ભારત માતા કી જય!
ભારત માતા કી જય!
ભારત માતા કી જય!
ભારત માતા કી જય!
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ, મારા પરિવારજનો!
આજે એ પાવન પળ છે, જ્યારે આપણે દેશ માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપનારા, દેશની આઝાદી માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કરનારા અસંખ્ય પૂજ્ય વીર સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરીએ છીએ. જેમણે જીવનભર સંઘર્ષ કર્યો, ભારત માતા કી જયના નારા સાથે બહાદુરીથી ફાંસીને ગળે લગાવી. તેમના ધૈર્ય, સંકલ્પ અને દેશભક્તિના ગુણોને યાદ કરવાનો તહેવાર છે. આ વીરજવાનોને કારણે જ આઝાદીના આ પર્વ પર આપણને મુક્તપણે શ્વાસ લેવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું છે. દેશ તેમનો ખૂબ જ ઋણી છે. આવા દરેક મહાન વ્યક્તિત્વ પ્રત્યે આપણે આદર વ્યક્ત કરીએ છીએ.
પ્રિય દેશવાસીઓ,
આજે હું એ તમામ લોકોને મારું ઊંડું સન્માન આપું છું, જેઓ રાષ્ટ્રનિર્માણ માટે પ્રતિબદ્ધતા સાથે સંપૂર્ણ સમર્પણ સાથે દેશનું રક્ષણ કરી રહ્યા છે. અને દેશને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જવાનો પ્રયાસ પણ કરી રહ્યા છે. ચાહે તે આપણો ખેડૂત હોય, યુવાનોનું ઊંચું મનોબળ હોય, આપણી માતાઓ અને બહેનોનું યોગદાન હોય; અથવા દલિતો, પીડિત, શોષિત, વંચિત; આજે તેમનો દેશભક્તિનો જુસ્સો અને લોકશાહીમાં વિશ્વાસ દુનિયા માટે પ્રેરણારૂપ બન્યા છે. હું આવા તમામ લોકોને ઊંડા આદર સાથે સલામ કરું છું.
પ્રિય દેશવાસીઓ,
આ વર્ષે તેમજ ભૂતકાળમાં કેટલાક વર્ષો માટે કુદરતી આફતો આપણા માટે ચિંતાનું મોટું કારણ બની રહી છે. ઘણા લોકોએ પોતાનું કુટુંબ અને સંપત્તિ ગુમાવી છે, રાષ્ટ્રને ઘણી વખત મોટું નુકસાન પણ થયું છે. આજે હું તે બધા પ્રત્યે મારી ઊંડી સંવેદના વ્યક્ત કરું છું અને ખાતરી આપું છું કે આ સંકટની ઘડીમાં દેશ તેમની સાથે ઉભો છે.
પ્રિય દેશવાસીઓ,
ચાલો હવે આપણે આઝાદી પહેલાના દિવસોને યાદ કરીએ. સેંકડો વર્ષોની ગુલામી દરમિયાન, દરેક સમયગાળો સંઘર્ષ રહ્યો છે. આપણા યુવાનો હોય, વૃદ્ધો હોય, ખેડૂતો હોય, મહિલાઓ હોય, આદિવાસીઓ હોય, તેઓ ગુલામી સામે સતત લડતા રહ્યા છે. ઈતિહાસ એ વાતનો પુરાવો છે કે 1857ના બહુ યાદ કરવામાં આવેલા વિપ્લવ પહેલા પણ આપણા દેશમાં ઘણા આદિવાસી વિસ્તારો એવા હતા જ્યાં આઝાદીની લડાઈઓ લડવામાં આવતી હતી.
મિત્રો,
આઝાદી પહેલા 40 કરોડ દેશવાસીઓએ અપાર જુસ્સો અને સામર્થ્ય દેખાડ્યું હતું. તેઓ એક સ્વપ્ન, સંકલ્પ સાથે આગળ વધ્યા અને અથાક લડત આપી. ત્યાં માત્ર એક જ અવાજ હતો – "વંદે માતરમ્", અને એક જ સ્વપ્ન હતું – ભારતની સ્વતંત્રતા. અમને ગર્વ છે કે તેમનું લોહી આજે આપણી નસોમાં ચાલે છે. તેઓ આપણા પૂર્વજો હતા. તેઓ માત્ર 40 કરોડ હતા. માત્ર 40 કરોડ લોકોએ વૈશ્વિક શક્તિને જડમૂળથી ઉખેડી નાખી અને ગુલામીની બેડીઓ તોડી નાખી. જો આપણા પૂર્વજો, જેમની નસોમાં લોહી વહે છે, તે આ પ્રાપ્ત કરી શકે છે, તો આજે આપણે 140 કરોડ લોકોનો દેશ છીએ. જો 40 કરોડ લોકો ગુલામીની જંજીરો તોડી શકે, જો 40 કરોડ લોકો આઝાદીનું સપનું પૂરું કરી શકે, તો મારા દેશના 140 કરોડ નાગરિકો, મારા પરિવારના 140 કરોડ સભ્યો, જો તેઓ સંકલ્પ લઈને નીકળે, તો એક દિશા નક્કી કરે અને ગમે તેટલા મોટા પડકારો હોય, પણ ખભેખભો મિલાવીને, ડગલે ને પગલે આગળ વધે, સંસાધનોની અછત અથવા સંઘર્ષ કેટલો તીવ્ર છે, આપણે દરેક પડકારને પાર કરી શકીએ છીએ અને સમૃદ્ધ ભારતનું નિર્માણ કરી શકીએ છીએ. આપણે 2047 સુધીમાં 'વિકસિત ભારત'નું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરી શકીએ તેમ છીએ. જો 40 કરોડ દેશવાસી પોતાની મહેનત, સમર્પણ, ત્યાગ, ત્યાગ અને બલિદાનથી આપણને આઝાદી અપાવી શકે છે તો 140 કરોડ દેશવાસી પણ આ જ ભાવનાથી એક સમૃદ્ધ ભારતનું નિર્માણ કરી શકે છે.
મિત્રો,
એક સમય હતો જ્યારે લોકો દેશ માટે મરવા માટે પ્રતિબદ્ધ હતા, અને આપણે સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી હતી. આજે દેશ માટે જીવવા માટે પ્રતિબદ્ધ થવાનો સમય છે. જો દેશ માટે મરવાની પ્રતિબદ્ધતા આપણને આઝાદી અપાવી શકે છે, તો દેશ માટે જીવવાની પ્રતિબદ્ધતા પણ એક સમૃદ્ધ ભારતનું નિર્માણ કરી શકે છે.
મિત્રો,
વિકસિત ભારત 2047 એ માત્ર ભાષણો માટેનું એક વાક્ય નથી. તેની પાછળ મહેનત ચાલી રહી છે. દેશભરમાં ઘણા લોકો પાસેથી સૂચનો લેવામાં આવી રહ્યા છે અને અમે નાગરિકો પાસેથી સૂચનો માંગ્યા છે. મને પ્રસન્નતા છે કે કરોડો નાગરિકોએ વિકસિત ભારત 2047 માટે અગણિત સૂચનો કર્યા છે. દરેક નાગરિકનું સ્વપ્ન આમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે. આમાં દરેક નાગરિકનો સંકલ્પ સ્પષ્ટ છે. યુવાનો હોય, વૃદ્ધો હોય, ગામના લોકો હોય, ખેડૂતો હોય, દલિતો હોય, આદિવાસીઓ હોય, પહાડો પર હોય, જંગલોમાં હોય કે પછી શહેરોમાં રહેતા લોકો હોય, દેશ આઝાદીના 100 વર્ષ મનાવી રહ્યો છે, ત્યારે 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતનું નિર્માણ કરવા માટે સૌએ મૂલ્યવાન સૂચનો કર્યા છે.
આ સૂચનો વાંચીને મને ઘણો આનંદ થયો. તેઓએ શું લખ્યું હતું? કેટલાક લોકોએ ભારતને વિશ્વની કૌશલ્યની રાજધાની બનાવવાની દરખાસ્ત કરી. વિકસિત ભારત 2047 માટે કેટલાકે દેશને વૈશ્વિક ઉત્પાદન કેન્દ્રમાં પરિવર્તિત કરવાનું સૂચન કર્યું હતું. કેટલાકે સૂચવ્યું કે આપણી યુનિવર્સિટીઓએ વૈશ્વિક દરજ્જો પ્રાપ્ત કરવો જોઈએ. એવા લોકો પણ હતા જેમણે સવાલ ઉઠાવ્યો હતો કે આઝાદીના આટલા વર્ષો પછી આપણું મીડિયા શા માટે વૈશ્વિક ન હોવું જોઈએ. અન્ય લોકોએ એવી માન્યતા વ્યક્ત કરી હતી કે આપણા કુશળ યુવાનોએ વિશ્વની પ્રથમ પસંદગી બનવું જોઈએ. કેટલાકે સૂચવ્યું કે ભરતે શક્ય તેટલી વહેલી તકે જીવનના દરેક પાસામાં આત્મનિર્ભર બનવું જોઈએ. ઘણા લોકોએ હિમાયત કરી હતી કે આપણા ખેડૂતો દ્વારા ઉત્પાદિત બરછટ અનાજ, જેને આપણે શ્રી અન્ના કહીએ છીએ, આ સુપરફૂડ્સ વિશ્વભરના દરેક ડાઇનિંગ ટેબલ સુધી પહોંચવું જોઈએ. આપણે વિશ્વના પોષણને મજબૂત બનાવવું જોઈએ અને ભારતના નાના ખેડૂતોને પણ ટેકો આપવો જોઈએ. કેટલાંક લોકોએ સ્થાનિક સ્વરાજ્યની સંસ્થાઓ સહિત દેશમાં વિવિધ સંસ્થાઓમાં શાસન સુધારણાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. ન્યાયિક સુધારણાની જરૂરિયાતની સાથે ન્યાયિક પ્રણાલીમાં વિલંબ અંગેની ચિંતાઓ પણ વારંવાર વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી. ઘણાએ લખ્યું છે કે ઘણા ગ્રીનફિલ્ડ શહેરોનું નિર્માણ કરવું એ સમયની માંગ છે. એક વ્યક્તિએ વધતી જતી કુદરતી આફતોનો સામનો કરીને સરકાર અને વહીવટીતંત્ર વચ્ચે ક્ષમતા નિર્માણ માટે એક અભિયાન શરૂ કરવાનું સૂચન કર્યું. બીજાઓએ એવી કલ્પના કરી હતી કે ભરતનું પોતાનું સ્પેસ સ્ટેશન બને તેટલું જલદી ઊભું કરી દેવું જોઈએ. કેટલાકએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ભારતે પરંપરાગત દવાઓ અને સુખાકારીના કેન્દ્રમાં વિકાસ કરવો જોઈએ કારણ કે વિશ્વ સાકલ્યવાદી આરોગ્યસંભાળને સ્વીકારે છે. બીજા એકે ટિપ્પણી કરી કે ભારત વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર બને તેમાં કોઈ વિલંબ થવો જોઈએ નહીં.
મિત્રો,
હું આ સૂચનો વાંચી રહ્યો હતો કારણ કે તે મારા સાથી નાગરિકો દ્વારા પૂરા પાડવામાં આવ્યા છે. આ મારા દેશના સામાન્ય નાગરિકોના સૂચનો છે. મને વિશ્વાસ છે કે જ્યારે આ રાષ્ટ્રના લોકો આવા મોટા વિચારો અને ભવ્ય સપનાં જુએ છે, જ્યારે તેમનો સંકલ્પ આ શબ્દોમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે, ત્યારે તે આપણી અંદર એક નવો સંકલ્પ મજબૂત કરે છે. આપણો આત્મવિશ્વાસ નવી ઊંચાઈએ પહોંચે છે અને લોકોનો આ વિશ્વાસ માત્ર એક બૌદ્ધિક ચર્ચા નથી; અનુભવોમાંથી બહાર આવ્યું છે. આ માન્યતા લાંબા ગાળાની મહેનતનું પરિણામ છે. એટલા માટે જ્યારે સામાન્ય માણસ લાલ કિલ્લા પરથી સાંભળે છે કે, ભારતના 18,000 ગામોમાં એક નિશ્ચિત સમયમર્યાદામાં વીજળી પહોંચાડવામાં આવશે અને તે વચનને પૂર્ણ કરવામાં આવશે, તો તેમનો આત્મવિશ્વાસ મજબૂત થાય છે. જ્યારે કહેવાય છે કે આઝાદીના આટલા વર્ષો બાદ પણ હજુ પણ સાડા બે કરોડ પરિવાર અંધકારમાં વિજળી વગર જીવે છે અને જ્યારે 2. 5 કરોડ ઘરોમાં વીજળી મળે છે, તો સામાન્ય માણસનો આત્મવિશ્વાસ વધે છે. જ્યારે આપણે 'સ્વચ્છ ભારત'ની વાત કરીએ છીએ, ત્યારે સમાજના સમૃદ્ધ વર્ગથી માંડીને ગ્રામીણ પરિવારો, ગરીબ વસાહતોમાં રહેતા લોકો, નાના બાળકો સુધી, દરેક પરિવાર આજે સ્વચ્છ વાતાવરણ અપનાવી રહ્યું છે, સ્વચ્છતા પર સંવાદને પ્રોત્સાહન આપી રહ્યું છે. દરેક નાગરિક જવાબદારીપૂર્વક વર્તન કરે છે અને સ્વચ્છ ટેવો અને પર્યાવરણ પ્રત્યે સામાજિક પરિવર્તનની ખાતરી કરવા માટે એકબીજાની તપાસ કરે છે. હું માનું છું કે આ દેશની અંદર આવેલી નવી ચેતનાનું સાચું પ્રતિબિંબ છે.
જ્યારે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી જાહેરાત કરવામાં આવે છે કે, આજે ત્રણ કરોડ પરિવારોને તેમના નળમાંથી પીવાનું શુધ્ધ પાણી મળે છે, ત્યારે આપણા તમામ પરિવારોને પીવાનું શુદ્ધ અને સ્વચ્છ પાણી મળે તે જરૂરી છે. જલ જીવન મિશન મારફતે 12 કરોડ પરિવારોને ટૂંકા ગાળામાં આરોગ્યપ્રદ નળથી પાણીનો પુરવઠો મળી રહ્યો છે. આજે 15 કરોડ પરિવાર આ યોજનાના લાભાર્થી છે. આપણા લોકોમાંથી કોણ આ સુવિધાઓથી વંચિત હતું? કોણ પાછળ રહી ગયું? સમાજના આગળના વર્ગને સુવિધાઓના આવા અભાવનો સામનો કરવો પડ્યો ન હતો. તે દલિતો છે, હાંસિયામાં ધકેલાયેલા લોકો છે, શોષિતો છે, આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનો છે, ઝૂંપડપટ્ટીમાં રહે છે અને બંધનોમાં રહે છે, તેઓ જ આવી મૂળભૂત જરૂરિયાતોથી વંચિત છે. અમે આવી ઘણી મૂળભૂત જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવાના પ્રયત્નો કર્યા અને પરિણામોનો લાભ સમાજના તમામ સભ્યોને મળ્યો છે.
