''ഭൂകമ്പ സമയത്ത് പൊടുന്നനെയുള്ള ഇന്ത്യയുടെ പ്രതികരണം ലോകത്തിന്റെ മുഴുവന്‍ ശ്രദ്ധ ആകര്‍ഷിച്ചു. നമ്മുടെ രക്ഷാ-ദുരിതാശ്വാസ ടീമുകളുടെ തയ്യാറെടുപ്പിന്റെ പ്രതിഫലനമാണിത്''
''ഇന്ത്യ അതിന്റെ സ്വയംപര്യാപ്തതയ്‌ക്കൊപ്പം നിസ്വാര്‍ത്ഥതയേയും പരിപോഷിപ്പിച്ചു''
''ലോകത്ത് എവിടെ ഒരു ദുരന്തമുണ്ടായാലും അതില്‍ ആദ്യം പ്രതികരിക്കുന്നതിന് സജ്ജരായി ഇന്ത്യയെ കാണാം''
''ത്രിവര്‍ണ്ണ പതാകയുമായി നാം എവിടെയൊക്കെ എത്തിയാലും ഇന്ത്യന്‍ ടീമുകള്‍ ഇപ്പോള്‍ എത്തിയിട്ടുണ്ട് സ്ഥിതി മെച്ചപ്പെടാന്‍ തുടങ്ങുമെന്ന ഒരു ഉറപ്പ് അവിടെയൊക്കെയുണ്ട്''
''രാജ്യത്തെ ജനങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ എന്‍.ഡി.ആര്‍.എഫ് വളരെ നല്ല മതിപ്പ് ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുണ്ട്. രാജ്യത്തെ ജനങ്ങള്‍ നിങ്ങളെ വിശ്വസിക്കുന്നു''
'' ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച രക്ഷാ ദുരിതാശ്വാസ ടീം എന്ന നമ്മുടെ സ്വത്വത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്. നമ്മുടെ തയ്യാറെടുപ്പ് എത്രത്തോളം മെച്ചപ്പെടുന്നുവോ അത്രയും നന്നായി ലോകത്തെ സേവിക്കാന്‍ നമുക്ക് കഴിയും

നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും ഒട്ടനവധി  അഭിനന്ദനങ്ങൾ!

മാനവികതയ്ക്ക് വേണ്ടി മഹത്തായ ഒരു ജോലി ചെയ്തതിന് ശേഷമാണ് നിങ്ങൾ മടങ്ങിയത്. 'ഓപ്പറേഷൻ ദോസ്ത്' എന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മുഴുവൻ ടീമും, അത് എൻഡിആർഎഫ് , കരസേന , വ്യോമസേന  അല്ലെങ്കിൽ മറ്റ് വിഭാഗങ്ങൾ  എന്നിവയെല്ലാം മികച്ചതാണ്. നമ്മുടെ ശബ്ദമില്ലാത്ത സുഹൃത്തുക്കൾ, ഡോഗ് സ്ക്വാഡിലെ അംഗങ്ങൾ പോലും അതിശയകരമായ കഴിവ് പ്രകടിപ്പിച്ചു. നിങ്ങളെയോർത്ത് രാജ്യം അഭിമാനിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

'വസുധൈവ കുടുംബകം' (ലോകം ഒരു കുടുംബമാണ്) നമ്മുടെ സംസ്കാരം നമ്മെ പഠിപ്പിച്ചു, ഈ മന്ത്രങ്ങൾ ഉരുത്തിരിഞ്ഞ വാക്യങ്ങൾ വളരെ പ്രചോദനകരമാണ്.

