''സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്റെ വീട്ടില്‍ ധ്യാനിക്കുന്നത് വളരെ സവിശേഷമായ ഒരു അനുഭവമായിരുന്നു, ഇപ്പോള്‍ ഞാന്‍ പ്രചോദിതനും ഊര്‍ജ്ജ്വസലനുമായതായി തോന്നുന്നു''
''ഏക ഭാരതം ശ്രേഷ്ഠ ഭാരതം എന്ന അതേ ആശയത്തോടെയാണ് രാമകൃഷ്ണ മഠം പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്''
''സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്റെ തത്ത്വചിന്തകളില്‍ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉള്‍ക്കൊണ്ടുകൊണ്ടുള്ളതാണ് ഞങ്ങളുടെ ഭരണം''
''തന്റെ ദര്‍ശനം നിറവേറ്റുന്നതിനായി ഇന്ത്യ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത് സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്‍ അഭിമാനത്തോടെ വീക്ഷിക്കുന്നുണ്ട് എന്നതില്‍ എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്''
''ഇപ്പോള്‍ നമ്മുടെ സമയമാണെന്ന് ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും തോന്നുന്നു''
''അഞ്ച് ആശയങ്ങള്‍- പഞ്ച് പ്രാന്‍ സ്വാംശീകരിച്ചുകൊണ്ട് മഹത്തായ നേട്ടങ്ങള്‍ കൈവരിക്കാന്‍ അമൃത് കാലിനെ ഉപയോഗിക്കാന്‍ കഴിയും''

ശ്രീരാമകൃഷ്ണ പരമഹംസർ, മാതാ ശ്രീ ശാരദാ ദേവി, തമിഴ്നാട് ഗവർണർ സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ, ചെന്നൈ രാമകൃഷ്ണ മഠത്തിലെ സന്യാസിമാരായ ശ്രീ ആർ എൻ രവി ജി എന്നിവർക്കും എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട തമിഴ്നാട്ടിലെ ജനങ്ങൾക്കും എന്റെ പ്രണാമം, നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും എന്റെ ആശംസകൾ.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

നിങ്ങളോടൊപ്പം ചേരാൻ കഴിഞ്ഞതിൽ  എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്. രാമകൃഷ്ണ മഠം ഞാൻ വളരെ ബഹുമാനിക്കുന്ന ഒരു സ്ഥാപനമാണ്. അത് എന്റെ ജീവിതത്തിൽ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ സ്ഥാപനം അതിന്റെ സേവനത്തിന്റെ 125-ാം വാർഷികം ചെന്നൈയിൽ ആഘോഷിക്കുകയാണ്. ഇത് എന്റെ സന്തോഷത്തിന്റെ മറ്റൊരു കാരണത്തിലേക്ക് എന്നെ എത്തിക്കുന്നു. എനിക്ക് വലിയ സ്നേഹമുള്ള തമിഴ് ജനതയുടെ ഇടയിലാണ് ഞാൻ. എനിക്ക് തമിഴ് ഭാഷയും തമിഴ് സംസ്കാരവും ചെന്നൈയുടെ പ്രകമ്പനവും ഇഷ്ടമാണ്. ഇന്ന് വിവേകാനന്ദ ഭവനം സന്ദർശിക്കാൻ അവസരം ലഭിച്ചു. സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ തന്റെ പ്രസിദ്ധമായ പാശ്ചാത്യ പര്യടനം കഴിഞ്ഞ് തിരിച്ചെത്തിയതിന് ശേഷം ഇവിടെ താമസിച്ചിരുന്നു. ഇവിടെയുള്ള ധ്യാനം ഒരു പ്രത്യേക അനുഭവമായിരുന്നു. എനിക്ക് പ്രചോദനവും ഊർജ്ജസ്വലതയും തോന്നുന്നു. ഇവിടെ ആധുനിക സാങ്കേതിക വിദ്യയിലൂടെ പ്രാചീനമായ ആശയങ്ങൾ യുവതലമുറയിലേക്ക് എത്തുന്നത് കാണുന്നതിൽ എനിക്കും സന്തോഷമുണ്ട്.

