ഇന്ത്യയുടെ പ്രധാനമന്ത്രി 2018 മെയ് 29നും 30നും ഇന്തോനേഷ്യയില്‍ നടത്തിയ ഒദ്യോഗിക സന്ദര്‍ശനവേളയില്‍ ഇന്തോനേഷ്യയുടെ പ്രസിഡന്റ് ബഹുമാന്യനായ ശ്രീ ജോക്കോ വിഡോഡോയും ആദരണീയനായ ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദിയും രണ്ട് രാജ്യങ്ങളും തമ്മില്‍ ഇന്‍ഡോ പസഫിക്കില്‍ സമുദ്രതല സഹകരണം പങ്കുവയ്ക്കുന്നതിനേക്കുറിച്ചുള്ള കാഴ്ചപ്പാട് ചര്‍ച്ച ചെയ്തു.

2016 ഡിസംബര്‍ 16ന് രണ്ട് രാജ്യങ്ങളും തമ്മില്‍ സമുദ്രതല സഹകരണം സംബന്ധിച്ച് പുറത്തിറക്കിയ സംയുക്ത പ്രസ്താവനയേക്കുറിച്ച് പ്രസിഡന്റ് ജോക്കോവിയുടെ ഇന്ത്യാ സന്ദര്‍ശനവേളയില്‍ അനുസ്മരിച്ചു;

ഇന്ത്യയും ഇന്തോനേഷ്യയും സമുദ്രതല അയല്‍ക്കാരാണെന്നതും വികസ്വര രാഷ്ട്രങ്ങളാണെന്നും ചൂണ്ടിക്കാട്ടിക്കൊണ്ട്, രണ്ട് രാജ്യങ്ങളിലെയും ജനങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം സമുദ്രത്തിലൂടെയാണ് വികസിച്ചതെന്നും മേഖലയിലെയും വിശാലാര്‍ത്ഥത്തില്‍ ലോകത്തെയും സമുദ്ര പരിസ്ഥിതിക്കാര്യത്തില്‍ ഒരേതരം കാഴ്ചപ്പാടുകളാണ് പങ്കുവയ്ക്കുന്നതെന്നും ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.

സമാധാനവും സ്ഥിരതയും പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് പരസ്പരം സമുദ്രതല സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്താനും ഇന്തോ- പസഫിക് മേഖലയില്‍ കരുത്തുറ്റ സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ചയും ഐശ്വര്യവും കൊണ്ടുവരാനുള്ള സന്നദ്ധത പ്രകടമാക്കി.

7,500 കിലോമീറ്റര്‍ സമുദ്രതീരവും 1380 ദ്വീപുകളും രണ്ട് ദശലക്ഷം ചതുരശ്ര കിലോമീറ്ററിലധികം സ്വന്തമായ സാമ്പത്തിക മേഖലയുമുള്ള ഇന്ത്യ ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയില്‍ ഒരു കേന്ദ്ര സ്ഥാനം വഹിക്കുന്നുവെന്ന് അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ടും, 108,000 കിലോമീറ്റര്‍ സമുദ്രതീരവും 17,504 ദ്വീപുകളും പ്രത്യേക സാമ്പത്തിക മേഖലയുള്‍പ്പെടെ ആകെ 6400,000 ചതുരശ്ര കിലോമീറ്റര്‍ സമുദ്രമേഖലയുമുള്ള ഇന്തോനേഷ്യയുടെ ആഗോളതല പ്രാധാന്യവും ഉള്‍പ്പെടുന്നതാണ് ഇന്ത്യന്‍ മഹാസമുദ്രത്തിലെയും പസഫിക് സമുദ്രത്തിലെയും സമ്പൂര്‍ണ ബന്ധം. ആഗോള സമുദ്രതല വ്യാപാരത്തിലും വാണിജ്യത്തിലും സുപ്രധാനമായ മുദ്രങ്ങളും യോജിച്ച സമുദ്ര മേഖലയെയാണ് രണ്ട് സമുദ്രങ്ങളും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നത്.

ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭയുടെ പ്രഖ്യാപനം ഉള്‍പ്പെടുന്ന അന്താരാഷ്ട്ര നിയമങ്ങള്‍ക്കു കീഴിലും 1982ലെ കടല്‍ നിയമങ്ങള്‍ സംബന്ധിച്ച യുഎന്‍ സമ്മേളനം, 1976ലെ ദക്ഷിണ പശ്ചിമേഷ്യാ സൗഹാര്‍ദ-സസഹകരണ കരാര്‍ എന്നിവയിലെ അവകാശങ്ങളും കടമകളും അംഗീകരിച്ചുകൊണ്ട്;

സ്വതന്ത്രവും സുരക്ഷിതവും സമാധാനപൂര്‍ണവും സുസ്ഥിരവും സമഗ്രവും സമൃദ്ധവുമായ തന്ത്രപ്രധാന പങ്കാളിത്തം നേടിയെടുക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറഞ്ഞും ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയുടെ പരമാധികാരവും മേഖലാപരമായ മേധാവിത്തം, അന്താരാഷ്ട്ര നിയമം, പ്രത്യേകിച്ച് സമുദ്ര നിയമം സംബന്ധിച്ച യുഎന്‍ സമ്മേളനം, പ്രസക്തമായ മറ്റ് അന്താരാഷ്ട്ര നിയമങ്ങള്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയും;

സമുദ്രതല സുരക്ഷയും സമാധാനപരമായ സുരക്ഷയും സ്ഥിരതയും സുസ്ഥിര സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ചയും ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയിലെ പ്രസക്തമായ മറ്റു സമുദ്രതല നിയമങ്ങളും കണക്കിലെടുത്തും;

സമഗ്രമായ തന്ത്രപ്രധാന പങ്കാളിത്തത്തിന്റെ തലത്തില്‍ രണ്ട് രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ഉഭയ കക്ഷി ബന്ധത്തിലെ ഉയര്‍ച്ചയും ഉഭയകക്ഷി സുരക്ഷാ സംഭാഷണം, ത്രികക്ഷിതല സംഭാഷണം എന്നിവ പോലുള്ള പുതിയ സംവിധാനങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കലും വര്‍ധിതമായ പ്രതിരോധ സഹകരണ കരാര്‍ ഒപ്പുവയ്ക്കലും സമാധാനപരമായ ആവശ്യത്തിന് ബഹിരാകാശ ഗവേഷണവും ഉപയോഗവും സംബന്ധിച്ച രൂപരേഖാ കരാറും സ്വാഗതം ചെയ്യുന്നു;

ജക്കാര്‍ത്ത സമ്മേളനം അംഗീകരിച്ചത് പ്രകാരമുള്ള വര്‍ധിച്ച സഹകരണത്തിലൂടെയും കര്‍മപരിപാടികളിലൂടെയും 2017 മാര്‍ച്ചില്‍ ജക്കാര്‍ത്തയില്‍ ചേര്‍ന്ന ഐഒആര്‍എയുടെ ഇരുപതാം വാര്‍ഷിക സമ്മേളനത്തിന്റെ ഭാഗമായ ഐഒആര്‍എ നേതൃതല ഉച്ചകോടിയുടെ

ഫലമായും കൂടുതല്‍ സമാധാനപരവും സുസ്ഥിരവും ഐശ്വര്യപൂര്‍ണവുമായ ഇന്ത്യന്‍ മഹാസമുദ്ര മേഖലയ്ക്ക് വേണ്ടി ശ്രമിച്ച ഇന്ത്യന്‍ മഹാസമുദ്ര തീര സംഘടനയുടെ ( ഐഒആര്‍എ) മുന്‍കാല അധ്യക്ഷന്‍മാരെ അഭിനന്ദിക്കുന്നു;

യുഎന്‍ സമുദ്രതല നിയമം നിഷ്‌കര്‍ഷിച്ചതു പ്രകാരമുള്ള സ്വതന്ത്രവും തുറന്നതുമായ സമുദ്രങ്ങള്‍ മേഖലയുടെയും അന്താരാഷ്ട്ര സമൂഹത്തിന്റെയും സമധാനത്തിനും സുസ്ഥിരതയ്ക്കും ഐശ്വര്യത്തിനും അനിവാര്യമാണെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു;

മനുഷ്യക്കടത്ത്, ആയുധക്കടത്ത്, മയക്കുമരുന്ന് കടത്ത്, നിയമവിരുദ്ധ കറന്‍സി, നിയമവിരുദ്ധവും മുന്നറിയിപ്പില്ലാത്തതുമായ മല്‍സ്യബന്ധനം, ഭീകരപ്രവര്‍ത്തകരുടെ സഞ്ചാരം എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടെ ഇന്‍ഡോ-പസഫിക് മേഖല നേരിടുന്ന വര്‍ധിച്ചുവരുന്ന സമുദ്രതല സുരക്ഷാ പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യത്തിന് അടിവരയിടുന്നു;