അയം നിജഃ പരോ വേതി ഗണനാ ലഘു ചേതസാം. ഉദാരചരിതാനാം തു വസുധൈവ കുടുംബകം॥

അതായത് വിശാല മനസ്സുള്ളവർക്ക്  വേർതിരിവില്ല. അവരെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, പ്രപഞ്ചം ഒരു വലിയ കുടുംബമാണ്, അതിനാൽ എല്ലാവരും ഒരു കുടുംബത്തിൽ പെട്ടവരാണ്, മാത്രമല്ല അവർ തങ്ങളുടേതായി കണക്കാക്കി ജീവജാലങ്ങളെ മാത്രം സേവിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

അത് തുർക്കിയായാലും സിറിയയായാലും, മുഴുവൻ ടീമും ഈ ഇന്ത്യൻ മൂല്യങ്ങൾ ഒരു വിധത്തിൽ പ്രകടമാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ലോകത്തെ മുഴുവൻ ഒരു കുടുംബമായി ഞങ്ങൾ കണക്കാക്കുന്നു. കുടുംബത്തിലെ ഏതെങ്കിലും അംഗത്തിന് എന്തെങ്കിലും പ്രതിസന്ധി ഉണ്ടായാൽ, അദ്ദേഹത്തിന് അടിയന്തിര സഹായം നൽകേണ്ടത് ഇന്ത്യയുടെ മതവും കടമയുമാണ്. രാജ്യം പരിഗണിക്കാതെ, അത് മാനവികതയുടെയും മനുഷ്യരുടെ സംവേദനക്ഷമതയുടെയും പ്രശ്നമാണെങ്കിൽ, ഇന്ത്യ മാനുഷിക താൽപ്പര്യം പരമപ്രധാനമായി നിലനിർത്തുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

പ്രകൃതിക്ഷോഭം ഉണ്ടാകുമ്പോൾ എത്ര വേഗത്തിൽ സഹായം എത്തിക്കുന്നു എന്നതാണ് ഏറ്റവും പ്രധാനം. അപകടസമയത്ത് 'ഗോൾഡൻ അവർ' എന്നൊരു പദമുണ്ട്, അതുപോലെ പ്രകൃതിക്ഷോഭ സമയത്തും 'ഗോൾഡൻ ടൈം' ഉണ്ട്. എത്ര പെട്ടെന്നാണ് സപ്പോർട്ട് ടീം എത്തിയത്. തുർക്കിയിലെ ഭൂകമ്പത്തിന് ശേഷം നിങ്ങൾ അവിടെയെത്തിയ വേഗത ലോകത്തിന്റെ മുഴുവൻ ശ്രദ്ധ ആകർഷിച്ചു. ഇത് നിങ്ങളുടെ തയ്യാറെടുപ്പും പരിശീലനത്തിന്റെ കാര്യക്ഷമതയും പ്രകടമാക്കുന്നു. 10 ദിവസം തികഞ്ഞ അർപ്പണബോധത്തോടെ അവിടെ പ്രവർത്തിച്ച രീതി ശരിക്കും പ്രചോദനം നൽകുന്നതാണ്. ഒരു അമ്മ നിന്റെ നെറ്റിയിൽ ചുംബിച്ച് അനുഗ്രഹിക്കുമ്പോഴോ, അവശിഷ്ടങ്ങൾക്കടിയിൽ കുഴിച്ചിട്ട ഒരു നിഷ്കളങ്ക ജീവിതം നിന്റെ പ്രയത്നത്താൽ വീണ്ടും പുഞ്ചിരിക്കുമ്പോഴോ ആ ചിത്രങ്ങൾ നമ്മൾ എല്ലാവരും കണ്ടതാണ്. ഒരു തരത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ, നിങ്ങൾ അവിടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾക്കിടയിൽ മരണത്തിന് വിധേയരായി. പക്ഷേ, അവിടെനിന്ന് വരുന്ന ഓരോ ചിത്രത്തിലും രാജ്യം മുഴുവൻ അഭിമാനത്താൽ നിറയുകയായിരുന്നു എന്നും ഞാൻ പറയും. പ്രൊഫഷണലിസത്തിനൊപ്പം ഇന്ത്യൻ ടീമിന്റെ മാനുഷിക സംവേദനക്ഷമതയും സമാനതകളില്ലാത്തതാണ്. ഒരു വ്യക്തി ആഘാതത്തിലൂടെ കടന്നുപോകുമ്പോഴോ അല്ലെങ്കിൽ എല്ലാം നഷ്ടപ്പെട്ട ശേഷം