Our Indian diaspora has succeeded globally and this makes us all very proud:PM
For us, the whole world is one family: PM
India and Nigeria are connected by commitment to democratic principles, celebration of diversity and demography:PM
India’s strides are being admired globally, The people of India have powered the nation to new heights:PM
Indians have gone out of their comfort zone and done wonders, The StartUp sector is one example:PM
When it comes to furthering growth, prosperity and democracy, India is a ray of hope for the world, We have always worked to further humanitarian spirit:PM
India has always supported giving Africa a greater voice on all global platforms:PM

ભારત માતા કી જય!

ભારત માતા કી જય!

ભારત માતા કી જય!

સુન્નુ નાઇજીરિયા! નમસ્તે!

આજે, તમે ખરેખર અબુજામાં એક અદ્ભુત વાતાવરણ બનાવ્યું છે. ગઈકાલ સાંજથી બધું જોઈને એવું લાગે છે કે જાણે હું અબુજામાં નહીં પણ ભારતના શહેરમાં છું. તમારામાંના ઘણા લાગોસ, કાનો, કડુના અને પોર્ટ હારકોર્ટથી અબુજા ગયા છે, જે વિવિધ સ્થળોએથી આવે છે, અને તમારા ચહેરા પરની ચમક, તમે જે ઊર્જા અને ઉત્તેજનાનો અનુભવ કરો છો, તે અહીં આવવાની તમારી ઉત્સુકતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. હું પણ તમને મળવાની આ તકની આતુરતાથી રાહ જોતો હતો. તમારો પ્રેમ અને સ્નેહ મારા માટે એક જબરદસ્ત ખજાનો છે. તમારી વચ્ચે રહીને, તમારી સાથે સમય વિતાવવો, આ ક્ષણો જીવનભર મારી સ્મૃતિમાં અંકિત રહેશે.

મિત્રો,

પ્રધાનમંત્રી તરીકે નાઇજીરિયાની આ મારી પ્રથમ મુલાકાત છે. પણ હું એકલો નથી આવ્યો; હું મારી સાથે ભારતીય માટીની સુગંધ લાવ્યો છું. હું મારી સાથે કરોડો ભારતીયો તરફથી અસંખ્ય શુભેચ્છાઓ પણ લાવ્યો છું. ભારતની પ્રગતિ પર તમારી ખુશી હાર્દિક છે અને અહીં, દરેક ભારતીય તમારી સિદ્ધિઓ પર ગર્વથી ભરેલો છે. કેટલું ગૌરવ, તમે પૂછો છો? ઘણી હદ સુધી – મારી તો '56 ઇંચ કા સીના' સુધી પહોંચી જાય છે!

 

મિત્રો,

હું રાષ્ટ્રપતિ ટીનુબુ અને નાઇજીરિયાના લોકોનો મને મળેલા અસાધારણ આવકાર બદલ હૃદયપૂર્વક આભાર વ્યક્ત કરવા માંગુ છું. હમણાં થોડા સમય પહેલાં જ રાષ્ટ્રપતિ ટીનુબુએ મને નાઇજિરિયાના રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારથી સન્માનિત કર્યો હતો. આ સન્માન માત્ર મોદી માટે જ નથી; તે કરોડો ભારતીયોની છે અને આપ સૌની, અહિંની ભારતીય સમુદાયની છે.

મિત્રો,

હું નમ્રતાપૂર્વક આ સન્માન આપ સૌને અર્પણ કરું છું.

મિત્રો,

રાષ્ટ્રપતિ ટીનુબુ સાથેની મારી ચર્ચા દરમિયાન, તેમણે નાઇજીરિયાની પ્રગતિમાં તમારા યોગદાનની વારંવાર પ્રશંસા કરી હતી. જ્યારે મેં તેમની વાત સાંભળી અને તેમની આંખોમાં ચમક જોઈ, ત્યારે મને ગર્વની તીવ્ર લાગણી થઈ. જ્યારે તેના સભ્યોમાંથી કોઈ એક મહાન સફળતા પ્રાપ્ત કરે છે ત્યારે તે કુટુંબને જે આનંદ અને ગર્વ અનુભવે છે તેના જેવું જ હતું. જેમ માતાપિતા અને ગામલોકો તેમની પોતાની સિદ્ધિઓની ઉજવણી કરે છે, તેવી જ રીતે હું પણ તે જ ભાવનામાં સહભાગી થાઉં છું. તમે માત્ર તમારી મહેનત અને પ્રયત્નો નાઇજીરિયાને જ સમર્પિત કર્યા નથી, પરંતુ આ રાષ્ટ્રને તમારું હૃદય પણ આપ્યું છે. ભારતીય સમુદાય હંમેશાં નાઇજીરિયાની પડખે ઊભો રહ્યો છે અને તેના સુખ અને દુઃખ બંનેમાં સહભાગી છે. ઘણા નાઇજીરિયનો, જેઓ હવે ચાલીસી કે સાઠના દાયકામાં છે, તેમને યાદ હશે કે તેમને ભારતીય શિક્ષકો દ્વારા શીખવવામાં આવતું હતું. ભારતીય ડોકટરો અહીંની જનતાની સેવા કરતા રહે છે. ભારતીય ઉદ્યોગસાહસિકોએ નાઇજિરીયામાં વેપાર-વાણિજ્ય સ્થાપ્યો છે, જેણે દેશના વિકાસમાં નોંધપાત્ર પ્રદાન કર્યું છે. દાખલા તરીકે, કિશનચંદ ચેલ્લારામજી ભારતની આઝાદી પહેલાં જ અહીં આવી પહોંચ્યા હતા, અને તે સમયે કોણ જાણી શક્યા હોત કે તેમની કંપની વધીને નાઇજીરિયાના અગ્રણી બિઝનેસ હાઉસમાંના એક બની જશે. આજે અનેક ભારતીય કંપનીઓ નાઇજીરિયાની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત કરી રહી છે. તોલારામજીના નૂડલ્સ દેશભરના ઘરોમાં માણવામાં આવે છે. તુલસીચંદ રાયજીએ સ્થાપેલો પાયો ઘણા નાઇજીરિયનોના જીવનને પ્રકાશિત કરી રહ્યો છે. ભારતીય સમુદાય નાઇજીરિયાની સુધારણા માટે સ્થાનિક લોકો સાથે હાથ મિલાવીને સહયોગ કરે છે. આ એકતા અને સહિયારો હેતુ ભારતીય પ્રજાની સૌથી મોટી તાકાત - તેમનાં મૂલ્યોનું - પ્રતિબિંબ પાડે છે. આપણે જ્યાં પણ જઈએ છીએ, આપણે આપણાં મૂલ્યોને જાળવીએ છીએ, બધાના કલ્યાણ માટે પ્રયત્નશીલ રહીએ છીએ. સદીઓથી આપણી નસોમાં જડાયેલા આ મૂલ્યો આપણને સમગ્ર વિશ્વને એક પરિવાર માનવાનું શીખવે છે. અમારા માટે, આખું વિશ્વ ખરેખર એક પરિવાર છે.

