મંત્રીમંડળના મારા સહયોગી શ્રી ધર્મેન્દ્ર પ્રધાનજી, અન્નપૂર્ણા દેવીજી, રાજકુમાર રંજન સિંહજી, સુભાષ સરકારજી, દેશના વિવિધ ભાગોના શિક્ષકો, આદરણીય બૌદ્ધિકો, અને દેશભરના મારા પ્રિય વિદ્યાર્થી મિત્રો.
આ શિક્ષણ છે, જેમાં દેશને સફળ બનાવવા માટે, જેમાં દેશનું ભાગ્ય બદલવાની સૌથી વધુ તાકાત છે. એ છે શિક્ષણ. આજે 21મી સદીનું ભારત, જે લક્ષ્યો સાથે તે આગળ વધી રહ્યું છે, તેમાં આપણી શિક્ષણ પ્રણાલી પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તમે બધા આ સિસ્ટમના પ્રતિનિધિઓ છો. તમે ધ્વજવાહક છો. તેથી, 'ઓલ ઇન્ડિયા એજ્યુકેશન મીટ'નો ભાગ બનવું, તે મારા માટે પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પ્રસંગ છે.
હું સંમત છું, શિક્ષણ માટે ચર્ચા જરૂરી છે. શિક્ષણ માટે પ્રત્યાયન જરૂરી છે. મને ખુશી છે કે અખિલ ભારતીય શિક્ષણ પરિષદના આ સત્રના માધ્યમથી આપણે આપણી ચર્ચા અને વિચાર પરંપરાને આગળ વધારી રહ્યા છીએ. તે પહેલાં, આવો કાર્યક્રમ કાશીના નવનિર્મિત રૂદ્રાક્ષ ઓડિટોરિયમમાં યોજાયો હતો. આ વખતે આ સભા દિલ્હીના આ નવનિર્મિત ભારત મંડપમમાં થઈ રહ્યો છે. અને આનંદની વાત એ છે કે ભારત મંડપમના વિધિવત ઉદ્ઘાટન બાદ આ પહેલો કાર્યક્રમ છે, અને ખુશી એટલા માટે વધી જાય છે કારણ કે પહેલો પ્રોગ્રામ શિક્ષણને લગતો કાર્યક્રમ છે.
સાથીઓ,
કાશીના રૂદ્રાક્ષથી આ આધુનિક ભારત મંડપમ સુધી, અખિલ ભારતીય શિક્ષા સમાગમની આ યાત્રામાં એક સંદેશ પણ છુપાયેલો છે. આ પ્રાચીનકાળ અને આધુનિકતાના સંગમનો સંદેશ છે! તે જ, એક તરફ આપણી શિક્ષણ વ્યવસ્થા ભારતની પ્રાચીન પરંપરાઓને સાચવી રહી છે, બીજી તરફ, આધુનિક વિજ્ઞાન અને હાઇટેક ટેકનોલોજી. અમે આ ક્ષેત્રમાં એટલી જ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યા છીએ. હું આ આયોજન માટે, શિક્ષણ પ્રણાલીમાં તમારા યોગદાન માટે, હું તમને બધાને ખૂબ ખૂબ શુભકામનાઓ આપું છું, હું તમારો આભાર માનું છું.
યોગાનુયોગે, આજે આપણી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિને પણ 3 વર્ષ પૂર્ણ થઈ રહ્યા છે. દેશભરના બૌદ્ધિકો, શિક્ષણવિદો શિક્ષકો અને શિક્ષકોએ તેને એક મિશન તરીકે લીધું, અને આગળ વધી રહ્યા છે. હું પણ આ તક તે બધાનો આભાર માનું છું, હું તેમનો આભાર વ્યક્ત કરું છું.
