"સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા પર તાજેતરના વર્ષોનો ભાર બજેટમાં સ્પષ્ટપણે દેખાય છે"
"વિશિષ્ટતા અને આશ્ચર્યજનક તત્વો ત્યારે જ બની શકે છે જ્યારે તમારા પોતાના દેશમાં સાધનો વિકસાવવામાં આવે""આ વર્ષના બજેટમાં દેશમાં સંશોધન, ડિઝાઇન અને વિકાસથી લઈને ઉત્પાદન સુધીની ગતિશીલ ઇકોસિસ્ટમ વિકસાવવા માટેની બ્લૂપ્રિન્ટ છે"ઘરેલું ખરીદી માટે 54 હજાર કરોડ રૂપિયાના કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. આ સિવાય 4.5 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુના સાધનોની પ્રાપ્તિ પ્રક્રિયા વિવિધ તબક્કામાં છે"પારદર્શક, સમય-આધારિત, ટ્રાયલ, પરીક્ષણ અને પ્રમાણપત્રની વ્યવહારિક અને ન્યાયી પ્રણાલીઓ ગતિશીલ સંરક્ષણ ઉદ્યોગના વિકાસ માટે જરૂરી છે"નમસ્કાર,
આજના વેબિનારની થીમ, Atma-Nirbharta in Defence - Call to Action, રાષ્ટ્રના હેતુઓને સમજાવે છે. આ વર્ષના બજેટમાં ભારત છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી તેના સંરક્ષણ ક્ષેત્રે જે આત્મનિર્ભરતા પર ભાર મૂકી રહ્યું છે તેની પ્રતિબદ્ધતા પણ તમને જોવા મળશે.
સાથીઓ,
ગુલામીના સમયગાળા દરમિયાન અને આઝાદી પછી તરત જ, આપણા સંરક્ષણ ઉત્પાદનની તાકાત ઘણી ઊંચી હતી. બીજા વિશ્વ યુદ્ધમાં ભારતમાં બનેલા હથિયારોએ મોટી ભૂમિકા ભજવી હતી. જો કે પછીના વર્ષોમાં આપણી આ તાકાત નબળી પડતી રહી, પરંતુ તે દર્શાવે છે કે ભારતમાં ક્ષમતાની ક્યારેય અછત નહોતી અને અત્યારે પણ નથી.
સાથીઓ,
સુરક્ષાનો મૂળ સિદ્ધાંત એ છે કે તમારી પાસે તમારી પોતાની કસ્ટમાઇઝ્ડ અને યુનિક સિસ્ટમ હોવી જોઈએ, તો જ તે તમને મદદ કરશે. જો 10 દેશો પાસે સમાન પ્રકારના સંરક્ષણ સાધનો છે, તો તમારી સેનામાં કોઈ વિશિષ્ટતા રહેશે નહીં. વિશિષ્ટતા અને આશ્ચર્યનું તત્વ, આ ત્યારે જ થઈ શકે છે જો તમારા પોતાના દેશમાં સાધનો વિકસાવવામાં આવે.
સાથીઓ,
આ વર્ષના બજેટમાં દેશમાં સંશોધન, ડિઝાઈન અને વિકાસથી લઈને મેન્યુફેક્ચરિંગ સુધી વાઈબ્રન્ટ ઈકોસિસ્ટમ વિકસાવવા માટેની બ્લુપ્રિન્ટ છે. સંરક્ષણ બજેટનો લગભગ 70 ટકા હિસ્સો માત્ર ઘરેલુ ઉદ્યોગ માટે રાખવામાં આવ્યો છે. સંરક્ષણ મંત્રાલયે અત્યાર સુધીમાં 200થી વધુ સંરક્ષણ પ્લેટફોર્મ અને ઉપકરણોની સકારાત્મક સ્વદેશીકરણ યાદીઓ જાહેર કરી છે. આ યાદીની જાહેરાત બાદ ઘરેલુ ખરીદી માટે 54 હજાર કરોડ રૂપિયાના કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. આ સિવાય 4.5 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુની કિંમતના સાધનોની ખરીદીની પ્રક્રિયા પણ અલગ-અલગ તબક્કામાં છે. બહુ જલદી ત્રીજી યાદી પણ આવવાની છે. આ દર્શાવે છે કે આપણે દેશમાં જ સંરક્ષણ ઉત્પાદનને કેવી રીતે સમર્થન આપી રહ્યા છીએ.
