Quote“നമ്മുടെ രാജ്യത്തിന് അർഹമായ സ്ഥാനമുറപ്പാക്കാൻ ഇന്ത്യയുടെ ശാസ്ത്രസമൂഹത്തിനാകും”
Quote“ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഇന്ത്യയിൽ ഡാറ്റയും സാങ്കേതികവിദ്യയും സുലഭമായി ലഭിക്കുന്നതു ശാസ്ത്രത്തിനു സഹായകമാകും”
Quote“ശാസ്ത്രത്തിലൂടെ സ്ത്രീശാക്തീകരണം എന്നു മാത്രമല്ല നാം ചിന്തിക്കുന്നത്; സ്ത്രീകളുടെ സംഭാവനയിലൂടെ ശാസ്ത്രത്തെയും ശാക്തീകരിക്കണം എന്നുകൂടിയാണ്”
Quote“സ്ത്രീകളുടെ പങ്കാളിത്തം വർധിക്കുന്നത്, സ്ത്രീകളും ശാസ്ത്രവും രാജ്യത്തു പുരോഗമിക്കുന്നു എന്നതിനു തെളിവാണ്”
Quote“ശാസ്ത്രത്തിന്റെ പ്രയത്നങ്ങൾ പരീക്ഷണശാലകളിൽനിന്നു പുറത്തെത്തി ഭൂമിയിൽ തൊടുകയും അതിന്റെ സ്വാധീനം ആഗോളതലത്തിൽനിന്നു താഴേത്തട്ടിലേക്ക് എത്തുകയും ചെയ്യുമ്പോഴും, ലേഖനങ്ങളിൽനിന്നു ഭൂമിയിലേക്ക് എത്തുകയും ഗവേഷണത്തിൽനിന്നു യഥാർഥ ജീവിതത്തിലേക്കുള്ള മാറ്റം ദൃശ്യമാകുകയും ചെയ്യുമ്പോഴും മാത്രമേ വലിയ നേട്ടങ്ങളായി മാറൂ”
Quote“ഭാവികണക്കിലെടുത്തുള്ള മേഖലകളിൽ രാജ്യം പുതുസംരംഭങ്ങൾക്കു തുടക്കംകുറിക്കുമെങ്കിൽ, ‘വ്യവസായം 4.0’നു നേതൃത്വം നൽകാൻ നമുക്കു കഴിയും”

നമസ്കാരം!

