16 അടല്‍ ആവാസിയ വിദ്യാലയങ്ങള്‍ ഉദ്ഘാടനം ചെയ്യുന്നു
'കാശി സന്‍സദ് സാംസ്‌കാരിക മഹോത്സവം പോലെയുള്ള ശ്രമങ്ങള്‍ ഈ പുരാതന നഗരത്തിന്റെ സാംസ്‌കാരിക ചടുലതയെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു'
മഹാദേവന്റെ അനുഗ്രഹത്താല്‍ കാശി, വികസനത്തിന്റെ അഭൂതപൂര്‍വമായ മാനങ്ങള്‍ രേഖപ്പെടുത്തുകയാണ്.
'കാശിയും സംസ്‌കാരവും ഒരേ ഊര്‍ജ്ജത്തിന്റെ രണ്ട് പേരുകളാണ്'
''കാശിയുടെ എല്ലാ കോണുകളിലും സംഗീതം ഒഴുകുന്നു, എല്ലാത്തിനുമുപരി, ഇത് നടരാജന്റെ നഗരമാണ്'
'2014ല്‍ ഞാന്‍ ഇവിടെ വന്നപ്പോള്‍ ഞാന്‍ സങ്കല്‍പ്പിച്ച കാശിയുടെ വികസനവും പൈതൃകവും എന്ന സ്വപ്നം ഇപ്പോള്‍ സാവധാനം സാക്ഷാത്കരിക്കപ്പെടുകയാണ്.'
'എല്ലാം ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന ആത്മാവ് കാരണം നൂറ്റാണ്ടുകളായി വാരണാസി ഒരു പഠന കേന്ദ്രമാണ്'
'ടൂറിസ്റ്റ് ഗൈഡുകള്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്ന സംസ്‌കാരം കാശിയില്‍ വളരണമെന്നും കാശിയിലെ ടൂറിസ്റ്റ് ഗൈഡുകള്‍ ലോകത്ത് ഏറ്റവും ആദരണീയരാകണമെന്നും ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു'

ഹര്‍ ഹര്‍ മഹാദേവ്!

ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ ജനപ്രിയ മുഖ്യമന്ത്രി ശ്രീ യോഗി ആദിത്യനാഥ് ജി, വേദിയിലെ ബഹുമാന്യ അതിഥികളെ, കാശി സന്‍സദ് സാംസ്‌കാരിക മഹോത്സവത്തിലെ സഹ പങ്കാളികളെ, രുദ്രാക്ഷ കേന്ദ്രത്തില്‍ സന്നിഹിതരായ എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട കാശി നിവാസികളെ!

പരമശിവന്റെ അനുഗ്രഹത്താല്‍ കാശിയുടെ പ്രശസ്തി ഇന്ന് പുതിയ ഉയരങ്ങളിലെത്തുകയാണ്. ജി 20 ഉച്ചകോടിയിലൂടെ ഭാരതം ലോക വേദിയില്‍ പതാക ഉയര്‍ത്തിയെങ്കിലും കാശിയെക്കുറിച്ചുള്ള ചര്‍ച്ച പ്രത്യേകമാണ്. കാശിയുടെ സേവനം, രുചി, സംസ്‌കാരം, സംഗീതം... ജി 20 യില്‍ അതിഥിയായി കാശിയിലെത്തിയ എല്ലാവരും അത് തിരികെ പോകുമ്പോള്‍ ഓര്‍മകളിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി. ശിവന്റെ അനുഗ്രഹം കൊണ്ടാണ് ജി20യുടെ അവിശ്വസനീയമായ വിജയം സാധ്യമായതെന്ന് ഞാന്‍ വിശ്വസിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ബാബയുടെ കൃപയാല്‍ കാശി ഇപ്പോള്‍ അഭൂതപൂര്‍വമായ വികസനത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്നു. നിങ്ങള്‍ക്കും തോന്നുന്നുണ്ടോ ഇല്ലയോ? നിങ്ങള്‍ പറഞ്ഞാലേ എനിക്ക് അറിയാന്‍ കഴിയൂ. ഞാന്‍ പറയുന്നത് സത്യമാണെന്ന് നിങ്ങള്‍ കരുതുന്നുണ്ടോ? നിങ്ങള്‍ മാറ്റങ്ങള്‍ക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്നുണ്ടോ? കാശി തിളങ്ങുന്നുണ്ടോ? കാശിയുടെ പ്രശസ്തി ലോകമെമ്പാടും വ്യാപിക്കുകയാണോ?

