"2047-ഓടെ വികസിത ഭാരതം എന്ന ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള ശുഭകരമായ തുടക്കമായാണ് രാജ്യം ഈ വർഷത്തെ ബജറ്റിനെ കാണുന്നത്"
"ഈ വർഷത്തെ ബജറ്റ് സ്ത്രീകളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള വികസന പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് പുതിയ ആക്കം നൽകും"
"സ്ത്രീ ശാക്തീകരണത്തിനായുള്ള ശ്രമങ്ങളുടെ ഫലങ്ങൾ ദൃശ്യമാണ്; രാജ്യത്തിന്റെ സാമൂഹിക ജീവിതത്തിൽ വിപ്ലവകരമായ മാറ്റം നാം അനുഭവിക്കുന്നു"
"ശാസ്ത്രം, സാങ്കേതികവി‌ദ്യ, എൻജിനിയറിങ്, കണക്ക് എന്നിവയിൽ പെൺകുട്ടികളുടെ പ്രവേശനം ഇന്ന് 43 ശതമാനമാണ്; അമേരിക്ക, യുകെ, ജർമനി തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഇതു കൂടുതലാണ്"
"കുടുംബത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക തീരുമാനങ്ങളിൽ പിഎം ആവാസ് സ്ത്രീകൾക്കു പുതിയ ശബ്ദമേകി"
"കഴിഞ്ഞ 9 വർഷത്തിനിടെ 7 കോടിയിലധികം സ്ത്രീകൾ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളിൽ ചേർന്നു"
"സ്ത്രീകളോടുള്ള ആദരത്തിന്റെയും സമത്വ ബോധത്തിന്റെയും തലങ്ങൾ ഉയർത്തുന്നതിലൂടെ മാത്രമേ ഇന്ത്യക്കു മുന്നോട്ടു പോകാനാകൂ"
രാഷ്ട്രപതി ശ്രീമതി ദ്രൗപദി മുർമുവിന്റെ വനിതാദിന ലേഖനം ഉദ്ധരിച്ച് ഉപസംഹരിച്ചു

"സ്ത്രീകളുടെ സാമ്പത്തിക ശാക്തീകരണം" എന്ന വിഷയത്തിൽ ബജറ്റുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വെബിനാറിനെ പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി അഭിസംബോധന ചെയ്തു. 2023ലെ കേന്ദ്ര ബജറ്റിൽ പ്രഖ്യാപിച്ച സംരംഭങ്ങൾ ഫലപ്രദമായി നടപ്പിലാക്കുന്നതിനുള്ള ആശയങ്ങളും നിർദേശങ്ങളും തേടുന്നതിനായി ബജറ്റിനുശേഷം ഗവണ്മെന്റ് സംഘടിപ്പിക്കുന്ന 12 വെബിനാറുകളുടെ പരമ്പരയിലെ 11-ാമത്തേതാണ് ഇത്.

2047-ഓടെ വികസിത ഭാരതം എന്ന ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കുന്നതിനുള്ള ശുഭകരമായ തുടക്കമായി ഈ വർഷത്തെ ബജറ്റിനെ രാജ്യം നോക്കിക്കണ്ടതിൽ പ്രധാനമന്ത്രി സന്തോഷം പ്രകടിപ്പിച്ചു. “ഭാവിയിലെ അമൃതകാലത്തിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിൽനിന്നാണു ബജറ്റ് കാണുകയും പരീക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തത്. ഈ ലക്ഷ്യങ്ങളുമായി ബന്ധിപ്പിച്ച്, രാജ്യത്തെ പൗരന്മാരും അടുത്ത 25 വർഷത്തേക്ക് ഉറ്റുനോക്കുന്നുവെന്നതു രാജ്യത്തിനു നല്ല സൂചനയാണ്” - അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

കഴിഞ്ഞ 9 വർഷമായി സ്ത്രീകളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള വികസനം എന്ന കാഴ്ചപ്പാടോടെയാണു രാജ്യം മുന്നേറിയതെന്നു പ്രധാനമന്ത്രി ആവർത്തിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ അധ്യക്ഷതയിലുള്ള ജി-20 ഉച്ചകോടിയിൽ ഇന്ത്യ ഈ ശ്രമങ്ങളെ ആഗോളതലത്തിലേക്ക് എത്തിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഈ വർഷത്തെ ബജറ്റ് സ്ത്രീകളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള വികസനത്തിന്റെ ഈ ശ്രമങ്ങൾക്ക് പുതിയ ഊർജം നൽകുമെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

