ജയ് ബാബ കേദാർ! ജയ് ബാബ കേദാർ! ജയ് ബാബ കേദാർ! വേദിയിൽ സന്നിഹിതരായിരുന്ന എല്ലാ വിശിഷ്ട വ്യക്തികൾക്കും ഈ പുണ്യഭൂമിയിലെത്തിയ വിശ്വാസികൾക്കും ദൈവിക പ്രഭാവത്താൽ സമ്പന്നമായ എന്റെ ആശംസകൾ!
സുഹൃത്തുക്കളെ ,
ഇന്ന് പ്രമുഖ വ്യക്തികൾ, ആദരണീയരായ സന്യാസിമാർ, ആദരണീയരായ ശങ്കരാചാര്യ പാരമ്പര്യവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മുതിർന്ന സന്യാസിമാർ, എല്ലാ 'മഠങ്ങളിലെയും ' (ആശ്രമങ്ങൾ) നിരവധി ഭക്തർ, എല്ലാ 12 ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളും, നിരവധി പഗോഡകളും, രാജ്യമെമ്പാടുമുള്ള നിരവധി ശക്തികളുടെ ആരാധനാലയങ്ങളും വെർച്വൽ മാധ്യമത്തിലൂടെ ഭൗതികവും ആത്മീയവുമായ രൂപത്തിൽ നമ്മെ അനുഗ്രഹിക്കുന്നു. കേദാർനാഥിലെ ഈ പുണ്യഭൂമിയിൽ ആദിശങ്കരാചാര്യരുടെ സമാധി പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിനും നിങ്ങൾ സാക്ഷിയാകുകയാണ്. ഇത് ഇന്ത്യയുടെ ആത്മീയ അഭിവൃദ്ധിയുടെയും വിശാലതയുടെയും വളരെ അതീതമായ കാഴ്ചയാണ്. നമ്മുടെ രാജ്യം വളരെ വിശാലമാണ്, അത്രയേറെ മഹത്തായ ഒരു ഋഷി പാരമ്പര്യമുണ്ട്, ഇന്നും ഇന്ത്യയുടെ എല്ലാ കോണുകളിലും നിരവധി വലിയ സന്യാസിമാർ ആത്മീയ ബോധം ഉണർത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. അത്തരത്തിലുള്ള എത്രയോ വിശുദ്ധന്മാർ ഇവിടെയുണ്ട്, രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ ഭാഗത്തുനിന്നും ഞങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു, അവരുടെ പേരുകൾ ഞാൻ പറഞ്ഞാൽ പോലും ഒരാഴ്ച പിടിക്കും . ഇനി ഈതെയിംഗിലും പേര് വിട്ടു പോയാൽ ജീവിതകാലം മുഴുവൻ ഞാൻ എന്തെങ്കിലും പാപത്തിന്റെ ഭാരത്തിൽ കുഴിച്ചുമൂടപ്പെടും. ആഗ്രഹമുണ്ടായിട്ടും എല്ലാവരുടെയും പേരുകൾ ഇപ്പോൾ പറയാൻ കഴിയുന്നില്ല. എങ്കിലും ഞാൻ അവരെ ആദരപൂർവം അഭിവാദ്യം ചെയ്യുന്നു. ഈ പരിപാടിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലായിടത്തുനിന്നും ഉള്ളവരുടെ അനുഗ്രഹം ഞങ്ങളുടെ വലിയ ശക്തിയാണ്. അനേകം പുണ്യപ്രവൃത്തികൾ ചെയ്യാൻ അവരുടെ അനുഗ്രഹം നമുക്ക് ശക്തി നൽകുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. നമ്മുടെ നാട്ടിൽ പറയാറുണ്ട് :
आवाहनम न जानामि
न जानामि विसर्जनम,
पूजाम चैव ना
जानामि क्षमस्व परमेश्वर: !
അതായത്, "അല്ലയോ നാഥാ, ഞാൻ അറിഞ്ഞോ അറിയാതെയോ എന്തെങ്കിലും തെറ്റ് ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിൽ എന്നോട് ക്ഷമിക്കൂ."
അതിനാൽ, അത്തരം എല്ലാ വ്യക്തികളോടും ഞാൻ ആത്മാർത്ഥമായി മാപ്പ് ചോദിക്കുന്നു, ഈ പുണ്യ അവസരത്തിൽ ശങ്കരാചാര്യരെയും ഋഷിമാരെയും രാജ്യമെമ്പാടുമുള്ള മഹത്തായ സന്യാസി പാരമ്പര്യത്തിന്റെ എല്ലാ അനുയായികളെയും അഭിവാദ്യം ചെയ്യുകയും അനുഗ്രഹം തേടുകയും ചെയ്യുന്നു.
