രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള കര്‍ഷകരുമായി പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ. നരേന്ദ്ര മോദി ഇന്ന് വീഡിയോ ബ്രിഡ്ജ് വഴി ആശയവിനിമയം നടത്തി. 2 ലക്ഷം പൊതു സേവന കേന്ദ്രങ്ങളെയും 600 കൃഷി വിജ്ഞാന്‍ കേന്ദ്രങ്ങളെയും വീഡിയോ ഡയലോഗ് വഴി ബന്ധിപ്പിച്ചായിരുന്നു പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ആശയവിനിമയം. വിവിധ ഗവണ്‍മെന്റ് പദ്ധതികളുടെ ഗുണഭോക്താക്കളുമായി വീഡിയോ കോണ്‍ഫറന്‍സിംഗ് വഴി പ്രധാനമന്ത്രി നടത്തുന്ന ആശയവിനിമയ പരമ്പരയിലെ ഏഴാമത്തേതാണിത്.
അറുനൂറിലേറെ ജില്ലകളില്‍നിന്നുള്ള കര്‍ഷകരുമായി ആശയവിനിമയം നടത്താന്‍ സാധിച്ചതില്‍ സന്തോഷം പ്രകടിപ്പിച്ച പ്രധാനമന്ത്രി, കര്‍ഷകര്‍ നമ്മുടെ രാജ്യത്തിന്റെ അന്നദാതാക്കളാണെന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. രാജ്യത്തിന്റെ ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷയുടെ മൊത്തം യശ്ശസ്സും കര്‍ഷകര്‍ക്ക് അവകാശപ്പെട്ടതാണെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു.
കാര്‍ഷിക രംഗത്തെയും അനുബന്ധ മേഖലകളായ ജൈവ കൃഷി, നീല വിപ്ലവം, മൃഗ സംരക്ഷണം, പച്ചക്കറികൃഷി, പുഷ്പ കൃഷി എന്നിവയെക്കുറിച്ചും പ്രധാനമന്ത്രി കര്‍ഷകരുമായി ആശയവിനിമയം നടത്തി.
രാജ്യത്തെ കര്‍ഷകരുടെ സമഗ്ര ക്ഷേമമെന്ന തന്റെ കാഴ്ചപ്പാട് വിവരിച്ചുകൊണ്ട് 2022 ഓടെ കര്‍ഷകരുടെ വരുമാനം ഇരട്ടിയാക്കാനും കര്‍ഷകര്‍ക്ക് അവരുടെ ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ക്ക് പരമാവധി വില ലഭ്യമാക്കാനുമുള്ള ശ്രമങ്ങളാണ് ഗവണ്‍മെന്റ് കൈക്കൊണ്ട് വരുന്നതെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി വ്യക്തമാക്കി. വിള ഒരുക്കുന്നതു മുതല്‍ വിപണനം വരെ എല്ലാ ഘട്ടത്തിലും കര്‍ഷകര്‍ക്ക് സഹായം ലഭ്യമാകുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പു വരുത്താനുള്ള ശ്രമങ്ങള്‍ നടത്തുന്നതെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. അസംസ്‌കൃത വസ്തുക്കളുടെ വില കുറവ് ഉറപ്പ് വരുത്തുക, ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ക്ക് ന്യായ വില ഉറപ്പാക്കുക, ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ പാഴായിപ്പോകുന്നത് തടയുക, കര്‍ഷകര്‍ക്ക് മറ്റു വരുമാന മാര്‍ഗ്ഗങ്ങള്‍ ഉറപ്പു വരുത്തുക എന്നിവയ്ക്കും ഗവണ്‍മെന്റ് ഊന്നല്‍ നല്‍കുന്നുണ്ടെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
വിത്ത് മുതല്‍ വിപണി വരെയുള്ള ഗവണ്‍മെന്റിന്റെ വിവിധ ഉദ്യമങ്ങള്‍ പരമ്പരാഗത കൃഷിരീതികള്‍ മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ തങ്ങളെ എങ്ങനെ സഹായിച്ചുവെന്ന് കര്‍ഷകരെ ബോധ്യപ്പെടുത്താന്‍ ഗവണ്‍മെന്റ് പ്രതിജ്ഞാബദ്ധമാണെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി വ്യക്തമാക്കി.
