പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ. നരേന്ദ്ര മോദി രാജ്യത്തെമ്പാടുമുള്ള സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളിലെ അംഗങ്ങളുമായും, ദീന്‍ദയാല്‍ അന്ത്യോദയ യോജനയുടെ ഗുണഭോക്താക്കളുമായും വീഡിയോ ബ്രിഡ്ജിലൂടെ ഇന്ന് ആശയ വിനിമയം നടത്തി. വിവിധ സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളെ പ്രതിനിധീകരിച്ച് ഒരു കോടിയിലേറെ വനിതകള്‍ സംവാദത്തില്‍ പങ്കെടുത്തു. വിവിധ ഗവണ്‍മെന്റ് പദ്ധതികളുടെ ഗുണഭോക്താക്കളുമായി പ്രധാനമന്ത്രി വീഡിയോ കോണ്‍ഫറന്‍സ് വഴി നടത്തുന്ന സംവാദ പരമ്പരയിലെ ഒന്‍പതാമത്തേതാണിത്.
വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളില്‍ അംഗങ്ങളായ വനിതകളുമായുള്ള ആശയ വിനിമയത്തില്‍ സന്തോഷം പ്രകടിപ്പിച്ച് കൊണ്ട്, നിശ്ചയദാര്‍ഢ്യത്തിന്റെയും, സംരംഭകത്വത്തിന്റെയും പ്രചോദനം പകരുന്ന ഉദാഹരണങ്ങളാണ് ഓരോ അംഗവുമെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. അസാധാരണമായ സാഹചര്യങ്ങളില്‍ വനിതകള്‍ പരിശ്രമശാലികളും, സ്വയം പര്യാപ്തതയ്ക്കുള്ള അപാരമായ ആന്തരിക ശക്തിയും ഉള്ളവരാണ്. അവര്‍ക്ക് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നതിന് അവസരം നല്‍കിയാല്‍ മാത്രം മതി. പല മേഖലകളെയും പ്രത്യേകിച്ച് കാര്‍ഷിക, മൃഗ സംരക്ഷണ മേഖലകള്‍ വനിതകളുടെ പങ്കില്ലാതെ സങ്കല്‍പ്പിക്കാന്‍ കൂടി കഴിയില്ലെന്ന് അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു. രാജ്യമെമ്പാടുമുള്ള വനിത ശാക്തീകരണത്തിന്റെ പൊരുളാണിത്.
ദീന്‍ദയാല്‍ അന്ത്യോദയ യോജന – ദേശീയ ഗ്രാമീണ ഉപജീവന ദൗത്യം എല്ലാ ജില്ലകളിലും തുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞു. 2.5 ലക്ഷം ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകളിലെ കോടിക്കണക്കിന് പാവപ്പെട്ടവരെ കണ്ടെത്തി അവര്‍ക്ക് സുസ്ഥിരമായ ജീവനോപാധിക്കുള്ള അവസരങ്ങള്‍ പ്രദാനം ചെയ്യുകയാണ് പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം. പദ്ധതിയുടെ വിജയകരമായ നടത്തിപ്പിന് എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളെയും ഉദ്യോഗസ്ഥരെയും പ്രധാനമന്ത്രി അഭിനന്ദിച്ചു.
സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളെ കുറിച്ച് സംസാരിക്കവെ, സമൂഹത്തിലെ ദരിദ്രരുടെ പ്രത്യേകിച്ച് ഗ്രാമീണ മേഖലയില്‍ നിന്നുള്ള വനിതകളുടെ സാമ്പത്തിക, സാമൂഹിക മുന്നേറ്റത്തില്‍ ഇവ വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട പങ്ക് വഹിക്കുന്നുവെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. ഗ്രാമീണ മേഖലയില്‍ തൊഴിലവസരങ്ങളും, സംരംഭകരെയും സൃഷ്ടിക്കുന്ന സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളുടെ എണ്ണം 2011-2014 കാലഘട്ടത്തെ അപേക്ഷിച്ച് കഴിഞ്ഞ നാല് വര്‍ഷത്തിനിടെ നാല് മടങ്ങായി വര്‍ദ്ധിച്ചിട്ടുണ്ടെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. 2011 നും, 2014 നും ഇടയ്ക്കുള്ള മൂന്ന് വര്‍ഷ കാലയളവില്‍ 52 ലക്ഷം കുടുംബങ്ങളെ ഉള്‍പ്പെടുത്തി കേവലം അഞ്ച് ലക്ഷം സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകള്‍ രൂപീകരിച്ചപ്പോള്‍ 2014 ന് ശേഷം 2.25 കോടി കുടുംബങ്ങളെ ഉള്‍പ്പെടുത്തി 20 ലക്ഷം സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകള്‍ കൂടുതലായി രൂപീകരിച്ചു. സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി പരിശീലനം, ധനസഹായം, അവസരങ്ങള്‍ മുതലായവ രാജ്യത്താകമാനം ഗവണ്‍മെന്റ് നല്‍കുന്നുണ്ട്. മഹിള കര്‍ഷക ശാക്തീകരണ പരിപാടിയിലൂടെ 33 ലക്ഷത്തിലധികം വനിതാ കര്‍ഷകര്‍ക്ക് പരിശീലനം നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്. നിലവില്‍ രാജ്യത്തൊട്ടാകെ ഏകദേശം അഞ്ച് കോടി വനിതകളുടെ സജ്ജീവ പങ്കാളിത്തമുള്ള 45 ലക്ഷം സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകള്‍ ഉണ്ട്.
ദീന്‍ദയാല്‍ അന്ത്യോദയ യോജന മുഖേന ഗ്രാമീണ യുവജനങ്ങളുടെ നൈപുണ്യ വികസനത്തിന് പ്രത്യേക ശ്രദ്ധ നല്‍കിവരികയാണെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. മെച്ചപ്പെട്ട ഒരു ജീവിതം നയിക്കുന്നതിനുള്ള യുവജനങ്ങളുടെ അഭിലാഷം നിറവേറ്റാന്‍ തൊഴിലിനും, സ്വയം തൊഴിലിനും പരിശീലനം നല്‍കി വരുന്നു. 600 ഗ്രാമീണ സ്വയം തൊഴില്‍ പരിശീലന ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിലൂടെ ഏകദേശം 28 ലക്ഷം യുവജനങ്ങള്‍ക്ക് പരിശീലനം നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്. അവരില്‍ 19 ലക്ഷത്തോളം പേര്‍ക്ക് തൊഴിലും ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.
മൂല്യവര്‍ദ്ധനവിനെ കുറിച്ചും മൂല്യ ശൃംഖലാ സമീപനത്തെ കുറിച്ചും ആശയ വിനിമയത്തിനിടെ പ്രധാനമന്ത്രി സംസാരിച്ചു. തങ്ങളുടെ ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ വില്‍ക്കുന്നതിന് ഗവണ്‍മെന്റിന്റെ ഇ-മാര്‍ക്കറ്റ് പ്ലെയിസില്‍ (ജി.ഇ.എം.) രജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്യാന്‍ അദ്ദേഹം സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളെ ആഹ്വാനം ചെയ്തു.
പ്രധാനമന്ത്രിയുമായുള്ള ആശയ വിനിമയത്തില്‍ സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിജയകഥകളും, തങ്ങളുടെ അനുഭവ കഥകളും അവര്‍ പങ്കുവച്ചു. തങ്ങളുടെ ആത്മവിശ്വാസവും, കരുത്തും കൊണ്ട് പൊരുതി ജീവിച്ച പാവപ്പെട്ട വനിതകളെ പ്രധാനമന്ത്രി അഭിനന്ദിച്ചു. തങ്ങളുടെ ജീവിതങ്ങളില്‍ സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകള്‍ എപ്രകാരം അനുകൂലമായ മാറ്റം കൊണ്ടുവന്നുവെന്ന് വനിതാ ഗുണഭോക്താക്കള്‍ വിവരിച്ചു. തങ്ങളുടെ വിജയകഥകളും, ചിത്രങ്ങളും, ആശയങ്ങളോടൊപ്പം നരേന്ദ്ര മോദി ആപ്പിലേയ്ക്ക് അയയ്ക്കാന്‍ പ്രധാനമന്ത്രി ഗുണഭോക്താക്കളോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു.
