પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "શ્રી કલ્કી ધામ મંદિર ભારતની આધ્યાત્મિકતાના નવા કેન્દ્ર તરીકે ઉભરી આવશે"
"આજનું ભારત 'વિકાસભી વિરાસતભી'ના મંત્ર સાથે ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે - વારસાની સાથે વિકાસ"
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ ભારતના સાંસ્કૃતિક પુનરુત્થાન, આપણી ઓળખ પર ગર્વ અને તેને સ્થાપિત કરવાનો આત્મવિશ્વાસ પાછળની પ્રેરણા છે"
"રામ લલાજીની ઉપસ્થિતિનો દિવ્ય અનુભવ, એ દૈવી લાગણી આજે પણ આપણને ભાવુક બનાવે છે"
"જે કલ્પનાની બહાર હતું તે હવે વાસ્તવિકતા બની ગયું છે"
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "આજે એક તરફ આપણાં યાત્રાધામોનો વિકાસ થઈ રહ્યો છે, તો બીજી તરફ શહેરોમાં હાઈટેક માળખું પણ ઊભું કરવામાં આવી રહ્યું છે"
"કલ્કી કાલ ચક્રમાં પરિવર્તનની શરૂઆત કરનાર છે અને તે પ્રેરણાનો સ્ત્રોત પણ છે"
"ભારત જાણે છે કે હારના જડબામાંથી વિજય કેવી રીતે છીનવી લેવો"
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, "આજે પ્રથમ વખત ભારત એવા તબક્કે છે કે જ્યાં અમે અનુકરણ નથી કરી રહ્યા, અમે એક ઉદાહરણ પ્રસ્ત
ધામના ઉદઘાટન માટે 18 વર્ષની પ્રતીક્ષાનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, એવું લાગે છે કે, ઘણાં સારાં કામો થયાં છે, જે પૂર્ણ કરવા તેમનાં માટે બાકી રહ્યાં છે. તેમણે કહ્યું કે લોકો અને સંતોના આશીર્વાદથી તે અધૂરા કાર્યોને પૂરા કરવાનું ચાલુ રાખશે.
આજે છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની જયંતી છે એ વાતનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ શિવાજી મહારાજને આજના સાંસ્કૃતિક પુનરુત્થાન, આપણી ઓળખમાં ગર્વ અને વિશ્વાસનો શ્રેય આપ્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ છત્રપતિ શિવાજી મહારાજને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી હતી.

જય મા કૈલા દેવી, જય મા કૈલા દેવી, જય મા કૈલા દેવી.

જય બૂઢે બાબાની, જય બૂઢે બાબાની.

ભારત માતાની જય, ભારત માતાની જય.

તમામ સંતોને પોતપોતાની જગ્યા લેવા વિનંતી છે. ઉત્તર પ્રદેશના ઊર્જાવાન મુખ્યમંત્રી શ્રી યોગી આદિત્યનાથજી, પૂજ્ય શ્રી અવધેશાનંદ ગીરીજી, કલ્કિધામના મુખ્ય આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજી, પૂજ્ય સ્વામી કૈલાશાનંદ બ્રહ્મચારીજી, પૂજ્ય સદગુરુ શ્રી રિતેશ્વરજી, ભારતના વિવિધ ખૂણેથી મોટી સંખ્યામાં ઉપસ્થિત આદરણીય સંતો, અને મારા વહાલા શ્રદ્ધાવાન ભાઈઓ અને બહેનો!

 

આજે ભગવાન રામ અને ભગવાન કૃષ્ણની ભૂમિ યુપીની ધરતીમાંથી ભક્તિ, લાગણી અને આધ્યાત્મિકતાનો બીજો પ્રવાહ વહેવા આતુર છે. આજે પૂજ્ય સંતોની ભક્તિ અને લોકોની ભાવનાથી વધુ એક પવિત્ર સ્થળનો પાયો નાખવામાં આવી રહ્યો છે. હવે આપના સંતો અને આચાર્યોની હાજરીમાં મને ભવ્ય કલ્કિ ધામનો શિલાન્યાસ કરવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું છે. મને વિશ્વાસ છે કે કલ્કિ ધામ ભારતીય આસ્થાના બીજા મહાન કેન્દ્ર તરીકે ઉભરી આવશે. હું તમામ દેશવાસીઓ અને વિશ્વના તમામ ભક્તોને મારી શુભકામનાઓ આપું છું. હવે આચાર્યજી કહેતા હતા કે 18 વર્ષની રાહ જોયા પછી આજે આ અવસર આવ્યો છે. કોઈપણ રીતે, આચાર્યજી, આવા ઘણા સારા કાર્યો છે જે કેટલાક લોકોએ મારા માટે જ છોડી દીધા છે. અને ભવિષ્યમાં પણ જે સારું કામ બાકી હશે તે સંતો અને લોકોના આશીર્વાદથી જ પૂર્ણ કરીશું.

