વર્લ્ડ ગવર્નમેન્ટ સમિટમાં પીએમના સંબોધનનો મૂળપાઠ

યોર હાઈનેસ,

મહામહિમ,

દેવીઓ અને સજ્જનો,

નમસ્તે!

વર્લ્ડ ગવર્નમેન્ટ સમિટમાં મુખ્ય ભાષણ આપવું મારા માટે ખૂબ જ સન્માનની વાત છે. અને મને બીજી વખત આ સૌભાગ્ય મળી રહ્યું છે. આ આમંત્રણ અને ઉષ્માભર્યા સ્વાગત માટે હું મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન રશીદ જીનો ખૂબ આભારી છું. હું મારા ભાઈ હિઝ હાઈનેસ શેખ મોહમ્મદ બિન ઝાયેદનો પણ આભાર વ્યક્ત કરું છું. મને તાજેતરના સમયમાં ઘણી વખત તેમને મળવાની તક મળી છે. તેઓ માત્ર વિઝનના નેતા જ નહીં પણ સંકલ્પના નેતા અને પ્રતિબદ્ધતાના નેતા પણ છે.

મિત્રો,

વર્લ્ડ ગવર્નમેન્ટ સમિટ વિશ્વભરના વિચારશીલ નેતાઓને એક મંચ પર લાવવાનું મુખ્ય માધ્યમ બની ગયું છે. મહામહિમ શેખ મોહમ્મદ બિન રશીદનું દૂરંદેશી નેતૃત્વ આમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે. દુબઈ જે રીતે વૈશ્વિક અર્થતંત્ર, વાણિજ્ય અને ટેક્નોલોજીનું કેન્દ્ર બની રહ્યું છે તે મોટી વાત છે. કોવિડ દરમિયાન એક્સ્પો 2020નું સંગઠન હોય કે સીઓપી-28નું તાજેતરનું સંગઠન, આ ‘દુબઈ સ્ટોરી’ના ઉત્તમ ઉદાહરણો છે. હું તમને આ સમિટ માટે અભિનંદન આપું છું અને તેની સફળતા માટે તમને શુભેચ્છા પાઠવું છું.

મિત્રો,

આજે આપણે 21મી સદીમાં છીએ. એક તરફ વિશ્વ આધુનિકતા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે તો બીજી તરફ છેલ્લી સદીથી ચાલી રહેલા પડકારો પણ એટલા જ વ્યાપક બની રહ્યા છે. ખાદ્ય સુરક્ષા હોય, આરોગ્ય સુરક્ષા હોય, જળ સુરક્ષા હોય, ઉર્જા સુરક્ષા હોય, શિક્ષણ હોય, સમાજને સર્વસમાવેશક બનાવવો હોય, દરેક સરકાર પોતાના નાગરિકો પ્રત્યે અનેક જવાબદારીઓથી બંધાયેલી હોય છે. ટેક્નોલોજી દરેક રીતે મુખ્ય વિક્ષેપ કરનાર સાબિત થઈ રહી છે, પછી ભલે તે નકારાત્મક હોય કે સકારાત્મક. દરરોજ આતંકવાદ નવા સ્વરૂપમાં માનવતા માટે એક નવો પડકાર લાવી રહ્યો છે. આબોહવા સંબંધિત પડકારો પણ સમયની સાથે મોટા થઈ રહ્યા છે. એક તરફ સ્થાનિક ચિંતાઓ છે અને બીજી બાજુ આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યવસ્થા વિખરાયેલી લાગે છે. અને આ બધા વચ્ચે, દરેક સરકારને તેની પ્રાસંગિકતા બચાવવા માટે એક મોટા પડકારનો સામનો કરવો પડે છે. આ પ્રશ્નો, આ પડકારો, આ પરિસ્થિતિઓ વચ્ચે વર્લ્ડ ગવર્નમેન્ટ સમિટનું મહત્વ વધુ વધી ગયું છે.

