"એવા સમયે જ્યારે આપણી પરંપરાઓ અને આધ્યાત્મિકતા લુપ્ત થઈ રહી હતી, ત્યારે સ્વામી દયાનંદે આપણને 'પાછા વેદો' તરફ જવા હાકલ કરી હતી
"મહર્ષિ દયાનંદ માત્ર વૈદિક ઋષિ જ નહીં, પરંતુ રાષ્ટ્રીય ઋષિ પણ હતા""સ્વામીજીને ભારત પ્રત્યે જે વિશ્વાસ હતો, આપણે તે વિશ્વાસને અમૃત કાળમાં આપણા આત્મવિશ્વાસમાં પરિવર્તિત કરવો પડશે"પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "પ્રામાણિક પ્રયાસો અને નવી નીતિઓ મારફતે દેશ પોતાની દિકરીઓને આગળ વધારી રહ્યો છે"નમસ્તે!
કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત આદરણીય સંતો, ગુજરાતના રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રત જી, મંત્રી પરિષદના મારા સાથી પુરુષોત્તમ રૂપાલાજી, આર્ય સમાજની વિવિધ સંસ્થાઓ સાથે સંકળાયેલા તમામ અધિકારીઓ, અન્ય મહાનુભાવો, બહેનો અને સજ્જનો!
દેશ સ્વામી દયાનંદ સરસ્વતીજીની 200મી જન્મજયંતીની ઉજવણી કરી રહ્યો છે. મારી ઈચ્છા હતી કે હું પોતે સ્વામીજીના જન્મસ્થળ ટંકારા પહોંચી ગયો હોત, પણ એ શક્ય ન બન્યું. હું મારા હૃદય અને દિમાગથી તમારી વચ્ચે છું. મને આનંદ છે કે આર્ય સમાજ સ્વામીજીના યોગદાનને યાદ કરવા અને તેમને લોકો સુધી પહોંચાડવા માટે આ પર્વની ઉજવણી કરી રહ્યો છે. મને ગયા વર્ષે આ ફેસ્ટિવલના ઉદ્ઘાટનમાં ભાગ લેવાની તક મળી હતી. જેનું યોગદાન આટલું અનોખું છે એવા મહાપુરુષ સાથે જોડાયેલો ઉત્સવ આટલો વ્યાપક હોવો સ્વાભાવિક છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ પ્રસંગ આપણી નવી પેઢીને મહર્ષિ દયાનંદના જીવનનો પરિચય કરાવવાનું એક અસરકારક માધ્યમ બનશે.
મિત્રો,
મને સ્વામીજીની જન્મભૂમિ ગુજરાતમાં જન્મ લેવાનું સૌભાગ્ય મળ્યું. તેમનું કાર્યસ્થળ હરિયાણા હતું, લાંબા સમય સુધી મને પણ એ હરિયાણાના જીવનને નજીકથી જાણવાની, સમજવાની અને ત્યાં કામ કરવાની તક મળી. તેથી, સ્વાભાવિક રીતે મારા જીવનમાં તેમનો એક અલગ પ્રભાવ છે, તેમની પોતાની ભૂમિકા છે. આજે આ અવસર પર હું મહર્ષિ દયાનંદજીના ચરણોમાં નમન કરું છું અને તેમને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરું છું. હું દેશ-વિદેશમાં વસતા તેમના કરોડો અનુયાયીઓને પણ તેમની જન્મજયંતી પર અભિનંદન પાઠવું છું.
