'അടുത്ത 25 വര്‍ഷത്തെ അമൃതകാലത്തിൽ നിങ്ങളുടെ ബാച്ച് രാജ്യത്തിന്റെ വികസനത്തില്‍ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കും'
'മഹാമാരിക്കു ശേഷമുള്ള പുതിയ ലോകക്രമത്തില്‍, ഇന്ത്യ അതിന്റെ പങ്ക് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുകയും വേഗത്തില്‍ സ്വയം വികസിപ്പിക്കുകയും വേണം'
'സ്വയം പര്യാപ്ത ഭാരതവും ആധുനിക ഇന്ത്യയുമാണ് 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ നമ്മുടെ ഏറ്റവും വലിയ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍, നിങ്ങള്‍ അത് എപ്പോഴും ഓര്‍ക്കണം'
'നിങ്ങളുടെ ഔദ്യോഗിക ജീവിതത്തിലെ എല്ലാ വര്‍ഷങ്ങളിലും, സേവനത്തിന്റെയും കടമയുടെയും ഘടകങ്ങളായിരിക്കണം നിങ്ങളുടെ വ്യക്തിപരവും തൊഴില്‍പരവുമായ വിജയത്തിന്റെ അളവുകോല്‍'
'നിങ്ങള്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കേണ്ടത് സംഖ്യകള്‍ക്ക് വേണ്ടിയല്ല, ജനങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിന് വേണ്ടിയാണ്'
''അമൃതകാലത്തിന്റെ ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍ നമുക്ക് പരിഷ്‌ക്കരണം, പ്രകടനം, പരിവര്‍ത്തനം എന്നിവ അടുത്ത ഘട്ടത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകേണ്ടതുണ്ട്. അതുകൊണ്ടാണ് ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യ 'എല്ലാവരുടെയും പ്രയത്‌നത്തിൽ ' എന്ന ആശയവുമായി മുന്നോട്ട് പോകുന്നത്''
'ഒരിക്കലും എളുപ്പമുള്ള നിയമനം ലഭിക്കാതിരിക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ പ്രാര്‍ത്ഥിക്കണം'
''സ്വസ്ഥമായ ഇടങ്ങൾ തേടി പോകാന്‍ നിങ്ങള്‍ എത്രത്തോളം ചിന്തിക്കുന്നുവോ അത്രയധികം നിങ്ങളുടെ പുരോഗതിയും രാജ്യത്തിന്റെ പുരോഗതിയും നിങ്ങള്‍ തടയുകയാണ്."

 ഫൗണ്ടേഷന്‍ കോഴ്‌സ് പൂര്‍ത്തിയാക്കിയ എല്ലാ യുവ സുഹൃത്തുക്കള്‍ക്കും അഭിനന്ദനങ്ങള്‍! ഇന്ന് ഹോളി ആഘോഷമാണ്. രാജ്യത്തെ മുഴവനാളുകള്‍ക്കും നിങ്ങള്‍ക്കും അക്കാദമിയിലെ ആളുകള്‍ക്കും നിങ്ങളുടെ കുടുംബങ്ങള്‍ക്കും ഞാന്‍ ഹോളി ആശംസകള്‍ നേരുന്നു. സര്‍ദാര്‍ വല്ലഭഭായ് പട്ടേല്‍ ജിക്കും ലാല്‍ ബഹദൂര്‍ ശാസ്ത്രി ജിക്കും സമര്‍പ്പിച്ച തപാല്‍ സര്‍ട്ടിഫിക്കറ്റുകളും നിങ്ങളുടെ അക്കാദമിയില്‍ നിന്ന് ഇന്ന് വിതരണം ചെയ്തതില്‍ എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്. ഇന്ന് പുതിയ കായിക സമുച്ചയവും ഹാപ്പി വാലി കോംപ്ലക്‌സും ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തു. ഈ സൗകര്യങ്ങള്‍ ടീം സ്പിരിറ്റ്, ആരോഗ്യം, ശാരീരികക്ഷമത എന്നിവ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും സിവില്‍ സര്‍വീസിനെ കൂടുതല്‍ ഊര്‍ജ്ജസ്വലവും കാര്യക്ഷമവുമാക്കാന്‍ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യും