મિત્રો,

આજે છત્રપતિ શિવાજી મહારાજની જન્મજયંતી પણ છે. તેથી આ દિવસ વધુ પવિત્ર અને વધુ પ્રેરણાદાયક બને છે. આજે આપણે દેશમાં જે સાંસ્કૃતિક પુનરુત્થાન જોઈ રહ્યા છીએ, આપણી ઓળખ માટેનું ગૌરવ અને તેની સ્થાપનામાં જે આત્મવિશ્વાસ છે, તે આપણને છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ પાસેથી જ પ્રેરણા મળે છે. આ પ્રસંગે હું છત્રપતિ શિવાજી મહારાજના ચરણોમાં આદરપૂર્વક પ્રણામ કરું છું. હું તેમને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરું છું.

 

મિત્રો,

તાજેતરમાં, જ્યારે પ્રમોદ કૃષ્ણમજી મને આમંત્રણ આપવા આવ્યા હતા. તેણે મને જે કહ્યું તેના આધારે હું કહું છું કે તેની પૂજ્ય માતાનો આત્મા જ્યાં પણ હશે ત્યાં તે આજે જે અનુભવી રહ્યો છે તેના કરતાં અનેકગણો આનંદ અનુભવતો હશે. અને પ્રમોદજીએ બતાવ્યું છે કે કેવી રીતે એક પુત્ર તેની માતાના વચનને પૂર્ણ કરવા માટે પોતાનું જીવન બલિદાન આપી શકે છે. પ્રમોદ કૃષ્ણમજી કહી રહ્યા હતા કે કેટલાય એકરમાં ફેલાયેલું આ વિશાળ ધામ અનેક રીતે ખાસ બનવાનું છે. આ એક એવું મંદિર હશે, જેમ કે તેણે હવે મને સમજાવ્યું છે, જેમાં 10 ગર્ભગૃહ હશે, અને ભગવાનના તમામ 10 અવતારો બિરાજશે. 10 અવતારો દ્વારા, આપણા શાસ્ત્રોએ માત્ર મનુષ્ય જ નહીં પરંતુ દૈવી અવતારોને પણ વિવિધ સ્વરૂપોમાં રજૂ કર્યા છે. એટલે કે આપણે દરેક જીવનમાં ભગવાનની ચેતના જોઈ છે. આપણે સિંહ, વરાહ અને કાચબામાં પણ ભગવાનનું સ્વરૂપ જોયું છે. આ તમામ ફોર્મેટને એકસાથે સ્થાપિત કરવાથી આપણી માન્યતાઓની વ્યાપક છબી રજૂ થશે. ભગવાનની કૃપાથી જ તેમણે મને આ પવિત્ર યજ્ઞનું માધ્યમ બનાવ્યું છે અને શિલાન્યાસ કરવાની તક આપી છે. અને હવે જ્યારે તેઓ સ્વાગત પ્રવચન આપી રહ્યા હતા ત્યારે તેમણે કહ્યું કે દરેકને કંઈક આપવા માટે હોય છે, મારી પાસે કંઈ નથી, હું ફક્ત મારી લાગણીઓ જ વ્યક્ત કરી શકું છું. પ્રમોદજી, સારું થયું કે કશું આપ્યું નહીં, નહીંતર જમાનો એ રીતે બદલાઈ ગયો છે કે આજના યુગમાં સુદામાએ શ્રી કૃષ્ણને પોટલીમાં ચોખા આપ્યા હોત તો વિડિયો બહાર આવ્યો હોત, પીઆઈએલ દાખલ થઈ હોત. સુપ્રીમ કોર્ટમાં અને ચુકાદો આવ્યો હશે કે ભ્રષ્ટાચારમાં ભગવાન કૃષ્ણને કંઈક આપવામાં આવ્યું અને ભગવાન કૃષ્ણ ભ્રષ્ટાચાર કરતા હતા. આ સમયે અમે જે પણ કરી રહ્યા છીએ, તે વધુ સારું છે કે તમે તમારી લાગણીઓ વ્યક્ત કરી અને કંઈપણ ન આપ્યું. આ શુભ કાર્યમાં મને માર્ગદર્શન આપવા આવેલા તમામ સંતોને પણ હું નમસ્કાર કરું છું. હું આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજીને પણ અભિનંદન આપું છું.