અત્યારે અહીં આવતાં પહેલાં, પાસેના પેવેલિયનમાં લાગેલ પ્રદર્શન જોઈ રહ્યો હતો. આ પ્રદર્શન આપણા કૌશલ્ય અને શિક્ષણ ક્ષેત્રની તાકાતનું પ્રદર્શન કરતું હતું. તેની સિદ્ધિઓ દર્શાવવામાં આવી છે. નવી નવી ઇનોવેટિવ પદ્ધતિઓ બતાવવામાં આવી છે. મારે ત્યાં બાળકોના બગીચામાં બાળકોને મળવાનો, તેમની સાથે વાત કરવાની તક પણ મળી. બાળકો રમતમાં કેટલું શીખે છે?, શિક્ષણ અને શાળાકીય શિક્ષણનો અર્થ કેવી રીતે બદલાઈ રહ્યો છે, આ જોવું મારા માટે ખરેખર પ્રોત્સાહક હતું. અને હું આપ સહુને પણ આગ્રહ કરીશ કે, કાર્યક્રમ પૂરો થયા પછી જ્યારે તક મળે, ત્યારે તમારે ત્યાં જવું જોઈએ અને તે બધી પ્રવૃત્તિઓ જોવી જોઈએ.
સાથીઓ,
જ્યારે યુગ-નિર્માણ ફેરફારો થાય છે, ત્યારે તેઓ તેમનો સમય લે છે. ત્રણ વર્ષ પહેલાં જ્યારે અમે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિની જાહેરાત કરી ત્યારે અમારી સામે એક મોટું કામ હતું. પરંતુ રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિને અમલમાં મૂકવા માટે આપ સૌએ બતાવેલી ફરજની ભાવના, દેખાડવામાં આવેલ સમર્પણ અને નવા વિચારો સ્વીકારવાની હિંમત, ખુલ્લા મનથી નવા પ્રયોગો ખરેખર જબરજસ્ત છે અને નવો આત્મવિશ્વાસ જગાવે છે.
તમે બધાએ તેને એક મિશન તરીકે લીધું છે. નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસીમાં પરંપરાગત જ્ઞાન પ્રણાલીથી લઈને ભવિષ્યની ટેકનોલોજી સુધી તેને સંતુલિત રીતે સમાન મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. પ્રાથમિક શિક્ષણ ક્ષેત્રે નવો અભ્યાસક્રમ તૈયાર કરવા, પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં પુસ્તકો લાવવા, ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે, દેશમાં સંશોધન ઇકોસિસ્ટમને મજબૂત કરવા માટે દેશના શિક્ષણ જગતની તમામ મહાન હસ્તીઓએ સખત મહેનત કરી છે.
દેશના સામાન્ય નાગરિકો અને અમારા વિદ્યાર્થીઓ નવી સિસ્ટમથી સારી રીતે વાકેફ છે. તેમને જાણવા મળ્યું છે કે 'ટેન પ્લસ ટૂ' એજ્યુકેશન સિસ્ટમને બદલે હવે 'ફાઇવ પ્લસ થ્રી-પ્લસ થ્રી પ્લસ ફોર' સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવી રહી છે. શિક્ષણ પણ ત્રણ વર્ષની ઉંમરથી શરૂ થશે. તેનાથી સમગ્ર દેશમાં એકરૂપતા આવશે.
તાજેતરમાં જ કેબિનેટે નેશનલ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન બિલને સંસદમાં રજૂ કરવાની મંજૂરી આપી છે. રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ હેઠળ રાષ્ટ્રીય અભ્યાસક્રમ ફ્રેમવર્ક પણ ટૂંક સમયમાં લાગુ થવા જઈ રહ્યું છે. મને કહેવામાં આવ્યું છે કે ફાઉન્ડેશન સ્ટેજ એટલે કે 3 થી 8 વર્ષની વયના બાળકો માટે એક ફ્રેમવર્ક પણ તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. બાકીના માટેનો અભ્યાસક્રમ ટૂંક સમયમાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે. સ્વાભાવિક રીતે, હવે દેશભરની CBSE શાળાઓમાં સમાન અભ્યાસક્રમ હશે. NCERT આ માટે નવા પાઠ્યપુસ્તકો તૈયાર કરી રહી છે. ધોરણ 3 થી 12 સુધી લગભગ 130 વિષયો પરના નવા પુસ્તકો આવી રહ્યા છે અને મને આનંદ છે કે હવે પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં પણ શિક્ષણ આપવાનું હોવાથી આ પુસ્તકો 22 ભારતીય ભાષાઓમાં હશે.