സുഹൃത്തുക്കളേ,

 വര്‍ഷങ്ങളായി, ഞാന്‍ നിരവധി സിവില്‍ സര്‍വീസുകാരെ കണ്ടുമുട്ടുകയും അവരുമായി വളരെക്കാലം ചെലവഴിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. എന്നാല്‍ എന്റെ കാഴ്ചപ്പാടില്‍ നിങ്ങളുടെ ബാച്ച് വളരെ പ്രത്യേകതയുള്ളതാണ്.  ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ 75-ാം വര്‍ഷത്തിലെ ഈ അമൃത് മഹോത്സവ വേളയിലാണ് നിങ്ങള്‍ ജോലി ആരംഭിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ നൂറാം വര്‍ഷത്തിലേക്ക് കടക്കുമ്പോള്‍ ഞങ്ങളില്‍ അധികമാരും ഉണ്ടാകില്ല.  പക്ഷെ ആ സമയം നിങ്ങളും നിങ്ങളുടെ ബാച്ചും ഉണ്ടാകും. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ഈ പുണ്യ കാലഘട്ടത്തില്‍, അടുത്ത 25 വര്‍ഷത്തിനുള്ളില്‍ രാജ്യം സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്ന എല്ലാ സംഭവവികാസങ്ങളിലും നിങ്ങളുടെ ഇതിഹാസവും  നിങ്ങളുടെ ടീമും ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കും.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ഈ ഘട്ടത്തില്‍ ലോകത്തിന്റെ മുഴുവന്‍ കണ്ണുകളും ഇന്ത്യയിലേക്കാണ്. കൊറോണ മൂലമുണ്ടായ സാഹചര്യങ്ങളെ തുടര്‍ന്ന് പുതിയ ലോകക്രമം ഉയര്‍ന്നുവരുന്നു. ഈ പുതിയ ലോകക്രമത്തില്‍, ഇന്ത്യ അതിന്റെ പങ്ക് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുകയും വേഗത്തില്‍ സ്വയം വികസിപ്പിക്കുകയും വേണം.  കഴിഞ്ഞ 75 വര്‍ഷമായി നാം പുരോഗമിച്ചതിന്റെ പലമടങ്ങ് വേഗത്തില്‍ മുന്നേറേണ്ട സമയമാണിത്. സമീപഭാവിയില്‍, നിങ്ങള്‍ ചില ജില്ലകള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ വകുപ്പുകള്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യും. നിങ്ങളുടെ മേല്‍നോട്ടത്തില്‍ എവിടെയെങ്കിലും ഒരു വലിയ അടിസ്ഥാനസൗകര്യ പദ്ധതി നടക്കുന്നു അല്ലെങ്കില്‍ എവിടെയെങ്കിലും നിങ്ങള്‍ നയ തലത്തില്‍ നിങ്ങളുടെ നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ നല്‍കുന്നു. ഇതിനെല്ലാം ഇടയില്‍, നിങ്ങള്‍ ഒരു കാര്യം മനസ്സില്‍ വയ്ക്കണം, അതാണ് 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഇന്ത്യയുടെ ഏറ്റവും വലിയ ലക്ഷ്യം; അതാണ് ആധുനിക ഇന്ത്യയായ സ്വാശ്രയ  ഭാരതം .  ഈ സമയം നാം  തോല്‍ക്കേണ്ടതില്ല. അതുകൊണ്ടാണ് എനിക്ക് നിങ്ങളില്‍ നിന്ന് ഒരുപാട് പ്രതീക്ഷകള്‍ ഉള്ളത്. ഈ പ്രതീക്ഷകള്‍ നിങ്ങളുടെ വ്യക്തിത്വവുമായും നിങ്ങളുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുമായും നിങ്ങളുടെ തൊഴില്‍ സംസ്‌ക്കാരവുമായും ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. അതിനാല്‍, നിങ്ങളുടെ വ്യക്തിത്വത്തിന് ഉപയോഗപ്രദമായേക്കാവുന്ന കുറച്ച് ചെറിയ കാര്യങ്ങളില്‍ നിന്നാണ് ഞാന്‍ ആരംഭിക്കുന്നത്.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 പരിശീലന വേളയില്‍ സര്‍ദാര്‍ പട്ടേല്‍ ജിയുടെ ദര്‍ശനങ്ങളെയും ചിന്തകളെയും കുറിച്ച് നിങ്ങളെ ബോധവാന്മാരാക്കിയിട്ടുണ്ട്. സേവന മനോഭാവത്തിന്റെയും കര്‍ത്തവ്യബോധത്തിന്റെയും പ്രാധാന്യം നിങ്ങളുടെ പരിശീലനത്തിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ്. നിങ്ങള്‍ ഈ സേവനത്തില്‍ എത്ര വര്‍ഷം ആയിരുന്നാലും, ഈ ഘടകം നിങ്ങളുടെ വ്യക്തിപരവും തൊഴില്‍പരവുമായ വിജയത്തിന്റെ അളവുകോലായിരിക്കണം.  സേവനമനോഭാവമോ കര്‍ത്തവ്യബോധമോ മങ്ങുന്നുണ്ടോ എന്ന് സ്വയം നിരന്തരം ചോദിക്കണം. ഈ ലക്ഷ്യം നിങ്ങള്‍ കാണാതെ പോകുന്നില്ലേ എന്ന് നിങ്ങള്‍ എപ്പോഴും വിലയിരുത്തണം. ഈ ലക്ഷ്യം എപ്പോഴും പരമപ്രധാനമായി നിലനിര്‍ത്തുക. അതില്‍ വ്യതിചലനമോ നേര്‍പ്പിക്കലോ പാടില്ല. സേവന മനോഭാവം ക്ഷയിക്കുകയും അധികാരത്തിന്റെ വികാരം ആധിപത്യം സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോള്‍ ഒരു വ്യക്തി അല്ലെങ്കില്‍ ഒരു വ്യവസ്ഥിതി കഠിനമായി കഷ്ടപ്പെടുന്നത് നാമെല്ലാവരും കണ്ടു.  ചിലര്‍ക്ക്, ഈ നഷ്ടം നേരത്തെയോ വൈകിയോ ആകാം, പക്ഷേ നഷ്ടം സംഭവിക്കും.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 നിങ്ങള്‍ക്ക് ഉപയോഗപ്രദമായേക്കാവുന്ന ഒരു കാര്യം കൂടി ഞാന്‍ നിങ്ങളോട് പറയാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. കര്‍ത്തവ്യബോധത്തോടെയും ലക്ഷ്യബോധത്തോടെയും പ്രവര്‍ത്തിക്കുമ്പോള്‍ ഒരു ജോലിയും ഭാരമായി തോന്നില്ല. നിങ്ങളും ലക്ഷ്യബോധത്തോടെയാണ് ഇവിടെ വന്നത്.  സമൂഹത്തിന്, രാജ്യത്തിന് വേണ്ടിയുള്ള ഒരു നല്ല മാറ്റത്തിന്റെ ഭാഗമാകാന്‍ നിങ്ങള്‍ എത്തിയിരിക്കുന്നു. കര്‍ത്തവ്യബോധത്തോടെ മറ്റുള്ളവരെ പ്രചോദിപ്പിക്കുകയും ഉത്തരവുകള്‍ നല്‍കുകയും ചെയ്യുന്ന രണ്ട് രീതികള്‍ തമ്മില്‍ വലിയ വ്യത്യാസമുണ്ട്.  ഇത് നിങ്ങള്‍ വളര്‍ത്തിയെടുക്കേണ്ട നേതൃത്വഗുണമാണെന്ന് ഞാന്‍ കരുതുന്നു. ടീം സ്പിരിറ്റിന് ഇത് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. ഒരു വിട്ടുവീഴ്ചയ്ക്കും ഇടമില്ല, അത് വളരെ പ്രധാനമാണ്.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 ഇനി ഏതാനും മാസങ്ങള്‍ കഴിഞ്ഞാല്‍ നിങ്ങളെല്ലാവരും കര്‍മപഥത്തില്‍ സജീവമായിരിക്കും. ഫയലുകളും യാഥാര്‍ത്ഥ്യവും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം മനസ്സിലാക്കി പ്രവര്‍ത്തിക്കേണ്ടിവരും. ഫയലുകളില്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് യഥാര്‍ത്ഥ അനുഭവം ലഭിക്കില്ല. യഥാര്‍ത്ഥ അനുഭവത്തിനായി നിങ്ങള്‍ ആളുകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കണം.  നിങ്ങളുടെ ജീവിതകാലം മുഴുവന്‍ ഇത് ഓര്‍ക്കുക, ഫയലുകളില്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന വിവരങ്ങള്‍ കേവലം അക്കങ്ങള്‍ മാത്രമല്ല,  ഓരോ രൂപവും ഓരോ സംഖ്യയും ഒരു ജീവിതമാണ്. ജീവിതത്തിന് ചില സ്വപ്നങ്ങളും ആഗ്രഹങ്ങളും ഉണ്ടെന്നും ജീവിതത്തിന് ചില ബുദ്ധിമുട്ടുകളും വെല്ലുവിളികളും ഉണ്ടെന്നും.  അതിനാല്‍, നിങ്ങള്‍ ഓരോ ജീവിതത്തിനും വേണ്ടി പ്രവര്‍ത്തിക്കണം, അക്കങ്ങള്‍ക്കുവേണ്ടിയല്ല. എന്റെ വികാരങ്ങള്‍ നിങ്ങളുമായി പങ്കിടാന്‍ ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഈ മന്ത്രം നിങ്ങള്‍ക്ക് തീരുമാനമെടുക്കാനുള്ള ധൈര്യം നല്‍കും, നിങ്ങള്‍ അത് പാലിക്കുകയാണെങ്കില്‍, നിങ്ങള്‍ തെറ്റ് ചെയ്യാനുള്ള സാധ്യത കുറയും.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 നിങ്ങളെ എവിടെ നിയമിച്ചാലും, പുതിയ എന്തെങ്കിലും പരീക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള തീക്ഷ്ണതയും ഉത്സാഹവും നിങ്ങള്‍ക്കുണ്ടാകും.  കാര്യങ്ങള്‍ മാറ്റാന്‍ നിങ്ങളുടെ മനസ്സില്‍ നിരവധി ആശയങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകും.  എന്നാല്‍ ഇത് ശരിയല്ലെന്നും മാറ്റം ആവശ്യമാണെന്നുമുള്ള ഒരു ചിന്ത നിങ്ങളുടെ മനസ്സില്‍ വരുമ്പോഴെല്ലാം, വര്‍ഷങ്ങളായി നിലനില്‍ക്കുന്നതും നിങ്ങള്‍ക്ക് അപ്രസക്തമായതോ നിങ്ങള്‍ക്ക് ഇഷ്ടപ്പെടാത്തതോ ആയ നിരവധി സംവിധാനങ്ങളും നിയമങ്ങളും നിയന്ത്രണങ്ങളും നിങ്ങള്‍ കാണും. അവ ബുദ്ധിമുട്ടുള്ളതായി നിങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തും. അതെല്ലാം തെറ്റാകുമോ എന്ന് ഞാന്‍ പറയുന്നില്ല, അത് ആവാം. നിങ്ങള്‍ക്ക് അധികാരമുള്ളപ്പോള്‍, നിങ്ങളുടെ ഇഷ്ടപ്രകാരം കാര്യങ്ങള്‍ ചെയ്യാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് തോന്നും. എന്നാല്‍ നിങ്ങള്‍ ക്ഷമയോടെ കാത്തിരിക്കുകയും അതിനെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുകയും വേണം.  ഞാന്‍ നിര്‍ദ്ദേശിക്കുന്ന പാത നിങ്ങള്‍ പിന്തുടരുമോ?

 ഞാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് ചില ഉപദേശങ്ങള്‍ നല്‍കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.  എന്തുകൊണ്ടാണ് ഒരു പ്രത്യേക സംവിധാനം വികസിപ്പിച്ചെടുത്തത് അല്ലെങ്കില്‍ ഒരു നിയമം ഉണ്ടാക്കിയത്. ഏത് സാഹചര്യത്തിലാണ്, അന്നത്തെ സാഹചര്യം എന്തായിരുന്നു എന്നതിന്റെ മൂലകാരണം മനസ്സിലാക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുക. ഫയലിലെ ഓരോ വാക്കും മനസ്സില്‍ക്കണ്ട് 20, 50, അല്ലെങ്കില്‍ 100 വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ് എന്തുകൊണ്ടാണ് ഇത് നിര്‍മ്മിച്ചതെന്ന് കണ്ടെത്തുക.  നിങ്ങള്‍ സമഗ്രമായ പഠനം നടത്തുകയും ആ സംവിധാനം വികസിപ്പിക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ച യുക്തി, ചിന്ത അല്ലെങ്കില്‍ ആവശ്യകത എന്നിവ കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്യുക.  അതിന്റെ അടിയിലേക്ക് പോയി ആ നിയമം ഉണ്ടാക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ച കാരണം കണ്ടെത്തുക. നിങ്ങള്‍ പഠിച്ച് ഒരു പ്രശ്‌നത്തിന്റെ മൂലകാരണത്തിലേക്ക് പോകുമ്പോള്‍, നിങ്ങള്‍ക്ക് അതിന് ശാശ്വതമായ പരിഹാരം കണ്ടെത്താന്‍ കഴിയും. തിടുക്കത്തില്‍ ചെയ്യുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ തല്‍ക്കാലം നല്ലതായി കാണപ്പെടുമെങ്കിലും ശാശ്വത പരിഹാരത്തിലേക്ക് നയിക്കില്ല.  ഈ കാര്യങ്ങളിലെല്ലാം നിങ്ങള്‍ ആഴത്തില്‍ പോകുമ്പോള്‍, ആ പ്രദേശത്തിന്റെ ഭരണത്തില്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് പൂര്‍ണ്ണമായ നിയന്ത്രണമുണ്ടാകും.  പിന്നെ ഇത്രയൊക്കെ ചെയ്തിട്ട് ഒരു തീരുമാനം എടുക്കേണ്ടി വരുമ്പോള്‍ ഒരു കാര്യം കൂടി ഓര്‍ക്കുക.