સાથીઓ,
જ્યારે આપણે બહારથી શસ્ત્રો લાવીએ છીએ ત્યારે તેની પ્રક્રિયા એટલી લાંબી હોય છે કે તે આપણા સુરક્ષા દળો સુધી પહોંચે ત્યાં સુધીમાં તેમાંથી ઘણા જૂના થઈ ગયા હોય છે. તેનો ઉકેલ પણ આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન અને મેક ઇન ઇન્ડિયામાં છે. હું દેશની સેનાઓની પણ પ્રશંસા કરીશ કે તેઓ પણ સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં ભારતની આત્મનિર્ભરતાના મહત્વને સમજીને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ નિર્ણયો લઈ રહ્યા છે. આજે આપણી સેના પાસે ભારતમાં બનેલા ઉપકરણો છે, તેથી તેમનો આત્મવિશ્વાસ, તેમનું ગૌરવ પણ નવી ઊંચાઈએ પહોંચે છે. અને આમાં આપણે સરહદ પર ઉભેલા જવાનોની લાગણીઓને પણ સમજવી જોઈએ. મને યાદ છે જ્યારે હું સત્તાના કોઈ કોરિડોરમાં નહોતો, મારી પાર્ટી માટે કામ કરતો હતો, પંજાબ મારું કાર્યસ્થળ હતું, મને એકવાર વાઘા બોર્ડર પર જવાનો સાથે ગપસપ કરવાનો મોકો મળ્યો હતો. ત્યાં તૈનાત સૈનિકોએ ચર્ચા દરમિયાન મારી સામે એક વાત કહી હતી અને તે વાત મારા હૃદયને સ્પર્શી ગઈ હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે વાઘા બોર્ડર પરનો ભારતનો દરવાજો આપણા દુશ્મનના દરવાજા કરતા થોડો નાનો છે. આપણો દરવાજો પણ મોટો હોવો જોઈએ, આપણો ધ્વજ તેનાથી ઊંચો હોવો જોઈએ. આ આપણા યુવાનોની ભાવના છે. આપણા દેશનો સૈનિક આ લાગણી સાથે સરહદ પર રહે છે. ભારતમાં બનેલી વસ્તુઓ વિશે તેને એક અલગ જ સ્વાભિમાન છે. તેથી, આપણી પાસે જે સંરક્ષણ સાધનો છે, આપણે આપણા સૈનિકોની લાગણીનું સન્માન કરવું જોઈએ. જ્યારે આપણે આત્મનિર્ભર હોઈશું ત્યારે જ આપણે આ કરી શકીશું.
સાથીઓ,
પહેલાના સમયમાં યુદ્ધો જુદી જુદી રીતે થતા હતા, આજે અલગ અલગ રીતે થાય છે. પહેલા યુદ્ધના સાધનો બદલવામાં દાયકાઓ લાગી જતા હતા, પરંતુ આજે યુદ્ધના શસ્ત્રોમાં પરિવર્તન આવે છે. આજે જે શસ્ત્રો છે તે જૂના થવામાં સમય નથી લાગતો. તે આધુનિક ટેક્નોલોજી આધારિત શસ્ત્રો વધુ ઝડપથી જૂના થઈ જાય છે. ભારતની ITની તાકાત એ આપણી મોટી તાકાત છે. આપણે આપણા સંરક્ષણમાં આ શક્તિનો જેટલો વધુ ઉપયોગ કરીએ છીએ, તેટલો જ આપણે આપણી સુરક્ષામાં વિશ્વાસ રાખીશું. ઉદાહરણ તરીકે, હવે સાયબર સિક્યોરિટીની વાત લઈએ. હવે તે પણ યુદ્ધનું શસ્ત્ર બની ગયું છે. અને તે માત્ર ડિજિટલ પ્રવૃત્તિ પૂરતું મર્યાદિત નથી. તે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાનો મામલો બની ગયો છે.
