സൂക്ഷ്മ, ചെറുകിട,ഇടത്തരം സംരംഭങ്ങളുടെ(എംഎസ്എംഇ)മികവ് ഉയര്‍ത്തുന്നതിനും ത്വരിതപ്പെടുത്തുന്നതിനും' നടപ്പാക്കുന്ന ലോകബാങ്ക് സഹായ പദ്ധതിക്ക് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ അധ്യക്ഷതയില്‍ ചേര്‍ന്ന കേന്ദ്ര മന്ത്രിസഭാ യോഗം  808 ദശലക്ഷം ഡോളര്‍ അഥവാ 6,062.45 കോടി രൂപ അനുവദിച്ചു. റാംപ് (Raising and Accelerating MSME Performance - RAMP) എന്ന ചുരുക്കപ്പരിലുള്ള ഈ പുതിയ പദ്ധതി 2022-23 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തില്‍ ആരംഭിക്കും.

ആവശ്യമായി വരുന്ന ചെലവ്:

പദ്ധതിയുടെ മൊത്തം അടങ്കല്‍ 6,062.45 കോടി രൂപ അല്ലെങ്കില്‍ 808 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളര്‍ ആണ്. അതില്‍ 3750 കോടി രൂപ അല്ലെങ്കില്‍ 500 ദശലക്ഷം ഡോളര്‍ ലോകബാങ്കില്‍ നിന്നുള്ള വായ്പയും ശേഷിക്കുന്ന 2312.45 കോടി രൂപ (308 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളര്‍) കേന്ദ്ര ഗവണ്‍മെന്റില്‍ നിന്നുള്ള ധനസഹായമായും നല്‍കും.

വിശദാംശങ്ങള്‍:

കൊവിഡ് പ്രതിരോധവും അതിജീവന ഇടപെടലുകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടു ലോകബാങ്കിന്റെ സഹായത്തോടെ സൂക്ഷ്മ, ചെറുകിട, ഇടത്തരം വ്യവസായ മന്ത്രാലയം(എംഒഎംഎസ്എംഇ) നടപ്പാക്കുന്ന കേന്ദ്രപദ്ധതിയാണ് റാംപ്. വിപണിയിലേക്കും വായ്പയിലേക്കും പ്രവേശനം വേഗത്തിലാക്കുക, കേന്ദ്രത്തിലും സംസ്ഥാനത്തും സ്ഥാപനങ്ങളെയും ഭരണനിര്‍വഹണവും ശക്തിപ്പെടുത്തുക, കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന ബന്ധങ്ങളും പങ്കാളിത്തവും മെച്ചപ്പെടുത്തുക, കപണം നല്‍കുന്നതിലെ കാലതാമസം, എംഎസ്എംഇകളുടെ ഹരിതവല്‍ക്കരണം തുടങ്ങിയ പ്രശ്നങ്ങള്‍ പരിഹരിക്കുക എന്നിവയാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.

ദേശീയ തലത്തില്‍ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ ശേഷി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് പുറമേ, സംസ്ഥാനങ്ങളിലെ എംഎസ്എംഇ വ്യാപ്തി കൂട്ടാനും ശേഷി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനും ശ്രമിക്കും.

തൊഴിലവസര സാധ്യതകള്‍ ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള പ്രധാന മെച്ചങ്ങളും ഗുണഭോക്താക്കളുടെ എണ്ണവും:

നിലവിലുള്ള എംഎസ്എംഇ പദ്ധതികളുടെ സ്വാധീനം വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ, പ്രത്യേകിച്ച്, മത്സരക്ഷമതയുടെ കാര്യത്തില്‍, ഈ മേഖലയിലെ പൊതുവായതും കൊവിഡുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതുമായ വെല്ലുവിളികളെ റാംപ് അഭിസംബോധന ചെയ്യും. കൂടാതെ, ശേഷി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കല്‍, നൈപുണ്യ വികസനം, ഗുണനിലവാര സമ്പുഷ്ടീകരണം, സാങ്കേതിക നവീകരണം, ഡിജിറ്റല്‍വല്‍കരണം, വിപണന പ്രോല്‍സാഹനം തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളിലെ അപര്യാപ്തത മറികടക്കാന്‍ സഹായിക്കും.

സംസ്ഥാനങ്ങളുമായുള്ള മെച്ചപ്പെടുത്തിയ സഹകരണത്തിലൂടെ, ഒരു തൊഴില്‍ പ്രാപ്തിയുള്ളവര്‍, വിപണി പ്രോല്‍സാഹകര്‍, സാമ്പത്തിക പ്രോല്‍സാഹനം നല്‍കുന്നവര്‍ എന്നിവരെക്കൂടാതെ ദുര്‍ബല വിഭാഗങ്ങളെയും ഹരിതവല്‍ക്കരണ സംരംഭങ്ങളെയും റാംപ് പിന്തുണയ്ക്കും.

