“ഞാൻ ഇവിടെ എത്തിയിരിക്കുന്നത് പ്രധാനമന്ത്രി എന്ന നിലയിലല്ല, നാല് തലമുറകളായി ഈ കുടുംബവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന ഒരു കുടുംബാംഗം എന്ന നിലയ്ക്കാണ്”
“മാറുന്ന കാലത്തിനും വികസനത്തിനും അനുസൃതമാണെന്ന് ദാവൂദി ബോറ സമുദായം തെളിയിച്ചു. അൽജാമിയ-തുസ്-സൈഫിയ പോലുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾ ഇതിന്റെ ജീവസുറ്റ ഉദാഹരണങ്ങളാണ്”
“അമൃതകാലത്തിന്റെ ദൃഢനിശ്ചയങ്ങൾ പുതിയ ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയം പോലുള്ള പരിഷ്കാരങ്ങളിലൂടെ രാജ്യം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നു”
“ഇന്ത്യയുടെ ധർമചിന്തയുള്ള ആധുനിക വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായമാണ് രാജ്യത്തിന്റെ മുൻഗണന”
“ലോകത്തെ രൂപപ്പെടുത്താൻ പോകുന്ന യുവപ്രതിഭകളുടെ ശേഖരമായി ഇന്ത്യ മാറാൻ പോകുന്നു എന്നതിന് വിദ്യാഭ്യാസ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ വേഗതയും തോതും സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്നു”
“നമ്മുടെ യുവാക്കൾ ലോകത്തിലെ യഥാർഥ പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് പ്രാധാന്യം നൽകുകയും സജീവമായി പരിഹാരങ്ങൾ കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്യുന്നു”
“ഇന്ന്, രാജ്യം തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നവർക്കൊപ്പം നിൽക്കുന്നു; വിശ്വാസത്തിന്റെ വ്യവസ്ഥിതി സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുന്നു”
“ഇന്ത്യയെപ്പോലുള്ള രാജ്യത്തിന് വികസനവും പൈതൃകവും ഒരുപോലെ പ്രധാനമാണ്”

പരിശുദ്ധ  സയ്യിദ്‌ന മുഫദ്ദൽ ജി, മഹാരാഷ്ട്ര മുഖ്യമന്ത്രി ഏകനാഥ് ഷിൻഡേ ജി, ഉപമുഖ്യമന്ത്രി ദേവേന്ദ്ര ജി,  ഈ ചടങ്ങിൽ പങ്കെടുക്കുന്ന മറ്റെല്ലാ പ്രമുഖരേ !

നിങ്ങളുടെ എല്ലാവരുടെയും ഇടയിൽ ഉണ്ടായിരിക്കുക എന്നത് എനിക്ക് വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങുന്നതോ കുടുംബത്തോടൊപ്പം ആയിരിക്കുന്നതോ പോലെയാണ്. ഞാൻ ഇന്ന് നിങ്ങളുടെ വീഡിയോ കണ്ടു, പക്ഷേ സിനിമയെ സംബന്ധിച്ച് എനിക്ക് പരാതി നൽകാനും നിങ്ങൾ ചില മാറ്റങ്ങൾ വരുത്താനും ആഗ്രഹിക്കുന്നു. 'ബഹുമാനപ്പെട്ട മുഖ്യമന്ത്രി' എന്നും 'ബഹുമാനപ്പെട്ട പ്രധാനമന്ത്രി' എന്നും നിങ്ങൾ ഞങ്ങളെ ആവർത്തിച്ച് അഭിസംബോധന ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ ഞാൻ നിങ്ങളുടെ കുടുംബത്തിലെ ഒരു അംഗമാണ്; ഇവിടെ ഞാൻ പ്രധാനമന്ത്രിയോ മുഖ്യമന്ത്രിയോ അല്ല. ഒരുപക്ഷെ എന്നെപ്പോലെ വളരെ കുറച്ച് പേർക്ക് മാത്രമേ ഭാഗ്യം ലഭിച്ചിട്ടുള്ളൂ. 