 മഹാത്മാഗാന്ധി എപ്പോഴും പറയുമായിരുന്നു, നിങ്ങളുടെ തീരുമാനം സമൂഹത്തിന്റെ അവസാന വരിയില്‍ നില്‍ക്കുന്ന വ്യക്തിക്ക് ഗുണം ചെയ്യുകയാണെങ്കില്‍, ആ തീരുമാനം എടുക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ മടിക്കേണ്ടതില്ല.  ഇതിലേക്ക് ഒരു കാര്യം കൂടി ചേര്‍ക്കാന്‍ ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. നിങ്ങള്‍ എന്ത് തീരുമാനമെടുത്താലും, നിങ്ങള്‍ ഏത് വ്യവസ്ഥയില്‍ മാറ്റം വരുത്തിയാലും, നിങ്ങള്‍ ഇന്ത്യയുടെ മൊത്തത്തിലുള്ള പശ്ചാത്തലത്തില്‍ ചിന്തിക്കണം, കാരണം നിങ്ങള്‍ അഖിലേന്ത്യാ സിവില്‍ സര്‍വീസസിനെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. നമ്മുടെ മനസ്സിലെ തീരുമാനം പ്രാദേശികമായിരിക്കാം, പക്ഷേ സ്വപ്നം രാജ്യത്തിനാകണം.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ഈ 'അമൃത കാലത്ത് നമുക്ക് പരിഷ്‌കരണം, പ്രകടനം, പരിവര്‍ത്തനം എന്നിവ അടുത്ത ഘട്ടത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകേണ്ടതുണ്ട്. അതിനാല്‍, ഇന്ത്യ 'എല്ലാവരുടെയും വിഷമങ്ങള്‍ക്കൊപ്പം' എന്ന മനോഭാവത്തോടെ മുന്നേറുകയാണ്.  നിങ്ങളുടെ ശ്രമങ്ങളില്‍, എല്ലാവരുടെയും പരിശ്രമത്തിന്റെയും പങ്കാളിത്തത്തിന്റെയും ശക്തിയും നിങ്ങള്‍ മനസ്സിലാക്കേണ്ടതുണ്ട്.  നിങ്ങളുടെ ജോലിയില്‍ പല ഭാഗങ്ങളിലും എല്ലാ ജീവനക്കാരും ചേര്‍ക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുകയാണെങ്കില്‍, അത് ആദ്യത്തെ വൃത്തമായി മാറും. എന്നാല്‍ നിങ്ങള്‍ സാമൂഹിക സംഘടനകളെയും പൊതുജനങ്ങളെയും ചേര്‍ക്കുമ്പോഴാണ് വലിയ വൃത്തം. ഒരു തരത്തില്‍, സമൂഹത്തിലെ അവസാനത്തെ വ്യക്തി ഉള്‍പ്പെടെ എല്ലാവരും നിങ്ങളുടെ പരിശ്രമത്തിന്റെ ഭാഗമാകുകയും അവരുടെ ഉടമസ്ഥത ഉണ്ടായിരിക്കുകയും വേണം. നിങ്ങള്‍ ഈ കാര്യങ്ങള്‍ ചെയ്താല്‍, നിങ്ങള്‍ നേടുന്ന ശക്തിയെക്കുറിച്ച് നിങ്ങള്‍ക്കു സങ്കല്‍പ്പിക്കാനാകില്ല.

 ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു വലിയ നഗരത്തിലെ ഒരു മുനിസിപ്പല്‍ കോര്‍പ്പറേഷനില്‍ നഗരം വൃത്തിയായി സൂക്ഷിക്കാന്‍ കഠിനാധ്വാനം ചെയ്യുന്ന നിരവധി ശുചീകരണ തൊഴിലാളികളുണ്ട്. ഓരോ കുടുംബവും ഓരോ പൗരനും അവരുടെ പ്രയത്‌നത്തില്‍ പങ്കാളികളാകുകയും മാലിന്യത്തിനെതിരെ ഒരു ജനകീയ മുന്നേറ്റം ഉണ്ടാകുകയും ചെയ്താല്‍ അത് ശുചീകരണ തൊഴിലാളികള്‍ക്ക് എല്ലാ ദിവസവും ഉത്സവമായിരിക്കില്ലേ? ഫലങ്ങള്‍ പലമടങ്ങ് ആയിരിക്കുമോ ഇല്ലയോ? കാരണം, എല്ലാവരുടെയും പ്രയത്‌നം നല്ല ഫലം നല്‍കുന്നു.  ജനപങ്കാളിത്തം ഉണ്ടാകുമ്പോള്‍, ഒന്നും രണ്ടും ഒന്നായി മാറുകയല്ല, പതിനൊന്ന് ആവുകയാണു ചെയ്യുക.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 ഇന്ന് നിങ്ങള്‍ക്ക് മറ്റൊരു ചുമതല നല്‍കാന്‍ ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.  നിങ്ങളുടെ തൊഴില്‍ജീവിതത്തില്‍ ഉടനീളം നിങ്ങള്‍ ഈ കടമ ചെയ്യുന്നത് തുടരണം, ഒരു തരത്തില്‍, ഇത് നിങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിന്റെ ഭാഗവും ഒരു ശീലവുമാകണം.  ഒരു ആചാരത്തെക്കുറിച്ചുള്ള എന്റെ ലളിതമായ നിര്‍വചനം പരിശ്രമത്താല്‍ വികസിപ്പിച്ചെടുത്ത ഒരു നല്ല ശീലം എന്നാണ്.

 ഏത് ജില്ലയില്‍ എവിടെയാണ് നിങ്ങളെ നിയമിച്ചിരിക്കുന്നത്, ആ ജില്ലയുടെ പ്രശ്‌നങ്ങളും ബുദ്ധിമുട്ടുകളും വിശകലനം ചെയ്യുക. എന്തുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങളുടെ മുന്‍ഗാമികള്‍ ആ പ്രശ്നങ്ങള്‍ പരിഹരിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കാത്തതെന്ന് നിങ്ങള്‍ക്ക് ബോധ്യപ്പെട്ടേക്കാം. നിങ്ങള്‍ നിയമിക്കപ്പെട്ട പ്രദേശത്തിന്റെ അഞ്ച് വെല്ലുവിളികള്‍ - ജനങ്ങളുടെ ജീവിതം ദുസ്സഹമാക്കുന്നതും അവരുടെ വികസനത്തിന് തടസ്സമാകുന്നതുമായ വെല്ലുവിളികള്‍ കണ്ടെത്താമോ?

 പ്രാദേശിക തലത്തില്‍ അവ തിരിച്ചറിയേണ്ടത് വളരെ പ്രധാനമാണ്.  കൂടാതെ, ഇത് എന്തുകൊണ്ട് ആവശ്യമാണെന്ന് ഞാന്‍ നിങ്ങളോട് പറയാം.  ഞങ്ങള്‍ സര്‍ക്കാര്‍ രൂപീകരിക്കുമ്പോള്‍, അത്തരം നിരവധി വെല്ലുവിളികള്‍ ഞങ്ങള്‍ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. വെല്ലുവിളികള്‍ തിരിച്ചറിഞ്ഞതോടെ ഞങ്ങള്‍ അവയുടെ പരിഹാരത്തിലേക്ക് നീങ്ങി. സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടി ഇത്രയും വര്‍ഷങ്ങള്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടും പാവങ്ങള്‍ക്ക് ഉറപ്പുള്ള വീടുകള്‍ ഉണ്ടാകേണ്ടതല്ലേ? അതൊരു വെല്ലുവിളിയായിരുന്നു, ഞങ്ങള്‍ ആ വെല്ലുവിളി ഏറ്റെടുത്തു.  അവര്‍ക്ക് ഉറപ്പുള്ള വീടുകള്‍ നല്‍കാന്‍ ഞങ്ങള്‍ തീരുമാനിക്കുകയും പിഎം ആവാസ് യോജന അതിവേഗം വിപുലീകരിക്കുകയും ചെയ്തു.

 വികസനത്തിനായുള്ള ഓട്ടത്തില്‍ പതിറ്റാണ്ടുകള്‍ പിന്നിട്ടിരുന്ന രാജ്യത്തെ ഇത്തരം പല ജില്ലകളും വലിയ വെല്ലുവിളിയായിരുന്നു. ഒരു സംസ്ഥാനം വളരെ മുന്നിലാണെങ്കിലും അതിന്റെ രണ്ട് ജില്ലകള്‍ വളരെ പിന്നിലാണ്.  ഒരു ജില്ല വളരെ മുന്നിലാണെങ്കിലും അതിന്റെ രണ്ട് ബ്ലോക്കുകള്‍ വളരെ പിന്നിലാണ്.  ഒരു രാഷ്ട്രമെന്ന നിലയില്‍, അത്തരം ജില്ലകളെ കണ്ടെത്തി സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ശരാശരിക്ക് തുല്യമായും സാധ്യമെങ്കില്‍ ദേശീയ ശരാശരിയിലും എത്തിക്കാന്‍ അഭിലാഷ ജില്ലകളുടെ ഒരു പ്രചാരണ പരിപാടി ആരംഭിക്കേണ്ടതിന്റെ ഒരു രൂപരേഖ ഞങ്ങള്‍ തയ്യാറാക്കി.

