“The notion that India is emerging as a manufacturing hub is stabilizing in the mind of the world”
“Policy is just a beginning, policy plus performance is equal to progress”
“National Logistics Policy has not come out of the blue, there are 8 years of hard work behind it”
“From 13-14 percent logistics cost, we should all aim to bring it to single-digit as soon as possible”
“Unified Logistics Interface Platform- ULIP will bring all the digital services related with the transportation sector on a single portal”
“Gatishakti and National Logistics Policy together are now taking the country towards a new work culture”
“India, which is determined to become developed, now has to compete more with developed countries, so everything should be competitive”
“National Logistics Policy has immense potential for development of infrastructure, expansion of business and increasing employment opportunities”

കേന്ദ്ര മന്ത്രിസഭയിലെ എന്റെ സഹപ്രവര്‍ത്തകരെ, രാജ്യത്തെ ചരക്കുനീക്ക-വ്യവസായ മേഖലകളുടെ പ്രതിനിധികളെ, മറ്റു വിശിഷ്ടാതിഥികളെ, മഹതികളെ, മഹാന്‍മാരെ,

ഇന്ന്, സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 'അമൃത് കാല'ത്തു വികസിത ഇന്ത്യ യാഥാര്‍ഥ്യമാക്കുന്നതിനായി രാജ്യം സുപ്രധാന ചുവടുവെപ്പ് നടത്തിയിരിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയില്‍ വേഗത്തിലുള്ള അവസാന ഘട്ട വിതരണം ഉണ്ടാകണം. ഗതാഗതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വെല്ലുവിളികള്‍ ഇല്ലാതാക്കുകയും നമ്മുടെ ഉല്‍പാദകരുടെയും വ്യവസായങ്ങളുടെയും സമയവും പണവും ലാഭിക്കുകയും വേണം. അതുപോലെ, നമ്മുടെ കാര്‍ഷിക ഉല്‍പന്നങ്ങളുടെ കാര്യത്തില്‍ കാലതാമസം മൂലമുണ്ടാകുന്ന നഷ്ടം എങ്ങനെ തടയാം? ഈ പ്രശ്നങ്ങള്‍ക്കെല്ലാം പരിഹാരം കാണാനുള്ള നിരന്തര ശ്രമങ്ങള്‍ നടക്കുന്നുണ്ട്, ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് നയം അതിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഈ സംവിധാനങ്ങളെല്ലാം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഈ മേഖലയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന വിവിധ ഗവണ്‍മെന്റ് യൂണിറ്റുകള്‍ തമ്മില്‍ ഏകോപനം ഉണ്ടാകുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. ഒരു സമഗ്രമായ സമീപനം ഉണ്ടാകുന്നത് നമ്മള്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന വേഗതയ്ക്ക് ആക്കം കൂട്ടും. ഇവിടെ നടക്കുന്ന പ്രദര്‍ശനം കാരണം ഞാന്‍ 5-7 മിനിറ്റ് വൈകി. സമയക്കുറവ് കാരണം പ്രദര്‍ശനം ശരിയായി കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ലെങ്കിലും ഞാന്‍ അവയിലേക്ക് കണ്ണു പായിച്ചു. ഈ വളപ്പില്‍ തന്നെയുള്ള 15-20 മിനിറ്റ് പ്രദര്‍ശനം സന്ദര്‍ശിക്കാന്‍ ഞാന്‍ നിങ്ങളോട് എല്ലാവരോടും അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കുന്നു. ഈ മേഖലയില്‍ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ പങ്ക് എന്താണ്? നമ്മള്‍ എങ്ങനെയാണ് ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിക്കുന്നത്? എല്ലാ പ്രദര്‍ശനങ്ങളും നോക്കിയാല്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് ഒരുപാട് പുതിയ കാര്യങ്ങള്‍ പഠിക്കാനാകും. ഇന്ന് നമ്മള്‍ ലോകത്തിലെ അഞ്ചാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയാണ്. നിങ്ങള്‍ക്കു സന്തോഷമായില്ലേ? ഒരിക്കലും സംഭവിക്കാതിരിക്കുന്നതിനെക്കാള്‍ നല്ലതാണു വൈകിയെങ്കിലും സംഭവിക്കുന്നത് എന്നല്ലേ! അങ്ങനെ  ചിലപ്പോള്‍ സംഭവിക്കാറുണ്ട്. ചുറ്റും വളരെയധികം നിഷേധാത്മകത ഉള്ളതിനാല്‍ ചിലപ്പോഴൊക്കെ നല്ലത് ശ്രദ്ധിക്കാന്‍ വളരെ സമയമെടുക്കും. രാജ്യം മാറുകയാണ്. പ്രാവുകളെ പറത്തുന്ന കാലമുണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ന് നമ്മള്‍ പുള്ളിപ്പുലികളെ വിടുന്നു. അത് പെട്ടെന്ന് സംഭവിക്കുന്നതല്ല. രാവിലെ പുള്ളിപ്പുലികളെ വിട്ടയക്കുന്നതും വൈകുന്നേരം ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക് പോളിസി അവതരിപ്പിക്കുന്നതും തമ്മില്‍ ചില ബന്ധങ്ങളുണ്ട്. പുള്ളിപ്പുലിയുടെ വേഗതയില്‍ ചരക്ക് ഒരിടത്ത് നിന്ന് മറ്റൊരിടത്തേക്ക് നീങ്ങണം. അതേ വേഗതയില്‍ തന്നെ മുന്നോട്ട് പോകാനാണ് രാജ്യം ആഗ്രഹിക്കുന്നത്.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
മേക്ക് ഇന്‍ ഇന്ത്യ, ആത്മനിര്‍ഭര്‍ ഭാരത് എന്നിവയുടെ പ്രതിധ്വനി ഇന്ത്യയില്‍ മാത്രമല്ല വിദേശത്തും അലയടിക്കുകയാണ്. ഇന്ന് ഇന്ത്യ വലിയ കയറ്റുമതി ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ വെക്കുകയാണ്. മുന്‍കാല പ്രകടനം കണക്കിലെടുത്ത് ഇത്രയും വലിയ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ നിശ്ചയിക്കാന്‍ തുടക്കത്തില്‍ ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. പക്ഷേ ഒരിക്കല്‍ തീരുമാനിച്ചാല്‍ പിന്നെ രാജ്യവും അത് ചെയ്യും. ഇന്ന് രാജ്യം ആ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ കൈവക്കുകയാണ്. ഉല്‍പ്പാദനമേഖലയിലെ രാജ്യത്തിന്റെ സാധ്യതകള്‍ അത്തരത്തിലുള്ളതാണ് എന്നതിനാലാണ് ഇന്ത്യ ഒരു ഉല്‍പ്പാദന കേന്ദ്രമായി ഉയര്‍ന്നുവരുന്നത്. ഇന്ന് ലോകം ഈ യാഥാര്‍ത്ഥ്യം പോലും അംഗീകരിക്കുന്നു. ഈ യാഥാര്‍ത്ഥ്യം ലോകം അംഗീകരിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് പി.എല്‍.ഐ. പദ്ധതി പഠിക്കുന്നവര്‍ക്ക് മനസ്സിലാകും. ഇത്തരമൊരു സാഹചര്യത്തില്‍ ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് നയം എല്ലാ മേഖലയ്ക്കും ഒരുപാട് പുതിയ ഊര്‍ജ്ജം കൊണ്ടുവന്നു. രാജ്യത്തെ എല്ലാ പങ്കാളികള്‍ക്കും, വ്യാപാരികള്‍ക്കും, വ്യവസായികള്‍ക്കും, കയറ്റുമതിക്കാര്‍ക്കും, കര്‍ഷകര്‍ക്കും ഈ സുപ്രധാന സംരംഭത്തിന് അഭിനന്ദനങ്ങള്‍ അറിയിക്കാനും ആശംസകള്‍ അറിയിക്കാനും ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
നിരവധി നയരൂപീകരണ പ്രവര്‍ത്തകരും വ്യവസായ പ്രമുഖരും ഈ പരിപാടിയില്‍ പങ്കെടുക്കുന്നുണ്ട്. അവര്‍ ജീവിതത്തില്‍ ബുദ്ധിമുട്ടുകള്‍ നേരിട്ടുകൊണ്ട് വഴികള്‍ കണ്ടെത്തി. ചിലപ്പോള്‍ അവര്‍ കുറുക്കുവഴികള്‍ അവലംബിച്ചേക്കാം. നാളെ ആളുകള്‍ എന്ത് എഴുതുമെന്ന് ഞാന്‍ ഇന്ന് നിങ്ങളോട് പറയുന്നു. നയം തന്നെ അന്തിമഫലമല്ല. സത്യത്തില്‍ അതൊരു തുടക്കമാണ്. നയവും പ്രകടനവും പുരോഗതിയായി മാറുന്നു. അതായത്, പ്രകടനത്തിന്റെ അളവുകോലുകള്‍, പ്രകടനത്തിനുള്ള രൂപരേഖ, പ്രകടനത്തിനുള്ള സമയക്രമം എന്നിവ ഒരു നയവുമായി കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്താല്‍ നയവും പ്രകടനവും പുരോഗതിയായി മാറുന്നു. അതിനാല്‍, നയം അന്തിമമാകുന്നതോടെ ഗവണ്‍മെന്റിന്റെയും ഈ മേഖലയില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരിക്കുന്ന എല്ലാ പ്രമുഖരുടെയും പ്രവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം പലമടങ്ങ് വര്‍ദ്ധിക്കുന്നു. ഒരു നയവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വിരുദ്ധമായ കാഴ്ചപ്പാടുകള്‍ ഉണ്ടാകാം. ചിലര്‍ക്ക് ഒരു നയം നല്ലതായിരിക്കാം, മറ്റുചിലര്‍ക്ക് അങ്ങനെയല്ലായിരിക്കാം. എന്നാല്‍ നയം ഒരു ചാലകശക്തി പോലെയാണ്, ഒരു വഴികാട്ടിയാണ്. അതുകൊണ്ട് ഈ നയത്തെ കേവലം ഒരു ഗവണ്‍മെന്റ് രേഖയായി കാണരുത്. പുള്ളിപ്പുലിയുടെ വേഗത പോലെ കിഴക്ക് നിന്ന് പടിഞ്ഞാറോട്ട് ചരക്ക് കൊണ്ടുപോകേണ്ട വേഗത നമുക്ക് നേടിയെടുക്കണം. ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യ അതിന്റെ നയങ്ങള്‍ രൂപീകരിക്കുന്നതിനും നടപ്പിലാക്കുന്നതിനും മുമ്പ് ഒരു പശ്ചാത്തലമൊരുക്കിയിരുന്നു. എങ്കില്‍ മാത്രമേ ആ നയം വിജയകരമായി നടപ്പിലാക്കപ്പെടുകയും പുരോഗതിക്കുള്ള സാധ്യതകള്‍ ഉണ്ടാവുകയും ചെയ്യുകയുള്ളൂ. ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്സ് നയവും പെട്ടെന്നുള്ളതല്ല. എട്ടു വര്‍ഷത്തെ കഠിനാധ്വാനത്തിന്റെ പരിസമാപ്തിയാണിത്. നിരവധി നയങ്ങള്‍ മാറ്റുകയും പ്രധാനപ്പെട്ട തീരുമാനങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. വ്യക്തിപരമായി പറയുകയാണെങ്കില്‍, 2001 മുതല്‍ 2022 വരെയുള്ള 22 വര്‍ഷത്തെ ഭരണാനുഭവം ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നുവെന്ന് എനിക്ക് പറയാന്‍ കഴിയും. ലോജിസ്റ്റിക് കണക്റ്റിവിറ്റി മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനും വ്യവസ്ഥാപിതമായ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനം ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുമായി നാം സാഗര്‍ മാല, ഭാരത് മാല തുടങ്ങിയ പദ്ധതികള്‍ ആരംഭിച്ചു. സമര്‍പ്പിത ചരക്ക് ഇടനാഴികളുടെ പ്രവര്‍ത്തനം വേഗത്തിലാക്കാന്‍ നാം ശ്രമിച്ചു. ഇന്ന് ഇന്ത്യന്‍ തുറമുഖങ്ങളുടെ മൊത്തം ശേഷി ഗണ്യമായി വര്‍ദ്ധിച്ചു. കണ്ടെയ്നര്‍ കപ്പലുകളുടെ ശരാശരി ടേണ്‍ എറൗണ്ട് സമയം 44 മണിക്കൂറില്‍ നിന്ന് 26 മണിക്കൂറായി കുറഞ്ഞു.
പരിസ്ഥിതി സൗഹൃദപരവും ചെലവ് കുറഞ്ഞതുമായ ഗതാഗതം സാധ്യമാവുന്ന തരത്തില്‍ നിരവധി പുതിയ ജലപാതകളും രാജ്യത്ത് നിര്‍മ്മിക്കപ്പെടുന്നു. കയറ്റുമതിയെ സഹായിക്കുന്നതിനായി നാല്‍പതോളം എയര്‍ കാര്‍ഗോ ടെര്‍മിനലുകളും രാജ്യത്ത് നിര്‍മ്മിച്ചിട്ടുണ്ട്. 30 വിമാനത്താവളങ്ങളില്‍ കോള്‍ഡ് സ്റ്റോറേജ് സൗകര്യം ഒരുക്കിയിട്ടുണ്ട്. രാജ്യത്തുടനീളം 35 മള്‍ട്ടി മോഡല്‍ ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് ഹബ്ബുകളും സ്ഥാപിക്കുന്നുണ്ട്. കൊറോണ പ്രതിസന്ധിയുടെ കാലത്ത് രാജ്യം കിസാന്‍ റെയിലും കൃഷി ഉഡാനും ഉപയോഗിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയത് നിങ്ങള്‍ എല്ലാവരും കണ്ടു. രാജ്യത്തിന്റെ വിദൂര പ്രദേശങ്ങളില്‍ നിന്ന് പ്രധാന വിപണികളിലേക്ക് കാര്‍ഷിക ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ എത്തിക്കുന്നതിന് അവ വളരെയധികം സഹായകമാണ്.  കൃഷി ഉഡാന്‍ വഴി കര്‍ഷകരുടെ ഉല്‍പന്നങ്ങള്‍ വിദേശരാജ്യങ്ങളിലേക്ക് എത്തിക്കുന്നു. ഇന്ന് രാജ്യത്തെ അറുപതോളം വിമാനത്താവളങ്ങളില്‍ കൃഷി ഉഡാന്‍ സൗകര്യം ലഭ്യമാണ്. ഈ കാര്യങ്ങളൊക്കെ അറിഞ്ഞിട്ടു പോലുമില്ലാത്ത നമ്മുടെ ചില പത്രപ്രവര്‍ത്തക സുഹൃത്തുക്കള്‍ എന്റെ പ്രസംഗം കേട്ട് എന്നെ വിളിക്കുമെന്ന് ഉറപ്പാണ്. ഇത്രയധികം സംഭവിച്ചു എന്നറിയുമ്പോള്‍ അദ്ഭുതപ്പെടുന്നവര്‍ നിങ്ങളില്‍ പലരും ഉണ്ടായിരിക്കണം. നമ്മള്‍ കാര്യമാക്കാത്തത് കൊണ്ടാണിത്. അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസന പദ്ധതികളില്‍ ലക്ഷക്കണക്കിന് കോടി രൂപ നിക്ഷേപിക്കുന്നതിന് പുറമെ സാങ്കേതിക വിദ്യയുടെ സഹായത്തോടെ ലോജിസ്റ്റിക് മേഖലയെ ശക്തിപ്പെടുത്താനും ഗവണ്‍മെന്റ് ശ്രമിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇ-സഞ്ചിറ്റ് വഴിയുള്ള കടലാസ് രഹിത എക്സിം വ്യാപാര പ്രക്രിയയോ കസ്റ്റംസിലെ മുഖമില്ലാത്ത വിലയിരുത്തലോ ഇ-വേ ബില്ലുകളും ഫാസ്റ്റാഗും നല്‍കുന്നതോ ആകട്ടെ, ഈ സൗകര്യങ്ങളെല്ലാം ലോജിസ്റ്റിക്സ് മേഖലയുടെ കാര്യക്ഷമത വളരെയധികം വര്‍ദ്ധിപ്പിച്ചു.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ലോജിസ്റ്റിക്സ് മേഖല നേരിട്ടിരുന്ന മറ്റൊരു പ്രധാന വെല്ലുവിളിയും കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് വര്‍ഷങ്ങളായി നമ്മുടെ ഗവണ്‍മെന്റ് ഇല്ലാതാക്കി. നേരത്തെ, വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ ഒന്നിലധികം നികുതികള്‍ കാരണം ലോജിസ്റ്റിക്‌സിന്റെ വേഗതയ്ക്ക് തടസ്സങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. എന്നാല്‍ ജിഎസ്ടി ഈ പ്രശ്‌നം പരിഹരിച്ചു. തല്‍ഫലമായി, അനാവശ്യ കടലാസ് ജോലി കുറഞ്ഞു, ഇത് ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് പ്രക്രിയ ലളിതമാക്കി. പിഎല്‍ഐ പദ്ധതിയുമായി ബന്ധിപ്പിച്ച് കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് മാസങ്ങളായി ഗവണ്‍മെന്റ് ഡ്രോണ്‍ നയം മാറ്റിയ രീതിയില്‍, ഇന്ന് ഡ്രോണുകളും വിവിധ സാധനങ്ങള്‍ എത്തിക്കാന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. യുവതലമുറ തീര്‍ച്ചയായും ഈ മേഖലയിലേക്കു കടന്നുവരുന്നതു നിങ്ങള്‍ക്കു കാണാന്‍ കഴിയും. ഡ്രോണ്‍ ഗതാഗതം ഒരു പ്രധാന മേഖലയാകാന്‍ പോകുന്നു. ഹിമാലയന്‍ നിരകളിലെ വിദൂരവും ചെറുതുമായ ഗ്രാമങ്ങളിലെ കാര്‍ഷിക ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ ഡ്രോണുകള്‍ വഴി എങ്ങനെ കൊണ്ടുപോകാമെന്ന് കാണാന്‍ ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. വലിയ നഗരങ്ങളിലെ കരകളാല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ട പ്രദേശങ്ങളിലേക്ക് പുതിയ മത്സ്യം എങ്ങനെ കൊണ്ടുപോകാം? ഇതെല്ലാം ഉടന്‍ യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാകാന്‍ പോകുന്നു. ഈ ആശയം ആര്‍ക്കെങ്കിലും പ്രയോജനപ്പെടുകയാണെങ്കില്‍ എനിക്ക് റോയല്‍റ്റി ആവശ്യമില്ല.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ഈ കാര്യങ്ങളെല്ലാം ഞാന്‍ ആവര്‍ത്തിക്കുന്നു, കാരണം ഗതാഗത സൗകര്യം കുറഞ്ഞ ഭൂപ്രദേശങ്ങളിലും പര്‍വതപ്രദേശങ്ങളിലും മരുന്നുകളും വാക്‌സിനുകളും കൊണ്ടുപോകുന്നതിന് ഡ്രോണുകള്‍ നമ്മെ വളരെയധികം സഹായിച്ചിട്ടുണ്ട്. നമ്മള്‍ അത് ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഞാന്‍ പറഞ്ഞതുപോലെ, ഗതാഗത മേഖലയില്‍ ഡ്രോണുകളുടെ പരമാവധി ഉപയോഗം കാരണം ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് മേഖല വളരെയധികം നേട്ടമുണ്ടാക്കാന്‍ പോകുന്നു. അതുകൊണ്ട് തന്നെ വളരെ പുരോഗമനപരമായ ഒരു നയമാണ് ഞങ്ങള്‍ നിങ്ങളുടെ മുന്നില്‍ വെച്ചിരിക്കുന്നത്.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
രാജ്യത്ത് ശക്തമായ ലോജിസ്റ്റിക് അടിത്തറ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനുള്ള പരിഷ്‌കാരങ്ങളുടെ ഒരു പരമ്പരയ്ക്ക് ശേഷമാണ് നാം ഈ ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക് നയം കൊണ്ടുവന്നത്. ഈ നയം ഇപ്പോള്‍ ടേക്ക് ഓഫ് സ്റ്റേജിലാണ്. നിരവധി പുതിയ മുന്നേറ്റങ്ങള്‍ സാധ്യമാക്കുകയും നിരവധി സംവിധാനങ്ങള്‍ വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഇനി ടേക്ക് ഓഫിനായി എല്ലാവരും ഒന്നിക്കണം. ലോജിസ്റ്റിക്സ് മേഖലയിലെ കുതിച്ചുചാട്ടം എനിക്ക് ഊഹിക്കാന്‍ കഴിയും. ഈ മാറ്റം അഭൂതപൂര്‍വമായ ഫലങ്ങളാണ് കൊണ്ടുവരാന്‍ പോകുന്നത്. ഒരു വര്‍ഷത്തിനുശേഷം നിങ്ങള്‍ അത് വിലയിരുത്തുകയാണെങ്കില്‍, നിങ്ങള്‍ സങ്കല്‍പ്പിക്കുക പോലും ചെയ്യാത്ത വിജയം നിങ്ങള്‍ തന്നെ അംഗീകരിക്കും. 13-14 ശതമാനം ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് ചെലവ് എത്രയും വേഗം ഒറ്റ അക്കത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാന്‍ നാമെല്ലാവരും ലക്ഷ്യമിടുന്നു. നമ്മള്‍ ആഗോളതലത്തില്‍ മത്സരക്ഷമതയുള്ളവര്‍ ആയിരിക്കണമെങ്കില്‍ താഴ്ന്ന നിരക്കായിരിക്കണം.  മറ്റുള്ളവയില്‍ ചിലവ് കുറയ്ക്കാന്‍ നമുക്ക് ബുദ്ധിമുട്ട് തോന്നിയേക്കാം, എന്നാല്‍ ഇത് കുറയ്ക്കാന്‍ പറ്റുന്ന ഒന്നാണ്. നമ്മുടെ പരിശ്രമത്തിലൂടെയും കാര്യക്ഷമതയിലൂടെയും ചില നിയമങ്ങള്‍ പാലിക്കുന്നതിലൂടെയും ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് ചെലവ് നിലവിലുള്ള 13-14 ശതമാനത്തില്‍ നിന്ന് ഒറ്റ അക്കത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാന്‍ കഴിയും.

