ബ്രിട്ടനിലെ ലണ്ടനില്‍ നടന്ന ഭാരത് കീ ബാത് സബ്‌കേ സാഥ് പരിപാടിയില്‍ പങ്കെടുത്ത ലോകത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളില്‍നിന്നുള്ളവരുമായി പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ. നരേന്ദ്ര മോദി സംവദിച്ചു.
അദ്ദേഹം പ്രതിനിധികളുടെ ചോദ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഉത്തരം നല്‍കുകയും ചെയ്തു. സംവാദത്തിലെ പ്രസക്ത ഭാഗങ്ങള്‍ ചുവടെ ചേര്‍ക്കുന്നു:
ജീവിക്കാനും പോരാടാനും എന്നെ പഠിപ്പിച്ച റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷന്‍ എന്റെ ജീവിതത്തിലെ സുവര്‍ണ്ണ അദ്ധ്യായമാണ്.
റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷനില്‍ കഴിഞ്ഞിരുന്ന വ്യക്തി നരേന്ദ്ര മോദി ആയിരുന്നു. എന്നാല്‍, ലണ്ടനിലെ റോയല്‍ പാലസിലുള്ള വ്യക്തി 125 കോടി ഇന്ത്യക്കാരുടെ സേവകനാണ്.
റയില്‍വേ സ്‌റ്റേഷനിലുള്ള ജീവിതം എന്നെ കുറേ കാര്യങ്ങള്‍ പഠിപ്പിച്ചു. അവയൊക്കെ എന്റെ വ്യക്തിപരമായ സംഘര്‍ഷങ്ങളെക്കുറിച്ചാണ്. നിങ്ങള്‍ റോയല്‍ പാലസിനെക്കുറിച്ചു പരാമര്‍ശിച്ചപ്പോള്‍ സത്യത്തില്‍ അത് എന്നെക്കുറിച്ചായിരുന്നില്ല, 125 കോടി ഇന്ത്യന്‍ ജനതയെക്കുറിച്ചായിരുന്നു.
‘ബേസബ്രി’ ഒരു മോശം കാര്യമല്ല. സൈക്കിള്‍ സ്വന്തമായി ഉള്ള വ്യക്തി സ്‌കൂട്ടറിന് ആഗ്രഹിക്കും. സ്‌കൂട്ടര്‍ ഉള്ള ആള്‍ കാറിനു മോഹിക്കും. മോഹമെന്നതു സ്വാഭാവികമാണ്. ഇന്ത്യ കൂടുതല്‍ക്കൂടുതല്‍ ആഗ്രഹിക്കുകയാണ്.
സന്തോഷം ഉടലെടുക്കുന്ന നിമിഷത്തില്‍ പിന്നെ ജീവിതം മുന്നോട്ട് പോകില്ല. ഓരോ പ്രായവും, ഓരോ കാലവും എന്തെങ്കിലും പുതുതായി പഠിക്കുന്നതിനുള്ള അവസരം നല്‍കും. അനുഭവം ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ടത് ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്. ഇന്ന് 125 കോടി ജനങ്ങളുടെ മനസ്സില്‍ ഒരു പ്രതീക്ഷയും, ആശയും ഉണ്ടെന്നതില്‍ എനിക്ക് സന്തോഷമുണ്ട്.
ചരിത്ര പുസ്തകങ്ങളില്‍ ഇടം നേടുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയല്ല ഞാന്‍ ജനിച്ചത്. രാജ്യത്തെ ഓര്‍ക്കുകയും മോദിയെ മറക്കുകയും ചെയ്യുക എന്നു നിങ്ങളോടെല്ലാം ഞാന്‍ അഭ്യര്‍ഥിക്കുകയാണ്. നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും പോലെ ഒരു സാധാരണ ഇന്ത്യന്‍ പൗരന്‍ മാത്രമാണു ഞാന്‍.
