Launches Pradhan Mantri Samajik Utthan evam Rozgar Adharit Jankalyan (PM-SURAJ) portal
Sanctions credit support to 1 lakh entrepreneurs of disadvantaged sections
Distributes Ayushman Health Cards and PPE kits to Safai Mitras under NAMASTE scheme
“Today’s occasion provides a glimpse of the government’s commitment to prioritize the underprivileged”
“Seeing the benefits reaching the deprived makes me emotional as I am not separate from them and you are my family”
“Goal of Viksit Bharat by 2047 can not be achieved without the development of the deprived segments”
“Modi gives you guarantee that this campaign of development and respect of the deprived class will intensify in the coming 5 years. With your development, we will fulfill the dream of Viksit Bharat”

નમસ્તે,

સામાજિક ન્યાય મંત્રી શ્રી વીરેન્દ્ર કુમારજી, દેશના ખૂણે ખૂણેથી વિવિધ સરકારી યોજનાઓના લાભાર્થીઓ, આપણા સ્વચ્છતા કાર્યકર ભાઈઓ અને બહેનો, અન્ય તમામ મહાનુભાવો, મહિલાઓ અને સજ્જનો, આજે આ કાર્યક્રમમાં દેશના લગભગ 470 જિલ્લાઓમાંથી લગભગ 3 લાખ લોકો. લોકો સીધા જોડાયેલા છે. હું દરેકને અભિનંદન આપું છું.

મિત્રો,

આજે દેશ દલિત, પછાત અને વંચિત સમાજના કલ્યાણ માટે વધુ એક મોટી તક જોઈ રહ્યો છે. જ્યારે વંચિતોને પસંદગીની લાગણી હોય ત્યારે કામ કેવી રીતે થાય છે તે આ ઘટનામાં દેખાય છે. આજે, વંચિત વર્ગના 1 લાખ લાભાર્થીઓના બેંક ખાતામાં 720 કરોડ રૂપિયાની સહાય સીધી મોકલવામાં આવી છે. આ લાભાર્થીઓ 500 થી વધુ જિલ્લાઓમાં હાજર છે.

અગાઉની સરકારોમાં કોઈએ કલ્પના પણ કરી ન હતી કે અહીં એક બટન દબાવવાથી ગરીબોના બેંક ખાતામાં પૈસા પહોંચી જશે. પણ આ મોદી સરકાર છે! ગરીબોના પૈસા સીધા તેના બેંક ખાતામાં પહોંચે છે! હવે મેં સૂરજ પોર્ટલ પણ શરૂ કર્યું છે. તેના દ્વારા હવે વંચિત સમુદાયના લોકોને સીધી નાણાકીય સહાય પૂરી પાડી શકાશે. એટલે કે, ભારત સરકારની અન્ય યોજનાઓની જેમ, અન્ય વિવિધ યોજનાઓના નાણાં પણ સીધા તમારા ખાતામાં પહોંચશે. કોઈ વચેટિયા, કોઈ કટ, કોઈ કમિશન અને ભલામણની રાહ જોવાની જરૂર નથી!

મુશ્કેલ પરિસ્થિતિમાં કામ કરતા અમારા ગટર અને સેપ્ટિક ટાંકીના કામદારોને પણ આજે PPE કિટ અને આયુષ્માન હેલ્થ કાર્ડ આપવામાં આવી રહ્યા છે. તેને અને તેના પરિવારને હવે 5 લાખ રૂપિયા સુધીની મફત સારવારની ખાતરી આપવામાં આવી છે. આ લાભકારી યોજનાઓ એ સેવા અભિયાનનું વિસ્તરણ છે જે અમારી સરકાર SC-ST, OBC અને અન્ય વંચિત સમુદાયો માટે 10 વર્ષથી ચલાવી રહી છે. આ યોજનાઓ માટે હું તમને અને દેશભરના તમામ લાભાર્થીઓને અભિનંદન આપું છું.