4 തലമുറകളായി ഞാൻ ഈ കുടുംബവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, നാല് തലമുറകളും എന്റെ വീട്ടിൽ വന്നിട്ടുണ്ട്. വളരെ കുറച്ച് ആളുകൾക്ക് മാത്രമേ ഇത്തരമൊരു ഭാഗ്യമുള്ളൂ, അതുകൊണ്ടാണ് സിനിമയിൽ വീണ്ടും വീണ്ടും ഉപയോഗിക്കുന്ന 'മുഖ്യമന്ത്രി', 'പ്രധാനമന്ത്രി' എന്നീ പദവികളിൽ ഞാൻ അസ്വസ്ഥനാകുന്നത്. ഞാൻ നിങ്ങളുടെ കുടുംബത്തിലെ ഒരു അംഗമാണ്, ഒരു കുടുംബാംഗമായി ഇവിടെ വരാൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിക്കുമ്പോഴെല്ലാം ഞാൻ ഒമ്പതാം മേഘത്തിലാണ്! ഏത് സമൂഹവും ഏതൊരു സമൂഹവും സംഘടനയും കാലത്തിനനുസരിച്ച് അതിന്റെ പ്രസക്തി എത്രത്തോളം നിലനിറുത്തുന്നു എന്ന വസ്തുതയാണ് തിരിച്ചറിയുന്നത്. ദാവൂദി ബൊഹ്‌റ സമൂഹം കാലക്രമേണയുള്ള മാറ്റത്തിന്റെയും വികാസത്തിന്റെയും ഈ പരീക്ഷണത്തിൽ എപ്പോഴും സത്യമാണെന്ന് തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇന്ന് അൽജാമിഅ-തുസ്-സൈഫിയ്യ പോലുള്ള ഒരു സുപ്രധാന വിദ്യാഭ്യാസ കേന്ദ്രത്തിന്റെ വിപുലീകരണം അതിന്റെ ജീവിക്കുന്ന ഉദാഹരണമാണ്. മുംബൈ ബ്രാഞ്ച് ആരംഭിക്കുന്നതിനും 150 വർഷത്തെ സ്വപ്നം സാക്ഷാത്കരിച്ചതിനും സംഘടനയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാവരെയും ഞാൻ അഭിനന്ദിക്കുന്നു. നിങ്ങൾ അത് നിറവേറ്റി. നിങ്ങൾക്ക് എന്റെ ഹൃദയംഗമമായ അഭിനന്ദനങ്ങൾ! എന്റെ ഹൃദയത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിൽ നിന്ന് ഞാൻ നിങ്ങളെ അഭിനന്ദിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ദാവൂദി ബൊഹ്‌റ സമുദായവുമായുള്ള എന്റെ ബന്ധം വളരെ പഴക്കമുള്ളതാണെന്ന് അറിയാത്തവരായി ആരും തന്നെ ഉണ്ടാവില്ല. ഞാൻ ലോകമെമ്പാടും എവിടെ പോയാലും, ആ സ്നേഹം എന്നിൽ വർഷിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. പിന്നെ ഞാൻ എപ്പോഴും ഒരു കാര്യം പറയാറുണ്ട്. സയ്യിദ്‌ന സാഹിബിന് 99 വയസ്സ് പ്രായമുണ്ടായിരുന്നു. ഞാൻ ഭക്തിയോടെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ  അടുത്തേക്ക് ചെന്നു. 99-ാം വയസ്സിൽ അദ്ദേഹം കുട്ടികളെ പഠിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു! ആ സംഭവം ഇപ്പോഴും എന്നെ വളരെയധികം പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു. പുതുതലമുറയെ പരിശീലിപ്പിക്കാൻ സയ്യിദ്‌നാ സാഹബിന് എത്ര വലിയ പ്രതിബദ്ധതയുണ്ടായിരുന്നു! 99 വയസ്സിലും അദ്ദേഹം ഇരുന്ന് കുട്ടികളെ പഠിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു. 