વોકલ ફોર લોકલનો મંત્ર અમે આપ્યો છે. આજે મને ખુશી છે કે તે આર્થિક વિકાસ માટે એક નવો મંત્ર બની ગયો છે. દરેક જિલ્લો હવે તેમની પેદાશો પર ગર્વ લઈ રહ્યો છે. એક જિલ્લા એક ઉત્પાદન એ હવે નવી તરંગ છે. દરેક જિલ્લાએ હવે એક જિલ્લા એક ઉત્પાદન હેઠળ ઉત્પાદનની નિકાસ કરવાની દિશામાં વિચારવાનું શરૂ કર્યું છે. જિલ્લાઓએ નવીનીકરણીય ઉર્જાનો સંકલ્પ લીધો હતો. ભારતે આ ક્ષેત્રમાં સામૂહિક રીતે જી-20 દેશો કરતાં વધારે સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે. ભારત ઉર્જા ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભર બનવા અને ગ્લોબલ વોર્મિંગને કારણે ઉભા થયેલા પડકારોને ઉકેલવા માટે સખત મહેનત કરી રહ્યું છે.
મિત્રો,
ફિનટેકમાં આપણી સફળતા પર આપણું રાષ્ટ્ર ખૂબ ગર્વ અનુભવે છે, જે વિશ્વ પણ આપણી પાસેથી શીખવા માંગે છે. આ આપણને આપણી ક્ષમતાઓ પર વધુ ગર્વ અનુભવે છે.
મિત્રો,
કોરોના રોગચાળા દરમિયાન જે સંકટનો સામનો કરવો પડ્યો હતો તેને આપણે કેવી રીતે ભૂલી શકીએ? તે આપણા જ દેશમાં હતું કે વિશ્વમાં સૌથી ઝડપી રસીકરણ અભિયાન હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. હવે જ્યારે આપણી પોતાની સેના સર્જિકલ સ્ટ્રાઈક અને એર સ્ટ્રાઈક કરે છે ત્યારે યુવાનોના દિલ ગર્વથી ભરાઈ જાય છે અને માથું ઊંચું કરવામાં આવે છે. તેના કારણે જ આજે 140 કરોડ દેશવાસીઓ ગર્વ અને આત્મવિશ્વાસની લાગણી અનુભવે છે.
મિત્રો,
આ બધા પાસાઓ પર ઇરાદાપૂર્વકનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. સુધારણાની પરંપરાને વધુ વેગ આપવામાં આવ્યો છે. જ્યારે રાજકીય નેતૃત્વ સશક્તીકરણ લાવવા માટે કટિબદ્ધ હોય છે અને વિકાસ પ્રત્યે મક્કમ હોય છે, ત્યારે સરકારી તંત્ર પણ મજબૂત અમલીકરણને સક્ષમ અને સુનિશ્ચિત કરવાનું શરૂ કરે છે. અને જ્યારે દરેક નાગરિક આ સપનાને પ્રાપ્ત કરવા માટે સક્રિયપણે ભાગ લેવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે ઇચ્છનીય પરિણામો પ્રાપ્ત થવા માટે બંધાયેલા છે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
ચાલો આપણે એ ન ભૂલવું જોઈએ કે એક રાષ્ટ્ર તરીકે આપણે આઝાદીના ઘણા દાયકાઓ પછી પણ મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરી રહ્યા છીએ. આનું કારણ છે 'ચલતા હૈ' ના આપણા વલણ અને યથાસ્થિતિને સ્વીકારવાને કારણે. અમે પરિવર્તનને અમલમાં મૂકવામાં માનતા નથી અથવા ભાગ લેતા નથી. અમે યથાવત્ સ્થિતિને પડકારતા નથી અને એવું વિચારીને કંઇ નવું કરતા નથી કે તેનાથી વધુ સમસ્યાઓ ઉભી થશે. ત્યાં યથાવત્ સ્થિતિનું વાતાવરણ હતું, જે ઉપલબ્ધ છે તેની સાથે કામ કરવા માટે, લોકો માનતા હતા કે કંઇ થવાનું નથી. અમારે આ માનસિકતાને તોડવી જ રહી; અમારે આપણી જાતને આત્મવિશ્વાસથી ભરી દેવાની હતી અને અમે તે દિશામાં પ્રયાસો કર્યા. ઘણા લોકો કહેતા, "હવે આપણે શા માટે આવનારી પેઢી માટે કામ કરવું જોઈએ? ચાલો આપણે વર્તમાન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ." પરંતુ દેશના સામાન્ય નાગરિકો એવું ઇચ્છતા ન હતા; તેઓ પરિવર્તનની રાહ જોઈ રહ્યા હતા, તેઓ પરિવર્તન ઇચ્છતા હતા, તેઓ તેના માટે આતુર હતા. પરંતુ કોઈએ તેમના સપના, આશાઓ અને આકાંક્ષાઓને મહત્વ આપ્યું નહીં. પરિણામે, તેઓ મુશ્કેલીઓમાંથી પસાર થતા રહ્યા. તેઓ સુધારાની રાહ જોતા હતા. અમને જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી અને અમે નોંધપાત્ર સુધારા લાગુ કર્યા હતા. ચાહે તે ગરીબ હોય, મધ્યમ વર્ગ હોય, વંચિત હોય, આપણી વધતી જતી શહેરી વસ્તી હોય, યુવાનોનાં સપનાં હોય, સંકલ્પ હોય, તેમની આકાંક્ષાઓ હોય, અમે તેમનાં જીવનમાં પરિવર્તન લાવવા માટે સુધારાનો માર્ગ પસંદ કર્યો છે. અને હું દેશના નાગરિકોને ખાતરી આપવા માંગુ છું કે સુધારાઓ પ્રત્યેની આપણી પ્રતિબદ્ધતા ગુલાબી કાગળોના સંપાદકીય સુધી મર્યાદિત નથી. સુધારાઓ પ્રત્યેની અમારી પ્રતિબદ્ધતા થોડા દિવસોની તાળીઓના ગડગડાટ માટે નથી. આપણી સુધારાની પ્રક્રિયા મજબૂરીથી નહીં પરંતુ દેશને મજબૂત કરવાના ઇરાદાથી પ્રેરિત છે. તેથી, આજે, હું કહી શકું છું કે આપણા સુધારાઓનો માર્ગ વિકાસ માટે એક બ્લુપ્રિન્ટ બની ગયો છે. આપણા સુધારાઓ, આ વિકાસ, પરિવર્તન આ માત્ર ચર્ચા ક્લબો, બૌદ્ધિક સમાજ કે નિષ્ણાતો માટેના જ વિષયો નથી.
મિત્રો,
અમે રાજકીય મજબૂરીઓના કારણે આવું કર્યું નથી. આપણે જે પણ કરીએ છીએ, આપણે રાજકીય લાભ-નુકસાનની ગણતરી કરીને વિચારતા નથી. અમારો એક જ પ્રસ્તાવ છે – રાષ્ટ્ર પ્રથમ, રાષ્ટ્ર પ્રથમ, રાષ્ટ્રનું હિત સર્વોપરી છે. મારું ભારત મહાન બનવું જોઈએ તેવા સંકલ્પ સાથે અમે પગલાં લઈએ છીએ.
મિત્રો,
જ્યારે સુધારાની વાત આવે છે ત્યારે એક લાંબી વાર્તા છે અને જો હું તેની ચર્ચામાં જાઉં તો તેમાં કલાકો લાગી શકે છે. પરંતુ હું એક નાનું ઉદાહરણ આપવા માંગુ છું. બૅન્કિંગ ક્ષેત્રમાં સુધારાઓ - બૅન્કિંગ ક્ષેત્રની સ્થિતિ વિશે વિચારો - ન તો વિકાસ હતો, ન તો વિસ્તરણ હતો કે ન તો વિશ્વાસ હતો. એટલું જ નહીં, જે પ્રકારની પ્રવૃત્તિઓ ચાલી રહી હતી તે આપણી બેન્કોને કટોકટીમાં ધકેલી દેતી હતી. અમે બેંકિંગ ક્ષેત્રને મજબૂત કરવા માટે બહુવિધ સુધારાઓ લાગુ કર્યા છે. અને આજે, પરિણામે, આપણી બેંકોએ વિશ્વની પસંદ કરેલી મજબૂત બેંકોમાં પોતાનું સ્થાન સુરક્ષિત કર્યું છે. અને જ્યારે બેંકો મજબૂત બને છે, ત્યારે ઔપચારિક અર્થતંત્રની શક્તિ પણ મજબૂત બને છે. જ્યારે બેંકિંગ પ્રણાલીની સ્થાપના થાય છે, ત્યારે તે સામાન્ય ગરીબો, ખાસ કરીને મધ્યમ વર્ગના પરિવારોની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવાની સૌથી મોટી તાકાત બની જાય છે.
પછી તે હોમ લોન હોય, વાહનની લોન હોય, મારા ખેડૂતને ટ્રેક્ટર ખરીદવા માટેની લોન હોય, મારા યુવાનોને સ્ટાર્ટ-અપ શરૂ કરવા માટે લોન હોય, યુવાનોને શિક્ષણ માટે લોન હોય કે પછી વિદેશ જવાની લોન હોય - આ બધું જ બૅન્કો દ્વારા શક્ય બને છે. મને ખુશી છે કે આજે મારા પશુપાલકો અને મત્સ્યઉદ્યોગ સાથે સંકળાયેલા મારા ભાઈઓ અને બહેનોને પણ બેંકોનો લાભ મળી રહ્યો છે. મને ખુશી છે કે મારા લાખો શેરી વિક્રેતાઓ હવે બેંકો સાથે જોડાઈ રહ્યા છે, નવી ઊંચાઈઓ પ્રાપ્ત કરી રહ્યા છે અને વિકાસના માર્ગમાં ભાગીદાર બની રહ્યા છે. આપણા એમએસએમઇ અને આપણા નાના ઉદ્યોગો માટે બેંકો સૌથી મોટો ટેકો છે. તેમને આગળ વધવા માટે દૈનિક ખર્ચ માટે પૈસાની જરૂર હોય છે, અને તે આજે આપણી મજબૂત બેંકોને કારણે શક્ય બન્યું છે.
મિત્રો,
આપણા દેશને સ્વતંત્રતા મળી હોવા છતાં, "માઈ-બાપ" સંસ્કૃતિએ કમનસીબે મૂળિયાં નાખ્યાં, જ્યાં લોકોને સતત સરકાર સાથે દલીલો કરવાની, તરફેણ કરવાની અને સંદર્ભો અથવા ભલામણો પર આધાર રાખવાની ફરજ પડી હતી. આજે, અમે શાસનના તે મોડેલને બદલી નાખ્યું છે. હવે, સરકાર જ લાભાર્થીઓ સુધી પહોંચે છે; તે સરકાર છે જે તેમના ઘરોમાં ગેસ સ્ટવ પહોંચાડે છે, તેમના ઘરોમાં પાણીનો પુરવઠો લાવે છે, વીજળી પૂરી પાડે છે, અને તેમને વિકાસની નવી ઊંચાઈઓને સ્પર્શવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે નાણાકીય સહાય પૂરી પાડે છે. સરકાર આપણા યુવાનોના કૌશલ્ય વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા સક્રિયપણે પગલાં લઈ રહી છે.
મિત્રો,
અમારી સરકાર મોટા સુધારાઓ માટે પ્રતિબદ્ધ છે અને આ પ્રયાસો મારફતે અમે દેશને પ્રગતિના પથ પર અગ્રેસર કરવાનું લક્ષ્ય ધરાવીએ છીએ.
મિત્રો,
દેશમાં નવી વ્યવસ્થાઓ સ્થાપિત થઈ રહી છે. રાષ્ટ્રને આગળ વધારવા માટે, અસંખ્ય નાણાકીય નીતિઓ સતત વિકસિત કરવામાં આવી રહી છે, અને આ નવી પ્રણાલીઓમાં દેશનો વિશ્વાસ સતત વધી રહ્યો છે. જે લોકો આજે 20-25 વર્ષના છે, અને જેઓ એક દાયકા પહેલા માત્ર 12-15 વર્ષના હતા, તેઓએ તેમની નજર સમક્ષ આ પરિવર્તન થતું જોયું છે. માત્ર 10 વર્ષમાં, તેમના સપનાઓએ આકાર લીધો છે, તીવ્ર બનાવ્યું છે, આત્મવિશ્વાસની નવી ભાવનાને પ્રજ્વલિત કરી છે, જે હવે રાષ્ટ્રની એક પ્રચંડ શક્તિ તરીકે ઉભરી રહી છે. આજે વૈશ્વિક સ્તરે ભારતની પ્રતિષ્ઠા વધી છે અને વિશ્વની ભારત પ્રત્યેની દૃષ્ટિ બદલાઈ ગઈ છે.
તકોના દરવાજા હવે વિશ્વભરના આપણા યુવાનો માટે ખુલ્લા છે. રોજગારની અસંખ્ય નવી તકો, જેણે આઝાદી પછીનાં ઘણાં વર્ષો સુધી આપણને હાથતાળી આપી હતી, તે હવે તેમના ઘરઆંગણે છે. શક્યતાઓ વિસ્તરી છે અને નવી તકોનું સર્જન થઈ રહ્યું છે. મારા દેશના યુવાનો હવે ધીરે ધીરે આગળ વધવા માંગતા નથી. તેઓ વૃદ્ધિની પ્રગતિમાં માનતા નથી. તેના બદલે, તેઓ કૂદકો મારવાના મૂડમાં છે, હિંમતવાન હરણફાળ ભરીને નવા સીમાચિહ્નો હાંસલ કરવાના મૂડમાં છે. હું કહેવા માંગીશ કે ભારત માટે આ એક સુવર્ણ યુગ છે. વૈશ્વિક પરિસ્થિતિઓની તુલનામાં આ ખરેખર આપણો સુવર્ણ સમય છે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આપણે આ તકને સરકી જવા દેવી જોઈએ નહીં. જો આપણે આ પળને ઝીલીને આપણાં સપનાંઓ અને સંકલ્પોની સાથે આગળ વધીશું, તો આપણે 'સ્વર્ણિમ ભારત' (સ્વર્ણિમ ભારત) માટે દેશની આકાંક્ષાઓ પૂર્ણ કરીશું અને વિકસિત ભારતનાં આપણાં લક્ષ્યાંકને વર્ષ 2047 સુધીમાં પ્રાપ્ત કરીશું. આપણે સદીઓની બેડીઓમાંથી મુક્ત થયા છીએ.
