QuoteStartups makes presentations before PM on six themes
Quote“It has been decided to celebrate January 16 as National Start-up Day to take the Startup culture to the far flung areas of the country”
Quote“Three aspects of government efforts: first, to liberate entrepreneurship, innovation from the web of government processes, and bureaucratic silos, second, creating an institutional mechanism to promote innovation; third, handholding of young innovators and young enterprises”
Quote“Our Start-ups are changing the rules of the game. That's why I believe Start-ups are going to be the backbone of new India.”
Quote“Last year, 42 unicorns came up in the country. These companies worth thousands of crores of rupees are the hallmark of self-reliant and self-confident India”
Quote“Today India is rapidly moving towards hitting the century of the unicorns. I believe the golden era of India's start-ups is starting now”
Quote“Don't just keep your dreams local, make them global. Remember this mantra

നമസ്കാരം,

കേന്ദ്രമന്ത്രിസഭയിലെ എന്റെ സഹപ്രവർത്തകരായ പിയൂഷ് ഗോയൽ ജി, മൻസുഖ് മാണ്ഡവിയ ജി, അശ്വിനി വൈഷ്ണവ് ജി, സർബാനന്ദ സോനോവാൾ ജി, പർഷോത്തം രൂപാല ജി, ജി. കിഷൻ റെഡ്ഡി ജി, പശുപതി കുമാർ പരാസ് ജി, ജിതേന്ദ്ര സിംഗ് ജി, സോം പ്രകാശ് ജി, ലോകത്തെ പ്രമുഖർ. രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ, നമ്മുടെ യുവ സുഹൃത്തുക്കൾ, മറ്റ് പ്രമുഖർ, സഹോദരീസഹോദരന്മാരേ ,

നാം  എല്ലാവരും ഇന്ത്യൻ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ വിജയത്തിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുകയും ചില പങ്കാളികളിൽ നിന്നുള്ള അവതരണങ്ങളും കാണുകയും ചെയ്തു. നിങ്ങളെല്ലാവരും മികച്ച ജോലിയാണ് ചെയ്യുന്നത്. 2022  വർഷം ഇന്ത്യൻ സ്റ്റാർട്ട്-അപ്പ് ആവാസവ്യവസ്ഥയ്ക്ക്  കൂടുതൽ സാധ്യതകൾ കൊണ്ടുവന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 75-ാം വർഷത്തിൽ 'സ്റ്റാർട്ട്-അപ്പ് ഇന്ത്യ ഇന്നൊവേഷൻ വീക്ക്' പരിപാടിക്ക് വലിയ പ്രാധാന്യം കൈവരുന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ച് 100 വർഷം തികയുമ്പോൾ മഹത്തായ ഇന്ത്യ കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിൽ നിങ്ങളുടെ പങ്ക് വളരെ വലുതാണ്.

സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ ലോകത്ത് ഇന്ത്യയുടെ പതാക ഉയർത്തുന്ന എല്ലാ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളേയും നൂതന യുവാക്കളേയും ഞാൻ അഭിനന്ദിക്കുന്നു. ജനുവരി 16 ദേശീയ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ദിനമായി ആഘോഷിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു, അതുവഴി സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ ഈ സംസ്കാരം രാജ്യത്തിന്റെ വിദൂര ഭാഗങ്ങളിൽ വരെ എത്തും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

സ്റ്റാർട്ട്-അപ്പ് ഇന്ത്യ ഇന്നൊവേഷൻ വീക്ക് എന്നത് കഴിഞ്ഞ വർഷത്തെ വിജയങ്ങൾ ആഘോഷിക്കുന്നതിനും ഭാവി തന്ത്രങ്ങൾ ചർച്ച ചെയ്യുന്നതിനുമാണ്. ഈ ദശാബ്ദത്തെ ‘ടെക്കേഡ് ഓഫ് ഇന്ത്യ’ എന്നാണ് വിളിക്കുന്നത്. ഇന്നൊവേഷൻ, സംരംഭകത്വം, സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ഇക്കോസിസ്റ്റം എന്നിവയെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഈ ദശകത്തിൽ ഗവണ്മെന്റ് വരുത്തുന്ന വൻ മാറ്റങ്ങൾക്ക് മൂന്ന് പ്രധാന വശങ്ങളുണ്ട്.

ആദ്യം, ഗവണ്മെന്റ് പ്രക്രിയകളുടെയും ബ്യൂറോക്രസിയിടെ  അറകളുടെ   വലയിൽ നിന്ന് സംരംഭകത്വത്തെയും നവീകരണത്തെയും മോചിപ്പിക്കുക; രണ്ടാമതായി, നവീകരണത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് ഒരു സ്ഥാപന സംവിധാനം സൃഷ്ടിക്കുക; മൂന്നാമത്തേത് യുവ ഇന്നൊവേറ്റർമാരെയും യുവ സംരംഭങ്ങളെയും കൈപിടിച്ചുയർത്താൻ! സ്റ്റാർട്ട്-അപ്പ് ഇന്ത്യ, സ്റ്റാൻഡ്-അപ്പ് ഇന്ത്യ തുടങ്ങിയ പരിപാടികൾ അത്തരം ശ്രമങ്ങളുടെ ഭാഗമാണ്.

ഏഞ്ചൽ ടാക്‌സിന്റെ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ ഇല്ലാതാക്കുക, നികുതി ഫയലിംഗ് ലളിതമാക്കുക, വായ്‌പ്പാ ലഭ്യത സുഗമമാക്കുക, ആയിരക്കണക്കിന് കോടി രൂപയുടെ ഗവണ്മെന്റ്  ധനസഹായം ഉറപ്പാക്കുക തുടങ്ങിയ നടപടികൾ നമ്മുടെ പ്രതിബദ്ധതയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. സ്റ്റാർട്ട്-അപ്പ് ഇന്ത്യയ്ക്ക് കീഴിൽ, ഒമ്പത് തൊഴിൽ നിയമങ്ങളും മൂന്ന് പരിസ്ഥിതി നിയമങ്ങളും പാലിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് സ്വയം സാക്ഷ്യപ്പെടുത്താനുള്ള സൗകര്യം സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്ക് നൽകിയിട്ടുണ്ട്.

രേഖകളുടെ സ്വയം സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തലോടെ ആരംഭിച്ച ഗവണ്മെന്റ് നടപടിക്രമങ്ങൾ ലഘൂകരിക്കാനുള്ള നടപടികൾ ഇന്ന് 25,000 ഓളം നിയമപാലനങ്ങൾ ഇല്ലാതാക്കുന്ന ഘട്ടത്തിലെത്തി. ഗവൺമെന്റ് ഇ-മാർക്കറ്റ്പ്ലെയ്‌സ് (ജിഇഎം) പ്ലാറ്റ്‌ഫോമിലെ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് റൺവേയും സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളെ അവരുടെ ഉൽപ്പന്നങ്ങളോ സേവനങ്ങളോ ഗവൺമെന്റിന്  എളുപ്പത്തിൽ നൽകാൻ പ്രാപ്‌തമാക്കുന്നതിന് വളരെ ഉപയോഗപ്രദമാണ്.

|

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഒരാളുടെ യുവത്വത്തിലും , കഴിവിലും സർഗ്ഗാത്മകതയിലും ഉള്ള വിശ്വാസം ഏതൊരു രാജ്യത്തിന്റെയും പുരോഗതിയുടെ സുപ്രധാന അടിത്തറയാണ്. യുവത്വത്തിന്റെ ഈ കഴിവ് തിരിച്ചറിഞ്ഞ് ഇന്ത്യ ഇന്ന് നയങ്ങൾ രൂപീകരിക്കുകയും തീരുമാനങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇന്ത്യയിൽ 1,000-ലധികം സർവ്വകലാശാലകളും 11,000 സ്റ്റാൻഡ്-എലോൺ സ്ഥാപനങ്ങളും 42,000 കോളേജുകളും ലക്ഷക്കണക്കിന് സ്കൂളുകളുമുണ്ട്. ഇതാണ് ഇന്ത്യയുടെ വലിയ ശക്തി.

