"സ്ത്രീകൾ അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിക്കുമ്പോൾ ലോകവും അഭിവൃദ്ധിപ്പെടുന്നു"
"1.4 ദശലക്ഷം എന്ന നിലയിൽ, ഇന്ത്യയിലെ ഗ്രാമീണ തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളിലെ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ജനപ്രതിനിധികളിൽ 46 ശതമാനവും സ്ത്രീകളാണ്"
"പരിസ്ഥിതിക്കിണങ്ങുന്ന ജീവിതശൈലി പ്രോത്സാഹിപ്പി‌ക്കുന്ന 'മിഷൻ ലൈഫി'ന്റെ ബ്രാൻഡ് അംബാസഡർമാരാണ് ഇന്ത്യയിലെ സ്ത്രീകൾ"
"പ്രകൃതിയുമായുള്ള അവരുടെ അടുത്ത ബന്ധം കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനുള്ള നൂതനമായ പ്രതിവിധ‌ികളുടെ താക്കോൽ സ്ത്രീകളുടെ പക്കലുണ്ടെന്നു കാണാം"
"വിപണികളിലേക്കുള്ള സ്ത്രീകളുടെ പ്രവേശനം, ആഗോള മൂല്യ ശൃംഖലകൾ, താങ്ങാനാവുന്ന സാമ്പത്തികം എന്നിവയെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന തടസ്സങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യാൻ നാം പ്രവർത്തിക്കണം"
"ഇന്ത്യയുടെ ജി-20 അധ്യക്ഷതയ്ക്കു കീഴിൽ, 'സ്ത്രീ ശാക്തീകരണ'വുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് പുതിയ കർമസമിതിക്കു രൂപംനൽകാൻ തീരുമാനിച്ചു"

ശ്രേഷ്ഠരേ , മാന്യരേ, മഹതികളെ , നമസ്കാരം!

 

രൂപീകരണ ദിനത്തിൽ മഹാത്മാഗാന്ധിയുടെ പേരിലുള്ള നഗരമായ ഗാന്ധിനഗറിലേക്ക് നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും ഞാൻ സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു. അഹമ്മദാബാദിലെ ഗാന്ധി ആശ്രമം സന്ദർശിക്കാൻ നിങ്ങൾക്ക് അവസരം ലഭിച്ചതിൽ ഞാൻ സന്തുഷ്ടനാണ്. ഇന്ന്, ലോകം മുഴുവൻ കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തെക്കുറിച്ചും ആഗോളതാപനത്തെക്കുറിച്ചും സുസ്ഥിരമായ പരിഹാരങ്ങൾ കണ്ടെത്തേണ്ടതിന്റെ അടിയന്തിര ആവശ്യത്തെക്കുറിച്ചും സംസാരിക്കുന്നു. ഗാന്ധിജിയുടെ ജീവിതശൈലിയുടെ ലാളിത്യവും സുസ്ഥിരത, സ്വാശ്രയത്വം, സമത്വം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ദർശനപരമായ ആശയങ്ങളും ഗാന്ധി ആശ്രമത്തിൽ നിങ്ങൾ നേരിട്ട് കാണും. നിങ്ങൾ ഇത് പ്രചോദനാത്മകമായി കാണുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. ദണ്ഡി കുട്ടീർ മ്യൂസിയത്തിൽ നിന്ന് നിങ്ങൾക്ക് ഇത് അനുഭവിക്കാൻ കഴിയും, നിങ്ങൾ നഷ്ടപ്പെടുത്തരുത്. ഗാന്ധിജിയുടെ പ്രസിദ്ധമായ ചർക്ക, നൂൽനൂൽക്കുന്ന ചക്രം, ഗംഗാബെൻ എന്ന സ്ത്രീ സമീപത്തെ ഒരു ഗ്രാമത്തിൽ നിന്ന് കണ്ടെത്തി എന്ന കാര്യം ഇവിടെ പരാമർശിക്കുന്നത് അനവസരത്തിൽ അല്ലെന്നു ഞാൻ കരുതുന്നു.  നിങ്ങൾക്കറിയാവുന്നതുപോലെ, അന്നുമുതൽ, ഗാന്ധിജി എപ്പോഴും ഖാദി ധരിച്ചിരുന്നു, അത് സ്വാശ്രയത്വത്തിന്റെയും സുസ്ഥിരതയുടെയും പ്രതീകമായി മാറി.