 

મિત્રો,

સંભાલમાં આજે આપણે જે પ્રસંગના સાક્ષી છીએ તે ભારતના સાંસ્કૃતિક પુનરુજ્જીવનની બીજી અદ્ભુત ક્ષણ છે. ગયા મહિને, 22 જાન્યુઆરીએ, દેશે અયોધ્યામાં 500 વર્ષ રાહ જોયા. રામલલ્લાની હાજરીનો એ અલૌકિક અનુભવ, એ દૈવી અનુભૂતિ આજે પણ આપણને ભાવુક બનાવે છે. દરમિયાન, અમે દેશથી સેંકડો કિલોમીટર દૂર આરબ ધરતી પર અબુ ધાબીમાં પ્રથમ વિશાળ મંદિરના ઉદ્ઘાટનના સાક્ષી પણ બન્યા છીએ. જે પહેલા કલ્પના બહાર હતું તે હવે વાસ્તવિકતા બની ગયું છે. અને હવે અમે અહીં સંભલમાં ભવ્ય કલ્કિ ધામના શિલાન્યાસના સાક્ષી છીએ.

 

ભાઈઓ અને બહેનો,

આપણી પેઢીના જીવનકાળમાં આવા આધ્યાત્મિક અનુભવો, સાંસ્કૃતિક ગૌરવની આ ક્ષણો એક પછી એક થવાથી મોટું સૌભાગ્ય બીજું શું હોઈ શકે? આ સમયગાળા દરમિયાન, આપણે કાશીની ભૂમિ પર વિશ્વનાથ ધામનો મહિમા ખીલતો જોયો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન જ આપણે કાશીનો કાયાકલ્પ જોઈ રહ્યા છીએ. આ સમયગાળામાં આપણે મહાકાલના મહાલોકનો મહિમા જોયો છે. આપણે સોમનાથનો વિકાસ, કેદાર ખીણનું પુનર્નિર્માણ જોયું છે. વિકાસની સાથે સાથે વિરાસતના આ મંત્રને અમે આત્મસાત કરી રહ્યા છીએ. આજે એક તરફ આપણા તીર્થધામોનો વિકાસ થઈ રહ્યો છે તો બીજી તરફ શહેરોમાં હાઈટેક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પણ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. આજે મંદિરો બની રહ્યા છે તો દેશભરમાં નવી મેડિકલ કોલેજો પણ બની રહી છે. આજે આપણી પ્રાચીન મૂર્તિઓ પણ વિદેશમાંથી પરત લાવવામાં આવી રહી છે અને વિદેશી રોકાણ પણ રેકોર્ડ સંખ્યામાં આવી રહ્યું છે. મિત્રો, આ પરિવર્તન એ સાબિતી છે અને સાબિતી છે કે સમયનું પૈડું ઘૂમી ચૂક્યું છે. એક નવો યુગ આજે આપણા દરવાજા પર દસ્તક આપી રહ્યો છે. આ સમય છે, અમે તે આગમનને ખુલ્લા દિલથી આવકારીએ છીએ. એટલા માટે લાલ કિલ્લા પરથી મેં દેશને આ વિશ્વાસ અપાવ્યો હતો-આ જ સમય છે, આ યોગ્ય સમય છે.

