વણક્કમ સૌરાષ્ટ્ર! વણક્કમ તમિલનાડુ!
ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી શ્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલ, નાગાલેન્ડના રાજ્યપાલ શ્રી એલ.કે. ગણેશનજી, ઝારખંડના રાજ્યપાલ સીપી રાધાકૃષ્ણનજી, કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળમાં મારા સાથીદાર, ભાઈ પુરુષોત્તમ રૂપાલાજી, એલ. મુરુગનજી, મીનાક્ષી લેખીજી, આ કાર્યક્રમ સાથે સંકળાયેલા અન્ય મહાનુભાવો, મહિલાઓ અને સજ્જનો, સૌરાષ્ટ્ર તમિલ સંગમ, નિગલ-ચિયલિ, પંગેર્-ક વંદિરુક્કુમ, તમિલગા સોન્દંગલ અનૈવરૈયુમ, વરુગ વરુગ એન વરવેરકિરેન્। ઉન્ગળ્ અનૈવરૈયુમ, ગુજરાત મન્નિલ, ઇન્દ્રુ, સંદિત્તાદિલ પેરુ મેગિલ્ચી.
સાથીઓ,
એ વાત સાચી છે કે આતિથ્યનો આનંદ બહુ અનોખો હોય છે. પરંતુ, જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ પોતાના વર્ષો પછી ઘરે પરત ફરે છે, ત્યારે તે ખુશી, તે ઉત્સાહ અને ઉલ્લાસની વાત જ કંઈક અલગ હોય છે. આજે એ જ ગદ્ગદ હ્રદયથી સૌરાષ્ટ્રની એકેએક વ્યક્તિએ તામિલનાડુથી પધારેલા પોતાના ભાઈ-બહેનોને આવકારવા આતુર છે. આજે, એ જ ગૌરવપૂર્ણ હૃદય સાથે, હું તમિલનાડુના મારા નજીકના અને પ્રિયજનો વચ્ચે વર્ચ્યુઅલી ઉપસ્થિત છું.
મને યાદ છે કે 2010માં જ્યારે હું મુખ્યમંત્રી હતો ત્યારે મેં મદુરાઈમાં આવા ભવ્ય સૌરાષ્ટ્ર સંગમનું આયોજન કર્યું હતું. તે કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવા સૌરાષ્ટ્રમાંથી અમારા 50 હજારથી વધુ ભાઈ-બહેનો આવ્યા હતા. અને આજે એ જ સ્નેહ અને સંબંધની લહેરો સૌરાષ્ટ્રની ધરતી પર દેખાય છે. તમે બધા તમિલનાડુથી તમારા પૂર્વજોની ભૂમિ પર, તમારા ઘરોમાં આટલી મોટી સંખ્યામાં આવ્યા છો. તમારા ચહેરા પરની ખુશી જોઈને હું કહી શકું છું કે તમે અહીંથી ઘણી બધી યાદો અને ભાવનાત્મક અનુભવો પાછા લઈ જશો.
તમે સૌરાષ્ટ્રના પ્રવાસનનો પણ ઘણો આનંદ માણ્યો છે. તમે સરદાર પટેલની સ્ટેચ્યુ ઓફ યુનિટી પણ જોઈ હશે, જે દેશને સૌરાષ્ટ્રથી તામિલનાડુ સુધી જોડે છે. એટલે કે ભૂતકાળની અમૂલ્ય સ્મૃતિઓ, વર્તમાનની અનુભૂતિ અને અનુભવ અને ભવિષ્ય માટેના સંકલ્પો અને પ્રેરણાઓ, આ બધું આપણે 'સૌરાષ્ટ્ર-તમિલ સંગમ'માં એકસાથે જોઈ રહ્યા છીએ. હું આ અદ્ભુત ઘટના માટે સૌરાષ્ટ્ર અને તમિલનાડુના તમામ લોકોને અભિનંદન આપું છું, હું તમને બધાને અભિનંદન આપું છું.