આજે પર્યટન ક્ષેત્ર હોય, એમએસએમઈ હોય, શિક્ષણ હોય, હેલ્થકેર હોય, પરિવહન હોય, કૃષિ ક્ષેત્ર હોય, દરેક ક્ષેત્રમાં એક નવી અને આધુનિક વ્યવસ્થા સ્થાપિત થઈ રહી છે. વિશ્વભરની શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓને અપનાવતી વખતે અમે આપણા દેશની અનન્ય પરિસ્થિતિઓને અનુરૂપ આગળ વધવાનું લક્ષ્ય રાખીએ છીએ. દરેક ક્ષેત્રને આધુનિકીકરણ અને નવીનતાની જરૂર છે, જેમાં ટેકનોલોજીને સંકલિત કરવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. દરેક ક્ષેત્રમાં આપણી નવી નીતિઓને કારણે આ ક્ષેત્રો નવો ટેકો અને તાકાત મેળવી રહ્યાં છે. આપણે બધા જ અવરોધો દૂર કરવા જોઈએ, કોઈપણ મંદીને દૂર કરવી જોઈએ, અને પૂરા જોશ સાથે, ખીલવું, આપણા સપનાઓને પ્રાપ્ત કરવા અને સફળતાની અનુભૂતિ સાથે આગળ વધવું જોઈએ. આપણે આ દ્રષ્ટિને આંતરિક બનાવવી જોઈએ અને તે દિશામાં નિર્ણાયક રીતે આગળ વધવું જોઈએ.
હવે તમે જે મોટા પાયે પરિવર્તન થઈ રહ્યું છે તેના સાક્ષી બની શકો છો. હું મહિલા સ્વ-સહાય જૂથો દ્વારા તળિયાના સ્તરે થઈ રહેલા ફેરફારો પર પ્રકાશ પાડી રહી છું. વીતેલા એક દાયકામાં 10 કરોડ બહેનો આ મહિલા સ્વસહાય જૂથોનો હિસ્સો બની છે. 10 કરોડ નવી બહેનો છે. મને ગર્વ છે કે સામાન્ય ગ્રામીણ પરિવારોની 10 કરોડ મહિલાઓ હવે આર્થિક રીતે સ્વતંત્ર અને આત્મનિર્ભર બની રહી છે. જ્યારે મહિલાઓ આર્થિક રીતે સ્વતંત્ર થાય છે, ત્યારે તેઓ તેમના પરિવારોમાં મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લેવામાં ફાળો આપવાનું શરૂ કરે છે. તેઓ સામાજિક પરિવર્તનના ગેરેન્ટર અને કસ્ટોડિયન બની જાય છે. મને ભારતના કેટલાક સીઇઓ પર પણ એટલો જ ગર્વ છે, જેઓ આજે વૈશ્વિક સ્તરે આકર્ષક ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે. એ જોવું ખરેખર પરિપૂર્ણ છે કે એક તરફ આપણા સીઈઓ વૈશ્વિક બિઝનેસ લેન્ડસ્કેપ પર પ્રભુત્વ ધરાવી રહ્યા છે, તો બીજી તરફ એક કરોડ માતાઓ અને બહેનો મહિલા સ્વ-સહાય જૂથોમાં જોડાઈ ગઈ છે અને 'લખપતિ દીદી' બની રહી છે. આ મારા માટે પણ ખૂબ જ ગર્વની વાત છે. હવે અમે મહિલા સ્વસહાય જૂથોને ફાળવવામાં આવતા ભંડોળને 10 લાખથી વધારીને 20 લાખ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. અત્યાર સુધીમાં, આ સ્વ-સહાય જૂથોને બેંકો દ્વારા કુલ નવ લાખ કરોડ નું ભંડોળ આપવામાં આવ્યું છે, જે તેમને તેમના વિવિધ કાર્યોને આગળ વધારવામાં સક્ષમ બનાવે છે.
મારા મિત્રો
મારા યુવા દિમાગ એ હકીકતને માયાળુપણે ધ્યાનમાં રાખો કે અવકાશ ક્ષેત્ર આપણા માટે નવું ભવિષ્ય ખોલી રહ્યું છે. આ વિકાસનું એક ખૂબ જ મહત્ત્વનું પાસું છે જેના પર આપણે વધુ ભાર મૂકીશું. અમે આ ક્ષેત્રમાં કેટલાક નવા સુધારા દાખલ કર્યા છે. અમે ઘણા પ્રતિબંધોને દૂર કર્યા છે જે આ ક્ષેત્રના વિકાસને પકડી રહ્યા હતા. ભારતમાં સ્પેસ સેક્ટરમાં સ્ટાર્ટઅપ્સમાં ઉછાળો જોવા મળી રહ્યો છે. આ ક્ષેત્ર હવે ખૂબ જ ગતિશીલ બની રહ્યું છે અને આપણા દેશને એક શક્તિશાળી રાષ્ટ્ર બનાવવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવશે. અમે આ ક્ષેત્રને મજબૂત કરતી વખતે અમારી દ્રષ્ટિમાં ભવિષ્યવાદી છીએ. આપણને ગર્વ છે કે આજે આપણા જ દેશમાં ખાનગી ઉપગ્રહો અને રોકેટ છોડવામાં આવી રહ્યા છે. હું આ હકીકતને સમર્થન આપી શકું છું કે જો નીતિઓ સાચી હોય, રાષ્ટ્રીય વિકાસ પ્રત્યે સંપૂર્ણ પ્રતિબદ્ધતા સાથે ઇરાદાઓ સાચા હોય તો આપણે મહાન પરિણામો પ્રાપ્ત કરવા માટે બંધાયેલા છીએ.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આજે આપણા રાષ્ટ્રએ પુષ્કળ સંભાવનાઓ અને નવી તકો ખોલી છે. આપણે વધુ બે પ્રગતિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે જેણે આપણી આર્થિક વૃદ્ધિ અને વિકાસને વેગ આપ્યો છે. પ્રથમ આધુનિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરનો વિકાસ છે જેમાં આપણે કૂદકો અને ભૂસકે વધ્યા છે. બીજું છે ઇઝ ઓફ લિવિંગ. સામાન્ય લોકોને પણ સસ્તી પ્રતિષ્ઠિત જીવનશૈલી અને મૂળભૂત સુવિધાઓની એક્સેસ હોવી જોઈએ.
વીતેલા દાયકામાં આપણે અત્યાધુનિક રેલવે, એરપોર્ટ, બંદર, મજબૂત રોડવેઝ, બ્રોડબેન્ડ કનેક્ટિવિટી પ્રદાન કરીને માળખાગત સુવિધાઓનો વ્યાપક વિકાસ કર્યો છે, જેથી દરેક ગામને શાળા મળે અને વન ક્ષેત્રને પણ શાળા મળે, આધુનિક હોસ્પિટલો અને આરોગ્ય મંદિરનું નિર્માણ દૂર-સુદૂરનાં સ્થળોએ થાય, જેથી આયુષ્યમાન ભારત યોજનાઓ મારફતે વંચિત લોકોને વાજબી દરે હેલ્થકેર મળી રહે. અનેક મેડિકલ કોલેજો અને હોસ્પિટલો બનાવવામાં આવી રહી છે. 'અમૃત સરોવર'ના સાઠ હજાર તળાવોને પુનર્જીવિત કરવામાં આવ્યા છે અને ફરીથી ભરવામાં આવ્યા છે. બે લાખ પંચાયતોમાં ઓપ્ટિકલ ફાઇબર નેટવર્ક સ્થાપિત થઈ ચૂક્યું છે. નહેરોના વિશાળ નેટવર્કને કારણે હવે ઘણા ખેડુતોને ફાયદો થઈ રહ્યો છે. ચાર કરોડ પુક્કા ઘરોએ ગરીબોને નવી જિંદગી આપી છે. આ રાષ્ટ્રીય કાર્યસૂચિને આગળ વધારવાના પ્રયાસમાં ત્રણ કરોડ નવા ઘરોનું વચન આપવામાં આવ્યું છે.
આપણું પૂર્વોત્તર ભારત હવે તબીબી માળખાગત સુવિધાઓનું કેન્દ્ર બની ગયું છે અને આ પરિવર્તને આપણને છેવાડાનાં માઈલ સુધી સુલભ સ્વાસ્થ્ય સુવિધાઓ પ્રદાન કરીને જીવનને સ્પર્શવામાં મદદ કરી છે. અમે આ વિસ્તારોને મુખ્ય પ્રવાહમાં લાવવા માટે દૂરના ગામો અને સરહદોને જોડતા રસ્તાઓનું નિર્માણ કર્યું છે. આ મજબૂત આંતરમાળખાકીય નેટવર્કો દ્વારા આપણે દલિતો, શોષિત, વંચિતો, પછાતો, આદિવાસીઓ, સ્વદેશી અને જંગલો, ટેકરીઓ અને દૂર-સુદૂરના સરહદી વિસ્તારોના રહેવાસીઓની જરૂરિયાતો પૂરી કરી શક્યા છીએ. મત્સ્યપાલન, પશુપાલન સાથે સંકળાયેલા આપણા નાગરિકો માટે સંપૂર્ણ યોજનાઓ સુનિશ્ચિત કરવા સુધારાઓની રૂપરેખા તૈયાર કરતી વખતે તે મુખ્ય એજન્ડા રહ્યો છે.
આપણા માછીમાર ભાઈઓ અને બહેનોની જરૂરિયાતો પૂર્ણ કરવી, આપણા પશુધન રક્ષકોના જીવનમાં પરિવર્તન લાવવું, વ્યાપક વિકાસ માટે પ્રયત્નશીલ - આ અમારી નીતિઓનો એક ભાગ રહ્યો છે, આપણી નીતિઓનો એક ભાગ રહ્યો છે, આપણી
ઇરાદાઓ, આપણા સુધારાઓ, આપણા કાર્યક્રમો અને આપણી કાર્યશૈલી. અને મારા નવયુવાનોને આ જ પ્રયત્નોથી સૌથી મોટો લાભ મળે છે. તેમને નવી તકો મળે છે, નવા ક્ષેત્રોમાં પગ મૂકવા માટે તેમના માટે નવી સંભાવનાઓ ઉભી થાય છે, અને આ જ સૌથી વધુ રોજગાર પ્રદાન કરે છે, તેમને આ સમયગાળા દરમિયાન રોજગાર મેળવવાની સૌથી વધુ તકો મળી છે.
આપણા મધ્યમવર્ગીય પરિવારોને સ્વાભાવિક રીતે જ ગુણવત્તાયુક્ત જીવનની અપેક્ષાઓ હોય છે. તેઓ દેશમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપે છે, તેથી ગુણવત્તાયુક્ત જીવનની તેમની અપેક્ષાઓને પૂર્ણ કરવાની જવાબદારી દેશની છે. અમે તેમને અમલદારશાહી અવરોધોથી મુક્ત કરવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ રહીએ છીએ. અને મેં કલ્પના કરી છે કે 2047 સુધીમાં જ્યારે વિકસિત ભારતનું સપનું સાકાર થશે, ત્યારે આ સ્વપ્નનો એક ભાગ એ હશે કે સામાન્ય નાગરિકોના જીવનમાં સરકારની દખલગીરી ઓછી હશે. અમે એવા પ્રકારની વ્યવસ્થા પ્રત્યે પ્રતિબદ્ધ છીએ, જ્યાં જરૂરી હોય ત્યાં શાસન ખૂટતું નથી અને જ્યાં સરકાર દ્વારા કરવામાં આવતા વિલંબને કારણે કોઈ અસર થતી નથી.
મારા વ્હાલા દેશવાસીઓ,
અમે નાનામાં નાની જરૂરિયાતો પર પણ ધ્યાન આપીએ છીએ. અમે નાનામાં નાની જરૂરિયાતો પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીએ છીએ અને તે મુજબ કાર્ય કરીએ છીએ. આપણા ગરીબ ઘરોનો ચૂલો સળગતો રહે કે પછી ગરીબ માતાને મનમાં ચિંતાઓ સાથે સૂવું ન પડે તેની તકેદારી રાખવાની વાત હોય, અમે એક નિઃશુલ્ક હેલ્થકેર પ્લાન ચલાવી રહ્યા છીએ. (મફત) વીજળી, પાણી અને ગેસ (જોડાણો) હવે સંતૃપ્તિ સ્થિતિમાં છે, અને જ્યારે આપણે સંતૃપ્તિની વાત કરીએ છીએ, ત્યારે તેનો અર્થ 100% થાય છે. જ્યારે સંતૃપ્તિ થાય છે, ત્યારે તે જાતિવાદનો અને ડાબેરી વિચારધારાનો રંગ વહન કરતું નથી. જ્યારે સંતૃપ્તિનો મંત્ર સ્વીકારવામાં આવે છે, ત્યારે "સૌનો સાથ, સૌનો વિકાસ" નો સાચો સાર સમજાય છે.
અમે લોકોના જીવનમાં સરકારની દખલ ઘટાડવા માટે પગલાં લીધાં છે. સરકાર હજારો પાલન સાથે સામાન્ય નાગરિકો પર ભાર મૂકતી હતી. અમે 1,500 થી વધુ કાયદાઓને નાબૂદ કર્યા છે જેથી નાગરિકો કાનૂની જટિલતાઓની જાળમાં ફસાઈ ન જાય. નાની નાની ભૂલો માટે એવા કાયદા બનાવવામાં આવ્યા હતા જે લોકોને જેલમાં મોકલી શકે. અમે નાના ગુનાઓ માટે કેદની પ્રથા નાબૂદ કરી છે અને કાયદામાંની જોગવાઈઓને દૂર કરી છે જેણે લોકોને જેલમાં મોકલ્યા હતા. આજે, આપણે વાત કરીએ છીએ ત્યારે
આપણી સ્વતંત્રતા પર ગર્વ લેવાના વારસા વિશે, અમે સદીઓ જૂના ફોજદારી કાયદાઓનું સ્થાન (ભારતીય) ન્યાય સંહિતા તરીકે ઓળખાતા નવા ફોજદારી કાયદાઓ સાથે લીધું છે. આના મૂળમાં શિક્ષા નથી પરંતુ નાગરિકો માટે ન્યાય સુનિશ્ચિત કરવાનો વિચાર છે.
અમે 'ઇઝ ઑફ લિવિંગ'નું સર્જન કરવા રાષ્ટ્રવ્યાપી અભિયાન પર કામ કરી રહ્યાં છીએ. હું સરકારના દરેક સ્તરે આ વાત પર ભાર મૂકું છું. હું તમામ ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓને વિનંતી કરું છું, પછી ભલે તે કોઈ પણ પક્ષ કે રાજ્ય હોય, ઇઝ ઑફ લિવિંગના મિશન મોડ પર પગલાં લે. હું આપણા યુવાનોને, વ્યાવસાયિકોને અને દરેકને વિનંતી કરું છું કે તેઓ તેમના ઉકેલો સાથે જે ક્ષુલ્લક સમસ્યાઓનો સામનો કરે છે તેના વિશે સરકારને લખતા રહે. તેમણે સરકારને જાણ કરવી જોઈએ. બિનજરૂરી મુશ્કેલીઓ દૂર કરવામાં કોઈ નુકસાન નથી. હું દ્રઢપણે માનું છું કે આજની સરકારો સંવેદનશીલ છે. સ્થાનિક સ્વરાજ્ય હોય, રાજ્ય સરકારો હોય કે કેન્દ્ર સરકાર હોય, તેઓ આ મુદ્દાને મહત્વ આપશે.