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ഇന്ന് ഞാന്‍ വാരണാസിയിലെ അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിക്കറ്റ് സ്റ്റേഡിയം ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു, ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ 16 അടല്‍ അവാസിയ വിദ്യാലയങ്ങള്‍ ഉദ്ഘാടനം ചെയ്യാന്‍ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചു. ഈ നേട്ടങ്ങള്‍ക്കെല്ലാം കാശിയിലെ ജനങ്ങളെ ഞാന്‍ അഭിനന്ദിക്കുന്നു. ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ ജനങ്ങളെയും എന്റെ തൊഴിലാളി കുടുംബങ്ങളെയും ഞാന്‍ അഭിനന്ദിക്കുന്നു.

എന്റെ കുടുംബാംഗങ്ങളെ,
2014ല്‍ ഇവിടെനിന്ന് എംപിയായപ്പോള്‍ കാശിയെക്കുറിച്ച് ഒരു ദര്‍ശനം ഉണ്ടായിരുന്നു. വികസനത്തിന്റെയും പൈതൃകത്തിന്റെയും ആ സ്വപ്നം ഇന്ന് ക്രമേണ യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാകുകയാണ്. ഡല്‍ഹിയിലെ തിരക്കുകള്‍ക്കിടയിലും, നിങ്ങളുടെ കാശി സന്‍സദ് സംസ്‌കൃതിക് മഹോത്സവത്തിലെ സംഭവവികാസങ്ങള്‍ ഞാന്‍ നിരന്തരം ശ്രദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു, രാത്രി വൈകി എത്തുമ്പോഴും, എന്താണ് സംഭവിക്കുന്നതെന്ന് കാണാന്‍ ഞാന്‍ കുറച്ച് മിനിറ്റ് വീഡിയോകള്‍ കാണുമായിരുന്നു. നിങ്ങളുടെ അവതരണങ്ങള്‍ ഞാന്‍ കണ്ടു, അത് വളരെ ശ്രദ്ധേയമായിരുന്നു- അതിശയകരമായ സംഗീതം, അതിശയകരമായ പ്രകടനങ്ങള്‍! ഒരു പാര്‍ലമെന്റ് അംഗമെന്ന നിലയില്‍ കാശി സന്‍സദ് സംസ്‌കൃതിക് മഹോത്സവത്തിലൂടെ ഈ പ്രദേശത്തെ നിരവധി പ്രതിഭകളുമായി നേരിട്ട് ബന്ധപ്പെടാന്‍ അവസരം ലഭിച്ചതില്‍ ഞാന്‍ അഭിമാനിക്കുന്നു. ഈ പരിപാടി ആരംഭിച്ചിട്ട് ഒരു വര്‍ഷമേ ആയിട്ടുള്ളൂ. എന്നിട്ടും ഏതാണ്ട് 40,000 ആളുകളും കലാകാരന്മാരും ലക്ഷക്കണക്കിന് കാണികളും ഇത് ആസ്വദിക്കാന്‍ നേരിട്ട് എത്തി. വാരണാസിയിലെ ജനങ്ങളുടെ പരിശ്രമത്തിലൂടെ വരും വര്‍ഷങ്ങളില്‍ ഈ സാംസ്‌കാരികോത്സവം കാശിയുടെ സവിശേഷതയായി മാറുമെന്ന് ഞാന്‍ വിശ്വസിക്കുന്നു. ഇതിന്റെ ജനപ്രീതി വളരെയധികം വര്‍ദ്ധിക്കാന്‍ പോകുന്നു. എല്ലാവരും ഈ മത്സരത്തില്‍ പങ്കെടുത്തുവെന്നും അതില്‍ ഒരു സമ്മാനം ലഭിച്ചുവെന്നും എഴുതും. കൂടാതെ, ലോകം ചോദിക്കും: 'ഓ, നിങ്ങള്‍ അതില്‍ ഒന്നാം സ്ഥാനത്തായിരുന്നോ? വരൂ, നിങ്ങള്‍ക്ക് ഒരു അഭിമുഖം ആവശ്യമില്ല; നിങ്ങള്‍ ഇതിനകം തന്നെ ജോലിയില്‍ പ്രവേശിച്ചുകഴിഞ്ഞു.' അത് സംഭവിക്കാന്‍ പോകുന്നു. താമസിയാതെ കാശി ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ ഒരു പുതിയ ആകര്‍ഷണമായി മാറും.