കുട്ടിക്കാലം മുതൽ വിദ്യാർത്ഥികൾക്കിടയിൽ നവീകരണത്തിനുള്ള ആകർഷണം സൃഷ്ടിച്ചുകൊണ്ട് രാജ്യത്ത് നവീകരണത്തെ സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കുക എന്നതാണ് ഞങ്ങളുടെ ശ്രമം. 9,000-ലധികം അടൽ ടിങ്കറിംഗ് ലാബുകൾ കുട്ടികൾക്ക് സ്‌കൂളുകളിൽ നവീന ആശയങ്ങൾ കണ്ടെത്താനും അതിൽ പ്രവർത്തിക്കാനുമുള്ള അവസരം നൽകുന്നു. അടൽ ഇന്നൊവേഷൻ മിഷൻ നമ്മുടെ യുവാക്കൾക്ക് അവരുടെ നൂതന ആശയങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ പുതിയ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകൾ ഉറപ്പാക്കുന്നു. കൂടാതെ, രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള സ്കൂളുകളിലും കോളേജുകളിലും ആയിരക്കണക്കിന് ലാബുകളുടെ ശൃംഖല എല്ലാ മേഖലയിലും നവീകരണത്തെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു. രാജ്യത്തിന്റെ വെല്ലുവിളികളെ നേരിടാൻ ഞങ്ങൾ നവീകരണത്തിനും സാങ്കേതികവിദ്യാധിഷ്ഠിത പരിഹാരങ്ങൾക്കും ഊന്നൽ നൽകുന്നു. നിരവധി ഹാക്കത്തോണുകൾ സംഘടിപ്പിച്ച് ഞങ്ങൾ യുവാക്കളെ അവയിൽ പങ്കാളികളാക്കുകയും റെക്കോർഡ് സമയത്ത് നിരവധി നൂതനമായ പരിഹാരങ്ങൾ അവർ ഞങ്ങൾക്ക് നൽകുകയും ചെയ്തു.

ഗവൺമെന്റിന്റെ വിവിധ വകുപ്പുകളും മന്ത്രാലയങ്ങളും യുവജനങ്ങളുമായും സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുമായും സമ്പർക്കം പുലർത്തുന്നതും അവരുടെ പുതിയ ആശയങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതും നിങ്ങൾ അനുഭവിച്ചറിഞ്ഞിരിക്കണം. പുതിയ ഡ്രോൺ നിയമങ്ങളായാലും പുതിയ ബഹിരാകാശ നയമായാലും, കഴിയുന്നത്ര യുവാക്കൾക്ക് നവീകരണത്തിനുള്ള അവസരങ്ങൾ നൽകുക എന്നതാണ് സർക്കാരിന്റെ മുൻഗണന.

ഐപിആർ രജിസ്ട്രേഷനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിയമങ്ങളും നമ്മുടെ സർക്കാർ ലഘൂകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇന്ന് രാജ്യത്ത് നൂറുകണക്കിന് ഇൻകുബേറ്ററുകളെ കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ ഒരുമിച്ച് പിന്തുണയ്ക്കുന്നു. ഇന്ന്, iCreate പോലുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾ രാജ്യത്തെ ഇന്നൊവേഷൻ ഇക്കോസിസ്റ്റം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിൽ വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. iCreate, അതായത്, ഇന്റർനാഷണൽ സെന്റർ ഫോർ എന്റർപ്രണർഷിപ്പ് ആൻഡ് ടെക്നോളജി, നിരവധി സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്ക് ശക്തമായ തുടക്കം നൽകുകയും നവീകരണങ്ങളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

സർക്കാരിന്റെ ഈ ശ്രമങ്ങളുടെ ഫലം നമുക്ക് കാണാൻ കഴിയും. 2013-14ൽ 4,000 പേറ്റന്റുകൾ അംഗീകരിച്ചപ്പോൾ, കഴിഞ്ഞ വർഷം 28,000-ലധികം പേറ്റന്റുകൾ അനുവദിച്ചു. 2013-14ൽ ഏകദേശം 70,000 ട്രേഡ്‌മാർക്കുകൾ രജിസ്‌റ്റർ ചെയ്‌തപ്പോൾ 2021ൽ 2.5 ലക്ഷത്തിലധികം ട്രേഡ്‌മാർക്കുകൾ രജിസ്റ്റർ ചെയ്‌തു. 2013-14ൽ 4,000 പകർപ്പവകാശങ്ങൾ മാത്രമേ അനുവദിച്ചിട്ടുള്ളൂ, എന്നാൽ കഴിഞ്ഞ വർഷം ഇത് 16,000 കടന്നു. നവീകരണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഇന്ത്യയിൽ നടക്കുന്ന പ്രചാരണങ്ങൾ കാരണം ആഗോള ഇന്നൊവേഷൻ സൂചികയിൽ ഇന്ത്യയുടെ റാങ്കിംഗും വളരെയധികം മെച്ചപ്പെട്ടു. 2015ൽ ഈ റാങ്കിംഗിൽ ഇന്ത്യ 81ൽ ഒതുങ്ങി. ഇന്നൊവേഷൻ സൂചികയിൽ ഇന്ത്യ ഇപ്പോൾ 46-ാം സ്ഥാനത്താണ്; അത് 50 ൽ നിന്ന് കുറഞ്ഞു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ആവാസവ്യവസ്ഥ  ഇന്ന് ലോകത്ത് തരംഗം സൃഷ്ടിക്കുകയാണ്. അഭിനിവേശവും ആത്മാർത്ഥതയും സമഗ്രതയും നിറഞ്ഞതാണ് ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ  ശക്തി. ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ആവാസവ്യവസ്ഥയുടെ കരുത്ത് അത് നിരന്തരം സ്വയം കണ്ടെത്തുകയും സ്വയം മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ശക്തിയിൽ വളരുകയും ചെയ്യുന്നു. അത് നിരന്തരം ഒരു പഠന രീതിയിലാണ്, മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന  രൂപത്തിൽ  പുതിയ സാഹചര്യങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നു. ഇന്ന് ഇന്ത്യയിലെ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ 55 വ്യത്യസ്‌ത വ്യവസായങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നത് കാണുമ്പോൾ ആരാണ് അഭിമാനിക്കാത്തത്? എല്ലാവരും അതിൽ അഭിമാനിക്കും. അഞ്ച് വർഷം മുമ്പ് രാജ്യത്ത് 500 സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ പോലും ഇല്ലാതിരുന്നിടത്ത് ഇന്ന് ഇത് 60,000 ആയി ഉയർന്നു. നിങ്ങൾക്ക് നവീകരണത്തിന്റെ ശക്തിയുണ്ട്, നിങ്ങൾക്ക് പുതിയ ആശയങ്ങളുണ്ട്, നിങ്ങൾ യുവത്വത്തിന്റെ ഊർജ്ജം നിറഞ്ഞവരാണ്, നിങ്ങൾ ബിസിനസ്സ് ചെയ്യുന്ന രീതി മാറ്റുകയാണ്. ഞങ്ങളുടെ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ കളിയുടെ  നിയമങ്ങൾ മാറ്റുകയാണ്. അതുകൊണ്ടാണ് സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ പുതിയ ഇന്ത്യയുടെ നട്ടെല്ലായി മാറുമെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നത്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