સાથીઓ,
તમે એ પણ સારી રીતે જાણો છો કે ડિફેન્સ સેક્ટરમાં હંમેશા કેવા પ્રકારની સ્પર્ધા રહી છે. પહેલાના જમાનામાં બહારની કંપનીઓમાંથી જે સામાન ખરીદવામાં આવતો હતો તેના પર વારંવાર વિવિધ આક્ષેપો થતા હતા. હું તેના ઊંડાણમાં જવા માંગતો નથી. પરંતુ એ વાત સાચી છે કે દરેક ખરીદીને કારણે વિવાદ થયો હતો. વિવિધ ઉત્પાદકો વચ્ચેની હરીફાઈને કારણે, અન્યના ઉત્પાદનોને ખરાબ કરવાની સતત ઝુંબેશ ચાલી રહી છે. અને તેના કારણે મૂંઝવણ પણ ઊભી થાય છે, આશંકા પણ ઊભી થાય છે અને ભ્રષ્ટાચારના દરવાજા પણ ખુલે છે. કયું શસ્ત્ર સારું છે, કયું શસ્ત્ર ખરાબ છે, કયું શસ્ત્ર આપણા માટે ઉપયોગી છે, કયું શસ્ત્ર ઉપયોગી નથી. આ અંગે પણ ઘણી મૂંઝવણ સર્જાઈ છે. તે ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક કરવામાં આવે છે. તે કોર્પોરેટ જગતની લડાઈનો એક ભાગ છે. અમે આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન દ્વારા આવી અનેક સમસ્યાઓનો ઉકેલ પણ મેળવીએ છીએ.
મિત્રો,
જ્યારે આપણે સંપૂર્ણ ઇમાનદારી સાથે નિશ્ચય સાથે આગળ વધીએ છીએ ત્યારે કેવા પરિણામો આવે છે તેનું ઉત્તમ ઉદાહરણ આપણી ઓર્ડનન્સ ફેક્ટરીઓ છે. અમારા સંરક્ષણ સચિવે તેનું સરસ વર્ણન કર્યું. ગયા વર્ષ પહેલાં, અમે 7 નવા સંરક્ષણ જાહેર ઉપક્રમો બનાવ્યાં છે. આજે તેઓ ઝડપથી બિઝનેસ વિસ્તરી રહ્યા છે, નવા બજારો સુધી પહોંચી રહ્યા છે. નિકાસના ઓર્ડર પણ લેવામાં આવી રહ્યા છે. તે પણ ખૂબ જ સુખદ છે કે છેલ્લા 5-6 વર્ષમાં અમે સંરક્ષણ નિકાસમાં 6 ગણો વધારો કર્યો છે. આજે અમે 75 થી વધુ દેશોને મેડ ઈન ઈન્ડિયા સંરક્ષણ ઉપકરણો અને સેવાઓ પ્રદાન કરી રહ્યા છીએ. મેક ઇન ઇન્ડિયા માટે સરકારના પ્રોત્સાહનના પરિણામે, છેલ્લા 7 વર્ષમાં સંરક્ષણ ઉત્પાદન માટે 350 થી વધુ નવા ઔદ્યોગિક લાયસન્સ આપવામાં આવ્યા છે. જ્યારે 2001 થી 2014 સુધીના ચૌદ વર્ષમાં માત્ર 200 લાયસન્સ આપવામાં આવ્યા હતા.