800-1000 കുട്ടികൾ ഒരുമിച്ച് പഠിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. ആ രംഗം എപ്പോഴും എന്റെ ഹൃദയത്തെ പ്രചോദിപ്പിക്കുന്നു. ഗുജറാത്തിൽ താമസിക്കുമ്പോൾ ഞങ്ങൾ പരസ്പരം വളരെ അടുത്ത് പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഞങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് നിരവധി സൃഷ്ടിപരമായ ശ്രമങ്ങൾ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോയി. ഞങ്ങൾ സയ്യിദ്‌നാ സാഹിബിന്റെ ശതാബ്ദി വർഷം ആഘോഷിക്കുന്നത് ഞാൻ ഇപ്പോഴും ഓർക്കുന്നു. ഞങ്ങൾ സൂററ്റിൽ ഒരു വലിയ സമ്മേളനമുണ്ടായിരുന്നു, ഞാനും അവിടെ ഉണ്ടായിരുന്നു. അവിടെ വെച്ച് സൈദ്‌ന സാഹിബ് എന്നോട് പറഞ്ഞു - "ഞാൻ എന്ത് ജോലിയാണ് ചെയ്യേണ്ടതെന്ന് നീ പറയൂ?" ഞാൻ പറഞ്ഞു: "ജോലിയെ കുറിച്ച് പറയാൻ ഞാൻ ആരാണ്?" പക്ഷേ അദ്ദേഹം ഒരുപാട് നിർബന്ധിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു, അതിനാൽ ഞാൻ പറഞ്ഞു, "നോക്കൂ, ഗുജറാത്തിൽ എപ്പോഴും ജലപ്രതിസന്ധിയുണ്ട്, അതിന് നിങ്ങൾ എന്തെങ്കിലും ചെയ്യണം". വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷവും ഇന്നും ബൊഹ്‌റ സമുദായത്തിലെ ജനങ്ങൾ ജലസംരക്ഷണ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ആത്മാർത്ഥമായി ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണ്. ഞാൻ ഭാഗ്യവാനാണ്, അതുകൊണ്ടാണ് ജലസംരക്ഷണ കാമ്പെയ്‌ൻ, പോഷകാഹാരക്കുറവിനെതിരായ പോരാട്ടം തുടങ്ങിയ ഉദാഹരണങ്ങളിലൂടെ സമൂഹത്തിനും സർക്കാരിനും എങ്ങനെ പരസ്പരം ശക്തിയാകാമെന്ന് സമൂഹം കാണിച്ചുതന്നതിൽ ഞാൻ അഭിമാനിക്കുന്നു. തിരുമേനി സയ്യിദ്‌ന മുഹമ്മദ് ബുർഹാനുദ്ദീൻ സാഹിബുമായി സംവാദം നടത്താൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചപ്പോഴെല്ലാം അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളും സഹകരണവും ഒരു തരത്തിൽ എനിക്ക് വഴികാട്ടിയായിരുന്നു. പണ്ട് എനിക്ക് നല്ല ഊർജം കിട്ടുമായിരുന്നു. ഞാൻ ഗുജറാത്തിൽ നിന്ന് ഡൽഹിയിൽ പോയപ്പോൾ നിങ്ങൾ സിംഹാസനം ഏറ്റെടുത്തു. ആ സ്നേഹം ഇപ്പോഴും നിലനിൽക്കുന്നു, ആ ചക്രം തുടരുന്നു. ഇൻഡോർ പരിപാടിയിൽ പരിശുദ്ധ ഡോ. സയ്യിദ്‌ന മുഫദ്ദൽ സൈഫുദ്ദീൻ സാഹിബും നിങ്ങളെല്ലാവരും എനിക്ക് നൽകിയ വാത്സല്യം എനിക്ക് വിലമതിക്കാനാവാത്തതാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