ആഗോളതലത്തില്‍ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ട അന്താരാഷ്ട്ര തത്വങ്ങള്‍, സദ്ഭരണം, നിയമവാഴ്ച, സുതാര്യത,തുല്യത, പരമാധികാരത്തോടുള്ള ബഹുമാനം, പ്രാദേശികമായ പരമാധികാരം എന്നിവയുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ മേഖലാപരമായ ഐശ്വര്യത്തിനു വേണ്ടി പരസ്പര ബന്ധം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുന്നതുവഴി ഐശ്വര്യപൂര്‍ണമായ ഇന്‍ഡോ- പസഫിക് മേഖല കെട്ടിപ്പടുക്കാനുള്ള കൂട്ടായ താല്‍പര്യത്തില്‍ ഊന്നുന്നു; ആസിയാന്‍- ഇന്ത്യാ സമുദ്രതല ഗതാഗത കരാറിന്റെ ത്യാഗപൂര്‍ണമായ ഉപസംഹാരവും ഇതിലുള്‍പ്പെടുന്നു.

ഇന്ത്യയുടെ കിഴക്കന്‍ പ്രവര്‍ത്തന നയത്തിന്റെയും മേഖലയിലെ എല്ലാവരുടെയും സുരക്ഷയ്ക്കും വളര്‍ച്ചയ്ക്കും വേണ്ടിയുള്ള കൂട്ടായ്മയുടെയും ഇന്തോനേഷ്യന്‍ സമുദ്ര നയത്തിന്റെയും ഇന്തോനേഷ്യയുടെ ആഗോള സമുദ്രതല കാഴ്ചപപ്പാടിന്റെയും ഇടയില്‍ മേഖലയിലെ ഐക്യത്തിന്റെയും പരസ്പര ബന്ധത്തിന്റെയും വിവരശേഖരണം; ആസിയാന്‍ കേന്ദ്രമാക്കുന്നതിന്റെയും ഐക്യത്തിന്റെയും പ്രാധാന്യം വീണ്ടും ഊന്നിയുറപ്പിക്കല്‍.

മേഖലയിലെ സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ചയുടെയും വികസനത്തിന്റെയും ആസകലവും സുസ്ഥിരവുമായ സാരഥി എന്ന നിലയില്‍ നീല സമ്പദ്ഘടനയുടെ പ്രാധാന്യം അംഗീകരിക്കല്‍;

മേല്‍പ്പറഞ്ഞതിന്റെയൊക്കെ തുടര്‍ച്ചയായി ഇന്തോ-പസഫിക് മേഖലയിലെ സാധ്യതകള്‍ക്കും അവസരങ്ങള്‍ക്കും സമുദ്രതല സഹകരണം പങ്കുവയ്ക്കാന്‍ നേതാക്കള്‍ സമ്മതിക്കുകയും സമഗ്ര തന്ത്രപരമായ പങ്കാളികളെന്ന നിലയില്‍ വെല്ലുവിളികള്‍ ഒന്നിച്ചു നേരിടാനും താഴെപ്പറയുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ അംഗീകരിച്ചിരിക്കുന്നു:

എ. വ്യാപാരത്തിലെയും നിക്ഷേപത്തിലെയും സഹകരണം വര്‍ധിപ്പിക്കുക.

രണ്ടു രാജ്യങ്ങള്‍ക്കും ഇടയിലും മേഖലയിലും ചരക്കുകള്‍, സേവനങ്ങള്‍, നിക്ഷേപം, സാങ്കേതികവിദ്യ എന്നിവയുടെ വന്‍തോതിലുള്ള ഒഴുക്ക് പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും നമ്മുടെ സാമ്പത്തിക സുസ്ഥിരത വര്‍ധിപ്പിക്കാനും:

ഇന്ത്യയിലെ ആന്‍ഡമാന്‍ നിക്കോബാര്‍ ദീപുകള്‍ക്കും ഇന്തോനേഷ്യയുടെ സുമുത്രാ ദ്വീപിലെ പ്രവിശ്യകള്‍ക്കും ഇടയില്‍ വ്യാപാരം, വിനോദസഞ്ചാരം, ജനങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം എന്നിവ പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് പരസ്പര ബന്ധം ( സ്ഥാപനപരവും നേരിട്ടുള്ളതും ഡിജിറ്റലും ജനങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ളതുമായ) വര്‍ധിപ്പിക്കാന്‍ അടിയന്തര നടപടികള്‍ സ്വീകരിക്കുക; ആന്‍ഡമാനിലെ ചേംബര്‍ ഓഫ് കൊമേഴ്‌സും സുമാത്രയിലെ സമാന കൂട്ടായ്മയും തമ്മിലുള്ള വ്യാവസായിക ബന്ധം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുക.

