"પોર્ટ બ્લેરનું નવું ટર્મિનલ બિલ્ડીંગ મુસાફરીની સરળતા, વ્યવસાય કરવાની સરળતા અને કનેક્ટિવિટી વધારશે"
"ભારતમાં લાંબા સમયથી વિકાસનો વ્યાપ મોટા શહેરો પૂરતો મર્યાદિત છે"
“ભારતમાં સમાવેશના વિકાસનું નવું મોડલ આવ્યું છે, મોડલ ‘સબકા સાથ, સબકા વિકાસ’નું છે
"આંદામાન વિકાસ અને વારસાના મહામંત્રનું જીવંત અને શ્વાસ લેતું ઉદાહરણ બની રહ્યું છે"
"આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓનો વિકાસ દેશના યુવાનો માટે પ્રેરણા સ્ત્રોત બન્યો છે"
"વિકાસ દરેક પ્રકારના ઉકેલો સાથે આવે છે"
"આજે વિશ્વમાં અભૂતપૂર્વ પ્રગતિ કરનારા ટાપુઓ અને નાના દરિયાકાંઠાના દેશોના ઘણા ઉદાહરણો છે"

નમસ્તે!

આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓના લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર શ્રી ડી.કે. જોશી, કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળના મારા સાથીદારો, જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયા, વી.કે. સિંહ, સંસદમાંના મારા સાથીદારો, સાંસદો, અન્ય તમામ મહાનુભાવો અને આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓના મારા ભાઈઓ અને બહેનો!

આજનો કાર્યક્રમ ભલે પોર્ટ બ્લેરમાં થઈ રહ્યો હોય, પરંતુ સમગ્ર દેશની નજર તેના પર છે. ઘણા સમયથી આંદામાન-નિકોબારના લોકોની માંગ હતી કે વીર સાવરકર એરપોર્ટની ક્ષમતા વધારવામાં આવે. અને અમારા અગાઉના સાંસદો દર અઠવાડિયે મારી ચેમ્બરમાં આવતા હતા અને આ કામમાં વ્યસ્ત રહેતા હતા. તેથી આજે તે ખૂબ જ ખુશ દેખાઈ રહ્યા છે અને હું ટીવી પર મારા બધા જૂના મિત્રોને પણ જોઈ રહ્યો છું. જો હું આજે તમારી વચ્ચે આવી શક્યો હોત અને આ ઉત્સવમાં ભાગ લઈ શક્યો હોત તો સારું થાત. પણ સમયના અભાવે હું આવી ન શક્યો, પણ તમારા બધાના ચહેરા પર ખુશી જોઈ રહ્યો છું. હું આનંદથી ભરપૂર વાતાવરણનો અનુભવ કરી રહ્યો છું.

સાથીઓ,

દેશભરમાંથી જેઓ ત્યાં જવા માગે છે તેમની પણ આ જ ઈચ્છા હતી. અત્યાર સુધી વર્તમાન ટર્મિનલની ક્ષમતા દરરોજ 4000 પ્રવાસીઓને હેન્ડલ કરવાની હતી. નવા ટર્મિનલના નિર્માણ પછી, આ એરપોર્ટમાં દરરોજ લગભગ 11,000 પ્રવાસીઓને હેન્ડલ કરવાની ક્ષમતા છે. નવી સિસ્ટમમાં હવે એરપોર્ટ પર એક સાથે 10 એરક્રાફ્ટ ઊભા રહી શકશે. મતલબ કે અહીંથી નવી ફ્લાઈટ્સ માટે રસ્તો ખોલી દેવામાં આવ્યો છે. વધુ ફ્લાઈટ્સ આવે છે, વધુ પ્રવાસીઓ આવે છે તેનો સીધો અર્થ વધુ ને વધુ રોજગાર. પોર્ટ બ્લેરના આ નવા ટર્મિનલ બિલ્ડીંગમાં પ્રવાસની સરળતા વધશે, વેપાર કરવાની સરળતા વધશે અને કનેક્ટિવિટી પણ વધુ સારી બનશે. હું આ સુવિધા માટે દેશના લોકોને અને પોર્ટ બ્લેરના તમામ મિત્રોને અભિનંદન આપું છું.

