“31 October has become a festival of spirit of nationalism in every corner of the country”
“15 August on Red Fort, 26 January Parade on Kartavya path and Ekta Diwas under Statue of Unity have become trinity of national upsurge”
“The Statue of Unity represents the ideals of Ek Bharat Shreshtha Bharat”
“India is moving forward with a pledge of abandoning the mentality of slavery”
“There is no objective beyond India's reach”
“Today, Ekta Nagar is recognized as a global green city”
“Today, the entire world acknowledges the unwavering determination of India, the courage and resilience of its people”
“The biggest obstacle in the way of national unity, in our development journey, is the politics of appeasement”
“We must persistently work towards upholding our nation's unity to realize the aspiration of a prosperous India”

ભારત માતાની જય!

ભારત માતાની જય!

ભારત માતાની જય!

આપ સૌ યુવાનો, બહાદુરોનો આ ઉત્સાહ રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસની મોટી તાકાત છે. એક રીતે જોઈએ તો મીની ઈન્ડિયાનું સ્વરૂપ મારી સામે દેખાય છે. રાજ્યો અલગ છે, ભાષા અલગ છે, પરંપરા અલગ છે, પરંતુ અહીં હાજર દરેક વ્યક્તિ એકતાના મજબૂત દોરથી જોડાયેલ છે. માળા ઘણા છે, પણ માળા એક છે. શરીર ઘણા છે, પણ મન એક છે. જે રીતે 15મી ઓગસ્ટ આપણી આઝાદીની ઉજવણીનો દિવસ છે અને 26મી જાન્યુઆરી આપણા પ્રજાસત્તાકની ઉજવણીનો દિવસ છે, તેવી જ રીતે 31મી ઓક્ટોબરનો આ દિવસ દેશના ખૂણે-ખૂણે રાષ્ટ્રવાદના સંચારનો તહેવાર બની ગયો છે.

 

15મી ઓગસ્ટે દિલ્હીના લાલ કિલ્લા ખાતે યોજાનાર કાર્યક્રમ, 26મી જાન્યુઆરીએ દિલ્હીના કર્તવ્યપથ પર પરેડ અને 31મી ઓક્ટોબરએ સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટીની હાજરીમાં મા નર્મદાના કિનારે રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસના મુખ્ય કાર્યક્રમો, રાષ્ટ્રીય ઉત્થાનની ત્રિમૂર્તિ બની. આજે અહીં યોજાયેલી પરેડ અને પ્રસ્તુત કાર્યક્રમોએ સૌને અભિભૂત કરી દીધા હતા. એકતા નગરના મુલાકાતીઓ આ ભવ્ય પ્રતિમાને માત્ર જોવા જ નહીં, તેઓને સરદાર સાહેબના જીવન, તેમના બલિદાન અને એક ભારતના નિર્માણમાં તેમના યોગદાનની ઝલક પણ મળે છે. આ પ્રતિમાના નિર્માણની વાર્તા પોતે એક ભારત શ્રેષ્ઠ ભારતની ભાવનાનું પ્રતિબિંબ છે. તેના નિર્માણ માટે, દેશના દરેક ખૂણેથી ખેડૂતોએ લોહ પુરુષની પ્રતિમા માટે ખેતીના સાધનો અને લોખંડનું દાન કર્યું. દેશના ખૂણે-ખૂણેથી માટી લાવીને અહીં વોલ ઓફ યુનિટી બનાવવામાં આવી હતી. આ કેટલી મોટી પ્રેરણા છે. આ પ્રેરણાથી ભરપૂર, કરોડો દેશવાસીઓ આ ઘટના સાથે જોડાયેલા છે.

દેશભરમાં 'રન ફોર યુનિટી'માં લાખો લોકો ભાગ લઈ રહ્યા છે. એકતા માટેની દોડ, સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો દ્વારા લાખો લોકો તેનો ભાગ બની રહ્યા છે. જ્યારે આપણે દેશમાં એકતાનો આ પ્રવાહ જોઈએ છીએ, 140 કરોડ ભારતીયોમાં આ એકતાની લાગણી જોઈએ છીએ ત્યારે એવું લાગે છે કે જાણે સરદાર સાહેબના આદર્શો 'એક ભારત-શ્રેષ્ઠ ભારત'ના સંકલ્પના રૂપમાં આપણી અંદર દોડી રહ્યા છે. આ શુભ અવસર પર હું સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલના ચરણોમાં નમન કરું છું. હું રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ પર તમામ દેશવાસીઓને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ આપું છું.