എന്റെ കുടുംബാംഗങ്ങളെ,
കാശിയും അതിന്റെ സംസ്‌കാരവും ഒരേ വസ്തുവിന് രണ്ട് പേരുകളാണ്; ഒരേ ഊര്‍ജ്ജത്തിനുള്ള രണ്ട് പേരുകള്‍. നിങ്ങള്‍ക്ക് അവയെ വേര്‍പെടുത്താന്‍ കഴിയില്ല. കൂടാതെ രാജ്യത്തിന്റെ സാംസ്‌കാരിക തലസ്ഥാനമെന്ന അഭിമാനകരമായ സ്ഥാനം കാശി നേടിയിട്ടുണ്ട്. കാശിയിലെ ഓരോ ഇടവഴികളിലും പാട്ടുകള്‍ മുഴങ്ങുന്നു. ഇത് സ്വാഭാവികമാണ്, കാരണം ഇത് നടരാജന്റെ നഗരമാണ്. കൂടാതെ എല്ലാ നൃത്തരൂപങ്ങളും നടരാജന്റെ താണ്ഡവത്തില്‍ നിന്നാണ് ഉത്ഭവിച്ചത്. എല്ലാ സംഗീത സ്വരങ്ങളും ഭഗവാന്‍ ശിവന്റെ 'ഡമരു'വില്‍ നിന്നാണ് ജനിച്ചത്. എല്ലാ കലാരൂപങ്ങളും ബാബയുടെ ചിന്തകളില്‍ നിന്നാണ് പിറവിയെടുത്തത്. ഈ കലകളും രൂപങ്ങളും ക്രമീകരിച്ചതും വികസിപ്പിച്ചതും മഹാനായ ഋഷിമാരും മറ്റ് പുരാതന പണ്ഡിതന്മാരുമാണ്. കാശി എന്നാല്‍ 'ഏഴു കാലവും ഒമ്പത് ഉത്സവങ്ങളും' എന്നാണ്. അതിനാല്‍, സംഗീതവും നൃത്തവും ഇല്ലാതെ ഒരു ഉത്സവവും പൂര്‍ത്തിയാകില്ല. അത് ഗൃഹസംഗമമായാലും ബുദ്ധ മംഗളായാലും ഭാരത് മിലാപ്പായാലും നാഗ് നത്തയ്യയായാലും സങ്കടമോചന്റെ സംഗീതാഘോഷമായാലും ദേവ് ദീപാവലി ആയാലും ഇവിടെ എല്ലാം ഈണങ്ങളാല്‍ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
കാശിയില്‍, ശാസ്ത്രീയ സംഗീതത്തിന്റെ പാരമ്പര്യം എന്നതുപോലെ മഹത്വമേറിയതാണ് ഇവിടുത്തെ നാടോടി സംഗീതവും. രണ്ടും ഒരുപോലെ അസാധാരണമാണ്. തബല, ഷെഹ്നായി, സിത്താര്‍ എന്നിവ കാണാം. ഇവിടെ, സാരംഗിയുടെ ഈണങ്ങള്‍ മുഴങ്ങുന്നു, വീണയുണ്ട്. ഖയാല്‍, തുംരി, ദാദ്ര, ചൈതി, കജ്രി തുടങ്ങിയ വിവിധ രൂപങ്ങള്‍ നൂറ്റാണ്ടുകളായി കാശി സംരക്ഷിച്ചു. തലമുറകളിലൂടെയും ഗുരു-ശിഷ്യ പാരമ്പര്യങ്ങളിലൂടെയും കുടുംബങ്ങള്‍ ഭാരതത്തിന്റെ ഈ മധുരാത്മാവിനെ ജീവനോടെ നിലനിര്‍ത്തുന്നു. ബനാറസിലെ ടെലിയ, പിയാരി, രാമപുര-കബീര്‍ ചൗര മൊഹല്ല എന്നിവിടങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള സംഗീതജ്ഞര്‍ ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഈ പൈതൃകം അതില്‍ തന്നെ സമ്പന്നമാണ്! ലോകത്ത് തങ്ങളുടെ മുദ്ര പതിപ്പിച്ച