ദേശീയ-സാമ്പത്തിക സുരക്ഷയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിഷയങ്ങളിൽ സഹകരണം കൂടുതൽ ആഴത്തിലാക്കാനുള്ള ശാശ്വതമായ പ്രതിബദ്ധത അമേരിക്കയും ഇന്ത്യയും പങ്കിടുന്നു. നമ്മുടെ സാമ്പത്തിക വളർച്ചാ കാര്യപരിപാടികളുടെ പ്രധാന വശമെന്ന നിലയിൽ, നമ്മുടെ ജനസംഖ്യക്ക് ഉയർന്ന നിലവാരമുള്ള തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കൽ, ആഗോളതലത്തിൽ സംശുദ്ധ ഊർജവിന്യാസം ത്വരിതപ്പെടുത്തൽ, ആഗോള കാലാവസ്ഥാ ലക്ഷ്യങ്ങൾ ​കൈവരിക്കൽ എന്നിവ ഉൾപ്പെടെയുള്ള സംശുദ്ധ ഊർജപരിവർത്തനത്തിന്റെ നേട്ടങ്ങൾ സ്വന്തമാക്കാൻ ഒരുമിച്ചു പ്രവർത്തിക്കാൻ നാം പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാണ്.

ഈ ലക്ഷ്യങ്ങളെ പിന്തുണച്ച്, സംശുദ്ധ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്കും ഘടകങ്ങൾക്കുമായി അമേരിക്കയുടെയും ഇന്ത്യയുടെയും ഉൽപ്പാദനശേഷി വികസിപ്പിക്കുന്നതിനും ആഫ്രിക്കയിലെ പങ്കാളിത്തത്തിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച് മൂന്നാം രാജ്യങ്ങളിൽ മെച്ചപ്പെട്ട സഹകരണത്തിന് അടിത്തറയിടുന്നതിനും ഉഭയകക്ഷി സാങ്കേതിക-സാമ്പത്തിക-നയപര പിന്തുണ ഉയർത്താനും വികസിപ്പിക്കാനും അമേരിക്കയും ഇന്ത്യയും ഉദ്ദേശിക്കുന്നു. അമേരിക്കയും ഇന്ത്യയും തമ്മിലുള്ള നിലവിലുള്ള സംശുദ്ധ ഊർജ സഹകരണത്തിനു കരുത്തേകുന്നതാണ് ഈ ശ്രമം. 2023ൽ പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ അമേരിക്കൻ സന്ദർശനവേളയിൽ ആരംഭിച്ച സംശുദ്ധ ഊർജസംരംഭങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ അമേരിക്കൻ ഊർജവകുപ്പിന്റെയും ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് മന്ത്രാലയങ്ങളുടെയും നേതൃത്വത്തിലുള്ള തന്ത്രപ്രധാന സംശുദ്ധ ഊർജപങ്കാളിത്തം, അമേരിക്കൻ പരീക്ഷണശാലകൾ നൽകുന്ന സാങ്കേതിക സഹായം, ഇന്ത്യയിൽ ഇലക്ട്രിക് ബസുകളുടെ ദ്രുതഗതിയിലുള്ള വിന്യാസത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി സ്ഥാപിച്ച പണമിടപാടു സുരക്ഷാസംവിധാനം പോലുള്ള നവീന സാമ്പത്തിക സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവയ്ക്ക് ഇതു സഹായകമാകും. അത്യാധുനിക സംശുദ്ധ ഊർജോൽപ്പാദന സാങ്കേതികവിദ്യകൾ കേന്ദ്രീകരിച്ചു പൊതുവായതും അതിജീവനശേഷിയുള്ളതും അത്യാധുനികവുമായ സാങ്കേതിക-വ്യാവസായിക അടിത്തറ സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള അമേരിക്ക-ഇന്ത്യ പങ്കാളിത്തം ലോകത്തിനു കരുത്തുറ്റ മാതൃക സൃഷ്ടിക്കുകയും 21-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ സംശുദ്ധ സാമ്പത്തിക വികസനത്തിലേക്കു നമ്മുടെ രാജ്യങ്ങളെ നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഈ പങ്കാളിത്തം ആരംഭിക്കുന്നതിന്, ഇന്ത്യയുടെ ആഭ്യന്തര സംശുദ്ധ ഊർജവിതരണ ശൃംഖല കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതുൾപ്പെടെയുള്ള പദ്ധതികൾക്കായി പുനർനിർമാണ-വികസന അന്താരാഷ്ട്ര ബാങ്ക് (ഐബിആർഡി) മുഖേന ഒരു ബില്യൺ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ പുതിയ ബഹുമുഖ ധനസഹായം ലഭ്യമാക്കാൻ അമേരിക്കയും ഇന്ത്യയും പ്രവർത്തിക്കുന്നു. സൗരോർജം, കാറ്റ്, ബാറ്ററി, ഊർജശൃംഖല സംവിധാനങ്ങൾ, ഉയർന്ന കാര്യക്ഷമതയുള്ള ശീതീകരണസംവിധാനം, സീലിങ് ഫാൻ വിതരണശൃംഖലകൾ എന്നിവയിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച്, പ്രധാന സാങ്കേതിക വിഭാഗങ്ങൾക്കായുള്ള വിതരണവശത്തെ ഉൽപ്പാദനശേഷി വിപുലീകരണത്തെ ഈ ധനസഹായം പിന്തുണയ്ക്കും. കാലക്രമേണ, മുൻഗണനാ സംശുദ്ധ ഊർജോൽപ്പാദന മേഖലകളിലേക്ക് അധിക ധനസഹായം സമാഹരിക്കാൻ നാം ശ്രമിക്കുന്നു. അവ പൊതു-സ്വകാര്യ സാമ്പത്തിക സങ്കേതങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുകയും അനുയോജ്യമായ കാലാവസ്ഥാ സാമ്പത്തിക പ്രതിവിധികൾക്കുള്ള ദ്രുതഗതിയിലുള്ള ആവശ്യം​ നിറവേറ്റുന്നതിനു നൂതന സാമ്പത്തിക മാധ്യമങ്ങൾക്കു തുടക്കമിടുകയും ചെയ്യും.