നമ്മുടെ ഉപനിഷത്തുക്കളിൽ, ആദിശങ്കരാചാര്യരുടെ രചനകളിൽ, ‘നേതി-നേതി’ (ഇതുമല്ല, അതുമല്ല) എന്ന പ്രയോഗം വിശദമായി വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. രാമചരിതമാനസിലും ഇത് മറ്റൊരു രീതിയിൽ ആവർത്തിക്കുകയും പറയുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. രാമചരിതമനസിൽ ഇപ്രകാരം പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
‘अबिगत अकथ अपार, अबिगत अकथ अपार,
नेति-नेति नित निगम कह’ नेति-नेति नित निगम कह’
അതായത്, ചില അനുഭവങ്ങൾ വാക്കുകളിൽ പ്രകടിപ്പിക്കാൻ കഴിയാത്തത്ര അതിഭൗതികവും അനന്തവുമാണ്. ബാബ കേദാർനാഥിന്റെ സങ്കേതത്തിൽ ഞാൻ വരുമ്പോഴെല്ലാം, ഇവിടുത്തെ ഓരോ കണികകളോടും, കാറ്റുകളോടും, ഈ ഹിമാലയൻ കൊടുമുടികളോടും, ബാബ കേദാറിന്റെ കൂട്ടുകെട്ട്, എനിക്ക് വിശദീകരിക്കാനാകാത്ത ഒരു തരം പ്രകമ്പനത്തിലേക്ക് എന്നെ വലിക്കുന്നു. ഇന്നലെ ദീപാവലിയുടെ പുണ്യദിനത്തിൽ അതിർത്തിയിൽ പട്ടാളക്കാർക്കൊപ്പമായിരുന്നു ഇന്ന് പട്ടാളക്കാരുടെ നാട്ടിലും. എന്റെ രാജ്യത്തെ ധീരരായ സൈനികരുമായി ഞാൻ ഉത്സവങ്ങളുടെ സന്തോഷം പങ്കിട്ടു. 130 കോടി ജനങ്ങളുടെ സ്നേഹത്തിന്റെയും ആദരവിന്റെയും അനുഗ്രഹത്തിന്റെയും സന്ദേശങ്ങളുമായാണ് ഞാൻ ഇന്നലെ സൈനികർക്കിടയിലേക്ക് പോയത്. ഇന്ന് ഗോവർദ്ധൻ പൂജയുടെയും ഗുജറാത്തിലെ ജനങ്ങൾക്ക് പുതുവർഷത്തിന്റെയും വേളയിൽ, കേദാർനാഥ് സന്ദർശിക്കാനുള്ള ഭാഗ്യം എനിക്കുണ്ട്. ബാബ കേദാർ പൂജ കഴിഞ്ഞ് ഞാനും ആദിശങ്കരാചാര്യരുടെ സമാധിയിൽ അൽപനേരം ചിലവഴിച്ചു, അത് ദിവ്യാനുഭൂതിയുടെ നിമിഷമായിരുന്നു. പ്രതിമയുടെ മുന്നിൽ ഇരുന്നുകൊണ്ട്, ശങ്കരാചാര്യരുടെ കണ്ണുകളിൽ നിന്ന് മഹത്തായ ഇന്ത്യയുടെ വിശ്വാസത്തെ ഉണർത്തുന്ന ഒരു പ്രകാശകിരണം ഒഴുകുന്നതായി തോന്നി. ശങ്കരാചാര്യ ജിയുടെ സമാധി കൂടുതൽ ദിവ്യമായ രൂപത്തിൽ ഒരിക്കൽ കൂടി നമുക്കേവർക്കുമായി ഒരുങ്ങിക്കഴിഞ്ഞു. ഇതോടൊപ്പം സരസ്വതി തീരത്ത് ഘാട്ടും നിർമ്മിച്ചിട്ടുണ്ട്, മന്ദാകിനിക്ക് കുറുകെയുള്ള പാലം ഗരുഞ്ചട്ടിയിലേക്കുള്ള റോഡ് ഗതാഗതയോഗ്യമാക്കി. ഗരുഞ്ചട്ടിയുമായി എനിക്കും പ്രത്യേക ബന്ധമുണ്ട്. ഒന്നോ രണ്ടോ പഴയ ആളുകളെ എനിക്ക് തിരിച്ചറിയാൻ കഴിയും, നിങ്ങളെ കണ്ടുമുട്ടിയതിൽ സന്തോഷമുണ്ട്. പ്രായമായവർ ഇപ്പോൾ ഇല്ല. ചിലർ ഈ നാടുവിട്ടുപോയപ്പോൾ മറ്റുചിലർ ഈ ഭൂമിയിൽ നിന്ന് എന്നെന്നേക്കുമായി വിട്ടുപോയി. മന്ദാകിനിയുടെ തീരത്ത് വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ നിന്നുള്ള സംരക്ഷണത്തിനായി മതിൽ നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത് ഭക്തരുടെ യാത്ര കൂടുതൽ സുരക്ഷിതമാക്കും. തീർത്ഥാടകർക്കും പുരോഹിതർക്കും വേണ്ടി പുതുതായി നിർമ്മിച്ച വീടുകൾ എല്ലാ സീസണിലും അവർക്ക് സൗകര്യമൊരുക്കുകയും കേദാർനാഥിന്റെ സേവനം ഇപ്പോൾ എളുപ്പമാക്കുകയും ചെയ്യും. പ്രകൃതിക്ഷോഭം ഉണ്ടായാൽ സഞ്ചാരികൾ ഇവിടെ കുടുങ്ങിക്കിടക്കുന്നത് ഞാൻ നേരത്തെ കണ്ടതാണ്. പുരോഹിതരുടെ ഒറ്റമുറിയിലാണ് പലരും സമയം ചിലവഴിച്ചിരുന്നത്. നമ്മുടെ പുരോഹിതന്മാർ തണുപ്പിൽ വിറയ്ക്കും, പക്ഷേ അതിഥികളെക്കുറിച്ച് ആശങ്കാകുലരായിരുന്നു. ഞാൻ എല്ലാം കണ്ടു, അവരുടെ ഭക്തി ഞാൻ കണ്ടു. ഇപ്പോൾ അവർ ആ പ്രശ്നങ്ങളിൽ നിന്ന് മുക്തി നേടാൻ പോകുന്നു.
സുഹൃത്തുക്കളെ ,
പാസഞ്ചർ സർവീസുകളും സൗകര്യങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നിരവധി പദ്ധതികളുടെ തറക്കല്ലിടലും ഇന്ന് ഇവിടെ നടന്നിട്ടുണ്ട്. ടൂറിസ്റ്റ് ഫെസിലിറ്റേഷൻ സെന്റർ, യാത്രക്കാർക്കും നാട്ടുകാർക്കും ആധുനിക ആശുപത്രി, റെയിൻ ഷെൽട്ടറുകൾ തുടങ്ങിയ സൗകര്യങ്ങൾ ഭക്തരുടെ സേവന മാധ്യമമായി മാറും, അവരുടെ തീർഥാടനം ഇനി പ്രശ്‌നരഹിതമാകും. യാത്രക്കാർക്ക് ജയ് ഭോലെയുടെ പാദങ്ങളിൽ ലയിക്കുന്ന മനോഹരമായ അനുഭവമായിരിക്കും.