મિત્રો,

તમે અહીં નાઇજીરિયામાં ભારતીય સંસ્કૃતિ પર જે અપાર ગૌરવ લાવ્યા છો તે દરેક જગ્યાએ સ્પષ્ટ છે. ખાસ કરીને યોગ અહીંના લોકોમાં વધુને વધુ લોકપ્રિય બની રહ્યો છે. હું માનું છું કે માત્ર તમે જ નહીં, પણ નાઇજીરિયન લોકો પોતે જ યોગની પ્રેક્ટિસ કરી રહ્યા છે અને ઉત્સાહી તાળીઓના ગડગડાટથી મેં આ વાત જાણી છે. મિત્રો, પૈસા કમાવો, ખ્યાતિ મેળવો, તમે જે ઇચ્છો તે પ્રાપ્ત કરો, પરંતુ થોડો સમય યોગ માટે સમર્પિત કરો. મેં સાંભળ્યું છે કે અહીં રાષ્ટ્રીય ટેલિવિઝન પર સાપ્તાહિક યોગ કાર્યક્રમનું પ્રસારણ પણ થાય છે. કદાચ તમે સ્થાનિક ટીવી જોતા નથી, અને ભારતીય ચેનલોમાં વધારે રસ ધરાવો છો - ભારતના હવામાન અથવા તાજા સમાચારો અને ઘટનાઓ. અહીં નાઇજીરિયામાં હિન્દી ભાષા પણ લોકપ્રિયતા મેળવી રહી છે. ઘણા યુવા નાઇજીરિયન લોકો, ખાસ કરીને કાનોના વિદ્યાર્થીઓ, હિન્દી શીખી રહ્યા છે. વાસ્તવમાં કાનોમાં હિંદી રસિયાઓએ તો દોસ્તાના નામનું એક ગ્રુપ પણ બનાવ્યું છે, જે આજે અહીં હાજર છે. આટલી બધી મિત્રતા હોવાને કારણે ભારતીય ફિલ્મો પ્રત્યે લગાવ હોવો સ્વાભાવિક છે. લંચ દરમિયાન મેં કેટલાક સ્થાનિક લોકો સાથે વાત કરી, જેઓ બધા જ ભારતીય કલાકારો અને ફિલ્મોના નામ જાણે છે. ઉત્તરના પ્રદેશોમાં ભારતીય સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો માટે લોકો એકઠા થાય છે, અને ગુજરાતીમાં મૂળ ધરાવતો શબ્દ 'નમસ્તે વહાલા' – "મારા વાલા' જેવાં વાક્યો અહીં પણ જોવા મળે છે. નાઇજીરિયામાં 'નમસ્તે વહાલા' જેવી ભારતીય ફિલ્મો અને 'પોસ્ટકાર્ડ્સ' જેવી વેબ સિરીઝની ખૂબ પ્રશંસા કરવામાં આવે છે.

 

મિત્રો,

ગાંધીજીએ આફ્રિકામાં ઘણાં વર્ષો ગાળ્યાં હતાં, અને ત્યાંના લોકોનાં સુખ-દુઃખમાં સહભાગી થયાં હતાં. સંસ્થાનવાદના યુગ દરમિયાન, ભારતીયો અને નાઇજીરિયન બંનેએ સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી હતી. ભારતની સ્વતંત્રતાએ પાછળથી નાઇજીરિયાની સ્વતંત્રતા ચળવળને પ્રેરણા આપી હતી. આજે ભારત અને નાઇજીરિયા સંઘર્ષના એ દિવસોથી જ ભાગીદાર તરીકે સાથે મળીને આગળ વધી રહ્યા છે. ભારત, લોકશાહીની માતા તરીકે, અને આફ્રિકાની સૌથી મોટી લોકશાહી, નાઇજીરિયા, લોકશાહી, વિવિધતા અને વસ્તી વિષયક ઊર્જાની ભાવના ધરાવે છે. બંને દેશો અસંખ્ય ભાષાઓ અને વૈવિધ્યસભર રિવાજોથી સમૃદ્ધ છે. અહીં નાઇજીરિયામાં લાગોસના ભગવાન જગન્નાથ, ભગવાન વેંકટેશ્વર, ગણપતિ દાદા અને કાર્તિકેય જેવા મંદિરો સાંસ્કૃતિક વિવિધતાના આદરના પ્રતીક તરીકે ઉભા છે. આજે, જ્યારે હું તમારી વચ્ચે ઉભો છું, ત્યારે હું આ પવિત્ર સ્થળોના નિર્માણમાં સહકાર આપવા બદલ ભારતના લોકો વતી નાઇજિરીયાની સરકારનો હૃદયપૂર્વક આભાર માનું છું.