അതെ; ഞങ്ങള്‍ക്കു ചെയ്യാന്‍ സാധിക്കും എന്ന് അറിയുന്നതുകൊണ്ട് ജനങ്ങള്‍ ഞങ്ങളില്‍നിന്നു കൂടുതല്‍ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു. തങ്ങള്‍ പറയുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ക്ക് ഗവണ്‍മെന്റ് ചെവികൊടുക്കുമെന്നു ജനങ്ങള്‍ക്ക് അറിയാം.
സ്വാതന്ത്ര്യസമരകാലത്തു മഹാത്മാ ഗാന്ധി വ്യത്യസ്തമായ ചില കാര്യങ്ങള്‍ ചെയ്തു. അദ്ദേഹം സ്വാതന്ത്ര്യസമരത്തെ ബഹുജന പ്രസ്ഥാനമാക്കി മാറ്റി. നിങ്ങള്‍ ഓരോരുത്തരും ചെയ്യുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ ഇന്ത്യയുടെ സ്വാതന്ത്ര്യലബ്ധിക്കു സഹായകമാകുമെന്ന് എല്ലാവരോടും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
ഇപ്പോഴത്തെ ആവശ്യം വികസനം ബഹുജന പ്രസ്ഥാനമാക്കി മാറ്റുക എന്നതാണ്. പങ്കാളിത്ത ജനാധിപത്യം മികച്ച ഭരണം സാധ്യമാക്കിത്തീര്‍ക്കുന്നു.
ഇന്ത്യയുടെ ചരിത്രത്തിലേക്കു തിരിഞ്ഞുനോക്കുക. മറ്റാരുടെയും ഭൂപ്രദേശം ഇന്ത്യ ഒരിക്കലും ആഗ്രഹിച്ചിട്ടില്ല. ഒന്നാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിലും രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിലും പ്രത്യേക താല്‍പര്യമൊന്നും ഉണ്ടായിരുന്നില്ലെങ്കിലും നമ്മുടെ ഭടന്‍മാര്‍ പങ്കെടുത്തു. അതു വലിയ ത്യാഗമായിരുന്നു. ഐക്യരാഷ്ട്ര സംഘടനയുടെ സമാധാന സേനയില്‍ നാം വഹിക്കുന്ന പങ്കു നോക്കൂ.
നാം സമാധാനത്തില്‍ വിശ്വസിക്കുന്നു. എന്നാല്‍, ഭീകരവാദത്തെ കടത്തിവിടാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നവരോട് പൊറുക്കില്ല. അവര്‍ക്കു മനസ്സിലാകുന്ന ഭാഷയില്‍ ശക്തമായ മറുപടി നല്‍കും. ഭീകരവാദം ഒരു രീതിയിലും സ്വീകാര്യമല്ല.
ഭീകരവാദത്തെ കടത്തിവിടാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നവരോട് എനിക്കു പറയാനുള്ളത് ഇന്ത്യ മാറിയിരിക്കുന്നുവെന്നും അവരുടെ ശ്രമങ്ങള്‍ വച്ചുപൊറുപ്പിക്കില്ല എന്നുമാണ്.
ദാരിദ്ര്യത്തെക്കുറിച്ച് അറിയാന്‍ എനിക്കു പുസ്തകങ്ങള്‍ വായിക്കേണ്ടതില്ല. ഞാന്‍ പട്ടിണിയില്‍ കഴിഞ്ഞവനാണ്. എനിക്കറിയാം ദരിദ്രന്റെയും സമൂഹത്തിലെ പിന്നാക്ക വിഭാഗക്കാരുടെയും ജീവിതം എങ്ങനെയാണെന്ന്. ദരിദ്രര്‍ക്കും പാര്‍ശ്വവല്‍ക്കരിക്കപ്പെട്ടവര്‍ക്കും അടിച്ചമര്‍ത്തപ്പെട്ടവര്‍ക്കും വേണ്ടി പ്രവര്‍ത്തിക്കാന്‍ ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.