 അതുപോലെ ദരിദ്രര്‍ക്കുള്ള വൈദ്യുതിയും ഗ്യാസ് കണക്ഷനും മറ്റൊരു വെല്ലുവിളിയായിരുന്നു. ഞങ്ങള്‍ സൗഭാഗ്യ പദ്ധതി ആരംഭിക്കുകയും അവര്‍ക്ക് ഉജ്ജ്വല പദ്ധതി പ്രകാരം സൗജന്യ ഗ്യാസ് കണക്ഷനുകള്‍ നല്‍കുകയും ചെയ്തു.  സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു ശേഷം ഇന്ത്യയില്‍ ആദ്യമായാണ് ഇത് സംഭവിക്കുന്നത്; ഒരു ഗവണ്‍മെന്റ് പദ്ധതികള്‍ പൂര്‍ണതയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകുന്നതിനേക്കുറിച്ചു സംസാരിക്കുകയും പദ്ധതികള്‍ തയ്യാറാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

 ഈ സന്ദര്‍ഭത്തില്‍, ഞാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് ഒരു ഉദാഹരണം നല്‍കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.  വിവിധ വകുപ്പുകള്‍ തമ്മിലുള്ള ഏകോപനമില്ലായ്മ കാരണം പദ്ധതികള്‍ വര്‍ഷങ്ങളായി മുടങ്ങിക്കിടക്കുകയായിരുന്നു. പണിത ഒരു റോഡ് അടുത്ത ദിവസം ടെലിഫോണ്‍ വകുപ്പ് കുഴിച്ചിട്ട് പിന്നീട് വീണ്ടും മലിനജല വകുപ്പ് കുഴിച്ചതും നമ്മള്‍ കണ്ടതാണ്.  അതിനാല്‍, ഏകോപനമില്ലായ്മയുടെ ഈ വെല്ലുവിളി മറികടക്കാന്‍ ഞങ്ങള്‍ പിഎം ഗതിശക്തി ദേശീയ മാസ്റ്റര്‍ പ്ലാന്‍ തയ്യാറാക്കിയിട്ടുണ്ട്.  എല്ലാ ഗവണ്മെന്റ്  വകുപ്പുകള്‍ക്കും സംസ്ഥാനങ്ങള്‍ക്കും തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്കും എല്ലാ പങ്കാളികള്‍ക്കും എല്ലാ വിവരങ്ങളും മുന്‍കൂറായി ഉണ്ടായിരിക്കണമെന്ന് ഉറപ്പാക്കുന്നു.  നിങ്ങള്‍ വെല്ലുവിളി തിരിച്ചറിയുമ്പോള്‍, ഒരു പരിഹാരം കണ്ടെത്തുന്നതും അതില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നതും എളുപ്പമാകും.

 അത്തരം 5-7-10 വെല്ലുവിളികള്‍ കണ്ടെത്താന്‍ ഞാന്‍ നിങ്ങളോട് അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കുന്നു, അവയുടെ പരിഹാരങ്ങള്‍ നിങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തെ ജനങ്ങള്‍ക്ക് സന്തോഷം നല്‍കും. അവര്‍ക്ക് ഗവണ്‍മെന്റിലുള്ള വിശ്വാസവും നിങ്ങളോടുള്ള ബഹുമാനവും വര്‍ദ്ധിക്കും. നിങ്ങളുടെ ഭരണകാലത്ത് നിങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തെ പ്രശ്നങ്ങള്‍ പരിഹരിക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ തീരുമാനിക്കുന്നു.

 നമ്മുടെ ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ സ്വന്ത സുഖത്തെ (ആത്മാനന്ദം) പരാമര്‍ശിക്കുന്നുണ്ട്.  ചിലപ്പോഴൊക്കെ, ജീവിതത്തില്‍ പലതും ചെയ്തിട്ടും അത് ഏറ്റെടുത്ത് നടപ്പാക്കുന്നതിനേക്കാള്‍ സന്തോഷം ഒരാള്‍ക്കു ലഭിക്കില്ല. അത് അനന്തമായ സന്തോഷം നല്‍കുന്നു, ക്ഷീണം തോന്നുന്നില്ല. ഒരാള്‍ 1-2-5 വെല്ലുവിളികള്‍ ഏറ്റെടുക്കുകയും സ്വന്തം വിഭവങ്ങള്‍, അനുഭവം, കഴിവ് എന്നിവയുടെ വിനിയോഗത്തിലൂടെ അവയെ അതിജീവിക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോഴുള്ള ആത്മാനന്ദത്തിന്റെ അനുഭവം അങ്ങനെയാണ്!

 നിങ്ങളുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ മനസ്സിന് സമാധാനം നല്‍കുകയും ഗുണഭോക്താക്കള്‍ നിങ്ങളുടെ ശ്രമങ്ങളെ അംഗീകരിക്കുകയും വേണം. 20 വര്‍ഷം മുമ്പ് നിങ്ങള്‍ ആ സ്ഥലത്തു നിന്നു പോയ ആളായിട്ടും വളരെ പഴക്കമുള്ള ഒരു പ്രശ്‌നം പരിഹരിക്കാനുള്ള നിങ്ങളുടെ ശ്രമങ്ങള്‍ നിങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തെ ജനങ്ങള്‍ തിരിച്ചറിയണം.

 നിങ്ങള്‍ക്ക് ഗുണപരമായ മാറ്റം കൊണ്ടുവരാന്‍ കഴിയുന്ന അത്തരം പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ നിങ്ങള്‍ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യണമെന്ന് ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.  അന്താരാഷ്ട്ര പഠനങ്ങള്‍ അവലോകനം ചെയ്യാനും നിയമം പഠിക്കാനും ഇക്കാര്യത്തില്‍ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ സഹായം സ്വീകരിക്കാനും നിങ്ങള്‍ക്ക് ആവശ്യമുണ്ടെങ്കില്‍ മടിക്കേണ്ട. രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധ ജില്ലകളുടെ ചുമതലയുള്ള 300-400 ആളുകളുടെ കൂട്ടായ കഴിവ് സങ്കല്‍പ്പിക്കുക. മറ്റൊരു വിധത്തില്‍ പറഞ്ഞാല്‍, നിങ്ങള്‍ക്ക് ഒരുമിച്ച് ഇന്ത്യയുടെ പകുതിയില്‍ പുതിയ പ്രതീക്ഷകള്‍ക്ക് ജന്മം നല്‍കാം, അഭൂതപൂര്‍വമായ മാറ്റമുണ്ടാകും. നിങ്ങള്‍ ഒറ്റക്കല്ല. നിങ്ങളുടെ സമീപനത്തിനും പരിശ്രമങ്ങള്‍ക്കും സംരംഭങ്ങള്‍ക്കും ഇന്ത്യയുടെ പകുതിയിലെ 400 ജില്ലകളെ സ്വാധീനിക്കാന്‍ കഴിയും.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,


 പരിഷ്‌കരണങ്ങളിലൂടെ സിവില്‍ സര്‍വീസ് പരിവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ഈ കാലഘട്ടത്തെ നമ്മുടെ സര്‍ക്കാര്‍ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു. മിഷന്‍ കര്‍മ്മയോഗിയും ആരംഭ പരിപാടികളും ഇതിന്റെ ഭാഗമാണ്. നിങ്ങളുടെ അക്കാദമിയിലെ പരിശീലനത്തിന്റെ സ്വഭാവം ഇപ്പോള്‍ മിഷന്‍ കര്‍മ്മയോഗിയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞു. നിങ്ങള്‍ക്ക് എല്ലാവര്‍ക്കും ഇതില്‍ നിന്ന് വളരെയധികം പ്രയോജനം ലഭിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്.  ഒരു കാര്യം കൂടി നിങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധയില്‍പ്പെടുത്താന്‍ ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഭാവിയില്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് എളുപ്പമുള്ള ഒരു ജോലിയും ലഭിക്കാതിരിക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ പ്രാര്‍ത്ഥിക്കണം. ഞാന്‍ ഇത് പറഞ്ഞതിന് ശേഷം നിങ്ങളുടെ മുഖം മങ്ങുന്നത് എനിക്ക് കാണാം.