સાથીઓ,
યુવાનોને તેમની પ્રતિભાને બદલે તેમની ભાષાના આધારે ન્યાય કરવો એ તેમની સાથે સૌથી મોટો અન્યાય છે. માતૃભાષામાં શિક્ષણને કારણે, ભારતની યુવા પ્રતિભા સાથે સાચો ન્યાય શરૂ થવા જઈ રહ્યો છે. અને સામાજિક ન્યાય માટે પણ આ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. વિશ્વમાં સેંકડો વિવિધ ભાષાઓ છે. દરેક ભાષાનું પોતાનું મહત્વ હોય છે. વિશ્વના મોટાભાગના વિકસિત દેશોએ તેમની ભાષાના કારણે સફળતા હાંસલ કરી છે. જો આપણે ફક્ત યુરોપ તરફ જ જોઈએ, તો ત્યાંના મોટાભાગના દેશો ફક્ત તેમની મૂળ ભાષાનો ઉપયોગ કરે છે. પરંતુ અહીં, ઘણી બધી સમૃદ્ધ ભાષાઓ હોવા છતાં, આપણે આપણી ભાષાઓને પછાત તરીકે રજૂ કરીએ છીએ. આનાથી મોટી કમનસીબી શું હોઈ શકે? કોઈ વ્યક્તિનું મન ગમે તેટલું નવીન હોય, જો તે અંગ્રેજી ન બોલી શકતો હોય, તો તેની પ્રતિભાને સહેલાઈથી સ્વીકારવામાં આવતી નથી. આનું સૌથી મોટું નુકસાન આપણા ગ્રામ્ય વિસ્તારના હોનહાર બાળકોએ ઉઠાવ્યું છે. આજે આઝાદીના સુવર્ણ યુગમાં રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ દ્વારા દેશ આ હીનતા સંકુલને પાછળ છોડવા લાગ્યો છે. અને હું યુએનમાં પણ ભારતની ભાષા બોલું છું. જો સાંભળનાર તાળી પાડવા માટે સમય લેશે, તો તે લેશે.
સાથીઓ,
હવે સામાજિક વિજ્ઞાનથી લઈને એન્જિનિયરિંગ સુધીનું શિક્ષણ પણ ભારતીય ભાષાઓમાં આપવામાં આવશે. જો યુવાનોમાં ભાષા પ્રત્યે આત્મવિશ્વાસ હશે તો તેમની આવડત અને પ્રતિભા પણ સામે આવશે. અને, તેનાથી દેશને વધુ એક ફાયદો થશે. ભાષાનું રાજકારણ કરીને નફરતની દુકાન ચલાવનારાઓ પણ બંધ થઈ જશે. રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિથી દેશની દરેક ભાષાને સન્માન અને પ્રોત્સાહન મળશે.
સાથીઓ,
આઝાદીના અમૃત મહોત્સવમાં આવનારા 25 વર્ષ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ 25 વર્ષમાં આપણે ઉર્જાથી ભરપૂર યુવા પેઢી બનાવવાની છે. જે પેઢી ગુલામીની માનસિકતામાંથી મુક્ત છે. આવી પેઢી, જે નવા સંશોધનો માટે ઝંખતી હોય છે. વિજ્ઞાનથી લઈને રમતગમત સુધી દરેક ક્ષેત્રમાં ભારતનું નામ રોશન કરનારી આવી પેઢી ભારતનું નામ આગળ લઈ જાય છે. એક એવી પેઢી જે 21મી સદીની ભારતની જરૂરિયાતોને સમજીને તેની ક્ષમતામાં વધારો કરે છે. અને, આવી પેઢી, જે ફરજની ભાવનાથી ભરપૂર છે, તે પોતાની જવાબદારીઓ જાણે છે અને સમજે છે. અને આમાં રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિની બહુ મોટી ભૂમિકા છે.