സംരംഭകത്വം മുതൽ ശാക്തീകരണം വരെയുള്ള ഈ മനോഭാവം നമ്മുടെ വികസനത്തിലെ പ്രാദേശിക, ലിംഗ അസമത്വത്തിന്റെ പ്രശ്‌നങ്ങളും പരിഹരിക്കുന്നു. മുമ്പ്, വൻകിട ബിസിനസ്സുകൾ വൻ നഗരങ്ങളിലും മെട്രോകളിലും മാത്രം തഴച്ചുവളർന്നിരുന്നു; ഇന്ന് 625-ലധികം ജില്ലകളിലായി വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന രാജ്യത്തെ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കുറഞ്ഞത് ഒരു സ്റ്റാർട്ടപ്പെങ്കിലും ഉണ്ട്. ഇന്ന് പകുതിയോളം സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളും ടയർ-2, ടയർ-3 നഗരങ്ങളിൽ നിന്നാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. ഇവ സാധാരണക്കാരും ദരിദ്രരുമായ കുടുംബങ്ങളിലെ യുവാക്കളുടെ ആശയങ്ങളെ ബിസിനസുകളാക്കി മാറ്റുകയാണ്. ഇന്ന് ലക്ഷക്കണക്കിന് യുവാക്കൾക്ക് ഈ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളിൽ തൊഴിൽ ലഭിക്കുന്നു.

|

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ആഗോള മഹാമാരിയുടെ ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ ഇന്ത്യക്കാരുടെ ശക്തമായ ഇച്ഛാശക്തിയുടെയും നിശ്ചയദാർഢ്യത്തിന്റെയും തെളിവാണ് ഇന്ത്യയിലെ യുവാക്കൾ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ സൃഷ്ടിക്കുന്ന വേഗതയും വ്യാപ്തിയും. നേരത്തെ, ചില കമ്പനികൾക്ക് മാത്രമേ മികച്ച സമയങ്ങളിൽ പോലും വലുതാകാൻ കഴിയുമായിരുന്നുള്ളൂ. എന്നാൽ, കഴിഞ്ഞ വർഷം മാത്രം നമ്മുടെ രാജ്യത്ത് 42 യൂണികോണുകൾ ഉയർന്നുവന്നു. ആയിരക്കണക്കിന് കോടി രൂപ വിലമതിക്കുന്ന ഈ കമ്പനികൾ സ്വാശ്രയ, ആത്മവിശ്വാസമുള്ള ഇന്ത്യയുടെ മുഖമുദ്രയാണ്. ഇന്ന് ഇന്ത്യ യുണികോണിന്റെ നൂറ്റാണ്ട് സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലേക്ക് അതിവേഗം നീങ്ങുകയാണ്. ഇന്ത്യയുടെ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ സുവർണ്ണകാലം ഇപ്പോൾ ആരംഭിക്കുകയാണെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ വൈവിധ്യമാണ് നമ്മുടെ ഏറ്റവും വലിയ ശക്തി. നമ്മുടെ വൈവിധ്യമാണ് നമ്മുടെ ആഗോള സ്വത്വം .

നമ്മുടെ യൂണികോണുകളും സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളും ഈ വൈവിധ്യത്തിന്റെ സന്ദേശവാഹകരാണ്. ലളിതമായ ഡെലിവറി സേവനങ്ങൾ മുതൽ പേയ്‌മെന്റ് സൊല്യൂഷനുകളും ക്യാബ് സേവനങ്ങളും വരെ, നിങ്ങളുടെ സാധ്യതകൾ  വളരെ വലുതാണ്. ഇന്ത്യയിലെ തന്നെ വൈവിധ്യമാർന്ന വിപണികളിലും സംസ്‌കാരങ്ങളിലും പ്രവർത്തിച്ച്‌  നിങ്ങൾക്ക് വളരെയധികം പരിചയമുണ്ട്. അതിനാൽ, ഇന്ത്യയിൽ നിന്നുള്ള സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്ക് ലോകത്തിലെ മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് എളുപ്പത്തിൽ എത്തിച്ചേരാനാകും. അതുകൊണ്ട് നിങ്ങളുടെ സ്വപ്‌നങ്ങൾ പ്രാദേശികമായി സൂക്ഷിക്കരുത്, അവയെ ആഗോളമാക്കുക. ഈ മന്ത്രം ഓർക്കുക -- നമുക്ക് ഇന്ത്യക്കായി നവീകരിക്കാം, ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് നവീകരിക്കാം!

സുഹൃത്തുക്കളേ .

സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ പുണ്യ കാലഘട്ടത്തിൽ എല്ലാവരും അണിനിരക്കേണ്ട സമയമാണിത്. സബ്ക പ്രയാസ് (കൂട്ടായ പരിശ്രമം) ഉപയോഗിച്ച് ലക്ഷ്യത്തിലേക്ക് നീങ്ങേണ്ട സമയമാണിത്. പ്രധാനമന്ത്രി ഗതിശക്തി ദേശീയ മാസ്റ്റർ പ്ലാനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഒരു സംഘം സുപ്രധാന നിർദ്ദേശങ്ങൾ നൽകിയപ്പോൾ ഞാൻ സന്തോഷിച്ചു. ഗതിശക്തി പദ്ധതികളിൽ ലഭ്യമായ അധിക സ്ഥലം വൈദുതി വാഹനങ്ങളുടെ  ചാർജിംഗ് അടിസ്ഥാനസൗകര്യം  നിർമ്മിക്കുന്നതിന് ഉപയോഗിക്കാം. ഈ മാസ്റ്റർ പ്ലാൻ പ്രകാരം, ഗതാഗതം, വൈദ്യുതി, ടെലികോം തുടങ്ങി മുഴുവൻ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ ഗ്രിഡും ഒരൊറ്റ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമിൽ കൊണ്ടുവരുന്നു. വിവിധ രൂപങ്ങളിൽ, ബഹുവിധ ഉദ്ദേശ്യങ്ങളോടെയുള്ള  ആസ്തികൾ  സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനുള്ള ഈ പ്രചാരണ പരിപാടിയിൽ നിങ്ങളുടെ പങ്കാളിത്തം വളരെ പ്രധാനമാണ്.

ഇത് നമ്മുടെ നിർമ്മാണ മേഖലയിൽ പുതിയ ചാമ്പ്യന്മാരെ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനും പ്രചോദനം നൽകും. പ്രതിരോധ നിർമ്മാണം, ചിപ്പ് നിർമ്മാണം, ശുദ്ധ ഊർജ്ജം , ഡ്രോൺ സാങ്കേതിക വിദ്യ എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി മേഖലകളിൽ രാജ്യത്തിന്റെ അതിമോഹ പദ്ധതികൾ നിങ്ങളുടെ മുന്നിലുണ്ട്.

അടുത്തിടെ പുതിയ ഡ്രോൺ നയം നടപ്പിലാക്കിയതിനെ തുടർന്ന് രാജ്യത്തും വിദേശത്തുമുള്ള നിരവധി നിക്ഷേപകർ ഡ്രോൺ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളിൽ നിക്ഷേപം നടത്തുന്നുണ്ട്. കര, നാവിക, വ്യോമ സേനകളിൽ നിന്ന് 500 കോടിയോളം രൂപയുടെ ഓർഡറുകൾ ഡ്രോൺ കമ്പനികൾക്ക് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. സ്വാമിത്വ പദ്ധതിക്ക്  വേണ്ടി ഗ്രാമങ്ങളിലെ വസ്തുക്കളുടെ  മാപ്പിംഗിനായി ഗവണ്മെന്റ്  ഡ്രോണുകൾ വലിയ തോതിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു. മരുന്നുകൾ വീടുകളിൽ എത്തിക്കുന്നതിലും കാർഷിക മേഖലയിലും ഇപ്പോൾ ഡ്രോണുകളുടെ വ്യാപ്തി വർദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. അതിനാൽ ഇതിന് ഒരുപാട്  സാധ്യതകളുണ്ട് . 