મિત્રો,

થોડા સમય પહેલા મને પણ કેટલાક લાભાર્થીઓ સાથે વાત કરવાની તક મળી. કેવી રીતે સરકારી યોજનાઓ દલિતો, વંચિતો અને પછાત સમુદાયો સુધી પહોંચી રહી છે, આ યોજનાઓ તેમના જીવનમાં કેવી રીતે બદલાવ લાવી રહી છે, આ સકારાત્મક પરિવર્તન મનને શાંતિ આપે છે અને મને વ્યક્તિગત રીતે લાગણીશીલ પણ બનાવે છે. હું તમારા બધાથી અલગ નથી, મને તમારામાં મારો પરિવાર દેખાય છે. તેથી જ, જ્યારે વિપક્ષના લોકો મને ગાળો આપે છે, જ્યારે તેઓ કહે છે કે મોદીનો કોઈ પરિવાર નથી, ત્યારે હું સૌથી પહેલા તમારો વિચાર કરું છું. તમારા જેવા ભાઈ-બહેનો હોય તેને કોઈ કેવી રીતે કહી શકે કે તેનું કોઈ કુટુંબ નથી? મારી પાસે તમારા બધાના રૂપમાં કરોડો દલિતો, વંચિત લોકો અને દેશવાસીઓનો પરિવાર છે. જ્યારે તમે કહો છો કે 'હું મોદીનો પરિવાર છું' ત્યારે હું મારી જાતને નસીબદાર માનું છું.

 

મિત્રો,

અમે 2047 સુધીમાં ભારતને વિકસિત રાષ્ટ્ર બનાવવાનો સંકલ્પ કર્યો છે. અને દાયકાઓથી વંચિત રહેલા વર્ગના વિકાસ વિના ભારતનો વિકાસ થઈ શકે નહીં. કોંગ્રેસની સરકારોએ ક્યારેય દેશના વિકાસમાં વંચિત વર્ગનું મહત્વ નથી સમજ્યું, તેની પરવા પણ નથી કરી. કોંગ્રેસ દ્વારા આ લોકોને હંમેશા સુવિધાઓથી વંચિત રાખવામાં આવ્યા હતા. દેશના કરોડો લોકો તેમના ભાગ્ય પર છોડી ગયા. અને કમનસીબે એવું વાતાવરણ સર્જાઈ ગયું કે આ યોજનાઓ, આ લાભો, આ જીવન ફક્ત તેમના માટે જ છે. અમારા માટે તો એવું જ છે, આવી તકલીફોમાં જીવવું પડે છે, આ માનસિકતા બની ગઈ છે અને તેના કારણે સરકારો સામે કોઈ ફરિયાદ નથી. મેં એ માનસિક દીવાલ તોડી નાખી છે. જો આજે સારા ઘરોમાં ગેસનો ચૂલો હશે તો વંચિતોના ઘરમાં પણ ગેસનો ચૂલો હશે. સારા પરિવારોના બેંક ખાતા હશે તો ગરીબ, દલિત, પછાત વર્ગ, આદિવાસીઓના પણ બેંક ખાતા હશે.

મિત્રો,

આ વર્ગની ઘણી પેઢીઓએ પાયાની સુવિધાઓ આપવામાં જીવ ગુમાવ્યો. 2014માં અમારી સરકારે સબકા સાથ, સબકા વિકાસના વિઝન સાથે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. જેમણે સરકારમાંથી આશા છોડી દીધી હતી અને તેમને દેશના વિકાસમાં ભાગીદાર બનાવ્યા હતા તેમના સુધી સરકાર પહોંચી.