સાથીઓ,
ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણના વિશ્વમાં ઘણા પરિમાણો છે, પરંતુ, જ્યારે આપણે ભારત વિશે વાત કરીએ છીએ, ત્યારે આપણી પાસે એક મોટો પ્રયાસ છે - સમાનતા! રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિની પ્રાથમિકતા એ છે કે ભારતના દરેક યુવાનોને સમાન શિક્ષણ અને શિક્ષણની સમાન તકો મળે. જ્યારે આપણે સમાન શિક્ષણ અને સમાન તકોની વાત કરીએ છીએ, ત્યારે આ જવાબદારી માત્ર શાળાઓ ખોલવાથી પૂરી થતી નથી. સમાન શિક્ષણનો અર્થ - સમાનતા શિક્ષણની સાથે સંસાધનો સુધી પહોંચવી જોઈએ. સમાન શિક્ષણ એટલે - દરેક બાળકની સમજ અને પસંદગી પ્રમાણે તેને વિકલ્પો મળે છે. સમાન શિક્ષણનો અર્થ છે- બાળકોને સ્થળ, વર્ગ, પ્રદેશના કારણે શિક્ષણથી વંચિત ન રહેવું જોઈએ.
તેથી જ, રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિનું વિઝન આ છે, દેશનો પ્રયાસ છે કે યુવાનોને દરેક વર્ગ, ગામ-શહેર, અમીર-ગરીબમાં સમાન તકો મળે. તમે જુઓ, પહેલા ઘણા બાળકો ફક્ત એટલા માટે ભણી શકતા ન હતા કારણ કે દૂરના વિસ્તારોમાં સારી શાળાઓ ન હતી. પરંતુ આજે દેશભરમાં હજારો શાળાઓને પીએમ-શ્રી શાળા તરીકે અપગ્રેડ કરવામાં આવી રહી છે. '5G' ના આ યુગમાં, આ આધુનિક હાઇટેક શાળાઓ ભારતના વિદ્યાર્થીઓ માટે આધુનિક શિક્ષણનું માધ્યમ બનશે.
આજે આદિવાસી વિસ્તારોમાં પણ એકલવ્ય આદિવાસી શાળાઓ ખોલવામાં આવી રહી છે. આજે દરેક ગામમાં ઇન્ટરનેટ સુવિધા ઉપલબ્ધ છે. દૂરદૂરનાં બાળકો દીક્ષા, સ્વયંમ અને સ્વયંપ્રભા જેવા માધ્યમો દ્વારા અભ્યાસ કરી રહ્યાં છે. શ્રેષ્ઠ પુસ્તકો હોય, સર્જનાત્મક શિક્ષણની ટેકનિક હોય, આજે દરેક ગામમાં નવા વિચારો, નવી વ્યવસ્થા, નવી તકો ડિજિટલ ટેક્નોલોજી દ્વારા ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી રહી છે. એટલે કે, ભારતમાં અભ્યાસ માટે જરૂરી સંસાધનોનો તફાવત પણ ઝડપથી બંધ થઈ રહ્યો છે.
સાથીઓ,
તમે જાણો છો કે, રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિની મુખ્ય પ્રાથમિકતા એ છે કે શિક્ષણ માત્ર પુસ્તકો પૂરતું મર્યાદિત ન હોવું જોઈએ, બલ્કે વ્યવહારિક શિક્ષણ તેનો એક ભાગ હોવો જોઈએ. આ માટે વ્યાવસાયિક શિક્ષણને સામાન્ય શિક્ષણ સાથે સાંકળી લેવાની કામગીરી પણ કરવામાં આવી રહી છે. આનો સૌથી મોટો ફાયદો નબળા, પછાત અને ગ્રામીણ વાતાવરણના બાળકોને વધુ થશે.
પુસ્તકીય અભ્યાસના ભારને કારણે આ બાળકો સૌથી વધુ પાછળ રહી ગયા. પરંતુ નવી નેશનલ એજ્યુકેશન પોલિસી હેઠળ હવે નવી રીતે અભ્યાસ થશે. આ અભ્યાસ ઇન્ટરેક્ટિવ તેમજ રસપ્રદ હશે. પહેલાની લેબ અને પ્રાયોગિક સુવિધાઓ બહુ ઓછી શાળાઓમાં જ ઉપલબ્ધ હતી. પરંતુ, હવે અટલ ટિંકરિંગ લેબ્સમાં 75 લાખથી વધુ બાળકો વિજ્ઞાન અને નવીનતા શીખી રહ્યા છે. વિજ્ઞાન હવે બધા માટે સમાન રીતે સુલભ બની રહ્યું છે. આ યુવા વૈજ્ઞાનિકો ભવિષ્યમાં દેશના મોટા પ્રોજેક્ટનું નેતૃત્વ કરશે અને ભારતને વિશ્વનું સંશોધન કેન્દ્ર બનાવશે.