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

നമ്മുടെ ദ്രുതഗതിയിലുള്ള നഗരവൽക്കരണവും ഒരു വലിയ ശ്രദ്ധാകേന്ദ്രമാണ്. ഇന്ന്, നമ്മുടെ നിലവിലുള്ള നഗരങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുന്നതിലും പുതിയ നഗരങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്നതിലും വലിയ തോതിൽ പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടക്കുന്നു. നഗരാസൂത്രണത്തിൽ ഒരുപാട് കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാനുണ്ട്. തൊഴിലാളികൾക്ക് മെച്ചപ്പെട്ട ക്രമീകരണങ്ങളുള്ള അത്തരം ‘വാക്ക് ടു വർക്ക്’ ആശയങ്ങളും സംയോജിത വ്യവസായ എസ്റ്റേറ്റുകളും നാം സൃഷ്ടിക്കേണ്ടതുണ്ട്. നഗരാസൂത്രണത്തിൽ പുതിയ സാധ്യതകൾ നിങ്ങളെ കാത്തിരിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു ഗ്രൂപ്പ് ഇപ്പോൾ ദേശീയ സൈക്ലിംഗ് പദ്ധതിയും വലിയ നഗരങ്ങൾക്കായുള്ള കാർ രഹിത സോണുകളും പരാമർശിച്ചു. നഗരങ്ങളിൽ സുസ്ഥിരമായ ജീവിതശൈലി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് ഇത് വളരെ പ്രധാനമാണ്. ഞാൻ കാലാവസ്ഥാ  ഉച്ചകോടിക്ക് പോയപ്പോൾ നിങ്ങൾ അറിഞ്ഞിരിക്കണം, ഞാൻ മിഷൻ ലൈഫിനെ കുറിച്ചും ജീവിതമാണ് പരിസ്ഥിതിക്കുള്ള ജീവിതശൈലി (LIFE) എന്ന എന്റെ ആശയത്തെ കുറിച്ചും സംസാരിച്ചു. സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിച്ച് ആ വസ്തുക്കളുടെ ഉപയോഗത്തെക്കുറിച്ച് ആളുകളെ ബോധവാന്മാരാക്കേണ്ടതുണ്ടെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, പി -3 പ്രസ്ഥാനം ഇന്ന് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. പി -3 പ്രസ്ഥാനം, അതായത്, പ്രോ-പ്ലാനറ്റ്-പീപ്പിൾ! പരിസ്ഥിതിയെ കുറിച്ച് ജനങ്ങളെ ബോധവാന്മാരാക്കുകയും ആഗോള താപനത്തിനെതിരായ പോരാട്ടത്തിൽ അവരെ സൈനികരാക്കുകയും ചെയ്തില്ലെങ്കിൽ, നമുക്ക് ഈ യുദ്ധത്തിൽ വിജയിക്കാനാവില്ല. അതിനാൽ, ഈ മിഷൻ ലൈഫിൽ ഇന്ത്യ നിരവധി രാജ്യങ്ങളെ ഉൾപ്പെടുത്തുന്നു.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

സ്മാർട്ട് മൊബിലിറ്റി നഗരങ്ങളുടെ ജീവിതം എളുപ്പമാക്കുകയും കാർബൺ പുറന്തള്ളലിന്റെ ലക്ഷ്യങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിന് സഹായിക്കുകയും ചെയ്യും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ സഹസ്രാബ്ദ വിപണിയെന്ന ഐഡന്റിറ്റി  ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നത് ഇന്ത്യതുടരുകയാണ്. എൺപതുകളുടെ ഒടുവിലും തൊണ്ണൂറുകളുടെ തുടക്കത്തിലും ജനിച്ചവർ  തങ്ങളുടെ കുടുംബങ്ങളുടെ സമൃദ്ധിയുടെയും രാജ്യത്തിന്റെ സ്വാശ്രയത്വത്തിന്റെയും ആണിക്കല്ലാണ്. ഗ്രാമീണ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ മുതൽ  നാലാം തലമുറ വ്യവസായം  വരെ നമ്മുടെ ആവശ്യങ്ങളും സാധ്യതകളും പരിധിയില്ലാത്തതാണ്. ഭാവി സാങ്കേതിക വിദ്യയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഗവേഷണത്തിലും വികസനത്തിലും നിക്ഷേപം നടത്തുക എന്നതാണ് ഇന്നത്തെ ഗവണ്മെന്റിന്റെ  മുൻഗണന. എന്നാൽ വ്യവസായവും ഇതിൽ പങ്കാളിത്തം വിപുലപ്പെടുത്തിയാൽ നന്നായിരിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ഈ ദശകത്തിൽ ഒരു കാര്യം കൂടി നിങ്ങൾ ഓർക്കണം. രാജ്യത്തും വലിയൊരു വിപണി തുറക്കുകയാണ്. ഞങ്ങൾ ഇപ്പോൾ ഡിജിറ്റൽ ജീവിതശൈലിയിലേക്ക് ചുവടുവെച്ചിരിക്കുന്നു. നമ്മുടെ ജനസംഖ്യയുടെ പകുതിയോളം മാത്രമേ ഓൺലൈനിലുള്ളൂ. ദരിദ്രർക്കും ഗ്രാമങ്ങൾക്കും ഡിജിറ്റൽ ആക്‌സസ് നൽകുന്നതിന് ഗവണ്മെന്റ്  പ്രവർത്തിക്കുന്ന വേഗതയും അളവും വിലയും ഉപയോഗിച്ച്, വളരെ ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളിൽ ഇന്ത്യയിൽ ഏകദേശം 100 കോടി ഇന്റർനെറ്റ് ഉപയോക്താക്കളുണ്ടാകും.

ലാസ്റ്റ് മൈൽ ഡെലിവറി വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ ശാക്തീകരിക്കപ്പെടുന്നതിനാൽ, ഇത് ഒരു ഗ്രാമീണ വിപണിയും ഗ്രാമീണ പ്രതിഭകളുടെ ഒരു വലിയ ശേഖരവും സൃഷ്ടിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് ഇന്ത്യയിലെ സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളോട് ഗ്രാമങ്ങളിലേക്ക് നീങ്ങാൻ ഞാൻ അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നത്. ഇതൊരു അവസരവും വെല്ലുവിളിയുമാണ്. മൊബൈൽ ഇന്റർനെറ്റ് ആയാലും ബ്രോഡ്ബാൻഡ് കണക്റ്റിവിറ്റി ആയാലും ഫിസിക്കൽ കണക്റ്റിവിറ്റി ആയാലും ഗ്രാമങ്ങളുടെ അഭിലാഷങ്ങൾ ഇന്ന് ഉയരുകയാണ്. ഗ്രാമീണ, അർദ്ധ നഗര പ്രദേശങ്ങൾ വിപുലീകരണത്തിന്റെ ഒരു പുതിയ തരംഗത്തിനായി കാത്തിരിക്കുകയാണ്.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

