“ભારતના પ્રસ્તાવ પર દુનિયાનાં 180થી વધારે દેશો એકમંચ પર આવ્યાં એ ઐતિહાસિક અને અભૂતપૂર્વ છે”
“આપણને એકતાંતણે બાંધે છે એ યોગ છે”“યોગ સ્વસ્થ અને શક્તિશાળી સમાજનું સર્જન કરે છે, જે પ્રચંડ સામૂહિક શક્તિ ધરાવે છે”“ભારતની સંસ્કૃતિ અને સામાજિક માળખું, એની આધ્યાત્મિકતા અને એનાં આદર્શો તથા એની ફિલોસોફી અને વિઝન હંમેશા એવી પરંપરાઓને પોષે છે, જે આપણને એકતા, સ્વીકાર્યતા અને સંવાદને માર્ગે દોરી જાય છે”“યોગ આપણને એ ચેતના સાથે જોડે છે, જે આપણી અંદર માનવજાતની એકતાની લાગણી જન્માવે છે”“યોગ મારફતે આપણે નિઃસ્વાર્થ કર્મને જાણીએ-સમજીએ છીએ, આપણે કર્મથી કર્મયોગની સફર કરવાનો નિર્ણય કરીએ છીએ”“આપણી શારીરિક ક્ષમતા, આપણું માનસિક સંવર્ધન વિકસિત ભારતનો આધાર બનશે”નમસ્તે.
આપ સૌ દેશવાસીઓને 'આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ' પર ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ. દર વર્ષે યોગ દિવસના અવસરે હું તમારા બધાની વચ્ચે એક યા બીજા પ્રસંગમાં હાજર રહું છું. ખાસ કરીને તમારા બધા સાથે યોગ કરવાનો આનંદ પણ યાદગાર છે, પરંતુ આ વખતે વિવિધ જવાબદારીઓને કારણે હું અત્યારે અમેરિકામાં છું. એટલા માટે હું વીડિયો મેસેજ દ્વારા તમારી સાથે જોડાઈ રહ્યો છું.
સાથીઓ,
તમને એ પણ જણાવી દઈએ કે હું તમારી વચ્ચે યોગ કરી શકતો નથી છતાં પણ હું યોગ કરવાના કાર્યક્રમમાંથી ભાગી રહ્યો નથી. તેથી હું ભારતીય સમય અનુસાર આજે સાંજે લગભગ 5.30 વાગ્યે સંયુક્ત રાષ્ટ્રના મુખ્યાલયમાં યોગ કાર્યક્રમમાં જોડાઈશ. ભારતના આહ્વાન પર 180 થી વધુ દેશોનું એકઠા થવું એ ઐતિહાસિક અને અભૂતપૂર્વ છે. તમને બધાને યાદ હશે કે 2014માં જ્યારે યુએન જનરલ એસેમ્બલીમાં યોગ દિવસનો પ્રસ્તાવ આવ્યો ત્યારે રેકોર્ડ સંખ્યામાં દેશોએ તેનું સમર્થન કર્યું હતું. ત્યારથી લઈને આજ સુધી, આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ એક વૈશ્વિક ચળવળ બની ગયું છે, ગ્લોબલ સ્પિરિટ બની ગયું છે.
સાથીઓ,
આ વર્ષે 'ઓશન રિંગ ઓફ યોગ'એ યોગ દિવસના કાર્યક્રમોને વધુ ખાસ બનાવ્યા છે. 'ઓશન રિંગ ઓફ યોગ'નો આ વિચાર યોગના વિચાર અને સમુદ્રના વિસ્તરણ વચ્ચેના પરસ્પર સંબંધ પર આધારિત છે. આર્મીના જવાનોએ આપણા જળાશયો સાથે 'યોગ ભારતમાલા અને યોગ સાગરમાલા' પણ બનાવી છે. એ જ રીતે, આર્કટિકથી એન્ટાર્કટિકા સુધીના ભારતના બે સંશોધન આધારો એટલે કે પૃથ્વીના બે ધ્રુવ પણ યોગ સાથે જોડાયેલા છે. આટલી સ્વયંભૂ રીતે યોગની આ અનોખી ઉજવણીમાં દેશ અને દુનિયામાંથી કરોડો લોકોની ભાગીદારી યોગના પ્રસાર અને પ્રસિદ્ધિની મહાનતાને દર્શાવે છે.
ભાઈઓ બહેનો,
આપણા ઋષિમુનિઓએ યોગની વ્યાખ્યા કરતી વખતે કહ્યું છે- 'યુજ્યતે એતદ્ ઇતિ યોગઃ'. એટલે કે જે એક કરે છે તે યોગ છે. તેથી, યોગનો આ ફેલાવો એ વિચારનું વિસ્તરણ છે કે સમગ્ર વિશ્વ એક પરિવાર તરીકે સમાવિષ્ટ છે. યોગનું વિસ્તરણ એટલે 'વસુધૈવ કુટુંબકમ'ની ભાવનાનું વિસ્તરણ! તેથી, આ વર્ષે ભારતની અધ્યક્ષતામાં યોજાનારી G-20 સમિટની થીમ પણ 'એક પૃથ્વી, એક પરિવાર, એક ભવિષ્ય' રાખવામાં આવી છે. અને આજે, વિશ્વભરમાં કરોડો લોકો 'વસુધૈવ કુટુંબકમ માટે યોગ' ની થીમ પર એકસાથે યોગ કરી રહ્યા છે.