സുഹൃത്തുക്കളെ ,
വർഷങ്ങൾക്കുമുമ്പ് ഇവിടെയുണ്ടായ അതീവ നാശനഷ്ടങ്ങൾ ഊഹിക്കാവുന്നതിലും അപ്പുറമായിരുന്നു. ഞാൻ ഗുജറാത്ത് മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്നെങ്കിലും എനിക്ക് നിയന്ത്രിക്കാനായില്ല. ഞാൻ ഉടനെ ഇങ്ങോട്ട് ഓടി. ആ തകർച്ചയും വേദനയും ഞാൻ സ്വന്തം കണ്ണുകൊണ്ട് കണ്ടു. കേദാർധാം, ഈ കേദാർപുരി പുനർവികസനം ചെയ്യപ്പെടുമോ എന്ന സംശയം ഇവിടെ വരാറുള്ള ആളുകൾക്ക് ഉണ്ടായിരുന്നു. പക്ഷേ എന്റെ ഉള്ളിലെ ശബ്ദം അത് മുമ്പത്തേക്കാൾ അഭിമാനത്തോടെ നിൽക്കുമെന്ന് എപ്പോഴും പറഞ്ഞു. ബാബ കേദാറും ആദിശങ്കരന്റെ ‘സാധന’യും ഋഷിമാരുടെ തപസ്സും കാരണമായിരുന്നു എന്റെ വിശ്വാസം. അതേസമയം, ഭൂകമ്പത്തിന് ശേഷം കച്ച് പുനർനിർമിച്ച അനുഭവവും എനിക്കുണ്ടായി. അതുകൊണ്ട് തന്നെ എനിക്ക് വിശ്വാസമുണ്ടായിരുന്നു, ജീവിതത്തിൽ ഇതിലും വലിയ സംതൃപ്തി എന്താണ് ഉള്ളത്, ആ വിശ്വാസം സത്യമാകുന്നത് എന്റെ സ്വന്തം കണ്ണുകൊണ്ട് കാണാൻ കഴിയും. ബാബ കേദാർ, സന്യാസിമാരുടെ അനുഗ്രഹം, ഒരിക്കൽ എന്നെ വളർത്തിയ മണ്ണ്, കാറ്റ്, ഈ പുണ്യഭൂമിയിൽ സേവനം ചെയ്യാനുള്ള ഭാഗ്യം ലഭിക്കുന്നതിനേക്കാൾ മഹത്തായ മറ്റെന്താണ് പുണ്യമാണ്‌ ജീവിതത്തിലെന്ന് എന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു. ഈ പ്രാകൃത ഭൂമിയിലെ ശാശ്വതമായ പഴമയുടെയും ആധുനികതയുടെയും ഈ സംയോജനവും ഈ വികസന പ്രവർത്തനങ്ങളും ഭഗവാൻ ശങ്കരന്റെ സ്വാഭാവിക കൃപയുടെ ഫലമാണ്. ദൈവത്തിനോ മനുഷ്യർക്കോ അതിന്റെ ക്രെഡിറ്റ് എടുക്കാൻ കഴിയില്ല. ദൈവാനുഗ്രഹം മാത്രമേ അതിന് അർഹതയുള്ളൂ. ഉത്തരാഖണ്ഡ് സർക്കാരിനും, നമ്മുടെ ഊർജ്ജസ്വലനും യുവാക്കളായ മുഖ്യമന്ത്രി ധാമി ജിക്കും അവരുടെ കഠിനാധ്വാനത്തിലൂടെ ഈ സ്വപ്നം സാക്ഷാത്കരിക്കാൻ ഉത്തരവാദികളായ എല്ലാ ജനങ്ങൾക്കും ഞാൻ നന്ദി പറയുന്നു. മഞ്ഞുവീഴ്ചയ്ക്കിടയിൽ ഇവിടെ ജോലി ചെയ്യുന്നത് എത്ര ബുദ്ധിമുട്ടാണെന്ന് എനിക്കറിയാം, വളരെ കുറച്ച് സമയമേ ഇവിടെയുള്ളൂ. മലയോരങ്ങളിൽ നിന്നല്ലാത്ത, പുറത്തുനിന്നും വന്ന നമ്മുടെ തൊഴിലാളി സഹോദരങ്ങൾ മഞ്ഞുവീഴ്ചയ്ക്കും മഴയ്ക്കും ഇടയിൽ പോലും ജോലി ഉപേക്ഷിക്കാതെ മൈനസ് താപനിലയിലും ദൈവിക ജോലിയായി കരുതി ജോലി ചെയ്തുകൊണ്ടിരുന്നു. അപ്പോൾ മാത്രമാണ് അത് സാധ്യമായത്. എന്റെ മനസ്സ് എപ്പോഴും ഇവിടെയായിരുന്നു, അതിനാൽ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെയും ഡ്രോണുകളുടെയും സഹായത്തോടെ ഞാൻ എന്റെ ഓഫീസിൽ നിന്ന് മാസാടിസ്ഥാനത്തിൽ നിർമ്മാണ പ്രവർത്തനങ്ങൾ നിരീക്ഷിക്കാറുണ്ടായിരുന്നു. റാവലുകൾക്കും കേദാർനാഥ് ക്ഷേത്രത്തിലെ എല്ലാ പുരോഹിതന്മാർക്കും ഞാൻ പ്രത്യേക നന്ദി രേഖപ്പെടുത്തുന്നു, കാരണം അവരുടെ നല്ല മനോഭാവവും പരിശ്രമവും പാരമ്പര്യവും കാരണം അവർ ഞങ്ങളെ നയിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. തൽഫലമായി, ഈ പഴയ പൈതൃകത്തെ സംരക്ഷിക്കാനും ആധുനികതയെ പരിചയപ്പെടുത്താനും നമുക്ക് കഴിയുന്നു. റാവൽ കുടുംബങ്ങളോടും ഈ വൈദികരോടും ഞാൻ ഹൃദയംഗമമായ നന്ദി രേഖപ്പെടുത്തുന്നു.
നമ്മുടെ പണ്ഡിതന്മാർ ആദിശങ്കരാചാര്യ ജിയെ വിശേഷിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്: "ശങ്കരോ ശങ്കരഃ സാക്ഷാത്" അതായത്, ശങ്കരന്റെ അവതാരമാണ് ശങ്കരാചാര്യർ . അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തിലെ ഓരോ നിമിഷത്തിലും ഈ മഹത്വവും ദൈവികതയും നമുക്ക് അനുഭവിക്കാൻ കഴിയും. അവനെ ഒന്ന് നോക്കിയാൽ മതി, എല്ലാ ഓർമ്മകളും മുന്നിലേക്ക് വരുന്നു. ഇത്രയും ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്ന അറിവ്! കുട്ടിക്കാലം മുതൽ ഗ്രന്ഥങ്ങളും അറിവും ശാസ്ത്രവും പഠിക്കുക! ഒരു സാധാരണ മനുഷ്യൻ ലൗകിക കാര്യങ്ങൾ അല്പം മനസ്സിലാക്കാൻ തുടങ്ങുന്ന പ്രായത്തിൽ, അവൻ വേദാന്തം വ്യാഖ്യാനിച്ചു. അത് അവനിലെ ശങ്കരന്റെ ഉണർവ് അല്ലാതെ മറ്റൊന്നാകില്ല.
