পুরক্নবা হোৎনবগা লোইননা, ঐখোয়গী ঙামী অমসুং শা শন লোইবশিংগী মঙলান অমসুং তঙাইফদবা ফংহনবা হায়বসিনা ঐখোয়গী পোলিসী, ঐখোয়গী মোত, ঐখোয়গী রিফোর্মশিং, ঐখোয়গী প্রোগ্রাম, ঐখোয়গী থবক্কী মওংগী শরুক অমা ওইরি।

 

১৯. কলচর মন্ত্রালয়

 

· ঙসিদি, ঐখোয়না ঐখোয়গী লৈবাক অসিগী নীংতম্নবগীদমক লান্থেংনখিবা নীংতম লান্মীশিংবু ইকাইখুম্নজরি। ঐখোয়গী লৈবাক অসিনা মতম চুপ্পদা মখোয়গী কত্থোকপা অমসুং সর্ভিসশিংগী লমন তোন্দুনা লৈহৌরগনি।

· নীংতম নুমিৎ পালন অসি মখোয়গী থৌনা, ফিরেপ অমসুং লৈবাক নুংশিবগী ইনোৎপু নীংশিংনবগী কুম্মৈ অমনি। মখোয়গুম্বা থৌনা ফবশিং অসিগী মপান্না ঐখোয়না অসিগুম্বা নীংতম্বগী কুম্মৈ অসিদা নিংশা শোর নীংথিনা হোনবা ঙমজরিবনি। লৈবাক অসিনা মখোয়গী মফমদা লমন তোনশিঞ্জরে।

· ঙসিদি লৈবাক পুম্বনা মচু অহুমগী ফিরালগী মখাদা পুনশিল্লি – য়ুমথোং খুদিংদা জাত বিজাতি, থাক অৱাং অনেম খাইদনা মসিনা লৈতেংলি; ঐখোয় খুদিংমক ভারত মচা ঙাক্তনি। মসিগী অপুনবা অসিনা ঐখোয়গী মায়কৈগী পাঙ্গল তাক্লি।

 

২০. ন্যু অমসুং রিন্যুএবল এনর্জী মন্ত্রালয়

 

· জি২০ লৈবাকশিং পুনশিনবদগী ভারতনা হেন্না রিন্যুএবল এনর্জী সেক্তরদা মায় পাকপা পুরকপা ঙম্লি।

· ভারতনা এনর্জী সেক্তরদা ইরোমদোম লেপচনবা কন্না হোৎনরি।

· পি.এম. সুর্য় ঘর ফ্রী ইলেক্ত্রিসিতী স্কিমআ অনৌবা শক্তি পীনবা হোৎনরি অমসুং মসিগী কানবশিং অসি ঐখোয়গী লৈবাক অসিগী চাংচৎতা লৈবা ইমুংশিংনা ফংগনি, মরুওইবা মিদল ক্লাসশিংনা মখোয়গী ইলেক্ত্রিসিতী বিলশিং ফ্রী ওইবা মতমদা। পি.এম. সুর্য় ঘর য়োজনাগী মখাদা সোলার এনর্জীদগী মৈ ফংলিবশিংনা মখোয়গী ফ্যুল কোস্ত অদু হন্থহনবা ঙম্লগনি।

· ইলেক্ত্রিক ভেহিকলগী দিমান্দসু হেনগৎলক্লি।

 

২১. পাৱর মন্ত্রালয়

 

  • লাল কিলাগী লানবন্থক্তগী ভারতকী খুঙ্গং ১৮,০০০ দা অকক্নবা মতমগী মনুংদা মৈ পীগনি হায়না লাউথোক্তুনা ৱাশক অদু ফংহনখিবদা মখোয়গী থাজবা হেনগৎলি।
  • হৌজিকসু ভারত্তা মৈ ফংদনা অমম্বা মরক্তা হিংবা ইমুং করোর ২.৫ লৈরি।

 

২২. রোদ ত্রান্সপোর্ত অমসুং হায়ৱে মন্ত্রালয়

 

  • খ্বাইদগী থাপ্পা খুঙ্গং অমসুং ঙমখৈদা লৈবা মফমশিংবু মেনস্ত্রিমদা পুরক্নবা লম্বী শেমখ্রে।
  • হায়রিবা মপাঙ্গল লৈরবা ইনফ্রাস্ত্রকচর নেৎৱার্ক অসিগী খুত্থাংদা, ঐখোয়না দলিত, ভিক্তিমাইজ, নৈহৎপীরবা, অৱাবা তারবা, হন্থরবা, ত্রাইবেলশিং, ইন্দিজিনস, এবোরিজিনেল অমসুং উমং অমসুং চীংদা লৈরিবা অমসুং অথাপ্পা ঙমখৈগী মফমশিংদা লৈবশিংবু মখোয়গী তঙাইফদবশিং ফংহনবদা মতেং ওইরে।
     

২৩. য়ুথ এফিয়র্স অমসুং স্পোর্তস মন্ত্রালয়

 