'ഇന്ത്യൻ സയൻസ് കോൺഗ്രസ്' സംഘടിപ്പിച്ചതിന് നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും അഭിനന്ദനങ്ങൾ. അടുത്ത 25 വർഷത്തിനുള്ളിൽ ഇന്ത്യ അതിന്റെ ഉന്നതിയിലെത്തുമ്പോൾ ഇന്ത്യയുടെ ശാസ്ത്രശക്തിയുടെ പങ്ക് വളരെ പ്രധാനമാണ്. രാജ്യത്തെ സേവിക്കാനുള്ള നിശ്ചയദാർഢ്യവും ശാസ്ത്രത്തോടുള്ള അഭിനിവേശവും ചേരുമ്പോൾ അഭൂതപൂർവമായ ഫലങ്ങൾ പിന്തുടരുന്നു. ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഇന്ത്യ അർഹിക്കുന്ന സ്ഥാനം കൈവരിക്കാൻ രാജ്യത്തെ ശാസ്ത്ര സമൂഹം സഹായിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. ഈ വിശ്വാസത്തിന്റെ കാരണം നിങ്ങളുമായി പങ്കുവെക്കാനും ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ശാസ്ത്രത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന അടിത്തറ നിരീക്ഷണമാണെന്ന് നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും അറിയാം. ശാസ്ത്രജ്ഞർ നിരീക്ഷണത്തിലൂടെ പാറ്റേണുകൾ പിന്തുടരുകയും ആ മാതൃകകൾ  വിശകലനം ചെയ്ത ശേഷം അവർ ഒരു നിഗമനത്തിലെത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഒരു ശാസ്ത്രജ്ഞന് ഓരോ ഘട്ടത്തിലും ഡാറ്റ ശേഖരിക്കുകയും വിശകലനം ചെയ്യുകയും ചെയ്യുന്നത് വളരെ പ്രധാനമാണ്. ഇന്നത്തെ 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഇന്ത്യയിൽ നമുക്ക് സമൃദ്ധമായി രണ്ട് കാര്യങ്ങൾ ഉണ്ട്. ആദ്യം - ഡാറ്റ, രണ്ടാമത്തേത് - സാങ്കേതികവിദ്യ. ഇന്ത്യയുടെ ശാസ്ത്രത്തെ പുതിയ ഉയരങ്ങളിലെത്തിക്കാൻ രണ്ടുപേർക്കും കഴിവുണ്ട്. ഡാറ്റാ അനാലിസിസ് മേഖല അതിവേഗം പുരോഗമിക്കുകയാണ്. വിവരങ്ങൾ ഉൾക്കാഴ്ചയായും വിശകലനം പ്രവർത്തനക്ഷമമായ അറിവായും മാറ്റാൻ ഇത് സഹായിക്കുന്നു. പരമ്പരാഗതമായ അറിവായാലും ആധുനിക സാങ്കേതിക വിദ്യയായാലും ഇവ രണ്ടും ശാസ്ത്ര കണ്ടുപിടുത്തത്തിന് സഹായകമാണ്. അതിനാൽ, നമ്മുടെ ശാസ്ത്രീയ പ്രക്രിയയെ കൂടുതൽ ശക്തമാക്കുന്നതിന് വ്യത്യസ്ത സാങ്കേതിക വിദ്യകളോട് അന്വേഷണാത്മക മനോഭാവം വളർത്തിയെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യ മുന്നോട്ടുപോകുന്ന ശാസ്ത്രീയ സമീപനത്തിന്റെ ഫലങ്ങളും നാം കണ്ടു കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ശാസ്ത്രരംഗത്ത് ലോകത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച രാജ്യങ്ങളിലൊന്നായി ഇന്ത്യ അതിവേഗം മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. 130 രാജ്യങ്ങളിൽ, 2015 വരെ ഗ്ലോബൽ ഇന്നൊവേഷൻ സൂചികയിൽ 81-ാം സ്ഥാനത്തായിരുന്നു ഞങ്ങൾ. എന്നാൽ 2022-ൽ നമ്മൾ 40-ാം സ്ഥാനത്തേക്ക് കുതിച്ചു. ഇന്ന് പിഎച്ച്ഡിയുടെ കാര്യത്തിൽ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച മൂന്ന് രാജ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഇന്ത്യ. സ്റ്റാർട്ട്-അപ്പ് ഇക്കോസിസ്റ്റത്തിന്റെ കാര്യത്തിൽ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച മൂന്ന് രാജ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് ഇന്ന് ഇന്ത്യ.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇത്തവണത്തെ ഇന്ത്യൻ സയൻസ് കോൺഗ്രസിന്റെ വിഷയം ലോകത്ത് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ചർച്ച ചെയ്യപ്പെടുന്ന വിഷയമായതിൽ എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്. സുസ്ഥിര വികസനത്തിലൂടെ മാത്രമേ ലോകത്തിന്റെ ഭാവി സുരക്ഷിതമാകൂ. നിങ്ങൾ സുസ്ഥിര വികസനം എന്ന വിഷയത്തെ സ്ത്രീ ശാക്തീകരണവുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇവ രണ്ടും പ്രായോഗികമായി പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നുവെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. ശാസ്ത്രത്തിലൂടെ മാത്രമുള്ള സ്ത്രീ ശാക്തീകരണത്തെക്കുറിച്ച് ഇന്ന് രാജ്യം ചിന്തിക്കുന്നില്ല. മറിച്ച്, സ്ത്രീകളുടെ പങ്കാളിത്തത്തോടെ ശാസ്ത്രത്തെ ശാക്തീകരിക്കുകയും ശാസ്ത്രത്തിനും ഗവേഷണത്തിനും പുതിയ ആക്കം നൽകുകയും ചെയ്യുക എന്നതാണ് ഞങ്ങളുടെ ലക്ഷ്യം. അടുത്തിടെയാണ് ജി-20 ഗ്രൂപ്പിന്റെ അധ്യക്ഷ പദവി ഇന്ത്യയ്ക്ക് ലഭിച്ചത്. ജി-20 യുടെ പ്രധാന വിഷയങ്ങളിൽ സ്ത്രീകളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള വികസനവും ഒരു പ്രധാന മുൻഗണനയാണ്. കഴിഞ്ഞ എട്ട് വർഷത്തിനുള്ളിൽ, ഭരണം മുതൽ സമൂഹവും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയും വരെ അത്തരത്തിലുള്ള നിരവധി അസാധാരണമായ കാര്യങ്ങൾ ഇന്ത്യ നേടിയിട്ടുണ്ട്, അവ ഇന്ന് ചർച്ച ചെയ്യപ്പെടുന്നു. മുദ്ര യോജന വഴിയുള്ള ചെറുകിട വ്യവസായങ്ങളിലും ബിസിനസ്സുകളിലും പങ്കാളിത്തമായാലും സ്റ്റാർട്ട്-അപ്പ് ലോകത്തെ നേതൃത്വമായാലും, ഇന്ത്യയിൽ എല്ലായിടത്തും സ്ത്രീകൾ തങ്ങളുടെ കഴിവ് പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു. ബാഹ്യ ഗവേഷണത്തിലും വികസനത്തിലും സ്ത്രീകളുടെ പങ്കാളിത്തം കഴിഞ്ഞ എട്ട് വർഷത്തിനിടെ ഇരട്ടിയായി. സമൂഹവും ശാസ്ത്രവും രാജ്യത്ത് പുരോഗമിക്കുന്നു എന്നതിന്റെ തെളിവാണ് സ്ത്രീകളുടെ ഈ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന പങ്കാളിത്തം.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഏതൊരു ശാസ്ത്രജ്ഞന്റെയും യഥാർത്ഥ വെല്ലുവിളി തന്റെ അറിവുകളെ ലോകത്തെ സഹായിക്കാൻ കഴിയുന്ന പ്രയോഗങ്ങളാക്കി മാറ്റുക എന്നതാണ്. ഒരു ശാസ്ത്രജ്ഞൻ തന്റെ പരീക്ഷണങ്ങളിലൂടെ കടന്നുപോകുമ്പോൾ, അത് ജനങ്ങളുടെ ജീവിതത്തെ മെച്ചപ്പെടുത്തുമോ അതോ തന്റെ കണ്ടെത്തൽ ലോകത്തിന്റെ ആവശ്യകതകൾ നിറവേറ്റുമോ എന്ന ചോദ്യം അവന്റെ മനസ്സിൽ എപ്പോഴും ഉണ്ടാകും? ലാബിൽ നിന്ന് നിലംപൊത്തുമ്പോൾ, ആഗോളതലത്തിൽ നിന്ന് താഴെത്തട്ടിലേക്ക് അവയുടെ സ്വാധീനം വരുമ്പോൾ, ജേണലുകളിൽ നിന്ന് യാഥാർത്ഥ്യത്തിലേക്ക് വികസിക്കുമ്പോൾ, ഗവേഷണത്തിൽ നിന്നുള്ള പുതുമകൾ യഥാർത്ഥ ജീവിതത്തിൽ പ്രതിഫലിക്കുമ്പോൾ മാത്രമേ ശാസ്ത്രീയ ശ്രമങ്ങൾക്ക് വലിയ നേട്ടങ്ങളായി മാറാൻ കഴിയൂ.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ശാസ്ത്രത്തിന്റെ മഹത്തായ നേട്ടങ്ങൾ പരീക്ഷണങ്ങളിൽ നിന്ന് ആളുകളുടെ അനുഭവങ്ങളിലേക്ക് പുരോഗമിക്കുമ്പോൾ ഒരു പ്രധാന സന്ദേശം കൈമാറുന്നു. ഇത് യുവാക്കളെ വളരെയധികം സ്വാധീനിക്കുന്നു. ശാസ്ത്രത്തിലൂടെ ലോകത്തെ മുഴുവൻ സ്വാധീനിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് അവർ കരുതുന്നു. അത്തരം യുവാക്കളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് സ്ഥാപനപരമായ ചട്ടക്കൂട് ആവശ്യമാണ്, അതിലൂടെ അവരുടെ അഭിലാഷങ്ങൾ വിപുലീകരിക്കാനും അവർക്ക് പുതിയ അവസരങ്ങൾ നൽകാനും കഴിയും. ഇവിടെ സന്നിഹിതരായ ശാസ്ത്രജ്ഞർ യുവ പ്രതിഭകളെ ആകർഷിക്കുകയും അവർക്ക് പുരോഗതി കൈവരിക്കാൻ അവസരം നൽകുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു സ്ഥാപന ചട്ടക്കൂട് വികസിപ്പിക്കണമെന്ന് ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ശാസ്ത്രീയ ചിന്താഗതിയുള്ള കുട്ടികളെ കണ്ടെത്താൻ ടാലന്റ് ഹണ്ടുകളും ഹാക്കത്തോൺ പരിപാടികളും സംഘടിപ്പിക്കാം. അപ്പോൾ ആ കുട്ടികളുടെ ധാരണ ശരിയായ ഒരു റോഡ്മാപ്പിലൂടെ വികസിപ്പിക്കാൻ കഴിയും. മുതിർന്ന ശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് ഇക്കാര്യത്തിൽ അവരെ സഹായിക്കാനാകും. കായികരംഗത്ത് ഇന്ത്യ പുതിയ ഉയരങ്ങൾ കീഴടക്കുന്ന കാഴ്ചയാണ് ഇന്ന് നാം കാണുന്നത്. ഇതിന് പിന്നിൽ രണ്ട് പ്രധാന കാരണങ്ങളുണ്ട്. ഒന്നാമതായി, കായിക പ്രതിഭകളെ വികസിപ്പിക്കുന്നതിന് രാജ്യത്ത് സ്ഥാപന ചട്ടക്കൂട് ശക്തിപ്പെടുത്തി. രണ്ടാമതായി, കായികരംഗത്ത് 'ഗുരു-ശിഷ്യ' പാരമ്പര്യത്തിന്റെ അസ്തിത്വവും സ്വാധീനവും വികസിപ്പിച്ചെടുത്തതിനാൽ പുതിയ കഴിവുകൾ തിരിച്ചറിയുകയും പരിപോഷിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു, ഒപ്പം തന്റെ ശിഷ്യന്റെ നേട്ടത്തിൽ ഗുരു തന്റെ വിജയം കാണുകയും ചെയ്യുന്നു. ശാസ്ത്രരംഗത്തെ വിജയമന്ത്രമായി മാറാനും ഈ പാരമ്പര്യത്തിന് കഴിയും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്ന്, ഇന്ത്യയിലെ ശാസ്ത്രത്തിന്റെ ദിശ നിർണ്ണയിക്കാൻ സഹായകമായ ചില പ്രശ്നങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ മുമ്പാകെ അവതരിപ്പിക്കാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. നമ്മുടെ ശാസ്ത്ര സമൂഹത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന പ്രചോദനം രാജ്യത്തിന്റെ ആവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്നതിനായി ഇന്ത്യയിൽ ശാസ്ത്രത്തിന്റെ വികാസമായിരിക്കണം. ഇന്ത്യയെ സ്വാശ്രയമാക്കുന്ന തരത്തിലായിരിക്കണം ഇന്ത്യയിലെ ശാസ്ത്രം. ഇന്ന് ലോക ജനസംഖ്യയുടെ 17-18 ശതമാനം ഇന്ത്യയിലാണ് ജീവിക്കുന്നത് എന്നതും നാം ഓർക്കണം. ഇന്ത്യയുടെ ആവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റുകയും ലോകത്തെ 17-18 ശതമാനം മനുഷ്യരാശിക്ക് ആക്കം കൂട്ടുകയും ചെയ്യുന്ന തരത്തിലുള്ളതായിരിക്കണം ശാസ്ത്രീയ കൃതികൾ. അതിന്റെ സ്വാധീനം മുഴുവൻ മനുഷ്യരാശിയിലും ആയിരിക്കും. അതിനാൽ, മുഴുവൻ മനുഷ്യരാശിക്കും പ്രധാനപ്പെട്ട അത്തരം വിഷയങ്ങളിൽ നാം പ്രവർത്തിക്കണം. ഉദാഹരണത്തിന്, നമ്മൾ ഊർജ്ജത്തിന്റെ പ്രശ്നം എടുക്കുകയാണെങ്കിൽ. ഇന്ത്യയുടെ ഊർജ ആവശ്യങ്ങൾ തുടർച്ചയായി വളരുകയാണ്. ഇത്തരമൊരു സാഹചര്യത്തിൽ ഇന്ത്യയുടെ ശാസ്ത്രസമൂഹം ഊർജ ആവശ്യങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നൂതനാശയങ്ങൾ ഉണ്ടാക്കിയാൽ അത് രാജ്യത്തിന് ഏറെ ഗുണം ചെയ്യും. പ്രത്യേകിച്ചും, ഹൈഡ്രജൻ ഊർജ്ജത്തിന്റെ അപാരമായ സാധ്യതകൾക്കായി രാജ്യം ദേശീയ ഹൈഡ്രജൻ മിഷനിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നു. ഇത് വിജയകരമാക്കാൻ, ഇലക്ട്രോലൈസറുകൾ പോലുള്ള വിവിധ അവശ്യ ഘടകങ്ങൾ രാജ്യത്ത് തന്നെ നിർമ്മിക്കേണ്ടത് ആവശ്യമാണ്. ഈ ദിശയിൽ എന്തെങ്കിലും പുതിയ ഓപ്ഷനുകൾക്ക് സാധ്യതയുണ്ടെങ്കിൽ, ആ ദിശയിലും ഗവേഷണം നടത്തണം. ഇക്കാര്യത്തിൽ നമ്മുടെ ശാസ്ത്രജ്ഞരും വ്യവസായവും ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