મિત્રો,
ઇતિહાસમાં કેટલાક દિવસો, કેટલીક ક્ષણો, કેટલીક ક્ષણો આવે છે, જે ભવિષ્યની દિશા બદલી નાખે છે. 200 વર્ષ પહેલા દયાનંદજીનો જન્મ આવી જ અભૂતપૂર્વ ક્ષણ હતી. આ તે સમયગાળો હતો જ્યારે ગુલામીમાં ફસાયેલી ભારતની જનતા હોશ ગુમાવી રહી હતી. ત્યારે સ્વામી દયાનંદજીએ દેશને કહ્યું કે કેવી રીતે આપણા રૂઢિપ્રયોગો અને અંધશ્રદ્ધાઓએ દેશને ઘેરી લીધો છે. આ સ્ટીરિયોટાઇપ્સે આપણી વૈજ્ઞાનિક વિચારસરણીને નબળી બનાવી દીધી હતી. આ સામાજિક દુષણોએ આપણી એકતા પર હુમલો કર્યો હતો. સમાજનો એક વર્ગ ભારતીય સંસ્કૃતિ અને આધ્યાત્મિકતાથી સતત દૂર જઈ રહ્યો હતો. આવા સમયે સ્વામી દયાનંદજીએ 'વેદોમાં પાછા ફરવાની' અપીલ કરી. તેમણે વેદ પર ભાષ્યો લખ્યા અને તાર્કિક સમજૂતીઓ આપી. તેમણે સ્ટીરિયોટાઇપ્સ પર ખુલ્લેઆમ હુમલો કર્યો, અને ભારતીય ફિલસૂફીની વાસ્તવિક પ્રકૃતિ શું છે તે સમજાવ્યું. પરિણામ એ આવ્યું કે સમાજમાં આત્મવિશ્વાસ પાછો ફરવા લાગ્યો. લોકો વૈદિક ધર્મને જાણવા લાગ્યા અને તેના મૂળ સાથે જોડાવા લાગ્યા.
મિત્રો,
બ્રિટિશ સરકારે આપણી સામાજિક ખરાબીઓનો પ્યાદા તરીકે ઉપયોગ કરીને આપણને અપમાનિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. ત્યારે બ્રિટિશ શાસનને કેટલાક લોકોએ સામાજિક ફેરફારો ટાંકીને ન્યાયી ઠેરવ્યો હતો. આવા સમયગાળામાં સ્વામી દયાનંદજીના આગમનથી તે તમામ ષડયંત્રોને ઊંડો ઝટકો લાગ્યો. લાલા લજપત રાય, રામ પ્રસાદ બિસ્મિલ, સ્વામી શ્રદ્ધાનંદ, ક્રાંતિકારીઓની એક આખી શ્રેણી રચાઈ, જેઓ આર્ય સમાજથી પ્રભાવિત હતા. તેથી, દયાનંદજી માત્ર વૈદિક ઋષિ ન હતા, તેઓ રાષ્ટ્રીય ચેતના ધરાવતા ઋષિ પણ હતા.
મિત્રો,
સ્વામી દયાનંદજીના જન્મના 200 વર્ષનો આ સીમાચિહ્ન એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે ભારત તેના અમરત્વના પ્રારંભિક વર્ષોમાં છે. સ્વામી દયાનંદજી એવા સંત હતા જેમણે ભારતના ઉજ્જવળ ભવિષ્યનું સ્વપ્ન જોયું હતું. સ્વામીજીને ભારત વિશે જે શ્રદ્ધા હતી, એ શ્રદ્ધાને આપણે અમૃતકાળમાં આપણા આત્મવિશ્વાસમાં ફેરવવી પડશે. સ્વામી દયાનંદ આધુનિકતાના હિમાયતી અને માર્ગદર્શક હતા. તેમની પાસેથી પ્રેરણા લઈને તમે બધાએ આ અમૃતકાળમાં ભારતને આધુનિકતા તરફ લઈ જવાનું છે, આપણે આપણા દેશને વિકસિત ભારત બનાવવો છે. આજે દેશ અને દુનિયામાં આર્ય સમાજની અઢી હજારથી વધુ શાળાઓ, કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓ છે. તમે બધા 400 થી વધુ ગુરુકુલોમાં વિદ્યાર્થીઓને શિક્ષણ અને તાલીમ આપી રહ્યા છો. હું ઈચ્છું છું કે આર્ય સમાજ 21મી સદીના આ દાયકામાં નવી ઉર્જા સાથે રાષ્ટ્ર નિર્માણ અભિયાનની જવાબદારી ઉપાડે. ડી.એ.વી. સંસ્થા એ મહર્ષિ દયાનંદ સરસ્વતીજીની જીવંત સ્મૃતિ છે, એક પ્રેરણા, ચેતનાની ભૂમિ છે. જો આપણે તેમને સતત સશક્ત બનાવીશું, તો તે મહર્ષિ દયાનંદજીને આપણી પવિત્ર શ્રદ્ધાંજલિ હશે.