നമ്മുടെ യോഗ്യതാ മാനദണ്ഡങ്ങൾ നിറവേറ്റുകയും തിരിച്ചറിഞ്ഞ മേഖലകളിലെ വിതരണശൃംഖല വിപുലീകരണത്തിനും വൈവിധ്യവൽക്കരണത്തിനും അർഥവത്തായ സംഭാവന നൽകുകയും ചെയ്യുന്ന സംശുദ്ധ ഊർജ മൂല്യശൃംഖലയിലുടനീളം പരീക്ഷണാർഥ പദ്ധതികളുടെ സഞ്ചയം കണ്ടെത്തുന്നതിന് പ്രസക്തമായ ഗവണ്മെന്റ് ഏജൻസികൾ, പൊതുസമൂഹം, അമേരിക്ക-ഇന്ത്യ സ്വകാര്യ മേഖലകൾ, ജീവകാരുണ്യ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, ബഹുമുഖ വികസന ബാങ്കുകൾ എന്നിവയുമായി സഹകരിച്ചു പ്രവർത്തിക്കാൻ അമേരിക്കയും ഇന്ത്യയും ഉദ്ദേശിക്കുന്നു. ഈ പുതിയ പങ്കാളിത്തം സമാരംഭിക്കുന്നതിനും തോതു വർധിപ്പിക്കുന്നതിനുമായി ഇനിപ്പറയുന്ന ശ്രമങ്ങളിൽ വ്യവസായ പ്രമുഖരുമായി പ്രവർത്തിക്കുമെന്ന് അമേരിക്ക-ഇന്ത്യ ഗവണ്മെന്റുകൾ പ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുന്നു:

ഇനിപ്പറയുന്ന സംശുദ്ധ ഊർജ ഘടകങ്ങളിൽ പ്രാരംഭ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച്, നിർദിഷ്ട സംശുദ്ധ ഊർജ വിതരണശൃംഖല വിഭാഗങ്ങൾക്കായി ഉൽപ്പാദനശേഷി വിപുലീകരിക്കുന്നതിന് സമീപകാല നിക്ഷേപ അവസരങ്ങൾ തിരിച്ചറിയൽ:

സോളാർ വേഫറുകളും വേഫർ നിർമാണ ഉപകരണങ്ങളും അടുത്ത തലമുറ സൗരോർജ സെല്ലുകളും

വിൻഡ് ടർബൈൻ നാസെൽ ഘടകങ്ങൾ

കണ്ടക്ടറുകൾ, കേബിളിങ്, ട്രാൻസ്ഫോർമറുകൾ, അടുത്തതലമുറ സാങ്കേതികവിദ്യകൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള ഊർജപ്രസരണരേഖ ഘടകങ്ങൾ

ബാറ്ററികൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഊർജസംഭരണ ​​ഘടകങ്ങൾ

ഇരുചക്ര-മുച്ചക്ര ഇലക്ട്രിക് വാഹനങ്ങൾക്കും (ഇവികൾ) കാർബൺ പുറന്തള്ളലില്ലാത്ത ഇ-ബസ്, ട്രക്ക് ഘടകങ്ങൾക്കുമുള്ള ബാറ്ററി പായ്ക്കുകൾ