വിദഗ്ധരുടെയും ഉപകരണങ്ങളുടെയും സാമ്പത്തിക സഹായത്തിന്റെയും കൈമാറ്റം ഉള്‍പ്പെടെ ഉഭയകക്ഷി സഖ്യത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ സമുദ്രതല സുരക്ഷയുടെയും മല്‍സ്യബന്ധന വ്യവസായത്തിന്റെയും സമുദ്രോല്‍പ്പന്നങ്ങളുടെ കൈകാര്യകര്‍തൃത്വത്തിന്റെയും ശേഷി കെട്ടിപ്പടുക്കലില്‍ സഹകരണം ശക്തമാക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ് മാനവിക വിഭവ വികസനത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുക.

സമുദ്രതല അടിസ്ഥാനസൗകര്യ വികസനവും സമുദ്രതല വ്യവസായം, പ്രത്യേകിച്ച് മല്‍സ്യബന്ധനവും കപ്പല്‍ നിര്‍മാണവും പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കലും.

ബി. സമുദ്രതല വിഭവങ്ങളുടെ സുസ്ഥിര വികസനം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കല്‍:

ശാസ്ത്രാധിഷ്ഠിത കൈകാര്യകര്‍തൃത്വവും സമുദ്ര വിഭവങ്ങളുടെ സംരക്ഷണവും വര്‍ധിപ്പിക്കുക.

കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനത്തിനെതിരേ പൊരുതുകയും പരിസ്ഥിതിയുടെയും പ്രകൃതി വിഭവങ്ങളുടെയും സംരക്ഷണം ഉറപ്പു വരുത്തുകയും ചെയ്യുക.

ലോകത്തിന് എല്ലാക്കാലത്തും വളരുന്ന ഭീഷണിയും സമുദ്ര പരിസ്ഥിതിയെ തകര്‍ക്കുന്നതുമായ നിയമവിരുദ്ധവും അനിയന്ത്രിതവും വെളിപ്പെടുത്താത്തതുമായ മല്‍സ്യബന്ധനം, അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ടു വര്‍ധിച്ചുവരുന്ന കുറ്റകൃത്യങ്ങള്‍ എന്നിവയ്‌ക്കെതിരേ പൊരുതുകയും പ്രതിരോധിക്കുകയും തടയുകയും നിര്‍മാര്‍ജ്ജനം ചെയ്യുകയും.

ആസകല സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ചയുടെയും തൊഴില്‍ സൃഷ്ടിയുടെയും പ്രധാന സ്രോതസ്സായ നീല സമ്പദ്ഘടന പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുക.

ഉഭയകക്ഷിപരവും മേഖലാപരവുമായ സഹകരണത്തിലൂടെ സമുദ്രത്തിലെ പ്ലാസ്റ്റിക് മാലിന്യങ്ങള്‍ക്കെതിരേ പൊരുതുക.

സി. പ്രകൃതിദുരന്തങ്ങള്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതിലെ സഹകരണം വ്യാപിപ്പിക്കുക.

മേഖലയിലെ പ്രകൃതി ദുരന്തങ്ങള്‍ നേരിടുന്നതിലെ, പ്രത്യേകിച്ചും പ്രകൃതിദുരന്ത ഇരകള്‍ക്കു സഹായം എത്തിക്കുന്നതിലെ തയ്യാറെടുപ്പുകള്‍ ശക്തമാക്കുക.

മേഖലയിലെ പ്രകൃതിദുരന്തവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വെല്ലുവിളികളും അപായസൂചനകളും സംബന്ധിച്ച പ്രവചനങ്ങള്‍ക്കും ആശയവിനിമയങ്ങള്‍ക്കുമുള്ള വിവര ശേഖരണം, രീതികള്‍, അടിസ്ഥാനസൗകര്യങ്ങള്‍, മുന്നറിയിപ്പ് സംവിധാനം എന്നിവ മെച്ചപ്പെടുത്തല്‍.