കാര്‍ഷിക മേഖലയിലെ പരിവര്‍ത്തനത്തെ കുറിച്ച് പരാമര്‍ശിക്കവെ കഴിഞ്ഞ 48 മാസക്കാലത്ത് രാജ്യത്തെ കാര്‍ഷിക മേഖല ദ്രുതഗതിയില്‍ വികസിച്ചതായി പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. പാല്‍, പഴവര്‍ഗ്ഗങ്ങള്‍, പച്ചക്കറികള്‍ എന്നിവയുടെ റെക്കോര്‍ഡ് ഉല്‍പ്പാദനം ഇക്കാലയളവില്‍ നടന്നതായി അദ്ദേഹം വ്യക്തമാക്കി.
മുന്‍ ഗവണ്‍മെന്റിന്റെ അഞ്ചു വര്‍ഷക്കാലയളവില്‍ (2014- 2019) കാര്‍ഷിക മേഖലയുടെ ബജറ്റ് വിഹിതമായ 1,21000 കോടി രൂപ ഏകദേശം ഇരട്ടിയോളം വര്‍ദ്ധിപ്പിച്ച് 2,12,000 കോടി രൂപയാക്കി.
അതുപോലെ 2010- 2014 കാലയളവില്‍ ശരാശരി 255 ദശലക്ഷം ടണ്ണായിരുന്ന ഭക്ഷ്യധാന്യ ഉല്‍പ്പാദനം 2017- 18 ല്‍ 279 ദശലക്ഷം ടണ്ണിലധികമായി. നീല വിപ്ലവം വഴി മത്സ്യ കൃഷിയില്‍ 26 ശതമാനവും മൃഗ സംരക്ഷണത്തിലും, പാലുല്‍പ്പാദനത്തിലും 24 ശതമാനവും വര്‍ദ്ധനയുണ്ടായി.
കര്‍ഷകരുടെ സമഗ്ര ക്ഷേമത്തിനായി ഗവണ്‍മെന്റ് സോയില്‍ ഹെല്‍ത്ത് കാര്‍ഡ്, കിസാന്‍ ക്രെഡിറ്റ് കാര്‍ഡുകള്‍ വഴി വായ്പകള്‍, വേപ്പെണ്ണ പുരട്ടിയ യൂറിയ വഴി നിലവാരമുള്ള വളം, ഫസല്‍ ബിമാ യോജന മുഖേല വിള ഇന്‍ഷുറന്‍സ്, പ്രധാനമന്ത്രി കൃഷി സിഞ്ചായി യോജന വഴി ജലസേചനം തുടങ്ങിയവ നടപ്പിലാക്കിയതായി പ്രധാനമന്ത്രി ആശയവിനിമയത്തില്‍ വ്യക്തമാക്കി. പ്രധാനമന്ത്രി കൃഷി സിഞ്ചായി യോജനയ്ക്ക് കീഴില്‍ രാജ്യത്തുടനീളം ഏകദേശം 100 ജലസേചന പദ്ധതികള്‍ പൂര്‍ത്തിയാക്കിയിട്ടുണ്ട്. ഏകദേശം 29 ലക്ഷം ഹെക്ടര്‍ ഭൂമിയില്‍ ജലസേചനസൗകര്യം ലഭ്യമാക്കി.