મિત્રો,

જ્યારે ભારતને સ્વતંત્રતા મળી ત્યારે પડકારો ઘણા મોટા હતા. આપણા પૂર્વજોએ આ અવરોધોને પાર કરવા માટે સતત કામ કર્યું અને આજે, વિશ્વ ભારતના ઝડપી વિકાસની વાત કરી રહ્યું છે. શું તે સાચું નથી? શું આ સમાચાર તમારા કાન સુધી પહોંચે છે? અને જ્યારે તે કરે છે, ત્યારે શું તે તમારા હોઠ સુધી પહોંચે છે? અને તમારા હોઠ પરથી, શું તે તમારા હૃદયમાં સ્થાયી થાય છે? આપણે સૌ ભારતની સિદ્ધિઓ પર ગર્વ અનુભવીએ છીએ. મને કહો, તમને પણ એ ગર્વ થાય છે? જ્યારે ચંદ્રયાન ચંદ્ર પર ઉતર્યું હતું, ત્યારે શું તમે ગર્વથી છલકાતા ન હતા? શું તમે તે દિવસે તમારી સ્ક્રીન પર ચોંટેલા ન રહ્યા, આંખો પહોળી થઈ ગઈ? અને મંગળયાન મંગળ ગ્રહ પર પહોંચ્યું ત્યારે શું તે તમને આનંદથી ભરી દેતું નહોતું? મેડ ઇન ઇન્ડિયા ફાઇટર જેટ તેજસ કે પછી સ્વદેશી રીતે નિર્મિત એરક્રાફ્ટ કેરિયર આઇએનએસ વિક્રાંતને જોઇને તમને ગર્વની લાગણી નથી થતી? અત્યારે ભારત અંતરિક્ષ, ઉત્પાદન, ડિજિટલ ટેકનોલોજી અને હેલ્થકેર જેવા ક્ષેત્રોમાં વિશ્વના અગ્રણી દેશોની સમકક્ષ છે. આપણે બધા જાણીએ છીએ કે વસાહતી શાસનના લાંબા વર્ષોએ આપણા અર્થતંત્રને ગંભીર રીતે નબળું પાડ્યું છે. અનેક પડકારો છતાં ભારતની અર્થવ્યવસ્થા આઝાદી પછીના 6 દાયકામાં એક ટ્રિલિયન ડોલરના આંકડાને પાર કરી ગઈ હતી. તમને યાદ છે કે તેમાં કેટલો સમય લાગ્યો? છ દાયકા! હા, છ દાયકા. હું અહીં શીખવવા નથી આવ્યો, ફક્ત તમને યાદ અપાવવા માટે જણાવું છું. આપણે ભારતીયોએ સતત મહેનત કરી, અને હવે ચાલો આપણે તાળીઓના ગડગડાટથી વધાવી લઈએ. ઓહ, તમે પહેલેથી જ તાળીઓ પાડી છે, પરંતુ હું તમને કહું છું કે શા માટે આપણે વધુ મોટેથી તાળીઓ પાડવી જોઈએ. પાછલા એક દાયકામાં જ ભારતે પોતાના જીડીપીમાં લગભગ 2 ટ્રિલિયન ડોલરનો ઉમેરો કર્યો છે. માત્ર 10 વર્ષમાં આપણી અર્થવ્યવસ્થાનું કદ બમણું થઈ ગયું છે. આજે ભારત વિશ્વમાં પાંચમા ક્રમનું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર છે. તમને તે યાદ હશે? અને તે દિવસ દૂર નથી જ્યારે ભારત 5 ટ્રિલિયન ડોલરનું અર્થતંત્ર બની જશે, જે વિશ્વમાં ત્રીજા નંબરનું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર હશે.

 

મિત્રો,

આપણે ઘણી વાર સાંભળીએ છીએ કે, જેઓ તેમના કમ્ફર્ટ ઝોનમાંથી બહાર નીકળે છે તેઓ જ મહાનતા પ્રાપ્ત કરે છે. તમે ચોક્કસપણે તમને આ સમજાવવાની જરૂર નથી, કારણ કે તમે પહેલેથી જ દૂર સાહસ કરી ચૂક્યા છો. આજે ભારત અને તેના યુવાનો પણ આ જ જુસ્સા સાથે પ્રગતિ કરી રહ્યા છે અને આ જ કારણે ભારત ઝડપથી નવા ક્ષેત્રોમાં હરણફાળ ભરી રહ્યું છે. તમે 10-15 વર્ષ પહેલાં "સ્ટાર્ટઅપ" શબ્દ પણ સાંભળ્યો નહીં હોય. એકવાર, મેં સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક કોન્ફરન્સનું આયોજન કર્યું હતું. માત્ર 8-10 સભાસદો જ સ્ટાર્ટઅપ્સમાં સામેલ હતા. બાકીના ત્યાં ફક્ત તે સમજવા માટે હતા કે સ્ટાર્ટઅપ્સ શું છે. બંગાળની એક યુવતી પોતાનો અનુભવ શેર કરવા માટે ઉભી થઈ કારણ કે મારે આ નવી દુનિયા શું છે તે સમજાવવાની જરૂર હતી. તે સારું ભણેલી-ગણેલી હતી, સારી નોકરીને લાયક હતી અને આરામથી સેટલ થઈ ગઈ હતી. આમ છતાં એણે એ બધું જ છોડી દીધું અને એણે પોતાની યાત્રા સમજાવી. તે પોતાના ગામ ગઈ અને માતાને કહ્યું કે તેણે પોતાની નોકરી સહિતનું બધું જ છોડીને સાહસ શરૂ કર્યું છે. તેની માતાએ આઘાતથી પ્રતિક્રિયા આપી, 'મહાવિનાશ' (મહાન વિનાશ) કહીને કહ્યું. પરંતુ આજે, આ પેઢીએ તેમના કમ્ફર્ટ ઝોનને છોડીને નવા ભારત માટે નવીનતા લાવવાનો સંકલ્પ કર્યો છે, અને તેના પરિણામો અસાધારણ છે. હવે ભારતમાં 1.5 લાખથી વધુ રજિસ્ટર્ડ સ્ટાર્ટઅપ્સ છે. "સ્ટાર્ટઅપ" શબ્દ, જે એક સમયે માતાને 'મહાવિનાશ' કહેતો હતો, તે હવે 'મહાવિકાસ' (મહાન વિકાસ)માં પરિવર્તિત થઈ ગયો છે. છેલ્લા એક દાયકામાં, ભરતે 100થી વધુ યુનિકોર્નનો જન્મ લીધો છે. સંદર્ભ માટે, યુનિકોર્ન એક એવી કંપની છે જેની કિંમત 8,000 થી 10,000 કરોડ રૂપિયા છે. ભારતના યુવાનો દ્વારા નિર્મિત આવી 100થી વધુ કંપનીઓ હવે ભારતના સ્ટાર્ટઅપ કલ્ચરનો ઝંડો ફરકાવી રહી છે. અને આવું શા માટે બન્યું છે? આ કેવી રીતે બન્યું? તે એટલા માટે છે કારણ કે ભરત તેના કમ્ફર્ટ ઝોનમાંથી બહાર નીકળી ગયો છે.