ആരെങ്കിലും ബോധം വീണ്ടെടുക്കാൻ ശ്രമിക്കുമ്പോഴോ ഇത് കൂടുതൽ പ്രധാനമാണ്. ഇത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിൽ സൈനിക ആശുപത്രിയും അതിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥരും പ്രവർത്തിച്ച സംവേദനക്ഷമതയും പ്രശംസനീയമാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഭൂകമ്പമായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്ന 2001-ൽ ഗുജറാത്തിൽ ഉണ്ടായ ഭൂകമ്പത്തേക്കാൾ പലമടങ്ങ് വിനാശകരമാണ് തുർക്കിയിലെയും സിറിയയിലെയും ഭൂകമ്പം. ഗുജറാത്തിൽ ഭൂകമ്പം ഉണ്ടായപ്പോൾ, ഞാൻ വളരെക്കാലം ഒരു സന്നദ്ധപ്രവർത്തകനായി രക്ഷാപ്രവർത്തനത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരുന്നു. അവശിഷ്ടങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യുക, അവശിഷ്ടങ്ങളിൽ ആളുകളെ കണ്ടെത്തുക, ഭക്ഷണം, മരുന്നുകൾ, ആശുപത്രികൾ എന്നിവയുടെ ദൗർലഭ്യം തുടങ്ങി നിരവധി പ്രശ്‌നങ്ങളുണ്ട്. ഗുജറാത്ത് ഭൂകമ്പത്തിൽ ഭുജിലെ ആശുപത്രി മുഴുവനും തകർന്നു. ഒരു വിധത്തിൽ, മുഴുവൻ സംവിധാനവും തകർന്നു. എനിക്ക് അതിന്റെ നേരിട്ടുള്ള അനുഭവം ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. അതുപോലെ, 1979 ൽ മോർബിയിൽ മച്ചു അണക്കെട്ട് തകർന്നപ്പോൾ, ഗ്രാമം മുഴുവൻ ഒഴുകിപ്പോവുകയും മോർബി നഗരം മുഴുവൻ തകരുകയും ചെയ്തു. നൂറുകണക്കിന് ആളുകൾ കൊല്ലപ്പെട്ടു. ഒരു സന്നദ്ധപ്രവർത്തകനായി മാസങ്ങളോളം ഞാൻ അവിടെ തുടർന്നു, ദുരിതാശ്വാസ, രക്ഷാപ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെട്ടു. എന്റെ അനുഭവങ്ങൾ ഓർമ്മിക്കുമ്പോൾ, നിങ്ങളുടെ കഠിനാധ്വാനവും അഭിനിവേശവും നിങ്ങളുടെ വികാരങ്ങളും എനിക്ക് സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയും. നിങ്ങൾ അവിടെ ദുരിതാശ്വാസ, രക്ഷാപ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുമ്പോൾ, നിങ്ങളുടെ അനുഭവം ഇവിടെ എനിക്ക് ഊഹിക്കാവുന്നതേയുള്ളൂ. അതിനാൽ, ഇന്ന് ഞാൻ നിങ്ങളെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

സ്വയം സഹായിക്കാൻ കഴിയുന്നവൻ സ്വയം പര്യാപ്തനാണ്, എന്നാൽ ഒരാൾക്ക് മറ്റുള്ളവരെ സഹായിക്കാൻ കഴിയുമ്പോൾ അവൻ നിസ്വാർത്ഥനാണ്. ഇത് വ്യക്തികൾക്ക് മാത്രമല്ല രാജ്യങ്ങൾക്കും ബാധകമാണ്. കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് വർഷങ്ങളായി, ഇന്ത്യ സ്വയം പര്യാപ്തതയ്‌ക്കൊപ്പം നിസ്വാർത്ഥതയുടെ സ്വത്വത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ത്രിവർണ്ണ പതാകയുമായി ഇന്ത്യൻ ടീമുകൾ എത്തുന്നിടത്തെല്ലാം ആളുകൾക്ക് സഹായവും സാഹചര്യം മെച്ചപ്പെടുത്തലും ഉറപ്പുനൽകുന്നു. നിങ്ങൾ സിറിയയുടെ ഉദാഹരണം ഉദ്ധരിച്ചത് പോലെ, ഒരു പെട്ടിക്ക് മുകളിൽ ഒരു ഇന്ത്യൻ ത്രിവർണ്ണ പതാക തലകീഴായി വീണപ്പോൾ അവിടെയുള്ള ഒരു പൗരൻ അത് തിരുത്തി, ഇന്ത്യയോട് ആദരവോടെ നന്ദി പറഞ്ഞുവെന്ന് അഭിമാനത്തോടെ അവകാശപ്പെട്ടു. ത്രിവർണ്ണ പതാകയുടെ അതേ വേഷം ഞങ്ങൾ കുറച്ച് മുമ്പ് ഉക്രെയ്നിൽ കണ്ടു. ഇന്ത്യയുടെ ത്രിവർണ്ണ പതാക ഇന്ത്യൻ പൗരന്മാർക്കും അവിടെ നിന്ന് പലായനം ചെയ്യപ്പെടുന്ന നിരവധി രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ആളുകൾക്കും ഒരു കവചമായി മാറി. ‘ഓപ്പറേഷൻ ഗംഗ’ എല്ലാവരുടെയും പ്രതീക്ഷയായി മാറി മഹത്തായ മാതൃക കാണിച്ചു. ‘ഓപ്പറേഷൻ ദേവി ശക്തി’യുടെ കീഴിൽ വളരെ പ്രതികൂലമായ സാഹചര്യങ്ങളിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് ഞങ്ങൾ ഞങ്ങളുടെ പ്രിയപ്പെട്ടവരെ സുരക്ഷിതമായി തിരികെ കൊണ്ടുവന്നു. കൊറോണ ആഗോള മഹാമാരിയുടെ സമയത്തും ഇതേ പ്രതിബദ്ധത നാം കണ്ടു. ആ അനിശ്ചിതാവസ്ഥയിൽ വിദേശ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്ന് ഓരോ പൗരനെയും തിരികെ കൊണ്ടുവരാൻ ഇന്ത്യ മുൻകൈയെടുത്തു. മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നിരവധി ആളുകളെ ഞങ്ങൾ സഹായിച്ചു. ലോകത്തെ നൂറുകണക്കിന് ആവശ്യമുള്ള രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഇന്ത്യ അവശ്യ മരുന്നുകളും വാക്സിനുകളും നൽകി. തൽഫലമായി, ഇന്ന് ലോകമെമ്പാടും ഇന്ത്യയോട് നല്ല മനസ്സുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

സ്വയം സഹായിക്കാൻ കഴിയുന്നവൻ സ്വയം പര്യാപ്തനാണ്, എന്നാൽ ഒരാൾക്ക് മറ്റുള്ളവരെ സഹായിക്കാൻ കഴിയുമ്പോൾ അവൻ നിസ്വാർത്ഥനാണ്. ഇത് വ്യക്തികൾക്ക് മാത്രമല്ല രാജ്യങ്ങൾക്കും ബാധകമാണ്. കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് വർഷങ്ങളായി, ഇന്ത്യ സ്വയം പര്യാപ്തതയ്‌ക്കൊപ്പം നിസ്വാർത്ഥതയുടെ സ്വത്വത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ത്രിവർണ്ണ പതാകയുമായി ഇന്ത്യൻ ടീമുകൾ എത്തുന്നിടത്തെല്ലാം ആളുകൾക്ക് സഹായവും സാഹചര്യം മെച്ചപ്പെടുത്തലും ഉറപ്പുനൽകുന്നു. നിങ്ങൾ സിറിയയുടെ ഉദാഹരണം ഉദ്ധരിച്ചത് പോലെ, ഒരു പെട്ടിക്ക് മുകളിൽ ഒരു ഇന്ത്യൻ ത്രിവർണ്ണ പതാക തലകീഴായി വീണപ്പോൾ അവിടെയുള്ള ഒരു പൗരൻ അത് തിരുത്തി, ഇന്ത്യയോട് ആദരവോടെ നന്ദി പറഞ്ഞുവെന്ന് അഭിമാനത്തോടെ അവകാശപ്പെട്ടു. ത്രിവർണ്ണ പതാകയുടെ അതേ വേഷം ഞങ്ങൾ കുറച്ച് മുമ്പ് ഉക്രെയ്നിൽ കണ്ടു. ഇന്ത്യയുടെ ത്രിവർണ്ണ പതാക ഇന്ത്യൻ പൗരന്മാർക്കും അവിടെ നിന്ന് പലായനം ചെയ്യപ്പെടുന്ന നിരവധി രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ആളുകൾക്കും ഒരു കവചമായി മാറി. ‘ഓപ്പറേഷൻ ഗംഗ’ എല്ലാവരുടെയും പ്രതീക്ഷയായി മാറി മഹത്തായ മാതൃക കാണിച്ചു. ‘ഓപ്പറേഷൻ ദേവി ശക്തി’യുടെ കീഴിൽ വളരെ പ്രതികൂലമായ സാഹചര്യങ്ങളിൽ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് ഞങ്ങൾ ഞങ്ങളുടെ പ്രിയപ്പെട്ടവരെ സുരക്ഷിതമായി തിരികെ കൊണ്ടുവന്നു. കൊറോണ ആഗോള മഹാമാരിയുടെ സമയത്തും ഇതേ പ്രതിബദ്ധത നാം കണ്ടു. ആ അനിശ്ചിതാവസ്ഥയിൽ വിദേശ രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്ന് ഓരോ പൗരനെയും തിരികെ കൊണ്ടുവരാൻ ഇന്ത്യ മുൻകൈയെടുത്തു. മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നിരവധി ആളുകളെ ഞങ്ങൾ സഹായിച്ചു. ലോകത്തെ നൂറുകണക്കിന് ആവശ്യമുള്ള രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഇന്ത്യ അവശ്യ മരുന്നുകളും വാക്സിനുകളും നൽകി. തൽഫലമായി, ഇന്ന് ലോകമെമ്പാടും ഇന്ത്യയോട് നല്ല മനസ്സുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,

ഓപ്പറേഷൻ ദോസ്ത്’ മാനവികതയോടുള്ള ഇന്ത്യയുടെ സമർപ്പണത്തെയും ദുരിതത്തിലായ രാജ്യങ്ങളെ ഉടനടി സഹായിക്കാനുള്ള ഞങ്ങളുടെ പ്രതിബദ്ധതയെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. ലോകത്ത് എവിടെ ദുരന്തമുണ്ടായാലും ആദ്യം പ്രതികരിക്കാൻ ഇന്ത്യ സജ്ജമാണ്. നേപ്പാളിലെ ഭൂകമ്പമായാലും മാലിദ്വീപിലെ പ്രതിസന്ധിയിലായാലും ശ്രീലങ്കയിലേയായാലും സഹായിക്കാൻ ആദ്യം മുന്നോട്ടു വന്നത് ഇന്ത്യയാണ്. ഇപ്പോൾ, രാജ്യത്തിന് പുറമെ, മറ്റ് രാജ്യങ്ങളുടെ വിശ്വാസം ഇന്ത്യൻ സേനയിലും എൻഡിആർഎഫിലും വർദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. വർഷങ്ങളായി രാജ്യത്തെ ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ NDRF വളരെ നല്ല പ്രശസ്തി ഉണ്ടാക്കിയതിൽ എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്. ഏത് പ്രതിസന്ധിയും ചുഴലിക്കാറ്റും ഉണ്ടാകുമ്പോഴെല്ലാം രാജ്യത്തെ ജനങ്ങൾക്ക് ആത്മവിശ്വാസം തോന്നുകയും നിങ്ങൾക്കൊപ്പം പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യുക. ചുഴലിക്കാറ്റായാലും വെള്ളപ്പൊക്കമായാലും ഭൂകമ്പമായാലും ഏതെങ്കിലും