 

મિત્રો,

જે દિવસે અયોધ્યામાં રામ મંદિરની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા થઈ ત્યારે મેં અન્ય એક વાત કરી હતી. હવે 22મી જાન્યુઆરીથી નવા કાળચક્રની શરૂઆત થઈ છે. જ્યારે ભગવાન શ્રી રામે શાસન કર્યું ત્યારે તેમનો પ્રભાવ હજારો વર્ષ સુધી રહ્યો. એ જ રીતે, રામલલ્લાના સિંહાસન સાથે, ભારત માટે આગામી હજાર વર્ષ માટે એક નવી યાત્રા શરૂ થઈ રહી છે. અમૃતકલમાં રાષ્ટ્ર નિર્માણ માટે સમગ્ર સહસ્ત્રાબ્દીનો આ સંકલ્પ માત્ર એક ઈચ્છા નથી. આ એક એવો સંકલ્પ છે જે આપણી સંસ્કૃતિએ દરેક કાળમાં જીવીને બતાવ્યો છે. આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજીએ ભગવાન કલ્કિ વિશે ઊંડો અભ્યાસ કર્યો છે. આચાર્ય પ્રમોદ કૃષ્ણમજી મને ભગવાન કલ્કિના અવતાર સંબંધિત ઘણી હકીકતો અને શાસ્ત્રીય માહિતી પણ જણાવી રહ્યા હતા. જેમ કે તેણે કહ્યું કે તે કલ્કિ પુરાણમાં લખાયેલું છે – શંભલે વાસ-તતસ્ય સહસ્ર પરિવત્સર. એટલે કે ભગવાન રામની જેમ કલ્કિનો અવતાર પણ હજારો વર્ષની રૂપરેખા નક્કી કરશે.

એટલા માટે ભાઈઓ અને બહેનો,

આપણે કહી શકીએ કે કલ્કિ ચક્રમાં પરિવર્તનની શરૂઆત કરનાર છે અને તે પ્રેરણાનો સ્ત્રોત પણ છે. અને કદાચ એટલે જ કલ્કિધામ એ ભગવાનને સમર્પિત સ્થળ બનવા જઈ રહ્યું છે જેનો હજુ અવતાર લેવાનો બાકી છે. જરા વિચારો, ભવિષ્યને લગતા આ પ્રકારનો ખ્યાલ આપણા શાસ્ત્રોમાં સેંકડો અને હજારો વર્ષ પહેલાં લખાયેલો છે. હજારો વર્ષો પછીની ઘટનાઓ પર પણ વિચારો આપવામાં આવ્યા. આ ખૂબ જ આશ્ચર્યજનક છે. અને તે પણ આશ્ચર્યજનક છે કે આજે પ્રમોદ કૃષ્ણમ જેવા લોકો તે માન્યતાઓને પૂર્ણ વિશ્વાસ સાથે આગળ લઈ રહ્યા છે અને તેના માટે પોતાનું જીવન સમર્પિત કરી રહ્યા છે. તેઓ ભગવાન કલ્કિ માટે મંદિર બનાવી રહ્યા છે અને તેમની પૂજા કરી રહ્યા છે. હજારો વર્ષો પછીનો વિશ્વાસ, અને હવેથી તેની તૈયારીનો અર્થ એ છે કે આપણે ભવિષ્ય માટે કેટલા તૈયાર છીએ. આ માટે પ્રમોદ કૃષ્ણમ જી ખરેખર પ્રશંસાને પાત્ર છે. હું પ્રમોદ કૃષ્ણમ જીને દૂરથી એક રાજકીય વ્યક્તિ તરીકે ઓળખતો હતો, હું તેમને ઓળખતો નહોતો. પણ થોડા દિવસો પહેલા જ જ્યારે હું તેમને પહેલીવાર મળ્યો ત્યારે મને પણ ખબર પડી કે તેઓ આવી ધાર્મિક-આધ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિઓમાં કેટલી મહેનત કરે છે. તેમને કલ્કિ મંદિર માટે અગાઉની સરકારો સાથે લાંબી લડાઈ લડવી પડી હતી. કોર્ટના ચક્કર પણ મારવા પડ્યા! તેઓ મને કહેતા હતા કે એક સમયે તેમને કહેવામાં આવતું હતું કે મંદિર બનાવવાથી શાંતિ અને વ્યવસ્થા બગાડશે. આજે, અમારી સરકારમાં, પ્રમોદ કૃષ્ણમ જી આ કાર્યને માનસિક શાંતિથી શરૂ કરવામાં સક્ષમ છે. મને વિશ્વાસ છે કે આ મંદિર એ વાતનો પુરાવો હશે કે આપણે સારા ભવિષ્ય માટે કેટલા સકારાત્મક છીએ.