മനുഷ്യരാശി പുതിയ രോഗങ്ങളുടെ ഭീഷണി നേരിടുന്ന അത്തരമൊരു കാലഘട്ടത്തിലാണ് ഇന്ന് നാം ജീവിക്കുന്നത്. വെള്ളപ്പൊക്കമോ ഭൂകമ്പമോ പോലുള്ള ദുരന്തങ്ങളെ നേരിടാൻ മുൻ‌കൂട്ടി തയ്യാറെടുക്കുന്ന അതേ രീതിയിൽ പുതിയ വാക്സിനുകൾ തയ്യാറാക്കുന്നതിനുള്ള ഗവേഷണവും വികസനവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. അതുപോലെ, സംയോജിത രോഗ നിരീക്ഷണത്തിലൂടെ രോഗങ്ങളെ യഥാസമയം തിരിച്ചറിയുകയും അവ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള നടപടികൾ സ്വീകരിക്കുകയും വേണം. ഈ ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കുന്നതിന് വിവിധ മന്ത്രാലയങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്. എന്റെ സുഹൃത്തുക്കളായ നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും ലൈഫിനെ കുറിച്ച് നന്നായി അറിയാം, അതായത് പരിസ്ഥിതിക്ക് വേണ്ടിയുള്ള ജീവിതശൈലി. ഈ ദിശയിൽ നമ്മുടെ ശാസ്ത്ര സമൂഹത്തിന് വലിയ സഹായമുണ്ടാകും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

മനുഷ്യരാശി പുതിയ രോഗങ്ങളുടെ ഭീഷണി നേരിടുന്ന അത്തരമൊരു കാലഘട്ടത്തിലാണ് ഇന്ന് നാം ജീവിക്കുന്നത്. വെള്ളപ്പൊക്കമോ ഭൂകമ്പമോ പോലുള്ള ദുരന്തങ്ങളെ നേരിടാൻ മുൻ‌കൂട്ടി തയ്യാറെടുക്കുന്ന അതേ രീതിയിൽ പുതിയ വാക്സിനുകൾ തയ്യാറാക്കുന്നതിനുള്ള ഗവേഷണവും വികസനവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. അതുപോലെ, സംയോജിത രോഗ നിരീക്ഷണത്തിലൂടെ രോഗങ്ങളെ യഥാസമയം തിരിച്ചറിയുകയും അവ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള നടപടികൾ സ്വീകരിക്കുകയും വേണം. ഈ ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കുന്നതിന് വിവിധ മന്ത്രാലയങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്. എന്റെ സുഹൃത്തുക്കളായ നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും ലൈഫിനെ കുറിച്ച് നന്നായി അറിയാം, അതായത് പരിസ്ഥിതിക്ക് വേണ്ടിയുള്ള ജീവിതശൈലി. ഈ ദിശയിൽ നമ്മുടെ ശാസ്ത്ര സമൂഹത്തിന് വലിയ സഹായമുണ്ടാകും.