મિત્રો,

આજે દરેક સરકાર સમક્ષ પ્રશ્ન એ છે કે તેણે કયા અભિગમ સાથે આગળ વધવું જોઈએ. હું માનું છું કે આજે વિશ્વને એવી સરકારોની જરૂર છે જે સર્વસમાવેશક હોય અને દરેકને સાથે લઈ જાય. આજે વિશ્વને એવી સરકારોની જરૂર છે, જે સ્માર્ટ હોય, જે ટેક્નોલોજીને મોટા પરિવર્તનનું માધ્યમ બનાવે. આજે દુનિયાને એવી સરકારોની જરૂર છે જે સ્વચ્છ હોય, જે ભ્રષ્ટાચાર મુક્ત હોય, જે પારદર્શક હોય. આજે વિશ્વને એવી સરકારોની જરૂર છે જે પર્યાવરણીય પડકારો પ્રત્યે હરિયાળી અને ગંભીર હોય. આજે વિશ્વને એવી સરકારોની જરૂર છે જે જીવનની સરળતા, ન્યાયની સરળતા, ગતિશીલતાની સરળતા, નવીનતાની સરળતા અને વ્યવસાય કરવાની સરળતાને તેમની પ્રાથમિકતા બનાવે.

મિત્રો,

હું સરકારના વડા તરીકે સતત કામ કરી રહ્યો છું તેને 23 વર્ષ થવા જઈ રહ્યા છે. ભારતના એક મોટા રાજ્ય- ગુજરાતની સરકારમાં રહીને મેં 13 વર્ષ સુધી જનતાની સેવા કરી છે અને હવે કેન્દ્ર સરકારમાં દેશવાસીઓની સેવા કરતાં 10 વર્ષ થવા જઈ રહ્યા છે. હું માનું છું કે સરકારનો અભાવ ન હોવો જોઈએ અને સરકારનું દબાણ ન હોવું જોઈએ. તેના બદલે, હું માનું છું કે લોકોના જીવનમાં સરકારી દખલગીરી ઓછી થાય તે સુનિશ્ચિત કરવાનું કામ સરકારનું છે.

આપણે ઘણીવાર ઘણા નિષ્ણાતો પાસેથી સાંભળીએ છીએ કે કોવિડ પછી વિશ્વભરમાં સરકારો પરનો વિશ્વાસ ઓછો થયો છે. પરંતુ ભારતમાં અમે સાવ વિપરીત અનુભવ જોયો. વર્ષોથી ભારત સરકાર પર દેશની જનતાનો વિશ્વાસ વધુ મજબૂત બન્યો છે. લોકોને અમારી સરકારના ઉદ્દેશ્ય અને પ્રતિબદ્ધતા બંનેમાં સંપૂર્ણ વિશ્વાસ છે. આ કેવી રીતે થયું? કારણ કે અમે શાસનમાં જનભાવનાઓને પ્રાથમિકતા આપી છે. અમે દેશવાસીઓની જરૂરિયાતો પ્રત્યે સંવેદનશીલ છીએ. અમે લોકોની જરૂરિયાતો અને લોકોના સપના બંનેને પૂર્ણ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે.

આ 23 વર્ષોમાં સરકારમાં મારો સૌથી મોટો સિદ્ધાંત રહ્યો છે - લઘુત્તમ સરકાર, મહત્તમ શાસન. મેં હંમેશા એવું વાતાવરણ ઊભું કરવા પર ભાર મૂક્યો છે જે નાગરિકો વચ્ચે એન્ટરપ્રાઇઝ અને એનર્જી બંનેને વધારે. ટોપ ડાઉન અને બોટમ-અપ અભિગમ સાથે, અમે સમગ્ર સમાજના અભિગમને પણ અનુસર્યા છે. અમે સર્વગ્રાહી અભિગમ પર ભાર મૂક્યો અને લોકોની ભાગીદારીને સર્વોચ્ચ અગ્રતા આપી. અમે પ્રયાસ કર્યો હતો કે સરકાર કોઈ અભિયાન શરૂ કરે તો પણ સમયની સાથે દેશની જનતા તેની બાગડોર સંભાળે. જનભાગીદારીના આ સિદ્ધાંતને અનુસરીને, આપણે ભારતમાં ઘણા મોટા પરિવર્તનો જોયા છે. અમારું સ્વચ્છતા અભિયાન હોય, કન્યા શિક્ષણ વધારવાનું અભિયાન હોય કે ડિજિટલ સાક્ષરતા, તેમની સફળતા માત્ર લોકોની ભાગીદારી દ્વારા સુનિશ્ચિત કરવામાં આવી છે.