2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતના સ્વપ્ન માટે શાસનમાં સુધારા આવશ્યક છે. આપણે આ સુધારાઓ સાથે આગળ વધવું જોઈએ જેથી સામાન્ય નાગરિકોના જીવનમાં તકોનું સર્જન થાય અને અવરોધો દૂર થાય. નાગરિકોએ તેમના જીવનમાં ગૌરવનો અનુભવ કરવો જોઈએ, અને કોઈએ ક્યારેય કહેવું ન જોઈએ, "આ મારો અધિકાર હતો, અને મને તે મળ્યો નથી." લોકોએ તેઓ જેને લાયક છે તે શોધવાની જરૂર નથી. એટલે શાસનમાં ડિલિવરી સિસ્ટમને વધુ મજબૂત કરવાની જરૂર છે. જ્યારે આપણે દેશમાં સુધારાની વાત કરીએ છીએ ત્યારે શું થાય છે તે જુઓ. અત્યારે દેશભરમાં અંદાજે 3 લાખ સંસ્થાઓ કાર્યરત છે. પંચાયતો હોય, નગર પંચાયત હોય, નગર પાલિકા હોય, નગર પાલિકા હોય, મહાનગર પાલિકા હોય, કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશ હોય, રાજ્યો હોય, જિલ્લા હોય કે પછી કેન્દ્ર, આ 3 લાખ નાના એકમો સક્રિય છે. હું આજે આ એકમોને અપીલ કરું છું કે, જો તમારામાંના દરેક જણ તમારા સ્તરે દર વર્ષે માત્ર બે જ સુધારા હાથ ધરે છે, એવા સુધારાઓ કે જેનાથી સામાન્ય માનવીને સીધો લાભ થાય, તો હું બહુ માગ નથી કરતો, મારા મિત્રો. પછી તે પંચાયત હોય, રાજ્ય સરકાર હોય કે પછી કોઈ પણ વિભાગ હોય, વર્ષમાં માત્ર બે જ સુધારાઓ અમલમાં મૂકે છે અને તેને અમલમાં મૂકે છે. તેની અસરની કલ્પના કરો – આને પરિણામે દર વર્ષે લગભગ ૨૫-૩૦ લાખ સુધારાઓ થઈ શકે છે. જ્યારે 25-30 લાખ સુધારા કરવામાં આવશે ત્યારે સામાન્ય માનવીનો વિશ્વાસ વધશે. આ નવો આત્મવિશ્વાસ આપણા દેશને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જવામાં સહાયક બનશે. તેથી જ આપણે આપણા પોતાના ક્ષેત્રમાં પરિવર્તન લાવવા માટે આગળ વધવું જોઈએ, જૂની પદ્ધતિઓથી મુક્ત થવું જોઈએ, પરિવર્તન લાવવા માટે આગળ આવવું જોઈએ અને હિંમતથી કાર્ય કરવું જોઈએ. સામાન્ય માણસની જરૂરિયાતો ઘણી વાર નાની હોય છે, પરંતુ પંચાયત સ્તરે પણ તેમને પડકારોનો સામનો કરવો પડી શકે છે. જો આપણે આ મુદ્દાઓને હાથ ધરી શકીએ, તો મને ખાતરી છે કે આપણે આપણાં સ્વપ્નો સાકાર કરી શકીશું.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આજે આપણો દેશ આકાંક્ષાઓથી ભરેલો છે. આપણા દેશના યુવાનો નવી ઊંચાઈઓ સર કરવા, મહાનતા પ્રાપ્ત કરવા માટે આતુર છે. એટલે અમારો ઉદ્દેશ ત્રણ મુખ્ય ક્ષેત્રો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને દરેક ક્ષેત્રમાં પ્રગતિને વેગ આપવાનો છે. સૌપ્રથમ, આપણે તમામ ક્ષેત્રોમાં નવી તકોનું સર્જન કરવું પડશે. બીજું, આપણે વિકસી રહેલી વ્યવસ્થાઓ માટે જરૂરી આધારભૂત માળખાને મજબૂત કરવાની દિશામાં કામ કરવું જોઈએ. અને ત્રીજું, આપણે આપણા નાગરિકો માટે મૂળભૂત સુવિધાઓને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ અને વધારવી જોઈએ. આ ત્રણ પાસાંઓએ ભારતમાં મહત્વાકાંક્ષી સમાજને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે, જેના પરિણામે એક એવો સમાજ ઊભો થયો છે, જે આત્મવિશ્વાસથી ભરેલો છે. આપણે આપણા યુવાનોની ઊર્જા અને રાષ્ટ્રની શક્તિ સાથે આપણા નાગરિકોની આકાંક્ષાઓને જોડીને અપાર જુસ્સા સાથે આગળ વધી રહ્યા છીએ. હું માનું છું કે અમે રોજગારી અને સ્વ-રોજગારમાં નવા વિક્રમો સ્થાપિત કરવામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે. આજે, અમે સફળતાપૂર્વક માથાદીઠ આવક બમણી કરી છે. વૈશ્વિક વિકાસમાં ભારતનું યોગદાન નોંધપાત્ર છે, આપણી નિકાસ સતત વધી રહી છે, આપણા વિદેશી હૂંડિયામણના ભંડારો બમણા થયા છે અને વૈશ્વિક સંસ્થાઓએ ભારતમાં તેમનો વિશ્વાસ વધાર્યો છે. હું માનું છું કે ભરત સાચા રસ્તે છે, ઝડપથી આગળ વધી રહ્યો છે અને આપણાં સપનાંઓમાં મહાન શક્તિ છે. આ બધાની સાથે સાથે, આપણો સંવેદનશીલતાનો માર્ગ આપણને શક્તિ આપે છે અને એક નવી ચેતનાને જાગૃત કરે છે. કરુણા એ આપણા અભિગમમાં કેન્દ્રસ્થાને છે. અને અમે અમારા કાર્યના મૂળમાં સમાનતા અને કરુણા બંને સાથે આગળ વધી રહ્યા છીએ.
મિત્રો,
જ્યારે હું કોરોના કાળ વિશે વિચારું છું, ત્યારે જો કોઈ દેશ એવો છે કે જેણે વૈશ્વિક રોગચાળા વચ્ચે તેની અર્થવ્યવસ્થામાં ઝડપથી સુધારો કર્યો છે, તો તે ભારત છે. આ મને ખાતરી આપે છે કે આપણે સાચા માર્ગ પર છીએ. જ્યારે જાતિ અને સંપ્રદાયથી પર થઈને દરેક ઘર પર ગર્વથી તિરંગો લહેરાતો હોય છે, ત્યારે તે સમર્થન આપે છે કે દેશ સાચી દિશામાં આગળ વધી રહ્યો છે. આજે, આખું રાષ્ટ્ર ત્રિરંગા હેઠળ એક થયેલું છે - દરેક ઘર તેનાથી શણગારવામાં આવ્યું છે, જેમાં જાતિ, પંથ, ઉચ્ચ વર્ગ અથવા નીચલા વર્ગના કોઈ તફાવત નથી; આપણે સૌ ભારતીય છીએ. આ એકતા આપણી દિશાની તાકાતનો પુરાવો છે. જ્યારે આપણે 25 કરોડ લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢીએ છીએ, ત્યારે તે અમારા એ વિશ્વાસને દૃઢ કરે છે કે આપણે આપણી ગતિને જાળવી રાખી છે અને આપણાં સપનાંઓ ટૂંક સમયમાં જ પૂર્ણ થશે. જ્યારે 100થી વધારે મહત્ત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓ પોતપોતાનાં રાજ્યોમાં શ્રેષ્ઠ જિલ્લાઓ સાથે સ્પર્ધા કરી રહ્યાં છે, ત્યારે અમને લાગે છે કે અમારી વૃદ્ધિની દિશા અને ગતિ બંને ચોક્કસપણે મજબૂત છે. આપણી આદિવાસી વસ્તી નાની છે, પરંતુ દૂર-સુદૂરના સ્થળોએ દેશભરમાં ખરેખર નાના જૂથોમાં ફેલાયેલી છે અને સરકાર તેમની સુખાકારી અને વિકાસ વિશે ચિંતિત છે. ગામડાઓ, પહાડો અને જંગલોમાં વિવિધ અંતરિયાળ વસાહતોમાં પીએમ જનમાન યોજનાનો લાભ દરેક સુધી પહોંચે તે સુનિશ્ચિત કરવું એ સરકાર માટે એક પડકાર છે, પરંતુ અમે કોઈ કસર છોડી રહ્યા નથી. જ્યારે તમે કરુણાથી કાર્ય કરો છો ત્યારે તે પરિપૂર્ણતા આપે છે. આપણે ફક્ત સ્ત્રીઓને માન અને આદર આપવો જોઈએ નહીં પરંતુ આપણે તેમની સુખાકારી માટે સહાનુભૂતિ સાથે નિર્ણયો લેવા જોઈએ. આ ઉત્સાહમાં અમે શ્રમજીવી મહિલાઓ માટે પેઇડ મેટરનિટી લીવને 12 અઠવાડિયાથી વધારીને 26 અઠવાડિયા કરી દીધી છે. અમે તેના ખોળામાં રહેલા બાળક માટે જવાબદાર છીએ જે માતાની સંભાળ લેવામાં આવે તો જ એક સારો નાગરિક બનશે. આ આપણને આપણા દેશની મહિલાઓ માટે કરુણાપૂર્ણ નિર્ણયો લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે.
જ્યારે મારા દિવ્યાંગ ભાઈઓ અને બહેનો ભારતીય સાંકેતિક ભાષામાં સંવાદ કરવાનું શરૂ કરે છે, અથવા 'સુગમ્ય' (સુલભ) ભારત દ્વારા સર્વસમાવેશક અને સુલભ રાષ્ટ્રના અભિયાનનો લાભ લેવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે તેઓ દેશના નાગરિક તરીકે આદરની લાગણી અનુભવે છે અને ગૌરવ અનુભવે છે. આપણા રમતવીરો પેરાલિમ્પિક્સમાં ઉડતા રંગોમાં બહાર આવે છે તે જોવું આશ્ચર્યજનક છે. તેઓ આપણી કરુણામાંથી શક્તિ મેળવે છે. અમે અમારા બહિષ્કૃત ટ્રાન્સજેન્ડર સમાજ પ્રત્યે ઉચ્ચ સંવેદનશીલતા સાથે સમાન નિર્ણયો લઈ રહ્યા છીએ, જેમાં સુધારા લાવીને અને મુખ્ય પ્રવાહમાં તેમના આક્રમણ માટે નવા કાયદાઓ રજૂ કરવામાં આવ્યા છે અને તમામ માટે ગૌરવ, આદર અને સમાનતા સુનિશ્ચિત કરવામાં આવી છે. આમ, આપણે પરિવર્તનની સાચી દિશામાં આગળ વધી રહ્યા છીએ. અમે 'ત્રિવિધ માર્ગ' (ત્રિમાર્ગીય માર્ગ) પર પ્રયાણ કર્યું છે અને તમામને સેવાની ભાવનાનો સીધો લાભ જોઈ રહ્યા છીએ.
60 વર્ષ બાદ સતત ત્રીજી વખત રાષ્ટ્રની સેવા કરવા માટે અમારી પસંદગી કરવામાં આવી છે. 140 કરોડ દેશવાસીઓએ મને જે આશીર્વાદ આપ્યા છે, તેના જવાબમાં મારો એક જ સંદેશ છે કે, અમે અહીં આપ સૌની, દરેક પરિવારની, દરેક ક્ષેત્રની સેવા કરવા માટે આવ્યા છીએ. તમારા આશીર્વાદની આ શક્તિથી અમે વિકાસની નવી ઊંચાઈઓ પ્રાપ્ત કરવાની આકાંક્ષા રાખીએ છીએ. આજે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી, વિકસિત ભારતનું સપનું સાકાર કરવા માટે, હું કૃતજ્ઞતા સાથે માથું નમાવીને આભાર માનું છું અને કરોડો દેશવાસીઓનો આભાર માનું છું કે જેમણે આપણને આશીર્વાદ આપ્યા અને દેશની સેવા માટે આપણને પસંદ કર્યા. અને હું તમને બધાને ખાતરી આપું છું કે, આપણે એક નવા ઉમંગ સાથે, નવી ઊંચાઈઓ તરફ આગળ વધવાનું છે. અમે તે લોકોમાં નથી જેઓ બાજુઓથી જુએ છે અને નાની સિદ્ધિઓના મહિમામાં આનંદ માણે છે. આપણે નવા જ્ઞાન અને સ્થિતિસ્થાપકતાના શોધકોની સંસ્કૃતિમાંથી આવીએ છીએ. ગો-ગેટર્સ કે જેઓ સતત ઉચ્ચ સિદ્ધિઓની આકાંક્ષા રાખે છે. અમે વિકાસની નવી ઊંચાઈઓ સર કરવા માંગીએ છીએ અને અમે અમારા નાગરિકોમાં આ ટેવ પાડવા માંગીએ છીએ.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આજે નવી શિક્ષણ નીતિના માધ્યમથી આપણે 21મી સદીની જરૂરિયાતોને અનુરૂપ વર્તમાન શિક્ષણ વ્યવસ્થામાં પરિવર્તન લાવવા માંગીએ છીએ. ઝડપી ગતિશીલ વિકાસની અપેક્ષાઓને પહોંચી વળવા માટે આપણે ભારતમાં ભવિષ્યના તૈયાર કુશળ સંસાધનો તૈયાર કરવા પડશે. નવી શિક્ષણ નીતિની ભારતમાં નવી પ્રતિભાઓને જાળવી રાખવામાં મોટી ભૂમિકા છે. હું નથી ઇચ્છતો કે મારા દેશના યુવાનોને વિદેશમાં ભણવા માટે મજબૂર કરવામાં આવે. મધ્યમવર્ગીય પરિવાર પોતાના બાળકોને વિદેશ ભણવા મોકલવા માટે લાખો-કરોડો રૂપિયા ખર્ચ કરે છે. આપણા દેશના યુવાનોને વિદેશ જવાની જરૂર ન પડે તે માટે અમે શિક્ષણ વ્યવસ્થા વિકસાવવા માગીએ છીએ. આપણા મધ્યમવર્ગીય પરિવારોએ લાખો-કરોડો રૂપિયા ખર્ચવાની જરૂર નથી. એટલું જ નહીં, અમે એવી સંસ્થાઓ પણ ઊભી કરવા માગીએ છીએ જે વિદેશના લોકોને ભારત આવવા માટે આકર્ષિત કરે. તાજેતરમાં જ અમે નાલંદા વિશ્વવિદ્યાલયનું પુનર્ગઠન કરીને બિહારના ગૌરવશાળી ઈતિહાસનું ગૌરવ વધાર્યું છે. નાલંદા યુનિવર્સિટીએ ફરી એકવાર તેની કામગીરી ફરી શરૂ કરી છે. જો કે, આપણે ફરી એકવાર, શિક્ષણના ક્ષેત્રમાં, સદીઓ જૂની નાલંદા ભાવનાને પુનર્જીવિત કરવી જોઈએ, તે નાલંદા ભાવનાને જીવંત કરવી જોઈએ, અને ખૂબ જ વિશ્વાસ સાથે, શિક્ષણ ક્ષેત્રે વિશ્વની જ્ઞાનની પરંપરાઓમાં નવી ચેતના લાવવાની દિશામાં કામ કરવું જોઈએ. હું દૃઢપણે માનું છું કે નવી શિક્ષણ નીતિ માતૃભાષાના મહત્ત્વ પર ભાર મૂકે છે. હું રાજ્ય સરકારોને, દેશની તમામ સંસ્થાઓને આગ્રહ કરું છું કે ભાષાના કારણે દેશની પ્રતિભાને અવરોધવી ન જોઈએ. ભાષા અવરોધરૂપ ન હોવી જોઈએ. માતૃભાષાની તાકાત આપણા દેશના સૌથી ગરીબ બાળકને પણ તેમના સપનાઓને પૂરા કરવા માટે સશક્ત બનાવે છે. એટલે માતૃભાષામાં અભ્યાસનું મહત્ત્વ, જીવનમાં માતૃભાષાની ભૂમિકા અને કુટુંબમાં તેનું સ્થાન કેટલું છે તેના પર ભાર મૂકવો જોઈએ.