સાથીઓ,

લાંબા સમયથી ભારતમાં વિકાસનો વ્યાપ અમુક મોટા શહેરો, અમુક પ્રદેશો પૂરતો સીમિત હતો. કેટલાક પક્ષોની સ્વાર્થી રાજનીતિને કારણે વિકાસનો લાભ દેશના છેવાડાના વિસ્તારો સુધી પહોંચ્યો નથી. આ પક્ષો એવા કામોને જ પ્રાથમિકતા આપતા હતા, જેમાં પોતાનું અને પરિવારનું ભલું હોય. પરિણામ એ આવ્યું છે કે આપણા આદિવાસી વિસ્તારો કે જે આપણા ટાપુઓ છે ત્યાંના લોકો વિકાસથી વંચિત રહી ગયા, વિકાસ માટે તરસતા રહ્યા.

છેલ્લા 9 વર્ષોમાં અમે અગાઉની સરકારોની તે ભૂલોને પૂરી સંવેદનશીલતા સાથે સુધારી છે, એટલું જ નહીં, નવી વ્યવસ્થા પણ કરી છે. હવે ભારતમાં વિકાસનું નવું મોડલ વિકસ્યું છે. દરેકને સાથે લઈને આ મોડલ સમાવેશનું છે. આ મોડલ સૌના સાથ, સૌના વિકાસનું છે. અને જ્યારે હું દરેકનો વિકાસ કહું છું ત્યારે તેનો અર્થ ઘણો વ્યાપક છે. દરેકનો વિકાસ એટલે દરેક વ્યક્તિ, દરેક વર્ગ, દરેક ક્ષેત્રનો વિકાસ. સબકા વિકાસ એટલે- જીવનના દરેક પાસાઓનો વિકાસ, શિક્ષણ, આરોગ્ય, જોડાણ, દરેક રીતે સૌનો વિકાસ.

સાથીઓ,

આ વિચાર સાથે છેલ્લા 9 વર્ષમાં આંદામાન-નિકોબારમાં વિકાસની નવી ગાથા લખાઈ છે. અગાઉની સરકારના 9 વર્ષમાં એટલે કે અમારી પહેલાની સરકારમાં આંદામાન-નિકોબારને લગભગ 23 હજાર કરોડ રૂપિયાનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું હતું. જ્યારે અમારી સરકાર દરમિયાન 9 વર્ષમાં આંદામાન-નિકોબારના વિકાસ માટે લગભગ 48 હજાર કરોડ રૂપિયાનું બજેટ આપવામાં આવ્યું છે. એટલે કે અમારી સરકારે આંદામાન-નિકોબારના વિકાસ માટે પહેલા કરતા બમણા પૈસા ખર્ચ્યા છે.

અગાઉની સરકારના 9 વર્ષમાં આંદામાન-નિકોબારમાં 28 હજાર ઘરોને પાણીના જોડાણથી જોડવામાં આવ્યા હતા. અમારી સરકારના 9 વર્ષમાં અહીં લગભગ 50 હજાર ઘરોને પાણીના કનેક્શન આપવામાં આવ્યા છે. એટલે કે દરેક ઘર સુધી પાણી પહોંચાડવા માટે અમારી સરકારે પહેલા કરતા બમણી ઝડપે કામ કર્યું છે.

આજે અહીં લગભગ દરેક વ્યક્તિનું પોતાનું બેંક ખાતું છે. આજે અહીં દરેક ગરીબને વન નેશન, વન રાશન કાર્ડની સુવિધા મળી છે. અગાઉની સરકાર દરમિયાન આંદામાન-નિકોબારમાં એક પણ મેડિકલ કોલેજ નહોતી. અમારી સરકારે જ પોર્ટ બ્લેરમાં મેડિકલ કોલેજની સ્થાપના કરી છે.

અગાઉની સરકાર દરમિયાન આંદામાન-નિકોબારમાં ઈન્ટરનેટ માત્ર સેટેલાઈટ પર આધારિત હતું. અમારી સરકારે દરિયાની નીચે સેંકડો કિલોમીટર સબમરીન ઓપ્ટિકલ ફાઈબર કેબલ નાખીને આ સમસ્યા દૂર કરી છે.