મિત્રો,

ચાલો હું તમને બીજું એક ઉદાહરણ આપું. ભારતને લાંબા સમયથી તેના સેવા ક્ષેત્ર માટે માન્યતા આપવામાં આવી છે, જે આપણા અર્થતંત્રનો મુખ્ય આધારસ્તંભ છે. પરંતુ અમે તેનાથી જ સંતુષ્ટ ન હતા. અમે અમારા કમ્ફર્ટ ઝોનથી આગળ વધવાનું પસંદ કર્યું છે અને ભારતને વૈશ્વિક કક્ષાના ઉત્પાદન કેન્દ્રમાં પરિવર્તિત કરવા પ્રતિબદ્ધ છીએ. અમે અમારા મેન્યુફેક્ચરિંગ ઉદ્યોગને મોટા પ્રમાણમાં વિસ્તૃત કર્યો છે. આજે, ભારત વિશ્વના સૌથી મોટા મોબાઇલ ફોન ઉત્પાદકોમાં સ્થાન ધરાવે છે, જે દર વર્ષે 30 કરોડથી વધુ મોબાઇલ ફોનનું ઉત્પાદન કરે છે - જે નાઇજિરીયાની જરૂરિયાતો કરતા ઘણી વધારે છે. છેલ્લાં એક દાયકામાં આપણાં મોબાઇલ ફોનની નિકાસમાં 75 ગણો વધારો થયો છે. એ જ રીતે આ જ સમયગાળામાં આપણી સંરક્ષણ નિકાસમાં પણ અનેકગણો વધારો થયો છે. આજે, અમે 100થી વધુ દેશોમાં સંરક્ષણ ઉપકરણોની નિકાસ કરીએ છીએ.

મિત્રો,

અવકાશ ઉદ્યોગમાં ભારતની સિદ્ધિઓની વિશ્વ નોંધ લઈ રહ્યું છે અને તેની પ્રશંસા કરી રહ્યું છે. ભારતે ગગનયાન મિશન દ્વારા ટૂંક સમયમાં જ ભારતીયોને અવકાશમાં મોકલવાની મહત્વાકાંક્ષા જાહેર કરી છે. વધુમાં ભરત સ્પેસ સ્ટેશન બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યો છે.

 

મિત્રો,

આપણા કમ્ફર્ટ ઝોનમાંથી બહાર નીકળવું, નવીનતા લાવવી અને નવા માર્ગોનો માર્ગ મોકળો કરવો એ ભારતની વ્યાખ્યાયિત લાક્ષણિકતાઓ બની ગઈ છે. વીતેલા દાયકામાં અમે 25 કરોડ લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢ્યા છે. ગરીબીમાં આ મોટો ઘટાડો વિશ્વ માટે એક પ્રેરણાદાયી ઉદાહરણ તરીકે કામ કરે છે, જેનાથી એવી આશા જાગી છે કે જો ભારત તે કરી શકે છે, તો અન્ય લોકો પણ કરી શકે છે. નવા આત્મવિશ્વાસ સાથે ભરતે વિકાસ તરફની સફર ખેડી છે. અમારું વિઝન વર્ષ 2047 સુધીમાં ભારતને વિકસિત રાષ્ટ્ર બનાવવાનું છે, જ્યારે આપણે આઝાદીના 100મા વર્ષની ઉજવણી કરીશું. તમારામાંના જે લોકો આરામથી નિવૃત્ત થવાની અને તમારા પછીના વર્ષોમાં સારી રીતે જીવવાની આશા રાખે છે, તેમના માટે, જાણો કે હવે હું તમારા ભવિષ્ય માટે પાયો નાખું છું. જ્યારે આપણે 2047ના એ ભવ્ય વિઝન માટે કામ કરી રહ્યા છીએ, ત્યારે દરેક ભારતીય એક વિકસિત અને ભવ્ય ભારતનું નિર્માણ કરવા માટે સામૂહિક રીતે પ્રયત્નશીલ છે. તમે પણ, અહીં નાઇજિરીયામાં રહો છો, આ મિશનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે.

મિત્રો,

વિકાસ, શાંતિ, સમૃદ્ધિ અને લોકશાહી જેવા ક્ષેત્રોમાં ભારત વિશ્વ માટે આશાની દીવાદાંડી બનીને ઊભરી આવ્યું છે. તમે જ્યાં પણ જાઓ છો, લોકો તમને આદરથી જુએ છે. શું તે સાચું નથી? પ્રમાણિક બનો, તમને શું અનુભવ થાય છે? જ્યારે તમે કહો છો કે તમે ભારતમાંથી આવ્યા છો – પછી તે ભારત, હિન્દુસ્તાન કે ભારત કહો - ત્યારે લોકોને એક ઊર્જા, એક જોડાણનો અહેસાસ થાય છે, જાણે કે તમારો હાથ પકડવાથી તેમને શક્તિ મળશે.