18,000 ഗ്രാമങ്ങളില്‍ വൈദ്യുതിയില്ല. എത്രയോ സ്ത്രീകള്‍ക്കു ശൗചാലയ സൗകര്യം ലഭ്യമല്ല. നമ്മുടെ രാജ്യത്തിലെ ഇത്തരം യാഥാര്‍ഥ്യങ്ങള്‍ എന്റെ ഉറക്കംകെടുത്തുന്നു. ഇന്ത്യയിലെ ദരിദ്രരുടെ ജീവിതത്തില്‍ സൃഷ്ടിപരമായ മാറ്റം വരുത്തുന്നതിനു പ്രതിജ്ഞാബദ്ധനാണു ഞാന്‍.
ഏതൊരു സാധാരണ പൗരനെയും പോലെയാണു ഞാന്‍. സാധാരണ ജനങ്ങള്‍ക്കുള്ളതു പോലെയുള്ള ന്യൂനതകള്‍ എനിക്കുമുണ്ട്.
നമുക്കു ദശലക്ഷക്കണക്കിന് പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ ഉണ്ടെങ്കിലും പരിഹരിക്കാന്‍ നൂറുകോടി ജനങ്ങളുണ്ട്.
ലണ്ടനില്‍ ഞാന്‍ ചെയ്യാന്‍ ആഗ്രഹിച്ചിരുന്ന കാര്യങ്ങളിലൊന്ന് ഭഗവാന്‍ ബസവേശ്വരന് ആദരാഞ്ജലി അര്‍പ്പിക്കാനായിരുന്നു.
ഇന്ത്യയിലെ 125 കോടി ജനങ്ങളും എന്റെ കുടുംബമാണ്.
ഇന്ത്യന്‍ പ്രധാനമന്ത്രിമാര്‍ ഇസ്രായേല്‍ സന്ദര്‍ശിക്കുന്നതിന് എന്തായിരുന്നു തടസ്സമായി നിലകൊണ്ടത്? ഞാന്‍ ഇസ്രയേലിലും പോകും; പലസ്തീനിലും പോകും. ഞാന്‍ സൗദി അറേബ്യയുമായുള്ള സഹകരണം മെച്ചപ്പെടുത്തും; ഇന്ത്യക്ക് ഊര്‍ജം ലഭിക്കാനായി ഇറാനുമായി ബന്ധപ്പെടുകയും ചെയ്യും.
സൃഷ്ടിപരമായ വിമര്‍ശനമില്ലാതെ ജനാധിപത്യത്തിന് വിജയിക്കാന്‍ സാധിക്കില്ല.
ഈ ഗവണ്‍മെന്റ് വിമര്‍ശിക്കപ്പെടണമെന്നു ഞാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. വിമര്‍ശനം ജനാധിപത്യത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു.
വിമര്‍ശനത്തോട് എനിക്ക് എതിര്‍പ്പില്ല. വിമര്‍ശിക്കണമെങ്കില്‍ ഗവേഷണം നടത്തുകയും വസ്തുതകള്‍ കണ്ടെത്തുകയും വേണം. ദുഃഖകരമെന്നു പറയട്ടെ, അത് ഇപ്പോള്‍ നടക്കുന്നില്ല. പകരം സംഭവിക്കുന്നതാകട്ടെ ആരോപണങ്ങള്‍ ഉയര്‍ത്തലാണ്.
ചരിത്ര പുസ്തകങ്ങളില്‍ ഇടം നേടുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെയല്ല ഞാന്‍ ജനിച്ചത്. രാജ്യത്തെ ഓര്‍ക്കുകയും മോദിയെ മറക്കുകയും ചെയ്യുക എന്നു നിങ്ങളോടെല്ലാം ഞാന്‍ അഭ്യര്‍ഥിക്കുകയാണ്. നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും പോലെ ഒരു സാധാരണ ഇന്ത്യന്‍ പൗരന്‍ മാത്രമാണു ഞാന്‍.