સાથીઓ,
કોઈપણ સુધારા માટે હિંમતની જરૂર હોય છે અને જ્યાં હિંમત હોય ત્યાં નવી શક્યતાઓ જન્મે છે. આ જ કારણ છે કે આજે વિશ્વ ભારતને નવી સંભાવનાઓની નર્સરી તરીકે જોઈ રહ્યું છે. આજે દુનિયા જાણે છે કે સોફ્ટવેર ટેક્નોલોજીની વાત આવે તો ભવિષ્ય ભારતનું છે. દુનિયા જાણે છે કે જ્યારે સ્પેસ ટેકની વાત આવે છે ત્યારે ભારતની ક્ષમતા સાથે સ્પર્ધા કરવી સરળ નથી. દુનિયા જાણે છે કે જ્યારે ડિફેન્સ ટેક્નોલોજીની વાત આવે છે ત્યારે ભારતનું 'ઓછી કિંમત' અને 'શ્રેષ્ઠ ગુણવત્તા'નું મોડલ હિટ થવાનું છે. દુનિયાના આ વિશ્વાસને આપણે કમજોર ન થવા દેવો જોઈએ.
પાછલા વર્ષોમાં ભારતની ઔદ્યોગિક પ્રતિષ્ઠા જે ઝડપે વધી છે, વિશ્વમાં જે ઝડપે આપણા સ્ટાર્ટઅપ્સનો વિકાસ થયો છે, તેનાથી સમગ્ર વિશ્વમાં આપણી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓનું સન્માન પણ વધ્યું છે. તમામ વૈશ્વિક રેન્કિંગમાં ભારતીય સંસ્થાઓની સંખ્યા વધી રહી છે, આપણી રેન્કિંગ પણ વધી રહી છે. આજે અમારા IITના બે કેમ્પસ ઝાંઝીબાર અને અબુ ધાબીમાં ખુલી રહ્યા છે. ઘણા અન્ય દેશો પણ અમને તેમના સ્થાનો પર IIT કેમ્પસ ખોલવા વિનંતી કરી રહ્યા છે. વિશ્વમાં તેની માંગ વધી રહી છે. આપણી એજ્યુકેશન ઇકોસિસ્ટમમાં આવી રહેલા આ સકારાત્મક ફેરફારોને કારણે ઘણી વૈશ્વિક યુનિવર્સિટીઓ પણ ભારતમાં તેમના કેમ્પસ ખોલવા માંગે છે. ઓસ્ટ્રેલિયાની બે યુનિવર્સિટીઓ ગુજરાતના ગિફ્ટ સિટીમાં તેમના કેમ્પસ ખોલવા જઈ રહી છે. આ સફળતાઓ વચ્ચે, આપણે આપણી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓને સતત મજબૂત કરવી પડશે અને તેમને ભવિષ્ય માટે તૈયાર કરવા સખત મહેનત કરવી પડશે. આપણે આપણી સંસ્થાઓ, આપણી યુનિવર્સિટીઓ, આપણી શાળાઓ અને કોલેજોને આ ક્રાંતિનું કેન્દ્ર બનાવવાની છે.