 എളുപ്പമുള്ള ജോലിയൊന്നും ലഭിക്കാതിരിക്കാന്‍ പ്രാര്‍ത്ഥിക്കാന്‍ ഉപദേശിക്കുന്ന പ്രധാനമന്ത്രി എന്തൊരു പ്രധാനമന്ത്രിയാണെന്ന് നിങ്ങള്‍ ചിന്തിക്കുന്നുണ്ടാകും. നിങ്ങള്‍ എപ്പോഴും വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞ ജോലികള്‍ക്കായി നോക്കണം, ഇതായിരിക്കണം നിങ്ങളുടെ പരിശ്രമം.  വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞ ജോലിയുടെ സന്തോഷം വേറെയാണ്. സ്വസ്ഥമായ ഇടത്ത് ആയിരിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് നിങ്ങള്‍ എത്രയധികം ചിന്തിക്കുന്നുവോ അത്രയധികം നിങ്ങള്‍ നിങ്ങളുടെയും രാജ്യത്തിന്റെ പുരോഗതിയെയും പാളം തെറ്റിക്കും. നിങ്ങളുടെ ജീവിതം നിശ്ചലമാകും. കുറച്ച് വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം നിങ്ങളുടെ ജീവിതം തന്നെ നിങ്ങള്‍ക്ക് ഒരു ഭാരമായി മാറും.  പ്രായം നിങ്ങളോടൊപ്പമുള്ളപ്പോള്‍ നിങ്ങള്‍ ഇപ്പോള്‍ നിങ്ങളുടെ ജീവിതത്തിന്റെ ആ ഘട്ടത്തിലാണ്.  ഈ പ്രായത്തില്‍ വെല്ലുവിളി ഏറ്റെടുക്കാനുള്ള കഴിവ് കൂടുതലാണ്. ഒരു വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞ ജോലി ഏറ്റെടുക്കുമ്പോള്‍ അടുത്ത 2-4 വര്‍ഷത്തിനുള്ളില്‍ നിങ്ങള്‍ പഠിക്കുന്നത് കഴിഞ്ഞ 20 വര്‍ഷങ്ങളില്‍ നിങ്ങള്‍ പഠിച്ചതിനേക്കാള്‍ വളരെ കൂടുതലായിരിക്കും. അടുത്ത 20-25 വര്‍ഷത്തേക്ക് ഈ പാഠങ്ങള്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് ഉപയോഗപ്രദമാകും.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 നിങ്ങള്‍ വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ളവരായിരിക്കാം, വ്യത്യസ്ത സാമൂഹിക ചുറ്റുപാടുകളില്‍ നിന്നുള്ളവരായിരിക്കാം, എന്നാല്‍ 'ഏകഭാരത്, ശ്രേഷ്ഠ ഭാരത്' എന്നതിന്റെ പ്രേരകശക്തിയും നിങ്ങളാണ്. നിങ്ങളുടെ സേവനബോധവും എളിമയുള്ള വ്യക്തിത്വവും സത്യസന്ധതയും വരും വര്‍ഷങ്ങളില്‍ നിങ്ങളെ വേറിട്ട വ്യക്തിത്വമാക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്.  പണ്ടേ ഞാനിത് നിര്‍ദ്ദേശിച്ചിരുന്നു, പക്ഷേ ഇത്തവണ അത് സംഭവിച്ചോ എന്ന് എനിക്കറിയില്ല, നിങ്ങള്‍ അക്കാദമിയില്‍ വരുമ്പോള്‍, നിങ്ങള്‍ ഒരു നീണ്ട ഉപന്യാസം എഴുതുകയും ഈ മേഖലയില്‍ ചേരുന്നതിന്റെ കാരണവും നിങ്ങളുടെ സ്വപ്നങ്ങളും ദൃഢനിശ്ചയങ്ങളും വിവരിക്കണമെന്ന്.  എന്തുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങള്‍ ഈ ശാഖ തിരഞ്ഞെടുത്തത്? നിങ്ങള്‍ എന്താണ് ചെയ്യാന്‍ ഉദേശിക്കുന്നത്?  ഈ സേവനത്തിലൂടെ നിങ്ങളുടെ ജീവിതം എവിടെയാണ് കാണുന്നത്? ആ ഉപന്യാസം സൂക്ഷിക്കുക. നിങ്ങള്‍ 25 അല്ലെങ്കില്‍ 50 വര്‍ഷം പൂര്‍ത്തിയാക്കിയതിന് ശേഷം ഇവിടെ ഒരു പ്രോഗ്രാം ഉണ്ടായേക്കും.

 50 വര്‍ഷം മുമ്പ് മസൂറിയിലെ ഈ അക്കാദമിയില്‍ നിന്ന് പോയവര്‍ 50 വര്‍ഷത്തിന് ശേഷമാണ് മടങ്ങുന്നത്. 25 അല്ലെങ്കില്‍ 50 വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം നിങ്ങള്‍ നിങ്ങളുടെ ആദ്യ ഉപന്യാസം വായിക്കുന്നു. 25 വര്‍ഷത്തിന് ശേഷം നിങ്ങള്‍ ആ ലേഖനം വായിക്കുകയും നിങ്ങളുടെ സ്വപ്നങ്ങള്‍ക്ക് അനുസൃതമായി നിങ്ങള്‍ ജീവിക്കുകയും ആ ലക്ഷ്യങ്ങള്‍ നേടിയെടുക്കുകയും ചെയ്‌തോ എന്ന് വിശകലനം ചെയ്യുക. അതിനാല്‍, ക്യാമ്പസില്‍ നിന്ന് പുറപ്പെടുന്നതിന് മുമ്പ് ഈ ഉപന്യാസം എഴുതേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്.

 ഇവിടെ നിരവധി പരിശീലന രീതികളുണ്ട്. ഒരു ലൈബ്രറിയുണ്ട്, എല്ലാം ഇവിടെയുണ്ട്.  എന്നാല്‍ പരിശീലന പരിപാടിയില്‍ രണ്ട് കാര്യങ്ങള്‍ ചേര്‍ക്കാന്‍ ഞാന്‍ ഡയറക്ടറോടും മറ്റുള്ളവരോടും ആവശ്യപ്പെടാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഇവിടെ നിര്‍മിതബുദ്ധിക്കായി നല്ലൊരു ലാബ് ഉണ്ടായിരിക്കണം. നമ്മുടെ എല്ലാ ഉദ്യോഗസ്ഥരും നിര്‍മിതബുദ്ധിയില്‍ പരിശീലനം നേടിയിരിക്കണം. അതുപോലെ, ഡാറ്റാ ഗവേണന്‍സ് പരിശീലനത്തിന്റെ ഭാഗമാക്കണം. വരുംകാലങ്ങളില്‍ ഡാറ്റ ഒരു വലിയ ശക്തിയാകും. ഡാറ്റാ ഗവേണന്‍സിനെക്കുറിച്ച് നമ്മള്‍ എല്ലാം പഠിക്കുകയും മനസ്സിലാക്കുകയും അത് എല്ലായിടത്തും പ്രയോഗിക്കുകയും വേണം. ഇപ്പോള്‍ ബിരുദം നേടുന്നവര്‍ക്കായിരിക്കില്ല, അടുത്ത ബാച്ചുകള്‍ക്ക് ഈ രണ്ട് കാര്യങ്ങളും വളരെ സൗകര്യപ്രദമായിരിക്കും.

 സാധ്യമെങ്കില്‍, നിങ്ങളുടെ കര്‍മ്മയോഗി മിഷനില്‍ ഡാറ്റാ ഗവേണന്‍സില്‍ ഒരു സര്‍ട്ടിഫിക്കറ്റ് കോഴ്സ് ആരംഭിക്കുക. അതുവഴി ആളുകള്‍ക്ക് ഓണ്‍ലൈന്‍ പരീക്ഷകളില്‍ പങ്കെടുക്കാനും സര്‍ട്ടിഫിക്കറ്റുകള്‍ നേടാനും കഴിയും. നിര്‍മിതബുദ്ധിയില്‍ സര്‍ട്ടിഫിക്കറ്റ് കോഴ്സ് ഉണ്ടായിരിക്കണം. ഒരു ഓണ്‍ലൈന്‍ പരീക്ഷ ഉണ്ടായിരിക്കണം, ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ പരീക്ഷയെഴുതി സര്‍ട്ടിഫിക്കറ്റ് നേടണം. ക്രമേണ, ആധുനിക ഇന്ത്യയുടെ സ്വപ്നം സാക്ഷാത്കരിക്കാന്‍ ഇത് വലിയ സഹായകമാകും.

 സുഹൃത്തുക്കളേ,

 നിങ്ങളുടെ ഇടയിലായിരിക്കാനും നിങ്ങളോടൊപ്പം കുറച്ച് സമയം ചിലവഴിക്കാനും ഞാന്‍ ആഗ്രഹിച്ചിരുന്നു. എന്നാല്‍ സമയക്കുറവും മറ്റ് പ്രശ്നങ്ങളും പാര്‍ലമെന്റ് സമ്മേളനവും കാരണം എനിക്ക് വരാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല.  എങ്കിലും ഇപ്പോഴും എനിക്ക് നിങ്ങളെയെല്ലാം കാണാന്‍ കഴിയുന്നുണ്ട്;  സാങ്കേതികവിദ്യയ്ക്ക് നന്ദി. എനിക്ക് നിങ്ങളുടെ മുഖഭാവങ്ങള്‍ വായിക്കാന്‍ കഴിയും, ഞാന്‍ നിങ്ങളുമായി എന്റെ ചിന്തകള്‍ പങ്കിടുന്നു.

 ഞാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് എല്ലാ ആശംസകളും നേരുന്നു. വളരെയധികം അഭിനന്ദനങ്ങള്‍.

 നന്ദി!

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
Modi blends diplomacy with India’s cultural showcase

Media Coverage

Modi blends diplomacy with India’s cultural showcase
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text Of Prime Minister Narendra Modi addresses BJP Karyakartas at Party Headquarters
November 23, 2024
Today, Maharashtra has witnessed the triumph of development, good governance, and genuine social justice: PM Modi to BJP Karyakartas
The people of Maharashtra have given the BJP many more seats than the Congress and its allies combined, says PM Modi at BJP HQ
Maharashtra has broken all records. It is the biggest win for any party or pre-poll alliance in the last 50 years, says PM Modi
‘Ek Hain Toh Safe Hain’ has become the 'maha-mantra' of the country, says PM Modi while addressing the BJP Karyakartas at party HQ
Maharashtra has become sixth state in the country that has given mandate to BJP for third consecutive time: PM Modi

जो लोग महाराष्ट्र से परिचित होंगे, उन्हें पता होगा, तो वहां पर जब जय भवानी कहते हैं तो जय शिवाजी का बुलंद नारा लगता है।

जय भवानी...जय भवानी...जय भवानी...जय भवानी...

आज हम यहां पर एक और ऐतिहासिक महाविजय का उत्सव मनाने के लिए इकट्ठा हुए हैं। आज महाराष्ट्र में विकासवाद की जीत हुई है। महाराष्ट्र में सुशासन की जीत हुई है। महाराष्ट्र में सच्चे सामाजिक न्याय की विजय हुई है। और साथियों, आज महाराष्ट्र में झूठ, छल, फरेब बुरी तरह हारा है, विभाजनकारी ताकतें हारी हैं। आज नेगेटिव पॉलिटिक्स की हार हुई है। आज परिवारवाद की हार हुई है। आज महाराष्ट्र ने विकसित भारत के संकल्प को और मज़बूत किया है। मैं देशभर के भाजपा के, NDA के सभी कार्यकर्ताओं को बहुत-बहुत बधाई देता हूं, उन सबका अभिनंदन करता हूं। मैं श्री एकनाथ शिंदे जी, मेरे परम मित्र देवेंद्र फडणवीस जी, भाई अजित पवार जी, उन सबकी की भी भूरि-भूरि प्रशंसा करता हूं।

साथियों,

आज देश के अनेक राज्यों में उपचुनाव के भी नतीजे आए हैं। नड्डा जी ने विस्तार से बताया है, इसलिए मैं विस्तार में नहीं जा रहा हूं। लोकसभा की भी हमारी एक सीट और बढ़ गई है। यूपी, उत्तराखंड और राजस्थान ने भाजपा को जमकर समर्थन दिया है। असम के लोगों ने भाजपा पर फिर एक बार भरोसा जताया है। मध्य प्रदेश में भी हमें सफलता मिली है। बिहार में भी एनडीए का समर्थन बढ़ा है। ये दिखाता है कि देश अब सिर्फ और सिर्फ विकास चाहता है। मैं महाराष्ट्र के मतदाताओं का, हमारे युवाओं का, विशेषकर माताओं-बहनों का, किसान भाई-बहनों का, देश की जनता का आदरपूर्वक नमन करता हूं।

साथियों,

मैं झारखंड की जनता को भी नमन करता हूं। झारखंड के तेज विकास के लिए हम अब और ज्यादा मेहनत से काम करेंगे। और इसमें भाजपा का एक-एक कार्यकर्ता अपना हर प्रयास करेगा।

साथियों,

छत्रपति शिवाजी महाराजांच्या // महाराष्ट्राने // आज दाखवून दिले// तुष्टीकरणाचा सामना // कसा करायच। छत्रपति शिवाजी महाराज, शाहुजी महाराज, महात्मा फुले-सावित्रीबाई फुले, बाबासाहेब आंबेडकर, वीर सावरकर, बाला साहेब ठाकरे, ऐसे महान व्यक्तित्वों की धरती ने इस बार पुराने सारे रिकॉर्ड तोड़ दिए। और साथियों, बीते 50 साल में किसी भी पार्टी या किसी प्री-पोल अलायंस के लिए ये सबसे बड़ी जीत है। और एक महत्वपूर्ण बात मैं बताता हूं। ये लगातार तीसरी बार है, जब भाजपा के नेतृत्व में किसी गठबंधन को लगातार महाराष्ट्र ने आशीर्वाद दिए हैं, विजयी बनाया है। और ये लगातार तीसरी बार है, जब भाजपा महाराष्ट्र में सबसे बड़ी पार्टी बनकर उभरी है।

साथियों,

ये निश्चित रूप से ऐतिहासिक है। ये भाजपा के गवर्नंस मॉडल पर मुहर है। अकेले भाजपा को ही, कांग्रेस और उसके सभी सहयोगियों से कहीं अधिक सीटें महाराष्ट्र के लोगों ने दी हैं। ये दिखाता है कि जब सुशासन की बात आती है, तो देश सिर्फ और सिर्फ भाजपा पर और NDA पर ही भरोसा करता है। साथियों, एक और बात है जो आपको और खुश कर देगी। महाराष्ट्र देश का छठा राज्य है, जिसने भाजपा को लगातार 3 बार जनादेश दिया है। इससे पहले गोवा, गुजरात, छत्तीसगढ़, हरियाणा, और मध्य प्रदेश में हम लगातार तीन बार जीत चुके हैं। बिहार में भी NDA को 3 बार से ज्यादा बार लगातार जनादेश मिला है। और 60 साल के बाद आपने मुझे तीसरी बार मौका दिया, ये तो है ही। ये जनता का हमारे सुशासन के मॉडल पर विश्वास है औऱ इस विश्वास को बनाए रखने में हम कोई कोर कसर बाकी नहीं रखेंगे।

साथियों,

मैं आज महाराष्ट्र की जनता-जनार्दन का विशेष अभिनंदन करना चाहता हूं। लगातार तीसरी बार स्थिरता को चुनना ये महाराष्ट्र के लोगों की सूझबूझ को दिखाता है। हां, बीच में जैसा अभी नड्डा जी ने विस्तार से कहा था, कुछ लोगों ने धोखा करके अस्थिरता पैदा करने की कोशिश की, लेकिन महाराष्ट्र ने उनको नकार दिया है। और उस पाप की सजा मौका मिलते ही दे दी है। महाराष्ट्र इस देश के लिए एक तरह से बहुत महत्वपूर्ण ग्रोथ इंजन है, इसलिए महाराष्ट्र के लोगों ने जो जनादेश दिया है, वो विकसित भारत के लिए बहुत बड़ा आधार बनेगा, वो विकसित भारत के संकल्प की सिद्धि का आधार बनेगा।



साथियों,

हरियाणा के बाद महाराष्ट्र के चुनाव का भी सबसे बड़ा संदेश है- एकजुटता। एक हैं, तो सेफ हैं- ये आज देश का महामंत्र बन चुका है। कांग्रेस और उसके ecosystem ने सोचा था कि संविधान के नाम पर झूठ बोलकर, आरक्षण के नाम पर झूठ बोलकर, SC/ST/OBC को छोटे-छोटे समूहों में बांट देंगे। वो सोच रहे थे बिखर जाएंगे। कांग्रेस और उसके साथियों की इस साजिश को महाराष्ट्र ने सिरे से खारिज कर दिया है। महाराष्ट्र ने डंके की चोट पर कहा है- एक हैं, तो सेफ हैं। एक हैं तो सेफ हैं के भाव ने जाति, धर्म, भाषा और क्षेत्र के नाम पर लड़ाने वालों को सबक सिखाया है, सजा की है। आदिवासी भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, ओबीसी भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, मेरे दलित भाई-बहनों ने भी भाजपा-NDA को वोट दिया, समाज के हर वर्ग ने भाजपा-NDA को वोट दिया। ये कांग्रेस और इंडी-गठबंधन के उस पूरे इकोसिस्टम की सोच पर करारा प्रहार है, जो समाज को बांटने का एजेंडा चला रहे थे।

साथियों,

महाराष्ट्र ने NDA को इसलिए भी प्रचंड जनादेश दिया है, क्योंकि हम विकास और विरासत, दोनों को साथ लेकर चलते हैं। महाराष्ट्र की धरती पर इतनी विभूतियां जन्मी हैं। बीजेपी और मेरे लिए छत्रपति शिवाजी महाराज आराध्य पुरुष हैं। धर्मवीर छत्रपति संभाजी महाराज हमारी प्रेरणा हैं। हमने हमेशा बाबा साहब आंबेडकर, महात्मा फुले-सावित्री बाई फुले, इनके सामाजिक न्याय के विचार को माना है। यही हमारे आचार में है, यही हमारे व्यवहार में है।