 

મિત્રો,

જ્યારે પણ દુનિયામાં કોઈ પણ જગ્યાએ કોઈ કટોકટી આવે છે, ત્યારે ત્યારે ભારત પ્રથમ પ્રતિભાવ આપનાર તરીકે તૈયાર છે, એક વૈશ્વિક સહયોગી (વિશ્વબંધુ) તરીકેની આપણી ભૂમિકાને સ્વીકારે છે. તમને કોરોનાવાયરસ રોગચાળા દરમિયાનની અંધાધૂંધી યાદ હશે. વિશ્વમાં ખળભળાટ મચી ગયો હતો, અને દરેક રાષ્ટ્ર રસીની અછતમાં ડૂબેલું હતું. તે કટોકટીની ક્ષણે, ભારતે શક્ય તેટલા વધુ દેશો સાથે રસી વહેંચવાનો સંકલ્પ કર્યો. આ આપણાં સાંસ્કૃતિક મૂલ્યોનો એક ભાગ છે, જેનાં મૂળ હજારો વર્ષોની પરંપરા છે. પરિણામે, ભારતે રસીનું ઉત્પાદન વધાર્યું અને નાઇજીરિયા સહિત 150થી વધુ દેશોમાં દવાઓ અને રસીઓ પૂરી પાડી. આ કોઈ નાનીસૂની સિદ્ધિ નથી. આ પ્રયત્નોને કારણે, નાઇજીરીયા સહિત ઘણા આફ્રિકન દેશોમાં અસંખ્ય લોકોના જીવ બચાવવામાં આવ્યા હતા.

મિત્રો,

આજનો ભારત એટલે 'સૌનો સાથ, સૌનો વિકાસ'. હું નાઇજીરિયા સહિત આફ્રિકાને ભવિષ્યના વિકાસ માટે ચાવીરૂપ પ્રદેશ તરીકે જોઉં છું. છેલ્લાં પાંચ વર્ષમાં જ ભારતે સમગ્ર આફ્રિકામાં 18 નવા દૂતાવાસો ખોલ્યાં છે. તાજેતરના વર્ષોમાં ભારતે પણ વૈશ્વિક મંચ પર આફ્રિકાનો અવાજ વધારવા માટે અવિરત પણે કામ કર્યું છે. આનું મુખ્ય ઉદાહરણ ગયા વર્ષે હતું જ્યારે ભરતે પ્રથમ વખત જી -20ની અધ્યક્ષતા સંભાળી હતી. આફ્રિકન યુનિયન કાયમી સભ્ય બને તે માટે અમે નોંધપાત્ર પ્રયાસો કર્યા હતા અને અમે તેમાં સફળ થયા હતા. મને ખુશી છે કે દરેક જી-20 સભ્ય દેશે ભારતની આ પહેલને સંપૂર્ણ સમર્થન આપ્યું છે. ભરતના નિમંત્રણથી નાઇજીરીયાએ આ ઐતિહાસિક ક્ષણને એક સન્માનિત અતિથિ રાષ્ટ્ર તરીકે નિહાળી હતી. કાર્યભાર સંભાળ્યા બાદ રાષ્ટ્રપતિ ટીનુબુની સૌથી પહેલી મુલાકાત ભરતની હતી અને જી-20 શિખર સંમેલનમાં ભાગ લેનારા તેઓ પ્રથમ નેતાઓમાંના એક હતા.

 

મિત્રો,

તમારામાંના ઘણા લોકો અવારનવાર ભારતની યાત્રા કરે છે, ઉજવણીઓ, તહેવારો અને આનંદ કે દુઃખના સમયે તમારા પરિવારો સાથે જોડાય છે. તમારા સંબંધીઓ ઘણીવાર ભારતથી કોલ કરે છે અથવા સંદેશા મોકલે છે. હવે, તમારા વિસ્તૃત કુટુંબના એક સભ્ય તરીકે, હું અહીં રૂબરૂ છું અને તમને એક વિશેષ આમંત્રણ આપું છું. આગામી વર્ષે જાન્યુઆરીમાં ભારત અનેક મોટા તહેવારોની યજમાની કરશે. દર વર્ષે, 26 જાન્યુઆરીએ, આપણે દિલ્હીમાં પ્રજાસત્તાક દિવસ ઉજવીએ છીએ. જાન્યુઆરીના બીજા સપ્તાહમાં પ્રવાસી ભારતીય દિવસ ઉજવવામાં આવશે અને આ વખતે ઓડિશામાં ભગવાન જગન્નાથના પવિત્ર ચરણોમાં તેનું આયોજન કરવામાં આવશે. આ પ્રસંગે વિશ્વભરના મિત્રો એકઠા થશે. આ ઉપરાંત 13 જાન્યુઆરીથી 26 ફેબ્રુઆરી સુધી મહાકુંભ મેળો 45 દિવસ સુધી પ્રયાગરાજમાં યોજાશે. આ એક અદ્ભુત ઘટનાક્રમ છે અને તમારા માટે ભારતની મુલાકાત લેવાનો યોગ્ય સમય છે. હું તમને પ્રોત્સાહિત કરું છું કે તમે આવો, તમારાં બાળકોને લાવો અને નાઇજારિયન મિત્રોને પણ ભારતની ભાવનાનો અનુભવ કરવા આમંત્રણ આપું છું. પ્રયાગરાજ અયોધ્યાની નજીક છે અને કાશી પણ બહુ દૂર નથી. જો તમે કુંભ મેળાની મુલાકાત લો છો, તો આ પવિત્ર સ્થળોને જોવાની તક ચૂકશો નહીં. કાશીમાં નવનિર્મિત વિશ્વનાથ ધામ દમદાર છે. અને અયોધ્યામાં 500 વર્ષ બાદ ભગવાન શ્રી રામને સમર્પિત ભવ્ય મંદિરનું નિર્માણ થયું છે. તમારે તે જોવું જોઈએ, અને તમારા બાળકોને સાથે લાવવા જોઈએ. પ્રવાસી ભારતીય દિવસ, પછી મહા કુંભ અને પછી પ્રજાસત્તાક દિનથી શરૂ થનારી આ યાત્રા તમારા માટે એક અનોખી 'ત્રિવેણી' બની રહેશે. તે ભારતની પ્રગતિ અને સમૃદ્ધ વારસા સાથે જોડાવાની અસાધારણ તક છે. હું જાણું છું કે તમારામાંના ઘણાએ આ પહેલાં પણ, કદાચ ઘણી વાર ભારતની મુલાકાત લીધી હશે. પણ મારા શબ્દો પર ધ્યાન આપો. આ મુલાકાત અવિસ્મરણીય યાદોનું સર્જન કરશે અને અપાર આનંદ લાવશે. ગઈકાલે મારા આગમન પછી, તમારી હૂંફ, ઉત્સાહ અને પ્રેમ જબરજસ્ત રહ્યા છે. તમને મળવાનું સૌભાગ્ય મળ્યું છે, અને હું તમારો ખૂબ-ખૂબ આભારી છું.