Your life began from a Railway Station, and you are coming to this programme from the Royal Palace. What do you have to say about your life journey, asks Prasoon Joshi to PM @narendramodi. Watch. https://t.co/uhwZ5577gM #BharatKiBaat
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
My life at the Railway Station taught me so much. It was about my personal struggles. When you said Royal Palace, it is not about me but about the 125 crore people of India: PM @narendramodi #BharatKiBaat pic.twitter.com/JeCvkGUOtg
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
The person in the Railway Station was Narendra Modi. The person in the Royal Palace in London is the Sevak of 125 crore Indians: PM @narendramodi #BharatKiBaat
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
रेलवे स्टेशन मेरे जीवन का स्वर्णिम पृष्ठ जिसने मुझे जीना और जूझना सीखाया: PM @narendramodi https://t.co/uhwZ5577gM
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Prashant Dixit asks- yes work is happening, but still there is still some degree of impatience. What do you have to say to this. #BharatKiBaat
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
'Besabri' is not a bad thing. If a person has a cycle, a person aspires a scooter. If a person has a scooter, a person aspires a car. It is nature to aspire. India is getting increasingly aspirational: PM @narendramodi https://t.co/uhwZ5577gM
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
जिस पल संतोष का भाव पैदा हो जाता है, जीवन फिर आगे नहीं बढ़ता। हर आयु, हर युग में कुछ न कुछ नया पाने को गति देता है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
जज्बा होना सबसे ज़रूरी है... मुझे ख़ुशी है कि आज सवा सौ करोड़ लोगों के मन में एक उमंग, आशा और संकल्प का भाव है और लोग मुझसे अपेक्षा कर रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Yes, people have more expectations from us because they know that we can deliver.
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
People know that when they say something, the Government will listen and do it.
Days of incremental change are over: PM @narendramodi pic.twitter.com/pa97Dja0TK
लोगों की मुझसे अपेक्षा इसलिए है कि उन्हें विश्वास है कि हम करके जरूर दिखाएंगे: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
बेसब्री मेरे लिए ऊर्जा है और जब आप ‘सर्वजन हिताय, सर्वजन सुखाय’ के संकल्प को लेकर चलते हैं तो निराशा की बात ही नहीं उठती: PM @narendramodi pic.twitter.com/3U9uS2Fmyy
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
‘तब और अब’ में जमीन आसमान का अंतर क्योंकि जब नीति स्पष्ट हो, नीयत साफ़ हो, और इरादे नेक हों तो उसी व्यवस्था के साथ आप इच्छित परिणाम ले सकते हैं: PM @narendramodi pic.twitter.com/k0O8OII99I
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Priyanka Verma from Delhi has a question for the PM- we select a Government that works for us. You have tried to change systems, but my question is should all this not have been done earlier. #BharatKiBaat
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
During the freedom struggle Mahatma Gandhi did something very different.
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
He turned the freedom struggle into a mass movement. He told every person that whatever you are doing will contribute to India's freedom: PM @narendramodi
Today the need of the hour is to make development a mass movement: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Participative democracy makes good governance possible: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
लोकतंत्र कोई कॉन्ट्रैक्ट एग्रीमेंट नहीं, ये भागीदारी का काम; जनता-जनार्दन की ताकत बहुत होती है और उन पर जितना भरोसा होगा, उसके परिणाम देखने को मिलेंगे: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
There is a question from the audience on the surgical strikes. https://t.co/uhwZ5577gM
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Look back at India's history. India has never desired anyone else's territory. During World War 1 and 2 we had no stake but our soldiers took part in the Wars. These were big sacrifices. Look at our role in UN Peacekeeping Forces: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
We believe in peace. But we will not tolerate those who like to export terror. We will give back strong answers and in the language they understand. Terrorism will never be accepted: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Those who like exporting terror, I want to tell them that India has changed and their antics will not be tolerated: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
I do not need to read books to understand poverty. I have lived in poverty, I know what it is to be poor and belong to the backward sections of society.