സുഹൃത്തുക്കളേ,

 
സ്ത്രീകൾ അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിച്ചാൽ ലോകം അഭിവൃദ്ധിപ്പെടും. അവരുടെ സാമ്പത്തിക ശാക്തീകരണം വളർച്ചയ്ക്ക് ഊർജം പകരുന്നു. വിദ്യാഭ്യാസത്തിലേക്കുള്ള അവരുടെ പ്രവേശനം ആഗോള പുരോഗതിയെ നയിക്കുന്നു. അവരുടെ നേതൃത്വം ഉൾച്ചേർക്കൽ വളർത്തുന്നു. കൂടാതെ, അവരുടെ ശബ്ദം നല്ല മാറ്റത്തിന് പ്രചോദനം നൽകുന്നു. സ്ത്രീകളെ ശാക്തീകരിക്കുന്നതിനുള്ള ഏറ്റവും ഫലപ്രദമായ മാർഗം സ്ത്രീകൾ നയിക്കുന്ന വികസന സമീപനമാണ്. ഇന്ത്യ ഈ ദിശയിൽ മുന്നേറുകയാണ്. 

സുഹൃത്തുക്കളേ , 

ഇന്ത്യയുടെ പ്രസിഡന്റ് ശ്രീമതി ദ്രൗപതി മുർമു സ്വയം പ്രചോദനാത്മകമായ ഒരു മാതൃക കാണിക്കുന്നു. അവർ  ഒരു എളിയ ഗോത്ര പശ്ചാത്തലത്തിൽ നിന്നാണ് വരുന്നത്. എന്നാൽ ഇപ്പോൾ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ജനാധിപത്യത്തെ നയിക്കുകയും ലോകത്തിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ പ്രതിരോധ സേനയുടെ കമാൻഡർ-ഇൻ-ചീഫ് ആയി പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ജനാധിപത്യത്തിന്റെ ഈ മാതാവിൽ, 'വോട്ട് ചെയ്യാനുള്ള അവകാശം' തുടക്കം മുതൽ തന്നെ ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന സ്ത്രീകൾ ഉൾപ്പെടെ എല്ലാ പൗരന്മാർക്കും തുല്യമായി അനുവദിച്ചു. തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മത്സരിക്കാനുള്ള അവകാശവും തുല്യ അടിസ്ഥാനത്തിൽ അനുവദിച്ചു. തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട വനിതാ പ്രതിനിധികൾ സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാമൂഹിക മാറ്റത്തിന്റെ പ്രധാന ഏജന്റുമാരാണ്. 1.4 ദശലക്ഷത്തിൽ, ഇന്ത്യയിലെ ഗ്രാമീണ തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട ജനപ്രതിനിധികളിൽ 46% സ്ത്രീകളാണ്. സ്ത്രീകളെ സ്വാശ്രയ ഗ്രൂപ്പുകളാക്കി മാറ്റിയതും മാറ്റത്തിനുള്ള ശക്തമായ ശക്തിയാണ്. പാൻഡെമിക് സമയത്ത്, ഈ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട വനിതാ പ്രതിനിധികളും നമ്മുടെ കമ്മ്യൂണിറ്റികൾക്ക് പിന്തുണയുടെ തൂണുകളായി ഉയർന്നു. അവർ മാസ്കുകളും സാനിറ്റൈസറുകളും നിർമ്മിക്കുകയും അണുബാധ തടയുന്നതിനെക്കുറിച്ച് അവബോധം സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യയിലെ നഴ്‌സുമാരിലും മിഡ്‌വൈഫുകളിലും 80 ശതമാനത്തിലധികം സ്ത്രീകളാണ്. മഹാമാരിയുടെ കാലത്തു്  ഞങ്ങളുടെ പ്രതിരോധത്തിന്റെ ആദ്യ നിര അവരായിരുന്നു. കൂടാതെ, അവരുടെ നേട്ടങ്ങളിൽ ഞങ്ങൾ അഭിമാനിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

 

സ്ത്രീകൾ നയിക്കുന്ന വികസനം ഇന്ത്യയിൽ ഞങ്ങൾക്ക് ഒരു പ്രധാന മുൻഗണനയാണ്. പ്രധാനമന്ത്രി മുദ്ര യോജനയ്ക്ക് കീഴിലുള്ള വായ്പകളിൽ 70 ശതമാനവും സ്ത്രീകൾക്ക് അനുവദിച്ചിട്ടുണ്ട്. മൈക്രോ ലെവൽ യൂണിറ്റുകളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു ദശലക്ഷം രൂപ വരെയുള്ള വായ്പകളാണിത്. അതുപോലെ, ഗ്രീൻ ഫീൽഡ് പ്രോജക്ടുകൾക്കായി ബാങ്ക് ലോൺ നേടുന്ന, സ്റ്റാൻഡ്-അപ്പ് ഇന്ത്യയുടെ 80% ഗുണഭോക്താക്കളും സ്ത്രീകളാണ്. പ്രധാനമന്ത്രി ഉജ്ജ്വല യോജനയ്ക്ക് കീഴിൽ ഗ്രാമീണ സ്ത്രീകൾക്ക് ഏകദേശം 100 ദശലക്ഷം പാചക വാതക കണക്ഷനുകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. ശുദ്ധമായ പാചക ഇന്ധനം നൽകുന്നത് പരിസ്ഥിതിയെ നേരിട്ട് ബാധിക്കുകയും സ്ത്രീകളുടെ ആരോഗ്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. 2014 മുതൽ ഇൻഡസ്ട്രിയൽ ട്രെയിനിംഗ് ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടുകളിൽ സാങ്കേതിക വിദ്യാഭ്യാസം നേടുന്ന സ്ത്രീകളുടെ എണ്ണം ഇരട്ടിയായി.