મારા પરિવારજનો,

આવનારા 25 વર્ષ ભારત માટે આ સદીના સૌથી મહત્વપૂર્ણ 25 વર્ષ છે. આ 25 વર્ષમાં આપણે આપણા ભારતને સમૃદ્ધ બનાવવું છે, આપણા ભારતનો વિકાસ કરવાનો છે. આઝાદી પહેલા છેલ્લી સદીમાં 25 વર્ષનો સમયગાળો હતો, જેમાં દરેક દેશવાસીએ સ્વતંત્ર ભારત માટે પોતાનું બલિદાન આપ્યું હતું. હવે સમૃદ્ધ ભારત માટે, સમૃદ્ધિના આગામી 25 વર્ષ એક તક તરીકે આપણી સમક્ષ આવ્યા છે. આપણે સરદાર પટેલની પ્રેરણાથી દરેક લક્ષ્ય હાંસલ કરવાનું છે.

 

આજે સમગ્ર વિશ્વની નજર ભારત પર છે. આજે ભારત સિદ્ધિઓના નવા શિખરે છે. જી-20માં ભારતની ક્ષમતા જોઈને દુનિયા આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ છે. અમને ગર્વ છે કે અમે વિશ્વની સૌથી મોટી લોકશાહીની વિશ્વસનિયતાને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જઈ રહ્યા છીએ. અમને ગર્વ છે કે અનેક વૈશ્વિક કટોકટીઓ વચ્ચે અમારી સરહદો સુરક્ષિત છે. અમને ગર્વ છે કે આગામી કેટલાક વર્ષોમાં આપણે વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી આર્થિક શક્તિ બનવા જઈ રહ્યા છીએ. અમને ગર્વ છે કે આજે ભારત ચંદ્ર પર પહોંચી ગયું છે જ્યાં દુનિયાનો અન્ય કોઈ દેશ પહોંચી શક્યો નથી. અમને ગર્વ છે કે આજે ભારત તેજસ ફાઈટર પ્લેનથી લઈને આઈએનએસ વિક્રાંત સુધી પોતાનું એરક્રાફ્ટ બનાવી રહ્યું છે. અમને ગર્વ છે કે આજે ભારત, અમારા વ્યાવસાયિકો, વિશ્વની અબજ-ટ્રિલિયન ડોલરની કંપનીઓ ચલાવી રહ્યા છે અને તેનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે. અમને ગર્વ છે કે આજે વિશ્વની મોટી રમતોત્સવમાં તિરંગાનું ગૌરવ સતત વધી રહ્યું છે. અમને ગર્વ છે કે દેશના યુવાનો, પુત્રો અને પુત્રીઓ રેકોર્ડ સંખ્યામાં મેડલ જીતી રહ્યા છે.

સાથીઓ,

આ અમર કાળમાં ભારતે ગુલામીની માનસિકતા ત્યજીને આગળ વધવાનો સંકલ્પ કર્યો છે. આપણે આપણા વારસાનો વિકાસ અને જતન કરી રહ્યા છીએ. ભારતે તેના નૌકા ધ્વજમાંથી ગુલામીનું પ્રતીક હટાવી દીધું છે. ગુલામીના જમાનામાં બનેલા બિનજરૂરી કાયદાઓ પણ દૂર કરવામાં આવી રહ્યા છે. ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા પણ IPC દ્વારા બદલવામાં આવી રહી છે. જ્યાં એક સમયે ઈન્ડિયા ગેટ પર વિદેશી શક્તિના પ્રતિનિધિની પ્રતિમા હતી ત્યાં હવે નેતાજી સુભાષની પ્રતિમા આપણને પ્રેરણા આપી રહી છે.

સાથીઓ,

આજે એવું કોઈ લક્ષ્ય નથી જે ભારત હાંસલ કરી ન શકે. એવો કોઈ સંકલ્પ નથી જે આપણે ભારતીયો સાથે મળીને પ્રાપ્ત ન કરી શકીએ. છેલ્લા નવ વર્ષમાં દેશે જોયું છે કે જ્યારે દરેક જણ પ્રયત્નો કરે છે ત્યારે કશું જ અશક્ય નથી. કોણે વિચાર્યું હશે કે કાશ્મીર ક્યારેય કલમ 370થી મુક્ત થઈ શકે છે. પરંતુ આજે કાશ્મીર અને દેશ વચ્ચે કલમ 370ની દિવાલ પડી ગઈ છે. સરદાર સાહેબ જ્યાં પણ હશે ત્યાં તેઓ અત્યંત પ્રસન્નતા અનુભવતા હશે અને આપણા બધાને આશીર્વાદ આપતા હશે. આજે મારા કાશ્મીરના ભાઈઓ અને બહેનો આતંકવાદના પડછાયામાંથી બહાર આવી રહ્યા છે, ખુલ્લી હવામાં શ્વાસ લઈ રહ્યા છે અને દેશના વિકાસમાં કદમથી આગળ વધી રહ્યા છે. અહીં મારી એક બાજુનો સરદાર સરોવર ડેમ પણ 5-6 દાયકાથી લટકી રહ્યો હતો. સૌના પ્રયાસોથી છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આ ડેમનું કામ પણ પૂર્ણ થયું છે.