എംഎസ്എംകളുടെ സാന്നിധ്യം കുറവുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍, റാംപിനു കീഴിലുള്ളശക്തമായ ഇടപെടലിന്റെ ഫലമായി വന്‍തോതില്‍ ഔപചാരികവല്‍ക്കരണത്തിന് തുടക്കമിടും. ഈ സംസ്ഥാനങ്ങള്‍ വികസിപ്പിച്ച എസ്‌ഐപി( സ്ട്രാറ്റജിക് ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് പ്ലാന്‍ ) കള്‍ മെച്ചപ്പെട്ട എംഎസ്എംഇ മേഖലയുടെ വികസനത്തിനുള്ള ഒരു റോഡ്മാപ്പായി പ്രവര്‍ത്തിക്കും.

വ്യവസായ നിലവാരം, സമ്പ്രദായങ്ങള്‍ എന്നിവയില്‍ നവീകരണവും വര്‍ദ്ധനയും പരിപോഷിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെയും എംഎസ്എംഇകളെ മത്സരപരവും സ്വയംപര്യാപ്തവുമാക്കുന്നതിനും കയറ്റുമതി വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നതിനും ഇറക്കുമതിക്ക് പകരം വയ്ക്കുന്നതിനും ആഭ്യന്തര ഉല്‍പ്പാദനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും ആവശ്യമായ സാങ്കേതിക പിന്തുണ നല്‍കിക്കൊണ്ട് ആത്മ നിര്‍ഭര്‍ ഭാരത് ദൗത്യത്തെ റാംപ് പൂര്‍ത്തീകരിക്കും.

റാംപ് ഇങ്ങനെയായിരിക്കും:

മത്സരക്ഷമതയും വ്യവസായ സുസ്ഥിരതയും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് കൂടുതല്‍ ഫലപ്രദവും ചെലവ് കുറഞ്ഞതുമായ എംഎസ്എംഇ ഇടപെടലുകള്‍ സാധ്യമാക്കാന്‍ തെളിവ് അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള നയത്തിനും പദ്ധതി രൂപകല്‍പ്പനയ്ക്കുമുള്ള മെച്ചപ്പെടുത്തിയ ശേഷിയിലൂടെ ''നയദാതാവ്' ആയി പ്രവര്‍ത്തിക്കും.


അന്താരാഷ്ട്ര അനുഭവങ്ങള്‍ പ്രയോജനപ്പെടുത്തി മികച്ച കീഴ്വഴക്കങ്ങള്‍/വിജയഗാഥകള്‍ പങ്കിടല്‍, മികച്ച പ്രകടനം എന്നിവയിലൂടെ ബെഞ്ച് മാര്‍ക്കിംഗിലൂടെ 'വിജ്ഞാന ദാതാവ്' എന്ന നിലയ്ക്കു പുറമേ
'സാങ്കേതിക വിദ്യ ലഭ്യമാക്കാനും' നിര്‍മിതബുദ്ധി, ഡാറ്റാ അനലിറ്റിക്‌സ്, ഇന്റര്‍നെറ്റ് ഓഫ് തിംഗ്‌സ്, മെഷീന്‍ ലേണിംഗ് തുടങ്ങിയവയിലൂടെ എംഎസ്എംകളുടെ ഡിജിറ്റല്‍, സാങ്കേതിക പരിവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ഫലമായി ഉയര്‍ന്ന നിലവാരമുള്ള സാങ്കേതികവിദ്യയിലേക്ക് പ്രവേശനം നല്‍കുന്നു.

രാജ്യത്തുടനീളം സ്വാധീനമുള്ള റാംപ് പദ്ധതി എംഎസ്എംഇകളായി യോഗ്യത നേടുന്ന 63 ദശലക്ഷം സംരംഭങ്ങള്‍ക്കും നേരിട്ടോ അല്ലാതെയോ പ്രയോജനം ചെയ്യും.

എന്നിരുന്നാലും, മൊത്തം 5,55,000 എംഎസ്എംഇകളിടെയും മെച്ചപ്പെട്ട പ്രകടനത്തിനായി പ്രത്യേകം ലക്ഷ്യമിടുന്നു. കൂടാതെ, സേവനമേഖലകളെ ഉള്‍പ്പെടുത്തുന്നതിനായി വിപണി ലക്ഷ്യമിടുന്ന പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളുടെ വിപുലീകരണവും ഏകദേശം 70,500 വനിതാ എംഎസ്എംഇകളുടെ വര്‍ദ്ധനവും വിഭാവനം ചെയ്യുന്നു.