મારા વ્હાલા દેશવાસીઓ,
આજે જ્યારે આપણે વિશ્વમાં પરિવર્તનના સાક્ષી બની રહ્યા છીએ, ત્યારે કૌશલ્યનું મહત્વ ઘણું વધી ગયું છે. એટલા માટે અમે કૌશલ્યને નવી ગતિ આપવા માંગીએ છીએ. ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0ને ધ્યાનમાં રાખીને અમારો ઉદ્દેશ કૌશલ્ય વિકાસનો છે. અમે કૃષિ ક્ષેત્ર સહિત જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં ક્ષમતા નિર્માણ માટે કૌશલ્ય વિકાસ પણ ઇચ્છીએ છીએ. અમે અમારા સ્વચ્છતા ક્ષેત્રમાં પણ નવી કુશળતા વિકસાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માંગીએ છીએ. એટલે અમે આ વખતે વધુ વ્યાપક ફલક પર સ્કિલ ઇન્ડિયા પ્રોગ્રામ લઈને આવ્યા છીએ. અમે આ હેતુ માટે આ વર્ષના બજેટમાં એક મોટું ભંડોળ ફાળવ્યું છે. અંદાજપત્રમાં અમે ઇન્ટર્નશિપ પર પણ ભાર મૂક્યો છે, જેથી અમારા યુવાનો અનુભવ મેળવી શકે, તેમની ક્ષમતા નિર્માણનો વિકાસ કરી શકે અને બજારમાં તેમની કુશળતા પ્રદર્શિત કરી શકે. હું કુશળ યુવાનોને આ રીતે તૈયાર કરવા માંગુ છું. અને સાથીઓ, આજે વૈશ્વિક પરિસ્થિતિનું અવલોકન કરતાં, હું સ્પષ્ટ પણે જોઈ શકું છું કે ભારતની કુશળ માનવશક્તિ, આપણા કુશળ યુવાનો વૈશ્વિક રોજગાર બજારમાં પોતાનું સ્થાન બનાવશે, અને આપણે તે સ્વપ્નને લઈને આગળ વધી રહ્યા છીએ.
મિત્રો,
વિશ્વ ઝડપથી બદલાઈ રહ્યું છે અને જીવનના દરેક પાસામાં વિજ્ઞાન અને તકનીકીનું મહત્વ વધી રહ્યું છે. આપણે વિજ્ઞાન પર નોંધપાત્ર ભાર મૂકવાની જરૂર છે. મેં જોયું છે કે ચંદ્રયાન મિશનની સફળતા પછી, આપણી શાળાઓ અને કોલેજોમાં વિજ્ઞાન અને પ્રૌદ્યોગિકી પ્રત્યે રસનું એક નવું વાતાવરણ ઊભું થયું છે. આ નવા ઉત્સાહને આપણી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓએ પોષવો જોઈએ. ભારત સરકારે પણ સંશોધન માટે ટેકો વધાર્યો છે. અમે વધુ ખુરશીઓની સ્થાપના કરી છે. અમે નેશનલ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશનની રચના કરી છે, જે તેને કાયમી સિસ્ટમ વિકસાવવા માટે કાનૂની માળખું પ્રદાન કરે છે જે સંશોધનને સતત મજબૂત બનાવે છે. આ સંશોધન ફાઉન્ડેશન તે કાર્ય હાથ ધરશે. આપણા દેશના યુવાનોના વિચારો સાકાર થાય તે માટે અમે બજેટમાં રિસર્ચ અને ઇનોવેશન માટે એક લાખ કરોડ રૂપિયા ફાળવવાનો નિર્ણય કર્યો છે તે ખૂબ જ ગર્વની વાત છે.
મિત્રો,
આજે પણ આપણાં બાળકો મેડિકલ એજ્યુકેશન માટે વિદેશ જઈ રહ્યાં છે. તેમાંના મોટા ભાગના મધ્યમ વર્ગના પરિવારોમાંથી આવે છે, અને તેઓ મોટી રકમ ખર્ચ કરે છે. છેલ્લાં 10 વર્ષમાં અમે મેડિકલમાં બેઠકોની સંખ્યા વધારીને આશરે એક લાખ કરી છે. દર વર્ષે આશરે 25,000 યુવાનો તબીબી શિક્ષણ માટે વિદેશ જાય છે. કેટલીકવાર, તબીબી શિક્ષણ મેળવવા માટે તેઓએ કયા દેશોની મુલાકાત લેવી પડે છે તે વિશે સાંભળીને મને આશ્ચર્ય થાય છે. આથી અમે નક્કી કર્યું છે કે, આગામી પાંચ વર્ષમાં મેડિકલ ક્ષેત્રે 75 હજાર નવી બેઠકો ઊભી કરવામાં આવશે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
2047 નું વિકસિત ભારત પણ તંદુરસ્ત ભારત હોવું જોઈએ. આ સુનિશ્ચિત કરવા માટે, આપણે આજથી શરૂ થતા બાળકોના પોષણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ કારણ કે તેઓ વિકસિત ભારતની પ્રથમ પેઢી છે. એટલે જ અમે પોષણ અભિયાન શરૂ કર્યું છે, જેમાં તેમની સુખાકારી પર વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે. અમે પોષણને પ્રાથમિકતા આપીને રાષ્ટ્રીય પોષણ અભિયાન (પોષણ અભિયાન) શરૂ કર્યું છે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આપણી કૃષિ પ્રણાલીમાં પરિવર્તન લાવવું એ નિર્ણાયક અને સમયની જરૂરિયાત છે. આપણે સદીઓ જૂની પરંપરાઓથી મુક્ત થવું જોઈએ, જેણે આપણને સદીઓથી પાછળ રાખી દીધા છે, અને અમે આ પ્રયાસમાં અમારા ખેડૂતોને સક્રિયપણે ટેકો આપી રહ્યા છીએ. અમે આ પરિવર્તન તરફ સતત કામ કરી રહ્યા છીએ. આજે અમે ખેડૂતોને લોનની સરળ સુલભતા પ્રદાન કરીએ છીએ અને અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીમાં તેમની મદદ કરીએ છીએ. અમે ખેડૂતોને તેમના ઉત્પાદનમાં મૂલ્ય સંવર્ધન સુનિશ્ચિત કરવા માટે સહાય કરી રહ્યા છીએ. અમે તેમના ઉત્પાદનના માર્કેટિંગ માટે પણ વિસ્તૃત વ્યવસ્થા કરી રહ્યા છીએ, જેથી ખેડૂતોને એન્ડ ટુ એન્ડ સહાય મળી રહે અને અમે આ દિશામાં આગળ વધવા માટે પ્રતિબદ્ધ છીએ.
આજે જ્યારે સમગ્ર વિશ્વ ધરતી માતાની ચિંતા કરી રહ્યું છે, ત્યારે ખાતરના ઉપયોગને કારણે આપણી માટીનું સ્વાસ્થ્ય દિવસેને દિવસે બગડતું આપણે જોઈએ છીએ. આપણી ધરતી માતા (જમીન)ની ઉત્પાદકતા પણ ઘટી રહી છે અને ઘટી રહી છે. આ સંકટના સમયે, હું આપણા દેશના લાખો ખેડૂતોનો આભાર વ્યક્ત કરવા માંગું છું, જેમણે જૈવિક ખેતીનો માર્ગ પસંદ કર્યો છે, આપણી ધરતી માતાના પાલનપોષણ અને સંરક્ષણની જવાબદારી લીધી છે. આ વર્ષના અંદાજપત્રમાં, અમે જૈવિક ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા અને ટેકો આપવા માટે નોંધપાત્ર જોગવાઈઓ પણ કરી છે અને નોંધપાત્ર યોજનાઓ રજૂ કરી છે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
જ્યારે હું આજે વિશ્વની સ્થિતિનું નિરીક્ષણ કરું છું, ત્યારે હું જોઉં છું કે આખું વિશ્વ સર્વગ્રાહી આરોગ્યસંભાળ તરફ વળી રહ્યું છે, જ્યાં ઓર્ગેનિક ફૂડ પસંદગીની પસંદગી તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. જો કોઈ રાષ્ટ્ર ઓર્ગેનિક ફૂડની વૈશ્વિક ફૂડ બાસ્કેટ બનાવી શકે છે, તો તે મારો દેશ અને તેના ખેડૂતો છે. આ જ કારણ છે કે અમે આગામી દિવસોમાં આ વિઝન સાથે આગળ વધવાની ઇચ્છા રાખીએ છીએ, જેથી આપણો દેશ વિશ્વ માટે ઓર્ગેનિક ફૂડ બાસ્કેટ બની શકે, કારણ કે તે વધુને વધુ ઓર્ગેનિક ફૂડની માંગ કરે છે.
અમે એ સુનિશ્ચિત કરવા માટે પ્રયત્નશીલ છીએ કે ખેડૂતોનું જીવન સરળ બને, ગામડાઓમાં ઉચ્ચ કક્ષાનું ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી હોય, ખેડૂતોને સ્વાસ્થ્ય સુવિધાઓ સુલભ થાય અને તેમનાં બાળકોને સ્માર્ટ શાળાઓની સુવિધા મળે તેમજ રોજગારીની તકો મળે. જમીનના નાના પ્લોટ પર સમગ્ર પરિવારને ટકાવી રાખવાના પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને, અમે નવી નોકરીઓ સુરક્ષિત કરવા અને આવકના વધારાના સ્ત્રોતોનું સર્જન કરવા માટે જરૂરી કૌશલ્યોથી યુવાનોને સજ્જ કરવા માટે વ્યાપક પ્રયાસો કરી રહ્યા છીએ.
તાજેતરના વર્ષોમાં અમે મહિલાઓની આગેવાની હેઠળના વિકાસ મોડલ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. પછી તે નવીનીકરણ હોય, રોજગાર હોય કે ઉદ્યોગસાહસિકતા હોય, દરેક ક્ષેત્રમાં મહિલાઓ નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી રહી છે. વાત માત્ર ભાગીદારી વધારવાની જ નથી, પરંતુ મહિલાઓ પણ નેતૃત્વની ભૂમિકા નિભાવી રહી છે. આજે, આપણું સંરક્ષણ ક્ષેત્ર હોય, વાયુદળ હોય, સેના હોય, નૌકાદળ હોય, અવકાશ ક્ષેત્ર હોય – ઘણાં ક્ષેત્રોમાં આપણે આપણી મહિલાઓની તાકાત અને ક્ષમતાઓના સાક્ષી બની રહ્યા છીએ.
બીજી બાજુ, કેટલીક તાકીદની ચિંતાઓ છે જે મને ખૂબ આઘાત પહોંચાડે છે, તેથી, હું ફરી એકવાર લાલ કિલ્લાની પ્રાચીરથી તેમને પ્રકાશિત કરવા માંગું છું. એક સમાજ તરીકે આપણે આપણી માતા, બહેનો અને પુત્રીઓ પર થઈ રહેલા અત્યાચારો પર ગંભીરતાથી ધ્યાન આપવું જોઈએ. આ આક્રોશ રાષ્ટ્રમાં અને નાગરિકોમાં દેખાઈ રહ્યો છે. હું આ આક્રોશને અનુભવી શકું છું. રાજ્યો, સમાજ અને રાષ્ટ્રએ આ દૂષણની ગંભીર નોંધ લેવી પડશે. મહિલાઓ સામેના ગુનાઓની તપાસ કોઈ પણ વિલંબ કર્યા વિના થવી જોઈએ. સરકાર, ન્યાયતંત્ર અને નાગરિક સમાજ પરનો વિશ્વાસ પુનઃસ્થાપિત કરવા માટે આવા રાક્ષસી કૃત્યો કરનારાઓ સામે પ્રથમ દ્રષ્ટિએ ગુનો નોંધવો જ જોઇએ. હું એ પણ ઉલ્લેખ કરવા માંગુ છું કે બળાત્કારનો ભોગ બનેલી મહિલાઓ - આપણી માતાઓ અને પુત્રીઓને આખા મીડિયામાં પ્રકાશિત કરવામાં આવે છે અને સમાજમાં ચર્ચા કરવામાં આવે છે, તેમ છતાં બળાત્કારી સમાચાર બનાવતા નથી. હવે સમયની માંગ એ છે કે સજા પામનારા ગુનેગારો વિશે વ્યાપક ચર્ચા થવી જોઈએ જેથી આવા પાપ કરનારાઓને પણ ફાંસીએ લટકાવવા સહિતના પરિણામોનો ડર લાગે. મને લાગે છે કે આ ભય પેદા કરવો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આપણને એક રાષ્ટ્ર તરીકે આપણા પોતાના પ્રયત્નો અને સિદ્ધિઓને ઘટાડવાની ટેવ છે. કમનસીબે આપણે કોઈ પણ કારણસર આપણી રાષ્ટ્રીયતા પર ગર્વ લેવાનું બંધ કરી દીધું છે. એક લાક્ષણિક ભારતીય માનસિકતા તરીકે 'મોડું થવું' સાંભળવું એ ઘણી વખત અપમાનજનક હતું. અમે વૈશ્વિક સ્તરે ભારતીયોની દ્રષ્ટિ સુધારવા માટે સખત મહેનત કરી છે. ભૂતકાળમાં રમકડાં પણ ભારતમાં આયાત કરવામાં આવતા હતા. આપણે પણ આવા દિવસો જોયા છે. પરંતુ આજે અમને ગર્વ છે કે આપણો રમકડા ઉદ્યોગ પણ વૈશ્વિક બજારમાં ગણતરીનું નામ બની ગયું છે. અમે રમકડાંની નિકાસ શરૂ કરી છે. એક સમય હતો જ્યારે મોબાઇલ ફોનની આયાત થતી હતી, પરંતુ આજે ભારત પાસે મોબાઇલ ફોનના મેન્યુફેક્ચરિંગ ઇકોસિસ્ટમનું મોટું કેન્દ્ર છે અને અમે તેને સમગ્ર વિશ્વમાં નિકાસ કરવાનું શરૂ કર્યું છે. આવી જ ભારતની તાકાત છે.