साथियों,

लोगों ने मराठी भाषा के प्रति भी हमारा प्रेम देखा है। कांग्रेस को वर्षों तक मराठी भाषा की सेवा का मौका मिला, लेकिन इन लोगों ने इसके लिए कुछ नहीं किया। हमारी सरकार ने मराठी को Classical Language का दर्जा दिया। मातृ भाषा का सम्मान, संस्कृतियों का सम्मान और इतिहास का सम्मान हमारे संस्कार में है, हमारे स्वभाव में है। और मैं तो हमेशा कहता हूं, मातृभाषा का सम्मान मतलब अपनी मां का सम्मान। और इसीलिए मैंने विकसित भारत के निर्माण के लिए लालकिले की प्राचीर से पंच प्राणों की बात की। हमने इसमें विरासत पर गर्व को भी शामिल किया। जब भारत विकास भी और विरासत भी का संकल्प लेता है, तो पूरी दुनिया इसे देखती है। आज विश्व हमारी संस्कृति का सम्मान करता है, क्योंकि हम इसका सम्मान करते हैं। अब अगले पांच साल में महाराष्ट्र विकास भी विरासत भी के इसी मंत्र के साथ तेज गति से आगे बढ़ेगा।

साथियों,

इंडी वाले देश के बदले मिजाज को नहीं समझ पा रहे हैं। ये लोग सच्चाई को स्वीकार करना ही नहीं चाहते। ये लोग आज भी भारत के सामान्य वोटर के विवेक को कम करके आंकते हैं। देश का वोटर, देश का मतदाता अस्थिरता नहीं चाहता। देश का वोटर, नेशन फर्स्ट की भावना के साथ है। जो कुर्सी फर्स्ट का सपना देखते हैं, उन्हें देश का वोटर पसंद नहीं करता।

साथियों,

देश के हर राज्य का वोटर, दूसरे राज्यों की सरकारों का भी आकलन करता है। वो देखता है कि जो एक राज्य में बड़े-बड़े Promise करते हैं, उनकी Performance दूसरे राज्य में कैसी है। महाराष्ट्र की जनता ने भी देखा कि कर्नाटक, तेलंगाना और हिमाचल में कांग्रेस सरकारें कैसे जनता से विश्वासघात कर रही हैं। ये आपको पंजाब में भी देखने को मिलेगा। जो वादे महाराष्ट्र में किए गए, उनका हाल दूसरे राज्यों में क्या है? इसलिए कांग्रेस के पाखंड को जनता ने खारिज कर दिया है। कांग्रेस ने जनता को गुमराह करने के लिए दूसरे राज्यों के अपने मुख्यमंत्री तक मैदान में उतारे। तब भी इनकी चाल सफल नहीं हो पाई। इनके ना तो झूठे वादे चले और ना ही खतरनाक एजेंडा चला।

साथियों,

आज महाराष्ट्र के जनादेश का एक और संदेश है, पूरे देश में सिर्फ और सिर्फ एक ही संविधान चलेगा। वो संविधान है, बाबासाहेब आंबेडकर का संविधान, भारत का संविधान। जो भी सामने या पर्दे के पीछे, देश में दो संविधान की बात करेगा, उसको देश पूरी तरह से नकार देगा। कांग्रेस और उसके साथियों ने जम्मू-कश्मीर में फिर से आर्टिकल-370 की दीवार बनाने का प्रयास किया। वो संविधान का भी अपमान है। महाराष्ट्र ने उनको साफ-साफ बता दिया कि ये नहीं चलेगा। अब दुनिया की कोई भी ताकत, और मैं कांग्रेस वालों को कहता हूं, कान खोलकर सुन लो, उनके साथियों को भी कहता हूं, अब दुनिया की कोई भी ताकत 370 को वापस नहीं ला सकती।



साथियों,

महाराष्ट्र के इस चुनाव ने इंडी वालों का, ये अघाड़ी वालों का दोमुंहा चेहरा भी देश के सामने खोलकर रख दिया है। हम सब जानते हैं, बाला साहेब ठाकरे का इस देश के लिए, समाज के लिए बहुत बड़ा योगदान रहा है। कांग्रेस ने सत्ता के लालच में उनकी पार्टी के एक धड़े को साथ में तो ले लिया, तस्वीरें भी निकाल दी, लेकिन कांग्रेस, कांग्रेस का कोई नेता बाला साहेब ठाकरे की नीतियों की कभी प्रशंसा नहीं कर सकती। इसलिए मैंने अघाड़ी में कांग्रेस के साथी दलों को चुनौती दी थी, कि वो कांग्रेस से बाला साहेब की नीतियों की तारीफ में कुछ शब्द बुलवाकर दिखाएं। आज तक वो ये नहीं कर पाए हैं। मैंने दूसरी चुनौती वीर सावरकर जी को लेकर दी थी। कांग्रेस के नेतृत्व ने लगातार पूरे देश में वीर सावरकर का अपमान किया है, उन्हें गालियां दीं हैं। महाराष्ट्र में वोट पाने के लिए इन लोगों ने टेंपरेरी वीर सावरकर जी को जरा टेंपरेरी गाली देना उन्होंने बंद किया है। लेकिन वीर सावरकर के तप-त्याग के लिए इनके मुंह से एक बार भी सत्य नहीं निकला। यही इनका दोमुंहापन है। ये दिखाता है कि उनकी बातों में कोई दम नहीं है, उनका मकसद सिर्फ और सिर्फ वीर सावरकर को बदनाम करना है।

साथियों,

भारत की राजनीति में अब कांग्रेस पार्टी, परजीवी बनकर रह गई है। कांग्रेस पार्टी के लिए अब अपने दम पर सरकार बनाना लगातार मुश्किल हो रहा है। हाल ही के चुनावों में जैसे आंध्र प्रदेश, अरुणाचल प्रदेश, सिक्किम, हरियाणा और आज महाराष्ट्र में उनका सूपड़ा साफ हो गया। कांग्रेस की घिसी-पिटी, विभाजनकारी राजनीति फेल हो रही है, लेकिन फिर भी कांग्रेस का अहंकार देखिए, उसका अहंकार सातवें आसमान पर है। सच्चाई ये है कि कांग्रेस अब एक परजीवी पार्टी बन चुकी है। कांग्रेस सिर्फ अपनी ही नहीं, बल्कि अपने साथियों की नाव को भी डुबो देती है। आज महाराष्ट्र में भी हमने यही देखा है। महाराष्ट्र में कांग्रेस और उसके गठबंधन ने महाराष्ट्र की हर 5 में से 4 सीट हार गई। अघाड़ी के हर घटक का स्ट्राइक रेट 20 परसेंट से नीचे है। ये दिखाता है कि कांग्रेस खुद भी डूबती है और दूसरों को भी डुबोती है। महाराष्ट्र में सबसे ज्यादा सीटों पर कांग्रेस चुनाव लड़ी, उतनी ही बड़ी हार इनके सहयोगियों को भी मिली। वो तो अच्छा है, यूपी जैसे राज्यों में कांग्रेस के सहयोगियों ने उससे जान छुड़ा ली, वर्ना वहां भी कांग्रेस के सहयोगियों को लेने के देने पड़ जाते।

साथियों,

सत्ता-भूख में कांग्रेस के परिवार ने, संविधान की पंथ-निरपेक्षता की भावना को चूर-चूर कर दिया है। हमारे संविधान निर्माताओं ने उस समय 47 में, विभाजन के बीच भी, हिंदू संस्कार और परंपरा को जीते हुए पंथनिरपेक्षता की राह को चुना था। तब देश के महापुरुषों ने संविधान सभा में जो डिबेट्स की थी, उसमें भी इसके बारे में बहुत विस्तार से चर्चा हुई थी। लेकिन कांग्रेस के इस परिवार ने झूठे सेक्यूलरिज्म के नाम पर उस महान परंपरा को तबाह करके रख दिया। कांग्रेस ने तुष्टिकरण का जो बीज बोया, वो संविधान निर्माताओं के साथ बहुत बड़ा विश्वासघात है। और ये विश्वासघात मैं बहुत जिम्मेवारी के साथ बोल रहा हूं। संविधान के साथ इस परिवार का विश्वासघात है। दशकों तक कांग्रेस ने देश में यही खेल खेला। कांग्रेस ने तुष्टिकरण के लिए कानून बनाए, सुप्रीम कोर्ट के आदेश तक की परवाह नहीं की। इसका एक उदाहरण वक्फ बोर्ड है। दिल्ली के लोग तो चौंक जाएंगे, हालात ये थी कि 2014 में इन लोगों ने सरकार से जाते-जाते, दिल्ली के आसपास की अनेक संपत्तियां वक्फ बोर्ड को सौंप दी थीं। बाबा साहेब आंबेडकर जी ने जो संविधान हमें दिया है न, जिस संविधान की रक्षा के लिए हम प्रतिबद्ध हैं। संविधान में वक्फ कानून का कोई स्थान ही नहीं है। लेकिन फिर भी कांग्रेस ने तुष्टिकरण के लिए वक्फ बोर्ड जैसी व्यवस्था पैदा कर दी। ये इसलिए किया गया ताकि कांग्रेस के परिवार का वोटबैंक बढ़ सके। सच्ची पंथ-निरपेक्षता को कांग्रेस ने एक तरह से मृत्युदंड देने की कोशिश की है।