મારી સાથે કહો – ભારત માતા કી જય! ભારત માતા કી જય! ભારત માતા કી જય!

ખૂબ આભાર!

 

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
Ayushman driving big gains in cancer treatment: Lancet

Media Coverage

Ayushman driving big gains in cancer treatment: Lancet
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM’s address at Christmas Celebrations hosted by the Catholic Bishops' Conference of India
December 23, 2024
It is a moment of pride that His Holiness Pope Francis has made His Eminence George Koovakad a Cardinal of the Holy Roman Catholic Church: PM
No matter where they are or what crisis they face, today's India sees it as its duty to bring its citizens to safety: PM
India prioritizes both national interest and human interest in its foreign policy: PM
Our youth have given us the confidence that the dream of a Viksit Bharat will surely be fulfilled: PM
Each one of us has an important role to play in the nation's future: PM

Respected Dignitaries…!

आप सभी को, सभी देशवासियों को और विशेषकर दुनिया भर में उपस्थित ईसाई समुदाय को क्रिसमस की बहुत-बहुत शुभकामनाएं, ‘Merry Christmas’ !!!

अभी तीन-चार दिन पहले मैं अपने साथी भारत सरकार में मंत्री जॉर्ज कुरियन जी के यहां क्रिसमस सेलीब्रेशन में गया था। अब आज आपके बीच उपस्थित होने का आनंद मिल रहा है। Catholic Bishops Conference of India- CBCI का ये आयोजन क्रिसमस की खुशियों में आप सबके साथ जुड़ने का ये अवसर, ये दिन हम सबके लिए यादगार रहने वाला है। ये अवसर इसलिए भी खास है, क्योंकि इसी वर्ष CBCI की स्थापना के 80 वर्ष पूरे हो रहे हैं। मैं इस अवसर पर CBCI और उससे जुड़े सभी लोगों को बहुत-बहुत बधाई देता हूँ।

साथियों,

पिछली बार आप सभी के साथ मुझे प्रधानमंत्री निवास पर क्रिसमस मनाने का अवसर मिला था। अब आज हम सभी CBCI के परिसर में इकट्ठा हुए हैं। मैं पहले भी ईस्टर के दौरान यहाँ Sacred Heart Cathedral Church आ चुका हूं। ये मेरा सौभाग्य है कि मुझे आप सबसे इतना अपनापन मिला है। इतना ही स्नेह मुझे His Holiness Pope Francis से भी मिलता है। इसी साल इटली में G7 समिट के दौरान मुझे His Holiness Pope Francis से मिलने का अवसर मिला था। पिछले 3 वर्षों में ये हमारी दूसरी मुलाकात थी। मैंने उन्हें भारत आने का निमंत्रण भी दिया है। इसी तरह, सितंबर में न्यूयॉर्क दौरे पर कार्डिनल पीट्रो पैरोलिन से भी मेरी मुलाकात हुई थी। ये आध्यात्मिक मुलाक़ात, ये spiritual talks, इनसे जो ऊर्जा मिलती है, वो सेवा के हमारे संकल्प को और मजबूत बनाती है।

साथियों,

अभी मुझे His Eminence Cardinal जॉर्ज कुवाकाड से मिलने का और उन्हें सम्मानित करने का अवसर मिला है। कुछ ही हफ्ते पहले, His Eminence Cardinal जॉर्ज कुवाकाड को His Holiness Pope Francis ने कार्डिनल की उपाधि से सम्मानित किया है। इस आयोजन में भारत सरकार ने केंद्रीय मंत्री जॉर्ज कुरियन के नेतृत्व में आधिकारिक रूप से एक हाई लेवल डेलिगेशन भी वहां भेजा था। जब भारत का कोई बेटा सफलता की इस ऊंचाई पर पहुंचता है, तो पूरे देश को गर्व होना स्वभाविक है। मैं Cardinal जॉर्ज कुवाकाड को फिर एक बार बधाई देता हूं, शुभकामनाएं देता हूं।

साथियों,

आज आपके बीच आया हूं तो कितना कुछ याद आ रहा है। मेरे लिए वो बहुत संतोष के क्षण थे, जब हम एक दशक पहले फादर एलेक्सिस प्रेम कुमार को युद्ध-ग्रस्त अफगानिस्तान से सुरक्षित बचाकर वापस लाए थे। वो 8 महीने तक वहां बड़ी विपत्ति में फंसे हुए थे, बंधक बने हुए थे। हमारी सरकार ने उन्हें वहां से निकालने के लिए हर संभव प्रयास किया। अफ़ग़ानिस्तान के उन हालातों में ये कितना मुश्किल रहा होगा, आप अंदाजा लगा सकते हैं। लेकिन, हमें इसमें सफलता मिली। उस समय मैंने उनसे और उनके परिवार के सदस्यों से बात भी की थी। उनकी बातचीत को, उनकी उस खुशी को मैं कभी भूल नहीं सकता। इसी तरह, हमारे फादर टॉम यमन में बंधक बना दिए गए थे। हमारी सरकार ने वहाँ भी पूरी ताकत लगाई, और हम उन्हें वापस घर लेकर आए। मैंने उन्हें भी अपने घर पर आमंत्रित किया था। जब गल्फ देशों में हमारी नर्स बहनें संकट से घिर गई थीं, तो भी पूरा देश उनकी चिंता कर रहा था। उन्हें भी घर वापस लाने का हमारा अथक प्रयास रंग लाया। हमारे लिए ये प्रयास केवल diplomatic missions नहीं थे। ये हमारे लिए एक इमोशनल कमिटमेंट था, ये अपने परिवार के किसी सदस्य को बचाकर लाने का मिशन था। भारत की संतान, दुनिया में कहीं भी हो, किसी भी विपत्ति में हो, आज का भारत, उन्हें हर संकट से बचाकर लाता है, इसे अपना कर्तव्य समझता है।