സുഹൃത്തുക്കളെ,

ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്സ് നയത്തിലൂടെ രണ്ട് പ്രധാന വെല്ലുവിളികള്‍ കൂടി പരിഹരിക്കപ്പെട്ടു. ഒരു ഉല്‍പാദകന്‍ തന്റെ ബിസിനസ്സിനായി വിവിധ ജില്ലകളില്‍ വ്യത്യസ്ത ലൈസന്‍സുകള്‍ക്കായി അപേക്ഷിക്കണം. നമ്മുടെ കയറ്റുമതിക്കാരും ഒരു നീണ്ട പ്രക്രിയയിലൂടെ കടന്നുപോകേണ്ടതുണ്ട്. കയറ്റുമതിക്കാര്‍ തങ്ങളുടെ ചരക്കുകള്‍ ട്രാക്ക് ചെയ്യുന്നതിനും കണ്ടെത്തുന്നതിനും ഷിപ്പിംഗ് ബില്‍ നമ്പറുകള്‍, റെയില്‍വേ ചരക്ക് നമ്പറുകള്‍, ഇ-വേ ബില്‍ നമ്പറുകള്‍ മുതലായവ സമാഹരിക്കേണ്ടതുണ്ട്. എങ്കില്‍ മാത്രമേ രാജ്യത്തെ സേവിക്കാന്‍ കഴിയൂ. നിങ്ങള്‍ എല്ലാവരും വളരെ നല്ലവരാണ്. നിങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ പരാതിപ്പെടില്ല. എന്നാല്‍ നിങ്ങളുടെ വേദന ഞാന്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നു, അതിനാല്‍ ഞാന്‍ അത് മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ ശ്രമിക്കുന്നു. ഇന്ന് സമാരംഭിച്ച യൂണിഫൈഡ് ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് ഇന്റര്‍ഫേസ് പ്ലാറ്റ്‌ഫോം അതായത് യുലിപ്, ഈ നീണ്ട പ്രക്രിയയില്‍ നിന്ന് കയറ്റുമതിക്കാരെ രക്ഷിക്കും. അതിന്റെ ഒരു ഡെമോ പ്രദര്‍ശനത്തിലുണ്ട്. നിങ്ങള്‍ക്ക് എങ്ങനെ വേഗത്തില്‍ തീരുമാനങ്ങള്‍ കൈക്കൊള്ളാമെന്നും എങ്ങനെ ബിസിനസ്സ് മെച്ചപ്പെടുത്താമെന്നും നിങ്ങള്‍ മനസ്സിലാക്കും. ഗതാഗത മേഖലയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ ഡിജിറ്റല്‍ സേവനങ്ങളും ഒരൊറ്റ പ്ലാറ്റ്ഫോമില്‍ യുലിപ് കൊണ്ടുവരും. ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക് നയത്തിന് കീഴില്‍ ഈസ് ഓഫ് ലോജിസ്റ്റിക് സേവനങ്ങള്‍, ഇലോഗ്‌സ് എന്ന പേരില്‍ ഒരു ഡിജിറ്റല്‍ പ്ലാറ്റ്ഫോം ഇന്ന് സമാരംഭിച്ചു. ഈ പോര്‍ട്ടലിലൂടെ, വ്യവസായ അസോസിയേഷനുകള്‍ക്ക് അവരുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളിലും പ്രകടനത്തിലും പ്രശ്നമുണ്ടാക്കുന്ന ഗവണ്‍മെന്റ് ഏജന്‍സിയുമായി അത്തരത്തിലുള്ള ഏത് കാര്യവും സംബന്ധിച്ചു നേരിട്ട് ആശയവിനിമയം നടത്താന്‍ കഴിയും. ചുരുക്കിപ്പറഞ്ഞാല്‍, വളരെ സുതാര്യമായ രീതിയിലും തടസ്സങ്ങളില്ലാതെയും നിങ്ങള്‍ക്ക് ഗവണ്‍മെന്റില്‍ എത്താന്‍ കഴിയുന്ന ഒരു സംവിധാനം ഉണ്ടാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഇത്തരം കേസുകള്‍ വേഗത്തില്‍ പരിഹരിക്കുന്നതിന് സമഗ്രമായ ഒരു സംവിധാനം വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
പ്രധാനമന്ത്രി ഗതിശക്തി ദേശീയ മാസ്റ്റര്‍ പ്ലാനിന് ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് നയം പരമാവധി പിന്തുണ നല്‍കാന്‍ പോകുന്നു. ഇന്ന് നമ്മുടെ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളും രാജ്യത്തെ കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളും പ്രധാനമന്ത്രി ഗതിശക്തി ദേശീയ മാസ്റ്റര്‍ പ്ലാനില്‍ ചേരുകയും മിക്കവാറും എല്ലാ വകുപ്പുകളും ഒരുമിച്ച് പ്രവര്‍ത്തിക്കാന്‍ തുടങ്ങുകയും ചെയ്തതില്‍ എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്. കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന ഗവണ്‍മെന്റുകളുടെ വിവിധ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ പദ്ധതികളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിവരങ്ങളുടെ ഒരു വലിയ വിവരശേഖരം തയ്യാറാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഇന്ന് 1500 ലെയറുകളിലായി കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന ഗവണ്‍മെന്റുകളില്‍ നിന്നുള്ള വിവരങ്ങള്‍ പിഎം ഗതിശക്തി പോര്‍ട്ടലില്‍ അപ്ലോഡ് ചെയ്തു എന്നറിയുമ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ ആശ്ചര്യപ്പെടും. പദ്ധതികള്‍, വനഭൂമി, പ്രതിരോധ ഭൂമി തുടങ്ങിയ എല്ലാ വിവരങ്ങളും ഇപ്പോള്‍ ഒരിടത്ത് ലഭ്യമാണ്. ഇത് അടിസ്ഥാനസൗകര്യ പദ്ധതികളുടെ ആസൂത്രണം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും അനുമതികള്‍ ത്വരിതപ്പെടുത്തുകയും പിന്നീട് ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെട്ട പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ പരിഹരിക്കുകയും ചെയ്തു. പിഎം ഗതിശക്തി പദ്ധതി കാരണം നേരത്തെയുണ്ടായിരുന്ന അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വിടവുകള്‍ അതിവേഗം നികത്തപ്പെടുകയാണ്. കൃത്യമായ ആസൂത്രണമില്ലാതെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസന പദ്ധതികള്‍ പ്രഖ്യാപിക്കുന്ന പ്രവണത മുന്‍കാലങ്ങളില്‍ നിലനിന്നിരുന്നതെങ്ങനെയെന്ന് ഞാന്‍ ഓര്‍ക്കുന്നു. അവ പതിറ്റാണ്ടുകളായി വൈകിയിരുന്നു. രാജ്യത്തെ ലോജിസ്റ്റിക് മേഖലയ്ക്ക് ഇതുമൂലം വന്‍ നഷ്ടമാണ് ഉണ്ടായിരിക്കുന്നത്. ഞാന്‍ പറയുന്ന ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് പോളിസിക്കു മാനുഷിക മുഖമുണ്ട്. നമ്മള്‍ ഈ സംവിധാനങ്ങള്‍ ശരിയായി പ്രവര്‍ത്തിപ്പിച്ചാല്‍, ഒരു ട്രക്ക് ഡ്രൈവര്‍ക്കും രാത്രിയില്‍ പുറത്ത് ഉറങ്ങേണ്ടിവരില്ല. ഡ്യൂട്ടി കഴിഞ്ഞു രാത്രി വീട്ടില്‍ വന്ന് ഉറങ്ങാനും കഴിയും. ഈ ക്രമീകരണങ്ങളെല്ലാം എളുപ്പത്തില്‍ ആസൂത്രണം ചെയ്യാന്‍ കഴിയും. അത് എത്ര മഹത്തായ സേവനമായിരിക്കും! ഞാന്‍ പറയാന്‍ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് ഈ നയത്തിന് രാജ്യത്തിന്റെ മുഴുവന്‍ ചിന്താഗതിയെയും മാറ്റാന്‍ കഴിയും എന്നതാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ഗതിശക്തിയും ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്സ് നയവും ഒരുമിച്ചാണ് ഇപ്പോള്‍ രാജ്യത്തെ ഒരു പുതിയ തൊഴില്‍ സംസ്‌കാരത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നത്. നാം അടുത്തിടെ ഗതി ശക്തി സര്‍വ്വകലാശാലയ്ക്ക് അംഗീകാരം നല്‍കി, അതായത് മാനവ വിഭവശേഷി വികസനത്തിനായുള്ള പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും നാം ചെയ്തു. നയം ഇന്ന് പുറത്തിറക്കും. ഗതി ശക്തി സര്‍വ്വകലാശാലയില്‍ നിന്ന് പുറത്തുവരുന്ന പ്രതിഭകളും ഇതിന് വളരെയധികം സഹായിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ഈ ശ്രമങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍, ഇന്ന് ഇന്ത്യയോടുള്ള ലോകത്തിന്റെ മനോഭാവം മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണെന്ന് നാം മനസ്സിലാക്കേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്. ഇന്ന് ലോകം ഇന്ത്യയെ വിലയിരുത്തുന്നത് വളരെ പോസിറ്റീവായാണ്. നമ്മുടെ രാജ്യത്ത് അതിന് കുറച്ച് സമയമെടുക്കുമെങ്കിലും. അത് ഇന്ത്യക്ക് പുറത്ത് നടക്കുന്നുണ്ട്. ലോകത്തിന് ഇന്ത്യയില്‍ നിന്ന് ഒരുപാട് പ്രതീക്ഷകളുണ്ട്, വിദേശത്ത് ബന്ധുക്കളുള്ള നിങ്ങളില്‍ പലരും അവരുടെ സന്ദര്‍ശന വേളയില്‍ നിങ്ങളോട് പറയുന്നുണ്ടാവും. ഇന്ത്യ ഇന്ന് ഒരു 'ജനാധിപത്യ സൂപ്പര്‍ പവര്‍' ആയി ഉയര്‍ന്നുവരുകയാണെന്ന് ലോകത്തെ പ്രമുഖ വിദഗ്ധര്‍ പറയുന്നു. വിദഗ്ധരും ജനാധിപത്യ മഹാശക്തികളും ഇന്ത്യയുടെ 'അസാധാരണ കഴിവുകളുടെ ആവാസവ്യവസ്ഥ'യില്‍ ആഴത്തില്‍ മതിപ്പു രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ നിശ്ചയദാര്‍ഢ്യത്തെയും പുരോഗതിയെയും വിദഗ്ധര്‍ പ്രശംസിക്കുന്നു. ഇത് കേവലം യാദൃച്ഛികമല്ല. ആഗോള പ്രതിസന്ധിയുടെ നടുവില്‍ ഇന്ത്യയും ഇന്ത്യന്‍ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയും കാണിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള പ്രതിരോധം ലോകത്തിന് പുതിയ ആത്മവിശ്വാസം നല്‍കി. കഴിഞ്ഞ ഏതാനും വര്‍ഷങ്ങളായി ഇന്ത്യ നടപ്പാക്കിയ പരിഷ്‌കാരങ്ങളും നടപ്പാക്കിയ നയങ്ങളും ശരിക്കും അഭൂതപൂര്‍വമാണ്. അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഇന്ത്യയിലുള്ള ലോകത്തിന്റെ വിശ്വാസം വര്‍ധിക്കുകയും തുടര്‍ച്ചയായി വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. ലോകത്തിന്റെ ഈ വിശ്വാസം പൂര്‍ണമായും നിലനിര്‍ത്താന്‍ നമുക്കാവണം. ഇത് നമ്മുടെ ഉത്തരവാദിത്തമാണ്, അത്തരമൊരു അവസരം നഷ്ടപ്പെടുത്തുന്നത് നമുക്കു പ്രയോജനകരമല്ല. ഇന്ന് പുറത്തിറക്കിയ ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് നയം രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ മേഖലകളിലും ഒരു പുതിയ ചലനം കൊണ്ടുവരാന്‍ സഹായിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
നമ്മുടെ രാജ്യം വികസിത രാജ്യമാകണമെന്ന് ആഗ്രഹിക്കാത്തവരായി ആരും തന്നെ നിങ്ങളുടെ ഇടയില്‍ ഉണ്ടാകില്ല. വികസിതമാകാന്‍ ദൃഢനിശ്ചയമുള്ളവരും ഇന്ത്യയില്‍ ഉണ്ടാകില്ല. നമ്മള്‍ അത് മറ്റുള്ളവര്‍ക്ക് വിട്ടുകൊടുക്കുമ്പോഴാണ് പ്രശ്‌നം. നമ്മള്‍ മാറണം, നമ്മള്‍ ഒരുമിച്ച് ചെയ്യണം. വികസിത രാജ്യമെന്ന ദൃഢനിശ്ചയത്തോടെ ഇന്ത്യക്ക് ഇപ്പോള്‍ വികസിത രാജ്യങ്ങളുമായി ശക്തമായി മത്സരിക്കേണ്ടതുണ്ട്. നമ്മള്‍ ശക്തരാകുമ്പോള്‍, നമ്മുടെ മത്സരം കടുത്തതായിരിക്കുമെന്ന് മനസ്സിലാക്കണം. നാം ഇതിനെ സ്വാഗതം ചെയ്യണം, മടിക്കേണ്ടതില്ല. വരൂ, ഞങ്ങള്‍ തയ്യാറാണ് എന്നതായിരിക്കണം നമ്മുടെ മനോഭാവം. അതിനാല്‍, നമ്മളുടെ ഓരോ ഉല്‍പ്പന്നവും ഓരോ സംരംഭവും നമ്മളുടെ ഓരോ പ്രക്രിയയും വളരെ മത്സരാധിഷ്ഠിതമായിരിക്കണം എന്ന് എനിക്ക് തോന്നുന്നു. സേവന മേഖലയോ, ഉല്‍പാദനമോ, വാഹനമോ, ഇലക്ട്രോണിക്സോ ആകട്ടെ, എല്ലാ മേഖലയിലും നമുക്ക് വലിയ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ നിശ്ചയിക്കുകയും അവ യാഥാര്‍ഥ്യമാക്കുകയും വേണം. ഇന്ന്, ഇന്ത്യയില്‍ നിര്‍മ്മിച്ച ഉല്‍പ്പന്നങ്ങളോടുള്ള ലോകത്തിന്റെ ആകര്‍ഷണം നമ്മുടെ മുതുകില്‍ തട്ടുന്നതില്‍ ഒതുങ്ങരുത്. സുഹൃത്തുക്കളേ, ലോകവിപണി പിടിച്ചെടുക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് നാം ചിന്തിക്കണം. ലോകത്തിലെ എല്ലാവരും ഇന്ത്യയുടെ കാര്‍ഷിക ഉല്‍പ്പന്നങ്ങളോ മൊബൈല്‍ ഫോണുകളോ ബ്രഹ്മോസ് മിസൈലുകളോ ശ്രദ്ധിക്കുന്നു. കൊറോണ കാലത്ത് ഇന്ത്യയില്‍ നിര്‍മ്മിച്ച വാക്‌സിനുകളും മരുന്നുകളും ലോകത്തെ ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകളുടെ ജീവന്‍ രക്ഷിക്കാന്‍ സഹായിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഞാന്‍ ഇന്ന് രാവിലെയാണ് ഉസ്‌ബെക്കിസ്ഥാനില്‍ നിന്ന് മടങ്ങിയത്. ഇന്നലെ രാത്രി ഞാന്‍ ഉസ്‌ബെക്കിസ്ഥാന്‍ പ്രസിഡന്റുമായി സംസാരിക്കുകയായിരുന്നു. നേരം വൈകിയിരുന്നെങ്കിലും അപ്പോഴും അദ്ദേഹം വളരെ ആവേശത്തോടെ യോഗയെക്കുറിച്ച് എന്നോട് പറഞ്ഞുകൊണ്ടിരുന്നു. നേരത്തെ ഉസ്‌ബെക്കിസ്ഥാനില്‍ യോഗയോട് ഒരുതരം വിദ്വേഷം ഉണ്ടായിരുന്നുവെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. എന്നാല്‍ സ്ഥിതിഗതികള്‍ വളരെയധികം മാറിയെന്നും യോഗ തന്റെ രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ മുക്കിലും മൂലയിലും പ്രചാരത്തിലായതിനാല്‍ അവര്‍ക്ക് ഇന്ത്യയില്‍ നിന്നുള്ള പരിശീലകരെ ആവശ്യമാണെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഞാന്‍ പറയാന്‍ ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്, ഇന്ത്യയോടുള്ള ലോകത്തിന്റെ ചിന്ത വളരെ വേഗത്തില്‍ മാറുകയാണ് എന്നാണു സുഹൃത്തുക്കളെ. ഇന്ത്യയില്‍ നിര്‍മ്മിക്കുന്ന ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ക്ക് ലോക വിപണിയില്‍ ആധിപത്യം ലഭിക്കുന്നതിന്, രാജ്യത്ത് ശക്തമായ പിന്തുണ ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്. പിന്തുണയ്ക്കാനുള്ള സംവിധാനത്തെ നവീകരിക്കുന്നതില്‍ ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്സ് നയം വളരെയധികം സഹായിക്കും.