നടപ്പാക്കല്‍ തന്ത്രവും ലക്ഷ്യങ്ങളും:

പ്രാഥമിക ദൗത്യങ്ങള്‍ക്കും പഠനങ്ങള്‍ക്കും ശേഷം രണ്ട് മേഖലകളാണു കണ്ടെത്തിയത്. (1) എംഎസ്എംഇ സ്ഥാപനങ്ങളും ഭരണനിര്‍വഹണവും ശക്തിപ്പെടുത്തല്‍, (2) വിപണിയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം, സ്ഥാപിത ശേഷികള്‍, വായ്പയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം എന്നിവയ്ക്കുള്ള പിന്തുണ.

വിപണി പ്രവേശനവും മത്സരക്ഷമതയും മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച് നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന, മന്ത്രാലയത്തിന്റെ പരിപാടികളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിന് ഡിസ്ബേഴ്സ്മെന്റ് ലിങ്ക്ഡ് ഇന്‍ഡിക്കേറ്ററുകള്‍ (ഡിഎല്‍ഐകള്‍)ക്കെതിരെ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ ബജറ്റിലേക്ക് റാംപിലൂടെ ഫണ്ടുകള്‍ ഒഴുകും.

ലോകബാങ്കില്‍ നിന്ന് റാംപിലേക്ക് സാമ്പത്തിക സഹായം വിതരണം ചെയ്യുന്നത് ഇനിപ്പറയുന്ന ഡിസ്ബേഴ്സ്മെന്റ് ലിങ്ക്ഡ് സൂചകങ്ങള്‍ നിറവേറ്റുന്നതിലൂടെയാണ്:

-ദേശീയ എംഎസ്എംഇ പരിഷ്‌കരണ അജണ്ട നടപ്പിലാക്കുന്നു,

-എംഎസ്എംഇ മേഖലയിലെ കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സഹകരണം ത്വരിതപ്പെടുത്തുന്നു,

-സാങ്കേതികവിദ്യയുടെ നിലവാരമുയര്‍ത്തല്‍ സ്‌കീമിന്റെ ഫലപ്രാപ്തി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നു

-എംഎസ്എംഇകള്‍ക്കു സ്വീകാര്യമായ വായ്പയും വിപണിയും ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു

-സൂക്ഷ്മ, ചെറുകിട സംരംഭങ്ങള്‍ക്കായുള്ള വായ്പാ ഗ്യാരന്റി ട്രസ്റ്റിന്റെ കാര്യക്ഷമത വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നു, 'ഹരിത- ലിംഗതുല്യത'യുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ മാത്രം വായ്പ നല്‍കുന്നു.

-പണം നല്‍കാന്‍ വൈകുന്ന സംഭവങ്ങള്‍ കുറയ്ക്കുന്നു

-എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളും ക്ഷണിക്കപ്പെടുന്ന തന്ത്രപരമായ നിക്ഷേ പദ്ധദികള്‍ (എസ്ഐപി) തയ്യാറാക്കുന്നതാണ് റാംപിന്റെ പ്രധാന ഘടകം.

-റാംപിന് കീഴില്‍ എംഎസ്എംഇകളെ തിരിച്ചറിയുന്നതിനും സമാഹരിക്കുന്നതിനുമുള്ള ആസൂത്രണം, പ്രധാന പരിമിതികളും വിടവുകളും തിരിച്ചറിയല്‍, സുപ്രധാന സന്ദര്‍ഭങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കല്‍, പുനരുപയോഗ ഊര്‍ജം, ഗ്രാമീണ, കാര്‍ഷികേതര വ്യവസായം, മൊത്തവ്യാപാരം, ചില്ലറ വ്യാപാരം, ഗ്രാമ, കുടില്‍ വ്യവസായങ്ങള്‍, സ്ത്രീ സംരംഭങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവ ഉള്‍പ്പെടെ മുന്‍ഗണനാ മേഖലകളിലെ ഇടപെടലുകള്‍ക്കായി ആവശ്യമായ ബജറ്റുകള്‍ തയ്യാറാക്കുക. .