મિત્રો,
વિશ્વનું ભવિષ્ય સેમીકન્ડક્ટર્સ, આધુનિક ટેકનોલોજી અને એઆઈ સાથે જોડાયેલું છે. અમે સેમીકન્ડક્ટર મિશન શરૂ કર્યું છે અને મેડ ઇન ઇન્ડિયા ઉત્પાદનો કે જે વિશ્વ માટે સ્પર્ધાત્મક દરે ઉપલબ્ધ છે તેની ઇચ્છા છે. આપણી પાસે મહાન પ્રતિભા પૂલ છે અને આપણા યુવાનોએ આ ક્ષેત્રમાં મોટા સ્વપ્નો જોવા જોઈએ. ભારત સંશોધનમાં રહ્યું છે અને હવે આપણે ઉત્પાદન તરફ પણ આગળ વધવું જોઈએ. અમારી પાસે આ ક્ષેત્રમાં વિશ્વને એન્ડ ટુ એન્ડ સોલ્યુશન્સ પ્રદાન કરવાની ક્ષમતા અને કુશળતા છે.
મિત્રો,
અમે તે દિવસો પણ જોયા છે જ્યારે અમારે ૨ જી માટે પણ સંઘર્ષ કરવો પડ્યો હતો. આજે આપણે દેશના અક્ષાંશ અને રેખાંશમાં ૫ જી ની ઉલ્કાની સ્કેલિંગ અને રોલ આઉટ જોઈ શકીએ છીએ. મિત્રો, આપણે જલદી ક્યાંય રોકાવાના નથી. અમે ફક્ત 5 જી પર જ રોકાવા માટે સંમત થઈશું નહીં. અમે પહેલાથી જ 6 જી માટે મિશન મોડમાં કામ કરી રહ્યા છીએ અને અમે અમારી પ્રગતિથી વિશ્વને આશ્ચર્યચકિત કરીશું. હું પૂરા આત્મવિશ્વાસ સાથે આ કહી શકું છું.
મારા વહાલા મિત્રો,
રક્ષા ક્ષેત્રની વાત કરીએ તો અમને રક્ષા બજેટમાં કોઈ પણ વધારા પર સવાલ ઉઠાવવાની આદત હતી. કોઈએ પણ ક્યારેય તે જાણવાનો પ્રયાસ કર્યો ન હતો કે ભંડોળનો ઉપયોગ ક્યાં કરવામાં આવ્યો હતો. સંરક્ષણ બજેટ અન્ય દેશોમાંથી થતી નિકાસ પર ખર્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. હું આપણા સંરક્ષણ દળોનો હૃદયપૂર્વક આભારી છું કારણ કે આપણે આ ક્ષેત્રમાં પણ આત્મનિર્ભર બનવામાં તેમના વચનને જોઈએ છીએ. તેઓએ તે વસ્તુઓની સૂચિ શેર કરી છે કે, તેઓએ હવે વધુ આયાત ન કરવાનો સંકલ્પ કર્યો છે. આપણે આપણી સેના પાસેથી સાચી દેશભક્તિ શીખવી જોઈએ. આ જુસ્સા સાથે આપણે સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભર બની રહ્યા છીએ. સંરક્ષણ ઉત્પાદનના ક્ષેત્રમાં પણ ભારતે તેની હાજરી નોંધાવી છે. મને એ કહેતા આનંદ થાય છે કે આપણું સંરક્ષણ ક્ષેત્ર કે જે નાની વસ્તુઓની આયાત પર પણ નિર્ભર હતું, તે ધીમે ધીમે ઉભરી આવ્યું છે અને તે વિવિધ સંરક્ષણ ઉપકરણોના નિકાસકાર અને ઉત્પાદક તરીકે પોતાને સ્થાપિત કરી રહ્યું છે.
અમે ઉત્પાદન ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપવા માંગીએ છીએ કારણ કે બેરોજગારીને દૂર કરવા માટે તે નિર્ણાયક છે. આજે પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (પીએલઆઈ) યોજનાને મોટી સફળતા મળી છે. પ્રત્યક્ષ વિદેશી રોકાણ (એફડીઆઇ)માં સુધારાએ પણ અમને નોંધપાત્ર તાકાત આપી છે. એમએસએમઇ (સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો)એ નોંધપાત્ર વેગ પકડ્યો છે. નવી વ્યવસ્થા વિકસાવવામાં આવી છે અને તેના પરિણામે અમારું ઉત્પાદન ક્ષેત્ર વૈશ્વિક ઉત્પાદન કેન્દ્ર બનવાનાં માર્ગે અગ્રેસર છે. એક એવો દેશ કે જ્યાં આટલી મોટી સંખ્યામાં યુવાનોની વસતિ છે અને તેનો ઉપયોગ કરવાની ક્ષમતા છે, અમે ઉત્પાદનની દુનિયામાં ખૂબ જ તાકાત સાથે આગળ વધવાનું લક્ષ્ય ધરાવીએ છીએ, ખાસ કરીને ઇન્ડસ્ટ્રી 4.0માં. અમે આ માટે જરૂરી કૌશલ્ય વિકાસ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. અમે કૌશલ્ય વિકાસમાં નવા મોડેલો પ્રસ્તુત કર્યા છે. અમે લોકભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે જેથી અમે તાત્કાલિક જરૂરિયાતો અનુસાર ઝડપથી કૌશલ્ય વિકસાવી શકીએ. હું લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી વાત કરી રહ્યો છું ત્યારે મને વિશ્વાસ છે કે એ દિવસ દૂર નથી જ્યારે ભારત ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનનું કેન્દ્ર બની જશે અને દુનિયા તેના તરફ નજર દોડાવશે.
આજે વિશ્વની અનેક અગ્રણી કંપનીઓ ભારતમાં રોકાણ કરવા માગે છે. ચૂંટણી પછી મેં આ જોયું છે, અને મારા ત્રીજા કાર્યકાળમાં મને મળવાની વિનંતી કરનારા મોટાભાગના લોકો રોકાણકારો છે. આ વૈશ્વિક રોકાણકારો છે જે ભારત આવીને અહીં રોકાણ કરવા માંગે છે. આ એક છે
વિશાળ સુવર્ણ તક. હું રાજ્ય સરકારોને રોકાણકારોને આકર્ષવા માટે સ્પષ્ટ નીતિઓ સ્થાપિત કરવા વિનંતી કરું છું. સુશાસનની ખાતરી આપવી અને કાયદો અને વ્યવસ્થાની પરિસ્થિતિમાં તેમનો વિશ્વાસ વધારવો. દરેક રાજ્યોએ રોકાણકારોને આકર્ષવા માટે તંદુરસ્ત સ્પર્ધામાં ભાગ લેવો જોઈએ. આ સ્પર્ધા તેમના રાજ્યોમાં રોકાણ લાવશે, સ્થાનિક યુવાનોને તકો પૂરી પાડશે અને રોજગારીનું સર્જન કરશે.
જો નીતિઓમાં ફેરફાર કરવાની જરૂર હોય, તો રાજ્યોએ તેને વૈશ્વિક જરૂરિયાતો અનુસાર અપનાવવી જોઈએ. જો જમીનની જરૂર હોય, તો રાજ્યોએ લેન્ડ બેંક બનાવવી જોઈએ. રાજ્યો એક જ મુદ્દા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને સુશાસન તરફ કામ કરવામાં અને આ બાબતમાં પ્રયાસો કરવામાં જેટલા સક્રિય છે, તેટલી જ વધુ શક્યતા એ છે કે આ રોકાણકારો લાંબા ગાળા માટે રહેશે. આ કામ માત્ર કેન્દ્ર સરકાર જ ન કરી શકે; રાજ્ય સરકારો નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે કારણ કે આ પ્રોજેક્ટ્સ રાજ્યોમાં લાગુ કરવામાં આવશે. પ્રોજેક્ટ્સને સફળ બનાવવા માટે રાજ્ય સરકારો સાથે દૈનિક સંપર્ક જરૂરી છે. એટલા માટે હું રાજ્યોને અનુરોધ કરૂં છું કે, જ્યારે દુનિયા ભારત તરફ વધુને વધુ આકર્ષિત થઈ રહી છે અને ભારતમાં રોકાણ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે, ત્યારે જૂની આદતોને પાછળ છોડીને સ્પષ્ટ નીતિઓ સાથે આગળ વધવાની આપણી જવાબદારી છે. તમે તમારા રાજ્યમાં પરિણામો જોશો, અને હું તમને ખાતરી આપું છું કે તમારું રાજ્ય ચમકશે.
મિત્રો,
ભરતને તેની શ્રેષ્ઠ ગુણવત્તા માટે માન્યતા આપવી મહત્વપૂર્ણ છે. વિશ્વ માટે, આપણે હવે ડિઝાઇનના ક્ષેત્ર પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની અને "ભારતમાં ડિઝાઇન" પર ભાર મૂકવાની જરૂર છે. આપણે ભારતીય ધોરણોને આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણોનો પર્યાય બનાવવા માટે પ્રયત્નશીલ રહેવું જોઈએ. જ્યારે ભારતીય માપદંડો આંતરરાષ્ટ્રીય માપદંડો બનશે, ત્યારે તે અમારી પ્રોડક્ટ્સ માટે વૈશ્વિક સ્વીકૃતિ મેળવવાનું સરળ બનાવશે. આનો આધાર આપણા ઉત્પાદનની ગુણવત્તા, અમારી સેવાઓની ગુણવત્તા અને અમારા અભિગમની ગુણવત્તા પર રહેશે. તેથી, આપણે જેમ જેમ આગળ વધીએ છીએ તેમ તેમ આપણે ગુણવત્તા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ. અમારી પાસે પ્રતિભા છે. આપણે ડિઝાઇનના ક્ષેત્રમાં ઘણી નવી વસ્તુઓ વિશ્વને આપી શકીએ છીએ. આપણે "ભારતમાં ડિઝાઇન"નું આહ્વાન કરવું જોઈએ અને "ભારતમાં ડિઝાઇન અને વિશ્વ માટે ડિઝાઇન"નાં સ્વપ્ન સાથે આગળ વધવું જોઈએ.
હું ગેમિંગની દુનિયામાં એક વિશાળ બજારને ઉભરતું જોઉં છું. જો કે, આજે પણ, ગેમિંગનો પ્રભાવ અને આ રમતો બનાવવાથી થતા નફામાં મુખ્યત્વે વિદેશી કંપનીઓ દ્વારા રાખવામાં આવે છે. ભરતનો સમૃદ્ધ વારસો છે અને આપણે ગેમિંગની દુનિયામાં નવી પ્રતિભા લાવી શકીએ છીએ. આપણે આપણા દેશમાં બનતી રમતો માટે વિશ્વભરના બાળકોને આકર્ષિત કરી શકીએ છીએ. હું ઇચ્છું છું કે ભરતના બાળકો, ભારતના યુવાનો, ભારતના આઇટી પ્રોફેશનલ્સ અને ભરતના એઆઈ પ્રોફેશનલ્સ ગેમિંગની દુનિયાનું નેતૃત્વ કરે. ગેમિંગ વિશ્વમાં, અમારા ઉત્પાદનોએ વૈશ્વિક સ્તરે પ્રભાવ પાડવો જોઈએ. અમારા એનિમેટર્સમાં વૈશ્વિક સ્તરે કામ કરવાની સંભાવના છે. આપણે એનિમેશન ઉદ્યોગમાં મજબૂત હાજરી સ્થાપિત કરી શકીએ છીએ અને તે દિશામાં કામ કરવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આજે, ગ્લોબલ વોર્મિંગ અને આબોહવા પરિવર્તન મહત્વના મુદ્દાઓ છે અને વિશ્વભરમાં વિવિધ ક્ષેત્રોમાં તેની ચર્ચા થઈ રહી છે. ભરતે આ સંદર્ભે અનેક પહેલ કરી છે. અમે માત્ર શબ્દો દ્વારા નહીં, પણ નક્કર કાર્યો દ્વારા અમારી પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી છે અને એવાં પરિણામો પ્રાપ્ત કર્યા છે કે જેણે દુનિયાને આશ્ચર્યચકિત કરી દીધી છે. અમે સિંગલ-યુઝ પ્લાસ્ટિક્સ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં અગ્રેસર હતા અને આ ક્ષેત્રમાં નવી તાકાતનો સંચાર કરીને અમારા પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાના પ્રયાસોમાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી છે. અમે આગામી વર્ષોમાં નેટ-ઝીરો ભવિષ્ય તરફ આગળ વધી રહ્યા છીએ અને મને પેરિસ સમજૂતીમાં નિર્ધારિત લક્ષ્યાંકો યાદ છે. લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી હું દેશવાસીઓની ઉપલબ્ધિઓને ઉજાગર કરવા ઇચ્છું છું. જી-20 રાષ્ટ્રો જે સિદ્ધ ન કરી શક્યા તે આપણા નાગરિકોએ હાંસલ કરી બતાવ્યું છે. જો કોઈ પણ જી-20 દેશ તેના પેરિસ સમજૂતીના લક્ષ્યોને સમય કરતા વહેલો પૂરો કરી લે છે, તો તે ફક્ત મારો દેશ છે, મારો ભારત છે. મને આ સિદ્ધિ પર ખૂબ ગર્વ છે. અમે પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાનાં અમારાં લક્ષ્યાંકો હાંસલ કર્યા છે અને વર્ષ 2030 સુધીમાં 500 ગીગાવોટ પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાનાં લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવા મહત્ત્વાકાંક્ષી રીતે કામ કરી રહ્યાં છીએ. તે ખરેખર એક વિશાળ ધ્યેય છે! દુનિયાને ભલે આ લક્ષ્યથી આશ્ચર્ય થાય, પરંતુ હું મારા સાથી દેશવાસીઓને વિશ્વાસપૂર્વક ખાતરી આપું છું કે આપણે તેને પ્રાપ્ત કરીશું. તેનાથી માનવતાને લાભ થશે, આપણું ભવિષ્ય સુરક્ષિત થશે અને આપણાં બાળકોનું ઉજ્જવળ ભવિષ્ય સુનિશ્ચિત થશે. અમે વર્ષ 2030 સુધીમાં અમારી રેલવેને ચોખ્ખું શૂન્ય કાર્બન ઉત્સર્જક બનાવવા માટે પણ પ્રતિબદ્ધ છીએ.