നാട്ടിൽ മാത്രമല്ല, ഞാൻ പറഞ്ഞതുപോലെ, ഞാൻ വിദേശത്ത് പോകുമ്പോൾ പോലും, എന്റെ നിരവധി ബോറ സഹോദരീസഹോദരന്മാർ ഇതിനകം വന്ന് വിമാനത്താവളത്തിൽ എന്നെ കാത്തിരിക്കുന്നു. ഞാൻ പുലർച്ചെ 2 മണിക്ക് ഇറങ്ങിയാലും 2-5 കുടുംബങ്ങൾ ഇതിനകം വിമാനത്താവളത്തിൽ ഉണ്ട്. ഞാൻ അവരോട് പറയുന്നു - ഇത്രയും തണുത്ത കാലാവസ്ഥയിൽ നിങ്ങൾ എന്തിനാണ് ഇത്ര ബുദ്ധിമുട്ടിയത്? നിങ്ങൾ എന്തിനാണ് ബുദ്ധിമുട്ടുന്നത്? അവർ പറയും - "നിങ്ങൾ ഇവിടെ വന്നിരിക്കുന്നു, അതിനാൽ ഞങ്ങൾക്ക് വരേണ്ടി വന്നു". ലോകത്തിന്റെ ഏത് കോണിലായാലും, ഏത് രാജ്യത്തായാലും, ഇന്ത്യയോടുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്നേഹവും കരുതലും അവന്റെ ഹൃദയത്തിൽ എപ്പോഴും ദൃശ്യമാണ്. നിങ്ങളുടെ വികാരങ്ങളും ഈ സ്നേഹവും എന്നെ വീണ്ടും വീണ്ടും നിങ്ങളിലേക്ക് അടുപ്പിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ചില ശ്രമങ്ങളും ചില വിജയങ്ങളും പതിറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള സ്വപ്‌നങ്ങൾ പിന്നിൽ സൂക്ഷിക്കുന്നവയാണ്. അൽജാമിഅ-തുസ്-സൈഫിയ്യയുടെ മുംബൈ ശാഖയുടെ രൂപത്തിലുള്ള വിപുലീകരണം പതിറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുമ്പ് പരിശുദ്ധ സയ്യിദ്‌ന അബ്ദുൽ ഖാദർ നജ്മുദ്ദീൻ സാഹബിന്റെ സ്വപ്നമായിരുന്നുവെന്ന് എനിക്കറിയാം. അന്ന് രാജ്യം കൊളോണിയൽ ഭരണത്തിൻ കീഴിലായിരുന്നു. വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്ത് ഇത്രയും വലിയൊരു സ്വപ്നം അതിൽ തന്നെ ഒരു പ്രധാന കാര്യമായിരുന്നു. എന്നാൽ സ്വപ്നങ്ങൾ, ശരിയായ ചിന്തയോടെ, നിറവേറ്റപ്പെടും. ഇന്ന്, രാജ്യം 'ആസാദി കാ അമൃത്കാൽ' ലക്ഷ്യമാക്കി യാത്ര തുടങ്ങുമ്പോൾ, വിദ്യാഭ്യാസ മേഖലയിൽ ബൊഹ്‌റ സമൂഹത്തിന്റെ ഈ സംഭാവനയുടെ പ്രാധാന്യം കൂടുതൽ വർദ്ധിക്കുന്നു. 75 വർഷത്തെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോൾ, ഞാൻ ഒരു കാര്യം സൂചിപ്പിക്കണം, നിങ്ങൾ സൂറത്തിലേക്കോ മുംബൈയിലേക്കോ പോകുമ്പോഴെല്ലാം ഒരിക്കൽ ദണ്ഡി സന്ദർശിക്കണമെന്ന് ഞാൻ നിങ്ങളോട് അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു. അത് വഴിത്തിരിവായിരുന്നു. എന്നാൽ അതിലും പ്രധാനമായി, ദണ്ഡിയിലെ ഉപ്പ് സത്യാഗ്രഹത്തിന് മുമ്പ്, ഗാന്ധിജി ദണ്ഡിയിലെ നിങ്ങളുടെ വീട്ടിൽ താമസിച്ചിരുന്നു, ഞാൻ മുഖ്യമന്ത്രിയായപ്പോൾ സയ്യിദ്ന സാഹിബിനോട് ഞാൻ ഒരു അഭ്യർത്ഥന നടത്തിയിരുന്നു. എന്റെ മനസ്സിൽ ഒരു വലിയ ആഗ്രഹമുണ്ടെന്ന് ഞാൻ സയ്യിദ്ന സാഹിബിനോട് പറഞ്ഞു. രണ്ടാമതൊന്ന് ആലോചിക്കാതെ, കടലിനു മുന്നിലെ ആ കൂറ്റൻ ബംഗ്ലാവ് എനിക്ക് സമ്മാനിച്ചു, ഇന്ന് ദണ്ഡി യാത്രയുടെ ഓർമ്മയ്ക്കായി അവിടെ മനോഹരമായ ഒരു സ്മാരകം പണിതിരിക്കുന്നു. സയ്യിദ്‌നാ സാഹിബിന്റെ ആ ഓർമ്മകൾ ദണ്ഡി യാത്രയോടെ അനശ്വരമായി. ഇന്ന്, പുതിയ ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയം പോലുള്ള പരിഷ്കാരങ്ങൾ രാജ്യത്ത് ഉണ്ട്. പഴയതും നിലവിലുള്ളതുമായ നിരവധി വൈസ് ചാൻസലർമാർ ഇവിടെ ഇരിക്കുന്നു. ഇവരെല്ലാം എന്റെ സുഹൃത്തുക്കളായിരുന്നു. ആധുനിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് സ്ത്രീകൾക്കും പെൺമക്കൾക്കും പുതിയ അവസരങ്ങൾ ലഭിക്കുന്നു. 