നിരവധി കലാകാരന്മാരെ വാരണാസി സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഞാന്‍ അവരുടെ യെല്ലാം പേരുകള്‍ പരാമര്‍ശിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയാല്‍, അത് പൂര്‍ത്തിയാകാന്‍ ദിവസങ്ങള്‍ എടുത്തേക്കാം. ആഗോളതലത്തില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന നിരവധി പേരുകള്‍ ഇവിടെ നമ്മുടെ മുമ്പിലുണ്ട്. വാരണാസിയിലെ അത്തരത്തിലുള്ള നിരവധി സാംസ്‌കാരിക ഗുരുക്കന്മാരെ കാണാനും സമയം ചെലവഴിക്കാനും അവസരം ലഭിച്ചതില്‍ ഞാന്‍ ഭാഗ്യവാനാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
ഇന്ന്, കാശി സന്‍സദ് ഖേല്‍ പ്രതിയോഗിത പോര്‍ട്ടല്‍ ഇവിടെ ആരംഭിച്ചു. സന്‍സദ് ഖേല്‍ പ്രതിയോഗിതയായാലും സന്‍സദ് സംസ്‌കൃതിക് മഹോത്സവമായാലും കാശിയിലെ പുതിയ പാരമ്പര്യങ്ങളുടെ തുടക്കമാണിത്. ഇപ്പോള്‍ നാം കാശി സന്‍സദ് ജ്ഞാനപ്രതിയോഗിതയും സംഘടിപ്പിക്കും. കാശിയുടെ ചരിത്രം, സമ്പന്നമായ പൈതൃകം, ഉത്സവങ്ങള്‍, പാചകരീതികള്‍ എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള അവബോധം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനാണ് ശ്രമം. വാരണാസിയിലെ നഗര, ഗ്രാമ പ്രദേശങ്ങളില്‍ വിവിധ തലങ്ങളില്‍ സന്‍സദ് ജ്ഞാനപ്രതിയോഗിതയും നടക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
കാശിയിലെ ജനങ്ങള്‍ക്ക് കാശിയെക്കുറിച്ച് കൂടുതല്‍ അറിയാം, ഇവിടെയുള്ള ഓരോ വ്യക്തിയും ഓരോ കുടുംബവും യഥാര്‍ത്ഥ അര്‍ത്ഥത്തില്‍, കാശിയുടെ ബ്രാന്‍ഡ് അംബാസഡര്‍മാരാണ്. എന്നാല്‍ അതേ സമയം, എല്ലാവര്‍ക്കും കാശിയെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവ് ഫലപ്രദമായി ആശയവിനിമയം നടത്താന്‍ കഴിയേണ്ടതും അത്യാവശ്യമാണ്. അതുകൊണ്ടാവാം ഇന്ത്യയില്‍ ആദ്യമായി ഇഎന്തെങ്കിലുമൊന്നു തുടങ്ങണമെന്നു ഞാന്‍ ആഗ്രഹിച്ചത് ഇവിടെയാണ്. എല്ലാവരും ഇതിന്റെ ഭാഗമാകുമോ? ഞാന്‍ എന്താണ് പറയാന്‍ പോകുന്നതെന്ന് നിങ്ങള്‍ക്കറിയില്ലായിരിക്കാം, പക്ഷേ നിങ്ങള്‍ ഇതിനകം സഹകരിക്കാമെന്നു