मेरा सौभाग्य है कि आज देशभर की 1 करोड़ से ज्यादा महिलाओं से संवाद करने का अवसर मिला है। आप सब अपने आप में संकल्प, उद्यमशीलता और सामूहिक प्रयासों का एक प्रेरणादायी उदाहरण हैं: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
महिला सशक्तिकरण की जब हम बात करते हैं तो सबसे महत्वपूर्ण आवश्यकता होती है, महिलाओं को स्वयं की शक्तियों को, अपनी योग्यता को, अपने हुनर को पहचानने का अवसर उपलब्ध कराना: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
आज आप किसी भी सेक्टर को देखें, तो आपको वहां पर महिलाएं बड़ी संख्या में काम करती हुए दिखेंगी। देश के एग्रीकल्चर सेक्टर, डेयरी सेक्टर की तो महिलाओं के योगदान के बिना कल्पना ही नहीं की जा सकती: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
हमारे देश के ग्रामीण इलाकों में, छोटे उद्यमियों के लिए, श्रमिकों के लिए, सेल्फ हेल्प groups बहुत महत्वपूर्ण भूमिका निभा रहे हैं: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
ये सेल्फ हेल्प groups एक तरह से गरीबों, खासकर महिलाओं की आर्थिक उन्नति का आधार बने हैं। ये ग्रुप महिलाओं को जागरूक कर रहे हैं, उन्हें आर्थिक और सामाजिक तौर पर मजबूत भी बना रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
दीनदयाल अंत्योदय योजना - राष्ट्रीय ग्रामीण आजीविका मिशन के तहत देश भर की 2.5 लाख ग्राम पंचायतों में करोड़ों ग्रामीण गरीब परिवारों तक पहुंचने का, उन्हें स्थायी आजीविका के अवसर उपलब्ध कराने का लक्ष्य रखा गया है: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
इस योजना को सभी राज्यों में शुरु किया जा चुका है। मैं सभी राज्यों और वहां के अधिकारियों का भी अभिनन्दन करना चाहूँगा जिन्होंने इस योजना को लाखों-करोड़ों महिलाओं तक पहुँचा कर उनके जीवन में सुधार लाने का काम किया है: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
Women from Pataliputra in Bihar are interacting with PM @narendramodi. Watch. https://t.co/Bu3sSyiWT4
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
Meena Manjhi and her team from Chhattisgarh's Rajnandgaon are interacting with PM @narendramodi. They are associated with brick making. Watch. #EmpoweringRuralWomenhttps://t.co/Bu3sSyAxKC
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
सेल्फ हेल्प groups का यह नेटवर्क पूरे देश भर में फैला हुआ है, अलग-अलग क्षेत्र और व्यवसायों से जुड़ा हुआ है। सरकार उन्हें आगे बढ़ाने के लिए आवश्यक ट्रेनिंग, आर्थिक मदद और अवसर भी उपलब्ध करवा रही है: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
अभी हमने पाटलिपुत्र, बिहार से अमृता देवी जी को सुना और जाना की कैसे सेल्फ हेल्प ग्रुप से जुड़ने के बाद उनके जीवन में बदलाव आया। मैं बिहार के ही कुछ और उदाहरण आपको बताता हूँ: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
वहां सेल्फ हेल्प groups के ढाई लाख से अधिक सदस्य प्रशिक्षण प्राप्त कर धान की बेहतर तरीके से खेती कर रहे हैं। इसी तरह लगभग 2 लाख सदस्य नए तरीक़ों से सब्जी की खेती कर रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
छत्तीसगढ़ के 22 जिलों में 122 बिहान बाजार आउटलेट बनाए गए हैं जहाँ सेल्फ हेल्प groups के 200 वैरायटी के produts बेचे जाते हैं: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
Sudha Baghel from Barwani in MP is talking about how a self help group has transformed her life. She is associated with the animal husbandry sector and is making bangles. Due to this, she is able to send her children to study and is also studying herself! #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
दीनदयाल अंत्योदय योजना के तहत ग्रामीण युवाओं के कौशल विकास पर विशेष ध्यान दिया जा रहा है। युवाओं को रोजगार और स्व-रोजगार, दोनों के लिए ट्रेनिंग दी जा रही है ताकि देश के युवा अपनी आशा-आकांक्षा के अनुरूप आगे बढ़ सकें: PM @narendramodi #EmpoweringRuralWomen
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
Women from Rajasthan's Dungarpur are interacting with PM @narendramodi. Watch. https://t.co/Bu3sSyAxKC
— PMO India (@PMOIndia) July 12, 2018