સાથીઓ,
આપણા યોગ વિશે શાસ્ત્રોમાં કહેવામાં આવ્યું છે – વ્યયમત લભતે સ્વાસ્થ્યમ, દીર્ઘ આયુષ્યમ બલમ સુખમ! એટલે કે યોગ દ્વારા, કસરત દ્વારા આપણને સ્વાસ્થ્ય, આયુષ અને શક્તિ મળે છે. આપણામાંના ઘણા વર્ષોથી નિયમિત રીતે યોગમાં જોડાયેલા છે તેઓ યોગની ઊર્જા અનુભવે છે. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે વ્યક્તિગત સ્તરે સારું સ્વાસ્થ્ય આપણા માટે કેટલું મહત્વનું છે. આપણે એ પણ જોયું છે કે જ્યારે આપણે સ્વાસ્થ્યના જોખમોથી સુરક્ષિત રહીએ છીએ, ત્યારે આપણું કુટુંબ ઘણી મુશ્કેલીઓમાંથી બચી જાય છે. યોગ એવા સ્વસ્થ અને શક્તિશાળી સમાજનું નિર્માણ કરે છે, જેની સામૂહિક ઊર્જા અનેક ગણી વધારે હોય છે. પાછલા વર્ષોમાં, સ્વચ્છ ભારત જેવા સંકલ્પોથી લઈને સ્ટાર્ટઅપ ઈન્ડિયા જેવા અભિયાનો સુધી, આત્મનિર્ભર ભારતના નિર્માણથી લઈને સાંસ્કૃતિક ભારતના પુનઃનિર્માણ સુધી, દેશ અને તેના યુવાનોએ આ ઊર્જામાં ઘણું યોગદાન આપ્યું છે. આજે દેશનું માનસ બદલાયું છે, એટલે જ જન અને જીવન બદલાયા છે.
સાથીઓ,
ભારતની સંસ્કૃતિ હોય કે સામાજિક માળખું, ભારતની આધ્યાત્મિકતા હોય કે આદર્શો, ભારતનું દર્શન હોય કે દ્રષ્ટી, આપણે હંમેશા જોડવા, અપનાવવા અને અંગિકાર કરનારી પરંપરાઓનું પોષણ કર્યું છે. અમે નવા વિચારોને આવકાર્યા છે, તેમને સમર્થન આપ્યું છે. અમે વિવિધતાને સમૃદ્ધ બનાવી છે, તેની ઉજવણી કરી છે. યોગ આવી દરેક અનુભૂતિને પ્રબળ અને મજબૂત બનાવે છે. યોગ આપણી આંતરિક દ્રષ્ટિને વિસ્તૃત કરે છે. યોગ આપણને એ ચેતના સાથે જોડે છે, જે આપણને જીવની એકતાનો અહેસાસ કરાવે છે, જે આપણને જીવ પ્રત્યેના પ્રેમનો આધાર આપે છે. આથી આપણે યોગ દ્વારા આપણા વિરોધાભાસને દૂર કરવાના છે. આપણે યોગ દ્વારા આપણા અવરોધો અને પ્રતિકારને દૂર કરવાના છે. આપણે 'એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારત'ની ભાવનાને વિશ્વ સમક્ષ ઉદાહરણ તરીકે રજૂ કરવાની છે.
ભાઈઓ બહેનો,
યોગ માટે કહેવાયું છે- 'યોગ: કર્મસુ કૌશલમ'. એટલે કે ક્રિયામાં કુશળતા એ યોગ છે. સ્વતંત્રતાના અમૃતકાળમાં આ મંત્ર આપણા બધા માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.જ્યારે આપણે આપણી ફરજો પ્રત્યે સમર્પિત હોઈએ છીએ, ત્યારે આપણે યોગની પૂર્ણતા સુધી પહોંચીએ છીએ. યોગ દ્વારા આપણે નિઃસ્વાર્થ ક્રિયાને જાણીએ છીએ, આપણે કર્મથી કર્મયોગ સુધીની યાત્રા નક્કી કરીએ છીએ. મને ખાતરી છે કે, યોગ સાથે, આપણે આપણું સ્વાસ્થ્ય પણ સુધારીશું અને આ સંકલ્પોને આત્મસાત પણ કરીશું. આપણી શારીરિક શક્તિ, આપણું માનસિક વિસ્તરણ, આપણી ચેતના શક્તિ, આપણી સામૂહિક ઊર્જા વિકસિત ભારતનો આધાર બનશે. આ સંકલ્પ સાથે, ફરી એકવાર યોગ દિવસના આપ સૌને ખૂબ ખૂબ અભિનંદન!
આભાર!