സുഹൃത്തുക്കളെ ,
സംസ്കൃതത്തിലെയും വേദങ്ങളിലെയും മഹത്തായ പണ്ഡിതന്മാർ ഇവിടെയുണ്ട്, അവരും ഫലത്തിൽ ഞങ്ങളോടൊപ്പം ചേർന്നു. സംസ്കൃതത്തിൽ ശങ്കർ എന്നതിന്റെ അർത്ഥം വളരെ ലളിതമാണെന്ന് നിങ്ങൾക്കറിയാം - "ശം കരോതി സഃ ശങ്കരഃ" അതായത്, ക്ഷേമം ചെയ്യുന്നവൻ ശങ്കറാണ്. ഈ ക്ഷേമവും ആചാര്യ ശങ്കരൻ നേരിട്ട് സ്ഥാപിച്ചതാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതം അസാധാരണമായിരുന്നു, പക്ഷേ സാധാരണക്കാരന്റെ ക്ഷേമത്തിനായി അദ്ദേഹം സമർപ്പിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെയും ലോകത്തിന്റെയും ക്ഷേമത്തിനായി അദ്ദേഹം എപ്പോഴും അർപ്പിതനായിരുന്നു. കോപത്തിന്റെയും വെറുപ്പിന്റെയും ചുഴിയിൽ കുടുങ്ങി ഇന്ത്യയ്ക്ക് ഐക്യദാർഢ്യം നഷ്ടപ്പെടുമ്പോൾ, ശങ്കരാചാര്യർ പറഞ്ഞു: “ന മേ ദ്വേഷ രാഗൗ, നമേ ലോഭമോഹൌ, ഐസ്, മയൂ, ൭൮൭ അസൂയയും ഈഗോയും നമ്മുടെ സ്വഭാവമല്ല. ജാതിയുടെയും മതത്തിന്റെയും അതിരുകൾക്കപ്പുറത്ത് നിന്ന് മനുഷ്യരാശിക്ക് ഇന്ത്യയെ മനസ്സിലാക്കാനും സംശയങ്ങൾക്കും ആശങ്കകൾക്കും അതീതമായി ഉയരാനും ആവശ്യമായപ്പോൾ അദ്ദേഹം സമൂഹത്തിൽ അവബോധം വളർത്തി. ആദിശങ്കരൻ പറഞ്ഞു: "നമേ മൃത്യു-ശങ്ക, നമേ ജാതിഭേദഃ" അതായത്, നാശത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സംശയങ്ങൾ, ജാതി വ്യത്യാസങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്ക് നമ്മുടെ പാരമ്പര്യവുമായി യാതൊരു ബന്ധവുമില്ല. നാം എന്താണെന്നും നമ്മുടെ തത്ത്വചിന്തയും ചിന്തകളും എന്താണെന്നും വിശദീകരിക്കാൻ ശങ്കരാചാര്യർ പറഞ്ഞു: “ചിദാനന്ദ് രൂപഃ ശിവോऽഹം” അതായത്, ഞാൻ ശിവനാണ് (അനുഗ്രഹത്തിന്റെ ബോധവും. ആത്മാവിൽ തന്നെ ശിവനുണ്ട്. 'അദ്വൈത' തത്വം വിശദീകരിക്കാൻ ചിലപ്പോൾ വലിയ ഗ്രന്ഥങ്ങൾ വേണ്ടിവരും. ഞാൻ ഒരു പണ്ഡിതനല്ല. ഞാൻ അത് ലളിതമായ ഭാഷയിൽ മനസ്സിലാക്കുന്നു. ഞാൻ പറയുന്നത്, ദ്വയാർത്ഥതയില്ലാത്തിടത്ത് പ്രോബിറ്റി ഉണ്ട്. ശങ്കരാചാര്യ ജി ഇന്ത്യയുടെ അവബോധത്തിൽ വീണ്ടും ജീവൻ ശ്വസിക്കുകയും നമ്മുടെ സാമ്പത്തിക-അതീതമായ പുരോഗതിയുടെ മന്ത്രം നൽകുകയും ചെയ്തു. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു: “ജ്ഞാന വിഹീനഃ സർവ മതേൻ, മുക്തിം ഭജതി ജന്മശതൻ” അതായത്, ദുഃഖങ്ങളിൽ നിന്നും കഷ്ടപ്പാടുകളിൽ നിന്നും വിജ്ഞാനങ്ങളിൽ നിന്നും നമ്മുടെ മോചനത്തിന് ഒരേയൊരു മാർഗ്ഗമേയുള്ളൂ. ആദിശങ്കരാചാര്യർ ഇന്ത്യയുടെ വിജ്ഞാന-ശാസ്ത്രത്തിന്റെയും തത്ത്വചിന്തയുടെയും കാലാതീതമായ പാരമ്പര്യത്തെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിച്ചു.