મિત્રો,

ભારત એક એવું રાષ્ટ્ર છે જે હારમાંથી પણ જીત ખેંચી શકે છે. અમે સેંકડો વર્ષો સુધી ઘણા હુમલાઓનો સામનો કર્યો. જો તે અન્ય કોઈ દેશ હોત, અન્ય કોઈ સમાજ હોત, તો તે ઘણા સતત હુમલાઓને કારણે સંપૂર્ણપણે નાશ પામ્યો હોત. તેમ છતાં, અમે માત્ર ધીરજ જ નહિ, પણ વધુ મજબૂત રીતે બહાર આવ્યા. આજે સદીઓનું એ બલિદાન ફળ આપી રહ્યું છે. દુષ્કાળના વર્ષોથી બીજની જેમ પડેલું છે, પણ જ્યારે વરસાદની મોસમ આવે છે, ત્યારે તે બીજ અંકુરિત થાય છે. એ જ રીતે, આજે ભારતના અમૃતકાળમાં, ભારતના ગૌરવ, ભારતની પ્રગતિ અને ભારતની શક્તિના બીજ અંકુરિત થઈ રહ્યા છે. એક પછી એક દરેક ક્ષેત્રમાં ઘણું નવું થઈ રહ્યું છે. જે રીતે દેશના સંતો અને આચાર્યો નવા મંદિરો બનાવી રહ્યા છે, તેવી જ રીતે ભગવાને મને રાષ્ટ્રના રૂપમાં નવા મંદિર બનાવવાની જવાબદારી સોંપી છે. રાત-દિવસ હું રાષ્ટ્રના મંદિરને ભવ્યતા આપવા અને તેની ભવ્યતા વધારવામાં વ્યસ્ત રહું છું. આ ભક્તિનું પરિણામ આપણને એ જ ઝડપે મળી રહ્યું છે. આજે, પ્રથમ વખત, ભારત એવા તબક્કે છે જ્યાં આપણે અનુસરતા નથી, અમે એક ઉદાહરણ સ્થાપિત કરી રહ્યા છીએ. આજે, પ્રથમ વખત, ભારતને ટેક્નોલોજી અને ડિજિટલ ટેક્નોલોજીના ક્ષેત્રમાં શક્યતાઓના કેન્દ્ર તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. અમારી ઓળખ ઈનોવેશન હબ તરીકે થઈ રહી છે. પ્રથમ વખત, અમે વિશ્વની 5મી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા તરીકે આટલા મોટા સીમાચિહ્ન પર પહોંચ્યા છીએ. આપણે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ સુધી પહોંચનાર પ્રથમ દેશ બની ગયા છીએ. ભારતમાં પહેલીવાર વંદે ભારત અને નમો ભારત જેવી આધુનિક ટ્રેનો દોડી રહી છે. ભારતમાં પહેલીવાર બુલેટ ટ્રેન દોડાવવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી રહી છે. દેશમાં પ્રથમ વખત હાઈટેક હાઈવે અને એક્સપ્રેસ વેનું આટલું મોટું નેટવર્ક છે અને તેની તાકાત છે. પ્રથમ વખત, ભારતીય નાગરિક, ભલે તે વિશ્વના કોઈપણ દેશમાં હોય, આટલું ગૌરવ અનુભવે છે. સકારાત્મક વિચાર અને આત્મવિશ્વાસની લહેર જે આપણે દેશમાં જોઈ રહ્યા છીએ તે એક અદ્ભુત લાગણી છે. તેથી જ આજે આપણી શક્તિ પણ અનંત છે અને આપણા માટે શક્યતાઓ પણ અપાર છે.

 