 

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

വിശുദ്ധ തിരുവള്ളുവർ തന്റെ ഒരു വാക്യത്തിൽ പറയുന്നു: புத்தேள் உலகத்தும் ஈண்டும் பெறல் அரிதே ஒப்பின் நல்ல பிறர்.| അതിനർത്ഥം: ഈ ലോകത്തും ദേവലോകത്തും ദയയ്ക്ക് തുല്യമായ മറ്റൊന്നില്ല. വിദ്യാഭ്യാസം, ലൈബ്രറികൾ, ബുക്ക് ബാങ്കുകൾ, കുഷ്ഠരോഗ ബോധവൽക്കരണവും പുനരധിവാസവും, ആരോഗ്യ സംരക്ഷണവും നഴ്‌സിങ്, ഗ്രാമവികസനം എന്നിങ്ങനെ വിവിധ മേഖലകളിൽ രാമകൃഷ്ണ മഠം തമിഴ്‌നാടിനെ സേവിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

രാമകൃഷ്ണ മഠം തമിഴ്‌നാട്ടിൽ ചെലുത്തിയ സ്വാധീനത്തെക്കുറിച്ചാണ് ഞാൻ പറഞ്ഞത്. എന്നാൽ ഇത് പിന്നീട് വന്നു. ആദ്യം വന്നത് തമിഴ്നാട് സ്വാമി വിവേകാനന്ദനിൽ ചെലുത്തിയ സ്വാധീനമാണ്. കന്യാകുമാരിയിലെ പ്രശസ്തമായ പാറയിൽ സ്വാമി ജി തന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ ലക്ഷ്യം കണ്ടെത്തി. ഇത് അദ്ദേഹത്തെ രൂപാന്തരപ്പെടുത്തി, അതിന്റെ ആഘാതം ചിക്കാഗോയിൽ അനുഭവപ്പെട്ടു. പിന്നീട് പശ്ചിമേഷ്യയിൽ നിന്ന് മടങ്ങിയെത്തിയ സ്വാമിജി ആദ്യം കാലുകുത്തിയത് തമിഴ്നാടിന്റെ പുണ്യഭൂമിയിലേക്കാണ്. രാമനാട് രാജാവ് അദ്ദേഹത്തെ ആദരവോടെ സ്വീകരിച്ചു. സ്വാമിജി ചെന്നൈയിൽ വന്നപ്പോൾ അത് വളരെ പ്രത്യേകതയുള്ളതായിരുന്നു. നൊബേൽ സമ്മാനം നേടിയ മഹാനായ ഫ്രഞ്ച് എഴുത്തുകാരൻ റൊമെയ്ൻ റോളണ്ട് വിവരിക്കുന്നു. പതിനേഴു വിജയ കമാനങ്ങൾ സ്ഥാപിച്ചതായി അദ്ദേഹം പറയുന്നു. ഒരാഴ്ചയിലേറെയായി ചെന്നൈയുടെ പൊതുജീവിതം പൂർണമായും സ്തംഭിച്ചു. അതൊരു ഉത്സവം പോലെയായിരുന്നു.

 

സുഹൃത്തുക്കളേ ,
ബംഗാളിൽനിന്നായിരുന്നു സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ. തമിഴകത്ത് ഒരു നായകനെപ്പോലെയാണ് അദ്ദേഹത്തെ വരവേറ്റത്. ഇന്ത്യ സ്വതന്ത്രമാകുന്നതിന് വളരെ മുമ്പാണ് ഇത് സംഭവിച്ചത്. ആയിരക്കണക്കിന് വർഷങ്ങളായി ഇന്ത്യയെ ഒരു രാഷ്ട്രമെന്ന നിലയിൽ രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള ആളുകൾക്ക് വ്യക്തമായ സങ്കൽപ്പമുണ്ടായിരുന്നു. ഇതാണ് ഏക് ഭാരത് ശ്രേഷ്ഠ ഭാരതത്തിന്റെ ആത്മാവ്. അതേ ചൈതന്യത്തോടെയാണ് രാമകൃഷ്ണമഠം പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലുടനീളം, അവർക്ക് നിസ്വാർത്ഥമായി ജനങ്ങളെ സേവിക്കുന്ന നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങളുണ്ട്. ഏക് ഭാരത് ശ്രേഷ്ഠ ഭാരതത്തെക്കുറിച്ച് പറയുമ്പോൾ, കാശി തമിഴ് സംഗമത്തിന്റെ വിജയം നാമെല്ലാവരും കണ്ടു. ഇപ്പോൾ സൗരാഷ്ട്ര തമിഴ് സംഗമം നടക്കുന്നുവെന്ന് കേട്ടു. ഇന്ത്യയുടെ ഐക്യം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നതിനുള്ള അത്തരം എല്ലാ ശ്രമങ്ങൾക്കും ഞാൻ വലിയ വിജയം നേരുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