സുഹൃത്തുക്കളേ 

ഇന്ത്യയുടെ ആഹ്വാനപ്രകാരം ഐക്യരാഷ്ട്രസഭ ഈ വർഷം അതായത് 2023 അന്താരാഷ്ട്ര മില്ലറ്റ് വർഷമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഇത് ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും അഭിമാനിക്കാവുന്ന കാര്യമാണ്. ഇന്ത്യയുടെ മില്ലറ്റുകളും അവയുടെ ഉപയോഗവും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടത്താം. ജൈവസാങ്കേതികവിദ്യയുടെ സഹായത്തോടെ വിളവെടുപ്പിന് ശേഷമുള്ള നഷ്ടം കുറയ്ക്കാൻ ശാസ്ത്രലോകത്തിന് ഫലപ്രദമായ നടപടികൾ കൈക്കൊള്ളാനാകും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്ന് മാലിന്യ സംസ്‌കരണ മേഖലയിലും ശാസ്ത്രീയ ഗവേഷണങ്ങളുടെ അപാരമായ സാധ്യതകളുണ്ട്. മുനിസിപ്പൽ ഖരമാലിന്യം, ഇലക്‌ട്രോണിക് മാലിന്യങ്ങൾ, ജൈവ-മെഡിക്കൽ മാലിന്യങ്ങൾ, കാർഷിക മാലിന്യങ്ങൾ എന്നിവ തുടർച്ചയായി വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന അത്തരം മേഖലകളാണ്. കഴിഞ്ഞ വർഷത്തെ ബജറ്റിൽ സർക്കുലർ എക്കണോമിക്ക് സർക്കാർ ഊന്നൽ നൽകിയത് ഇതാണ്. ഇനി നമ്മൾ മിഷൻ സർക്കുലർ എക്കണോമിയെ കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെടുത്തണം. ഇതിനായി, ലോഹത്തിന്റെയും പ്ലാസ്റ്റിക്കിന്റെയും അവശിഷ്ടങ്ങൾ മികച്ച രീതിയിൽ ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയുന്ന അത്തരം നവീകരണങ്ങളിൽ നാം പ്രവർത്തിക്കേണ്ടതുണ്ട്. മലിനീകരണം തടയുന്നതിനും സ്ക്രാപ്പ് ഉപയോഗപ്രദമാക്കുന്നതിനും നമ്മൾ ഒരേസമയം പ്രവർത്തിക്കണം.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

വാഹനങ്ങൾ കാരണം, ഞങ്ങളുടെ ശേഷി വർദ്ധിക്കുകയും ഞങ്ങളുടെ സേവനങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കാൻ ലോകം മുന്നോട്ട് വരികയും ചെയ്യും. സ്വകാര്യ കമ്പനികൾക്കും സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്കും ഈ അവസരങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്താം. ഗവേഷണ-വികസന ലാബുകളുമായും അക്കാദമിക് സ്ഥാപനങ്ങളുമായും സഹകരിച്ച് സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്ക് മുന്നോട്ടുള്ള വഴി കണ്ടെത്താനാകും. അതുപോലെ, ക്വാണ്ടം കമ്പ്യൂട്ടിംഗ് അത്തരത്തിലുള്ള മറ്റൊരു പ്രശ്നമാണ്. ഇന്ന് ഇന്ത്യ ഒരു ക്വാണ്ടം അതിർത്തിയായി ലോകത്ത് അടയാളപ്പെടുത്തുകയാണ്. ക്വാണ്ടം കമ്പ്യൂട്ടറുകൾ, ക്വാണ്ടം കെമിസ്ട്രി, ക്വാണ്ടം കമ്മ്യൂണിക്കേഷൻ, ക്വാണ്ടം സെൻസറുകൾ, ക്വാണ്ടം ക്രിപ്‌റ്റോഗ്രഫി, പുതിയ മെറ്റീരിയലുകൾ എന്നിവയുടെ ദിശയിലേക്ക് ഇന്ത്യ അതിവേഗം മുന്നേറുകയാണ്. നമ്മുടെ യുവ ഗവേഷകരും ശാസ്ത്രജ്ഞരും ക്വാണ്ടം മേഖലയിൽ വൈദഗ്ധ്യം നേടാനും ഈ മേഖലയിൽ നയിക്കാനും ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

ഇന്ന് ഇന്ത്യയും ബഹിരാകാശ മേഖലയിൽ പുതിയ ഉയരങ്ങൾ കീഴടക്കുകയാണ്. ചെലവ് കുറഞ്ഞ ഉപഗ്രഹ വിക്ഷേപണ വാഹനങ്ങൾ കാരണം, ഞങ്ങളുടെ ശേഷി വർദ്ധിക്കുകയും ഞങ്ങളുടെ സേവനങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കാൻ ലോകം മുന്നോട്ട് വരികയും ചെയ്യും. സ്വകാര്യ കമ്പനികൾക്കും സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്കും ഈ അവസരങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്താം. ഗവേഷണ-വികസന ലാബുകളുമായും അക്കാദമിക് സ്ഥാപനങ്ങളുമായും സഹകരിച്ച് സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്ക് മുന്നോട്ടുള്ള വഴി കണ്ടെത്താനാകും. അതുപോലെ, ക്വാണ്ടം കമ്പ്യൂട്ടിംഗ് അത്തരത്തിലുള്ള മറ്റൊരു പ്രശ്നമാണ്. ഇന്ന് ഇന്ത്യ ഒരു ക്വാണ്ടം അതിർത്തിയായി ലോകത്ത് അടയാളപ്പെടുത്തുകയാണ്. ക്വാണ്ടം കമ്പ്യൂട്ടറുകൾ, ക്വാണ്ടം കെമിസ്ട്രി, ക്വാണ്ടം കമ്മ്യൂണിക്കേഷൻ, ക്വാണ്ടം സെൻസറുകൾ, ക്വാണ്ടം ക്രിപ്‌റ്റോഗ്രഫി, പുതിയ മെറ്റീരിയലുകൾ എന്നിവയുടെ ദിശയിലേക്ക് ഇന്ത്യ അതിവേഗം മുന്നേറുകയാണ്. നമ്മുടെ യുവ ഗവേഷകരും ശാസ്ത്രജ്ഞരും ക്വാണ്ടം മേഖലയിൽ വൈദഗ്ധ്യം നേടാനും ഈ മേഖലയിൽ നയിക്കാനും ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