સાથીઓ,

આંદામાન-નિકોબારમાં સુવિધાઓનો વિકાસ અહીંના પ્રવાસનને વેગ આપે છે. જ્યારે મોબાઈલ કનેક્ટિવિટી વધે છે ત્યારે પ્રવાસીઓ પણ વધે છે. જ્યારે હેલ્થ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સુધારો થાય છે, ત્યારે પ્રવાસીઓનો પ્રવાહ વધુ વધે છે. જ્યારે એરપોર્ટ પર સુવિધાઓ વધી છે, ત્યારે પ્રવાસીઓ અહીં આવવાનું પસંદ કરે છે. જ્યારે રસ્તો સારો હોય, ત્યારે શિબિરાર્થી તેના વિસ્તારમાં વધુ સમય વિતાવે છે. એટલા માટે આંદામાન અને નિકોબારમાં આવનારા પ્રવાસીઓની સંખ્યા 2014ની સરખામણીમાં હવે બમણી થઈ ગઈ છે.

અહીં સ્નોર્કલિંગ, સ્કુબા ડાઈવિંગ, સી-ક્રુઝ જેવા સાહસો માટે આવતા પ્રવાસીઓની સંખ્યા પણ વધી રહી છે. અને મિત્રો, સાંભળો મારા આંદામાન અને નિકોબારના ભાઈઓ અને બહેનો, આ તો માત્ર શરૂઆત છે. આગામી વર્ષોમાં આ સંખ્યામાં અનેકગણો વધારો થવાનો છે. જેના કારણે આંદામાન-નિકોબારમાં રોજગાર અને સ્વ-રોજગારની નવી સંભાવનાઓ ઉભી થવા જઈ રહી છે.

સાથીઓ,

આજે આંદામાન-નિકોબાર વિરાસત તેમજ વિકાસ આ મહાન મંત્રનું જીવંત ઉદાહરણ બની રહ્યું છે. તમે એ પણ જાણો છો કે આંદામાન અને નિકોબારમાં લાલ કિલ્લા પહેલા પણ તિરંગો ફરકાવવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ ત્યારે પણ અહીં ગુલામીના માત્ર નિશાન જ દેખાતા હતા.

આ મારું સૌભાગ્ય છે કે વર્ષ 2018માં મેં આંદામાનમાં એ જ જગ્યાએ ત્રિરંગો ફરકાવ્યો જ્યાં નેતાજી સુભાષે ધ્વજ ફરકાવ્યો હતો. અમારી સરકારે જ નેતાજી સુભાષના નામ પરથી રોસ આઇલેન્ડનું નામ આપ્યું છે. અમારી સરકાર છે જેણે હેવલોક અને નીલ ટાપુને સ્વરાજ અને શહીદ દ્વીપ નામ આપ્યું છે. આપણે જ 21 ટાપુઓનું નામ દેશ માટે બહાદુરી બતાવનાર બહાદુર પુત્રો, પરમવીર ચક્ર વિજેતાઓના નામ પર રાખ્યું છે. આજે આંદામાન-નિકોબારના આ ટાપુઓ સમગ્ર દેશના યુવાનોને દેશના વિકાસ માટે નવી પ્રેરણા આપી રહ્યા છે.

સાથીઓ,

આઝાદીના 75 વર્ષમાં આપણું ભારત ક્યાંય પણ પહોંચી શક્યું હોત અને હું આ બહુ જવાબદારી સાથે કહું છું, તે ક્યાંય પણ પહોંચી શક્યું હોત. આપણા ભારતીયોની ક્ષમતામાં ક્યારેય કોઈ કમી આવી નથી. પરંતુ ભ્રષ્ટ અને કુટુંબલક્ષી પક્ષોએ સામાન્ય ભારતીયની આ ક્ષમતા સાથે હંમેશા અન્યાય કર્યો છે. આજે દેશની જનતાએ ફરી એકવાર 2024ની ચૂંટણીમાં અમારી સરકાર લાવવાનું મન બનાવી લીધું છે, નિર્ણય લીધો છે. આવી સ્થિતિમાં ભારતની દુર્દશા માટે જવાબદાર કેટલાક લોકો પોતાની દુકાનો ખોલીને બેસી ગયા છે. આ જોઈને મને એક કવિતાની કેટલીક પંક્તિઓ યાદ આવી ગઈ. એક કવિ સજ્જને અવધીમાં લખ્યું છે, આ અવધી ભાષામાં લખેલી કવિતા છે-