'അമൃത്‌കാല'ത്തിൽ നാം മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്ന ഈ ദൗത്യവും പ്രമേയങ്ങളുമായി അൽജമേയ-തുസ്-സൈഫിയയും മുന്നേറുകയാണ്. നിങ്ങളുടെ പാഠ്യപദ്ധതിയും ആധുനിക വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് അനുസൃതമായി നവീകരിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, നിങ്ങളുടെ ചിന്തയും പൂർണ്ണമായും അപ്ഡേറ്റ് ചെയ്യപ്പെടുന്നു. പ്രത്യേകിച്ചും, സ്ത്രീ വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ഈ സ്ഥാപനം നൽകുന്ന സംഭാവനകൾ സാമൂഹിക മാറ്റത്തിന് പുതിയ ഉണർവ് നൽകുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്ത്, നളന്ദ, തക്ഷശില തുടങ്ങിയ സർവ്വകലാശാലകളുടെ കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഒരുകാലത്ത് ഇന്ത്യ. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ആളുകൾ പഠിക്കാനും പഠിക്കാനും ഇവിടെ വന്നിരുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ പ്രതാപം തിരിച്ചുകൊണ്ടുവരണമെങ്കിൽ വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ ആ മഹത്വം തിരിച്ചുകൊണ്ടുവരണം. അതുകൊണ്ടാണ് ഇന്ന് ഇന്ത്യൻ ശൈലിയിൽ രൂപപ്പെടുത്തിയ ആധുനിക വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായം രാജ്യത്തിന്റെ മുൻഗണന. ഞങ്ങൾ എല്ലാ തലങ്ങളിലും അതിനായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു. നിങ്ങൾ കണ്ടിരിക്കണം; കഴിഞ്ഞ 8 വർഷത്തിനിടെ റെക്കോർഡ് എണ്ണം സർവ്വകലാശാലകളും തുറന്നു. മെഡിക്കൽ വിദ്യാഭ്യാസം പോലുള്ള ഒരു മേഖല യുവാക്കൾക്കിടയിൽ ഒരു ജനപ്രിയ പ്രവണതയാണ്; കൂടാതെ രാജ്യത്തിന്റെ ആവശ്യം കണക്കിലെടുത്ത് ഞങ്ങൾ എല്ലാ ജില്ലയിലും മെഡിക്കൽ കോളേജുകൾ തുറക്കുന്നു. 2004-നും 2014-നുമിടയിൽ രാജ്യത്ത് 145 മെഡിക്കൽ കോളേജുകൾ തുറന്നു. 2014 നും 2022 നും ഇടയിൽ 260-ലധികം മെഡിക്കൽ കോളേജുകൾ തുറന്നപ്പോൾ, കഴിഞ്ഞ 8 വർഷത്തിനിടയിൽ, രാജ്യത്ത് എല്ലാ ആഴ്ചയും ഒരു സർവകലാശാലയും രണ്ട് കോളേജുകളും തുറന്നിട്ടുണ്ട് എന്നത് വളരെ സന്തോഷകരമായ കാര്യമാണ്. ലോകത്തിന്റെ ഭാവിക്ക് ദിശാബോധം നൽകുന്ന ആ യുവതലമുറയുടെ കുളമായി ഇന്ത്യ മാറാൻ പോകുന്നുവെന്നതിന്റെ തെളിവാണ് വേഗതയും സ്കെയിലും.