കൊവിഡ് ലോക്ക്ഡൗൺ കാലത്ത്, പ്രാദേശിക തലത്തിലുള്ള ചെറിയ നൂതന മോഡലുകൾ ആളുകളുടെ ജീവിതം എങ്ങനെ എളുപ്പമാക്കിയെന്ന് നമ്മൾ കണ്ടു. ചെറുകിട പ്രാദേശിക ബിസിനസുകളുമായി സഹകരിക്കുന്നതിന് സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്ക് വലിയ അവസരമുണ്ട്. ഈ പ്രാദേശിക ബിസിനസുകളെ ശാക്തീകരിക്കാനും കാര്യക്ഷമമാക്കാനും സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾക്ക് കഴിയും. ചെറുകിട ബിസിനസുകൾ രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തിന്റെ നട്ടെല്ലാണ്, സ്റ്റാർട്ടപ്പുകൾ പുതിയ ഗെയിം ചേഞ്ചറാണ്. ഈ പങ്കാളിത്തത്തിന് നമ്മുടെ സമൂഹത്തെയും സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയെയും മാറ്റിമറിക്കാൻ കഴിയും, പ്രത്യേകിച്ച് സ്ത്രീകളുടെ തൊഴിലവസരത്തിൽ ഇതിൽ നിന്ന് വളരെയധികം ശക്തി നേടാനാകും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

കൃഷി, ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, വിനോദസഞ്ചാരം തുടങ്ങി നിരവധി മേഖലകളിൽ സർക്കാരും സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളും തമ്മിലുള്ള പങ്കാളിത്തം സംബന്ധിച്ച് നിരവധി നിർദ്ദേശങ്ങൾ ഇവിടെ വന്നിട്ടുണ്ട്. നമ്മുടെ പ്രാദേശിക കടയുടമകൾക്ക് അവരുടെ ശേഷിയുടെ 50-60% ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയുന്നില്ല എന്നൊരു നിർദ്ദേശം ഉണ്ടായിരുന്നു. കൂടാതെ ഒരു ഡിജിറ്റൽ സൊല്യൂഷൻ അവർക്ക് വാഗ്ദാനം ചെയ്തു, അതിലൂടെ ഏതൊക്കെ സാധനങ്ങൾ കാലിയാക്കി, ഏതൊക്കെയാണ് വാങ്ങേണ്ടതെന്ന് അറിയാൻ കഴിയും. കടയുടമകളെ അവരുടെ ഉപഭോക്താക്കളുമായി ബന്ധിപ്പിക്കാൻ ഞാൻ നിർദ്ദേശിക്കുന്നു. മൂന്നോ ഏഴോ ദിവസത്തിനുള്ളിൽ ചില ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ സ്റ്റോക്ക് തീരുമെന്ന് കടയുടമകൾക്ക് ഉപഭോക്താക്കളെ അറിയിക്കാം. അവർക്ക് ഒരു സന്ദേശം അയയ്‌ക്കുകയാണെങ്കിൽ, കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾക്ക് ശേഷം തങ്ങൾക്ക് ഏതൊക്കെ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ കുറവാണ് എന്ന് കാണാൻ കുടുംബങ്ങൾ അടുക്കളയിലെ പെട്ടികളിൽ തിരയേണ്ടതില്ല. ഒരു കടയുടമ തന്റെ ഉപഭോക്താവിന് മൂന്ന് ദിവസത്തിനുള്ളിൽ മഞ്ഞൾ സ്റ്റോക്ക് തീരാൻ പോകുന്നു എന്ന സന്ദേശം അയയ്ക്കാം. നിങ്ങൾക്ക് ഇത് വളരെ വലിയ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമാക്കി മാറ്റാനും വളരെ വലിയ അഗ്രഗേറ്റർ ആകാനും കഴിയും കൂടാതെ കടയുടമകൾക്കും ഉപഭോക്താക്കൾക്കും ഇടയിലുള്ള ഒരു പാലമായി മാറാനും കഴിയും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

യുവാക്കളുടെ ഓരോ നിർദ്ദേശങ്ങൾക്കും, ഓരോ ആശയത്തിനും, ഓരോ നവീകരണത്തിനും സർക്കാരിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണ പിന്തുണ ലഭിക്കുമെന്ന് ഞാൻ നിങ്ങൾക്ക് ഉറപ്പ് നൽകുന്നു. രാജ്യത്തെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ നൂറാം വർഷത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്ന അടുത്ത 25 വർഷങ്ങൾ നിങ്ങൾക്ക് വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ടതും പ്രധാനപ്പെട്ടതുമായ സുഹൃത്തുക്കളാണ്. ഇത് നവീകരണത്തിന്റെ ഒരു പുതിയ യുഗമാണ്, അതായത് ആശയങ്ങൾ, വ്യവസായം, നിക്ഷേപം. നിങ്ങളുടെ വ്യായാമം ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടിയാണ്. നിങ്ങളുടെ സംരംഭം ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടിയാണ്. നിങ്ങളുടെ സമ്പത്ത് സൃഷ്ടിക്കുന്നത് ഇന്ത്യയ്ക്കും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നത് ഇന്ത്യയ്ക്കും വേണ്ടിയാണ്.

യുവാക്കളുടെ ഊർജം രാജ്യത്തിന്റെ ഊർജമാക്കി മാറ്റുന്നതിൽ ഞാൻ പൂർണ പ്രതിജ്ഞാബദ്ധനാണ്. നിങ്ങളുടെ നിർദ്ദേശങ്ങളും ആശയങ്ങളും മനസിലാക്കേണ്ടത് വളരെ പ്രധാനമാണ്, കാരണം പുതിയ രീതിയിൽ ചിന്തിക്കുന്ന ഒരു പുതിയ തലമുറയുണ്ട്. ഏഴ് ദിവസത്തെ മസ്തിഷ്കപ്രക്ഷോഭത്തിൽ നിന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞ ആശയങ്ങൾ എല്ലാ സർക്കാർ വകുപ്പുകളും പ്രയോജനപ്പെടുത്തുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്, സർക്കാർ നയങ്ങളിൽ അത് നടപ്പിലാക്കാൻ ശ്രമിക്കും, അത് സമൂഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തെ എങ്ങനെ ബാധിക്കുമെന്ന് കാണും. ഈ ഇവന്റിൽ പങ്കെടുക്കാൻ നിങ്ങളുടെ വിലയേറിയ സമയം ചെലവഴിച്ചതിന് എല്ലാവർക്കും ഞാൻ നന്ദി പറയുന്നു, കാരണം നിങ്ങൾ ആശയങ്ങളുടെ ലോകത്താണ്, ആ ആശയങ്ങൾ എല്ലാവരുമായും പങ്കിടുന്നത് വളരെ പ്രധാനമാണ്.

ഞാൻ നിങ്ങൾക്ക് എല്ലാ ആശംസകളും നേരുന്നു. മകരസംക്രാന്തിയുടെ പുണ്യോത്സവത്തിന്റെ അന്തരീക്ഷം ഇപ്പോഴേയുണ്ട്. എന്നാൽ കൊറോണയിൽ നിന്ന് സ്വയം സൂക്ഷിക്കുക.

ഒത്തിരി നന്ദി.