મિત્રો, તમને યાદ હશે કે પહેલા રાશનની દુકાનમાંથી રાશન મેળવવું કેટલું મુશ્કેલ હતું. અને આ મુશ્કેલીનો સામનો કોણ કરી રહ્યો હતો, સૌથી વધુ મુશ્કેલીનો સામનો કરનારા લોકો કોણ હતા? મુશ્કેલીનો સામનો કરી રહેલા આ લોકો કાં તો આપણા દલિત ભાઈઓ અને બહેનો, અથવા આપણા પછાત ભાઈઓ અને બહેનો, અથવા આપણા OBC ભાઈઓ અને બહેનો અથવા આપણા આદિવાસી ભાઈઓ અને બહેનો હતા. આજે જ્યારે આપણે 80 કરોડ જરૂરિયાતમંદ લોકોને મફત રાશન આપીએ છીએ, ત્યારે સૌથી વધુ ફાયદો એવા લોકોને મળે છે જેઓ પહેલા હાંસિયામાં રહેતા હતા, વંચિત સમાજ છે તેમને મળે છે.

આજે, જ્યારે અમે રૂ. 5 લાખ સુધીની મફત સારવારની ખાતરી આપીએ છીએ, ત્યારે આમાંથી સૌથી વધુ સંખ્યામાં ભાઈઓ અને બહેનોના જીવ બચે છે અને મુશ્કેલીના સમયે તેમને મદદ કરવામાં આવે છે. આપણા દલિત, આદિવાસી અને પછાત પરિવારો, જેઓ છત, ઝૂંપડા અને ખુલ્લામાં રહેવા માટે મજબૂર છે, તેઓ દેશમાં સૌથી વધુ સંખ્યા ધરાવે છે કારણ કે ભૂતકાળમાં આ લોકોની કોઈએ કાળજી લીધી ન હતી.

મોદીએ દસ વર્ષમાં ગરીબો માટે કરોડો પાકાં મકાનો બનાવ્યા છે. મોદીએ કરોડો ઘરોમાં શૌચાલય બનાવ્યા. એવા પરિવારો કોણ હતા જેમની માતાઓ અને બહેનોને ખુલ્લામાં શૌચ માટે જવું પડતું હતું? આ સમાજે જ સૌથી વધુ સહન કર્યું. જે આપણા દલિત, આદિવાસી, ઓબીસી, વંચિત પરિવારો અને તેમની મહિલાઓએ સહન કરવું પડ્યું. આજે તેને સન્માનજનક સ્થાન મળ્યું છે, તેનું સન્માન મળ્યું છે.

 

મિત્રો,

તમે એ પણ જાણો છો કે પહેલા કયા ઘરોમાં ગેસનો ચૂલો હતો. દરેક વ્યક્તિ જાણે છે કે કોની પાસે ગેસનો ચૂલો નહોતો. મોદીએ ઉજ્જવલા યોજના ચલાવીને મફત ગેસ કનેક્શન આપ્યા. મોદી લાવેલા આ ફ્રી ગેસ કનેક્શન કોને મળ્યું? તમે મારા બધા વંચિત ભાઈઓ અને બહેનોને તે મળ્યું છે. આજે મારા વંચિત વર્ગની માતાઓ અને બહેનોને પણ લાકડાના ધુમાડામાંથી આઝાદી મળી છે. હવે અમે આ યોજનાઓના સેચ્યુરેશનના ધ્યેય પર કામ કરી રહ્યા છીએ, જેનો અર્થ 100% છે. જો 100 લોકોને લાભ મળવો જોઈએ તો 100માંથી 100 લોકોને મળવો જોઈએ.

દેશમાં વિચરતી અને અર્ધ વિચરતી જાતિના લોકો મોટી સંખ્યામાં છે, તેમના કલ્યાણ માટે અનેક કાર્યક્રમો ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે. નમસ્તે યોજના દ્વારા, સફાઈ કામદારોનું જીવન સારું થઈ રહ્યું છે. અમે મેન્યુઅલ સ્કેવેન્જિંગની અમાનવીય પ્રથાને સમાપ્ત કરવામાં પણ સફળ થઈ રહ્યા છીએ. અમે આ ડંખથી પીડિત લોકો માટે સન્માનજનક જીવન જીવવાની વ્યવસ્થા પણ કરી રહ્યા છીએ. આ પ્રયાસ હેઠળ લગભગ 60 હજાર લોકોને આર્થિક સહાય આપવામાં આવી છે.