പ്രകൃതിദുരന്തങ്ങള്‍, മാനുഷിക ആവശ്യങ്ങള്‍ എന്നിവയോട് തല്‍സമയം പ്രതികരിക്കുന്നതിനുള്ള ശേഷി വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നതിന് പ്രസക്തമായ ഏജന്‍സികള്‍ തമ്മില്‍ സംയുക്താഭ്യാസവും പരിശീലന സഹകരണവും ഉള്‍പ്പെടെ ദുരന്ത നിവാരണ കൈകാര്യകകര്‍തൃത്വത്തിലെ ഉഭയകക്ഷി സഹകരണം ശക്തമാക്കല്‍:

ഡി. വിനോദ സഞ്ചാരവും സാംസ്‌കാരിക വിനിമയങ്ങളപം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കല്‍.

മേഖലയിലെ സാമ്പത്തിക വളര്‍ച്ച പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കാന്‍ ജനങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം വര്‍ധിപ്പിക്കല്‍.

സമൂഹാധിഷ്ഠിത വിനോദ സഞ്ചാരം, പരിസ്ഥിതി- വിനോദ സഞ്ചാരം എന്നിവയുടെ സുസ്ഥിര വികസനം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കല്‍.

ജല വിനോദ സഞ്ചാരം, കപ്പല്‍ പര്യടനം, സമുദ്രതല സാഹസിക കായികവിനോദം തുടങ്ങിയവ പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് സബാംഗ് ദ്വീപിനും പോര്‍ട്ട് ബ്ലെയറിനും ഇടയിലും അതുപോലെ ഹാവെലോക് ദ്വീപിനും ആന്‍ഡമാനിനും ഇടയിലുമുള്ള ബന്ധം മെച്ചപ്പെടുത്തി ആന്‍ഡമാന്‍ സമുദ്ര വിനോദ സഞ്ചാരം സൃഷ്ടിക്കാന്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കല്‍.

അല്‍- മുസ്‌ലിം സര്‍വകലാശാലയില്‍ ഒരു ഇന്ത്യാ- ഇന്തോനേഷ്യാ പഠന കേന്ദ്രം സ്ഥാപിക്കുന്നതിന് ബൈറൂനിലെ അല്‍-മുസ്‌ലിം സര്‍വകലാശാല, ആസെയിലെ ലോക്‌സുമവേ മാലിക്കുസ്സലാഹ് സര്‍വര്‍കലാശാല, ന്യൂഡല്‍ഹിയിലെ ജഹവര്‍ലാല്‍ നെഹ്രു സര്‍വകലാശാല, പോര്‍ട്ട്‌ബ്ലെയറിലെ ഉചിതമായ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനം എന്നിവ തമ്മില്‍ സ്ഥാപനപരമായ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കല്‍.

ഇ. സമുദ്രതല സുരക്ഷയും കരുതലും പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കല്‍:

ആസിയാന്‍ നേതൃത്വത്തിലുള്ള സംവിധാനങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ ഇന്‍ഡോ-പസഫിക് മേഖലയിലെ സുരക്ഷാഘടന ശക്തിപ്പെടുത്തുക.

മേഖലയിലെ എല്ലാ സഹകക്ഷികള്‍ക്കും സമാധാനവും സുരക്ഷയും സമൃദ്ധിയും ലക്ഷ്യമാക്കിക്കൊണ്ട് തുറന്നതും എല്ലാവരെയും ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്നതും സുതാര്യവുമായ സഹകരണം സ്ഥാപിക്കല്‍.

2002ല്‍ തുടങ്ങിയ ഉഭയകക്ഷി ഏകോപിതമായ നിരീക്ഷണച്ചുറ്റല്‍ ഉള്‍പ്പെടെ നിലവിലെ നാവിക സഹകരണം നാവിക സേനകള്‍ തമ്മില്‍ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും സ്ഥിരം ഉഭയകക്ഷി നാവിക പരിശീലനങ്ങള്‍ നടത്തുകയും ചെയ്യുക.

ഇന്‍ഡോ- പസഫിക് മേഖലയില്‍ സമുദ്ര സുരക്ഷ സംബന്ധിച്ച വിവരങ്ങളുടെ കൈമാറ്റം വര്‍ധിപ്പിക്കുക.