പറഞ്ഞുകഴിഞ്ഞു. ഇന്ന് ഏത് ടൂറിസ്റ്റ് സ്ഥലത്തിനും, ഏത് തീര്‍ത്ഥാടന കേന്ദ്രത്തിനും മികച്ച ഗൈഡുകള്‍ ആവശ്യമാണെന്ന് നിങ്ങള്‍ക്കറിയാം. ഗൈഡ് അറിവുള്ളയാളും വിവരമുള്ള ആളുമായിരിക്കണം. അവ്യക്തത പാടില്ല. കാശിക്ക് 200 വര്‍ഷം പഴക്കമുണ്ടെന്ന് ഒരാള്‍ പറയും, 250 വര്‍ഷം പഴക്കമുണ്ടെന്ന് മറ്റൊരാള്‍ പറയും, 300 വര്‍ഷം പഴക്കമുണ്ടെന്ന് മറ്റൊരാള്‍ പറയും. യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ 240 ആണ്. ഈ കരുത്തു കാശിയിലായിരിക്കണം. ഇക്കാലത്ത്, ഒരു ടൂറിസ്റ്റ് ഗൈഡ് എന്നത് ഒരു പ്രധാന തൊഴില്‍ സ്രോതസ്സായി മാറുകയാണ്, കാരണം ഇവിടെ വരുന്ന വിനോദസഞ്ചാരി എല്ലാം അറിയാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു, കൂടാതെ ടൂറിസ്റ്റ് ഗൈഡിന് പണം നല്‍കാനും അവന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. അതിനാല്‍, എനിക്ക് ഒരു ആഗ്രഹമുണ്ട്. അതിനു ഞാന്‍ തുടക്കമിടുകയാണ്. നാം ഇപ്പോള്‍ കാശി സന്‍സദ് ടൂറിസ്റ്റ് ഗൈഡ് മത്സരം സംഘടിപ്പിക്കും. നിങ്ങള്‍ ഒരു വഴികാട്ടിയാകുകയും ആളുകള്‍ക്ക് കാര്യങ്ങള്‍ വിശദീകരിച്ചുനല്‍കുകയും പ്രതിഫലം നേടുകയും ചെയ്യുന്നു. വഴികാട്ടികളുടെ ഒരു സംസ്‌കാരം ഈ നഗരത്തില്‍ വികസിച്ചുവരികയാണെന്ന് ഇതുവഴി ആളുകള്‍ക്ക് മനസ്സിലാകും. എന്റെ കാശിയുടെ പേര് ലോകമെമ്പാടും പ്രതിധ്വനിക്കണമെന്ന് ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നതിനാല്‍ ഈ ജോലി ചെയ്യാന്‍ ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ലോകത്തെവിടെയെങ്കിലും ആരെങ്കിലും ഒരു വഴികാട്ടിയെക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കുകയാണെങ്കില്‍, കാശിയിലെ ഗൈഡുകളുടെ പേര് അങ്ങേയറ്റം ബഹുമാനത്തോടെ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കണമെന്ന് ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. എല്ലാ കാശി നിവാസികളോടും ഇപ്പോള്‍ മുതല്‍ തയ്യാറെടുപ്പ് ആരംഭിക്കാനും ഈ സംരംഭത്തില്‍ സജീവമായി പങ്കെടുക്കാനും ഞാന്‍ അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കുന്നു.