നാരീശക്തിയുടെ നിശ്ചയദാർഢ്യം, ഇച്ഛാശക്തി, ഭാവന, ലക്ഷ്യങ്ങൾക്കായി പ്രവർത്തിക്കാനുള്ള കഴിവ്, കഠിനാധ്വാനം എന്നിവ 'മാതൃ ശക്തി'യുടെ പ്രതിഫലനമാണെന്നു പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. ഈ നൂറ്റാണ്ടിൽ ഇന്ത്യയുടെ വേഗതയും തോതും വർധിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഈ ഗുണങ്ങൾ വലിയ പങ്കുവഹിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

സ്ത്രീ ശാക്തീകരണത്തിനായുള്ള ശ്രമങ്ങളുടെ ഫലം ഇന്ന് ദൃശ്യമാണെന്നും രാജ്യത്തിന്റെ സാമൂഹിക ജീവിതത്തിൽ വിപ്ലവകരമായ മാറ്റമാണ് നാം അനുഭവിക്കുന്നതെന്നും പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. പുരുഷന്മാരെ അപേക്ഷിച്ച് സ്ത്രീകളുടെ എണ്ണം വർധിക്കുകയാണെന്നും ഹൈസ്കൂൾ വരെയും അതിനുശേഷവും പഠിക്കുന്ന പെൺകുട്ടികളുടെ എണ്ണം കഴിഞ്ഞ 9-10 വർഷത്തിനിടെ മൂന്നിരട്ടിയായെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ശാസ്ത്രം, സാങ്കേതികവിദ്യ, എൻജിനിയറിങ്, കണക്ക് എന്നിവയിൽ പെൺകുട്ടികളുടെ പ്രവേശനം ഇന്ന് 43 ശതമാനമാണ്. അമേരിക്ക, യുകെ, ജർമനി തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് ഇതു കൂടുതലാണ്. വൈദ്യശാസ്ത്രം, കായികരംഗം, വ്യവസായം, രാഷ്ട്രീയം തുടങ്ങിയ മേഖലകളിൽ സ്ത്രീകളുടെ പങ്കാളിത്തം വർധിക്കുക മാത്രമല്ല, അവർ മുന്നിൽ നിന്ന് നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

മുദ്ര വായ്പയുടെ ഗുണഭോക്താക്കളിൽ 70 ശതമാനവും സ്ത്രീകളാണെന്ന വസ്തുത പ്രധാനമന്ത്രി പരാമർശിച്ചു. അതുപോലെ, സ്വനിധിക്കു കീഴിൽ ഈടുരഹിത വായ്പകൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതികളിൽ നിന്നും മൃഗസംരക്ഷണം, മത്സ്യബന്ധനം, ഗ്രാമവ്യവസായങ്ങൾ, എഫ്‌പി‌ഒകൾ, കായികമേഖല എന്നിവയിലെ പ്രോത്സാഹന പദ്ധതികളിൽ നിന്നും സ്ത്രീകൾക്കു പ്രയോജനം ലഭിക്കുന്നു.

"രാജ്യത്തെ ജനസംഖ്യയുടെ പകുതിയോളം വരുന്നവരുടെ സഹായത്തോടെ നമുക്ക് എങ്ങനെ രാജ്യത്തെ മുന്നോട്ടു കൊണ്ടുപോകാമെന്നും സ്ത്രീശക്തിയുടെ സാധ്യതകൾ എങ്ങനെ വർധിപ്പിക്കാം എന്നതിന്റെയും പ്രതിഫലനം ഈ ബജറ്റിൽ ദൃശ്യമാണ്" - ശ്രീ മോദി പറഞ്ഞു. സ്ത്രീകൾക്ക് 7.5 ശതമാനം പലിശ ലഭിക്കുന്ന മഹിളാ സമ്മാൻ സേവിങ്സ് സർട്ടിഫിക്കറ്റ് പദ്ധതിയെക്കുറിച്ചും അദ്ദേഹം പരാമർശിച്ചു. “3 കോടി വീടുകളിൽ ഭൂരിഭാഗവും സ്ത്രീകളുടെ പേരിലുള്ളതായതിനാൽ പിഎം ആവാസ് യോജനയ്ക്കുള്ള 80,000 കോടി രൂപ സ്ത്രീശാക്തീകരണത്തിന്റെ ദിശയിലേക്കുള്ള ചുവടുവയ്പാണ്” - ശ്രീ മോദി പറഞ്ഞു. പരമ്പരാഗതമായി സ്ത്രീകൾക്ക് അവരുടെ പേരിൽ സ്വത്ത് ഇല്ലാതിരുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ പിഎം ആവാസ് ഒരുക്കുന്ന ശാക്തീകരണ വശത്തിനു പ്രധാനമന്ത്രി ഊന്നൽ നൽകി. "കുടുംബത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക തീരുമാനങ്ങളിൽ പിഎം ആവാസ് സ്ത്രീകൾക്ക് പുതിയ ശബ്ദമേകി" -  പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു.

സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾക്കിടയിൽ പുതിയ യൂണികോണുകൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിന് അവയ്ക്കു പിന്തുണ നൽകുന്നതിനുള്ള പ്രഖ്യാപനത്തെക്കുറിച്ചു പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. മാറുന്ന സാഹചര്യങ്ങൾക്കൊപ്പം സ്ത്രീ ശാക്തീകരണത്തിനായുള്ള രാജ്യത്തിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിന്റെ കരുത്തു പ്രധാനമന്ത്രി വിശദീകരിച്ചു. ഇന്ന് കാർഷികേതരമായ 5 വ്യവസായങ്ങളിൽ ഒന്ന് നടത്തുന്നത് ഒരു സ്ത്രീയാണ്. കഴിഞ്ഞ 9 വർഷത്തിനിടെ 7 കോടിയിലധികം സ്ത്രീകൾ സ്വയംസഹായ സംഘങ്ങളിൽ ചേർന്നു. ഈ സ്വയംസഹായ സംഘങ്ങൾ 6.25 ലക്ഷം കോടിയുടെ വായ്പ എടുത്തതിനാൽ അവരുടെ മൂല്യ സൃഷ്ടി അവരുടെ മൂലധന ആവശ്യകതയിൽ നിന്ന് മനസ്സിലാക്കാനാകും.

ചെറുകിട സംരംഭകർ എന്ന നിലയിൽ മാത്രമല്ല, കഴിവുള്ള റിസോഴ്സ് പേഴ്സൺ എന്ന നിലയിലും സ്ത്രീകൾ സംഭാവനയേകുന്നുണ്ടെന്നു പ്രധാനമന്ത്രി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. ഗ്രാമങ്ങളിൽ വികസനത്തിന്റെ പുതിയ മാനങ്ങൾ വികസിപ്പിക്കുന്ന ബാങ്ക് സഖി, കൃഷി സഖി, പശു സഖി എന്നീ പദ്ധതികൾ അദ്ദേഹം പരാമർശിച്ചു.

സഹകരണ മേഖലയിലെ പരിവർത്തനത്തെക്കുറിച്ചും മേഖലയിലെ സ്ത്രീകളുടെ പങ്കിനെക്കുറിച്ചും പ്രധാനമന്ത്രി സംസാരിച്ചു. “വരും വർഷങ്ങളിൽ 2 ലക്ഷത്തിലധികം വിവിധോദ്ദേശ്യ സഹകരണ സംഘങ്ങളും ക്ഷീര സഹകരണ സംഘങ്ങളും മത്സ്യബന്ധന സഹകരണ സംഘങ്ങളും രൂപീകരിക്കും. ഒരു കോടി കർഷകരെ പ്രകൃതിദത്ത കൃഷിയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കാനാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. വനിതാ കർഷകർക്കും ഉൽപ്പാദക സംഘങ്ങൾക്കും ഇതിൽ വലിയ പങ്കു വഹിക്കാനാകും” - പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു.

ശ്രീ അന്നയുടെ പ്രചാരണത്തിൽ വനിതാ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ പങ്കിനെക്കുറിച്ച് ശ്രീ മോദി വിശദീകരിച്ചു. ശ്രീ അന്നയിൽ പരമ്പരാഗത അനുഭവജ്ഞാനമുള്ള ഒരു കോടിയിലധികം ഗിരിവർഗ സ്ത്രീകൾ ഈ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ ഭാഗമാണെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. “ശ്രീ അന്നയുടെ വിപണനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അവസരങ്ങൾ അതിൽ നിന്നുണ്ടാക്കുന്ന സംസ്കരിച്ച ഭക്ഷണങ്ങൾക്കായി നാം പ്രയോജനപ്പെടുത്തണം. പലയിടത്തും ചെറുകിട വനവിഭവങ്ങൾ സംസ്കരിച്ചു വിപണിയിലെത്തിക്കാൻ ഗവണ്മെന്റ് സ്ഥാപനങ്ങൾ സഹായിക്കുന്നുണ്ട്. ഇന്ന്, വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ നിരവധി സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ രൂപീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതു നാം കൂടുതൽ വിശാലമായ തലത്തിലേക്കു കൊണ്ടുപോകണം” - അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