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
Built in India, building the world: The global rise of India’s construction equipment industry

Media Coverage

Built in India, building the world: The global rise of India’s construction equipment industry
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
This is the right time to Create In India, Create For The World: PM Modi at WAVES Summit
May 01, 2025
QuoteWAVES highlights India's creative strengths on a global platform: PM
QuoteWorld Audio Visual And Entertainment Summit, WAVES, is not just an acronym, It is a wave of culture, creativity and universal connectivity: PM
QuoteIndia, with a billion-plus population, is also a land of a billion-plus stories: PM
QuoteThis is the right time to Create In India, Create For The World: PM
QuoteToday when the world is looking for new ways of storytelling, India has a treasure of its stories dating back thousands of years, this treasure is timeless, thought-provoking and truly global: PM
QuoteThis is the time of dawn of Orange Economy in India, Content, Creativity and Culture - these are the three pillars of Orange Economy: PM
QuoteScreen size may be getting smaller, but the scope is becoming infinite, Screen is getting micro but the message is becoming mega: PM
QuoteToday, India is emerging as a global hub for film production, digital content, gaming, fashion, music and live concerts: PM
QuoteTo the creators of the world — dream big and tell your story, To investors — invest not just in platforms, but in people, To Indian youth — tell your one billion untold stories to the world: PM

आज महाराष्ट्राचा स्थापना दिवस. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या या भूमीतील सर्व बंधू-भगिनींना महाराष्ट्र दिनाच्या खूप खूप शुभेच्छा!

आजे गुजरातनो पण स्थापना दिवस छे, विश्व भर में फैले सब गुजराती भाई-बहनों को भी गुजरात स्थापना दिवस की बहुत-बहुत शुभकामनाएं।

वेव्स समिट में उपस्थित, महाराष्ट्र के गवर्नर सी. पी. राधाकृष्णन जी, महाराष्ट्र के लोकप्रिय मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस जी, केंद्रीय मंत्रिमंडल के मेरे सहयोगी अश्विनी वैष्णव जी, एल मुरुगन जी, महाराष्ट्र के डिप्टी सीएम एकनाथ शिंदे जी, अजीत पवार जी, दुनिया के कोने-कोने से जुड़े क्रिएटिव वर्ल्ड के सभी दिग्गज, विभिन्न देशों से पधारे information, communication, art एवं culture विभागों के मंत्रीगण, विभिन्न देशों के राजदूत, दुनिया के कोने-कोने से जुड़े क्रिएटिव वर्ल्ड के चेहरे, अन्य महानुभाव, देवियों और सज्जनों !

साथियों,

आज यहां मुंबई में 100 से अधिक देशों के Artists, Innovators, Investors और Policy Makers, एक साथ, एक ही छत के नीचे, एकत्र हुए हैं। एक तरह से आज यहां Global Talent और Global Creativity के एक Global Ecosystem की नींव रखी जा रही है। World Audio Visual And Entertainment Summit यानि वेव्स, ये सिर्फ एक्रोनिम नहीं है। ये वाकई, एक Wave है, Culture की, Creativity की, Universal Connect की। और इस Wave पर सवार हैं, फिल्में, म्यूजिक, गेमिंग, एनीमेशन, स्टोरीटेलिंग, क्रिएटिविटी का अथाह संसार, Wave एक ऐसा ग्लोबल प्लेटफॉर्म है, जो आप जैसे हर आर्टिस्ट, हर Creator का है, जहां हर कलाकार, हर युवा, एक नए Idea के साथ Creative World के साथ जुड़ेगा। इस ऐतिहासिक और शानदार शुरुआत के लिए, मैं देश-विदेश से जुटे आप सभी महानुभावों को बहुत-बहुत बधाई देता हूं, आप सबका अभिनंदन करता हूं।

|

साथियों,

आज एक मई है, आज से 112 साल पहले, तीन मई 1913, भारत में पहली फीचर फिल्म राजा हरिशचंद्र रिलीज हुई थी। इसके निर्माता दादा साहेब फाल्के जी थे, और कल ही उनकी जन्मजयंती थी। बीती एक सदी में, भारतीय सिनेमा ने, भारत को दुनिया के कोने-कोने में ले जाने में सफलता पाई है। रूस में राजकपूर जी की लोकप्रियता, कान में सत्यजित रे की पॉपुलैरिटी, और ऑस्कर में RRR की Success में यही दिखता है। गुरु दत्त की सिनेमेटिक Poetry हो या फिर रित्विक घटक का Social Reflection, A.R. Rahman की धुन हो या राजामौली की महागाथा, हर कहानी, भारतीय संस्कृति की आवाज़ बनकर दुनिया के करोड़ों लोगों के दिलों में उतरी है। आज Waves के इस मंच पर हमने भारतीय सिनेमा के अनेक दिग्गजों को डाक-टिकट के माध्यम से याद किया है।

साथियों,

बीते वर्षों में, मैं कभी गेमिंग वर्ल्ड के लोगों से मिला हूं, कभी म्यूजिक की दुनिया के लोगों से मिला, फिल्म मेकर्स से मिला, कभी स्क्रीन पर चमकने वाले चेहरों से मिला। इन चर्चाओं में अक्सर भारत की क्रिएटिविटी, क्रिएटिव केपेबिलिटी और ग्लोबल कोलैबोरेशन की बातें उठती थीं। मैं जब भी आप सभी क्रिएटिव वर्ल्ड के लोगों से मिला, आप लोगों से Ideas लेता था, तो भी मुझे स्वयं भी इस विषय की गहराई में जाने का मौका मिला। फिर मैंने एक प्रयोग भी किया। 6-7 साल पहले, जब महात्मा गांधी जी की 150वीं जयंति का अवसर आया, तो 150 देशों के गायक-गायिकाओं को गांधी जी का प्रिय गीत, वैष्णव जन को तेने कहिए, ये गाने के लिए मैंने प्रेरित किया। नरसी मेहता जी द्वारा रचित ये गीत 500-600 साल पुराना है, लेकिन ‘गांधी 150’ के समय दुनिया भर के आर्टिस्ट्स ने इसे गाया है और इसका एक बहुत बड़ा इंपैक्ट हुआ, दुनिया एक साथ आई। यहां भी कई लोग बैठे हैं, जिन्होंने ‘गांधी 150’ के समय 2-2, 3-3 मिनट के अपने वीडियोज बनाए थे, गांधी जी के विचारों को आगे बढ़ाया था। भारत और दुनिया भर के क्रिएटिव वर्ल्ड की ताकत मिलकर क्या कमाल कर सकती है, इसकी एक झलक हम तब देख चुके हैं। आज उसी समय की कल्पनाएं, हकीकत बनकर वेव्स के रूप में जमीन पर उतरी है।

साथियों,

जैसे नया सूरज उगते ही आकाश को रंग देता है, वैसे ही ये समिट अपने पहले पल से ही चमकने लगी है। "Right from the first moment, The summit is roaring with purpose." पहले एडिशन में ही Waves ने दुनिया का ध्यान अपनी तरफ खींच लिया है। हमारे Advisory Board से जुड़े सभी साथियों ने जो मेहनत की है, वो आज यहां नजर आ रही है। आपने बीते दिनों में बड़े पैमाने पर Creators Challenge, Creatosphere का अभियान चलाया है, दुनिया के करीब 60 देशों से एक लाख क्रिएटिव लोगों ने इसमें Participate किया। और 32 चैलेंजेज़ में 800 फाइनलिस्ट चुने गए हैं। मैं सभी फाइनलिस्ट्स को अनेक-अनेक शुभकामनाएं देता हूं। आपको मौका मिला है- दुनिया में छा जाने का, कुछ कर दिखाने का।

|

साथियों,

मुझे बताया गया है कि यहां आपने भारत पैविलियन में बहुत कुछ नया रचा है, नया गढ़ा है। मैं इसे देखने के लिए भी बहुत उत्सुक हूं, मैं जरूर जाऊंगा। Waves Bazar का Initiative भी बहुत Interesting है। इससे नए क्रिएटर्स Encourage होंगे, वो नए बाजार से जुड़ पाएंगे। आर्ट की फील्ड में, Buyers और Sellers को कनेक्ट करने का ये आइडिया वाकई बहुत अच्छा है।