എന്റെ കുടുംബാംഗങ്ങളെ,
വാരണാസി നൂറ്റാണ്ടുകളായി വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ കേന്ദ്രമാണ്. വാരണാസിയുടെ വിദ്യാഭ്യാസ വിജയത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട അടിത്തറ എല്ലാം ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന സ്വഭാവമാണ്. രാജ്യത്തിന്റെയും ലോകത്തിന്റെയും നാനാഭാഗത്തുനിന്നും ആളുകള്‍ അവരുടെ പഠനത്തിനായി ഇവിടെയെത്തുന്നു. ഇന്നും സംസ്‌കൃതം പഠിക്കാനും അറിവ് നേടാനും പല രാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്നും ആളുകള്‍ ഇവിടെയെത്തുന്നു. ഇന്ന്, ഈ വികാരം മനസ്സില്‍ വെച്ചുകൊണ്ട് ഞങ്ങള്‍ ഇവിടെ അടല്‍ ആവാസീയ (റെസിഡന്‍ഷ്യല്‍) വിദ്യാലയങ്ങള്‍ ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു. ഈ അടല്‍ ആവാസീയ വിദ്യാലയങ്ങളുടെ ഉദ്ഘാടനത്തിന് ഏകദേശം 1100 കോടി രൂപ ചെലവഴിച്ചു. ഈ സ്‌കൂളുകള്‍ നമ്മുടെ സമൂഹത്തിലെ ഏറ്റവും ദുര്‍ബല വിഭാഗമായ നമ്മുടെ തൊഴിലാളികളുടെ ആണ്മക്കള്‍ക്കും പെണ്‍മക്കള്‍ക്കും വേണ്ടിയുള്ളതാണ്. ഈ സംരംഭത്തിലൂടെ അവര്‍ക്ക് മൂല്യങ്ങളും ആധുനിക വിദ്യാഭ്യാസവും ലഭിക്കും. കൊവിഡ്-19 ബാധിച്ച് ജീവന്‍ നഷ്ടപ്പെട്ടവരുടെ മക്കള്‍ക്കും ഈ അടല്‍ ആവാസീയ വിദ്യാലയങ്ങളില്‍ സൗജന്യ വിദ്യാഭ്യാസം നല്‍കും. ഈ സ്‌കൂളുകളില്‍ സാധാരണ പാഠ്യപദ്ധതിക്ക് പുറമെ സംഗീതം, കല, കരകൗശലവസ്തുക്കള്‍, കംപ്യൂട്ടറുകള്‍, സ്പോര്‍ട്സ് എന്നിവയ്ക്കും അധ്യാപകര്‍ ഉണ്ടായിരിക്കുമെന്ന് എന്നെ അറിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഗുണമേന്മയുള്ളതും സമഗ്രവുമായ വിദ്യാഭ്യാസത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അവരുടെ സ്വപ്നങ്ങള്‍ സാക്ഷാത്കരിക്കാന്‍ അടിസ്ഥാനസൗകര്യം നിഷേധിക്കപ്പെട്ട കുട്ടികള്‍ക്ക് പോലും ഇപ്പോള്‍ കഴിയുമെന്നാണ് ഇതിനര്‍ത്ഥം. അതുപോലെ, ആദിവാസി സമൂഹത്തിലെ കുട്ടികള്‍ക്കായി നാം ഏകലവ്യ ആവാസീയ സ്‌കൂളുകള്‍ നിര്‍മ്മിച്ചു. പുതിയ ദേശീയ വിദ്യാഭ്യാസ നയത്തിലൂടെ നാം വിദ്യാഭ്യാസ സമ്പ്രദായത്തിന്റെ പഴയ ചിന്താഗതി മാറ്റുകയും ചെയ്തു. ഇപ്പോള്‍ നമ്മുടെ വിദ്യാലയങ്ങള്‍ ആധുനികമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ക്ലാസുകള്‍ കൂടുതല്‍ സ്മാര്‍ട്ടായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. രാജ്യത്തെ ആയിരക്കണക്കിന് സ്‌കൂളുകള്‍ നവീകരിക്കുന്നതിനായി ഗവണ്‍മെന്റ്, പ്രധാനമന്ത്രി-ശ്രീ അഭിയാന്‍ ആരംഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഈ പദ്ധതിക്കു കീഴില്‍ രാജ്യത്തെ ആയിരക്കണക്കിന് സ്‌കൂളുകള്‍ ആധുനിക സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിച്ച് സജ്ജീകരിക്കുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളെ,