ശരിയായ വിലയ്ക്ക് കര്‍ഷകര്‍ക്ക് തങ്ങളുടെ ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ വില്‍ക്കാനായി ഓണ്‍ലൈന്‍ പോര്‍ട്ടലായ ഇ-നാമിന് ഗവണ്‍മെന്റ് തുടക്കം കുറിച്ചിട്ടുണ്ട്. കഴിഞ്ഞ അഞ്ചു വര്‍ഷത്തിനിടെ 585 നിയന്ത്രിത മൊത്ത വിപണികള്‍ ഇ-നാമിനു കീഴില്‍ കൊണ്ടുവന്നു. 22 ലക്ഷം ഹെക്ടര്‍ ഭൂമി ഗവണ്‍മെന്റ് ജൈവ കൃഷിയ്ക്ക് കീഴില്‍ കൊണ്ടുവന്നു. 2013- 2014 ല്‍ ഇത് വെറും 7 ലക്ഷം ഹെക്ടര്‍ ആയിരുന്നു. വടക്കു കിഴക്കന്‍ സംസ്ഥാനങ്ങളെ ജൈവ കൃഷിയുടെ കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റാന്‍ ഗവണ്‍മെന്റ് ലക്ഷ്യമിടുന്നു.
കുറഞ്ഞ നിരക്കില്‍ വിത്തും, വളവും ലഭിക്കാനും തങ്ങളുടെ ഉല്‍പ്പന്നങ്ങള്‍ ഫലപ്രദമായി വിപണനം ചെയ്യുന്നതിനും കര്‍ഷക ഉല്‍പ്പാദക സംഘടനങ്ങള്‍, കര്‍ഷക ഉല്‍പ്പാദക സംഘടന എന്നിവ വഴി കര്‍ഷകര്‍ പ്രകടിപ്പിച്ച കൂട്ടായ ശക്തിയില്‍ പ്രധാനമന്ത്രി സന്തോഷം പ്രകടിപ്പിച്ചു. കഴിഞ്ഞ 4 വര്‍ഷത്തിനിടെ 517 കര്‍ഷക ഉല്‍പ്പാദക സംഘങ്ങള്‍ രൂപീകരിച്ചു. കര്‍ഷകര്‍ക്കിടയില്‍ സഹകരണ സംഘങ്ങള്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കാനായി കര്‍ഷക ഉല്‍പ്പാദക കമ്പനികളെ നികുതിയില്‍ നിന്ന് ഒഴിവാക്കുകയും ചെയ്തു.
വിവിധ ഗവണ്‍മെന്റ് പദ്ധതികള്‍ ഉല്‍പ്പാദനം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് എങ്ങനെ സഹായിച്ചുവെന്ന് വിവിധ കാര്‍ഷിക പദ്ധതികളുടെ ഗുണഭോക്താക്കള്‍ വിശദീകരിച്ചു. സോയില്‍ ഹെല്‍ത്ത് കാര്‍ഡിന്റെ പ്രാധാന്യം എടുത്തു പറഞ്ഞ ഗുണഭോക്താക്കള്‍ സഹകരണ പ്രസ്ഥാനത്തെക്കുറിച്ചുള്ള തങ്ങളുടെ അനുഭവങ്ങളും പങ്കുവെച്ചു.