સાથીઓ,
સક્ષમ યુવાનોનું નિર્માણ એ એક મજબૂત રાષ્ટ્રના નિર્માણની સૌથી મોટી ગેરંટી છે અને યુવાનોના નિર્માણમાં પ્રથમ ભૂમિકા માતા-પિતા અને શિક્ષકોની હોય છે. તેથી, હું બધા શિક્ષકો અને માતાપિતાને કહેવા માંગુ છું કે બાળકોને મુક્તપણે ઉડવાની તક આપવી જોઈએ. આપણે તેમનામાં આત્મવિશ્વાસ કેળવવો પડશે જેથી તેઓ હંમેશા કંઈક નવું શીખવાની અને કરવાની હિંમત કરી શકે. આપણે ભવિષ્ય પર નજર રાખવી પડશે, ભવિષ્યવાદી માનસિકતા સાથે વિચારવું પડશે. આપણે બાળકોને પુસ્તકોના દબાણમાંથી મુક્ત કરવાના છે.
આજે આપણે જોઈ રહ્યા છીએ કે AI (Artificial Techonolgy) જેવી ટેક્નોલોજી, જે ગઈકાલ સુધી વિજ્ઞાન સાહિત્યમાં હતી, તે હવે આપણા જીવનનો એક ભાગ બની રહી છે. રોબોટિક્સ અને ડ્રોન ટેક્નોલોજી આપણા દરવાજા પર ખટખટાવી રહી છે. તેથી, આપણે જૂના વિચારોમાંથી બહાર નીકળીને નવા ક્ષેત્રોમાં વિચારવું પડશે. આપણે આપણા બાળકોને તેના માટે તૈયાર કરવા પડશે. હું અમારી શાળાઓમાં ભાવિ ટેકને લગતા અરસપરસ સત્રો કરવા ઈચ્છું છું. આપત્તિ વ્યવસ્થાપન હોય, ક્લાઈમેટ ચેન્જ હોય કે સ્વચ્છ ઉર્જા હોય, આપણે આપણી નવી પેઢીને પણ આ વિશે જાગૃત કરવી પડશે. આથી આપણે આપણી શિક્ષણ વ્યવસ્થા એવી રીતે તૈયાર કરવી પડશે કે યુવાનો આ દિશામાં જાગૃત બને અને તેમની જિજ્ઞાસા પણ વધે.
સાથીઓ,
જેમ જેમ ભારત પણ મજબૂત બની રહ્યું છે તેમ તેમ ભારતની ઓળખ અને પરંપરાઓ પ્રત્યે વિશ્વની રુચિ પણ વધી રહી છે. આપણે આ પરિવર્તનને વિશ્વની અપેક્ષા તરીકે લેવું પડશે. યોગ, આયુર્વેદ, કલા, સંગીત, સાહિત્ય અને સંસ્કૃતિના ક્ષેત્રોમાં ભવિષ્યની અપાર સંભાવનાઓ રહેલી છે. આપણે આપણી નવી પેઢીને તેમનો પરિચય કરાવવો પડશે. મને ખાતરી છે કે, આ તમામ વિષયો અખિલ ભારતીય શિક્ષણ પરિષદ માટે પ્રાથમિકતા પર રહેશે.
ભારતના ભવિષ્યને ઘડવાના તમારા બધાના આ પ્રયાસો નવા ભારતનો પાયો બનાવશે. અને હું દ્રઢપણે માનું છું કે 2047માં આપણે બધાએ એક સપનું જોયું છે, આપણા બધાનો એક સંકલ્પ છે કે જ્યારે દેશ આઝાદીના 100 વર્ષની ઉજવણી કરશે ત્યારે 2047માં આપણો દેશ વિકસિત ભારત હશે. અને આ સમયગાળો એ યુવાનોના હાથમાં છે જેઓ આજે તમારી સાથે તાલીમ લઈ રહ્યા છે. જેઓ આજે તમારી સાથે તૈયાર થઈ રહ્યા છે, તેઓ આવતીકાલે દેશને તૈયાર કરવાના છે. અને તેથી જ આપ સૌને અનેક શુભકામનાઓ આપીને, આ સ્વપ્નને સાકાર કરવા માટે, દરેક યુવાનોના હૃદયમાં સંકલ્પની ભાવના જાગે, એ સંકલ્પને સાકાર કરવા માટે સખત મહેનતની પરાકાષ્ઠા હોવી જોઈએ, સફળતા મેળવતા રહો, આ હેતુ સાથે આગળ વધો.
હું તમને બધાને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા પાઠવું છું, તમારો ખૂબ ખૂબ આભાર!