നമ്മുടെ ഭരണ തത്വശാസ്ത്രവും സ്വാമി വിവേകാനന്ദനിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതാണ്. എപ്പോഴൊക്കെ വിശേഷാധികാരങ്ങൾ തകർക്കപ്പെടുകയും സമത്വം ഉറപ്പാക്കുകയും ചെയ്യുന്നുവോ അപ്പോഴെല്ലാം സമൂഹം പുരോഗമിക്കുമെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഇന്ന്, ഞങ്ങളുടെ എല്ലാ മുൻനിര പരിപാടികളിലും നിങ്ങൾക്ക് ഇതേ കാഴ്ചപ്പാട് കാണാൻ കഴിയും. നേരത്തെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ പോലും പ്രത്യേകാവകാശങ്ങൾ പോലെയാണ് കണക്കാക്കിയിരുന്നത്. പുരോഗതിയുടെ ഫലം പലർക്കും നിഷേധിക്കപ്പെട്ടു. തിരഞ്ഞെടുത്ത കുറച്ച് ആളുകൾക്കോ ചെറിയ ഗ്രൂപ്പുകൾക്കോ മാത്രമേ ഇതിലേക്ക് പ്രവേശനം അനുവദിച്ചിട്ടുള്ളൂ. എന്നാലിപ്പോൾ വികസനത്തിന്റെ വാതിലുകൾ എല്ലാവർക്കും തുറന്നിരിക്കുന്നു.

ഞങ്ങളുടെ ഏറ്റവും വിജയകരമായ പദ്ധതികളിലൊന്നായ മുദ്ര യോജന ഇന്ന് അതിന്റെ 8-ാം വാർഷികം ആഘോഷിക്കുകയാണ്. തമിഴ്‌നാട്ടിലെ ചെറുകിട സംരംഭകർ സംസ്ഥാനത്തെ മുദ്ര യോജനയിൽ ഒന്നാം സ്ഥാനത്തെത്തി. ചെറുകിട സംരംഭകർക്ക് 38 കോടിയോളം ഈട് രഹിത വായ്പകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ഇവരിൽ വലിയൊരു വിഭാഗം സ്ത്രീകളും സമൂഹത്തിലെ പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട വിഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ളവരുമാണ്. ബിസിനസ്സിനായി ബാങ്ക് വായ്പ ലഭിക്കുന്നത് ഒരു പ്രത്യേകാവകാശമായിരുന്നു, എന്നാൽ ഇപ്പോൾ അത് എല്ലാവരിലേക്കും എത്തുന്നു. അതുപോലെ, ഒരു വീട്, വൈദ്യുതി, എൽപിജി കണക്ഷനുകൾ, ശൗചാലയങ്ങൾ  തുടങ്ങി അടിസ്ഥാന കാര്യങ്ങൾ ഓരോ കുടുംബത്തിലും എത്തുന്നുണ്ട്.

 

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

സ്വാമി വിവേകാനന്ദന് ഇന്ത്യയെക്കുറിച്ച് മഹത്തായ കാഴ്ചപ്പാടുണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ന്, തന്റെ കാഴ്ചപ്പാട് സാക്ഷാത്കരിക്കാൻ ഇന്ത്യ പ്രവർത്തിക്കുന്നത് അദ്ദേഹം അഭിമാനത്തോടെ വീക്ഷിക്കുകയാണെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. നമ്മിലും നമ്മുടെ രാജ്യത്തിലും ഉള്ള വിശ്വാസത്തെ കുറിച്ചായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാന സന്ദേശം. ഇന്ന്, ഇത് ഇന്ത്യയുടെ നൂറ്റാണ്ടായിരിക്കുമെന്ന് പല വിദഗ്ധരും പറയുന്നു. ഏറ്റവും പ്രധാനമായി, ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും ഇപ്പോൾ നമ്മുടെ സമയമാണെന്ന് കരുതുന്നു. ആത്മവിശ്വാസത്തിന്റെയും പരസ്പര ബഹുമാനത്തിന്റെയും സ്ഥാനത്ത് നിന്നാണ് ഞങ്ങൾ ലോകവുമായി ഇടപഴകുന്നത്. സ്ത്രീകളെ സഹായിക്കാൻ ഞങ്ങൾ ആരുമല്ലെന്ന് സ്വാമിജി പറയാറുണ്ടായിരുന്നു. അവർക്ക് ശരിയായ പ്ലാറ്റ്ഫോം ലഭിക്കുമ്പോൾ, അവർ സമൂഹത്തെ നയിക്കുകയും പ്രശ്നങ്ങൾ സ്വയം പരിഹരിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യ സ്ത്രീകൾ നയിക്കുന്ന വികസനത്തിൽ വിശ്വസിക്കുന്നു. അത് സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളായാലും സ്‌പോർട്‌സായാലും സായുധ സേനയായാലും ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസമായാലും സ്ത്രീകൾ തടസ്സങ്ങൾ തകർത്ത് റെക്കോർഡുകൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നു!