We are working towards ensuring that the incomes of our hardworking farmers doubles by 2022. For that we are facilitating proper assistance wherever required. We have faith in the farmers of India: PM @narendramodi https://t.co/5XFNDURZZi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मुख्य रूप से चार मूल बिन्दुओं पर बल दिया जा रहा है।
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
पहला, कच्चे माल की लागत कम से कम हो,
दूसरा, उपज का उचित मूल्य मिले,
तीसरा, उपज की बर्बादी रुके,
और चौथा, आदमनी के वैकल्पिक स्रोत तैयार हों: PM @narendramodi
देश के किसानों को फसलों की उचित कीमत मिले, इसके लिए इस बार के बजट में सरकार ने एक बड़ा फैसला लिया। सरकार ने तय किया है कि अधिसूचित फसलों के लिए MSP, उनकी लागत का कम से कम डेढ़ गुना घोषित किया जाएगा: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
आज देश में न सिर्फ अनाज का, बल्कि फल-सब्जियों और दूध का रिकॉर्ड उत्पादन हो रहा है: PM @narendramodi #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
वर्ष 2017-18 में खाद्यान उत्पादन 280 मिलियन टन से अधिक हुआ है जबकि 2010 से 2014 का औसत उत्पादन 250 मिलियन टन था।
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
इसी तरह दलहन के क्षेत्र में भी औसत उत्पादन में 10.5% एवं बागवानी के क्षेत्र में 15% की वृद्धि दर्ज हुई है: PM @narendramodi #KisanKiBaatPMKeSaath
Blue Revolution या नीली क्रांति के अंतर्गत मछली पालन के क्षेत्र में 26% वृद्धि हुई तो दूसरी और पशुपालन व दुग्ध उत्पादन के क्षेत्र में करीब 24% की वृद्धि हुई है: PM @narendramodi #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
हमारा प्रयास है कि किसानों को खेती की पूरी प्रक्रिया में हर कदम पर मदद मिले, यानि
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
बुआई से पहले,
बुआई के बाद
और फसल कटाई के बाद: PM @narendramodi
सीधे तौर पर कहें तो फसलों के तैयार होने से लेकर बाजार में उसकी बिक्री तक, यानि ‘बीज से बाजार तक’ फैसले लिए जा रहे हैं। किसान कल्याण के लिए एक पूरी व्यवस्था बने, उस दिशा में हम बढ़ रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
बुआई से पहले किसान यह जान पाए कि किस मिट्टी पर कौन सी फसल उगानी चाहिए, इसके लिए soil health card शुरू किया गया। एक बार जब ये पता चल जाए कि क्या उगाना है तो फिर किसानों को अच्छी quality के बीज मिले, उसे पूँजी की समस्या से गुजरना न पड़े, इसके लिए किसान ऋण की व्यवस्था की गई: PM
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
पहले खाद के लिए लंबी-लंबी कतारें हुआ करती थी लेकिन अब किसानों को आसानी से खाद मिल रहा है। आज किसानों के लिए 100% नीम कोटिंग वाला यूरिया देश में उपलब्ध है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
पीएम कृषि सिंचाई योजना के तहत आज देश भर में 99 सिंचाई परियोजनाएं पूरी की जा रहीं हैं। हर खेत को पानी मिले, इस लक्ष्य के साथ आगे बढ़ रहे हैं। किसानों को फसल को लेकर किसी भी तरह का जोखिम न हो, इसके लिए आज फसल बीमा योजना है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
फसल कटाई के बाद जब किसान का उत्पाद बाजार में पहुँचता है, उसमें उसे अपने उपज की सही कीमत मिले, इसके लिए ऑनलाइन प्लेटफार्म e-NAM शुरू किया गया है ताकि किसानों को अपनी उपज का पूरा पैसा मिल सके और सबसे बड़ी बात कि अब बिचौलिए किसानों का profit नहीं मार पाएंगे: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Smt. Chandramani Kaushik from Kanker in Chhattisgarh is sharing her experiences. Watch. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
किसानों को खेत की सिंचाई में परेशानी न हो, हर खेत को पानी मिले, per drop more crop, यानि कम पानी और ज्यादा उपज। मैं हमेशा से किसानों को टपक सिंचाई या drip irregation को अपनाने के लिए प्रोत्साहित करता रहा हूँ: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
PM @narendramodi is interacting with farmers from Madhya Pradesh. Watch. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मुझे यह देखकर खुशी हो रही है कि श्रीमति चम्पा निनामा जी कड़कनाथ की फ़ार्मिंग कर अपनी आय बढ़ाने में सक्षम हुई हैं। इससे आपके आस-पास के गांवों के लोग भी मुर्गी पालन के लिए प्रेरित हुए होंगे: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