നിലവിലുള്ള സമുദ്ര അതിര്‍ത്തി കരാറുകള്‍ നടപ്പാക്കുകയും അന്താരാഷ്ട്ര നിയമങ്ങളിലെ, പ്രത്യേകിച്ചും സമുദ്ര നിയമങ്ങളിലെ തത്വങ്ങളുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ രണ്ട് രാജ്യങ്ങള്‍ക്കും ഇടയിലുള്ള സമുദ്രാതിര്‍ത്തികള്‍ പുനര്‍നിര്‍ണയിക്കുന്നതിന് പരസ്പരം സ്വീകാര്യമായ മാര്‍ഗ്ഗത്തിനു വേണ്ടി ചര്‍ച്ചകള്‍ നടത്തുന്നതിന് സാങ്കേതിക യോഗങ്ങള്‍ നടത്തുന്നതിനെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതില്‍ ഉറച്ചു നില്‍ക്കുകയും ചെയ്യുക.

മികച്ചതും വികസിതവുമായ സമുദ്രാവബോധം സൃ്ഷ്ടിക്കുന്നതിന് ഉള്‍പ്പെടെ സമുദ്രതല സുരക്ഷയില്‍ തന്ത്രപരമായ സാങ്കേതിക സഹകരണം വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നത് തുടരാന്‍ രണ്ടു രാജ്യങ്ങളും വിദഗ്ധരുടെ സേവനം ഉപയോഗപ്പെടുത്തുക.

ഹൈഡ്രോളജിയുടെയും മറൈന്‍ കാര്‍ട്ടോഗ്രഫിയുടെയും മേഖലകലില്‍ ഉഭയകക്ഷി സഹകരണം നിലനിര്‍ത്തുക.

വിദഗ്ധരെയും ഉപകരങ്ങളും സാങ്കേതിക സഹായവും കൈ്മാറുന്നതുള്‍പ്പെടെയുള്ള സാങ്കേതിക സഹകരണത്തിലൂടെ പരിശോധനയും രക്ഷാപ്രവര്‍ത്തനവും മലിനീകരണ നിയന്ത്രണവും അടങ്ങുന്ന സമുദ്ര സുരക്ഷാ ശേഷി കെട്ടിപ്പടുക്കല്‍ സഹകരണം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുക.

കോസ്റ്റ് ഗാര്‍ഡ് സഹകരണം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന് ശേഷി കെട്ടിപ്പടുക്കല്‍ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍, ഹോട്‌ലൈനുകള്‍ സ്ഥാപിക്കല്‍, പരസ്പരം ബന്ധപ്പെടുന്നതിന് ഏകകേന്ദ്രമുണ്ടായിരിക്കല്‍, സ്ഥിരമായ കൂടിയാലോചനാ യോഗങ്ങളും ഏകോപിത പരിശോധനകളും സംയുക്ത പരിശീലനവും നടത്തല്‍.

ഇന്ത്യന്‍ റിം അസോസിയേഷന്‍ ഓര്‍ഗനൈസേഷന്‍ ( ഐഒആര്‍എ)യുടെ ചട്ടക്കൂടിനുള്ളില്‍ നിന്നുകൊണ്ട് സുരക്ഷിതവും ഭദ്രവുമായ ഇന്ത്യന്‍ മഹാസമുദ്രത്തിനു വേണ്ടി കൂടുതല്‍ സഹകരണം ബലപ്പെടുത്തല്‍.

എഫ്. അക്കാദമക, ശാസ്ത്ര, സാങ്കേതിക സഹകരണം ശക്തിപ്പെടുത്തുക:

ബഹിരാകാശത്തു നിന്ന് ഭൂമിയുടെ പരിസ്ഥിതി നീരീക്ഷിക്കുന്നതിനും ഭൂമിയുടെ വിദൂര വിശകലനത്തിനും ഇന്ത്യന്‍ ബഹിരാകാശ ഗവേഷണ സ്ഥാപനം ( ഐഎസ്ആര്‍ഒ)യും ഇന്തോനേഷ്യയുടെ നാഷണല്‍ എയറോനോട്ടിക്‌സ് ആന്റ് സ്‌പെയ്‌സും ( എല്‍എപിഎഎന്‍) തമ്മിലുള്ള സഹകരണം പ്രോല്‍സാഹിപ്പിക്കുക.

ഗവേഷണ, വികസന സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്കും അക്കാദമിക വിദഗ്ധര്‍ക്കും ഇടയില്‍ ഗവേഷണ ശേഷിയും സമുദ്ര സാങ്കേതിക വിദ്യാ കൈമാറ്റവും വികസിപ്പിക്കുക.

 

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।