മുൻകൈയെടുക്കുന്നവൻ ശാസ്ത്രത്തിൽ മുൻകൈ എടുക്കുന്നുവെന്നും നിങ്ങൾക്കറിയാം. അതിനാൽ, ലോകത്ത് എന്താണ് നടക്കുന്നതെന്ന് മാത്രമല്ല, അതേ സമയം എവിടെയും നടക്കാത്തതും ഭാവിയിലേക്കുള്ള ആശയങ്ങളുള്ളതുമായ പ്രവൃത്തികളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഇന്ന് ലോകത്ത് AI, AR, VR എന്നിവയെക്കുറിച്ച് ചർച്ചകൾ നടക്കുന്നു. ഈ വിഷയങ്ങൾ നമ്മുടെ മുൻഗണനകളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തണം. അർദ്ധചാലക ചിപ്പുകളുടെ ദിശയിൽ രാജ്യം നിരവധി സുപ്രധാന നടപടികൾ കൈക്കൊള്ളുന്നു. കാലക്രമേണ, അർദ്ധചാലക ചിപ്പുകളിലും പുതിയ കണ്ടുപിടുത്തങ്ങൾ ആവശ്യമായി വരും. എന്തുകൊണ്ടാണ് രാജ്യത്തിന്റെ അർദ്ധചാലക ഭാവി ഇപ്പോൾ തന്നെ ഒരുക്കാനുള്ള ദിശയിലേക്ക് നാം ചിന്തിക്കാത്തത്? ഈ മേഖലകളിൽ രാജ്യം മുൻകൈ എടുക്കുമ്പോൾ മാത്രമേ നമുക്ക് വ്യവസായം 4.0 ലേക്ക് നയിക്കാൻ കഴിയൂ.

സുഹൃത്തുക്കളേ,

ഇന്ത്യൻ സയൻസ് കോൺഗ്രസിന്റെ ഈ സെഷനിൽ വിവിധ ക്രിയാത്മകമായ കാര്യങ്ങളിൽ ഭാവിയിലേക്കുള്ള വ്യക്തമായ മാർഗരേഖ തയ്യാറാക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. ‘അമൃത് കാലത്തു് ’ ആധുനിക ശാസ്ത്രത്തിന്റെ ഏറ്റവും നൂതനമായ ലബോറട്ടറിയായി ഇന്ത്യയെ മാറ്റണം. ഈ ആഗ്രഹത്തോടൊപ്പം, ഈ ഉച്ചകോടിക്ക് എന്റെ എല്ലാ ആശംസകളും നേരുന്നു. നമസ്കാരം!

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

Media Coverage

"Huge opportunity": Japan delegation meets PM Modi, expressing their eagerness to invest in India
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Today, India is not just a Nation of Dreams but also a Nation That Delivers: PM Modi in TV9 Summit
March 28, 2025
QuoteToday, the world's eyes are on India: PM
QuoteIndia's youth is rapidly becoming skilled and driving innovation forward: PM
Quote"India First" has become the mantra of India's foreign policy: PM
QuoteToday, India is not just participating in the world order but also contributing to shaping and securing the future: PM
QuoteIndia has given Priority to humanity over monopoly: PM
QuoteToday, India is not just a Nation of Dreams but also a Nation That Delivers: PM

श्रीमान रामेश्वर गारु जी, रामू जी, बरुन दास जी, TV9 की पूरी टीम, मैं आपके नेटवर्क के सभी दर्शकों का, यहां उपस्थित सभी महानुभावों का अभिनंदन करता हूं, इस समिट के लिए बधाई देता हूं।

TV9 नेटवर्क का विशाल रीजनल ऑडियंस है। और अब तो TV9 का एक ग्लोबल ऑडियंस भी तैयार हो रहा है। इस समिट में अनेक देशों से इंडियन डायस्पोरा के लोग विशेष तौर पर लाइव जुड़े हुए हैं। कई देशों के लोगों को मैं यहां से देख भी रहा हूं, वे लोग वहां से वेव कर रहे हैं, हो सकता है, मैं सभी को शुभकामनाएं देता हूं। मैं यहां नीचे स्क्रीन पर हिंदुस्तान के अनेक शहरों में बैठे हुए सब दर्शकों को भी उतने ही उत्साह, उमंग से देख रहा हूं, मेरी तरफ से उनका भी स्वागत है।

साथियों,

आज विश्व की दृष्टि भारत पर है, हमारे देश पर है। दुनिया में आप किसी भी देश में जाएं, वहां के लोग भारत को लेकर एक नई जिज्ञासा से भरे हुए हैं। आखिर ऐसा क्या हुआ कि जो देश 70 साल में ग्यारहवें नंबर की इकोनॉमी बना, वो महज 7-8 साल में पांचवे नंबर की इकोनॉमी बन गया? अभी IMF के नए आंकड़े सामने आए हैं। वो आंकड़े कहते हैं कि भारत, दुनिया की एकमात्र मेजर इकोनॉमी है, जिसने 10 वर्षों में अपने GDP को डबल किया है। बीते दशक में भारत ने दो लाख करोड़ डॉलर, अपनी इकोनॉमी में जोड़े हैं। GDP का डबल होना सिर्फ आंकड़ों का बदलना मात्र नहीं है। इसका impact देखिए, 25 करोड़ लोग गरीबी से बाहर निकले हैं, और ये 25 करोड़ लोग एक नियो मिडिल क्लास का हिस्सा बने हैं। ये नियो मिडिल क्लास, एक प्रकार से नई ज़िंदगी शुरु कर रहा है। ये नए सपनों के साथ आगे बढ़ रहा है, हमारी इकोनॉमी में कंट्रीब्यूट कर रहा है, और उसको वाइब्रेंट बना रहा है। आज दुनिया की सबसे बड़ी युवा आबादी हमारे भारत में है। ये युवा, तेज़ी से स्किल्ड हो रहा है, इनोवेशन को गति दे रहा है। और इन सबके बीच, भारत की फॉरेन पॉलिसी का मंत्र बन गया है- India First, एक जमाने में भारत की पॉलिसी थी, सबसे समान रूप से दूरी बनाकर चलो, Equi-Distance की पॉलिसी, आज के भारत की पॉलिसी है, सबके समान रूप से करीब होकर चलो, Equi-Closeness की पॉलिसी। दुनिया के देश भारत की ओपिनियन को, भारत के इनोवेशन को, भारत के एफर्ट्स को, जैसा महत्व आज दे रहे हैं, वैसा पहले कभी नहीं हुआ। आज दुनिया की नजर भारत पर है, आज दुनिया जानना चाहती है, What India Thinks Today.

|

साथियों,

भारत आज, वर्ल्ड ऑर्डर में सिर्फ पार्टिसिपेट ही नहीं कर रहा, बल्कि फ्यूचर को शेप और सेक्योर करने में योगदान दे रहा है। दुनिया ने ये कोरोना काल में अच्छे से अनुभव किया है। दुनिया को लगता था कि हर भारतीय तक वैक्सीन पहुंचने में ही, कई-कई साल लग जाएंगे। लेकिन भारत ने हर आशंका को गलत साबित किया। हमने अपनी वैक्सीन बनाई, हमने अपने नागरिकों का तेज़ी से वैक्सीनेशन कराया, और दुनिया के 150 से अधिक देशों तक दवाएं और वैक्सीन्स भी पहुंचाईं। आज दुनिया, और जब दुनिया संकट में थी, तब भारत की ये भावना दुनिया के कोने-कोने तक पहुंची कि हमारे संस्कार क्या हैं, हमारा तौर-तरीका क्या है।