મિત્રો,

રાષ્ટ્ર માટે સફળ થવાની ઊર્જા સામૂહિકમાંથી આવે છે. આપણા વેદ કહે છે - ‘સહસ્રશીર્ષ પુરુષ સહસ્રક્ષા સહસ્રપત’. એટલે કે બાંધકામ માટે હજારો, લાખો, કરોડો હાથ છે. ગતિમાન થવા માટે હજારો, લાખો, અબજો પગ છે. આજે આપણે ભારતમાં એ જ વિશાળ ચેતના જોઈ રહ્યા છીએ. 'સબકા સાથ, સબકા વિકાસ, સબકા વિશ્વાસ અને સબકા પ્રયાસ'ની ભાવના સાથે દરેક દેશવાસી એક લાગણી અને એક સંકલ્પ સાથે રાષ્ટ્ર માટે કામ કરી રહ્યો છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં થયેલા કામોના વિસ્તરણ પર નજર કરીએ તો, પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના હેઠળ 4 કરોડથી વધુ લોકોને કાયમી મકાનો મળ્યા છે, 11 કરોડ પરિવારોને શૌચાલય એટલે કે ઈઝ્ઝતઘર, 2.5 કરોડ પરિવારોને ઘરે વીજળી મળી છે, 10થી વધુ લોકોને કરોડ પરિવારોને પાણી મળ્યું કનેક્શન, 80 કરોડ લોકોને મફત રાશન, 10 કરોડ મહિલાઓને ઓછી કિંમતે ગેસ સિલિન્ડર, 50 કરોડ લોકોને સ્વસ્થ જીવન માટે આયુષ્માન કાર્ડ, લગભગ 10 કરોડ ખેડૂતોને કિસાન સન્માન નિધિ, દરેક દેશવાસીને મફત રસી કોરોના કાળ, સ્વચ્છ ભારત. આટલું મોટું અભિયાન, આજે આખી દુનિયામાં ભારતના આ કાર્યોની ચર્ચા થઈ રહી છે. આ સ્કેલ પર કામ થઈ શક્યું કેમકે સરકારના પ્રયાસોની સાથે જનતાની તાકાત ઉમેરાઈ. આજે લોકો સરકારી યોજનાઓનો લાભ મેળવવા ગરીબોને મદદ કરી રહ્યા છે. લોકો 100% સંતૃપ્તિ માટે અભિયાનમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે. ગરીબોની સેવાની આ ભાવના આપણા આધ્યાત્મિક મૂલ્યોમાંથી આવી છે જે સમાજને 'નર મેં નારાયણ'ની પ્રેરણા આપે છે. તેથી જ દેશે ‘વિકસિત ભારતનું નિર્માણ’ અને ‘આપણા વારસા પર ગર્વ’ના પાંચ સિદ્ધાંતો માટે આહ્વાન કર્યું છે.

મિત્રો,

જ્યારે પણ ભારત મોટા સંકલ્પો લે છે, ત્યારે દિવ્ય ચેતના તેને માર્ગદર્શન આપવા માટે કોઈને કોઈ સ્વરૂપે આપણી વચ્ચે ચોક્કસપણે આવે છે. તેથી જ ગીતામાં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ ‘સંભવામિ યુગે-યુગે’ કહીને આટલું મોટું આશ્વાસન આપ્યું છે. પરંતુ, આ વચનની સાથે, તે આપણને આદેશ પણ આપે છે કે - “કર્મણ્યેવધિકારસ્તે મા ફલેષુ કડાચન” એટલે કે પરિણામની ચિંતા કર્યા વિના આપણે કર્તવ્યની ભાવનાથી કાર્ય કરવાનું છે. ભગવાનનો આ શબ્દ, તેમનો આ ઉપદેશ આજે 140 કરોડ દેશવાસીઓ માટે જીવનમંત્ર સમાન છે. આગામી 25 વર્ષની ફરજના આ સમયગાળામાં આપણે આપણી મહેનતની પરાકાષ્ઠા હાંસલ કરવાની છે. દેશની સેવામાં અગ્રેસર રહીને આપણે નિઃસ્વાર્થપણે કામ કરવાનું છે. આપણા દરેક પ્રયાસમાં, આપણા દરેક કાર્યથી રાષ્ટ્રને શું ફાયદો થશે, આ પ્રશ્ન આપણા મનમાં પ્રથમ આવવો જોઈએ. આ પ્રશ્ન રાષ્ટ્રના સામૂહિક પડકારોનો ઉકેલ આપશે. મને વિશ્વાસ છે કે, ભગવાન કલ્કીના આશીર્વાદથી, આપણી સંકલ્પોની યાત્રા સમય પહેલા પૂર્ણ થશે. આપણે એક મજબૂત અને સક્ષમ ભારતનું સપનું 100 ટકા પૂરું થતું જોઈશું. આ ઈચ્છા સાથે હું આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર માનું છું. અને આ ભવ્ય પ્રસંગ માટે અને આટલી મોટી સંખ્યામાં સંતોના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરવા બદલ હું મારા વક્તવ્યનો અંત હૃદયપૂર્વક વંદન સાથે કરું છું. મારી સાથે બોલો -

ભારત માતાની જય, ભારત માતાની જય.

ભારત માતા અમર રહે

ખૂબ ખૂબ આભાર.

 

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।