സുഹൃത്തുക്കളെ ,
ആത്മീയതയും മതവും തെറ്റായി വ്യാഖ്യാനിക്കപ്പെട്ട ഒരു കാലമുണ്ടായിരുന്നു. എന്നാൽ ഇന്ത്യൻ തത്ത്വചിന്ത മനുഷ്യക്ഷേമത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു, ജീവിതത്തെ സമ്പൂർണ്ണതയോടെയും സമഗ്രമായ സമീപനത്തോടെയും കാണുന്നു. ഈ സത്യത്തെക്കുറിച്ച് സമൂഹത്തെ ബോധവാന്മാരാക്കാൻ ആദിശങ്കരാചാര്യർ പ്രവർത്തിച്ചു. അദ്ദേഹം വിശുദ്ധ ആശ്രമങ്ങളും നാല് ധമങ്ങളും സ്ഥാപിക്കുകയും 12 ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. എല്ലാം ത്യജിച്ച് രാജ്യത്തിനും സമൂഹത്തിനും മനുഷ്യത്വത്തിനും വേണ്ടി ജീവിക്കുന്നവർക്ക് ശക്തമായ പാരമ്പര്യം സൃഷ്ടിച്ചു. ഇന്ന്, ഈ സ്ഥാപനങ്ങൾ ഇന്ത്യയുടെയും ഭാരതീയതയുടെയും ശക്തമായ സ്വത്വത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. നമുക്ക് എന്താണ് ധർമ്മം, ധർമ്മവും അറിവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം എന്താണ്, അതുകൊണ്ടാണ് ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്: 'അഥാതോ ബ്രഹ്മ ജിജ്ഞാസ' അതായത്, ബ്രഹ്മദർശനത്തിനുള്ള ജിജ്ഞാസ എത്രത്തോളം ശക്തമാകുന്നുവോ അത്രയും വേഗത്തിൽ അവൻ നാരായണനെ കാണുന്നു. ഓരോ നിമിഷവും ചോദ്യങ്ങൾ ചോദിക്കാൻ പഠിപ്പിക്കുന്ന ഈ മന്ത്രം നൽകുകയും ചിലപ്പോഴൊക്കെ കുട്ടി നചികേതൻ യമന്റെ കൊട്ടാരത്തിൽ ചെന്ന് ‘എന്താണ് മരണം’ എന്ന് ചോദിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഈ ഉപനിഷത്ത് പാരമ്പര്യം എന്താണ്? ചോദ്യങ്ങൾ ചോദിച്ച് അറിവ് സമ്പാദിച്ച ഈ പൈതൃകം ആയിരക്കണക്കിന് വർഷങ്ങളായി നിലനിർത്തി അതിനെ സമ്പന്നമാക്കുകയാണ് നമ്മുടെ ആശ്രമങ്ങൾ. തലമുറകളായി, ഈ ആശ്രമങ്ങൾ സംസ്‌കൃതമായാലും സംസ്‌കൃതമായാലും സംസ്‌കൃത ഭാഷയിലെ വേദഗണിതം പോലെയുള്ള ശാസ്ത്രമായാലും ശങ്കരാചാര്യരുടെ പാരമ്പര്യത്തിന്റെ പാത സംരക്ഷിക്കുകയും കാണിച്ചുകൊടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ആദിശങ്കരാചാര്യരുടെ തത്വങ്ങൾ ഇന്നത്തെ കാലഘട്ടത്തിൽ കൂടുതൽ പ്രസക്തമായി എന്ന് ഞാൻ കരുതുന്നു.
സുഹൃത്തുക്കളെ,
ചാർധാം യാത്രയുടെ പ്രാധാന്യം നൂറ്റാണ്ടുകളായി ഇവിടെയുണ്ട്, ദ്വാദശ് ജ്യോതിർലിംഗമോ ശക്തിപീഠങ്ങളോ അഷ്ടവിനായക് ജിയോ സന്ദർശിക്കുന്ന പാരമ്പര്യം. ഈ തീർത്ഥാടനം നമ്മുടെ ജീവിതത്തിന്റെ ഭാഗമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. നമുക്ക് ഈ തീർത്ഥാടനം വെറുമൊരു കാഴ്ച്ചയാത്രയല്ല. ഇന്ത്യയെ ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന, ഇന്ത്യയുടെ ഒരു അവലോകനം നൽകുന്ന ഒരു ജീവിക്കുന്ന പാരമ്പര്യമാണിത്. ഇവിടെയുള്ള എല്ലാവരും ദ്വാദശ ജ്യോതിർലിംഗമായ ചാർധാം സന്ദർശിക്കാനും ജീവിതത്തിൽ ഒരിക്കൽ ഗംഗ മാതാവിൽ സ്നാനം ചെയ്യാനും ആഗ്രഹിക്കുന്നു. "സൗരാഷ്‌ട്രേ സോമനാഥം ച, ശ്രീശൈലേ മല്ലി-കാർജ്ജുനം" എന്നൊക്കെ കുട്ടികളെ വീട്ടിൽ വെച്ച് പഠിപ്പിക്കുന്നതായിരുന്നു നേരത്തെയുള്ള പാരമ്പര്യം. ദ്വാദശ ജ്യോതിർലിംഗയുടെ ഈ മന്ത്രം വീട്ടിലിരുന്ന് ഞങ്ങളെ രാജ്യം മുഴുവൻ കൊണ്ടുപോകുമായിരുന്നു. കുട്ടിക്കാലം മുതൽ, രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെടുന്നത് എളുപ്പമുള്ള ഒരു ആചാരമായി മാറി. ഈ വിശ്വാസങ്ങൾ ഇന്ത്യയെ കിഴക്ക് നിന്ന് പടിഞ്ഞാറ്, വടക്ക് മുതൽ തെക്ക് വരെ ഒരു ജീവനുള്ള അസ്തിത്വമാക്കി മാറ്റുന്നു, ഇത് ദേശീയ ഐക്യത്തിന്റെ ശക്തിയും 'ഏക് ഭാരത്- ശ്രേഷ്ഠ ഭാരത്' (ഏക ഇന്ത്യ, പരമോന്നത ഇന്ത്യ) എന്ന മഹത്തായ തത്ത്വചിന്തയും വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. ബാബ കേദാർനാഥ് സന്ദർശിച്ചതിന് ശേഷം ഓരോ ഭക്തനും ഒരു പുതിയ ഊർജ്ജം അവനോടൊപ്പം കൊണ്ടുപോകുന്നു.