साथियों,

अतीत में दुनिया ने देखा है कि दूसरे विश्व युद्ध के बाद जब भी कोई वैश्विक संगठन बना, उसमें कुछ देशों की ही मोनोपोली रही। भारत ने मोनोपोली नहीं बल्कि मानवता को सर्वोपरि रखा। भारत ने, 21वीं सदी के ग्लोबल इंस्टीट्यूशन्स के गठन का रास्ता बनाया, और हमने ये ध्यान रखा कि सबकी भागीदारी हो, सबका योगदान हो। जैसे प्राकृतिक आपदाओं की चुनौती है। देश कोई भी हो, इन आपदाओं से इंफ्रास्ट्रक्चर को भारी नुकसान होता है। आज ही म्यांमार में जो भूकंप आया है, आप टीवी पर देखें तो बहुत बड़ी-बड़ी इमारतें ध्वस्त हो रही हैं, ब्रिज टूट रहे हैं। और इसलिए भारत ने Coalition for Disaster Resilient Infrastructure - CDRI नाम से एक वैश्विक नया संगठन बनाने की पहल की। ये सिर्फ एक संगठन नहीं, बल्कि दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं के लिए तैयार करने का संकल्प है। भारत का प्रयास है, प्राकृतिक आपदा से, पुल, सड़कें, बिल्डिंग्स, पावर ग्रिड, ऐसा हर इंफ्रास्ट्रक्चर सुरक्षित रहे, सुरक्षित निर्माण हो।

साथियों,

भविष्य की चुनौतियों से निपटने के लिए हर देश का मिलकर काम करना बहुत जरूरी है। ऐसी ही एक चुनौती है, हमारे एनर्जी रिसोर्सेस की। इसलिए पूरी दुनिया की चिंता करते हुए भारत ने International Solar Alliance (ISA) का समाधान दिया है। ताकि छोटे से छोटा देश भी सस्टेनबल एनर्जी का लाभ उठा सके। इससे क्लाइमेट पर तो पॉजिटिव असर होगा ही, ये ग्लोबल साउथ के देशों की एनर्जी नीड्स को भी सिक्योर करेगा। और आप सबको ये जानकर गर्व होगा कि भारत के इस प्रयास के साथ, आज दुनिया के सौ से अधिक देश जुड़ चुके हैं।

साथियों,

बीते कुछ समय से दुनिया, ग्लोबल ट्रेड में असंतुलन और लॉजिस्टिक्स से जुड़ी challenges का सामना कर रही है। इन चुनौतियों से निपटने के लिए भी भारत ने दुनिया के साथ मिलकर नए प्रयास शुरु किए हैं। India–Middle East–Europe Economic Corridor (IMEC), ऐसा ही एक महत्वाकांक्षी प्रोजेक्ट है। ये प्रोजेक्ट, कॉमर्स और कनेक्टिविटी के माध्यम से एशिया, यूरोप और मिडिल ईस्ट को जोड़ेगा। इससे आर्थिक संभावनाएं तो बढ़ेंगी ही, दुनिया को अल्टरनेटिव ट्रेड रूट्स भी मिलेंगे। इससे ग्लोबल सप्लाई चेन भी और मजबूत होगी।

|

साथियों,

ग्लोबल सिस्टम्स को, अधिक पार्टिसिपेटिव, अधिक डेमोक्रेटिक बनाने के लिए भी भारत ने अनेक कदम उठाए हैं। और यहीं, यहीं पर ही भारत मंडपम में जी-20 समिट हुई थी। उसमें अफ्रीकन यूनियन को जी-20 का परमानेंट मेंबर बनाया गया है। ये बहुत बड़ा ऐतिहासिक कदम था। इसकी मांग लंबे समय से हो रही थी, जो भारत की प्रेसीडेंसी में पूरी हुई। आज ग्लोबल डिसीजन मेकिंग इंस्टीट्यूशन्स में भारत, ग्लोबल साउथ के देशों की आवाज़ बन रहा है। International Yoga Day, WHO का ग्लोबल सेंटर फॉर ट्रेडिशनल मेडिसिन, आर्टिफिशियल इंटेलीजेंस के लिए ग्लोबल फ्रेमवर्क, ऐसे कितने ही क्षेत्रों में भारत के प्रयासों ने नए वर्ल्ड ऑर्डर में अपनी मजबूत उपस्थिति दर्ज कराई है, और ये तो अभी शुरूआत है, ग्लोबल प्लेटफॉर्म पर भारत का सामर्थ्य नई ऊंचाई की तरफ बढ़ रहा है।

साथियों,

21वीं सदी के 25 साल बीत चुके हैं। इन 25 सालों में 11 साल हमारी सरकार ने देश की सेवा की है। और जब हम What India Thinks Today उससे जुड़ा सवाल उठाते हैं, तो हमें ये भी देखना होगा कि Past में क्या सवाल थे, क्या जवाब थे। इससे TV9 के विशाल दर्शक समूह को भी अंदाजा होगा कि कैसे हम, निर्भरता से आत्मनिर्भरता तक, Aspirations से Achievement तक, Desperation से Development तक पहुंचे हैं। आप याद करिए, एक दशक पहले, गांव में जब टॉयलेट का सवाल आता था, तो माताओं-बहनों के पास रात ढलने के बाद और भोर होने से पहले का ही जवाब होता था। आज उसी सवाल का जवाब स्वच्छ भारत मिशन से मिलता है। 2013 में जब कोई इलाज की बात करता था, तो महंगे इलाज की चर्चा होती थी। आज उसी सवाल का समाधान आयुष्मान भारत में नजर आता है। 2013 में किसी गरीब की रसोई की बात होती थी, तो धुएं की तस्वीर सामने आती थी। आज उसी समस्या का समाधान उज्ज्वला योजना में दिखता है। 2013 में महिलाओं से बैंक खाते के बारे में पूछा जाता था, तो वो चुप्पी साध लेती थीं। आज जनधन योजना के कारण, 30 करोड़ से ज्यादा बहनों का अपना बैंक अकाउंट है। 2013 में पीने के पानी के लिए कुएं और तालाबों तक जाने की मजबूरी थी। आज उसी मजबूरी का हल हर घर नल से जल योजना में मिल रहा है। यानि सिर्फ दशक नहीं बदला, बल्कि लोगों की ज़िंदगी बदली है। और दुनिया भी इस बात को नोट कर रही है, भारत के डेवलपमेंट मॉडल को स्वीकार रही है। आज भारत सिर्फ Nation of Dreams नहीं, बल्कि Nation That Delivers भी है।