ഇനി, സുഹൃത്തുക്കളെ,

രാജ്യത്തിന്റെ കയറ്റുമതി വര്‍ധിക്കുമ്പോള്‍, രാജ്യത്ത് ലോജിസ്റ്റിക്സുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്നങ്ങള്‍ കുറയുമെന്ന് നിങ്ങള്‍ക്കറിയാവുന്നതുപോലെ, നമ്മുടെ ചെറുകിട വ്യവസായങ്ങള്‍ക്കും അവയില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നവര്‍ക്കും ഏറ്റവും പ്രയോജനം ലഭിക്കും. ലോജിസ്റ്റിക് മേഖലയെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നത് സാധാരണക്കാരന്റെ ജീവിതം സുഗമമാക്കുക മാത്രമല്ല, തൊഴിലിനോടും തൊഴിലാളികളോടുമുള്ള ആദരവ് വര്‍ദ്ധിക്കുന്നതിനും സഹായകമാവും.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ഇപ്പോള്‍ ഇന്ത്യയുടെ ലോജിസ്റ്റിക് മേഖലയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ അവസാനിക്കും, പ്രതീക്ഷകള്‍ വര്‍ദ്ധിക്കും, ഈ മേഖല ഇപ്പോള്‍ രാജ്യത്തിന്റെ വിജയത്തെ പുതിയ ഉയരങ്ങളിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകും. അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനത്തിനും ബിസിനസ് വിപുലീകരണത്തിനും തൊഴിലവസരങ്ങള്‍ വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നതിനും ദേശീയ ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് നയത്തിന് ഏറെ പങ്കുണ്ട്. ഈ സാധ്യതകള്‍ നമ്മള്‍ ഒരുമിച്ച് തിരിച്ചറിയണം. ഈ ദൃഢനിശ്ചയത്തോടെ ഒരിക്കല്‍ കൂടി നിങ്ങള്‍ക്കെല്ലാവര്‍ക്കും ആശംസകള്‍ നേരുന്നു. ഒരു പുള്ളിപ്പുലിയുടെ വേഗതയില്‍ നിങ്ങള്‍ ചരക്ക് കൊണ്ടുപോകുമെന്ന് ഞാന്‍ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. നന്ദി.

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
Modi blends diplomacy with India’s cultural showcase

Media Coverage

Modi blends diplomacy with India’s cultural showcase
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text Of Prime Minister Narendra Modi addresses BJP Karyakartas at Party Headquarters
November 23, 2024
Today, Maharashtra has witnessed the triumph of development, good governance, and genuine social justice: PM Modi to BJP Karyakartas
The people of Maharashtra have given the BJP many more seats than the Congress and its allies combined, says PM Modi at BJP HQ
Maharashtra has broken all records. It is the biggest win for any party or pre-poll alliance in the last 50 years, says PM Modi
‘Ek Hain Toh Safe Hain’ has become the 'maha-mantra' of the country, says PM Modi while addressing the BJP Karyakartas at party HQ
Maharashtra has become sixth state in the country that has given mandate to BJP for third consecutive time: PM Modi

जो लोग महाराष्ट्र से परिचित होंगे, उन्हें पता होगा, तो वहां पर जब जय भवानी कहते हैं तो जय शिवाजी का बुलंद नारा लगता है।

जय भवानी...जय भवानी...जय भवानी...जय भवानी...