साथियों,

कांग्रेस के शाही परिवार की सत्ता-भूख इतनी विकृति हो गई है, कि उन्होंने सामाजिक न्याय की भावना को भी चूर-चूर कर दिया है। एक समय था जब के कांग्रेस नेता, इंदिरा जी समेत, खुद जात-पात के खिलाफ बोलते थे। पब्लिकली लोगों को समझाते थे। एडवरटाइजमेंट छापते थे। लेकिन आज यही कांग्रेस और कांग्रेस का ये परिवार खुद की सत्ता-भूख को शांत करने के लिए जातिवाद का जहर फैला रहा है। इन लोगों ने सामाजिक न्याय का गला काट दिया है।

साथियों,

एक परिवार की सत्ता-भूख इतने चरम पर है, कि उन्होंने खुद की पार्टी को ही खा लिया है। देश के अलग-अलग भागों में कई पुराने जमाने के कांग्रेस कार्यकर्ता है, पुरानी पीढ़ी के लोग हैं, जो अपने ज़माने की कांग्रेस को ढूंढ रहे हैं। लेकिन आज की कांग्रेस के विचार से, व्यवहार से, आदत से उनको ये साफ पता चल रहा है, कि ये वो कांग्रेस नहीं है। इसलिए कांग्रेस में, आंतरिक रूप से असंतोष बहुत ज्यादा बढ़ रहा है। उनकी आरती उतारने वाले भले आज इन खबरों को दबाकर रखे, लेकिन भीतर आग बहुत बड़ी है, असंतोष की ज्वाला भड़क चुकी है। सिर्फ एक परिवार के ही लोगों को कांग्रेस चलाने का हक है। सिर्फ वही परिवार काबिल है दूसरे नाकाबिल हैं। परिवार की इस सोच ने, इस जिद ने कांग्रेस में एक ऐसा माहौल बना दिया कि किसी भी समर्पित कांग्रेस कार्यकर्ता के लिए वहां काम करना मुश्किल हो गया है। आप सोचिए, कांग्रेस पार्टी की प्राथमिकता आज सिर्फ और सिर्फ परिवार है। देश की जनता उनकी प्राथमिकता नहीं है। और जिस पार्टी की प्राथमिकता जनता ना हो, वो लोकतंत्र के लिए बहुत ही नुकसानदायी होती है।

साथियों,

कांग्रेस का परिवार, सत्ता के बिना जी ही नहीं सकता। चुनाव जीतने के लिए ये लोग कुछ भी कर सकते हैं। दक्षिण में जाकर उत्तर को गाली देना, उत्तर में जाकर दक्षिण को गाली देना, विदेश में जाकर देश को गाली देना। और अहंकार इतना कि ना किसी का मान, ना किसी की मर्यादा और खुलेआम झूठ बोलते रहना, हर दिन एक नया झूठ बोलते रहना, यही कांग्रेस और उसके परिवार की सच्चाई बन गई है। आज कांग्रेस का अर्बन नक्सलवाद, भारत के सामने एक नई चुनौती बनकर खड़ा हो गया है। इन अर्बन नक्सलियों का रिमोट कंट्रोल, देश के बाहर है। और इसलिए सभी को इस अर्बन नक्सलवाद से बहुत सावधान रहना है। आज देश के युवाओं को, हर प्रोफेशनल को कांग्रेस की हकीकत को समझना बहुत ज़रूरी है।

साथियों,

जब मैं पिछली बार भाजपा मुख्यालय आया था, तो मैंने हरियाणा से मिले आशीर्वाद पर आपसे बात की थी। तब हमें गुरूग्राम जैसे शहरी क्षेत्र के लोगों ने भी अपना आशीर्वाद दिया था। अब आज मुंबई ने, पुणे ने, नागपुर ने, महाराष्ट्र के ऐसे बड़े शहरों ने अपनी स्पष्ट राय रखी है। शहरी क्षेत्रों के गरीब हों, शहरी क्षेत्रों के मिडिल क्लास हो, हर किसी ने भाजपा का समर्थन किया है और एक स्पष्ट संदेश दिया है। यह संदेश है आधुनिक भारत का, विश्वस्तरीय शहरों का, हमारे महानगरों ने विकास को चुना है, आधुनिक Infrastructure को चुना है। और सबसे बड़ी बात, उन्होंने विकास में रोडे अटकाने वाली राजनीति को नकार दिया है। आज बीजेपी हमारे शहरों में ग्लोबल स्टैंडर्ड के इंफ्रास्ट्रक्चर बनाने के लिए लगातार काम कर रही है। चाहे मेट्रो नेटवर्क का विस्तार हो, आधुनिक इलेक्ट्रिक बसे हों, कोस्टल रोड और समृद्धि महामार्ग जैसे शानदार प्रोजेक्ट्स हों, एयरपोर्ट्स का आधुनिकीकरण हो, शहरों को स्वच्छ बनाने की मुहिम हो, इन सभी पर बीजेपी का बहुत ज्यादा जोर है। आज का शहरी भारत ईज़ ऑफ़ लिविंग चाहता है। और इन सब के लिये उसका भरोसा बीजेपी पर है, एनडीए पर है।

साथियों,

आज बीजेपी देश के युवाओं को नए-नए सेक्टर्स में अवसर देने का प्रयास कर रही है। हमारी नई पीढ़ी इनोवेशन और स्टार्टअप के लिए माहौल चाहती है। बीजेपी इसे ध्यान में रखकर नीतियां बना रही है, निर्णय ले रही है। हमारा मानना है कि भारत के शहर विकास के इंजन हैं। शहरी विकास से गांवों को भी ताकत मिलती है। आधुनिक शहर नए अवसर पैदा करते हैं। हमारा लक्ष्य है कि हमारे शहर दुनिया के सर्वश्रेष्ठ शहरों की श्रेणी में आएं और बीजेपी, एनडीए सरकारें, इसी लक्ष्य के साथ काम कर रही हैं।


साथियों,

मैंने लाल किले से कहा था कि मैं एक लाख ऐसे युवाओं को राजनीति में लाना चाहता हूं, जिनके परिवार का राजनीति से कोई संबंध नहीं। आज NDA के अनेक ऐसे उम्मीदवारों को मतदाताओं ने समर्थन दिया है। मैं इसे बहुत शुभ संकेत मानता हूं। चुनाव आएंगे- जाएंगे, लोकतंत्र में जय-पराजय भी चलती रहेगी। लेकिन भाजपा का, NDA का ध्येय सिर्फ चुनाव जीतने तक सीमित नहीं है, हमारा ध्येय सिर्फ सरकारें बनाने तक सीमित नहीं है। हम देश बनाने के लिए निकले हैं। हम भारत को विकसित बनाने के लिए निकले हैं। भारत का हर नागरिक, NDA का हर कार्यकर्ता, भाजपा का हर कार्यकर्ता दिन-रात इसमें जुटा है। हमारी जीत का उत्साह, हमारे इस संकल्प को और मजबूत करता है। हमारे जो प्रतिनिधि चुनकर आए हैं, वो इसी संकल्प के लिए प्रतिबद्ध हैं। हमें देश के हर परिवार का जीवन आसान बनाना है। हमें सेवक बनकर, और ये मेरे जीवन का मंत्र है। देश के हर नागरिक की सेवा करनी है। हमें उन सपनों को पूरा करना है, जो देश की आजादी के मतवालों ने, भारत के लिए देखे थे। हमें मिलकर विकसित भारत का सपना साकार करना है। सिर्फ 10 साल में हमने भारत को दुनिया की दसवीं सबसे बड़ी इकॉनॉमी से दुनिया की पांचवीं सबसे बड़ी इकॉनॉमी बना दिया है। किसी को भी लगता, अरे मोदी जी 10 से पांच पर पहुंच गया, अब तो बैठो आराम से। आराम से बैठने के लिए मैं पैदा नहीं हुआ। वो दिन दूर नहीं जब भारत दुनिया की तीसरी सबसे बड़ी अर्थव्यवस्था बनकर रहेगा। हम मिलकर आगे बढ़ेंगे, एकजुट होकर आगे बढ़ेंगे तो हर लक्ष्य पाकर रहेंगे। इसी भाव के साथ, एक हैं तो...एक हैं तो...एक हैं तो...। मैं एक बार फिर आप सभी को बहुत-बहुत बधाई देता हूं, देशवासियों को बधाई देता हूं, महाराष्ट्र के लोगों को विशेष बधाई देता हूं।

मेरे साथ बोलिए,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय,

भारत माता की जय!

वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम, वंदे मातरम ।

बहुत-बहुत धन्यवाद।