મિત્રો,

અમારી સરકાર એસસી-એસટી, ઓબીસી વંચિત વર્ગને આગળ લાવવા માટે તમામ પ્રયાસો કરી રહી છે. આ 10 વર્ષમાં અમે વંચિત વર્ગને વિવિધ સંસ્થાઓ તરફથી મળતી મદદને બમણી કરી છે. આ વર્ષે જ સરકારે એસસી સમુદાયના કલ્યાણ માટે લગભગ 1 લાખ 60 હજાર કરોડ રૂપિયા આપ્યા છે. અગાઉની સરકારમાં લાખો-કરોડો રૂપિયાના કૌભાંડોના નામ જ સાંભળવા મળતા હતા. અમારી સરકાર આ પૈસા દલિતો અને વંચિતોના કલ્યાણ અને દેશના વિકાસ માટે ખર્ચી રહી છે.

એસસી-એસટી અને ઓબીસી સમુદાયના યુવાનો માટે ઉપલબ્ધ શિષ્યવૃત્તિમાં પણ વધારો કરવામાં આવ્યો છે. અમારી સરકારે મેડિકલ સીટોમાં ઓલ ઈન્ડિયા ક્વોટામાં ઓબીસી માટે 27 ટકા આરક્ષણ લાગુ કર્યું. અમે NEET પરીક્ષામાં પણ OBC માટે રસ્તો બનાવ્યો. વંચિત સમુદાયના બાળકો કે જેઓ માસ્ટર અને પીએચડી ડિગ્રી મેળવવા વિદેશ જવા માગે છે તેઓને નેશનલ ઓવરસીઝ સ્કોલરશિપમાંથી મદદ મળી રહી છે.

 

વિજ્ઞાન સંબંધિત વિષયોમાં પીએચડી કરતા વિદ્યાર્થીઓને આગળ વધારવા માટે નેશનલ ફેલોશિપની રકમ પણ વધારવામાં આવી છે. અમને સંતોષ છે કે અમારા પ્રયાસોને કારણે પછાત વર્ગ માટેના રાષ્ટ્રીય આયોગને બંધારણીય દરજ્જો મળ્યો છે. બાબાસાહેબ આંબેડકરના જીવન સાથે જોડાયેલા પંચ તીર્થોનો વિકાસ કરવાનો અવસર મળ્યો તે આપણું સૌભાગ્ય પણ ગણીએ છીએ.

મિત્રો,

ભાજપ સરકાર વંચિત વર્ગના યુવાનોના રોજગાર અને સ્વરોજગારને પણ પ્રાથમિકતા આપી રહી છે. અમારી સરકારની મુદ્રા યોજના હેઠળ ગરીબોને લગભગ 30 લાખ કરોડ રૂપિયાની સહાય આપવામાં આવી છે. આ મદદ મેળવનારા મોટાભાગના યુવાનો એસસી, એસટી અને ઓબીસી કેટેગરીના છે. સ્ટેન્ડઅપ ઈન્ડિયા યોજનાએ SC અને ST શ્રેણીઓમાં ઉદ્યોગસાહસિકતાને પ્રોત્સાહન આપ્યું છે. આ વર્ગને અમારી વેન્ચર કેપિટલ ફંડ સ્કીમમાંથી પણ મદદ મળી છે. દલિતોમાં સાહસિકતાને ધ્યાનમાં રાખીને, અમારી સરકારે આંબેડકર સોશિયલ ઇનોવેશન અને ઇન્ક્યુબેશન મિશન પણ શરૂ કર્યું છે.

 

મિત્રો,

અમારી સરકારની ગરીબ કલ્યાણ યોજનાઓનો સૌથી વધુ લાભ દલિતો, આદિવાસીઓ, ઓબીસી અથવા આપણા હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયેલા અને વંચિત સમુદાયોને મળ્યો છે. પરંતુ જ્યારે મોદી દલિત, વંચિત સમાજની સેવા માટે કંઈ પણ કરે છે, ત્યારે આ ભારતીય ગઠબંધનના લોકો સૌથી વધુ ચિડાય છે. કોંગ્રેસના લોકો ક્યારેય નથી ઈચ્છતા કે દલિતો, પછાત વર્ગો અને આદિવાસીઓનું જીવન સરળ બને. તેઓ ફક્ત તમને ઝંખના રાખવા માંગે છે.

તમે જે પણ યોજના જુઓ, તેઓ તમારા માટે શૌચાલય બનાવવાની મજાક ઉડાવે છે. તેમણે જન ધન યોજના અને ઉજ્જવલા યોજનાનો વિરોધ કર્યો હતો. જે રાજ્યોમાં તેમની સરકારો છે ત્યાં તેઓએ આજ સુધી ઘણી યોજનાઓ લાગુ થવા દીધી નથી. તેઓ જાણે છે કે જો તમામ દલિતો, વંચિત પછાત સમુદાયો અને તેમના યુવાનો આગળ આવશે તો તેમની વંશવાદી રાજનીતિની દુકાન બંધ થઈ જશે.

આ લોકો સામાજિક ન્યાયનો નારો આપીને સમાજને જાતિઓમાં વહેંચવાનું કામ કરે છે, પરંતુ વાસ્તવિક સામાજિક ન્યાયનો વિરોધ કરે છે. તમે તેમનો ટ્રેક રેકોર્ડ જુઓ, આ જ કોંગ્રેસે બાબા સાહેબ આંબેડકરનો વિરોધ કર્યો હતો. તેમણે લોહિયા અને બીપી મંડલનો પણ વિરોધ કર્યો હતો. આ લોકો હંમેશા કર્પૂરી ઠાકુર જીનો પણ અનાદર કરતા હતા. અને જ્યારે અમે તેમને ભારત રત્ન આપ્યો ત્યારે ભારત ગઠબંધનના લોકોએ તેનો પણ વિરોધ કર્યો હતો. આ લોકો પોતે જ તેમના પરિવારના સભ્યોને ભારત રત્ન આપતા હતા. પરંતુ, તેઓએ ઘણા દાયકાઓ સુધી બાબા સાહેબને ભારત રત્ન ન મળવા દીધો. ભાજપ સમર્થિત સરકાર દ્વારા તેમને આ સન્માન આપવામાં આવ્યું હતું.

 

આ લોકો ક્યારેય ઈચ્છતા ન હતા કે દલિત સમુદાયમાંથી આવેલા રામનાથ કોવિંદજી અને આદિવાસી સમાજની મહિલા બહેન દ્રૌપદી મુર્મુજી રાષ્ટ્રપતિ બને. ભારતીય ગઠબંધનના લોકોએ તેમને ચૂંટણી હારવા માટે તમામ પ્રયાસ કર્યા હતા. વંચિત વર્ગના લોકો ટોચના હોદ્દા પર પહોંચે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે ભાજપના પ્રયાસો ચાલુ રહેશે. આ વંચિતોને ગૌરવ અને ન્યાય પ્રદાન કરવાની અમારી પ્રતિબદ્ધતાનો પુરાવો છે.

મોદી તમને આ ગેરંટી આપે છે, આવનારા 5 વર્ષમાં વિકાસ અને વંચિત વર્ગના સન્માનનું આ અભિયાન વધુ તીવ્ર બનશે. તમારા વિકાસથી અમે વિકસિત ભારતનું સ્વપ્ન સાકાર કરીશું. ફરી એકવાર, આટલી બધી જગ્યાઓ પર આટલી મોટી સંખ્યામાં આપ સૌનું એકત્ર થવું અને મને વિડીયો કોન્ફરન્સ દ્વારા આપના દર્શન કરવાનો અવસર મળ્યો, તે મારા માટે સૌભાગ્યની વાત છે. હું તમને બધાને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા પાઠવું છું.

ખૂબ ખૂબ આભાર.

 

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।