साथियों,

जब कोई देश, अपने नागरिकों की सुविधा और समय को महत्व देता है, तब उस देश का समय भी बदलता है। यही आज हम भारत में अनुभव कर रहे हैं। मैं आपको एक उदाहरण देता हूं। पहले पासपोर्ट बनवाना कितना बड़ा काम था, ये आप जानते हैं। लंबी वेटिंग, बहुत सारे कॉम्प्लेक्स डॉक्यूमेंटेशन का प्रोसेस, अक्सर राज्यों की राजधानी में ही पासपोर्ट केंद्र होते थे, छोटे शहरों के लोगों को पासपोर्ट बनवाना होता था, तो वो एक-दो दिन कहीं ठहरने का इंतजाम करके चलते थे, अब वो हालात पूरी तरह बदल गया है, एक आंकड़े पर आप ध्यान दीजिए, पहले देश में सिर्फ 77 पासपोर्ट सेवा केंद्र थे, आज इनकी संख्या 550 से ज्यादा हो गई है। पहले पासपोर्ट बनवाने में, और मैं 2013 के पहले की बात कर रहा हूं, मैं पिछले शताब्दी की बात नहीं कर रहा हूं, पासपोर्ट बनवाने में जो वेटिंग टाइम 50 दिन तक होता था, वो अब 5-6 दिन तक सिमट गया है।

साथियों,

ऐसा ही ट्रांसफॉर्मेशन हमने बैंकिंग इंफ्रास्ट्रक्चर में भी देखा है। हमारे देश में 50-60 साल पहले बैंकों का नेशनलाइजेशन किया गया, ये कहकर कि इससे लोगों को बैंकिंग सुविधा सुलभ होगी। इस दावे की सच्चाई हम जानते हैं। हालत ये थी कि लाखों गांवों में बैंकिंग की कोई सुविधा ही नहीं थी। हमने इस स्थिति को भी बदला है। ऑनलाइन बैंकिंग तो हर घर में पहुंचाई है, आज देश के हर 5 किलोमीटर के दायरे में कोई न कोई बैंकिंग टच प्वाइंट जरूर है। और हमने सिर्फ बैंकिंग इंफ्रास्ट्रक्चर का ही दायरा नहीं बढ़ाया, बल्कि बैंकिंग सिस्टम को भी मजबूत किया। आज बैंकों का NPA बहुत कम हो गया है। आज बैंकों का प्रॉफिट, एक लाख 40 हज़ार करोड़ रुपए के नए रिकॉर्ड को पार कर चुका है। और इतना ही नहीं, जिन लोगों ने जनता को लूटा है, उनको भी अब लूटा हुआ धन लौटाना पड़ रहा है। जिस ED को दिन-रात गालियां दी जा रही है, ED ने 22 हज़ार करोड़ रुपए से अधिक वसूले हैं। ये पैसा, कानूनी तरीके से उन पीड़ितों तक वापिस पहुंचाया जा रहा है, जिनसे ये पैसा लूटा गया था।

साथियों,

Efficiency से गवर्नमेंट Effective होती है। कम समय में ज्यादा काम हो, कम रिसोर्सेज़ में अधिक काम हो, फिजूलखर्ची ना हो, रेड टेप के बजाय रेड कार्पेट पर बल हो, जब कोई सरकार ये करती है, तो समझिए कि वो देश के संसाधनों को रिस्पेक्ट दे रही है। और पिछले 11 साल से ये हमारी सरकार की बड़ी प्राथमिकता रहा है। मैं कुछ उदाहरणों के साथ अपनी बात बताऊंगा।

|

साथियों,

अतीत में हमने देखा है कि सरकारें कैसे ज्यादा से ज्यादा लोगों को मिनिस्ट्रीज में accommodate करने की कोशिश करती थीं। लेकिन हमारी सरकार ने अपने पहले कार्यकाल में ही कई मंत्रालयों का विलय कर दिया। आप सोचिए, Urban Development अलग मंत्रालय था और Housing and Urban Poverty Alleviation अलग मंत्रालय था, हमने दोनों को मर्ज करके Housing and Urban Affairs मंत्रालय बना दिया। इसी तरह, मिनिस्ट्री ऑफ ओवरसीज़ अफेयर्स अलग था, विदेश मंत्रालय अलग था, हमने इन दोनों को भी एक साथ जोड़ दिया, पहले जल संसाधन, नदी विकास मंत्रालय अलग था, और पेयजल मंत्रालय अलग था, हमने इन्हें भी जोड़कर जलशक्ति मंत्रालय बना दिया। हमने राजनीतिक मजबूरी के बजाय, देश की priorities और देश के resources को आगे रखा।

साथियों,

हमारी सरकार ने रूल्स और रेगुलेशन्स को भी कम किया, उन्हें आसान बनाया। करीब 1500 ऐसे कानून थे, जो समय के साथ अपना महत्व खो चुके थे। उनको हमारी सरकार ने खत्म किया। करीब 40 हज़ार, compliances को हटाया गया। ऐसे कदमों से दो फायदे हुए, एक तो जनता को harassment से मुक्ति मिली, और दूसरा, सरकारी मशीनरी की एनर्जी भी बची। एक और Example GST का है। 30 से ज्यादा टैक्सेज़ को मिलाकर एक टैक्स बना दिया गया है। इसको process के, documentation के हिसाब से देखें तो कितनी बड़ी बचत हुई है।

साथियों,

सरकारी खरीद में पहले कितनी फिजूलखर्ची होती थी, कितना करप्शन होता था, ये मीडिया के आप लोग आए दिन रिपोर्ट करते थे। हमने, GeM यानि गवर्नमेंट ई-मार्केटप्लेस प्लेटफॉर्म बनाया। अब सरकारी डिपार्टमेंट, इस प्लेटफॉर्म पर अपनी जरूरतें बताते हैं, इसी पर वेंडर बोली लगाते हैं और फिर ऑर्डर दिया जाता है। इसके कारण, भ्रष्टाचार की गुंजाइश कम हुई है, और सरकार को एक लाख करोड़ रुपए से अधिक की बचत भी हुई है। डायरेक्ट बेनिफिट ट्रांसफर- DBT की जो व्यवस्था भारत ने बनाई है, उसकी तो दुनिया में चर्चा है। DBT की वजह से टैक्स पेयर्स के 3 लाख करोड़ रुपए से ज्यादा, गलत हाथों में जाने से बचे हैं। 10 करोड़ से ज्यादा फर्ज़ी लाभार्थी, जिनका जन्म भी नहीं हुआ था, जो सरकारी योजनाओं का फायदा ले रहे थे, ऐसे फर्जी नामों को भी हमने कागजों से हटाया है।

साथियों,

 