સાથીઓ,
આજે આઝાદીના સુવર્ણકાળમાં આપણે સૌરાષ્ટ્ર-તમિલ સંગમ જેવા સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોની નવી પરંપરાના સાક્ષી છીએ. થોડા મહિના પહેલા જ બનારસમાં કાશી-તમિલ સંગમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેની સમગ્ર દેશમાં ખૂબ ચર્ચા થઈ હતી. તે પછી દેશના વિવિધ ભાગોમાં આવા કાર્યક્રમોના ઘણા સ્વયંભૂ પ્રયાસો શરૂ થયા છે. અને, આજે ફરી એકવાર સૌરાષ્ટ્રની ધરતી પર આપણે ભારતના બે પ્રાચીન પ્રવાહોના સંગમના સાક્ષી છીએ.
'સૌરાષ્ટ્ર તમિલ સંગમ'નો આ પ્રસંગ માત્ર ગુજરાત અને તમિલનાડુનો સંગમ નથી. તે દેવી મીનાક્ષી અને દેવી પાર્વતીના રૂપમાં 'એક શક્તિ'ની ઉપાસનાનો પણ ઉત્સવ છે. તે ભગવાન સોમનાથ અને ભગવાન રામનાથના રૂપમાં 'એક શિવ'ની ભાવનાની ઉજવણી પણ છે. આ સંગમ એ નાગેશ્વર અને સુંદરેશ્વરની ભૂમિનો સંગમ છે. આ શ્રી કૃષ્ણ અને શ્રી રંગનાથની ભૂમિનો સંગમ છે. આ નર્મદા અને વૈગળનો સંગમ છે. આ છે દાંડિયા અને કોલત્તમનો સંગમ! આ છે દ્વારકા અને મદુરાઈ જેવા પવિત્ર શહેરોની પરંપરાઓનો સંગમ! અને, આ સૌરાષ્ટ્ર-તમિલ સંગમ છે - સરદાર પટેલ અને સુબ્રમણ્યમ ભારતીના રાષ્ટ્ર-પ્રથમ સંકલ્પનું! આપણે આ સંકલ્પો સાથે આગળ વધવાનું છે. આપણે આ સાંસ્કૃતિક વારસાને લઈને રાષ્ટ્ર નિર્માણ માટે આગળ વધવું પડશે.
સાથીઓ,
ભારત એક વિશેષતા તરીકે વિવિધતામાં જીવતો દેશ છે. આપણે વિવિધતાની ઉજવણી કરનારા લોકો છીએ. આપણે વિવિધ ભાષાઓ અને બોલીઓ, વિવિધ કલાઓ અને શૈલીઓની ઉજવણી કરીએ છીએ. આપણી શ્રદ્ધાથી લઈને આધ્યાત્મિકતા સુધી દરેક જગ્યાએ વિવિધતા છે. આપણે શિવની પૂજા કરીએ છીએ, પરંતુ બાર જ્યોતિર્લિંગમાં પૂજા કરવાની પદ્ધતિમાં તેની પોતાની વિવિધતા છે. આપણે બ્રહ્માને 'એકો અહમ બહુ શ્યામ' તરીકે વિવિધ સ્વરૂપોમાં સંશોધન અને પૂજન પણ કરીએ છીએ. આપણે 'ગંગે ચ યમુને ચૈવ, ગોદાવરી સરસ્વતી' જેવા મંત્રોમાં દેશની વિવિધ નદીઓને નમન કરીએ છીએ.
આ વિવિધતા આપણને વિભાજિત કરતી નથી, પરંતુ આપણા બંધનને, આપણા સંબંધોને મજબૂત બનાવે છે. કારણ કે આપણે જાણીએ છીએ, જ્યારે વિવિધ પ્રવાહો ભેગા થાય છે, ત્યારે સંગમ સર્જાય છે. તેથી, આપણે સદીઓથી નદીઓના સંગમથી લઈને કુંભ જેવી ઘટનાઓમાં વિચારોના સંગમ સુધી આ પરંપરાઓનું જતન કરીએ છીએ.