സുഹൃത്തുക്കളെ,
ആദിശങ്കരാചാര്യരുടെ പൈതൃകം തനിക്കുള്ള പ്രചോദനമായാണ് രാജ്യം ഇന്ന് കാണുന്നത്. ഇപ്പോൾ നമ്മുടെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകത്തെയും വിശ്വാസ കേന്ദ്രങ്ങളെയും അതേ അഭിമാനത്തോടെ നോക്കിക്കാണുന്നു. ഇന്ന് അയോധ്യയിൽ ശ്രീരാമന്റെ മഹത്തായ ഒരു ക്ഷേത്രം പൂർണ്ണ മഹത്വത്തോടെ നിർമ്മിക്കപ്പെടുന്നു, നൂറ്റാണ്ടുകൾക്ക് ശേഷം അയോധ്യ അതിന്റെ പ്രതാപം വീണ്ടെടുക്കുകയാണ്. രണ്ട് ദിവസം മുമ്പ് ലോകം മുഴുവൻ അയോധ്യയിൽ ദീപോത്സവത്തിന്റെ ഗംഭീര ആഘോഷം കണ്ടു. ഇന്ത്യയുടെ പ്രാചീന സാംസ്കാരിക രൂപം എങ്ങനെയായിരിക്കുമെന്ന് ഇന്ന് നമുക്ക് ഊഹിക്കാം. അതുപോലെ, ഉത്തർപ്രദേശിലും കാശി പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു, കൂടാതെ വിശ്വനാഥ് ധാമിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങളും ഫലപ്രാപ്തിയിലേക്ക് പുരോഗമിക്കുന്നു. ബനാറസിലെയും ബോധഗയയിലെയും സാരാനാഥിനടുത്തുള്ള കുശിനഗറിൽ അന്താരാഷ്ട്ര വിനോദസഞ്ചാരികളെയും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ബുദ്ധമത വിശ്വാസികളെയും ആകർഷിക്കുന്നതിനായി ബുദ്ധ സർക്യൂട്ടുകളായി വികസിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പ്രവർത്തനങ്ങൾ അതിവേഗം പുരോഗമിക്കുന്നു. ശ്രീരാമനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ തീർത്ഥാടന കേന്ദ്രങ്ങളെയും ബന്ധിപ്പിച്ച് സമ്പൂർണ സർക്യൂട്ട് ഉണ്ടാക്കുന്ന ജോലിയും നടന്നുവരികയാണ്. മഥുര-വൃന്ദാവനത്തിലെ വികസനത്തോടൊപ്പം വിശുദ്ധിയും കാത്തുസൂക്ഷിക്കുന്നു. വിശുദ്ധരുടെ വികാരങ്ങൾ പരിപാലിക്കപ്പെടുന്നു. ശങ്കരാചാര്യരെപ്പോലുള്ള നമ്മുടെ ഋഷിമാരുടെ ഉപദേശങ്ങളിൽ ആദരവോടെയും അഭിമാനത്തോടെയും ഇന്നത്തെ ഭാരതം മുന്നോട്ടുപോകുന്നത് കൊണ്ടാണ് ഇതെല്ലാം സംഭവിക്കുന്നത്.
സുഹൃത്തുക്കളെ,
നിലവിൽ നമ്മുടെ രാജ്യവും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ അമൃത് മഹോത്സവം ആഘോഷിക്കുകയാണ്. രാജ്യം അതിന്റെ ഭാവിക്കും പുനർനിർമ്മാണത്തിനുമായി പുതിയ തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നു. അമൃത് മഹോത്സവത്തിന്റെ പ്രമേയങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ആദിശങ്കരാചാര്യ ജിയെ ഒരു വലിയ പ്രചോദനമായാണ് ഞാൻ കാണുന്നത്.
രാജ്യം അതിനായി വലിയ ലക്ഷ്യങ്ങൾ നിശ്ചയിക്കുകയും സമയപരിധി നിശ്ചയിക്കുകയും ചെയ്യുമ്പോൾ, ഇത് എങ്ങനെ ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളിൽ സാധ്യമാകുമെന്ന് ചിലർ അത്ഭുതപ്പെടുന്നു! അത് നടക്കുമോ ഇല്ലയോ! അപ്പോൾ എന്റെ ഉള്ളിൽ നിന്ന് ഒരേ ഒരു ശബ്ദം മാത്രം വരുന്നു, 130 കോടി രാജ്യക്കാരുടെ ശബ്ദം ഞാൻ കേൾക്കുന്നു. അപ്പോൾ ഞാൻ പറയുന്നത്, സമയത്തിന്റെ വിലക്കിൽ പേടിപ്പിക്കുന്നത് ഇനി ഇന്ത്യക്ക് സ്വീകാര്യമല്ല എന്നാണ്. ആദിശങ്കരാചാര്യ ജിയെ നോക്കൂ. ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ വീടുവിട്ടിറങ്ങി സന്യാസിയായി. കേരളത്തിലെ കാലടിയിൽ നിന്നാണ് അദ്ദേഹം കേദാറിലെത്തിയത്. വളരെ ചെറുപ്പത്തിൽ തന്നെ അദ്ദേഹം ലോകത്തോട് വിടപറഞ്ഞു, പക്ഷേ അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയെ പ്രകാശിപ്പിക്കുകയും വളരെ ചുരുങ്ങിയ സമയത്തിനുള്ളിൽ ഇന്ത്യയ്ക്ക് ഒരു പുതിയ ഭാവി സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്തു. അദ്ദേഹം ജ്വലിപ്പിച്ച ഊർജം ഇന്ത്യയെ ചലനാത്മകമായി നിലനിർത്തുന്നു, വരും വർഷങ്ങളിൽ അതിനെ ചലിപ്പിക്കും. അതുപോലെ, സ്വാമി വിവേകാനന്ദൻ ജിയെയും നിരവധി സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനികളെയും നോക്കൂ. ഇവിടെ ജന്മമെടുക്കുകയും വളരെ ചുരുങ്ങിയ കാലത്തിനുള്ളിൽ മുദ്ര പതിപ്പിക്കുകയും ചെയ്ത എണ്ണമറ്റ മഹാന്മാർ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. ഈ മഹത് വ്യക്തികളുടെ പ്രചോദനമാണ് ഇന്ത്യ പിന്തുടരുന്നത്. ശാശ്വതമായതിനെ ഒരു വിധത്തിൽ സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട്, ഞങ്ങൾ പ്രവർത്തനത്തിൽ വിശ്വസിക്കുന്നു. ഈ ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ രാജ്യം ഇന്ന് ഈ ‘അമൃത് കാല’ത്തിൽ മുന്നേറുകയാണ്. അത്തരം സമയങ്ങളിൽ, നാട്ടുകാരോട് ഒരു അഭ്യർത്ഥന കൂടി ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യ സമരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചരിത്ര പ്രാധാന്യമുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ കാണുന്നതിന് പുറമെ ഇത്തരം പുണ്യസ്ഥലങ്ങൾ പരമാവധി സന്ദർശിച്ച് പുതുതലമുറയ്ക്ക് പരിചയപ്പെടുത്തുക. മാ ഭാരതി അനുഭവിക്കുക, ആയിരക്കണക്കിന് വർഷത്തെ മഹത്തായ പാരമ്പര്യത്തിന്റെ ബോധം അനുഭവിക്കുക. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ പുണ്യ കാലഘട്ടത്തിൽ, അത് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ മഹത്തായ ഉത്സവം കൂടിയാണ്. ഓരോ ഭാരതീയന്റെയും ഹൃദയത്തിലും ഇന്ത്യയുടെ എല്ലാ മുക്കിലും മൂലയിലും ശങ്കറിന്റെ ആത്മാവിനെ ഉണർത്താനാകും. ഇത് മുന്നോട്ട് പോകാനുള്ള സമയമാണ്. നൂറുകണക്കിനു വർഷത്തെ ദാസനത്തിനിടയിലും നമ്മുടെ വിശ്വാസത്തിന് കോട്ടം തട്ടാതെ കാത്തുസൂക്ഷിച്ചവരുടെ സേവനം ചെറുതായിരുന്നില്ല. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ കാലത്ത് ഈ മഹത്തായ സേവനത്തെ ആരാധിക്കേണ്ടത് ഇന്ത്യയിലെ പൗരന്മാരുടെ കടമയല്ലേ? അതുകൊണ്ടാണ് ഒരു പൗരനെന്ന നിലയിൽ നാം ഈ പുണ്യസ്ഥലങ്ങൾ സന്ദർശിച്ച് അവയുടെ മഹത്വം അറിയണമെന്ന് ഞാൻ പറയുന്നത്.