 

સાથીઓ,

આપણું એકતા નગર પણ નિશ્ચય દ્વારા સફળતાનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. 10-15 વર્ષ પહેલા કોઈએ વિચાર્યું પણ નહોતું કે કેવડિયા આટલું બદલાઈ જશે. આજે એકતા નગર ગ્લોબલ ગ્રીન સિટી તરીકે ઓળખાય છે. આ તે શહેર છે જ્યાંથી વિશ્વભરના દેશોનું ધ્યાન આકર્ષિત કરનાર મિશન લાઈફની શરૂઆત થઈ હતી. જ્યારે પણ હું અહીં આવું છું ત્યારે તેનું આકર્ષણ વધુ વધતું લાગે છે. રિવર રાફ્ટિંગ, એકતા ક્રૂઝ, એકતા નર્સરી, એકતા મોલ, આરોગ્ય વાન, કેક્ટસ અને બટરફ્લાય ગાર્ડન, જંગલ સફારી, મિયાવાકી ફોરેસ્ટ, મેઝ ગાર્ડન અહીં ઘણા પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. છેલ્લા 6 મહિનામાં જ અહીં 1.5 લાખથી વધુ વૃક્ષો વાવવામાં આવ્યા છે. એકતા નગર સૌર ઉર્જા ઉત્પાદન અને સિટી ગેસ વિતરણમાં પણ અગ્રેસર છે.

આજે અહીં સ્પેશિયલ હેરિટેજ ટ્રેનનું નવું આકર્ષણ પણ ઉમેરાવા જઈ રહ્યું છે. એકતા નગર સ્ટેશન અને અમદાવાદ વચ્ચે દોડતી આ ટ્રેનમાં આપણા વારસાની ઝલક જોવા મળે છે અને આધુનિક સુવિધાઓ પણ છે. તેના એન્જિનને સ્ટીમ એન્જિન જેવો લુક આપવામાં આવ્યો છે, પરંતુ તે વીજળીથી ચાલશે. એકતા નગરમાં ઇકો ફ્રેન્ડલી ટ્રાન્સપોર્ટની પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. હવે અહીં પ્રવાસીઓને ઈ-બસ, ઈ-ગોલ્ફ કાર્ટ અને ઈ-સાયકલની સાથે પબ્લિક બાઇક શેરિંગ સિસ્ટમની સુવિધા પણ મળશે. છેલ્લા 5 વર્ષમાં 1.5 કરોડથી વધુ પ્રવાસીઓ અહીં આવ્યા છે અને આ સંખ્યા સતત વધી રહી છે. અહીંના આપણા આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનોને આનો મોટો લાભ મળી રહ્યો છે, તેઓને રોજગારના નવા સાધનો મળી રહ્યા છે.

 

સાથીઓ,

આજે આખું વિશ્વ ભારતના સંકલ્પની તાકાત, ભારતીય લોકોની બહાદુરી અને તીવ્રતા, ભારતીય લોકોની જીવવાની ઈચ્છા શક્તિને આદર અને વિશ્વાસથી જોઈ રહ્યું છે, ભારતની અતુલ્ય અને અનુપમ યાત્રા આજે દરેક માટે પ્રેરણાનું કેન્દ્ર બની ગઈ છે.