આ સંગમની શક્તિ છે જેને સૌરાષ્ટ્ર તમિલ સંગમ આજે નવા સ્વરૂપે આગળ લઈ જઈ રહ્યું છે. આજે જ્યારે દેશની એકતા આવા મહાન ઉત્સવોના રૂપમાં આકાર લઈ રહી છે ત્યારે સરદાર સાહેબ આપણને આશીર્વાદ આપતા જ હશે. તે દેશના હજારો અને લાખો સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓના સપનાની પરિપૂર્ણતા પણ છે, જેમણે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું અને 'એક ભારત શ્રેષ્ઠ ભારત'નું સ્વપ્ન જોયું.
સાથીઓ,
આજે જ્યારે આપણે આઝાદીના 75 વર્ષ પૂર્ણ કર્યા છે, ત્યારે દેશે તેના 'પ્રાઈડ ઓફ હેરિટેજ'ના 'પંચ પ્રાણ'ને આહ્વાન કર્યું છે. આપણા વારસાનું ગૌરવ ત્યારે વધુ વધશે જ્યારે આપણે તેને જાણીશું, ગુલામીની માનસિકતામાંથી મુક્ત થઈને પોતાને જાણવાનો પ્રયત્ન કરીશું! કાશી તમિલ સંગમમ હોય કે સૌરાષ્ટ્ર તમિલ સંગમમ, આ પ્રસંગ તેના માટે અસરકારક અભિયાન બની રહ્યું છે.
તમે જુઓ, ગુજરાત અને તમિલનાડુ વચ્ચે ઘણું બધું છે જે જાણી જોઈને આપણી જાણ બહાર રાખવામાં આવ્યું છે. વિદેશી આક્રમણોના સમયગાળા દરમિયાન સૌરાષ્ટ્રમાંથી તમિલનાડુ તરફ સ્થળાંતર કરવાની થોડી ચર્ચા ઇતિહાસના કેટલાક વિદ્વાનો સુધી મર્યાદિત હતી. પરંતુ તે પહેલા પણ, પૌરાણિક સમયથી આ બંને સામ્રાજ્યો વચ્ચે ઊંડો સંબંધ રહ્યો છે. પશ્ચિમ અને દક્ષિણના સૌરાષ્ટ્ર અને તમિલનાડુનું આ સાંસ્કૃતિક સંમિશ્રણ હજારો વર્ષોથી ચાલતું પ્રવાહ છે.
સાથીઓ,
આજે આપણી પાસે 2047નું ભારત લક્ષ્ય છે. આપણી પાસે ગુલામી અને ત્યાર પછીના સાત દાયકાના પડકારો પણ છે. આપણે દેશને આગળ લઈ જવાનો છે, પરંતુ રસ્તામાં એવી શક્તિઓ આવશે જે આપણને તોડી નાંખે છે અને જે લોકો આપણને ગેરમાર્ગે દોરે છે. પરંતુ, ભારત પાસે કપરા સંજોગોમાં પણ નવીનતા લાવવાની શક્તિ છે, સૌરાષ્ટ્ર અને તમિલનાડુનો સહિયારો ઇતિહાસ આપણને આ ખાતરી આપે છે.
તમને યાદ છે, જ્યારે વિદેશી આક્રમણકારોએ ભારત પર હુમલો કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે સોમનાથના રૂપમાં દેશની સંસ્કૃતિ અને સન્માન પર આટલો પહેલો હુમલો થયો, સદીઓ પહેલા આજના જેવા સંસાધનો નહોતા. ઇન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજીનો યુગ ન હતો, મુસાફરી માટે ઝડપી ટ્રેનો અને વિમાનો નહોતા. પરંતુ, આપણા વડવાઓ જાણતા હતા કે – હિમાલયત સમરાભ્ય, યવત ઈન્દુ સરોવરમ. તે ભગવાન નિર્મિત દેશ, હિંદુસ્તાન પ્રચક્ષતે. એટલે કે હિમાલયથી લઈને હિંદ મહાસાગર સુધીની આ સમગ્ર દેવભૂમિ આપણો પોતાનો દેશ ભારત છે. તેથી જ, તેઓને ચિંતા ન હતી કે આટલી દૂર નવી ભાષા, નવા લોકો, નવું વાતાવરણ હશે, તો તેઓ ત્યાં કેવી રીતે જીવશે. તેમની આસ્થા અને ઓળખ બચાવવા માટે મોટી સંખ્યામાં લોકો સૌરાષ્ટ્રમાંથી તમિલનાડુમાં સ્થળાંતર કરી ગયા. તમિલનાડુના લોકોએ ખુલ્લા હાથે તેમનું સ્વાગત કર્યું, તેમને નવા જીવન માટે તમામ કાયમી સુવિધાઓ આપી. 'એક ભારત, શ્રેષ્ઠ ભારત'નું આનાથી મોટું અને ઊંચુ ઉદાહરણ શું હોઈ શકે?