ഉയർന്ന കാര്യക്ഷമതയുള്ള ശീതീകരണസംവിധാനങ്ങളും സീലിങ് ഫാൻ ഘടകങ്ങളും

ആഫ്രിക്കയിലേക്കുള്ള സംശുദ്ധ ഊർജവിന്യാസത്തിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്ന പദ്ധത‌ിയുൾപ്പെടെ മേൽപ്പറഞ്ഞ വിതരണശൃംഖല വിഭാഗങ്ങളിൽ യോഗ്യതയുള്ള അവസരങ്ങൾ കണ്ടെത്തുന്നതിനും പരീക്ഷണാർഥ പദ്ധതികളു​ടെ പ്രാരംഭ സഞ്ചയത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനും സ്വകാര്യ മേഖലയുമായി സഹകരിച്ചു പ്രവർത്തിക്കൽ. അധിക നിക്ഷേപ പദ്ധതികളും ധനസഹായ സ്രോതസ്സുകളും കാലക്രമേണ വികസിപ്പിക്കാൻ കഴിയും. സൗരോർജം, കാറ്റ്, ബാറ്ററി, നിർണായക ധാതുക്കൾ എന്നീ മേഖലകളിലുടനീളം അമേരിക്കൻ വികസന ധനകാര്യ കോർപ്പറേഷൻ (DFC) സുഗമമാക്കുന്ന സ്വകാര്യ മേഖല പങ്കാളിത്തത്തിൽ സംശുദ്ധ ഊർജഘടകങ്ങളുടെ ഉൽപ്പാദനത്തിനു ധനസഹായം നൽകുന്നതിനുള്ള അവസരങ്ങൾ തേടുന്നതിനാണ് ഈ ശ്രമം. അത്തരം നിക്ഷേപങ്ങൾ ഇന്ത്യയിലെ പുനരുപയോഗ ഊർജം, സംഭരണം, ഇ-​മൊബിലിറ്റി നിക്ഷേപങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുകയും പ്രാദേശികവൽക്കരിച്ച ഉൽപ്പാദനത്തിനുള്ള ആവശ്യത്തിനു കരുത്തേകുകയും ചെയ്യുന്ന ഇന്ത്യയുടെ ഹരിത പ്രസരണ നിധിക്കു സാധ്യതയേറ്റുന്നു. കൂടാതെ പുനരുപയോഗ ഊർജം, കാര്യക്ഷമമായ ശീതികരണം, ഇലക്ട്രിക് വാഹനം തുടങ്ങിയ സംശുദ്ധ സാങ്കേതികവിദ്യകളിൽ നിക്ഷേപിക്കാൻ ഇന്ത്യൻ സ്വകാര്യ ഓഹരി നിധി​ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന എവർസോഴ്സ് ക്യാപിറ്റലിന്റെ പുതിയ DFC പിന്തുണയുള്ള 900 ദശലക്ഷം ഡോളർ ധനസഹായത്തിനും ഇതിലൂടെ സാധ്യതയുണ്ട്.

സൗരോർജ-ബാറ്ററിസംഭരണ ​​അവസരങ്ങളിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച്, സംശുദ്ധ ഊർജവിന്യാസത്തിന് രാഷ്ട്രീയ പ്രതിബദ്ധത പ്രസ്താവിച്ച ആഫ്രിക്കൻ പങ്കാളികളുമായി ത്രിരാഷ്ട്രബന്ധം കെട്ടിപ്പടുക്കൽ. ഉയർന്ന സാധ്യതയുള്ള സൗരോർജ-ഇലക്ട്രിക് വിന്യാസ അവസരങ്ങൾ പിന്തുടരാനും പദ്ധതിവിജയത്തിന് ആവശ്യമായ വ്യവസ്ഥകൾ മനസ്സിലാക്കാനും പദ്ധതിവിജയത്തിനുള്ള പങ്കാളിത്തവും സാമ്പത്തികമാതൃകയും വിശദീകരിക്കാനും പദ്ധതി നടപ്പാക്കാനും ആഫ്രിക്കൻ പങ്കാളികളുമായി ഇന്ത്യക്കും അമേരിക്കയ്ക്കും ബഹുമുഖമായി പ്രവർത്തിക്കാനാകും. നിക്ഷേപ അവസരങ്ങൾ അനാവരണം ചെയ്യുന്നതിനും പ്രാദേശിക ആഫ്രിക്കൻ നിർമാതാക്കളുമായി പങ്കാളിത്തം വിപുലീകരിക്കുന്നതിനും പൊതു-സ്വകാര്യ സഹകരണം സുഗമമാക്കുന്നതിനും ഇന്ത്യൻ കമ്പനികളുമായി ചേർന്നു പ്രവർത്തിക്കാൻ അമേരിക്ക ലക്ഷ്യമിടുന്നു. ആരോഗ്യകേന്ദ്രങ്ങൾക്കു സമീപം സൗ​രോർജ-ഇവി ചാർജിങ് ശൃംഖലകൾ വിന്യസിക്കാൻ ഇന്ത്യ ആസ്ഥാനമായുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര സൗരസഖ്യവുമായി സഹകരിച്ച് DFCയും അന്താരാഷ്ട്ര വികസനത്തിനായുള്ള അമേരിക്കൻ ഏജൻസിയും ഈ ശ്രമത്തിന് നേതൃത്വമേകുന്നു.