കൂടാതെ, ഇന്ത്യയിലെ STEM ബിരുദധാരികളിൽ ഏകദേശം 43%, അതായത് സയൻസ്, ടെക്നോളജി, എഞ്ചിനീയറിംഗ്, മാത്തമാറ്റിക്സ് എന്നിവ സ്ത്രീകളാണ്. ഇന്ത്യയിലെ ബഹിരാകാശ ശാസ്ത്രജ്ഞരിൽ നാലിലൊന്ന് സ്ത്രീകളാണ്. ചന്ദ്രയാൻ, ഗഗൻയാൻ, മിഷൻ ചൊവ്വ തുടങ്ങിയ നമ്മുടെ മുൻനിര പരിപാടികളുടെ വിജയത്തിന് പിന്നിൽ വനിതാ ശാസ്ത്രജ്ഞരുടെ കഴിവും കഠിനാധ്വാനവുമുണ്ട്. ഇന്ന് ഇന്ത്യയിൽ പുരുഷന്മാരേക്കാൾ കൂടുതൽ സ്ത്രീകളാണ് ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസത്തിന് ചേരുന്നത്. സിവിൽ ഏവിയേഷനിൽ ഏറ്റവും ഉയർന്ന ശതമാനം വനിതാ പൈലറ്റുമാരുണ്ട്. കൂടാതെ, ഇന്ത്യൻ വ്യോമസേനയിലെ വനിതാ പൈലറ്റുമാരാണ് ഇപ്പോൾ യുദ്ധവിമാനങ്ങൾ പറത്തുന്നത്. നമ്മുടെ എല്ലാ സായുധ സേനകളിലും ഓപ്പറേഷൻ റോളുകളിലും പോരാട്ട വേദികളിലും വനിതാ ഓഫീസർമാരെ വിന്യസിക്കുന്നുണ്ട്.

 

സുഹൃത്തുക്കളേ , 

ഇന്ത്യയിലും ഗ്ലോബൽ സൗത്തിലും  ഗ്രാമീണ കാർഷിക കുടുംബങ്ങളുടെ നട്ടെല്ല് എന്ന നിലയിലും ചെറുകിട കച്ചവടക്കാരായും കടയുടമയായും സ്ത്രീകൾ നിർണായക പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. പ്രകൃതിയുമായുള്ള അവരുടെ അടുത്ത ബന്ധം കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിന് നൂതനമായ പരിഹാരങ്ങളുടെ താക്കോൽ സ്ത്രീകൾ കൈവശം വയ്ക്കുന്നു. പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ പ്രമുഖ കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനത്തിന് സ്ത്രീകൾ നേതൃത്വം നൽകിയതെങ്ങനെയെന്ന് ഞാൻ ഓർക്കുന്നു. രാജസ്ഥാനിലെ ബിഷ്‌ണോയി സമൂഹം, അമൃത ദേവിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 'ചിപ്‌കോ പ്രസ്ഥാനം' ആരംഭിച്ചു. അനിയന്ത്രിതമായി മരം മുറിക്കുന്നത് തടയാൻ മരങ്ങളെ കെട്ടിപ്പിടിക്കുന്ന പ്രസ്ഥാനമായിരുന്നു അത്. മറ്റ് നിരവധി ഗ്രാമീണർക്കൊപ്പം അവൾ പ്രകൃതിക്കുവേണ്ടി ജീവിതം സമർപ്പിച്ചു. ഇന്ത്യയിലെ സ്ത്രീകൾ 'മിഷൻ ലൈഫ്'- ലൈഫ് സ്റ്റൈൽ ഫോർ എൻവയോൺമെന്റിന്റെ ബ്രാൻഡ് അംബാസഡർമാരാണ്. പരമ്പരാഗത ജ്ഞാനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അവ കുറയ്ക്കുകയും പുനരുപയോഗം ചെയ്യുകയും പുനരുപയോഗം ചെയ്യുകയും പുനരുൽപ്പാദിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. വിവിധ സംരംഭങ്ങൾക്ക് കീഴിൽ, സോളാർ പാനലുകളും ലൈറ്റുകളും നിർമ്മിക്കുന്നതിൽ സ്ത്രീകൾ സജീവമായി പരിശീലനം നേടുന്നു. ഗ്ലോബൽ സൗത്തിലെ ഞങ്ങളുടെ പങ്കാളി രാജ്യങ്ങളുമായി 'സോളാർ മാമാസ്' വിജയകരമായ സഹകാരികളാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