हमारी सरकार टैक्स की पाई-पाई का ईमानदारी से उपयोग करती है, और टैक्सपेयर का भी सम्मान करती है, सरकार ने टैक्स सिस्टम को टैक्सपेयर फ्रेंडली बनाया है। आज ITR फाइलिंग का प्रोसेस पहले से कहीं ज्यादा सरल और तेज़ है। पहले सीए की मदद के बिना, ITR फाइल करना मुश्किल होता था। आज आप कुछ ही समय के भीतर खुद ही ऑनलाइन ITR फाइल कर पा रहे हैं। और रिटर्न फाइल करने के कुछ ही दिनों में रिफंड आपके अकाउंट में भी आ जाता है। फेसलेस असेसमेंट स्कीम भी टैक्सपेयर्स को परेशानियों से बचा रही है। गवर्नेंस में efficiency से जुड़े ऐसे अनेक रिफॉर्म्स ने दुनिया को एक नया गवर्नेंस मॉडल दिया है।

साथियों,

पिछले 10-11 साल में भारत हर सेक्टर में बदला है, हर क्षेत्र में आगे बढ़ा है। और एक बड़ा बदलाव सोच का आया है। आज़ादी के बाद के अनेक दशकों तक, भारत में ऐसी सोच को बढ़ावा दिया गया, जिसमें सिर्फ विदेशी को ही बेहतर माना गया। दुकान में भी कुछ खरीदने जाओ, तो दुकानदार के पहले बोल यही होते थे – भाई साहब लीजिए ना, ये तो इंपोर्टेड है ! आज स्थिति बदल गई है। आज लोग सामने से पूछते हैं- भाई, मेड इन इंडिया है या नहीं है?

साथियों,

आज हम भारत की मैन्युफैक्चरिंग एक्सीलेंस का एक नया रूप देख रहे हैं। अभी 3-4 दिन पहले ही एक न्यूज आई है कि भारत ने अपनी पहली MRI मशीन बना ली है। अब सोचिए, इतने दशकों तक हमारे यहां स्वदेशी MRI मशीन ही नहीं थी। अब मेड इन इंडिया MRI मशीन होगी तो जांच की कीमत भी बहुत कम हो जाएगी।

|

साथियों,

आत्मनिर्भर भारत और मेक इन इंडिया अभियान ने, देश के मैन्युफैक्चरिंग सेक्टर को एक नई ऊर्जा दी है। पहले दुनिया भारत को ग्लोबल मार्केट कहती थी, आज वही दुनिया, भारत को एक बड़े Manufacturing Hub के रूप में देख रही है। ये सक्सेस कितनी बड़ी है, इसके उदाहरण आपको हर सेक्टर में मिलेंगे। जैसे हमारी मोबाइल फोन इंडस्ट्री है। 2014-15 में हमारा एक्सपोर्ट, वन बिलियन डॉलर तक भी नहीं था। लेकिन एक दशक में, हम ट्वेंटी बिलियन डॉलर के फिगर से भी आगे निकल चुके हैं। आज भारत ग्लोबल टेलिकॉम और नेटवर्किंग इंडस्ट्री का एक पावर सेंटर बनता जा रहा है। Automotive Sector की Success से भी आप अच्छी तरह परिचित हैं। इससे जुड़े Components के एक्सपोर्ट में भी भारत एक नई पहचान बना रहा है। पहले हम बहुत बड़ी मात्रा में मोटर-साइकल पार्ट्स इंपोर्ट करते थे। लेकिन आज भारत में बने पार्ट्स UAE और जर्मनी जैसे अनेक देशों तक पहुंच रहे हैं। सोलर एनर्जी सेक्टर ने भी सफलता के नए आयाम गढ़े हैं। हमारे सोलर सेल्स, सोलर मॉड्यूल का इंपोर्ट कम हो रहा है और एक्सपोर्ट्स 23 गुना तक बढ़ गए हैं। बीते एक दशक में हमारा डिफेंस एक्सपोर्ट भी 21 गुना बढ़ा है। ये सारी अचीवमेंट्स, देश की मैन्युफैक्चरिंग इकोनॉमी की ताकत को दिखाती है। ये दिखाती है कि भारत में कैसे हर सेक्टर में नई जॉब्स भी क्रिएट हो रही हैं।

साथियों,

TV9 की इस समिट में, विस्तार से चर्चा होगी, अनेक विषयों पर मंथन होगा। आज हम जो भी सोचेंगे, जिस भी विजन पर आगे बढ़ेंगे, वो हमारे आने वाले कल को, देश के भविष्य को डिजाइन करेगा। पिछली शताब्दी के इसी दशक में, भारत ने एक नई ऊर्जा के साथ आजादी के लिए नई यात्रा शुरू की थी। और हमने 1947 में आजादी हासिल करके भी दिखाई। अब इस दशक में हम विकसित भारत के लक्ष्य के लिए चल रहे हैं। और हमें 2047 तक विकसित भारत का सपना जरूर पूरा करना है। और जैसा मैंने लाल किले से कहा है, इसमें सबका प्रयास आवश्यक है। इस समिट का आयोजन कर, TV9 ने भी अपनी तरफ से एक positive initiative लिया है। एक बार फिर आप सभी को इस समिट की सफलता के लिए मेरी ढेर सारी शुभकामनाएं हैं।

मैं TV9 को विशेष रूप से बधाई दूंगा, क्योंकि पहले भी मीडिया हाउस समिट करते रहे हैं, लेकिन ज्यादातर एक छोटे से फाइव स्टार होटल के कमरे में, वो समिट होती थी और बोलने वाले भी वही, सुनने वाले भी वही, कमरा भी वही। TV9 ने इस परंपरा को तोड़ा और ये जो मॉडल प्लेस किया है, 2 साल के भीतर-भीतर देख लेना, सभी मीडिया हाउस को यही करना पड़ेगा। यानी TV9 Thinks Today वो बाकियों के लिए रास्ता खोल देगा। मैं इस प्रयास के लिए बहुत-बहुत अभिनंदन करता हूं, आपकी पूरी टीम को, और सबसे बड़ी खुशी की बात है कि आपने इस इवेंट को एक मीडिया हाउस की भलाई के लिए नहीं, देश की भलाई के लिए आपने उसकी रचना की। 50,000 से ज्यादा नौजवानों के साथ एक मिशन मोड में बातचीत करना, उनको जोड़ना, उनको मिशन के साथ जोड़ना और उसमें से जो बच्चे सिलेक्ट होकर के आए, उनकी आगे की ट्रेनिंग की चिंता करना, ये अपने आप में बहुत अद्भुत काम है। मैं आपको बहुत बधाई देता हूं। जिन नौजवानों से मुझे यहां फोटो निकलवाने का मौका मिला है, मुझे भी खुशी हुई कि देश के होनहार लोगों के साथ, मैं अपनी फोटो निकलवा पाया। मैं इसे अपना सौभाग्य मानता हूं दोस्तों कि आपके साथ मेरी फोटो आज निकली है। और मुझे पक्का विश्वास है कि सारी युवा पीढ़ी, जो मुझे दिख रही है, 2047 में जब देश विकसित भारत बनेगा, सबसे ज्यादा बेनिफिशियरी आप लोग हैं, क्योंकि आप उम्र के उस पड़ाव पर होंगे, जब भारत विकसित होगा, आपके लिए मौज ही मौज है। आपको बहुत-बहुत शुभकामनाएं।

धन्यवाद।