સાથીઓ,
મહાન સંત તિરુવલ્લવરજીએ કહ્યું હતું – અગન અમરંદુ, સ્યાલ ઉરૈયુમ મુગન આમરાંદુ, નાલા વિરુન્દુ, ઓમ્બુવન ઇલ્યા, સુખ-સમૃદ્ધિ અને ભાગ્ય, તે લોકો સાથે રહે છે જેઓ તેમના ઘરમાં ખુશીથી સ્વાગત કરે છે. તેથી, આપણે સાંસ્કૃતિક અથડામણ પર નહીં, સંવાદિતા પર ભાર મૂકવો પડશે. આપણે સંઘર્ષોને આગળ લઈ જવાની જરૂર નથી, આપણે સંગમ અને સમાગમોને આગળ લઈ જવાના છે. આપણે મતભેદો શોધવા માંગતા નથી, આપણે ભાવનાત્મક જોડાણ કરવા માંગીએ છીએ.
સૌરાષ્ટ્ર મૂળના લોકો તમિલનાડુમાં સ્થાયી થયા અને તમિલગામના લોકોએ તે જીવીને બતાવ્યું છે. તમે બધાએ તમિલ ભાષા અપનાવી, પણ સાથે સાથે સૌરાષ્ટ્રની ભાષા, ખાણી-પીણી અને રીત-રિવાજો યાદ કર્યા. આ ભારતની અમર પરંપરા છે, જે દરેકને સાથે લઈને સર્વસમાવેશકતા સાથે આગળ વધે છે, દરેકને સ્વીકારે છે અને આગળ વધે છે.
મને આનંદ છે કે આપણે બધા આપણા પૂર્વજોના યોગદાનને ફરજની ભાવના સાથે આગળ લઈ જઈ રહ્યા છીએ. હું ઈચ્છું છું કે તમે સ્થાનિક સ્તરે પણ આ જ રીતે દેશના વિવિધ ભાગોમાંથી લોકોને આમંત્રિત કરો, તેમને ભારતને જાણવા અને જીવવાની તક આપો. મને ખાતરી છે કે, સૌરાષ્ટ્ર તમિલ સંગમ આ દિશામાં એક ઐતિહાસિક પહેલ સાબિત થશે.
આ ભાવના સાથે, તમે ફરી એકવાર તમિલનાડુથી આટલી મોટી સંખ્યામાં આવ્યા છો. જો હું અંગત રીતે આવ્યો હોત અને ત્યાં તમારું સ્વાગત કર્યું હોત, તો મને વધુ આનંદ થયો હોત. પરંતુ સમયના અભાવે હું આવી શક્યો નહીં. પણ આજે મને વર્ચ્યુઅલ રીતે તમારા બધાના દર્શન કરવાનો મોકો મળ્યો છે. પરંતુ આ સમગ્ર સંગમમાં જે ભાવના આપણે જોઈ છે, આપણે તે ભાવનાને આગળ લઈ જવાની છે. એ ભાવના આપણે જીવવાની છે. અને એ લાગણી માટે આપણે આપણી આવનારી પેઢીઓને પણ તૈયાર કરવી પડશે. આ ભાવનામાં આપ સૌનો ખૂબ ખૂબ આભાર! વણક્કમ!