സുഹൃത്തുക്കളേ 

മഹാത്മാഗാന്ധി പറയാറുണ്ടായിരുന്നു- വിദ്യാഭ്യാസം നമുക്ക് ചുറ്റുമുള്ള സാഹചര്യങ്ങൾക്ക് അനുസൃതമായിരിക്കണം, എങ്കിൽ മാത്രമേ അതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഭദ്രമായി നിലനിൽക്കൂ. അതുകൊണ്ടാണ് വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായത്തിൽ രാജ്യം മറ്റൊരു പ്രധാന മാറ്റം വരുത്തിയത്. വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായത്തിൽ പ്രാദേശിക ഭാഷയ്ക്ക് പ്രാധാന്യം നൽകുന്നതാണ് ഈ മാറ്റം. നമ്മുടെ സുഹൃത്തുക്കൾ ജീവിതമൂല്യങ്ങളെ കുറിച്ച് കവിതയിലൂടെ ചർച്ച ചെയ്യുന്നത് ഗുജറാത്തി ഭാഷയിൽ നാം കണ്ടു. ഒരു ഗുജറാത്തി ആയതിനാൽ വാക്കുകളിൽ അന്തർലീനമായ ആ വികാരം ഉൾക്കൊള്ളാൻ എനിക്ക് കഴിഞ്ഞു. മാതൃഭാഷയുടെ ശക്തി എനിക്ക് അനുഭവപ്പെട്ടു.,

സുഹൃത്തുക്കളേ 

അടിമത്തത്തിന്റെ കാലത്ത് ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഇംഗ്ലീഷ് വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ മാനദണ്ഡമാക്കിയിരുന്നു. നിർഭാഗ്യവശാൽ, സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു ശേഷവും ഞങ്ങൾ ആ അപകർഷതാ കോംപ്ലക്സ് കൊണ്ടുനടന്നു. നമ്മുടെ ദരിദ്രരുടെയും ദളിതരുടെയും പിന്നാക്കക്കാരുടെയും ദുർബ്ബല വിഭാഗങ്ങളുടെയും കുട്ടികളാണ് ഏറ്റവും വലിയ നഷ്ടം നേരിട്ടത്. പ്രതിഭയുണ്ടായിട്ടും ഭാഷയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ മാത്രമാണ് അവരെ മത്സരത്തിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കിയത്. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ മെഡിക്കൽ, എഞ്ചിനീയറിംഗ് തുടങ്ങിയ മേഖലകളും പ്രാദേശിക ഭാഷയിൽ പഠിക്കാം. അതുപോലെ, ഇന്ത്യയുടെ ആവശ്യങ്ങൾക്കനുസരിച്ച്, രാജ്യം മറ്റ് പല പരിഷ്കാരങ്ങളും നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. വർഷങ്ങളായി, ഞങ്ങൾ പേറ്റന്റ് ഇക്കോ സിസ്റ്റത്തിൽ പ്രവർത്തിക്കുകയും പേറ്റന്റുകൾ ഫയൽ ചെയ്യുന്നത് എളുപ്പമാക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ന്, ഐഐടി, ഐഐഎസ്‌സി തുടങ്ങിയ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ മുമ്പത്തേക്കാൾ കൂടുതൽ പേറ്റന്റുകൾ ഫയൽ ചെയ്യപ്പെടുന്നു. ഇന്ന് വിദ്യാഭ്യാസ മേഖലയിൽ സാങ്കേതിക വിദ്യ വൻതോതിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. അതുകൊണ്ടാണ് സ്കൂളുകളിൽ പഠനോപകരണങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഇപ്പോൾ യുവാക്കൾ പുസ്തകവിജ്ഞാനം മാത്രമല്ല, വൈദഗ്ധ്യം, സാങ്കേതികവിദ്യ, നൂതനത്വം എന്നിവയ്ക്കും തയ്യാറെടുക്കുന്നു. തൽഫലമായി, നമ്മുടെ യുവാക്കൾ യഥാർത്ഥ ലോകത്തിലെ പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് തയ്യാറെടുക്കുകയാണ്. ഈ പ്രശ്നങ്ങൾക്ക് അവർ പരിഹാരം കണ്ടെത്തുകയാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ 