મિત્રો,
પીએમ સૂર્યા ઘર ફ્રી ઇલેક્ટ્રિસિટી સ્કીમ નવી તાકાત પ્રદાન કરવા જઈ રહી છે અને તેનો લાભ આપણા દેશના સરેરાશ પરિવારો, ખાસ કરીને મધ્યમ વર્ગના લોકોને ત્યારે મળશે, જ્યારે તેમના વીજળીના બિલ મફત થઈ જશે. ઇલેક્ટ્રિક વાહનોની માંગ વધી રહી છે. જે લોકો પીએમ સૂર્યા ઘર યોજના હેઠળ સૌર ઊર્જાથી વીજળી ઉત્પન્ન કરે છે, તેઓ તેમના ઇંધણના ખર્ચમાં પણ ઘટાડો કરી શકે છે.
મિત્રો,
ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશન દ્વારા અમારું લક્ષ્ય વૈશ્વિક કેન્દ્ર બનવાનું છે. નીતિઓ ઝડપથી ઘડવામાં આવી છે અને તેનો અમલ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યો છે. ભારત ગ્રીન હાઇડ્રોજનને નવા ઉર્જા સ્ત્રોત તરીકે આગળ વધારવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. આ પ્રયાસો આબોહવામાં ફેરફાર અને ગ્લોબલ વોર્મિંગ અંગેની ચિંતાઓને દૂર કરે છે, જ્યારે ગ્રીન જોબ માટે નોંધપાત્ર તકો પણ ખોલે છે. આમ, નજીકના ભવિષ્યમાં ગ્રીન જોબ્સનું મહત્વ વધી રહ્યું છે, ત્યારે આ તકને ઝડપી લેવા અને આપણા યુવાનોને રોજગારી પૂરી પાડવા માટે, આપણે ગ્રીન જોબ ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપવા અને વિસ્તૃત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આજે આ ત્રિરંગાના ઝંડા હેઠળ આપણી સાથે એવા યુવા રમતવીરો પણ જોડાયા છે જેમણે વૈશ્વિક ઓલિમ્પિક મંચ પર ગર્વભેર ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું છે. હું 140 કરોડ દેશવાસીઓ તરફથી આપણા દેશના તમામ રમતવીરો અને ખેલાડીઓને ખૂબ-ખૂબ અભિનંદન આપું છું. હું આશા સાથે મારી શુભકામનાઓ પણ આપું છું કે આપણે નવા સ્વપ્નો, સંકલ્પો અને અવિરત પ્રયત્નો સાથે નવા લક્ષ્યો તરફ આગળ વધવાનું ચાલુ રાખીશું. થોડા જ દિવસોમાં, એક મોટું ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળ પેરાલિમ્પિક્સ માટે પેરિસ જવા રવાના થશે. હું આપણા તમામ પેરાલિમ્પિક એથ્લેટ્સને પણ હાર્દિક શુભેચ્છાઓ પાઠવું છું.
મિત્રો,
ભારતે જી-20ની યજમાની કરી હતી અને તેનું આયોજન આપણા દેશના વિવિધ શહેરોમાં કરવામાં આવ્યું હતું. 200થી વધુ કાર્યક્રમો યોજાયા હતા! જી-20 અગાઉ ક્યારેય આટલી ભવ્ય રીતે યોજાઇ ન હતી, આ પહેલી ઘટના હતી. આ સાબિત કરે છે કે ભરતમાં મોટી આંતરરાષ્ટ્રીય ઇવેન્ટ્સનું આયોજન કરવાની ક્ષમતા છે અને તે અપ્રતિમ આતિથ્ય ધરાવે છે. આ પ્રસ્થાપિત થવાની સાથે જ અમારું લક્ષ્ય સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે : 2036માં ભારતની ભૂમિ પર ઓલિમ્પિકનું આયોજન કરવું. અમે આ માટે તૈયારી કરી રહ્યા છીએ અને તેની તરફ નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી રહ્યા છીએ.
મિત્રો,
સમાજના સૌથી વંચિત સભ્યોને ટેકો આપવો એ આપણી સામાજિક જવાબદારી છે. જો આપણે કોઈને પાછળ છોડી દઈએ, તો તે આપણી સામૂહિક પ્રગતિને અવરોધે છે. તેથી, આપણે ફક્ત ત્યારે જ ખરેખર આગળ વધી શકીએ છીએ જો આપણે પાછળ રહી ગયેલા લોકોનું ઉત્થાન કરીએ. ઉપેક્ષિત પ્રદેશો, હાંસિયામાં ધકેલાયેલા સમુદાયો, આપણા નાના ખેડૂતો, આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનોને જંગલોમાં, આપણી માતાઓ અને બહેનો, આપણા મજૂરો અને આપણા કામદારોને સમાવવા માટે તમામ પ્રયત્નો કરવા, તેઓને આપણા સ્તર સુધી લાવવામાં આવે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે તમામ પ્રયત્નો કરવા એ આપણી ફરજ છે. આ પ્રયત્નોની ગતિ પહેલેથી જ ઝડપી બની ચૂકી છે, અને આપણે ટૂંક સમયમાં જ આ સમુદાયોને આપણી સાથે કદમ મિલાવતા જોઈશું, જેથી આપણી સામૂહિક શક્તિ મજબૂત બને. આપણે આ કાર્યને ખૂબ સંવેદનશીલતા સાથે સંપર્ક કરવો જોઈએ અને આગળ રહેલી નોંધપાત્ર તકને ઝડપી લેવી જોઈએ.
આના કરતાં સંવેદનશીલતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આનાથી વધુ નોંધપાત્ર પ્રસંગ બીજો કયો હોઈ શકે? 1857ની આઝાદીની લડત પહેલા પણ આપણા દેશમાં એક આદિવાસી યુવક અંગ્રેજોની વિરુદ્ધમાં અડગ રહ્યો હતો. 20-22 વર્ષની ઉંમરે તેમણે તેમને ઉગ્ર પડકાર ફેંક્યો હતો અને આજે તેઓ ભગવાન બિરસા મુંડા તરીકે પૂજનીય છે. જ્યારે આપણે ભગવાન બિરસા મુંડાની 150 મી જન્મજયંતિની નજીક આવી રહ્યા છીએ, ત્યારે ચાલો આપણે તેમના વારસામાંથી પ્રેરણા લઈએ. ભગવાન બિરસા મુંડાથી વધુ મોટી પ્રેરણા કોણ આપી શકે, જેનું ઉદાહરણ છે કે વિનમ્ર માધ્યમની વ્યક્તિ પણ કેવી રીતે ગહન દેશભક્તિ દર્શાવી શકે છે? જ્યારે આપણે ભગવાન બિરસા મુંડાની જન્મજયંતિ ઉજવીએ છીએ, ત્યારે સમાજ પ્રત્યેની આપણી સંવેદનશીલતા અને કરુણા વધુ ઊંડી બને. ચાલો આપણે આપણા સમુદાયના દરેક સભ્ય - ગરીબ, દલિત, પછાત, આદિવાસીઓ - ને સમાવવા માટે પ્રતિબદ્ધ થઈએ અને આ ઠરાવ સાથે આગળ વધીએ.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
અમે દ્રઢ નિશ્ચય સાથે આગળ વધી રહ્યા છીએ અને નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી રહ્યા છીએ. જો કે, તે પણ સાચું છે કે કેટલીક વ્યક્તિઓ એવી પણ છે જે આ પ્રગતિની કદર કરવામાં અસમર્થ છે. એવા લોકો પણ છે જેઓ પોતાના કલ્યાણથી આગળ વિચારી શકતા નથી અને બીજાની સુખાકારીની કાળજી લેતા નથી. આવી વ્યક્તિઓ, તેમની વિકૃત માનસિકતા સાથે, ચિંતાનો વિષય છે. દેશે નિરાશામાં ડૂબેલા આ લોકોને ટાળવા જોઈએ. જ્યારે આવી મુઠ્ઠીભર વ્યક્તિઓ, જેઓ તેમની પોતાની નકારાત્મકતાથી ગ્રસ્ત થઈને આ પ્રકારની ઝેરી દવા ફેલાવે છે, ત્યારે તે અરાજકતા, વિનાશ, અરાજકતા અને ગંભીર પીછેહઠો તરફ દોરી જાય છે, જેને સુધારવા માટે પુષ્કળ પ્રયત્નોની જરૂર પડે છે. આ નિરાશાવાદી તત્ત્વો કેવળ નિરાશાજનક જ નથી; તેઓ નકારાત્મક માનસિકતાને પોષી રહ્યા છે જે વિનાશના સપના જુએ છે અને આપણી સામૂહિક પ્રગતિને નબળી પાડવાનો પ્રયત્ન કરે છે. દેશે આ ખતરાને ઓળખવાની જરૂર છે. તેમ છતાં, હું મારા સાથી નાગરિકોને ખાતરી આપવા માંગુ છું કે આપણા સારા ઇરાદાઓ, પ્રામાણિકતા અને રાષ્ટ્ર પ્રત્યેના સમર્પણ સાથે, આપણે આપણો વિરોધ કરનારાઓ પર પણ વિજય મેળવીશું. આપણે આપણા દેશને આગળ વધારવાની આપણી પ્રતિબદ્ધતાથી ડગીશું નહીં, અને હું આ સંકલ્પને જાળવી રાખવાની પ્રતિજ્ઞા લઉં છું.
મિત્રો,
આંતરિક અને બાહ્ય એમ બંને પ્રકારના પડકારો પુષ્કળ છે. જેમ જેમ આપણે મજબૂત થતા જઈએ છીએ અને વધુ ધ્યાન આકર્ષિત કરીએ છીએ, તેમ તેમ આ પડકારો વધવાના જ છે. બાહ્ય પડકારો, ખાસ કરીને, વધવાની સંભાવના છે, અને હું આ વિશે સારી રીતે જાણું છું. જો કે, હું આવી શક્તિઓને જણાવવા માંગું છું કે ભારતના વિકાસનો અર્થ કોઈના માટે ખતરો નથી. ભૂતકાળમાં પણ, જ્યારે આપણે સમૃદ્ધ હતા, ત્યારે આપણે ક્યારેય વિશ્વને યુદ્ધમાં ખેંચીને લઈ ગયા ન હતા. આપણે બુદ્ધની ભૂમિ છીએ અને યુદ્ધ એ આપણો માર્ગ નથી. તેથી, વિશ્વએ ચિંતા કરવાની જરૂર નથી. ભારત જેમ જેમ પ્રગતિ કરી રહ્યું છે, તેમ તેમ હું વૈશ્વિક સમુદાયને ભારતના મૂલ્યો અને તેના હજારો વર્ષના ઇતિહાસને સમજવા વિનંતી કરું છું. અમને ધમકી તરીકે ન સમજો. એવી વ્યૂહરચનાઓનો આશરો ન લો કે જે તમામ માનવતાના કલ્યાણમાં ફાળો આપવા માટે સક્ષમ જમીન માટે મુશ્કેલ બનાવી શકે. પરંતુ હું મારા સાથી નાગરિકોને એ પણ કહેવા માંગું છું કે આપણે ગમે તેટલા પડકારોનો સામનો કરીએ, પરંતુ પડકારોનો સામનો કરવો એ ભારતના સ્વભાવમાં જ છે. આપણે ડગમગીશું નહીં, થાકીશું નહીં, અટકીશું નહીં કે ઝૂકીશું નહીં. અમે અમારી પ્રતિબદ્ધતાઓને પૂર્ણ કરવામાં, 140 કરોડ નાગરિકોના ભાગ્યને બદલવામાં, તેમના ભવિષ્યને સુરક્ષિત કરવામાં, રાષ્ટ્રના સપનાઓને સાકાર કરવામાં કોઈ કસર છોડીશું નહીં. હું તમને ખાતરી આપું છું કે આપણે આપણા સારા ઇરાદાઓ સાથે દરેક બદઇરાદા પર વિજય મેળવીશું.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
સામાજિક ફેબ્રિકમાં પરિવર્તન કેટલીકવાર નોંધપાત્ર પડકારો તરફ દોરી શકે છે. દરેક નાગરિક ભ્રષ્ટાચારની ઉધઈથી પરેશાન છે. દરેક સ્તરે ભ્રષ્ટાચારે સામાન્ય માણસનો સિસ્ટમ પરનો વિશ્વાસ ડગમગી ગયો છે. કોઈની ક્ષમતાઓ અને સંભવિત સાથેના અન્યાયને કારણે થતો ગુસ્સો રાષ્ટ્રની પ્રગતિને નુકસાન પહોંચાડે છે. તેથી જ મેં ભ્રષ્ટાચાર સામે વ્યાપક યુદ્ધ શરૂ કર્યું છે. હું જાણું છું કે આ લડાઈની કિંમત ચૂકવવી પડે છે; તેનાથી મારી પ્રતિષ્ઠાનો ખર્ચ થાય છે. પરંતુ રાષ્ટ્રથી વધુ કોઈ પ્રતિષ્ઠા ન હોઈ શકે, અને મારું કોઈ સ્વપ્ન રાષ્ટ્રના સપનાથી મોટું ન હોઈ શકે. આથી, ભ્રષ્ટાચાર સામેની મારી લડત સંપૂર્ણ નિષ્ઠા અને ઝડપી ગતિએ ચાલુ રહેશે, અને ભ્રષ્ટાચારીઓ સામે પગલાં લેવામાં આવશે. હું ભ્રષ્ટાચારીઓ માટે ભયનું વાતાવરણ ઊભું કરવા માગું છું, તેથી સામાન્ય નાગરિકને લૂંટવાની પરંપરાનો અંત આવે છે. જો કે, સૌથી મોટો નવો પડકાર માત્ર ભ્રષ્ટ લોકો સાથે વ્યવહાર કરવાનો જ નથી, પરંતુ જે ઉચ્ચ-સ્તરીય સામાજિક પરિવર્તન ઉભરી આવ્યું છે તે પણ છે. આ એક નોંધપાત્ર પડકાર અને સમાજ માટે ગંભીર ચિંતાનો વિષય બની ગયો છે. આપણું બંધારણ મહાન છે. શું કોઈ કલ્પના કરી શકે છે કે આપણા જ દેશમાં કેટલાક લોકો ભ્રષ્ટાચારનો મહિમા કરી રહ્યા છે? તેઓ ખુલ્લેઆમ ભ્રષ્ટાચારની ઉજવણી કરી રહ્યા છે. સમાજમાં આવા બીજ રોપવાનો પ્રયાસ, ભ્રષ્ટાચારનો મહિમા અને ભ્રષ્ટાચારીઓની સ્વીકૃતિ વધારવાના સતત પ્રયત્નો તંદુરસ્ત સમાજ માટે એક મહત્વપૂર્ણ પડકાર અને મોટી ચિંતાનો વિષય બની ગયા છે. સમાજમાં ભ્રષ્ટ વ્યક્તિઓથી આપણી જાતને દૂર કરીને, આપણે એક એવું વાતાવરણ બનાવી શકીએ છીએ જ્યાં જે લોકો ભ્રષ્ટ છે તેઓ તે માર્ગ અપનાવવાથી ડરશે. જો કે, જો ભ્રષ્ટાચારનો મહિમા કરવામાં આવે છે, તો જેઓ હાલમાં પ્રામાણિક છે તેઓ પણ તેને પ્રતિષ્ઠાના ચિહ્ન તરીકે જોવાનું શરૂ કરી શકે છે, જેના કારણે તેઓ માને છે કે આવી વર્તણૂકમાં સામેલ થવું સ્વીકાર્ય છે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