यह अच्छी बात है कि आज हमारा किसान अपनी मेहनत में आधुनिक मशीनों और उपकरणों को भी जोड़ रहा है और इसका लाभ अपने आस-पास के गाँवों में भी पहुंचा रहा है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Farmers from Solapur in Maharashtra are interacting with PM @narendramodi. Watch live. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
यह बहुत ख़ुशी की बात है कि अब किसान, किसान उत्पादक समूह, FPO (Farmer Producer Organisation) बनाकर संगठित रूप में कार्य कर रहे हैं जिससे कृषि से जुड़े सामान इनको कम कीमत पर मिलते हैं एवं संगठित रूप से कार्य करने पर इनको उपज के मार्केटिंग में भी मदद मिलती है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Farmers from Karnataka are sharing their experiences with the Prime Minister. They are speaking about how soil health cards have benefitted them. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मौसम की मार से हमारा किसान चिंता मुक्त हो, उसका विश्वास बना रहे, इसके लिए प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना के तहत न सिर्फ प्रीमियम कम किया बल्कि इंश्योरेंस का दायरा भी बढ़ा दिया गया: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
कृषि के लिए जमीन की रक्षा हो, जमीन समृद्ध रहे, स्वस्थ रहे, इसके लिए सॉयल हेल्थ कार्ड शुरू किया गया। सॉयल हेल्थ कार्ड से मिल रही जानकारी के आधार पर, जो किसान खेती कर रहे हैं, उनकी पैदावार भी बढ़ रही है, और खाद पर खर्च भी कम हो रहा है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Now, the PM is interacting with farmers from Sikkim, a state that has made a mark in organic farming. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
सरकार परंपरागत कृषि विकास योजना के अंतर्गत Organic Farming को पूरे देश में प्रोत्साहित करने में जुटी है। विशेष रूप से उत्तर पूर्व को ऑर्गेनिक खेती के Hub के तौर पर विकसित किया जा रहा है। आज देश में 22 लाख हेक्टेयर से ज्यादा जमीन पर Organic Farming होती है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Here is what farmers from West Bengal are telling PM @narendramodi. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Blue Revolution समुद्री मछली पालन के विकास एवं मछुआरों के कल्याण की एक राष्ट्रीय योजना है। इसके अन्तर्गत आर्थिक समृद्धि के लिए एक जिम्मेदार और टिकाऊ तरीके से प्रयास किया जा रहा है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
इसमें
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
मछली उत्पादन को बढ़ावा देना,
मछली पालन का modernisation,
भोजन और पोषण सुरक्षा सुनिश्चित करना
और मछुआरों और जलीय कृषि किसानों को सशक्त बनाने पर बल दिया गया है: PM @narendramodi
पशुपालन, मछली पालन, poultry farm, ये तो प्रचलित हैं लेकिन मधुमक्खी पालन पर विशेष ध्यान नहीं दिया गया। मधुमक्खी पालन भी किसानों के लिए एक तरह की आय का एक जरिया है। मधुमक्खी पालन ना सिर्फ किसान की उपज बढ़ाने में मदद करता है बल्कि शहद के रूप में अतिरिक्त कमाई का साधन भी बनता है: PM
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Watch- the farmers in Jodhpur interact with PM @narendramodi. https://t.co/5XFNDV9BnS #KisanKiBaatPMKeSaath
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
Benudhar Pradhan Ji is a farmer from Odisha. He is interacting with PM @narendramodi on his experiences in agriculture. Watch. https://t.co/5XFNDV9BnS
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
I am farming for the last 20 years. For the last three years I have been getting valuable guidance on proper irrigation, which is helping me: Rajwinder Singh Ji from Uttar Pradesh tells PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
जो लोग यह पूरा संवाद देख रहे हैं, उन्हें बहुत गर्व होगा हमारे किसानों पर, उनकी मेहनत पर, उनकी प्रगति पर और उनके नए प्रयोगों पर: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
जब देश के गांवों का, किसानों का उदय होगा तब ही भारत का भी उदय होगा। जब हमारा किसान सशक्त होगा, तब ही देश सशक्त होगा: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) June 20, 2018