ભારતીય ચારિત્ર્ય સાથે જોડાયેલી શિક્ષણ વ્યવસ્થા આજના સમયની મોટી જરૂરિયાત છે. આર્ય સમાજની શાળાઓ તેના મુખ્ય કેન્દ્રો રહી છે. દેશ હવે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ દ્વારા તેનો વિસ્તાર કરી રહ્યો છે. આ પ્રયાસો સાથે સમાજને જોડવાની જવાબદારી આપણી છે. આજે, ભલે તે સ્થાનિક, આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન, પર્યાવરણ માટે દેશના પ્રયાસો, જળ સંરક્ષણ, સ્વચ્છ ભારત અભિયાન વગેરે માટે અવાજનો વિષય હોય, LiFE એ એક મિશન છે જે આજની આધુનિક જીવનશૈલીમાં પ્રકૃતિને ન્યાય સુનિશ્ચિત કરે છે. આપણા મિલેટ્સ-શ્રીઅન્ન, યોગ, ફિટનેસ, રમતગમતમાં ભાગીદારી વધારવી, આર્ય સમાજની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને તેમાં ભણતા વિદ્યાર્થીઓ, આ બધા સાથે મળીને એક મોટી શક્તિ છે. આ તમામ મોટી ભૂમિકા ભજવી શકે છે.
તમારી સંસ્થાઓના વિદ્યાર્થીઓમાં મોટી સંખ્યામાં એવા યુવાનો છે જેઓ 18 વર્ષની વય વટાવી ચૂક્યા છે. તમારા તમામ વરિષ્ઠોની જવાબદારી છે કે તેઓનું નામ મતદાર યાદીમાં સામેલ છે અને તેઓ મતદાનનું મહત્વ સમજે છે. આર્ય સમાજની સ્થાપનાનું 150મું વર્ષ પણ આ વર્ષથી શરૂ થવા જઈ રહ્યું છે. હું ઈચ્છું છું કે આપણે બધા આપણા પ્રયત્નો અને આપણી સિદ્ધિઓ વડે આવા મોટા પ્રસંગને ખરેખર યાદગાર બનાવીએ.
મિત્રો,
કુદરતી ખેતી એ પણ એક વિષય છે જે બધા વિદ્યાર્થીઓ માટે જાણવું અને સમજવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આપણા આચાર્ય દેવવ્રતજી આ દિશામાં ખૂબ મહેનત કરી રહ્યા છે. મહર્ષિ દયાનંદજીના જન્મસ્થળથી સમગ્ર દેશના ખેડૂતોને પ્રાકૃતિક ખેતીનો સંદેશ મળે તેનાથી વધુ સારું બીજું શું હોઈ શકે?
મિત્રો,
મહર્ષિ દયાનંદે તેમના સમયમાં મહિલાઓના અધિકારો અને તેમની ભાગીદારી વિશે વાત કરી હતી. નવી નીતિઓ અને પ્રમાણિક પ્રયાસો દ્વારા દેશ આજે પોતાની દીકરીઓને આગળ લઈ જઈ રહ્યો છે. થોડા મહિના પહેલા જ દેશે નારી શક્તિ વંદન એક્ટ પસાર કરીને લોકસભા અને વિધાનસભામાં મહિલા અનામતની ખાતરી આપી છે. આ પ્રયાસોથી દેશના લોકોને જોડવા એ આજે મહર્ષિને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ હશે.
અને મિત્રો,
આ તમામ સામાજિક કાર્યો માટે ભારત સરકારના નવનિર્મિત યુવા સંગઠનની શક્તિ પણ તમારી પાસે છે. દેશની આ સૌથી મોટી અને સૌથી નાની સંસ્થાનું નામ - માય યંગ ઈન્ડિયા - માયભારત. હું દયાનંદ સરસ્વતીજીના તમામ અનુયાયીઓને વિનંતી કરું છું કે DAV શૈક્ષણિક નેટવર્કના તમામ વિદ્યાર્થીઓને માય ભારત સાથે જોડાવા માટે પ્રોત્સાહિત કરો. હું ફરી એકવાર મહર્ષિ દયાનદની 200મી જન્મજયંતી પર આપ સૌને શુભેચ્છા પાઠવું છું. ફરી એક વાર હું મહર્ષિ દયાનંદજી અને તમે બધા સંતોને મારી શ્રદ્ધાંજલિ પાઠવું છું.
ખુબ ખુબ આભાર!