വിവിധ മന്ത്രാലയങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള പ്രാതിനിധ്യവും ഒരു സെക്രട്ടേറിയറ്റിന്റെ പിന്തുണയുമുള്‍പ്പെടെ എംഎസ്എംഇ മന്ത്രിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു ഉന്നതതല കൗണ്‍സിലാണ് റാംപിന്റെ മൊത്തത്തിലുള്ള നിരീക്ഷണവും നയ അവലോകനവും നടത്തുന്നത്. റാംപിന് കീഴിലുള്ള പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ നിരീക്ഷിക്കാന്‍ മന്ത്രാലയ സെക്രട്ടറിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഒരു റാംപ് പ്രോഗ്രാം കമ്മിറ്റി ഉണ്ടാകും. കൂടാതെ, ദൈനംദിന നിര്‍വ്വഹണത്തിനായി ദേശീയ തലത്തിലും സംസ്ഥാനങ്ങളിലും പ്രോഗ്രാം മാനേജ്മെന്റ് യൂണിറ്റുകള്‍ ഉണ്ടായിരിക്കും. റാംപ് പ്രോഗ്രാം നടപ്പിലാക്കുന്നതിനും നിരീക്ഷിക്കുന്നതിനും വിലയിരുത്തുന്നതിനും എംഎസ്എംഇ മന്ത്രാലയത്തെയും സംസ്ഥാനങ്ങളെയും പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനായി വ്യവസായത്തില്‍ നിന്ന് മത്സരാധിഷ്ഠിതമായി തിരഞ്ഞെടുത്ത പ്രൊഫഷണലുകളും വിദഗ്ധരും ഉണ്ടായിരിക്കും.


ഉള്‍പ്പെടുന്ന സംസ്ഥാനങ്ങള്‍/ജില്ലകള്‍:

എസ്ഐപികള്‍ തയ്യാറാക്കാന്‍ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളെയും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളെയും ക്ഷണിക്കുകയും എസ്ഐപികള്‍ക്ക് കീഴിലുള്ള നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ക്ക് അവയുടെ മൂല്യനിര്‍ണ്ണയത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ധനസഹായം നല്‍കുകയും ചെയ്യും.

ധനസഹായം നല്‍കുന്ന കൃത്യമായ മാനദണ്ഡത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി ആയിരിക്കും.കൂടാതെ മന്ത്രാലയത്തില്‍ സജ്ജീകരിച്ചിരിക്കുന്ന കര്‍ശനമായ പ്രക്രിയയിലൂടെ എസ്‌ഐപികളെ വിലയിരുത്തുകയും അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്യും.

പശ്ചാത്തലം:

യു കെ സിന്‍ഹ കമ്മിറ്റിയും കെ വി കാമത്ത് കമ്മിറ്റിയും പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ സാമ്പത്തിക ഉപദേശക സമിതിയും (പിഎംഇഎസി) നല്‍കിയ ശുപാര്‍ശകള്‍ക്ക് അനുസൃതമായി എംഎസ്എംഇകളെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനായി കേന്ദ്രഗവണ്‍മെന്റ് റാംപ് രൂപീകരിക്കുകയും നിര്‍ദ്ദേശിക്കുകയും ചെയ്തു.

സാമ്പത്തിക കാര്യ വകുപ്പിന്റെ   97ാമത് അവലോകന സമിതി യോഗത്തില്‍ റാംപിനെക്കുറിച്ചുള്ള പ്രാഥമിക നിര്‍ദ്ദേശം അംഗീകരിച്ചു. ഇതിനെത്തുടര്‍ന്ന് സംസ്ഥാനങ്ങളുമായും മറ്റ് പങ്കാളികളുമായും വിപുലമായ കൂടിയാലോചനകളും ലോകബാങ്ക് നടത്തിയ സാങ്കേതികവും വിശ്വസ്തവുമായ വിലയിരുത്തലുകളും നടത്തി. അതിനുശേഷം, ചെലവ് സംബന്ധിച്ച ധനകാര്യ സമിതി  കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കി ബന്ധപ്പെട്ട മന്ത്രാലയങ്ങള്‍ക്ക്/വകുപ്പുകള്‍ക്ക് അവരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ ലഭിക്കുന്നതിനായി വിതരണം ചെയ്തു. 2021 മാര്‍ച്ച് 18 ന് നടന്ന യോഗത്തില്‍ ഇഎഫ്‌സി കുറിപ്പ് ചര്‍ച്ച ചെയ്യുകയും മന്ത്രിസഭയുടെ പരിഗണനയ്ക്കായി നിര്‍ദ്ദേശം ശുപാര്‍ശ ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.

 

Explore More
78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം

ജനപ്രിയ പ്രസംഗങ്ങൾ

78-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്‍ ചുവപ്പ് കോട്ടയില്‍ നിന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദി നടത്തിയ പ്രസംഗം
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।