आज हम यहां पर एक और ऐतिहासिक महाविजय का उत्सव मनाने के लिए इकट्ठा हुए हैं। आज महाराष्ट्र में विकासवाद की जीत हुई है। महाराष्ट्र में सुशासन की जीत हुई है। महाराष्ट्र में सच्चे सामाजिक न्याय की विजय हुई है। और साथियों, आज महाराष्ट्र में झूठ, छल, फरेब बुरी तरह हारा है, विभाजनकारी ताकतें हारी हैं। आज नेगेटिव पॉलिटिक्स की हार हुई है। आज परिवारवाद की हार हुई है। आज महाराष्ट्र ने विकसित भारत के संकल्प को और मज़बूत किया है। मैं देशभर के भाजपा के, NDA के सभी कार्यकर्ताओं को बहुत-बहुत बधाई देता हूं, उन सबका अभिनंदन करता हूं। मैं श्री एकनाथ शिंदे जी, मेरे परम मित्र देवेंद्र फडणवीस जी, भाई अजित पवार जी, उन सबकी की भी भूरि-भूरि प्रशंसा करता हूं।

साथियों,

आज देश के अनेक राज्यों में उपचुनाव के भी नतीजे आए हैं। नड्डा जी ने विस्तार से बताया है, इसलिए मैं विस्तार में नहीं जा रहा हूं। लोकसभा की भी हमारी एक सीट और बढ़ गई है। यूपी, उत्तराखंड और राजस्थान ने भाजपा को जमकर समर्थन दिया है। असम के लोगों ने भाजपा पर फिर एक बार भरोसा जताया है। मध्य प्रदेश में भी हमें सफलता मिली है। बिहार में भी एनडीए का समर्थन बढ़ा है। ये दिखाता है कि देश अब सिर्फ और सिर्फ विकास चाहता है। मैं महाराष्ट्र के मतदाताओं का, हमारे युवाओं का, विशेषकर माताओं-बहनों का, किसान भाई-बहनों का, देश की जनता का आदरपूर्वक नमन करता हूं।

साथियों,

मैं झारखंड की जनता को भी नमन करता हूं। झारखंड के तेज विकास के लिए हम अब और ज्यादा मेहनत से काम करेंगे। और इसमें भाजपा का एक-एक कार्यकर्ता अपना हर प्रयास करेगा।

साथियों,

छत्रपति शिवाजी महाराजांच्या // महाराष्ट्राने // आज दाखवून दिले// तुष्टीकरणाचा सामना // कसा करायच। छत्रपति शिवाजी महाराज, शाहुजी महाराज, महात्मा फुले-सावित्रीबाई फुले, बाबासाहेब आंबेडकर, वीर सावरकर, बाला साहेब ठाकरे, ऐसे महान व्यक्तित्वों की धरती ने इस बार पुराने सारे रिकॉर्ड तोड़ दिए। और साथियों, बीते 50 साल में किसी भी पार्टी या किसी प्री-पोल अलायंस के लिए ये सबसे बड़ी जीत है। और एक महत्वपूर्ण बात मैं बताता हूं। ये लगातार तीसरी बार है, जब भाजपा के नेतृत्व में किसी गठबंधन को लगातार महाराष्ट्र ने आशीर्वाद दिए हैं, विजयी बनाया है। और ये लगातार तीसरी बार है, जब भाजपा महाराष्ट्र में सबसे बड़ी पार्टी बनकर उभरी है।

साथियों,

ये निश्चित रूप से ऐतिहासिक है। ये भाजपा के गवर्नंस मॉडल पर मुहर है। अकेले भाजपा को ही, कांग्रेस और उसके सभी सहयोगियों से कहीं अधिक सीटें महाराष्ट्र के लोगों ने दी हैं। ये दिखाता है कि जब सुशासन की बात आती है, तो देश सिर्फ और सिर्फ भाजपा पर और NDA पर ही भरोसा करता है। साथियों, एक और बात है जो आपको और खुश कर देगी। महाराष्ट्र देश का छठा राज्य है, जिसने भाजपा को लगातार 3 बार जनादेश दिया है। इससे पहले गोवा, गुजरात, छत्तीसगढ़, हरियाणा, और मध्य प्रदेश में हम लगातार तीन बार जीत चुके हैं। बिहार में भी NDA को 3 बार से ज्यादा बार लगातार जनादेश मिला है। और 60 साल के बाद आपने मुझे तीसरी बार मौका दिया, ये तो है ही। ये जनता का हमारे सुशासन के मॉडल पर विश्वास है औऱ इस विश्वास को बनाए रखने में हम कोई कोर कसर बाकी नहीं रखेंगे।

साथियों,

मैं आज महाराष्ट्र की जनता-जनार्दन का विशेष अभिनंदन करना चाहता हूं। लगातार तीसरी बार स्थिरता को चुनना ये महाराष्ट्र के लोगों की सूझबूझ को दिखाता है। हां, बीच में जैसा अभी नड्डा जी ने विस्तार से कहा था, कुछ लोगों ने धोखा करके अस्थिरता पैदा करने की कोशिश की, लेकिन महाराष्ट्र ने उनको नकार दिया है। और उस पाप की सजा मौका मिलते ही दे दी है। महाराष्ट्र इस देश के लिए एक तरह से बहुत महत्वपूर्ण ग्रोथ इंजन है, इसलिए महाराष्ट्र के लोगों ने जो जनादेश दिया है, वो विकसित भारत के लिए बहुत बड़ा आधार बनेगा, वो विकसित भारत के संकल्प की सिद्धि का आधार बनेगा।



साथियों,

हरियाणा के बाद महाराष्ट्र के चुनाव का भी सबसे बड़ा संदेश है- एकजुटता। एक हैं, तो सेफ हैं- ये आज देश का महामंत्र बन चुका है। कांग्रेस और उसके ecosystem ने सोचा था कि संविधान के नाम पर झूठ बोलकर, आरक्षण के नाम पर झूठ बोलकर, SC/ST/OBC को छोटे-छोटे समूहों में बांट देंगे। वो सोच रहे थे बिखर जाएंगे। कांग्रेस और उसके साथियों की इस साजिश को महाराष्ट्र ने सिरे से खारिज कर दिया है। महाराष्ट्र ने डंके की चोट पर कहा है- एक हैं, तो सेफ हैं। एक हैं तो सेफ हैं के भाव ने जाति, धर्म, भाषा और क्षेत्र के नाम पर लड़ाने वालों को सबक सिखाया है, सजा की है। आदिवासी भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, ओबीसी भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, मेरे दलित भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, समाज के हर वर्ग ने भाजपा-NDA को वोट दिया। ये कांग्रेस और इंडी-गठबंधन के उस पूरे इकोसिस्टम की सोच पर करारा प्रहार है, जो समाज को बांटने का एजेंडा चला रहे थे।

साथियों,

महाराष्ट्र ने NDA को इसलिए भी प्रचंड जनादेश दिया है, क्योंकि हम विकास और विरासत, दोनों को साथ लेकर चलते हैं। महाराष्ट्र की धरती पर इतनी विभूतियां जन्मी हैं। बीजेपी और मेरे लिए छत्रपति शिवाजी महाराज आराध्य पुरुष हैं। धर्मवीर छत्रपति संभाजी महाराज हमारी प्रेरणा हैं। हमने हमेशा बाबा साहब आंबेडकर, महात्मा फुले-सावित्री बाई फुले, इनके सामाजिक न्याय के विचार को माना है। यही हमारे आचार में है, यही हमारे व्यवहार में है।

साथियों,

लोगों ने मराठी भाषा के प्रति भी हमारा प्रेम देखा है। कांग्रेस को वर्षों तक मराठी भाषा की सेवा का मौका मिला, लेकिन इन लोगों ने इसके लिए कुछ नहीं किया। हमारी सरकार ने मराठी को Classical Language का दर्जा दिया। मातृ भाषा का सम्मान, संस्कृतियों का सम्मान और इतिहास का सम्मान हमारे संस्कार में है, हमारे स्वभाव में है। और मैं तो हमेशा कहता हूं, मातृभाषा का सम्मान मतलब अपनी मां का सम्मान। और इसीलिए मैंने विकसित भारत के निर्माण के लिए लालकिले की प्राचीर से पंच प्राणों की बात की। हमने इसमें विरासत पर गर्व को भी शामिल किया। जब भारत विकास भी और विरासत भी का संकल्प लेता है, तो पूरी दुनिया इसे देखती है। आज विश्व हमारी संस्कृति का सम्मान करता है, क्योंकि हम इसका सम्मान करते हैं। अब अगले पांच साल में महाराष्ट्र विकास भी विरासत भी के इसी मंत्र के साथ तेज गति से आगे बढ़ेगा।