നൈപുണ്യവികസനത്തിന്റെ ആവശ്യകതയ്ക്ക് ഊന്നൽ നൽകിയ പ്രധാനമന്ത്രി, ഈ ബജറ്റിൽ കൊണ്ടുവന്ന വിശ്വകർമ പദ്ധതി പ്രധാന പങ്കുവഹിക്കുമെന്നും ഒരു പാലമായി പ്രവർത്തിക്കുമെന്നും സ്ത്രീ ശാക്തീകരണത്തിനായി അതിന്റെ അവസരങ്ങൾ പ്രയോജനപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ടെന്നും പറഞ്ഞു. അതുപോലെ, ഗവണ്മെന്റ് ഇ മാർക്കറ്റ് പ്ലേസും (ജിഇഎം) ഇ-കൊമേഴ്സും സ്ത്രീകളുടെ വ്യാവസായിക അവസരങ്ങൾ വിപുലീകരിക്കുന്നതിനുള്ള മാർഗങ്ങളായി മാറുന്നു. സ്വയംസഹായ സംഘങ്ങൾക്കു നൽകുന്ന പരിശീലനത്തിൽ പുതിയ സാങ്കേതികവിദ്യകൾക്കു മുൻഗണന നൽകേണ്ടതുണ്ട്.

‘ഏവര്‍ക്കുമൊപ്പം, ഏവരുടെയും വികസനം, ഏവരുടെയും വിശ്വാസം, കൂട്ടായ പരിശ്രമം’ എന്നീ ആശയങ്ങളോടെയാണു രാജ്യം മുന്നേറുന്നതെന്നു പ്രധാനമന്ത്രി ആവർത്തിച്ചു. രാജ്യത്തിന്റെ പുത്രിമാരെ ദേശീയ സുരക്ഷാ റോളുകളിലും റഫാൽ വിമാനങ്ങളിലും കാണാമെന്നും അവർ സംരംഭകരാകുമ്പോൾ, തീരുമാനങ്ങളും ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളും എടുക്കുമ്പോൾ, അവരെക്കുറിച്ചുള്ള ചിന്തകൾ മാറുമെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. നാഗാലാൻഡിൽ അടുത്തിടെ രണ്ട് വനിതാ എംഎൽഎമാർ ആദ്യമായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടതിനെക്കുറിച്ചും അവരിൽ ഒരാൾ മന്ത്രിയായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്തതിനെക്കുറിച്ചും അദ്ദേഹം പരാമർശിച്ചു. “സ്ത്രീകളോടുള്ള ബഹുമാനത്തിന്റെയും സമത്വ ബോധത്തിന്റെയും തലങ്ങൾ ഉയർത്തുന്നതിലൂടെ മാത്രമേ ഇന്ത്യക്ക് മുന്നോട്ട് പോകാൻ കഴിയൂ. എല്ലാ സ്ത്രീകളുടെയും സഹോദരിമാരുടെയും പെൺമക്കളുടെയും വഴിയിൽ വരുന്ന എല്ലാ തടസ്സങ്ങളും നീക്കാനുള്ള ദൃഢനിശ്ചയത്തോടെ മുന്നോട്ടു പോകാൻ ഞാൻ നിങ്ങളേവരോടും ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.

അന്താരാഷ്ട്ര വനിതാ ദിനത്തിൽ രാഷ്ട്രപതി ശ്രീമതി ദ്രൗപദ‌‌ി മുർമു എഴുതിയ ലേഖനം ഉദ്ധരിച്ചാണു പ്രധാനമന്ത്രി പ്രസംഗം ഉപസംഹരിച്ചത്. രാഷ്ട്രപതി കുറിച്ചത് ഇങ്ങനെ: “പുരോഗതി വേഗത്തിലാക്കേണ്ടത് നമ്മളോരോരുത്തരുമാണ്. അതിനാൽ, ഇന്ന്, നിങ്ങളുടെ കുടുംബത്തിലോ അയൽപക്കത്തോ ജോലിസ്ഥലത്തോ - ഒരു പെൺകുട്ടിയുടെ മുഖത്തു പുഞ്ചിരി വിടർത്തുന്ന, ജീവിതത്തിൽ മുന്നോട്ടു പോകാനുള്ള അവളുടെ സാധ്യതകൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്ന - ഏതൊരു മാറ്റത്തിനും സ്വയം പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാകാൻ ഞാൻ നിങ്ങൾ ഓരോരുത്തരോടും അഭ്യർഥിക്കുന്നു. ഞാൻ മുമ്പു പറഞ്ഞതുപോലെ മനസുനിറഞ്ഞ അഭ്യർഥനയാണിത്.”

 

 

 

 

 

പൂർണ്ണ പ്രസംഗം വായിക്കാൻ ഇവിടെ ക്ലിക്ക് ചെയ്യുക

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।