પણ મારા વ્હાલા દેશવાસીઓ,

આપણે કેટલીક બાબતોને ક્યારેય ભૂલવી ન જોઈએ, આપણે તેને હંમેશા યાદ રાખવી જોઈએ. આજે, રાષ્ટ્રીય એકતા દિવસ પર, હું આ સંબંધમાં દરેક દેશવાસીને મારી લાગણીઓ વ્યક્ત કરવા માંગુ છું. આજે સમગ્ર વિશ્વમાં અશાંતિ છે. કોરોનાના કારણે ઘણા દેશોની અર્થવ્યવસ્થાની હાલત ખરાબ થઈ ગઈ છે. ઘણા દેશો આજે 30-40 વર્ષમાં સૌથી વધુ મોંઘવારીનો સામનો કરી રહ્યા છે. તે દેશોમાં બેરોજગારી સતત વધી રહી છે. આવા સંજોગોમાં પણ ભારત વિશ્વમાં પોતાનો ઝંડો ફરકાવે છે. અમે એક પછી એક પડકારોને પાર કરીને સતત આગળ વધી રહ્યા છીએ. અમે નવા રેકોર્ડ બનાવ્યા છે, અમે નવા ધોરણો પણ બનાવ્યા છે. છેલ્લા 9 વર્ષમાં દેશ જે નીતિઓ અને નિર્ણયો સાથે આગળ વધ્યો છે તેની અસર આજે જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં જોવા મળી રહી છે. ભારતમાં ગરીબી ઘટી રહી છે. 5 વર્ષમાં 13.5 કરોડથી વધુ લોકો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા છે. અમને વિશ્વાસ મળ્યો છે કે અમે દેશમાંથી ગરીબી દૂર કરી શકીએ છીએ. અને આપણે આ દિશામાં આગળ વધવાનું ચાલુ રાખવું પડશે. અને તેથી આ સમય દરેક ભારતીય માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. દેશની સ્થિરતાને નુકસાન થાય તેવું કોઈએ પણ ન કરવું જોઈએ. જો આપણે આપણા પગલાઓથી ભટકી જઈશું, તો આપણે આપણા લક્ષ્યથી પણ ભટકી જઈશું. 140 કરોડ ભારતીયોએ જે મહેનતથી દેશને વિકાસના પંથે લાવ્યા છે તે ક્યારેય વ્યર્થ ન જવા જોઈએ. આપણે ભવિષ્યને ધ્યાનમાં રાખવું પડશે, અને આપણા સંકલ્પોને વળગી રહેવું પડશે.

 

મારા દેશવાસીઓ,

દેશના પ્રથમ ગૃહમંત્રી હોવાના નાતે સરદાર પટેલ દેશની આંતરિક સુરક્ષાને લઈને ખૂબ જ કડક હતા, તેઓ લોખંડી પુરુષ હતા. છેલ્લા 9 વર્ષથી દેશની આંતરિક સુરક્ષાને અનેક મોરચે પડકાર આપવામાં આવ્યો છે. પરંતુ આપણા સુરક્ષા દળોની રાત-દિવસની મહેનતને કારણે દેશના દુશ્મનો પહેલાની જેમ તેમની યોજનાઓમાં સફળ થઈ શકતા નથી. ભીડભાડવાળી જગ્યાઓ પર જતા પહેલા મનમાં શંકાઓ ભરાઈ જતી હતી તે સમયગાળો લોકો હજુ ભૂલી શક્યા નથી. તહેવારોની ભીડ, બજારો, જાહેર સ્થળો અને આર્થિક પ્રવૃતિના જે પણ કેન્દ્રો છે તેને નિશાન બનાવીને દેશના વિકાસને રોકવાનું ષડયંત્ર કરવામાં આવ્યું હતું. બ્લાસ્ટ પછીની તબાહી, બોમ્બ વિસ્ફોટોથી થયેલી તબાહી લોકોએ જોઈ છે. તે પછી તપાસના નામે તે સમયની સરકારોની ધીમી પણ જોવા મળી છે. તમારે દેશને તે યુગમાં પાછા ફરવા દેવું જોઈએ નહીં; તમારે તમારી બધી શક્તિથી તેને રોકવું જોઈએ. આપણે બધા દેશવાસીઓએ દેશની એકતા પર પ્રહાર કરનારાઓને જાણવા, ઓળખવા, સમજવા અને સાવચેત રહેવું જોઈએ.