साथियों,

इंडी वाले देश के बदले मिजाज को नहीं समझ पा रहे हैं। ये लोग सच्चाई को स्वीकार करना ही नहीं चाहते। ये लोग आज भी भारत के सामान्य वोटर के विवेक को कम करके आंकते हैं। देश का वोटर, देश का मतदाता अस्थिरता नहीं चाहता। देश का वोटर, नेशन फर्स्ट की भावना के साथ है। जो कुर्सी फर्स्ट का सपना देखते हैं, उन्हें देश का वोटर पसंद नहीं करता।

साथियों,

देश के हर राज्य का वोटर, दूसरे राज्यों की सरकारों का भी आकलन करता है। वो देखता है कि जो एक राज्य में बड़े-बड़े Promise करते हैं, उनकी Performance दूसरे राज्य में कैसी है। महाराष्ट्र की जनता ने भी देखा कि कर्नाटक, तेलंगाना और हिमाचल में कांग्रेस सरकारें कैसे जनता से विश्वासघात कर रही हैं। ये आपको पंजाब में भी देखने को मिलेगा। जो वादे महाराष्ट्र में किए गए, उनका हाल दूसरे राज्यों में क्या है? इसलिए कांग्रेस के पाखंड को जनता ने खारिज कर दिया है। कांग्रेस ने जनता को गुमराह करने के लिए दूसरे राज्यों के अपने मुख्यमंत्री तक मैदान में उतारे। तब भी इनकी चाल सफल नहीं हो पाई। इनके ना तो झूठे वादे चले और ना ही खतरनाक एजेंडा चला।

साथियों,

आज महाराष्ट्र के जनादेश का एक और संदेश है, पूरे देश में सिर्फ और सिर्फ एक ही संविधान चलेगा। वो संविधान है, बाबासाहेब आंबेडकर का संविधान, भारत का संविधान। जो भी सामने या पर्दे के पीछे, देश में दो संविधान की बात करेगा, उसको देश पूरी तरह से नकार देगा। कांग्रेस और उसके साथियों ने जम्मू-कश्मीर में फिर से आर्टिकल-370 की दीवार बनाने का प्रयास किया। वो संविधान का भी अपमान है। महाराष्ट्र ने उनको साफ-साफ बता दिया कि ये नहीं चलेगा। अब दुनिया की कोई भी ताकत, और मैं कांग्रेस वालों को कहता हूं, कान खोलकर सुन लो, उनके साथियों को भी कहता हूं, अब दुनिया की कोई भी ताकत 370 को वापस नहीं ला सकती।



साथियों,

महाराष्ट्र के इस चुनाव ने इंडी वालों का, ये अघाड़ी वालों का दोमुंहा चेहरा भी देश के सामने खोलकर रख दिया है। हम सब जानते हैं, बाला साहेब ठाकरे का इस देश के लिए, समाज के लिए बहुत बड़ा योगदान रहा है। कांग्रेस ने सत्ता के लालच में उनकी पार्टी के एक धड़े को साथ में तो ले लिया, तस्वीरें भी निकाल दी, लेकिन कांग्रेस, कांग्रेस का कोई नेता बाला साहेब ठाकरे की नीतियों की कभी प्रशंसा नहीं कर सकती। इसलिए मैंने अघाड़ी में कांग्रेस के साथी दलों को चुनौती दी थी, कि वो कांग्रेस से बाला साहेब की नीतियों की तारीफ में कुछ शब्द बुलवाकर दिखाएं। आज तक वो ये नहीं कर पाए हैं। मैंने दूसरी चुनौती वीर सावरकर जी को लेकर दी थी। कांग्रेस के नेतृत्व ने लगातार पूरे देश में वीर सावरकर का अपमान किया है, उन्हें गालियां दीं हैं। महाराष्ट्र में वोट पाने के लिए इन लोगों ने टेंपरेरी वीर सावरकर जी को जरा टेंपरेरी गाली देना उन्होंने बंद किया है। लेकिन वीर सावरकर के तप-त्याग के लिए इनके मुंह से एक बार भी सत्य नहीं निकला। यही इनका दोमुंहापन है। ये दिखाता है कि उनकी बातों में कोई दम नहीं है, उनका मकसद सिर्फ और सिर्फ वीर सावरकर को बदनाम करना है।

साथियों,

भारत की राजनीति में अब कांग्रेस पार्टी, परजीवी बनकर रह गई है। कांग्रेस पार्टी के लिए अब अपने दम पर सरकार बनाना लगातार मुश्किल हो रहा है। हाल ही के चुनावों में जैसे आंध्र प्रदेश, अरुणाचल प्रदेश, सिक्किम, हरियाणा और आज महाराष्ट्र में उनका सूपड़ा साफ हो गया। कांग्रेस की घिसी-पिटी, विभाजनकारी राजनीति फेल हो रही है, लेकिन फिर भी कांग्रेस का अहंकार देखिए, उसका अहंकार सातवें आसमान पर है। सच्चाई ये है कि कांग्रेस अब एक परजीवी पार्टी बन चुकी है। कांग्रेस सिर्फ अपनी ही नहीं, बल्कि अपने साथियों की नाव को भी डुबो देती है। आज महाराष्ट्र में भी हमने यही देखा है। महाराष्ट्र में कांग्रेस और उसके गठबंधन ने महाराष्ट्र की हर 5 में से 4 सीट हार गई। अघाड़ी के हर घटक का स्ट्राइक रेट 20 परसेंट से नीचे है। ये दिखाता है कि कांग्रेस खुद भी डूबती है और दूसरों को भी डुबोती है। महाराष्ट्र में सबसे ज्यादा सीटों पर कांग्रेस चुनाव लड़ी, उतनी ही बड़ी हार इनके सहयोगियों को भी मिली। वो तो अच्छा है, यूपी जैसे राज्यों में कांग्रेस के सहयोगियों ने उससे जान छुड़ा ली, वर्ना वहां भी कांग्रेस के सहयोगियों को लेने के देने पड़ जाते।

साथियों,

सत्ता-भूख में कांग्रेस के परिवार ने, संविधान की पंथ-निरपेक्षता की भावना को चूर-चूर कर दिया है। हमारे संविधान निर्माताओं ने उस समय 47 में, विभाजन के बीच भी, हिंदू संस्कार और परंपरा को जीते हुए पंथनिरपेक्षता की राह को चुना था। तब देश के महापुरुषों ने संविधान सभा में जो डिबेट्स की थी, उसमें भी इसके बारे में बहुत विस्तार से चर्चा हुई थी। लेकिन कांग्रेस के इस परिवार ने झूठे सेक्यूलरिज्म के नाम पर उस महान परंपरा को तबाह करके रख दिया। कांग्रेस ने तुष्टिकरण का जो बीज बोया, वो संविधान निर्माताओं के साथ बहुत बड़ा विश्वासघात है। और ये विश्वासघात मैं बहुत जिम्मेवारी के साथ बोल रहा हूं। संविधान के साथ इस परिवार का विश्वासघात है। दशकों तक कांग्रेस ने देश में यही खेल खेला। कांग्रेस ने तुष्टिकरण के लिए कानून बनाए, सुप्रीम कोर्ट के आदेश तक की परवाह नहीं की। इसका एक उदाहरण वक्फ बोर्ड है। दिल्ली के लोग तो चौंक जाएंगे, हालात ये थी कि 2014 में इन लोगों ने सरकार से जाते-जाते, दिल्ली के आसपास की अनेक संपत्तियां वक्फ बोर्ड को सौंप दी थीं। बाबा साहेब आंबेडकर जी ने जो संविधान हमें दिया है न, जिस संविधान की रक्षा के लिए हम प्रतिबद्ध हैं। संविधान में वक्फ कानून का कोई स्थान ही नहीं है। लेकिन फिर भी कांग्रेस ने तुष्टिकरण के लिए वक्फ बोर्ड जैसी व्यवस्था पैदा कर दी। ये इसलिए किया गया ताकि कांग्रेस के परिवार का वोटबैंक बढ़ सके। सच्ची पंथ-निरपेक्षता को कांग्रेस ने एक तरह से मृत्युदंड देने की कोशिश की है।