ഏതൊരു രാജ്യത്തും അതിന്റെ വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായവും വ്യാവസായിക ആവാസവ്യവസ്ഥയും ശക്തമായിരിക്കണം. സ്ഥാപനവും  വ്യവസായവും പരസ്പര പൂരകമാണ്. ഇവ രണ്ടും യുവാക്കളുടെ ഭാവിയുടെ അടിത്തറ പാകുന്നു. ദാവൂദി ബൊഹ്‌റ കമ്മ്യൂണിറ്റിയിലെ ആളുകൾ വളരെ സജീവവും പ്രത്യേകിച്ച് ബിസിനസ്സിൽ വിജയിക്കുന്നവരുമാണ്. കഴിഞ്ഞ 8-9 വർഷങ്ങളിൽ, 'ഈസ് ഓഫ് ഡൂയിംഗ് ബിസിനസ്' എന്ന ദിശയിൽ ചരിത്രപരമായ പരിഷ്കാരങ്ങൾ നിങ്ങൾ കാണുകയും അതിന്റെ സ്വാധീനം അനുഭവിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഈ കാലയളവിൽ, രാജ്യം 40,000 നിബന്ധനകൾ നിർത്തലാക്കുകയും നൂറുകണക്കിന് വ്യവസ്ഥകൾ കുറ്റവിമുക്തമാക്കുകയും ചെയ്തു. നേരത്തെ ഇത്തരം നിയമങ്ങൾ കൊണ്ട് സംരംഭകർ പീഡിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ഇത് അവരുടെ ബിസിനസിനെ ബാധിച്ചു. എന്നാൽ ഇന്ന് സർക്കാർ തൊഴിലുറപ്പ് തൊഴിലാളികൾക്കൊപ്പം നിൽക്കുകയും അവർക്ക് പൂർണ പിന്തുണ നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു. വിശ്വാസത്തിന്റെ അഭൂതപൂർവമായ അന്തരീക്ഷം കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് വർഷങ്ങളായി സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. 42 കേന്ദ്ര നിയമങ്ങൾ പരിഷ്കരിക്കുന്നതിനാണ് ഞങ്ങൾ ജൻ വിശ്വാസ് ബിൽ കൊണ്ടുവന്നത്. വ്യവസായികളിൽ ആത്മവിശ്വാസം വളർത്തുന്നതിനായി ഞങ്ങൾ ‘വിവാദ് സേ വിശ്വാസ്’ പദ്ധതി കൊണ്ടുവന്നു. നികുതി നിരക്കുകൾ പരിഷ്‌കരിക്കുന്നതുൾപ്പെടെ നിരവധി നടപടികൾ ഈ ബജറ്റിലും സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇത് ജീവനക്കാരുടെയും സംരംഭകരുടെയും കൈകളിൽ കൂടുതൽ പണം എത്തിക്കും. തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കാൻ സ്വപ്നം കാണുന്ന യുവാക്കൾക്ക് ഈ മാറ്റങ്ങൾ വിവിധ അവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കും.

ഒരു രാജ്യമെന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം വികസനവും പാരമ്പര്യവും പ്രധാനമാണ്. ഇന്ത്യയിലെ എല്ലാ വിഭാഗങ്ങളുടെയും സമുദായങ്ങളുടെയും പ്രത്യയശാസ്ത്രത്തിന്റെയും പ്രത്യേകതയും ഇതുതന്നെയാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് ഇന്ന് രാജ്യം പാരമ്പര്യത്തിന്റെയും ആധുനികതയുടെയും സംഗമത്തിലൂടെ വികസനത്തിന്റെ പാതയിൽ മുന്നേറുന്നത്. ഒരു വശത്ത് ആധുനിക ഭൗതിക അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ രാജ്യത്ത് നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്നു, അതേസമയം രാജ്യം സാമൂഹിക അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളിലും നിക്ഷേപം നടത്തുന്നു. ഇന്ന് നമ്മൾ ആഘോഷങ്ങളുടെ പുരാതന പാരമ്പര്യം മാത്രമല്ല, ഉത്സവ വേളകളിൽ ഷോപ്പിംഗിനായി ആധുനിക സാങ്കേതികവിദ്യയിലൂടെ പണമടയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ ബജറ്റിൽ, പുത്തൻ സാങ്കേതിക വിദ്യകളുടെ സഹായത്തോടെ പുരാതന രേഖകൾ ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യാനുള്ള പ്രഖ്യാപനവും നിങ്ങൾ കണ്ടിട്ടുണ്ടാകും. നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള നമ്മുടെ കൈയെഴുത്തു പുരാണങ്ങൾ ഞാൻ ഇപ്പോൾ നോക്കുകയായിരുന്നു. കൂടാതെ ഇന്ത്യൻ സർക്കാരിന് ഒരു പ്രധാന പദ്ധതിയുണ്ട്. അതിനാൽ, എല്ലാം ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യാൻ ഞാൻ സർക്കാരിനോട് അഭ്യർത്ഥിച്ചു. വരും തലമുറകൾക്ക് ഉപകാരപ്പെടും. ഇത്തരം ശ്രമങ്ങൾ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാൻ എല്ലാ സമൂഹങ്ങളും എല്ലാ വിഭാഗങ്ങളും മുന്നോട്ട് വരണമെന്ന് ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഏതെങ്കിലും പുരാതന ഗ്രന്ഥങ്ങൾ ഉണ്ടെങ്കിൽ, അവ ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യണം. അടുത്തിടെ ഞാൻ മംഗോളിയ സന്ദർശിച്ചു. മംഗോളിയയിൽ ശ്രീബുദ്ധന്റെ കാലത്തെ ചില കൈയ്യക്ഷര രേഖകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. ഇപ്പോൾ അത് അവിടെ കിടക്കുകയായിരുന്നു. അതുകൊണ്ട് അത് ഡിജിറ്റൈസ് ചെയ്യാൻ എനിക്ക് തരാൻ ഞാൻ അവരോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഞങ്ങൾ ആ ജോലിയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഓരോ ആചാരവും ഓരോ വിശ്വാസവും ഒരു ശക്തിയാണ്. യുവാക്കളെയും ഈ കാമ്പയിനിൽ പങ്കാളികളാക്കണം. ദാവൂദി ബൊഹ്‌റ സമൂഹത്തിന് അതിൽ നിർണായക പങ്ക് വഹിക്കാനാകും. അതുപോലെ, അത് പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണമായാലും മില്ലറ്റുകൾ ജനപ്രിയമാക്കുന്നതായാലും, ഇന്ന് ലോകമെമ്പാടും ഈ വിഷയങ്ങളിൽ ഇന്ത്യ ഒരു വലിയ പ്രചാരണത്തിന് നേതൃത്വം നൽകുന്നു. പൊതുജനപങ്കാളിത്തം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഈ കാമ്പെയ്‌നുകൾ ജനങ്ങളിലേക്കെത്തിക്കുമെന്ന് നിങ്ങൾക്ക് പ്രതിജ്ഞയെടുക്കാം. ഈ വർഷം ജി-20 പോലുള്ള ഒരു സുപ്രധാന ആഗോള ഫോറത്തിലും ഇന്ത്യ അധ്യക്ഷനാകുന്നുണ്ട്. വിദേശത്ത് പരന്നുകിടക്കുന്ന ബോറ സമുദായത്തിലെ ജനങ്ങൾക്ക് ഈ അവസരത്തിൽ ലോകത്തിന് മുന്നിൽ ഇന്ത്യയുടെ ബ്രാൻഡ് അംബാസഡർമാരായി പ്രവർത്തിക്കാം. നിങ്ങൾക്ക് എല്ലായ്പ്പോഴും ഉള്ളതുപോലെ ഈ ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ നിങ്ങൾ അതേ ആവേശത്തോടെ നിർവഹിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. വികസിത ഇന്ത്യ എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലെത്തുന്നതിൽ ദാവൂദി ബൊഹ്‌റ സമൂഹം നിർണായക പങ്ക് വഹിക്കുന്നുണ്ട്. അത് അതേ റോളിൽ തുടരുമെന്ന് എനിക്ക് പൂർണ വിശ്വാസമുണ്ട്. ഈ ആഗ്രഹത്തോടും വിശ്വാസത്തോടും കൂടി, ഈ നല്ല അവസരത്തിൽ ഒരിക്കൽ കൂടി നിങ്ങൾക്ക് എല്ലാവിധ ആശംസകളും നേരുന്നു. ഈ അവസരത്തിൽ ഇവിടെ വരാൻ അവസരം തന്നതിന് നന്ദി. സയ്യിദ്‌ന സാഹിബിന് ഒരു പ്രത്യേക സ്നേഹമുണ്ട്. പാർലമെന്റ് നടക്കുകയാണെങ്കിലും, എനിക്ക് ഇവിടെ ഉണ്ടായിരിക്കുക എന്നത് ഒരുപോലെ പ്രധാനമാണ്, അതുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങളുടെ അനുഗ്രഹം വാങ്ങാൻ ഇന്ന് വരാനുള്ള പദവി എനിക്ക് ലഭിച്ചത്. ഒരിക്കൽ കൂടി എല്ലാവർക്കും ഹൃദയത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിൽ നിന്ന് നന്ദി പറയുന്നു.

വളരെ നന്ദി.

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।