"સંગ કંઈક છે, સ્થિતિ કંઈક છે, લેબલ કંઈક છે, માલ કંઈક છે"

તે રાજકીય પક્ષો સાથે સારી રીતે બંધ બેસે છે જે ચોવીસ માટે છવ્વીસ છે.

"સંગ કંઈક છે, સ્થિતિ કંઈક છે, લેબલ કંઈક છે, અને માલ કંઈક છે"

એટલે કે ગીત કોઈ બીજું ગાઈ રહ્યું છે, જ્યારે સત્ય કંઈક બીજું છે. લેબલ કોઈ બીજાનું છે, જ્યારે ઉત્પાદન કંઈક બીજું છે. આ તેની દુકાનની વાસ્તવિકતા છે. તેમની દુકાન પર બે વસ્તુઓની ખાતરી આપવામાં આવે છે. સૌ પ્રથમ તેઓ તેમની દુકાન પર જાતિવાદનું ઝેર વેચે છે. અને બીજું, આ લોકો અમર્યાદિત ભ્રષ્ટાચારમાં સંડોવાયેલા છે. આ દિવસોમાં આ લોકો બેંગ્લોરમાં ભેગા થયા છે.

એક સમયે એક ખૂબ જ પ્રખ્યાત ગીત હતું, મને તે સંપૂર્ણપણે યાદ નથી, પરંતુ હું તેને યાદ કરી શકું છું - લોકો એક ચહેરા પર ઘણા ચહેરા પહેરે છે. તમે જુઓ, આ લોકો ઘણા ચહેરા સાથે બેઠા છે. જ્યારે આ લોકો કેમેરાની સામે એક ફ્રેમમાં આવે છે, ત્યારે દેશવાસીઓના મનમાં પહેલો વિચાર શું આવે છે - દેશવાસીઓના મનમાં આ પહેલો વિચાર આવે છે, આખી ફ્રેમ જોયા બાદ દેશવાસીઓ આ કહે છે - લાખો કરોડ રૂપિયાનો ભ્રષ્ટાચાર. તેથી જ દેશની જનતા કહી રહી છે કે આ 'હાર્ડકોર કરપ્શન કોન્ફરન્સ' છે. આ લોકો કંઈક બીજું ગાતા રહ્યા છે, પરિસ્થિતિ કંઈક બીજી છે. તેઓએ લેબલ કંઈક બીજું લગાવ્યું છે, માલ કંઈક બીજું છે. તેમની પ્રોડક્ટ 20 લાખ કરોડના કૌભાંડની ગેરંટી છે.

સાથીઓ,

આ બેઠકમાં એક વધુ ખાસ વાત છે. જો કોઈ કરોડોના કૌભાંડમાં જામીન પર બહાર હોય તો તેને ખૂબ જ સન્માનની નજરે જોવામાં આવે છે. જો આખો પરિવાર જામીન પર બહાર હોય તો તેની વધુ કાળજી લેવામાં આવે છે. જો કોઈ પક્ષના વર્તમાન મંત્રી ભ્રષ્ટાચારના કેસમાં જેલમાં જાય છે, તો તેને વધારાનો નંબર આપીને બોલાવવામાં આવે છે અને તેને 'ખાસ આમંત્રિત' બનાવી દેવામાં આવે છે. જો કોઈ કોઈ સમાજનું અપમાન કરે, કોર્ટ દ્વારા સજા મળે તો તેને ખૂબ આતિથ્ય મળે છે. જો કોર્ટ દ્વારા કરોડો રૂપિયાના કૌભાંડમાં કોઈને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હોય, તો તેની આ બેઠકમાં હાજરી આપવાની લાયકાત વધુ વધી જાય છે. બલ્કે, આ લોકો તેમની પાસેથી માર્ગદર્શન લે છે. ભ્રષ્ટાચારને લઈને તેમની વચ્ચે ખૂબ જ સ્નેહ અને પ્રેમ છે. તેથી જ 20 લાખ કરોડના ભ્રષ્ટાચારની ગેરંટી આપનારા આ લોકો એકબીજાને ખૂબ જ પ્રેમ અને આત્મીયતાથી મળી રહ્યા છે.