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
I want to work for the poor, the marginalised and the downtrodden: PM @narendramodi
18,000 villages did not have electricity. So many women do not have access to toilets. These realities of our nation did not let me sleep. I was determined to bring about a positive change in the lives of India's poor: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Prasoon Joshi asks the Prime Minister- you are working hard but can you change the nation alone?
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
I am like any common citizen. And, I also have drawbacks like normal people do: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
मेरी पूँजी है – कठोर परिश्रम, प्रमाणिकता और सवा सौ करोड़ लोगों का प्यार: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
मैंने देशवासियों को भरोसा दिलाया था कि मैं गलतियाँ कर सकता हूँ लेकिन गलत इरादे से कोई काम नहीं करूँगा: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
We have a million problems but we have a billion people who can solve them: PM @narendramodi #BharatKiBaat
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
सवा सौ करोड़ देशवासियों की शक्ति पर मेरा भरोसा और आज जितने बदलाव देश में देखने को मिल रहे हैं, ये उसी का परिणाम है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Samuel from the audience has a question - what are your expectations from 'Modicare'? #BharatKiBaat
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
बच्चों को पढ़ाई, युवा को कमाई और बुजुर्गों को दवाई – इन तीनों पर ही हमने विशेष ध्यान दिया: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
देश में वेलनेस सेंटर हो या प्रिवेंटिव हेल्थकेयर हो, हम हर भारतीय के स्वास्थ्य के लिए काम कर रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Santosh Patil from Karnataka asks a question to PM @narendramodi on how Bhagwan Basaveshwara has influenced him.
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
One of the things I wanted to do in London was to pay homage to Bhagwan Basaveshwara: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
भगवान बसवेश्वर ने लोकतंत्र के लिए अपना पूरा जीवन खपा दिया और समाज को जोड़ने का अभूतपूर्व काम किया : PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
लोकतंत्र, सामाजिक चेतना और नारी सशक्तिकरण के लिए किया गया भगवान बसवेश्वर का प्रयास हम सभी के लिए प्रेरणास्त्रोत : PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
हम एक ऐसा इको-सिस्टम बना रहे हैं जहाँ सभी के लिए अवसर हो: PM @narendramodi pic.twitter.com/Rit4Pzu5oK
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
आज हम किसान कल्याण के लिए काम कर रहे हैं चाहे वो 2022 तक कृषि से होने वाली आय को दोगुनी करनी हो, यूरिया की आसान उपलब्धता हो या यूरिया की नीम-कोटिंग हो, हम एक निश्चित लक्ष्य के साथ आगे बढ़ रहे हैं: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
चाहे कोई पैरामीटर हो, देश के लिए अच्छा करने में हमने कोई कमी नहीं रखी है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
The 125 crore people of India are my family: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
आज हम आर्टिफिसियल इंटेलिजेंस के युग में जी रहे हैं और हम टेक्नोलॉजी से अलग नहीं रह सकते: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
What prevented Indian Prime Ministers from going to Israel.
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Yes, I will go to Israel and I will even go to Palestine.
I will further cooperation with Saudi Arabia and for the energy needs of India I will also engage with Iran: PM @narendramodi
भारत आँख झुकाकर या आँख उठाकर नहीं बल्कि आँख मिला कर बात करने में विश्वास करता है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
Democracy cannot succeed without constructive criticism: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
I want this Government to be criticised. Criticism makes democracy strong: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
My problem is not against criticism. To criticise, one has to research and find proper facts. Sadly, it does not happen now. What happens instead is allegations: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
इतिहास में नाम अंकित करना मेरा लक्ष्य नहीं, मैं उसी तरह जैसे मेरे सवा सौ करोड़ देशवासी: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
I was not born with an aim to be in history books.
— PMO India (@PMOIndia) April 18, 2018
I request you all- remember our country and not Modi. I am just like you all, a common citizen of India: PM @narendramodi