હું બાંગ્લાદેશમાં તાજેતરની ઘટનાઓ સાથે સંબંધિત ચિંતાઓને સમજું છું, ખાસ કરીને પડોશી દેશ તરીકેની આપણી નિકટતાને ધ્યાનમાં રાખીને. હું આશા રાખું છું કે ત્યાંની પરિસ્થિતિ ટૂંક સમયમાં સામાન્ય થઈ જશે. આપણા 140 કરોડ નાગરિકોની પ્રાથમિક ચિંતા બાંગ્લાદેશમાં હિન્દુઓ, લઘુમતીઓની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાની છે. ભારત હંમેશા ઈચ્છે છે કે આપણા પડોશી દેશો સંતોષ અને શાંતિના માર્ગે આગળ વધે. શાંતિ માટેની આપણી પ્રતિબદ્ધતાનાં મૂળ આપણી સંસ્કૃતિમાં રહેલાં છે. આવનારા દિવસોમાં બાંગ્લાદેશની વિકાસ યાત્રામાં આપણા સકારાત્મક વિચારો આગળ વધતા રહેશે, કારણ કે આપણે માનવતાના કલ્યાણ માટે સમર્પિત લોકો છીએ.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
જ્યારે આપણે આપણા બંધારણની 75મી વર્ષગાંઠ ઉજવી રહ્યા છીએ, ત્યારે આપણા રાષ્ટ્રને સંગઠિત કરવામાં અને તેને મજબૂત કરવામાં તેની મુખ્ય ભૂમિકા પર ચિંતન કરવું મહત્ત્વપૂર્ણ છે. આ 75 વર્ષોમાં, બંધારણે ભારતની લોકશાહીને મજબૂત બનાવવામાં અને આપણા દલિતો, પીડિતો, શોષિતો અને સમાજના વંચિત વર્ગોના અધિકારોનું રક્ષણ કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. આપણે ભારતીય બંધારણના 75 વર્ષની ઉજવણી કરી રહ્યા છીએ, ત્યારે નાગરિકો માટે બંધારણમાં જણાવેલી ફરજો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું મહત્વપૂર્ણ છે, અને જ્યારે હું ફરજ વિશે વાત કરું છું, ત્યારે હું માત્ર નાગરિકો પર ભાર મૂકવા માંગતો નથી. આ જવાબદારી માત્ર નાગરિકોથી આગળ વધીને કેન્દ્ર સરકાર, તેના કર્મચારીઓ, રાજ્ય સરકારો, રાજ્ય સરકારના કર્મચારીઓ અને દરેક સ્થાનિક સ્વ-શાસિત સંસ્થાઓ સુધી વિસ્તરે છે, પછી ભલે તે પંચાયત, નગરપાલિકાઓ, મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનો, તહસીલ અથવા જિલ્લા હોય. જો કે, તમામ 140 કરોડ નાગરિકો તેમની ફરજોને સ્વીકારે તે પણ જરૂરી છે. જ્યારે આપણે સૌ સામૂહિક રીતે આપણી જવાબદારીઓ અદા કરીએ છીએ, ત્યારે સ્વાભાવિક રીતે જ આપણે એકબીજાના અધિકારોના રક્ષક બની જઈએ છીએ. આપણી ફરજો નિભાવીને, આપણે કોઈ પણ વધારાના પ્રયત્નોની જરૂર વિના સ્વાભાવિક રીતે આ અધિકારોનું રક્ષણ કરીએ છીએ. હું આશા રાખું છું કે આપણે આ માનસિકતાને અપનાવીશું જે માત્ર આપણી લોકશાહીને જ મજબૂત નહીં કરે, પરંતુ આપણી સામૂહિક શક્તિને પણ વધારશે, નવી શક્તિ સાથે આપણને આગળ વધારશે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આપણા દેશમાં સુપ્રીમ કોર્ટે વારંવાર યુનિફોર્મ સિવિલ કોડના મુદ્દે ધ્યાન આપ્યું છે. અસંખ્ય આદેશો જારી કરવામાં આવ્યા છે, જે આપણી વસ્તીના નોંધપાત્ર હિસ્સાની માન્યતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે - અને તે યોગ્ય છે કે વર્તમાન સિવિલ કોડ કોમી સિવિલ કોડને મળતો આવે છે, જે ભેદભાવપૂર્ણ છે. જ્યારે આપણે બંધારણના 75 વર્ષની ઉજવણી કરી રહ્યા છીએ, ત્યારે આપણે આ વિષય પર વિસ્તૃત ચર્ચા કરવી જોઈએ કારણ કે સુપ્રીમ કોર્ટ આ પરિવર્તનની હિમાયત કરે છે. અને આપણા બંધારણના ઘડવૈયાઓના વિઝનને સાકાર કરવું એ આપણી સૌની જવાબદારી છે. આપણે વિવિધ અભિપ્રાયો અને દ્રષ્ટિકોણને આવકારવા જોઈએ. આપણા રાષ્ટ્રને ધર્મના આધારે વિભાજિત કરતા અને ભેદભાવને પ્રોત્સાહન આપતા કાયદાઓને આધુનિક સમાજમાં કોઈ સ્થાન નથી. તેથી, હું ભારપૂર્વક કહું છું કે હવે સમય આવી ગયો છે કે દેશ માટે બિનસાંપ્રદાયિક નાગરિક સંહિતાની માંગ કરવી જોઈએ. સાંપ્રદાયિક નાગરિક સંહિતાના 75 વર્ષ પછી, બિનસાંપ્રદાયિક નાગરિક સંહિતા તરફ આગળ વધવું મહત્વપૂર્ણ છે. એક વખત આ બદલાવ આવી જાય પછી તે ધાર્મિક ભેદભાવ દૂર કરશે અને સામાન્ય નાગરિકો દ્વારા અનુભવાતી ખાઈને દૂર કરશે.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
જ્યારે હું હંમેશાં દેશમાં વંશવાદી રાજકારણ અને જાતિવાદની ચિંતા વિશે વાત કરું છું, ત્યારે હું માનું છું કે તેઓ ભારતની લોકશાહીને નોંધપાત્ર નુકસાન પહોંચાડી રહ્યા છે. આપણે દેશ અને રાજકારણને વંશવાદના રાજકારણ અને જાતિવાદથી મુક્ત કરવાની જરૂર છે. આજે હું જોઈ રહ્યો છું કે મારી સામે જે નવયુવાનો છે, તે "માય ભારત" સંસ્થા સાથે જોડાયેલા છે. તે ખૂબ જ સારી રીતે લખાયેલું છે. "મારા ભારત"ના અનેક મિશન છે. એક મિશન એક લાખ યુવાનોને શક્ય તેટલી વહેલી તકે પ્રતિનિધિઓ તરીકે રાજકીય જીવનમાં લાવવાનું છે. શરૂઆતમાં, અમે એવા એક લાખ યુવાનોને આગળ લાવવા માંગીએ છીએ જેમના પરિવારોની કોઈ રાજકીય પૃષ્ઠભૂમિ નથી - જેમના માતાપિતા, ભાઈ-બહેન, કાકાઓ, કાકીઓ ક્યારેય કોઈ પણ પેઢીમાં રાજકારણમાં સામેલ થયા નથી. આપણને તાજું લોહી જોઈએ છે, આવા એક લાખ પ્રતિભાશાળી યુવાનો હોય, પછી તે પંચાયતમાં, નગરપાલિકાઓમાં હોય, જિલ્લા પરિષદોમાં હોય, વિધાનસભાઓમાં હોય કે પછી લોકસભામાં આવતા હોય. અમે ઇચ્છીએ છીએ કે તેમના પરિવારોમાં અગાઉનો કોઈ રાજકીય ઇતિહાસ ન હોય તેવા નવા યુવાનો રાજકારણમાં આવે જેથી આપણે જાતિવાદ અને વંશવાદના રાજકારણથી મુક્ત થઈ શકીએ અને લોકશાહીને સમૃદ્ધ બનાવી શકીએ. એ જરૂરી નથી કે તેઓ કોઈ ખાસ પક્ષમાં જોડાય; તેઓએ જે પણ પક્ષને પસંદ હોય તેમાં જોડાવું જોઈએ અને પ્રતિનિધિ બનવું જોઈએ. દેશે નક્કી કરવું જોઈએ કે આવનારા એક લાખ યુવાનો કે જેમના પરિવારો રાજકારણથી દૂર છે, તેઓ નજીકના ભવિષ્યમાં વ્યવસ્થામાં પ્રવેશ કરશે તો તેનાથી નવી વિચારસરણી અને નવી ક્ષમતાઓ તરફ દોરી જશે અને સાથે સાથે લોકશાહીને પણ સમૃદ્ધ બનાવશે. તેથી, આપણે આ દિશામાં આગળ વધવાની જરૂર છે. હું એ પણ કહેવા માંગુ છું કે વારંવાર ચૂંટણીઓ દેશની પ્રગતિમાં અવરોધરૂપ બની રહી છે, અવરોધો ઉભા કરી રહી છે. આજે કોઈ પણ યોજનાને ચૂંટણી સાથે જોડવી સહેલી બની ગઈ છે, કારણ કે દેશમાં દર ત્રણ-છ મહિને ક્યાંકને ક્યાંક ચૂંટણીઓ થતી રહે છે. જ્યારે પણ તમે કોઈ પણ યોજનાની જાહેરાત કરો છો, ત્યારે તમે મીડિયામાં જુઓ છો કે તે ચૂંટણી સાથે જોડાયેલી છે. દરેક યોજના ચૂંટણીના રંગથી રંગાયેલી છે. આથી, દેશમાં વ્યાપક ચર્ચા થઈ રહી છે. તમામ રાજકીય પક્ષોએ પોતાના વિચારો વ્યક્ત કર્યા છે. એક સમિતિએ ખૂબ જ સારો અહેવાલ તૈયાર કર્યો છે. દેશને "એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણી"ની વિભાવનાને સ્વીકારવા માટે આગળ આવવાની જરૂર છે. લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી તિરંગાને સાક્ષી બનાવીને હું રાજકીય પક્ષોને, દેશના બંધારણને સમજનારાઓને, ભારતની પ્રગતિ માટે , એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણી'ના સ્વપ્નને સાકાર કરવા અને સામાન્ય લોકો માટે તેના સંસાધનોનો મહત્તમ ઉપયોગ કરવા માટે આગળ આવવા માટે આગળ આવવા વિનંતી કરું છું.
મારા પ્રિય દેશવાસીઓ,
આ ભારતનો સુવર્ણકાળ છે. વિકસિત ભારત 2047 આપણી રાહ જોઈ રહ્યું છે. આ દેશ અવરોધો, અવરોધો અને પડકારોને પાર કરીને દ્રઢ નિશ્ચય સાથે આગળ વધવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે. અને મિત્રો, હું સ્પષ્ટ રીતે જોઉં છું, મારા વિચારોમાં કોઈ ખચકાટ નથી. મારા સપના સામે કોઈ પડદો નથી. હું સ્પષ્ટ રીતે જોઈ શકું છું કે આપણા પૂર્વજોનું લોહી 140 કરોડ લોકોની નસોમાં છે. જો તે 40 કરોડ લોકો આઝાદીના સપનાઓને પૂરા કરી શકે છે, તો 140 કરોડ નાગરિકો સમૃદ્ધ ભારતનું સપનું સાકાર કરી શકે છે. 140 કરોડ નાગરિકો વિકસિત ભારતનું સપનું સાકાર કરી શકે છે. મેં અગાઉ કહ્યું તેમ, મારા ત્રીજા કાર્યકાળ દરમિયાન દેશ ત્રીજો સૌથી મોટો અર્થતંત્ર બનવાનો છે, અને હું ત્રણ ગણી વધુ મહેનત કરીશ, ત્રણ ગણી ઝડપે અને ત્રણ ગણી ઝડપે, જેથી રાષ્ટ્ર માટે આપણે જે સ્વપ્નો જોયા છે તે વહેલા સાકાર થાય. મારી દરેક ક્ષણ રાષ્ટ્ર માટે છે; દરેક સેકન્ડ દેશને સમર્પિત છે; મારા અસ્તિત્વનો દરેક ભાગ ફક્ત મા ભારતી માટે જ છે. એટલે 24x7 કલાક કામ કરવાની પ્રતિબદ્ધતા સાથે અને વર્ષ 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતનાં વિઝન સાથે હું મારા સાથી નાગરિકોને આહવાન કરું છું : ચાલો આપણે આપણાં પૂર્વજોનાં સ્વપ્નોને એક સંકલ્પ બનાવીએ, આપણાં સ્વપ્નોને તેમની સાથે જોડીએ અને તેમાં આપણાં પ્રયાસો ઉમેરીએ. ચાલો આપણે આપણી આકાંક્ષાઓ અને આપણા પ્રયત્નોને એકરૂપ બનાવીએ કે જે 21મી સદી ભારતની સદી બનવાની છે, તે 'સ્વર્ણિમ ભારત' (સ્વર્ણિમ ભારત) બને અને આ સદીમાં 'વિકસિત ભારત' બનાવે અને તે સ્વપ્નોને સાકાર કરવાની દિશામાં આગળ વધીએ. એક સ્વતંત્ર ભારત તેની 75 વર્ષની યાત્રા પછી નવા સિમાચિહ્નો પર પહોંચી રહ્યું છે, ત્યારે આપણે કોઈ કસર છોડીએ નહીં. અને હું તમને ખાતરી આપું છું કે તમે મને જે જવાબદારી સોંપી છે તેના પગલે હું કોઈ કસર છોડીશ નહીં. હું સખત મહેનતથી ક્યારેય સંકોચ કરીશ નહીં. હું ક્યારેય હિંમતમાં પીછેહઠ કરતો નથી. મને ક્યારેય પડકારોનો સામનો કરવાનો ડર નથી લાગતો. કેમ? કારણ કે હું તમારા માટે જીવું છું, તમારા ભવિષ્ય માટે જીવું છું, ભારત માતાના ઉજ્જવળ ભવિષ્ય માટે જીવું છું. ચાલો આપણે એ સ્વપ્નોને સાકાર કરવા માટે, ત્રિરંગાની છાયામાં, રાષ્ટ્રધ્વજની છાયા હેઠળ દૃઢ નિશ્ચય સાથે આગળ વધીએ. મારી સાથે વાત કરો:
ભારત માતા કી જય!
ભારત માતા કી જય!
ભારત માતા કી જય!
વંદે માતરમ્!
વંદે માતરમ્!
વંદે માતરમ્!
વંદે માતરમ્!
જય હિન્દ!
જય હિન્દ!
જય હિન્દ!