साथियों,

भारत अपनी विदेश नीति में भी National-interest के साथ-साथ Human-interest को प्राथमिकता देता है। कोरोना के समय पूरी दुनिया ने इसे देखा भी, और महसूस भी किया। कोरोना जैसी इतनी बड़ी pandemic आई, दुनिया के कई देश, जो human rights और मानवता की बड़ी-बड़ी बातें करते हैं, जो इन बातों को diplomatic weapon के रूप में इस्तेमाल करते हैं, जरूरत पड़ने पर वो गरीब और छोटे देशों की मदद से पीछे हट गए। उस समय उन्होंने केवल अपने हितों की चिंता की। लेकिन, भारत ने परमार्थ भाव से अपने सामर्थ्य से भी आगे जाकर कितने ही देशों की मदद की। हमने दुनिया के 150 से ज्यादा देशों में दवाइयाँ पहुंचाईं, कई देशों को वैक्सीन भेजी। इसका पूरी दुनिया पर एक बहुत सकारात्मक असर भी पड़ा। अभी हाल ही में, मैं गयाना दौरे पर गया था, कल मैं कुवैत में था। वहां ज्यादातर लोग भारत की बहुत प्रशंसा कर रहे थे। भारत ने वैक्सीन देकर उनकी मदद की थी, और वो इसका बहुत आभार जता रहे थे। भारत के लिए ऐसी भावना रखने वाला गयाना अकेला देश नहीं है। कई island nations, Pacific nations, Caribbean nations भारत की प्रशंसा करते हैं। भारत की ये भावना, मानवता के लिए हमारा ये समर्पण, ये ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच ही 21वीं सदी की दुनिया को नई ऊंचाई पर ले जाएगी।

Friends,

The teachings of Lord Christ celebrate love, harmony and brotherhood. It is important that we all work to make this spirit stronger. But, it pains my heart when there are attempts to spread violence and cause disruption in society. Just a few days ago, we saw what happened at a Christmas Market in Germany. During Easter in 2019, Churches in Sri Lanka were attacked. I went to Colombo to pay homage to those we lost in the Bombings. It is important to come together and fight such challenges.

Friends,

This Christmas is even more special as you begin the Jubilee Year, which you all know holds special significance. I wish all of you the very best for the various initiatives for the Jubilee Year. This time, for the Jubilee Year, you have picked a theme which revolves around hope. The Holy Bible sees hope as a source of strength and peace. It says: "There is surely a future hope for you, and your hope will not be cut off." We are also guided by hope and positivity. Hope for humanity, Hope for a better world and Hope for peace, progress and prosperity.

साथियों,

बीते 10 साल में हमारे देश में 25 करोड़ लोगों ने गरीबी को परास्त किया है। ये इसलिए हुआ क्योंकि गरीबों में एक उम्मीद जगी, की हां, गरीबी से जंग जीती जा सकती है। बीते 10 साल में भारत 10वें नंबर की इकोनॉमी से 5वें नंबर की इकोनॉमी बन गया। ये इसलिए हुआ क्योंकि हमने खुद पर भरोसा किया, हमने उम्मीद नहीं हारी और इस लक्ष्य को प्राप्त करके दिखाया। भारत की 10 साल की विकास यात्रा ने हमें आने वाले साल और हमारे भविष्य के लिए नई Hope दी है, ढेर सारी नई उम्मीदें दी हैं। 10 साल में हमारे यूथ को वो opportunities मिली हैं, जिनके कारण उनके लिए सफलता का नया रास्ता खुला है। Start-ups से लेकर science तक, sports से entrepreneurship तक आत्मविश्वास से भरे हमारे नौजवान देश को प्रगति के नए रास्ते पर ले जा रहे हैं। हमारे नौजवानों ने हमें ये Confidence दिया है, य़े Hope दी है कि विकसित भारत का सपना पूरा होकर रहेगा। बीते दस सालों में, देश की महिलाओं ने Empowerment की नई गाथाएं लिखी हैं। Entrepreneurship से drones तक, एरो-प्लेन उड़ाने से लेकर Armed Forces की जिम्मेदारियों तक, ऐसा कोई क्षेत्र नहीं, जहां महिलाओं ने अपना परचम ना लहराया हो। दुनिया का कोई भी देश, महिलाओं की तरक्की के बिना आगे नहीं बढ़ सकता। और इसलिए, आज जब हमारी श्रमशक्ति में, Labour Force में, वर्किंग प्रोफेशनल्स में Women Participation बढ़ रहा है, तो इससे भी हमें हमारे भविष्य को लेकर बहुत उम्मीदें मिलती हैं, नई Hope जगती है।

बीते 10 सालों में देश बहुत सारे unexplored या under-explored sectors में आगे बढ़ा है। Mobile Manufacturing हो या semiconductor manufacturing हो, भारत तेजी से पूरे Manufacturing Landscape में अपनी जगह बना रहा है। चाहे टेक्लोलॉजी हो, या फिनटेक हो भारत ना सिर्फ इनसे गरीब को नई शक्ति दे रहा है, बल्कि खुद को दुनिया के Tech Hub के रूप में स्थापित भी कर रहा है। हमारा Infrastructure Building Pace भी अभूतपूर्व है। हम ना सिर्फ हजारों किलोमीटर एक्सप्रेसवे बना रहे हैं, बल्कि अपने गांवों को भी ग्रामीण सड़कों से जोड़ रहे हैं। अच्छे ट्रांसपोर्टेशन के लिए सैकड़ों किलोमीटर के मेट्रो रूट्स बन रहे हैं। भारत की ये सारी उपलब्धियां हमें ये Hope और Optimism देती हैं कि भारत अपने लक्ष्यों को बहुत तेजी से पूरा कर सकता है। और सिर्फ हम ही अपनी उपलब्धियों में इस आशा और विश्वास को नहीं देख रहे हैं, पूरा विश्व भी भारत को इसी Hope और Optimism के साथ देख रहा है।