ദേവഭൂമിയെ മാനിച്ചും ഇവിടുത്തെ അതിരുകളില്ലാത്ത സാധ്യതകളിൽ വിശ്വാസമർപ്പിച്ചും ഉത്തരാഖണ്ഡ് സർക്കാർ ഇന്ന് പൂർണ ശക്തിയോടെ വികസനത്തിന്റെ ‘മഹായജ്ഞ’ത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണ്. ചാർധാം റോഡ് പദ്ധതിയുടെ പ്രവൃത്തി അതിവേഗം പുരോഗമിക്കുന്നു, കൂടാതെ നാല് ധാമുകളും ഹൈവേയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നു. കേബിൾ കാർ വഴി വിശ്വാസികൾക്ക് കേദാർനാഥിലെത്താനുള്ള പദ്ധതിയും ആരംഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. സമീപത്തായി വിശുദ്ധ ഹേമകുണ്ഡ് സാഹിബ് ജിയും ഉണ്ട്. ഹേമകുണ്ഡ് സാഹിബ് ജിയുടെ സന്ദർശനം സുഗമമാക്കുന്നതിന് റോപ്പ് വേ നിർമ്മിക്കാനുള്ള ഒരുക്കത്തിലാണ്. ഇതുകൂടാതെ ഋഷികേശിനെയും കർൺപ്രയാഗിനെയും റെയിൽ മാർഗം ബന്ധിപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളും നടക്കുന്നുണ്ട്. മലയോരത്തെ ജനങ്ങൾക്ക് പാളം കാണാൻ ബുദ്ധിമുട്ടാണെന്നാണ് മുഖ്യമന്ത്രി ഇപ്പോൾ പറയുന്നത്. ഇപ്പോൾ ട്രെയിൻ ഇവിടെ എത്തുകയാണ്. ഡെൽഹി-ഡെറാഡൂൺ ഹൈവേ നിർമ്മിച്ചതോടെ ആളുകൾ യാത്രയ്ക്കായി ചെലവഴിക്കുന്നത് വളരെ കുറവാണ്. ഈ പദ്ധതികളെല്ലാം ഉത്തരാഖണ്ഡിനെയും അതിന്റെ ടൂറിസത്തെയും വളരെയധികം സഹായിക്കും. ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ജനങ്ങളേ, എന്റെ വാക്കുകൾ ശ്രദ്ധിക്കുക. അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ നിർമ്മാണത്തിന്റെ വേഗത, അടുത്ത 10 വർഷത്തിനുള്ളിൽ ഇവിടെ സന്ദർശിക്കുന്ന ഭക്തരുടെ എണ്ണം കഴിഞ്ഞ 100 വർഷത്തേക്കാൾ വളരെ കൂടുതലായിരിക്കും. ഇത് സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് നൽകുന്ന കരുത്ത് നിങ്ങൾക്ക് ഊഹിക്കാവുന്നതേയുള്ളൂ. ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ മൂന്നാം ദശകം ഉത്തരാഖണ്ഡിന്റെതാണ്.
സുഹൃത്തുക്കളെ,
എന്റെ വാക്കുകൾ അടയാളപ്പെടുത്തുക. ഞാൻ സംസാരിക്കുന്നത് പുണ്യഭൂമിയിൽ നിന്നാണ്. അടുത്ത കാലത്തായി, ചാർ-ധാം യാത്ര സന്ദർശിക്കുന്ന ഭക്തരുടെ എണ്ണം തുടർച്ചയായി റെക്കോർഡുകൾ തകർക്കുന്നത് നമ്മൾ എല്ലാവരും കണ്ടതാണ്. കോവിഡ് ഇല്ലായിരുന്നുവെങ്കിൽ, എണ്ണം എന്തായിരിക്കുമെന്ന് എനിക്കറിയില്ലേ? ഉത്തരാഖണ്ഡിൽ എനിക്ക് വളരെ സന്തോഷം തോന്നുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് എന്റെ അമ്മമാർക്കും സഹോദരിമാർക്കും മലനിരകളിലെ അവരുടെ ശക്തിക്ക് മറ്റൊരു സാധ്യതയുണ്ട്. ഉത്തരാഖണ്ഡിലെത്തുന്ന സഞ്ചാരികൾക്കും ചെറിയ സ്ഥലങ്ങളിലും പ്രകൃതിയുടെ മടിത്തട്ടിലുമുള്ള ഹോം സ്റ്റേകളുടെ ശൃംഖല ഇഷ്ടമാണ്. തൊഴിലവസരം ഉണ്ടാകും, ആത്മാഭിമാനത്തോടെ ജീവിക്കാനുള്ള അവസരവും ഉണ്ടാകും. ഇവിടുത്തെ സർക്കാർ വികസന പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന രീതിയിൽ മറ്റൊരു നേട്ടം കൂടി ലഭിച്ചു. പർവതങ്ങളിലെ വെള്ളവും മലകളിലെ യുവത്വവും പർവതങ്ങൾക്ക് ഒരു പ്രയോജനവുമില്ലെന്ന് ഈ സ്ഥലത്തെക്കുറിച്ച് പറഞ്ഞുവരുന്നു. ഞാൻ ഇത് മാറ്റി, ഇപ്പോൾ വെള്ളം മലകൾക്കും ഉപയോഗപ്രദമാകും, യുവാക്കൾക്കും. കുടിയേറ്റം ഇനി നിർത്തണം. അതിനാൽ, എന്റെ യുവ സുഹൃത്തുക്കളെ, ഈ ദശകം നിങ്ങളുടേതാണ്, ഇത് ഉത്തരാഖണ്ഡിന്റെതാണ്, ഇതിന് ശോഭനമായ ഭാവിയുണ്ട്, ബാബ കേദാറിന്റെ അനുഗ്രഹം ഞങ്ങൾക്കൊപ്പമുണ്ട്.