ദുരന്തബാധിത പ്രദേശത്ത് NDRF യൂണിഫോമിൽ നിങ്ങളും നിങ്ങളുടെ സഹപ്രവർത്തകരും എത്തുമ്പോൾ ജനങ്ങൾക്കിടയിൽ പ്രതീക്ഷയും വിശ്വാസവും ഉണ്ടാകും. ഇത് തന്നെ വലിയ നേട്ടമാണ്. ഒരു ശക്തിയുടെ കഴിവുകളിൽ സംവേദനക്ഷമതയും മനുഷ്യന്റെ മുഖവും ചേർക്കുമ്പോൾ ആ ശക്തിയുടെ ശക്തി പലമടങ്ങ് വർദ്ധിക്കുന്നു. ഈ ശ്രദ്ധേയമായ നേട്ടത്തിന് എൻഡിആർഎഫിനെ ഞാൻ പ്രത്യേകം അഭിനന്ദിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ ,


നിങ്ങളുടെ തയ്യാറെടുപ്പുകളിൽ രാജ്യം ആത്മവിശ്വാസത്തിലാണ്. പക്ഷേ നമ്മൾ ഇവിടെ നിർത്തേണ്ടതില്ല. ദുരന്തസമയത്ത് നമ്മുടെ ദുരിതാശ്വാസവും രക്ഷാപ്രവർത്തന ശേഷിയും വർദ്ധിപ്പിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും മികച്ച റിലീഫ് ആൻഡ് റെസ്ക്യൂ ടീം എന്ന നമ്മുടെ ഐഡന്റിറ്റി ശക്തിപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്. അതിനാൽ, മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള റെസ്ക്യൂ, റിലീഫ് ടീമുകൾ അവിടെ വന്നപ്പോൾ ജോലി സംസ്കാരം, പ്രവർത്തന രീതി, ഉപകരണങ്ങളുടെ ഉപയോഗം എന്നിവയെക്കുറിച്ച് ഞാൻ നിരന്തരം നിങ്ങളോട് ചോദിച്ചിരുന്നു, കാരണം ഫീൽഡ് പരിശീലനം ഞങ്ങളുടെ തയ്യാറെടുപ്പിന് മൂർച്ച കൂട്ടുന്നു. ഞങ്ങൾ ഉത്തരവാദിത്തത്തോടെയും മാനവികതയ്ക്കുവേണ്ടിയും പ്രവർത്തിച്ചു, പക്ഷേ അത്തരമൊരു വലിയ ദുരന്തത്തിൽ നിന്ന് ഞങ്ങൾ ഒരുപാട് കാര്യങ്ങൾ പഠിച്ചു. ഇത്രയും വലിയൊരു ദുരന്തത്തിനിടയിലും ജോലി ചെയ്യുമ്പോൾ ഞങ്ങൾ 10 പുതിയ കാര്യങ്ങൾ നിരീക്ഷിക്കുന്നു. നമുക്കത് കൂടുതൽ മെച്ചപ്പെട്ട രീതിയിൽ ചെയ്യാമായിരുന്നു, അല്ലെങ്കിൽ മറ്റുള്ളവർ സ്വീകരിക്കുന്ന അതേ സമ്പ്രദായം നാം പിന്തുടരേണ്ടതുണ്ടെന്ന് അവിടെ ഞങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കുന്നു. മാത്രമല്ല അത് നമ്മുടെ ശേഷി വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. തുർക്കിയിലെ ജനങ്ങൾക്ക് വേണ്ടി 10 ദിവസത്തെ ഞങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തം ഞങ്ങൾ നിറവേറ്റി. എന്നാൽ അവിടെ നമ്മുടെ അനുഭവങ്ങളുടെ ശരിയായ ഡോക്യുമെന്റേഷൻ ഉണ്ടായിരിക്കണം. ആ ദുരന്തത്തിൽ നിന്ന് നമുക്ക് പുതുതായി എന്താണ് പഠിക്കാൻ കഴിയുക? ഇത്തരം വെല്ലുവിളികളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ നമ്മുടെ ശേഷി എങ്ങനെ മെച്ചപ്പെടുത്താം? ഇപ്പോൾ ആദ്യമായി ഞങ്ങളുടെ പെൺമക്കൾ അവിടെ പോയി. ഞങ്ങളുടെ പെൺമക്കളുടെ സാന്നിധ്യം അവിടെയുള്ള