  • মসিগী পান্দমদি ভারতকী নহাশিংবু ত্রেন তৌবা অমসুং মালেমগী স্কিল কেপিতেল ওইহনবনি।
  • নহা লাখ ১বু রাজনিতী পথাপতা ইন্দক্ত তৌগনি, মরুওইনা ইমুং মনুংদুদা রাজনিতীগী পুৱারী লৈবশিংদা।
  • অপীকপা লমদা হিংজরিবা ইমুংশিংগী অৱাবা য়েংদুনা ঐখোয়না নহাশিংবু থবক ফংনবা হোৎনবদা তঙাইফদবা স্কিলশিং পীনবা অমসুং অহেনবা ইঙ্কম শেম্নবা থৌরাং পায়খৎলি।
  • লৈবাক অসিগী মীয়াম করোর ১৪০গী মহুত শিন্দুনা, ঐহাক্না পেরিস ওলিম্পিক্সতা ভারতকী মহুত শিন্দুনা শরুক য়াখিবা শান্নরোই খুদিংমকপু হরাও তয়াম্বা ফোংদোকচরি।
  • ঐহাক্না পেরালিম্পিক্সকী শান্নরোইশিংদা য়াফ পাউজেল পীজরি।
  • ঐখোয়গী পান্দম অসি ময়েক শেংইঃ ভারতকী লৈহাওদা ২০৩৬ ওলিম্পিক্সকী য়ুম্বু ওইবা। মসিগীদমক শেম শাবা অমসুং মসিগী মায়কৈদা চঙশিনবা।

 

২৪. দোনর মন্ত্রালয়

 

  • অৱাং নোংপোক ভারত অসি হৌজিক্তি মেদিকেল ইনফ্রাস্ত্রকচরগী হব অমা ওইরে অমসুং অসিগুম্বা অহোংবা অসিনা খাইদগী লাপ্পা মাইল ফাওবদা হেল্থকেয়র পীদুনা মীয়ামগী পুন্সি কনবদা মতেং ওইহল্লে।

২৫. স্কিল দিবেলপমেন্ত মন্ত্রালয়

 

  • লৈঙাক অসিনা ঐখোয়গী নহাশিংগী স্কিল হেনগৎনবা খোঙথাং কয়া লৌখৎলি।
  • ঐখোয়না চহি অসিগী বজেত্তা স্কিল ইন্দিয়া প্রোগ্রামগী অচৌবা ফন্দ অমা শেমদুনা থম্লে।
  • বজেত অসিদা চাউনা কল্লিবা নহাশিংবু ইন্তর্নশিপ পীবা হায়বসিনা হৈশিংবা হেনগৎহনগনি, মখোয়গী কেপাসিতী শেমগৎহনগনি অমসুং মার্কেত্তা মখোয়গী স্কিল উৎপা ঙমহনগনি।
  • ভারতকী স্কিল লৈরবা শিন্মীশিং অসিনা মালেমগী থবক্কী মার্কেত্তা শরুক তম্বা ঙমগনি। ঐখোয়গী মসিগী মঙলান অসিগী মায়কৈদা চঙশিল্লি।

২৬. লো অমসুং জস্তিস মন্ত্রালয়

 

  • হৌজিক চৎনরিবা সিভিল কোদ অসি নৈহৎপীবগী মশক চঙবা কম্ম্যুনেল সিভিল কোদকা মান্নৈ।
  • ঐখোয়গী লৈবাক অসিবু তাথি তাওইনা তৌবনা খাইবুং তাহনবা আইন অসি হৌজিক্কী মতমগী খুন্নাই অসিদা চৎনদে।
  • কম্ম্যুনেল সিভিল কোদকী চহি ৭৫গী মতুংদা সেক্যুলার সিভিল কোদ অমদা চঙশিনবা হায়বসি য়াম্না মরুওই।
  • ঐখোয়গী সংবিধান শেম্বীরম্বশিংগী মঙলান মঙফাওনহনবা হায়বসি ঐখোয়গী অপুনবা থৌদাংনি।
  • ঐখোয়না সেক্যুলার সিভিল কোদকী মতাংদা পুখৎলকপা মান্নদবা মোৎশিংবু তরাম্না ওক্কদবনি।
  • ভারতনা "লৈবাক অমা মীখল অমা"গী ৱাখল্লোনবু কোনশিন্নবা মাংজিল থানা চৎকদবনি।
  • আইন ১৫০০ হেন্না মুত্থৎতুনা মীয়াম্বু ৱায়েল ফংহন্নবা হোৎনবদা অৱাবা কয়া কোকহল্লে। 
  • ঐখোয়না চহি চাম্মা হেল্লবা ক্রিমিনেল লোশিং অনৌবা ভারতিয়া ন্যায় সনহিতা হায়বা ব্রিতিশকী দন্দি পীবা অমসুং ফাজিনবগী ৱাখল্লোনগী মাইয়োক্তা অচুম্বা ৱায়েল ফংহন্নবগী ৱাখল্লোন্না ময়োলদা লৈবা অসিনা মহুৎ শিনখ্রে।

 

Explore More
প্রধান মন্ত্রী, শ্রী নরেন্দ্র মোদীনা 78শুবা নীংতম নুমিত্তা লাল কিলাগী ফম্বাক্তগী লৈবাক মীয়ামদা থমখিবা ৱারোল

Popular Speeches

প্রধান মন্ত্রী, শ্রী নরেন্দ্র মোদীনা 78শুবা নীংতম নুমিত্তা লাল কিলাগী ফম্বাক্তগী লৈবাক মীয়ামদা থমখিবা ৱারোল
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।