മാതൃരാജ്യത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്ന ധീരരായ അനേകം പുത്രൻമാരുടെ ജന്മദേശം കൂടിയാണ് ഈ ദേവഭൂമി. വീരഗാഥയുടെ ആമുഖം ഇല്ലാത്ത ഇവിടെ വീടോ ഗ്രാമമോ ഇല്ല. ഇന്ന്, രാജ്യം അതിന്റെ സേനയെ നവീകരിക്കുകയും അവരെ സ്വയം പര്യാപ്തരാക്കുകയും ചെയ്യുന്ന രീതിയിൽ നമ്മുടെ ധീര സൈനികരുടെ ശക്തിയും വർദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ഇന്ന് അവരുടെയും അവരുടെ കുടുംബങ്ങളുടെയും ആവശ്യങ്ങളും പ്രതീക്ഷകളും മുൻഗണന നൽകപ്പെടുന്നു. കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിലെ ആവശ്യം ഈ നൂറ്റാണ്ടിൽ പൂർത്തീകരിച്ച 'ഒരു റാങ്ക്, ഒരു പെൻഷൻ' എന്ന നാല് പതിറ്റാണ്ട് പഴക്കമുള്ള ആവശ്യം നിറവേറ്റിയ നമ്മുടെ സർക്കാരാണിത്. എന്റെ രാജ്യത്തെ സൈനികരെ സേവിക്കാൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചതിൽ ഞാൻ സംതൃപ്തനാണ്. ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ആയിരക്കണക്കിന് കുടുംബങ്ങൾക്ക് ഇതിന്റെ പ്രയോജനം ലഭിച്ചു.
സുഹൃത്തുക്കളെ,
കൊറോണയ്‌ക്കെതിരായ പോരാട്ടത്തിൽ ഉത്തരാഖണ്ഡ് കാണിച്ച അച്ചടക്കവും ഏറെ പ്രശംസനീയമാണ്. ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായ ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ മറികടന്ന്, ഇന്ന് ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ ജനങ്ങൾ 100 ശതമാനം ഒറ്റ ഡോസ് എന്ന ലക്ഷ്യം നേടിയിരിക്കുന്നു. ഇത് ഉത്തരാഖണ്ഡിന്റെ ശക്തിയും സാധ്യതയും കാണിക്കുന്നു. ഈ ദൗത്യം അത്ര എളുപ്പമല്ലെന്ന് മലകളെ പരിചയമുള്ളവർക്ക് അറിയാം. രണ്ടോ അഞ്ചോ കുടുംബങ്ങൾക്ക് മാത്രം കുത്തിവയ്പ് നൽകാനും രാത്രി മുഴുവൻ നടന്ന് വീട്ടിലേക്ക് മടങ്ങാനും ഒരാൾക്ക് മണിക്കൂറുകളോളം പർവതശിഖരങ്ങൾ കയറേണ്ടിവരുന്നത് എത്ര വേദനാജനകമാണെന്ന് എനിക്ക് ഊഹിക്കാൻ കഴിയും. അപ്പോഴും ഉത്തരാഖണ്ഡ് തുടർന്നു, കാരണം അത് ഓരോ പൗരന്റെയും ജീവൻ രക്ഷിക്കേണ്ടതുണ്ട്. മുഖ്യമന്ത്രിയെയും സംഘത്തെയും ഞാൻ അഭിനന്ദിക്കുന്നു. ഉയരങ്ങളിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കിയ ഉത്തരാഖണ്ഡ് കൂടുതൽ ഉയരങ്ങൾ കൈവരിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് പൂർണ വിശ്വാസമുണ്ട്. ബാബ കേദാറിന്റെ നാട്ടിൽ നിന്നുള്ള നിങ്ങളുടെ എല്ലാവരുടെയും അനുഗ്രഹത്തോടും രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ കോണുകളിൽ നിന്നുമുള്ള സന്യാസിമാർ, മഹാന്മാർ, ഋഷിമാർ, ആചാര്യന്മാർ എന്നിവരുടെ അനുഗ്രഹത്തോടെ ഈ പുണ്യഭൂമിയിൽ നിന്ന് നമ്മുടെ നിരവധി പ്രമേയങ്ങളിൽ നമുക്ക് മുന്നോട്ട് പോകാം. സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ ഈ അമൃത് മഹോത്സവത്തിൽ രാജ്യത്തെ പുതിയ ഉയരങ്ങളിലെത്തിക്കാൻ എല്ലാവരും ദൃഢനിശ്ചയം ചെയ്യട്ടെ. ഒരു പുതിയ തീക്ഷ്ണതയും പുതിയ വെളിച്ചവും പുതിയ ഊർജ്ജവും ദീപാവലിക്ക് ശേഷം പുതിയ എന്തെങ്കിലും ചെയ്യാൻ നമുക്ക് ശക്തി നൽകട്ടെ. കേദാർനാഥിന്റെയും ആദിശങ്കരാചാര്യരുടെയും പാദങ്ങളിൽ വണങ്ങി, ദീപാവലിക്കും ഛാത്ത് പൂജയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള നിരവധി ഉത്സവങ്ങൾക്ക് ഞാൻ ഒരിക്കൽ കൂടി നിങ്ങളെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യുന്നു. സ്നേഹത്തോടും ഭക്തിയോടും പൂർണ്ണഹൃദയത്തോടും കൂടി എന്നോട് പറയുക:
ജയ് കേദാർ!
ജയ് കേദാർ!
ജയ് കേദാർ!
നന്ദി!