साथियों,

हम देखते हैं कि छोटे बच्चे के जीवन की शुरुआत, जब बालक पैदा होता है तब से, मां से उसका संबंध भी लोरी से शुरु होता है। मां से ही वो पहला स्वर सुनता है। उसको पहला स्वर संगीत से समझ आता है। एक मां, जो एक बच्चे के सपने को बुनती है, वैसे ही क्रिएटिव वर्ल्ड के लोग एक युग के सपनों को पिरोते हैं। WAVES का मकसद ऐसे ही लोगों को एक साथ लाने का है।

साथियों,

लाल किले से मैंने सबका प्रयास की बात कही है। आज मेरा ये विश्वास और पक्का हो गया है कि आप सभी का प्रयास आने वाले वर्षों में WAVES को नई ऊंचाई देगा। मेरा इंडस्ट्री के साथियों से ये आग्रह बना रहेगा, कि जैसे आपने पहली समिट की हैंड होल्डिंग की है, वो आगे भी जारी रखें। अभी तो WAVES में कई तरह की खूबसूरत लहरें आनी बाकी हैं, भविष्य में Waves अवॉर्ड्स भी लॉन्च होने वाले हैं। ये आर्ट और क्रिएटिविटी की दुनिया में सबसे प्रतिष्ठित अवॉर्ड्स होने वाले हैं। हमें जुटे रहना है, हमें जग के मन को जीतना है, जन-जन को जीतना है।

साथियों,

आज भारत, दुनिया की Third Largest Economy बनने की तरफ तेज़ी से आगे बढ़ रहा है। आज भारत ग्लोबल फिनटेक एडॉप्शन रेट में नंबर वन है। दुनिया का सेकेंड लार्जेस्ट मोबाइल मैन्यूफैक्चरर है। दुनिया का तीसरा सबसे बड़ा स्टार्ट-अप इकोसिस्टम भारत में है। विकसित भारत की हमारी ये जर्नी तो अभी शुरू हुई है। भारत के पास इससे भी कहीं अधिक ऑफर करने के लिए है। भारत, बिलियन प्लस आबादी के साथ-साथ, बिलियन प्लस Stories का भी देश है। दो हज़ार साल पहले, जब भरत मुनि ने नाट्यशास्त्र लिखा, तो उसका संदेश था - "नाट्यं भावयति लोकम्" इसका अर्थ है, कला, संसार को भावनाएं देती है, इमोशन देती है, फीलिंग्स देती है। सदियों पहले जब कालिदास ने अभिज्ञान-शाकुंतलम लिखी, शाकुंतलम, तब भारत ने क्लासिकल ड्रामा को एक नई दिशा दी। भारत की हर गली में एक कहानी है, हर पर्वत एक गीत है, हर नदी कुछ न कुछ गुनगुनाती है। आप भारत के 6 लाख से ज्यादा गांवों में जाएंगे, तो हर गांव का अपना एक Folk है, Storytelling का अपना ही एक खास अंदाज़ है। यहां अलग-अलग समाजों ने लोककथाओं के माध्यम से अपने इतिहास को अगली पीढ़ी तक पहुंचाया है। हमारे यहां संगीत भी एक साधना है। भजन हों, गज़लें हों, Classical हो या Contemporary, हर सुर में एक कहानी है, हर ताल में एक आत्मा है।

|

साथियों,

हमारे यहां नाद ब्रह्म यानि साउंड ऑफ डिवाइन की कल्पना है। हमारे ईश्वर भी खुद को संगीत और नृत्य से अभिव्यक्त करते हैं। भगवान शिव का डमरु - सृष्टि की पहली ध्वनि है, मां सरस्वती की वीणा - विवेक और विद्या की लय है, श्रीकृष्ण की बांसुरी - प्रेम और सौंदर्य का अमर संदेश है, विष्णु जी का शंख, शंख ध्वनि- सकारात्मक ऊर्जा का आह्वान है, इतना कुछ है हमारे पास, अभी यहां जो मन मोह लेने वाली सांस्कृतिक प्रस्तुति हुई, उसमें भी इसकी झलक दिखी है। और इसलिए ही मैं कहता हूं- यही समय है, सही समय है। ये Create In India, Create For The World का सही समय है। आज जब दुनिया Storytelling के लिए नए तरीके ढूंढ रही है, तब भारत के पास हज़ारों वर्षों की अपनी कहानियों का खज़ाना है। और ये खजाना Timeless है, Thought-Provoking है और Truly Global है। और ऐसा नहीं है कि इसमें कल्चर से जुड़े विषय ही हैं, इसमें विज्ञान की दुनिया है, स्पोर्ट्स है, शौर्य की कहानियां हैं, त्याग-तपस्या की गाथाएं हैं। हमारी स्टोरीज में साइंस भी है, फिक्शन भी है, करेज है, ब्रेवरी है, भारत के इस खजाने की बास्केट बहुत बड़ी है, बहुत विशाल है। इस खजाने को दुनिया के कोने-कोने में ले जाना, आने वाली पीढ़ियों के सामने नए और Interesting तरीके से रखना, ये waves platform की बड़ी जिम्मेदारी है।

साथियों,

आप में से ज्यादातर लोगों को पता है कि हमारे यहां पद्म अवार्ड आजादी के कुछ साल बाद ही शुरू हो गए थे। इतने सालों से ये अवार्ड दिए जा रहे हैं, लेकिन हमने इन अवार्ड्स को पीपल्स पद्मा बना दिया है। जो लोग देश के दूर-दराज में, कोने-कोने में देश के लिए जी रहे हैं, समाज की सेवा कर रहे हैं, हमने उनकी पहचान की, उनको प्रतिष्ठा दी, तो पद्मा की परंपरा का स्वरूप ही बदल गया। अब पूरे देश ने खुले दिल से इसे मान्यता दी है, अब ये सिर्फ एक आयोजन ना होकर पूरे देश का उत्सव बन गया है। इसी तरह वेव्स भी है। वेव्स क्रिएटिव वर्ल्ड में, फिल्म में, म्यूजिक में, एनीमेशन में, गेमिंग में, भारत के कोने-कोने में जो टैलेंट है, उसे एक प्लेटफार्म देगा, तो दुनिया भी इसे अवश्य सराहेगी।

साथियों,

कंटेंट क्रिएशन में भारत की एक और विशेषता, आपकी बहुत मदद करने वाली है। हम, आ नो भद्र: क्रतवो यन्तु विश्वत: के विचार को मानने वाले हैं। इसका मतलब है, चारों दिशाओं से हमारे पास शुभ विचार आएं। ये हमारी civilizational openness का प्रमाण है। इसी भाव के साथ, पारसी यहां आए। और आज भी पारसी कम्यूनिटी, बहुत गर्व के साथ भारत में थ्राइव कर रही है। यहां Jews आए और भारत के बनकर रह गए। दुनिया में हर समाज, हर देश की अपनी-अपनी सिद्धियां हैं। इस आयोजन में यहां इतने सारे देशों के मंत्रीगण हैं, प्रतिनिधि हैं, उन देशों की अपनी सफलताएं हैं, दुनिया भर के विचारों को, आर्ट को वेलकम करना, उनको सम्मान देना, ये हमारे कल्चर की ताकत है। इसलिए हम मिलकर, हर कल्चर की अलग-अलग देशों की उपलब्धियों से जुड़ा बेहतरीन कंटेंट भी क्रिएट कर सकते हैं। ये ग्लोबल कनेक्ट के हमारे विजन को भी मजबूती देगा।

|

साथियों,

मैं आज दुनिया के लोगों को भी ये विश्वास दिलाना चाहता हूं, भारत के बाहर के जो क्रिएटिव वर्ल्ड के लोग हैं, उन्हें ये विश्वास दिलाना चाहता हूं, कि आप जब भारत से जुड़ेंगे, जब आप भारत की कहानियों को जानेंगे, तो आपको ऐसी-ऐसी स्टोरीज मिलेंगी, कि आपको लगेगा कि अरे ये तो मेरे देश में भी होता है। आप भारत से बहुत नैचुरल कनेक्ट फील करेंगे, तब आपको Create In India का हमारा मंत्र और सहज लगेगा।