સાથીઓ,

આપણી વિકાસયાત્રામાં રાષ્ટ્રીય એકતાના માર્ગમાં સૌથી મોટો અવરોધ તુષ્ટિકરણની રાજનીતિ છે. ભારતના છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓ એ હકીકતના સાક્ષી છે કે તુષ્ટિકરણ કરનારાઓ ક્યારેય આતંકવાદ, તેની ક્રૂરતા અને તેની ભયાનકતાને જોતા નથી. તુષ્ટિકરણ કરનારા લોકો માનવતાના દુશ્મનો સાથે ઉભા રહેતા અચકાતા નથી. તેઓ આતંકવાદી ગતિવિધિઓની તપાસ કરવામાં ઉપેક્ષા કરે છે અને રાષ્ટ્રવિરોધી તત્વો સામે કડક કાર્યવાહી કરવાનું ટાળે છે. તુષ્ટિકરણનો આ વિચાર એટલો ખતરનાક છે કે તે આતંકવાદીઓને બચાવવા કોર્ટ સુધી પહોંચે છે. આવી વિચારસરણી કોઈ પણ સમાજને લાભ આપી શકે નહીં. આનાથી દેશને ક્યારેય કોઈ ફાયદો થઈ શકે નહીં. દરેક દેશવાસીએ દરેક ક્ષણે, દરેક સમયે, દેશના ખૂણે-ખૂણે એવી વિચારસરણીથી સાવધ રહેવું પડશે જે એકતાને જોખમમાં મૂકે છે.

 

મારા વ્હાલા દેશવાસીઓ,

અત્યારે દેશમાં ચૂંટણીનો માહોલ છે. રાજ્યોમાં ચૂંટણી પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે અને આવતા વર્ષે લોકસભાની ચૂંટણી પણ યોજાવાની છે. તમે નોંધ્યું હશે કે દેશમાં એક બહુ મોટો રાજકીય જૂથ છે જે સકારાત્મક રાજકારણનો કોઈ રસ્તો નથી જોતો. કમનસીબે, આ રાજકીય જૂથ સમાજ અને દેશની વિરુદ્ધમાં એવી યુક્તિઓ અપનાવી રહ્યું છે. જો આ જૂથ પોતાના સ્વાર્થ માટે દેશની એકતાને તોડે તો પણ તેમના માટે તેમનો સ્વાર્થ સર્વોપરી છે. તેથી, આ પડકારો વચ્ચે, તમે મારા દેશવાસીઓ, જનતા, તમારી ભૂમિકા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની ગઈ છે. આ લોકો દેશની એકતાને ઠેસ પહોંચાડીને પોતાના રાજકીય હિત સાધવા માંગે છે. દેશ આ અંગે સજાગ રહેશે, તો જ તે તેના વિકાસના લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરી શકશે. વિકસિત ભારતનું લક્ષ્ય હાંસલ કરવા માટે આપણે દેશની એકતા જાળવવાના આપણા પ્રયત્નોની એક ક્ષણ પણ છોડવાની નથી, આપણે એક ડગલું પણ પાછળ રહેવાનું નથી. આપણે એકતાના મંત્રને સતત જીવવાનો છે. આપણે એકતા સાકાર કરવા માટે આપણું સતત યોગદાન આપવું પડશે. આપણે જે પણ ક્ષેત્રમાં હોઈએ, તેમાં આપણે આપણું 100 ટકા આપવું પડશે. આવનારી પેઢીઓને સારું ભવિષ્ય આપવાનો આ એકમાત્ર શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે. અને સરદાર સાહેબ આપણા બધા પાસેથી આ જ અપેક્ષા રાખે છે.

સાથીઓ,

સરદાર સાહેબને લગતી રાષ્ટ્રીય સ્પર્ધા પણ આજથી MyGov પર શરૂ થઈ રહી છે. સરદાર સાહેબ ક્વિઝ દ્વારા દેશના યુવાનોને તેમને જાણવાની વધુ તક મળશે.

મારા પરિવારજનો,

આજનું ભારત નવું ભારત છે. દરેક ભારતીય આજે અપાર આત્મવિશ્વાસથી ભરેલો છે. આપણે એ સુનિશ્ચિત કરવાનું છે કે આ આત્મવિશ્વાસ ચાલુ રહે અને દેશ પણ આગળ વધતો રહે. આ લાગણી કાયમ રહે. આ ભવ્યતા જળવાઈ રહે. આ સાથે હું ફરી એકવાર 140 કરોડ દેશવાસીઓ વતી આદરણીય સરદાર પટેલને મારી નમ્ર શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરું છું. આવો આપણે બધા રાષ્ટ્રીય એકતાના આ રાષ્ટ્રીય પર્વને પૂરા ઉત્સાહથી ઉજવીએ. જીવનમાં એકતાનો મંત્ર જીવવાની ટેવ પાડો, જીવનની દરેક ક્ષણ એકતા માટે સમર્પિત કરતા રહો. આ ઈચ્છા સાથે, ફરી એકવાર આપ સૌને ખૂબ ખૂબ અભિનંદન.

ભારત માતાની જય!

ભારત માતાની જય!

ભારત માતાની જય!

ખુબ ખુબ આભાર.

 

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।