મિત્રો,

સામાજિક અને નાણાકીય સમાવેશ અમારી સરકારની પ્રાથમિકતા છે. અમે 50 કરોડથી વધુ લોકો સાથે બેંકિંગને જોડ્યું છે જેમની પાસે બેંક ખાતા નથી. અમે તેમને જાગૃત કરવા માટે એક મોટું અભિયાન ચલાવ્યું. આનું પરિણામ એ છે કે આજે આપણે ફિનટેક અને ડિજિટલ પેમેન્ટ્સમાં ઘણા આગળ વધી ગયા છીએ. અમે મહિલા નેતૃત્વ વિકાસને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. અમે ભારતીય મહિલાઓનું આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય સશક્તીકરણ કરી રહ્યા છીએ. થોડા મહિના પહેલા કાયદો બનાવીને અમે ભારતની મહિલાઓને સંસદમાં અનામત પણ આપી છે. આજે અમે ભારતના યુવાનો માટે નવી તકો ઊભી કરી રહ્યા છીએ અને તેમના કૌશલ્ય વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છીએ. ખૂબ જ ઓછા સમયમાં, ભારત વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી સ્ટાર્ટ-અપ ઇકોસિસ્ટમ બની ગયું છે, એટલે કે સ્ટાર્ટ-અપ ઇકોસિસ્ટમમાં આટલો મોટો ઉછાળો, આજે આપણે ત્રીજા સ્થાને પહોંચી ગયા છીએ.

મિત્રો,

સબકા સાથ-સબકા વિકાસના મંત્રને અનુસરીને અમે લાસ્ટ માઈલ ડિલિવરી અને સંતૃપ્તિના અભિગમ પર ભાર મૂકવો. સંતૃપ્તિના અભિગમનો અર્થ એ છે કે કોઈ પણ લાભાર્થીને સરકારી યોજનાઓના લાભોથી વંચિત ન રહેવું જોઈએ, સરકારે પોતે જ તેમના સુધી પહોંચવું જોઈએ. શાસનના આ મોડેલમાં, ભેદભાવ અને ભ્રષ્ટાચાર બંનેનો અવકાશ સમાપ્ત થાય છે. એક અભ્યાસ અનુસાર, ભારતે છેલ્લા 10 વર્ષમાં 250 મિલિયન લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢ્યા છે અને આમાં આ ગવર્નન્સ મોડલે મોટી ભૂમિકા ભજવી છે.

મિત્રો,

સરકારો જ્યારે પારદર્શિતાને પ્રાધાન્ય આપે છે ત્યારે તેના પરિણામો મળે છે અને ભારત તેનું ઉદાહરણ છે. આજે ભારતના 130 કરોડથી વધુ નાગરિકો તેમની ડિજિટલ ઓળખ ધરાવે છે. લોકોની ડિજિટલ ઓળખ, તેમની બેંકો, તેમના મોબાઈલ, બધું એકબીજા સાથે જોડાયેલું છે. અમે ટેક્નોલોજીની મદદથી એક સિસ્ટમ વિકસાવી છે - ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT). આ સિસ્ટમની મદદથી અમે છેલ્લા 10 વર્ષમાં 400 બિલિયન ડોલરથી વધુ સીધા લોકોના બેંક ખાતામાં ટ્રાન્સફર કર્યા છે. આમ કરીને અમે ભ્રષ્ટાચારના વિશાળ અવકાશને તેના મૂળમાંથી નાબૂદ કર્યો છે. અમે દેશના 33 અબજ ડોલરથી વધુને ખોટા હાથમાં જતા બચાવ્યા છે.

મિત્રો,

જ્યાં સુધી ક્લાઈમેટ ચેન્જનો સવાલ છે, તેની સાથે વ્યવહાર કરવા માટે ભારતનો પોતાનો અભિગમ છે. આજે ભારત સૌર, પવન, હાઇડ્રો તેમજ બાયોફ્યુઅલ, ગ્રીન હાઇડ્રોજન પર કામ કરી રહ્યું છે. આપણી સંસ્કૃતિ આપણને શીખવે છે કે કુદરત પાસેથી આપણને જે મળ્યું છે તે પાછું આપવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. તેથી, ભારતે વિશ્વને એક નવો રસ્તો સૂચવ્યો છે, જેને અનુસરીને આપણે પર્યાવરણને ઘણી મદદ કરી શકીએ છીએ. આ પાથ છે – મિશન લાઈફ – એટલે કે પર્યાવરણ માટે જીવનશૈલી, આ મિશન પ્રો પ્લેનેટ પીપલનો માર્ગ બતાવે છે. અમે લાંબા સમયથી કાર્બન ક્રેડિટના અભિગમને પણ જોઈ રહ્યા છીએ. હવે આનાથી આગળ વધીને આપણે ગ્રીન ક્રેડિટ વિશે વિચારવું જોઈએ. મેં COP-28 દરમિયાન અહીં દુબઈમાં આ અંગે ખૂબ જ વિગતવાર ચર્ચા કરી હતી.