साथियों,

कांग्रेस के शाही परिवार की सत्ता-भूख इतनी विकृति हो गई है, कि उन्होंने सामाजिक न्याय की भावना को भी चूर-चूर कर दिया है। एक समय था जब के कांग्रेस नेता, इंदिरा जी समेत, खुद जात-पात के खिलाफ बोलते थे। पब्लिकली लोगों को समझाते थे। एडवरटाइजमेंट छापते थे। लेकिन आज यही कांग्रेस और कांग्रेस का ये परिवार खुद की सत्ता-भूख को शांत करने के लिए जातिवाद का जहर फैला रहा है। इन लोगों ने सामाजिक न्याय का गला काट दिया है।

साथियों,

एक परिवार की सत्ता-भूख इतने चरम पर है, कि उन्होंने खुद की पार्टी को ही खा लिया है। देश के अलग-अलग भागों में कई पुराने जमाने के कांग्रेस कार्यकर्ता है, पुरानी पीढ़ी के लोग हैं, जो अपने ज़माने की कांग्रेस को ढूंढ रहे हैं। लेकिन आज की कांग्रेस के विचार से, व्यवहार से, आदत से उनको ये साफ पता चल रहा है, कि ये वो कांग्रेस नहीं है। इसलिए कांग्रेस में, आंतरिक रूप से असंतोष बहुत ज्यादा बढ़ रहा है। उनकी आरती उतारने वाले भले आज इन खबरों को दबाकर रखे, लेकिन भीतर आग बहुत बड़ी है, असंतोष की ज्वाला भड़क चुकी है। सिर्फ एक परिवार के ही लोगों को कांग्रेस चलाने का हक है। सिर्फ वही परिवार काबिल है दूसरे नाकाबिल हैं। परिवार की इस सोच ने, इस जिद ने कांग्रेस में एक ऐसा माहौल बना दिया कि किसी भी समर्पित कांग्रेस कार्यकर्ता के लिए वहां काम करना मुश्किल हो गया है। आप सोचिए, कांग्रेस पार्टी की प्राथमिकता आज सिर्फ और सिर्फ परिवार है। देश की जनता उनकी प्राथमिकता नहीं है। और जिस पार्टी की प्राथमिकता जनता ना हो, वो लोकतंत्र के लिए बहुत ही नुकसानदायी होती है।

साथियों,

कांग्रेस का परिवार, सत्ता के बिना जी ही नहीं सकता। चुनाव जीतने के लिए ये लोग कुछ भी कर सकते हैं। दक्षिण में जाकर उत्तर को गाली देना, उत्तर में जाकर दक्षिण को गाली देना, विदेश में जाकर देश को गाली देना। और अहंकार इतना कि ना किसी का मान, ना किसी की मर्यादा और खुलेआम झूठ बोलते रहना, हर दिन एक नया झूठ बोलते रहना, यही कांग्रेस और उसके परिवार की सच्चाई बन गई है। आज कांग्रेस का अर्बन नक्सलवाद, भारत के सामने एक नई चुनौती बनकर खड़ा हो गया है। इन अर्बन नक्सलियों का रिमोट कंट्रोल, देश के बाहर है। और इसलिए सभी को इस अर्बन नक्सलवाद से बहुत सावधान रहना है। आज देश के युवाओं को, हर प्रोफेशनल को कांग्रेस की हकीकत को समझना बहुत ज़रूरी है।

साथियों,

जब मैं पिछली बार भाजपा मुख्यालय आया था, तो मैंने हरियाणा से मिले आशीर्वाद पर आपसे बात की थी। तब हमें गुरूग्राम जैसे शहरी क्षेत्र के लोगों ने भी अपना आशीर्वाद दिया था। अब आज मुंबई ने, पुणे ने, नागपुर ने, महाराष्ट्र के ऐसे बड़े शहरों ने अपनी स्पष्ट राय रखी है। शहरी क्षेत्रों के गरीब हों, शहरी क्षेत्रों के मिडिल क्लास हो, हर किसी ने भाजपा का समर्थन किया है और एक स्पष्ट संदेश दिया है। यह संदेश है आधुनिक भारत का, विश्वस्तरीय शहरों का, हमारे महानगरों ने विकास को चुना है, आधुनिक Infrastructure को चुना है। और सबसे बड़ी बात, उन्होंने विकास में रोडे अटकाने वाली राजनीति को नकार दिया है। आज बीजेपी हमारे शहरों में ग्लोबल स्टैंडर्ड के इंफ्रास्ट्रक्चर बनाने के लिए लगातार काम कर रही है। चाहे मेट्रो नेटवर्क का विस्तार हो, आधुनिक इलेक्ट्रिक बसे हों, कोस्टल रोड और समृद्धि महामार्ग जैसे शानदार प्रोजेक्ट्स हों, एयरपोर्ट्स का आधुनिकीकरण हो, शहरों को स्वच्छ बनाने की मुहिम हो, इन सभी पर बीजेपी का बहुत ज्यादा जोर है। आज का शहरी भारत ईज़ ऑफ़ लिविंग चाहता है। और इन सब के लिये उसका भरोसा बीजेपी पर है, एनडीए पर है।

साथियों,

आज बीजेपी देश के युवाओं को नए-नए सेक्टर्स में अवसर देने का प्रयास कर रही है। हमारी नई पीढ़ी इनोवेशन और स्टार्टअप के लिए माहौल चाहती है। बीजेपी इसे ध्यान में रखकर नीतियां बना रही है, निर्णय ले रही है। हमारा मानना है कि भारत के शहर विकास के इंजन हैं। शहरी विकास से गांवों को भी ताकत मिलती है। आधुनिक शहर नए अवसर पैदा करते हैं। हमारा लक्ष्य है कि हमारे शहर दुनिया के सर्वश्रेष्ठ शहरों की श्रेणी में आएं और बीजेपी, एनडीए सरकारें, इसी लक्ष्य के साथ काम कर रही हैं।


साथियों,

मैंने लाल किले से कहा था कि मैं एक लाख ऐसे युवाओं को राजनीति में लाना चाहता हूं, जिनके परिवार का राजनीति से कोई संबंध नहीं। आज NDA के अनेक ऐसे उम्मीदवारों को मतदाताओं ने समर्थन दिया है। मैं इसे बहुत शुभ संकेत मानता हूं। चुनाव आएंगे- जाएंगे, लोकतंत्र में जय-पराजय भी चलती रहेगी। लेकिन भाजपा का, NDA का ध्येय सिर्फ चुनाव जीतने तक सीमित नहीं है, हमारा ध्येय सिर्फ सरकारें बनाने तक सीमित नहीं है। हम देश बनाने के लिए निकले हैं। हम भारत को विकसित बनाने के लिए निकले हैं। भारत का हर नागरिक, NDA का हर कार्यकर्ता, भाजपा का हर कार्यकर्ता दिन-रात इसमें जुटा है। हमारी जीत का उत्साह, हमारे इस संकल्प को और मजबूत करता है। हमारे जो प्रतिनिधि चुनकर आए हैं, वो इसी संकल्प के लिए प्रतिबद्ध हैं। हमें देश के हर परिवार का जीवन आसान बनाना है। हमें सेवक बनकर, और ये मेरे जीवन का मंत्र है। देश के हर नागरिक की सेवा करनी है। हमें उन सपनों को पूरा करना है, जो देश की आजादी के मतवालों ने, भारत के लिए देखे थे। हमें मिलकर विकसित भारत का सपना साकार करना है। सिर्फ 10 साल में हमने भारत को दुनिया की दसवीं सबसे बड़ी इकॉनॉमी से दुनिया की पांचवीं सबसे बड़ी इकॉनॉमी बना दिया है। किसी को भी लगता, अरे मोदी जी 10 से पांच पर पहुंच गया, अब तो बैठो आराम से। आराम से बैठने के लिए मैं पैदा नहीं हुआ। वो दिन दूर नहीं जब भारत दुनिया की तीसरी सबसे बड़ी अर्थव्यवस्था बनकर रहेगा। हम मिलकर आगे बढ़ेंगे, एकजुट होकर आगे बढ़ेंगे तो हर लक्ष्य पाकर रहेंगे। इसी भाव के साथ, एक हैं तो...एक हैं तो...एक हैं तो...। मैं एक बार फिर आप सभी को बहुत-बहुत बधाई देता हूं, देशवासियों को बधाई देता हूं, महाराष्ट्र के लोगों को विशेष बधाई देता हूं।

मेरे साथ बोलिए,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय!

वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम ।

बहुत-बहुत धन्यवाद।