साथियों,

ये भारत में Orange Economy का उदय काल है। Content, Creativity और Culture - ये Orange Economy की तीन धुरी हैं। Indian films की reach अब दुनिया के कोने-कोने तक पहुंच रही है। आज Hundred Plus देशों में भारतीय फिल्में release होती हैं। Foreign audiences भी अब Indian films को सिर्फ सरसरी तौर से देखते नहीं, बल्कि समझने की कोशिश करता है। इसलिए आज बड़ी संख्या में विदेशी दर्शक Indian content को subtitles के साथ देख रहे हैं। India में OTT Industry ने पिछले कुछ सालों में 10x growth दिखाई है। Screen size भले छोटा हो रहा हो, पर scope infinite है। स्क्रीन माइक्रो होती जा रही है पर मैसेज मेगा होता जा रहा है। आजकल भारत का खाना विश्व की पसंद बनता जा रहा है। मुझे विश्वास है कि आने वाले दिनों में भारत का गाना भी विश्व की पहचान बनेगा।

साथियों,

भारत की Creative Economy आने वाले वर्षों में GDP में अपना योगदान और बढ़ा सकती है। आज भारत Film Production, Digital Content, Gaming, Fashion और Music का Global Hub बन रहा है। Live Concerts से जुड़ी इंडस्ट्री के लिए अनेक संभावनाएं हमारे सामने हैं। आज ग्लोबल एनीमेशन मार्केट का साइज़ Four Hundred And Thirty Billion Dollar से ज्यादा का है। अनुमान है कि अगले 10 सालों में ये डबल हो सकता है। ये भारत की एनीमेशन और ग्राफिक्स इंडस्ट्री के लिए बहुत बड़ा अवसर है।

साथियों,

ऑरेंज इकोनॉमी के इस बूम में, मैं Waves के इस मंच से देश के हर युवा क्रिएटर से कहूंगा, आप चाहे गुवाहाटी के म्यूज़िशियन हों, कोच्चि के पॉडकास्टर हों, बैंगलुरू में गेम डिज़ाइन कर रहे हों, या पंजाब में फिल्म बना रहे हैं, आप सभी भारत की इकोनॉमी में एक नई Wave ला रहे हैं - Creativity की Wave, एक ऐसी लहर, जो आपकी मेहनत, आपका पैशन चला रहा है। और हमारी सरकार भी आपकी हर कोशिश में आपके साथ है। Skill India से लेकर Startup Support तक, AVGC इंडस्ट्री के लिए पॉलिसी से लेकर Waves जैसे प्लेटफॉर्म तक, हम हर कदम पर आपके सपनों को साकार करने में निरंतर लगे रहते हैं। हम एक ऐसा Environment बना रहे हैं, जहां आपके idea और इमेजिनेशन की वैल्यू हो। जो नए सपनों को जन्म दे, और आपको उन सपनों को साकार करने का सामर्थ्य दे। वेव्स समिट के जरिए भी आपको एक बड़ा प्लेटफॉर्म मिलेगा। एक ऐसा प्लेटफॉर्म, जहां Creativity और Coding एक साथ होगी, जहां Software और Storytelling एक साथ होगी, जहां Art और Augmented Reality एक साथ होगी। आप इस प्लेटफॉर्म का भरपूर इस्तेमाल करिए, बड़े सपने देखिए, उन्हें पूरा करने के लिए पूरी ताकत लगा दीजिए।

|

साथियों,

मेरा पूरा विश्वास आप पर है, कंटेंट क्रिएटर्स पर है, और इसकी वजह भी है। Youth की spirit में, उनकी वर्किंग स्टाइल में, कोई barriers, कोई baggage या boundaries नहीं होती, इसीलिए आपकी creativity बिल्कुल free-flow करती है, इसमें कोई hesitation, कोई Reluctance नहीं होता। मैंने खुद, हाल ही में कई young creators से, gamers से, और ऐसे ही कई लोगों से personally interaction किया है। Social media पर भी मैं आपकी creativity को देखता रहता हूं, आपकी energy को feel करता हूं, ये कोई संयोग नहीं है कि आज जब भारत के पास दुनिया की सबसे बड़ी young population है, ठीक उसी वक्त हमारी creativity की नई-नई dimensions सामने आ रही हैं। Reels, podcasts, games, animation, startup, AR-VR जैसे formats, हमारे यंग माइंड्स, इन हर format में शानदार काम कर रहे हैं। सही मायने में वेव्स आपकी जनरेशन के लिए है, ताकि आप अपनी एनर्जी, अपनी Efficiency से, Creativity की पूरी इस Revolution को Re-imagine कर सकें, Re-define कर सकें।

साथियों,

Creativity की दुनिया के आप दिग्गजों के सामने, मैं एक और विषय की चर्चा करना चाहता हूं। ये विषय है- Creative Responsibility, हम सब देख रहे हैं कि 21वीं सेंचुरी के, जो की टेक ड्रिवन सेंचुरी है। हर व्यक्ति के जीवन में टेक्नोलॉजी का रोल लगातार बढ़ता जा रहा है। ऐसे में मानवीय संवेदनाओं को बनाए रखने के लिए extra efforts की जरूरत हैं। ये क्रिएटिव वर्ल्ड ही कर सकता है। हमें इंसान को रोबोट्स नहीं बनने देना है। हमें इंसान को अधिक से अधिक संवेदनशील बनाना है, उसे और अधिक समृद्ध करना है। इंसान की ये समृद्धि, इंफॉर्मेशन के पहाड़ से नहीं आएगी, ये टेक्नोलॉजी की स्पीड और रीच से भी नहीं आएगी, इसके लिए हमें गीत, संगीत, कला, नृत्य को महत्व देना होगा। हज़ारों सालों से ये, मानवीय संवेदना को जागृत रखे हुए हैं। हमें इसे और मजबूत करना है। हमें एक और अहम बात याद रखनी है। आज हमारी यंग जेनरेशन को कुछ मानवता विरोधी विचारों से बचाने की ज़रूरत है। WAVES एक ऐसा मंच है, जो ये काम कर सकता है। अगर इस ज़िम्मेदारी से हम पीछे हट गए तो, ये युवा पीढ़ी के लिए बहुत घातक होगा।

साथियों,

आज टेक्नोलॉजी ने क्रिएटिव वर्ल्ड के लिए खुला आसमान बना दिया है, इसलिए अब ग्लोबल कोऑर्डिनेशन भी उतना ही जरूरी है। मुझे विश्वास है, ये प्लेटफॉर्म, हमारे Creators को Global Storytellers से कनेक्ट करेगा, हमारे Animators को Global Visionaries से जोड़ेगा, हमारे Gamers को Global Champions में बदलेगा। मैं सभी ग्लोबल इन्वेस्टर्स को, ग्लोबल क्रिएटर्स को आमंत्रित करता हूं, आप भारत को अपना Content Playground बनाएं। To The Creators Of The World - Dream Big, And Tell Your Story. To Investors - Invest Not Just In Platforms, But In People. To Indian Youth - Tell Your One Billion Untold Stories To The World!

आप सभी को, पहली Waves समिट के लिए फिर से बहुत-बहुत शुभकामनाएं देता हूं, आप सबका बहुत-बहुत धन्यवाद।

नमस्कार।