साथियों,

बाइबल कहती है- Carry each other’s burdens. यानी, हम एक दूसरे की चिंता करें, एक दूसरे के कल्याण की भावना रखें। इसी सोच के साथ हमारे संस्थान और संगठन, समाज सेवा में एक बहुत बड़ी भूमिका निभाते हैं। शिक्षा के क्षेत्र में नए स्कूलों की स्थापना हो, हर वर्ग, हर समाज को शिक्षा के जरिए आगे बढ़ाने के प्रयास हों, स्वास्थ्य के क्षेत्र में सामान्य मानवी की सेवा के संकल्प हों, हम सब इन्हें अपनी ज़िम्मेदारी मानते हैं।

साथियों,

Jesus Christ ने दुनिया को करुणा और निस्वार्थ सेवा का रास्ता दिखाया है। हम क्रिसमस को सेलिब्रेट करते हैं और जीसस को याद करते हैं, ताकि हम इन मूल्यों को अपने जीवन में उतार सकें, अपने कर्तव्यों को हमेशा प्राथमिकता दें। मैं मानता हूँ, ये हमारी व्यक्तिगत ज़िम्मेदारी भी है, सामाजिक दायित्व भी है, और as a nation भी हमारी duty है। आज देश इसी भावना को, ‘सबका साथ, सबका विकास और सबका प्रयास’ के संकल्प के रूप में आगे बढ़ा रहा है। ऐसे कितने ही विषय थे, जिनके बारे में पहले कभी नहीं सोचा गया, लेकिन वो मानवीय दृष्टिकोण से सबसे ज्यादा जरूरी थे। हमने उन्हें हमारी प्राथमिकता बनाया। हमने सरकार को नियमों और औपचारिकताओं से बाहर निकाला। हमने संवेदनशीलता को एक पैरामीटर के रूप में सेट किया। हर गरीब को पक्का घर मिले, हर गाँव में बिजली पहुंचे, लोगों के जीवन से अंधेरा दूर हो, लोगों को पीने के लिए साफ पानी मिले, पैसे के अभाव में कोई इलाज से वंचित न रहे, हमने एक ऐसी संवेदनशील व्यवस्था बनाई जो इस तरह की सर्विस की, इस तरह की गवर्नेंस की गारंटी दे सके।

आप कल्पना कर सकते हैं, जब एक गरीब परिवार को ये गारंटी मिलती हैं तो उसके ऊपर से कितनी बड़ी चिंता का बोझ उतरता है। पीएम आवास योजना का घर जब परिवार की महिला के नाम पर बनाया जाता है, तो उससे महिलाओं को कितनी ताकत मिलती है। हमने तो महिलाओं के सशक्तिकरण के लिए नारीशक्ति वंदन अधिनियम लाकर संसद में भी उनकी ज्यादा भागीदारी सुनिश्चित की है। इसी तरह, आपने देखा होगा, पहले हमारे यहाँ दिव्यांग समाज को कैसी कठिनाइयों का सामना करना पड़ता था। उन्हें ऐसे नाम से बुलाया जाता था, जो हर तरह से मानवीय गरिमा के खिलाफ था। ये एक समाज के रूप में हमारे लिए अफसोस की बात थी। हमारी सरकार ने उस गलती को सुधारा। हमने उन्हें दिव्यांग, ये पहचान देकर के सम्मान का भाव प्रकट किया। आज देश पब्लिक इंफ्रास्ट्रक्चर से लेकर रोजगार तक हर क्षेत्र में दिव्यांगों को प्राथमिकता दे रहा है।

साथियों,

सरकार में संवेदनशीलता देश के आर्थिक विकास के लिए भी उतनी ही जरूरी होती है। जैसे कि, हमारे देश में करीब 3 करोड़ fishermen हैं और fish farmers हैं। लेकिन, इन करोड़ों लोगों के बारे में पहले कभी उस तरह से नहीं सोचा गया। हमने fisheries के लिए अलग से ministry बनाई। मछलीपालकों को किसान क्रेडिट कार्ड जैसी सुविधाएं देना शुरू किया। हमने मत्स्य सम्पदा योजना शुरू की। समंदर में मछलीपालकों की सुरक्षा के लिए कई आधुनिक प्रयास किए गए। इन प्रयासों से करोड़ों लोगों का जीवन भी बदला, और देश की अर्थव्यवस्था को भी बल मिला।

Friends,

From the ramparts of the Red Fort, I had spoken of Sabka Prayas. It means collective effort. Each one of us has an important role to play in the nation’s future. When people come together, we can do wonders. Today, socially conscious Indians are powering many mass movements. Swachh Bharat helped build a cleaner India. It also impacted health outcomes of women and children. Millets or Shree Anna grown by our farmers are being welcomed across our country and the world. People are becoming Vocal for Local, encouraging artisans and industries. एक पेड़ माँ के नाम, meaning ‘A Tree for Mother’ has also become popular among the people. This celebrates Mother Nature as well as our Mother. Many people from the Christian community are also active in these initiatives. I congratulate our youth, including those from the Christian community, for taking the lead in such initiatives. Such collective efforts are important to fulfil the goal of building a Developed India.

साथियों,

मुझे विश्वास है, हम सबके सामूहिक प्रयास हमारे देश को आगे बढ़ाएँगे। विकसित भारत, हम सभी का लक्ष्य है और हमें इसे मिलकर पाना है। ये आने वाली पीढ़ियों के प्रति हमारा दायित्व है कि हम उन्हें एक उज्ज्वल भारत देकर जाएं। मैं एक बार फिर आप सभी को क्रिसमस और जुबली ईयर की बहुत-बहुत बधाई देता हूं, शुभकामनाएं देता हूं।

बहुत-बहुत धन्यवाद।