കാശിയില്‍ ആരംഭിക്കുന്ന എല്ലാ പുതിയ സംരംഭങ്ങളിലും എംപി എന്ന നിലയില്‍ എനിക്ക് പൂര്‍ണ്ണ പിന്തുണ ലഭിക്കുന്നുണ്ട്. നിര്‍മാണത്തൊഴിലാളികളായ രക്ഷിതാക്കള്‍ ഉപജീവനത്തിനായി ഒരു ഗ്രാമത്തില്‍ നിന്ന് മറ്റൊരിടത്തേക്ക് മാറുന്നതിനാല്‍ വിദ്യാഭ്യാസം തടസ്സപ്പെടുന്ന കുട്ടികളെക്കൂടി ഉദ്ദേശിച്ചാണ് ഈ അടല്‍ ആവാസീയ വിദ്യാലയങ്ങള്‍. അത്തരം കുട്ടികളുടെ ക്ഷേമത്തിനായി ബജറ്റ് വിഹിതം വകയിരുത്തിയിട്ടുണ്ട്. പെട്ടെന്ന് രാഷ്ട്രീയ നേട്ടം കൊയ്യാന്‍ ഉദ്ദേശമില്ലാത്തവര്‍, സ്വാര്‍ത്ഥ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ ഇല്ലാത്തവര്‍, എങ്ങനെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു എന്ന് നോക്കൂ. എല്ലായ്പ്പോഴും തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ മുഴുകി ഏത് വിധേനയും വോട്ട് നേടാനുള്ള കളി കളിക്കുന്നവര്‍ ഈ പണം പാഴാക്കുന്നു. ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിവരങ്ങള്‍ ശേഖരിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചാല്‍ അറിയാം. ഈ ഫണ്ടുകള്‍ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളുടെ പക്കലാണ്. കേന്ദ്ര ഗവണ്‍മെന്റ് സംസ്ഥാന ഗവണ്‍മെന്റുകള്‍ക്ക് ഇക്കാര്യത്തില്‍ പൂര്‍ണ സ്വയംഭരണാവകാശം നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്. എന്നാല്‍ മിക്ക സംസ്ഥാനങ്ങളും ഈ ഫണ്ടുകള്‍ വോട്ട് ഉറപ്പിക്കുന്നതിനായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. യോഗി ജിയുമായി ഞാന്‍ വളരെക്കാലം മുമ്പ് ഇക്കാര്യം ചര്‍ച്ച ചെയ്തിരുന്നു. ഈ കുട്ടികളെ അവരുടെ കുടുംബങ്ങള്‍ ഇനി കൂലിപ്പണിക്ക് ആശ്രയിക്കേണ്ടിവരാത്ത വിധത്തില്‍ വളര്‍ത്തണമെന്ന് അദ്ദേഹം തീരുമാനിച്ചു. അടല്‍ ആവാസീയ വിദ്യാലയങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള ചില കുട്ടികളെ ഞാന്‍ കണ്ടുമുട്ടി, അവര്‍ കൂലിത്തൊഴിലാളി കുടുംബങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ളവരാണ്, അവര്‍ ഇതുവരെ ഒരു നല്ല വീട് കണ്ടിട്ടില്ല. എന്നാല്‍ ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളില്‍ അവരിലുണ്ടായ ആത്മവിശ്വാസം കണ്ടപ്പോള്‍ ഞാന്‍ അത്ഭുതപ്പെട്ടു. അവരുടെ അധ്യാപകരെ അഭിനന്ദിക്കാനും ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. അവര്‍ സംസാരിക്കുന്നതിലെ ആത്മവിശ്വാസവും പ്രധാനമന്ത്രിയോട് ചോദ്യങ്ങള്‍ ചോദിക്കുന്ന രീതിയും ഈ കുട്ടികളിലെ ഊര്‍ജവും കഴിവും എനിക്ക് വെളിപ്പെടുത്തിത്തന്നു. 10 വര്‍ഷത്തിനുള്ളില്‍ ഉത്തര്‍പ്രദേശിന്റെയും കാശിയുടെയും പരിവര്‍ത്തനവും പുരോഗതിയും ഈ വിദ്യാലയങ്ങളിലൂടെ നിങ്ങള്‍ കാണുമെന്ന് ഞാന്‍ ഉറച്ചു വിശ്വസിക്കുന്നു.

എന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട കാശി നിവാസികളേ,

ഇതേ രീതിയില്‍ നിങ്ങള്‍ എന്നെ തുടര്‍ന്നും അനുഗ്രഹിക്കട്ടെ! ഈ വികാരവായ്‌പോടെ, എല്ലാവര്‍ക്കും വളരെ നന്ദി!

ഹര്‍ ഹര്‍ മഹാദേവ്!

 

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।