 

സ്‌പോർട്‌സും ഫിറ്റ്‌നസും സ്വഭാവവികസനത്തിന് നിർണായകമാണെന്ന് സ്വാമിജി വിശ്വസിച്ചു. ഇന്ന്, സമൂഹം സ്പോർട്സിനെ ഒരു അധിക പ്രവർത്തനമായി കാണുന്നതിനുപകരം ഒരു പ്രൊഫഷണൽ തിരഞ്ഞെടുപ്പായി കാണാൻ തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. യോഗയും ഫിറ്റ് ഇന്ത്യയും ബഹുജന പ്രസ്ഥാനങ്ങളായി മാറിയിരിക്കുന്നു. വിദ്യാഭ്യാസം ശാക്തീകരിക്കുമെന്ന് സ്വാമിജി വിശ്വസിച്ചു. സാങ്കേതികവും ശാസ്ത്രീയവുമായ വിദ്യാഭ്യാസവും അദ്ദേഹം ആഗ്രഹിച്ചു. ഇന്ന്, ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയം ആഗോളതലത്തിൽ മികച്ച രീതികൾ ഇന്ത്യയിലേക്ക് കൊണ്ടുവരുന്ന പരിഷ്കാരങ്ങൾ കൊണ്ടുവന്നു. നൈപുണ്യ വികസനത്തിന് അഭൂതപൂർവമായ പിന്തുണ ലഭിച്ചു. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ഊർജ്ജസ്വലമായ സാങ്കേതികവും ശാസ്ത്രീയവുമായ ആവാസവ്യവസ്ഥയും നമുക്കുണ്ട്.

 

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

തമിഴ്‌നാട്ടിൽ വച്ചാണ് സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യയെ സംബന്ധിച്ച് ശ്രദ്ധേയമായ ഒരു കാര്യം പറഞ്ഞത്. അഞ്ച് ആശയങ്ങൾ സ്വാംശീകരിച്ച് അവ പൂർണ്ണമായി ജീവിക്കുന്നത് പോലും വളരെ ശക്തമാണെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. നാം  സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 75 വർഷം ആഘോഷിച്ചതേയുള്ളു. അടുത്ത 25 വർഷം അമൃത് കാലായി മാറ്റാനാണ് രാഷ്ട്രം ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. അഞ്ച് ആശയങ്ങൾ സ്വാംശീകരിച്ച് മഹത്തായ നേട്ടങ്ങൾ കൈവരിക്കാൻ ഈ അമൃത് കാൾ ഉപയോഗിക്കാം - പഞ്ച് പ്രാൺ  അവ: വികസിത ഇന്ത്യയുടെ ലക്ഷ്യം, കൊളോണിയൽ ചിന്താഗതിയുടെ ഏതെങ്കിലും അടയാളങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യുക, നമ്മുടെ പൈതൃകം ആഘോഷിക്കുക, ഐക്യം ശക്തിപ്പെടുത്തുക, നമ്മുടെ കടമകളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുക. നമുക്കെല്ലാവർക്കും, കൂട്ടായും വ്യക്തിപരമായും, ഈ അഞ്ച് തത്ത്വങ്ങൾ പാലിക്കാൻ തീരുമാനിക്കാമോ? 140 കോടി ജനങ്ങൾ ഇത്തരമൊരു ദൃഢനിശ്ചയം നടത്തിയാൽ, 2047 ഓടെ നമുക്ക് ഒരു വികസിതവും സ്വാശ്രയവും എല്ലാവരെയും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതുമായ ഒരു ഇന്ത്യ കെട്ടിപ്പടുക്കാൻ കഴിയും. ഈ ദൗത്യത്തിൽ സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്റെ അനുഗ്രഹം നമുക്കുണ്ടെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്.

നന്ദി. വണക്കം.

 

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।