പ്രാദേശികമായി നിർമിക്കുന്ന സംശുദ്ധ സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ ആവശ്യകത ഉറപ്പ് ശക്തിപ്പെടുത്തുന്ന നയങ്ങളെക്കുറിച്ച് ആലോചിക്കുന്നതിന് പരസ്പരമുള്ളതും വ്യവസായവുമായുള്ള സഹകരണം. അ​മേരിക്കൻ ഉഭയകക്ഷി അടിസ്ഥാനസൗകര്യ നിയമവും പണപ്പെരുപ്പം കുറയ്ക്കൽ നി‌യമവും സംശുദ്ധ ഊർജ സാങ്കേതികവിദ്യകളുടെ വലിയ തോതിലുള്ള വിന്യാസത്തിൽ നിക്ഷേപിക്കുന്നതിനായി രൂപകൽപ്പനചെയ്ത ചരിത്രപരമായ നിയമങ്ങളാണ്. അതേസമയം കടൽത്തീര സംശുദ്ധ ഊർജവിതരണ ശൃംഖലകൾ ഉചിതമായി പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കുന്നിനായി അമേരിക്കയുടെ ഉൽപ്പാദനശേഷി പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. സമാനമായി, ഇന്ത്യയുടെ ഉൽപ്പാദനബന്ധിത ആനുകൂല്യ പദ്ധതികൾ സംശുദ്ധമായ ഊർജോൽപ്പാദനത്തെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുന്നതിനായി 4.5 ബില്യൺ ഡോളറിലധികം നിക്ഷേപിച്ചിട്ടുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, ആഗോള വിപണിയുടെ ചലനാത്മകതയുടെയും നേരിയ ലാഭവിഹിതത്തിന്റെയും പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഈ നിക്ഷേപങ്ങൾ വിപുലീകരിക്കുന്നതിനും സംരക്ഷിക്കുന്നതിനും അധിക നയങ്ങൾ അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. ആവശ്യകതാ അനിശ്ചിതത്വങ്ങൾ കുറയ്ക്കുന്നതിനും മതിയായ ചേരുവകൾ, സാങ്കേതിക വൈദഗ്ധ്യം, ധനകാര്യം, മറ്റ് ഉൽപ്പാദന സാമഗ്രികൾ എന്നിവ ലഭ്യമാണെന്നും സുരക്ഷിതമാണെന്നും ഉറപ്പാക്കാനും നയ ചട്ടക്കൂടുകൾ എങ്ങനെ രൂപകൽപ്പന ചെയ്യാമെന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള ഉൾക്കാഴ്ച പങ്കിടേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഇരു രാജ്യങ്ങളും അംഗീകരിക്കുന്നു.

ഈ മാർഗരേഖ, പദ്ധതികളിൽ പ്രാരംഭ സഹകരണം വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ഹ്രസ്വകാല സംവിധാനമായി പ്രവർത്തിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതാണ്. ഈ പങ്കാളിത്തം നിരവധി യോഗങ്ങൾക്കും നാഴികക്കല്ലുകൾക്കുമായി കൂട്ടായി പ്രവർത്തിക്കുന്നത് ഉൾപ്പെടെയുള്ള ദീർഘകാല മാർഗരേഖയുടെ വിവരങ്ങൾ പങ്കിടാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ മാർഗരേഖ ആഭ്യന്തരമോ അല്ലെങ്കിൽ അന്തർദേശീയമോ ആയ നിയമങ്ങൾക്കു കീഴിലുള്ള അവകാശങ്ങളോ ബാധ്യതകളോ ഉയർത്താൻ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളതല്ല.

 

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।