મિત્રો,
ખાનગી ક્ષેત્રે પણ DRDO અને સંરક્ષણ PSUની સમકક્ષ આવવું જોઈએ, તેથી સંરક્ષણ R&D બજેટના 25% ઉદ્યોગ, સ્ટાર્ટ-અપ્સ અને એકેડેમિયા માટે રાખવામાં આવ્યા છે. બજેટમાં સ્પેશિયલ પર્પઝ વ્હીકલ મોડલની પણ વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. આ ખાનગી ઉદ્યોગની ભૂમિકા માત્ર વિક્રેતા અથવા સપ્લાયર ઉપરાંત ભાગીદાર તરીકે સ્થાપિત કરશે. અમે અવકાશ અને ડ્રોન ક્ષેત્રોમાં ખાનગી ક્ષેત્ર માટે નવી શક્યતાઓ પણ ઊભી કરી છે. ઉત્તર પ્રદેશ અને તમિલનાડુના સંરક્ષણ કોરિડોર અને PM ગતિશક્તિ રાષ્ટ્રીય માસ્ટર પ્લાન સાથે તેમના એકીકરણથી દેશના સંરક્ષણ ક્ષેત્રને જરૂરી તાકાત મળશે.
સાથીઓ,
ગતિશીલ સંરક્ષણ ઉદ્યોગના વિકાસ માટે અજમાયશ, પરીક્ષણ અને પ્રમાણપત્રની પારદર્શક, સમય-બાઉન્ડ, વ્યવહારિક અને ન્યાયી પ્રણાલી મહત્વપૂર્ણ છે. આ માટે સ્વતંત્ર સિસ્ટમ સમસ્યાઓના ઉકેલમાં ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. આ દેશમાં જરૂરી કૌશલ્ય-સમૂહના નિર્માણમાં પણ મદદ કરશે.
મિત્રો,
દેશની ઘણી આશાઓ તમારા બધા સાથે જોડાયેલી છે. મને ખાતરી છે કે આ ચર્ચા સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા માટે નવા રસ્તા ખોલશે. હું આજે તમામ હિતધારકો પાસેથી સાંભળવા માંગુ છું, અમે તમને લોકો માટે લાંબુ ભાષણ આપવા માંગતા નથી. આ દિવસ તમારા માટે છે. તમે વ્યવહારિક વસ્તુઓ લઈને આવો છો, મને કહો. હવે બજેટ નક્કી થઈ ગયું છે, નવું બજેટ 1 એપ્રિલથી લાગુ થવા જઈ રહ્યું છે, અમારી પાસે તૈયાર કરવા માટે આ આખો મહિનો છે. ચાલો એટલી ઝડપથી કામ કરીએ કે 1 એપ્રિલથી, વસ્તુઓ જમીન પર ઉતરવા લાગે, આ કોઈ કસરત નથી અને તેથી જ તે ત્યાં છે. અમે એક મહિના માટે બજેટ તૈયાર કરવાની પદ્ધતિ પણ વિકસાવી છે. તેની પાછળનો આશય એ પણ છે કે બજેટના વાસ્તવિક અમલીકરણ પહેલા તમામ વિભાગો, હિતધારકોને પબ્લિક પ્રાઈવેટ પાર્ટનરશીપ મોડલની તૈયારી કરવાની સંપૂર્ણ તક મળવી જોઈએ, જેથી આપણો સમય વેડફાય નહીં. હું તમને બધાને વિનંતી કરું છું, આ દેશભક્તિનું કાર્ય છે, આ રાષ્ટ્ર સેવાનું કાર્ય છે. ચાલો, ક્યારે ફાયદો થશે, કેટલો થશે, પછી વિચારીએ, પહેલા વિચારીએ કે આપણે દેશને કેવી રીતે મજબૂત બનાવી શકીએ. હું તમને આમંત્રણ પાઠવું છું અને મને આનંદ છે કે આજે આપણી સેના, સેનાની આપણી ત્રણેય પાંખો આ કાર્યોમાં પૂરેપૂરી પહેલ કરી રહી છે, જોશ અને ઉત્સાહથી પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. હવે આપણી ખાનગી પાર્ટીના લોકોએ આ તક ગુમાવવી જોઈએ નહીં. હું તમને ફરી એકવાર આમંત્રણ આપું છું.
હું તમને બધાને ખૂબ ખૂબ શુભેચ્છા પાઠવું છું! આભાર!