സ്ത്രീകൾക്കിടയിൽ ആത്മവിശ്വാസം സൃഷ്ടിച്ചു. പരാതികളും വേദനകളും തുറന്നുപറയാൻ അവർക്ക് കഴിഞ്ഞു. ഇത്രയും ദുഷ്‌കരമായ ഒരു ജോലിയുടെ പേരിൽ നമ്മുടെ പെൺമക്കളെ ബുദ്ധിമുട്ടിക്കുമെന്ന് നേരത്തെ കരുതിയിരുന്നില്ല. എന്നാൽ ഇത്തവണ ഞങ്ങളുടെ പെൺമക്കളെയും അങ്ങോട്ടേക്ക് അയക്കാനാണ് തീരുമാനം. പെൺമക്കളുടെ എണ്ണം കുറവാണെങ്കിലും അവിടെ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാൻ ഈ സംരംഭം വലിയ സഹായമായി. നമ്മൾ എത്ര നന്നായി തയ്യാറെടുക്കുന്നുവോ അത്രയും നന്നായി ലോകത്തെ സേവിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ, നിങ്ങൾ ഒരുപാട് കാര്യങ്ങൾ ചെയ്തുവെന്നും ഒരുപാട് കാര്യങ്ങൾ പഠിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. നിങ്ങൾ ചെയ്തത് രാജ്യത്തിന്റെ അഭിമാനം വർധിപ്പിച്ചു. നിങ്ങൾ പഠിച്ച കാര്യങ്ങൾ ഞങ്ങൾ സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കുകയാണെങ്കിൽ, വരാനിരിക്കുന്ന ഭാവിയിൽ ഞങ്ങൾ ഒരു പുതിയ വിശ്വാസം സൃഷ്ടിക്കും. നിങ്ങൾക്ക് ഓരോരുത്തർക്കും ഓരോ കഥയും അനുഭവവും പങ്കുവെക്കാനുണ്ടെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. അങ്ങേയറ്റത്തെ കാലാവസ്ഥ കാരണം എനിക്ക് നിങ്ങളെ കുറിച്ച് ആശങ്കയുണ്ടായിരുന്നതിനാലും ദുരന്തബാധിത പ്രദേശങ്ങളിൽ സാധ്യമല്ലാത്ത വിധത്തിലുള്ള ക്രമീകരണങ്ങളൊന്നും ഇല്ലാതിരുന്നതിനാലും ഞാൻ എപ്പോഴും നിങ്ങളുടെ ക്ഷേമത്തെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിക്കുമായിരുന്നു. എന്നാൽ ഇത്തരം പ്രതികൂല സാഹചര്യങ്ങളിലും പ്രവർത്തിച്ച് നിങ്ങൾ രാജ്യത്തിന് അഭിമാനമായി. സമീപഭാവിയിൽ ഉപയോഗപ്രദമാകുന്ന പലതും നിങ്ങൾ പഠിച്ചു. എന്റെ ഹൃദയത്തിന്റെ അടിത്തട്ടിൽ നിന്ന് ഒരിക്കൽ കൂടി ഞാൻ നിങ്ങളെ അഭിനന്ദിക്കുന്നു. എനിക്കറിയാം നീ ഇന്ന് മാത്രമാണ് തിരിച്ചെത്തിയത്, നീയും ക്ഷീണിച്ചിട്ടുണ്ടാകും. എന്നാൽ കഴിഞ്ഞ 10 ദിവസമായി ഞാൻ നിങ്ങളുമായി നിരന്തരം ബന്ധപ്പെടുകയും നിങ്ങളെക്കുറിച്ച് അന്വേഷിക്കുകയും ചെയ്തു. ഞാൻ നിങ്ങളുമായി മാനസികമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരുന്നു, അതിനാൽ, നിങ്ങളെ ഇവിടെ ക്ഷണിക്കാനും അത്തരമൊരു മഹത്തായ പ്രവർത്തനത്തിന് നിങ്ങളെ അഭിനന്ദിക്കാനും ഞാൻ ആഗ്രഹിച്ചു. ഒരിക്കൽ കൂടി ഞാൻ നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും അഭിവാദ്യം ചെയ്യുന്നു. നന്ദി!

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।