સાથીઓ,

ભ્રષ્ટાચારની આ દુકાનમાં સંડોવાયેલા તમામ પરિવારવાદના કટ્ટર સમર્થકો છે. ન તો હિસાબ કે ન બુક, પરિવાર જે કહે તે સાચું છે. લોકશાહી માટે કહેવાય છે- લોકોનું, લોકો દ્વારા, લોકો માટે. પરંતુ આ પરિવારજનોનો મંત્ર છે - પરિવારનું, પરિવાર દ્વારા, પરિવાર માટે. ફેમિલી ફર્સ્ટ, નેશન નથિંગ આ લોકોનું સૂત્ર છે, આ તેમની પ્રેરણા છે.

આ લોકો દેશની લોકશાહી અને દેશના બંધારણને બંધક બનાવવા માંગે છે. હું તેમના માટે આ કહેવા માંગુ છું… નફરત છે, કૌભાંડો છે. તુષ્ટિ છે, મન કાળું છે. દેશ દાયકાઓથી પરિવારવાદની ઝપેટમાં છે.

સાથીઓ,

દેશના ગરીબોના બાળકોનો વિકાસ નથી, પરંતુ તેના પોતાના બાળકો, તેના ભાઈઓ અને ભત્રીજાઓનો વિકાસ તેના માટે મહત્વપૂર્ણ છે. આજકાલ તમે જુઓ છો કે દેશમાં સ્ટાર્ટ અપ વધી રહ્યા છે, આપણા યુવાનો મોટી સંખ્યામાં પેટન્ટ મેળવી રહ્યા છે, ટ્રેડમાર્ક રજીસ્ટર કરી રહ્યા છે, મારા દેશના યુવાનો રમત જગતમાં પ્રભુત્વ જમાવી રહ્યા છે, દીકરીઓ અજાયબીઓ કરી રહી છે.

આ યુવાશક્તિ આપણા દેશમાં પહેલા પણ હતી, પરંતુ આ વંશવાદી પક્ષોએ ક્યારેય દેશના સામાન્ય યુવાનોની શક્તિ સાથે ન્યાય કર્યો નથી. તેમની પાસે એક જ વિચારધારા છે, માત્ર એક જ એજન્ડા છે - તમારા પરિવારને બચાવો, પરિવાર માટે ભ્રષ્ટાચાર વધારો! તેમનો કોમન મિનિમમ પ્રોગ્રામ દેશના વિકાસને રોકવાનો, તેમના કુશાસનને ઢાંકવાનો અને તેમના ભ્રષ્ટાચાર સામેની કાર્યવાહી રોકવાનો છે.

હવે જુઓ, આ જૂથ જે એકઠું થયું છે, તેમના કુળમાં, તેઓ મોટા મોટા કૌભાંડો અને ગુનાઓ પર મોં બંધ રાખે છે. જ્યારે કોઈ એક રાજ્યમાં તેમના કુશાસનનો પર્દાફાશ થાય છે, ત્યારે અન્ય રાજ્યોના આ લોકો તરત જ તેના બચાવમાં દલીલો આપવાનું શરૂ કરે છે. ક્યાંક પૂરનું કૌભાંડ થાય છે, કોઈનું અપહરણ થાય છે, પછી કુળના બધા લોકો પહેલા ચૂપ થઈ જાય છે.

તમે જોયું હશે કે પશ્ચિમ બંગાળમાં થોડા દિવસો પહેલા જ પંચાયતની ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી. ખુલ્લી હિંસા હતી, સતત રક્તપાત થતો હતો. તેના પર પણ બધાની બોલતી બંધ થઈ ગઈ છે. કોંગ્રેસ અને ડાબેરીઓના આપણા જ કાર્યકરો પોતાને બચાવવા માટે ત્યાં આજીજી કરી રહ્યા છે. પરંતુ કોંગ્રેસ અને ડાબેરી નેતાઓએ પોતાના સ્વાર્થમાં પોતાના કાર્યકરોને પણ મરવા માટે છોડી દીધા છે.