મિત્રો,

જ્યારે આપણે ભવિષ્ય તરફ નજર કરીએ છીએ, ત્યારે દરેક સરકાર આજે ઘણા પ્રશ્નોનો સામનો કરે છે. આપણે આપણી રાષ્ટ્રીય સાર્વભૌમત્વ અને આંતરરાષ્ટ્રીય પરસ્પર નિર્ભરતા વચ્ચે સંતુલન કેવી રીતે બનાવી શકીએ? તમારા રાષ્ટ્રીય હિત માટે કામ કરતી વખતે કાયદાના આંતરરાષ્ટ્રીય નિયમ પ્રત્યે તમારી પ્રતિબદ્ધતાને કેવી રીતે વળગી રહેવું? રાષ્ટ્રીય પ્રગતિને વિસ્તારતી વખતે આપણે વૈશ્વિક સારામાં વધુ યોગદાન કેવી રીતે આપી શકીએ? આપણી સંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓમાંથી શાણપણ લઈને આપણે સાર્વત્રિક મૂલ્યોને કેવી રીતે સમૃદ્ધ બનાવી શકીએ? આપણે ડિજિટલ ટેકનોલોજીનો લાભ કેવી રીતે લઈ શકીએ અને સમાજને તેની નકારાત્મક અસરોથી કેવી રીતે બચાવી શકીએ? વૈશ્વિક શાંતિ માટે પ્રયાસ કરતી વખતે આપણે આતંકવાદ સામે કેવી રીતે સાથે મળીને કામ કરીશું? આજે જ્યારે આપણે આપણા દેશની કાયાપલટ કરી રહ્યા છીએ ત્યારે શું વૈશ્વિક શાસન સંસ્થાઓમાં પણ સુધારા ન હોવા જોઈએ? આવા અનેક પ્રશ્નો આપણી સામે છે. આ તમામ પ્રશ્નોને ધ્યાનમાં રાખીને આપણે આપણી સરકારોને દિશા આપવી પડશે અને ભવિષ્યનું આયોજન કરવું પડશે.

⮚ સાથે મળીને, આપણે એક સંકલિત, સહકારી અને સહયોગી વિશ્વના મૂલ્યોને પ્રોત્સાહન આપવાનું છે.

⮚ આપણે વિકાસશીલ વિશ્વની ચિંતાઓ અને ગ્લોબલ ડિસિઝન મેકિંગમાં ગ્લોબલ સાઉથની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપવું પડશે.

⮚ આપણે ગ્લોબલ સાઉથનો અવાજ સાંભળવો પડશે, તેમની પ્રાથમિકતાઓને આગળ લાવવી પડશે.

⮚ આપણે આપણા સંસાધનો અને આપણી ક્ષમતાઓ જરૂરિયાતમંદ દેશો સાથે વહેંચવી પડશે.

⮚ આપણે એઆઈ, આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ અને ક્રિપ્ટોકરન્સી, સાયબર ક્રાઈમથી ઉદ્ભવતા પડકારો માટે વૈશ્વિક પ્રોટોકોલ બનાવવો પડશે.

⮚ આપણે આપણી રાષ્ટ્રીય સાર્વભૌમત્વને પ્રાથમિકતા આપવી પડશે અને આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાની ગરિમા પણ જાળવી રાખવી પડશે.

આ ભાવનાઓને અનુસરીને, અમે માત્ર સરકારો દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા પડકારોને હલ કરીશું નહીં પરંતુ વિશ્વ ભાઈચારાને પણ મજબૂત કરીશું. વિશ્વ મિત્ર તરીકે ભારત આ વિચાર સાથે આગળ વધી રહ્યું છે. અમે અમારા G20 પ્રેસિડેન્સી દરમિયાન પણ આ ભાવનાને આગળ વધારી હતી. અમે “એક પૃથ્વી, એક કુટુંબ, એક ભવિષ્ય”ની ભાવના સાથે આગળ વધીએ છીએ.

મિત્રો,

શાસનને લગતા આપણા બધાના અનુભવો છે. આપણે માત્ર એકબીજા સાથે કામ કરવાનું નથી, પણ એકબીજા પાસેથી શીખવાનું પણ છે. આ સમિટનો ઉદ્દેશ્ય પણ આ જ છે. અહીંથી મેળવેલા ઉકેલો વિશ્વના ભવિષ્યને આકાર આપશે. આ આત્મવિશ્વાસ સાથે, તમારા બધાને શુભેચ્છાઓ!

આભાર.

ખૂબ ખૂબ આભાર.