 

ആഗോള സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിർണായക സംഭാവന നൽകുന്നവരാണ് വനിതാ സംരംഭകർ. ഇന്ത്യയിലെ വനിതാ സംരംഭകരുടെ പങ്ക് പുതിയതല്ല. പതിറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുമ്പ്, 1959 ൽ, മുംബൈയിലെ ഏഴ് ഗുജറാത്തി സ്ത്രീകൾ ഒരു ചരിത്രപരമായ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനം സൃഷ്ടിക്കാൻ ഒത്തുകൂടി - ശ്രീ മഹിളാ ഗൃഹ് ഉദ്യോഗ്. അതിനുശേഷം, ഇത് ദശലക്ഷക്കണക്കിന് സ്ത്രീകളുടെയും അവരുടെ കുടുംബങ്ങളുടെയും ജീവിതത്തെ മാറ്റിമറിച്ചു. അവരുടെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ഉൽപ്പന്നമായ ലിജ്ജത് പപ്പാട് ഗുജറാത്തിലെ നിങ്ങളുടെ മെനുവിൽ ഉണ്ടായിരിക്കും! ക്ഷീരമേഖലയാണ് നമ്മുടെ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ മറ്റൊരു വിജയഗാഥ. ഇതും അധികാരത്തിൽ വരുന്നത് സ്ത്രീകളാണ്. ഗുജറാത്ത് സംസ്ഥാനത്ത് മാത്രം 3.6 ദശലക്ഷം സ്ത്രീകൾ ക്ഷീരമേഖലയിൽ ഏർപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. കൂടാതെ, ഇന്ത്യയിൽ ഉടനീളം ഇത്തരം പ്രചോദനാത്മകമായ നിരവധി കഥകൾ ഉണ്ട്. ഇന്ത്യയിൽ, ഏകദേശം 15% യൂണികോൺ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്കും കുറഞ്ഞത് ഒരു വനിതയെങ്കിലും സ്ഥാപകരുണ്ട്. സ്ത്രീകൾ നയിക്കുന്ന ഈ യൂണികോണുകളുടെ മൊത്തം മൂല്യം 40 ബില്യൺ ഡോളറിലധികം വരും. എന്നിരുന്നാലും, നമ്മുടെ ലക്ഷ്യം വനിതാ നേട്ടം കൈവരിക്കുന്ന ഒരു ലെവൽ പ്ലാറ്റ്ഫോം സൃഷ്ടിക്കുക എന്നതായിരിക്കണം. വിപണികളിലേക്കുള്ള അവരുടെ പ്രവേശനം, ആഗോള മൂല്യ ശൃംഖല, താങ്ങാനാവുന്ന ധനസഹായം എന്നിവയെ നിയന്ത്രിക്കുന്ന തടസ്സങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യാൻ ഞങ്ങൾ പ്രവർത്തിക്കണം. അതേസമയം, പരിചരണത്തിന്റെയും വീട്ടുജോലിയുടെയും ഭാരം ഉചിതമായി പരിഹരിക്കപ്പെടുന്നുണ്ടെന്ന് ഞങ്ങൾ ഉറപ്പാക്കേണ്ടതുണ്ട്.


ശ്രേഷ്ഠരേ ,

വനിതാ സംരംഭകത്വം, നേതൃത്വം, വിദ്യാഭ്യാസം എന്നിവയിൽ നിങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധ ശ്ലാഘനീയമാണ്. സ്ത്രീകൾക്ക് ഡിജിറ്റൽ, സാമ്പത്തിക സാക്ഷരത വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനായി നിങ്ങൾ 'ടെക്-ഇക്വിറ്റി പ്ലാറ്റ്ഫോം' ആരംഭിക്കുന്നതിൽ എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്. കൂടാതെ, ഇന്ത്യൻ പ്രസിഡൻസിക്ക് കീഴിൽ, 'സ്ത്രീ ശാക്തീകരണം' എന്ന വിഷയത്തിൽ ഒരു പുതിയ വർക്കിംഗ് ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചതിൽ എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്, ഗാന്ധിനഗറിലെ നിങ്ങളുടെ അശ്രാന്ത പരിശ്രമം ലോകമെമ്പാടുമുള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് വലിയ പ്രതീക്ഷയും ആത്മവിശ്വാസവും നൽകും. ഫലപ്രദവും വിജയകരവുമായ ഒരു മീറ്റിംഗിന് ഞാൻ നിങ്ങൾക്ക് എല്ലാ ആശംസകളും നേരുന്നു.

നന്ദി.

 

വളരെ നന്ദി.

 

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।