રાજસ્થાનમાં દીકરીઓ પર અત્યાચાર થઈ રહ્યો હોય કે પરીક્ષાના પેપર લીક થઈ રહ્યાં હોય, તેમને કંઈ દેખાતું નથી. જે લોકો પરિવર્તનની વાતો કરીને જનતા સાથે દગો કરે છે, કરોડોના દારૂના કૌભાંડો કરે છે, ત્યારે આ પરિવાર ફરીથી તેમને રક્ષણ આપવા લાગે છે. ત્યારે તેમનો સ્પષ્ટ ભ્રષ્ટાચાર તેમને દેખાતો બંધ થઈ જાય છે.

જ્યારે દેશની કોઈપણ એજન્સી તેમના પર કાર્યવાહી કરે છે, ત્યારે તેમનું ટેપ રેકોર્ડર ચાલુ થઈ જાય છે - કંઈ થયું નથી... બધું કાવતરું છે, અમને ફસાવામાં આવી રહ્યા છે. તમે જુઓ તમિલનાડુમાં ભ્રષ્ટાચાર અને કૌભાંડના અનેક મામલા સામે આવી રહ્યા છે. પરંતુ તેમના કુળના તમામ પક્ષો પહેલાથી જ દરેકને ક્લીનચીટ આપી ચૂક્યા છે. તેથી જ મિત્રો, આ લોકોને ઓળખતા રહો, તેમને જાણો. ભાઈઓ અને બહેનો આ લોકોથી સાવધાન રહો.

સાથીઓ,

આ લોકોના ષડયંત્રો વચ્ચે આપણે દેશના વિકાસ માટે પોતાને સમર્પિત કરવું પડશે. આજે વિશ્વમાં ઘણા ઉદાહરણો છે, જ્યાં ટાપુઓ અને નાના લેન્ડલોક દેશોએ અભૂતપૂર્વ પ્રગતિ કરી છે. જ્યારે તેણે પ્રગતિનો માર્ગ પસંદ કર્યો ત્યારે તેણે પડકારોનો પણ સામનો કર્યો.

બધું સરળ નહોતું, પરંતુ તે દેશોએ બતાવ્યું છે કે જ્યારે વિકાસ આવે છે, ત્યારે તે તમામ પ્રકારના ઉકેલો સાથે આવે છે. મને ખાતરી છે કે, આંદામાન-નિકોબાર ટાપુઓમાં થઈ રહેલા વિકાસ કાર્યો આ સમગ્ર પ્રદેશને વધુ મજબૂત બનાવશે. કનેક્ટિવિટીની આ નવી સુવિધા, વીર સાવરકર ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટનું નવું ટર્મિનલ બધા માટે ફાયદાકારક બની રહે.

આ ઈચ્છા સાથે, તમે લોકો આ વીડિયો કોન્ફરન્સના કાર્યક્રમમાં આટલી મોટી સંખ્યામાં આવ્યા, હું અહીંથી તમારી ખુશી અનુભવી રહ્યો છું. હું તમારો ઉત્સાહ અનુભવું છું.

આવા અવસર પર દેશે નવી આસ્થા અને નવા સંકલ્પ સાથે આગળ વધવું જોઈએ અને આંદામાન-નિકોબારે પણ આગળ વધવું જોઈએ. આ ઈચ્છા સાથે, આપ સૌને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છાઓ, ખૂબ ખૂબ આભાર.

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
PM Modi hails diaspora in Kuwait, says India has potential to become skill capital of world

Media Coverage

PM Modi hails diaspora in Kuwait, says India has potential to become skill capital of world
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
સોશિયલ મીડિયા કોર્નર 21 ડિસેમ્બર 2024
December 21, 2024

Inclusive Progress: Bridging Development, Infrastructure, and Opportunity under the leadership of PM Modi