આશરે રૂ. 1.48 લાખ કરોડનાં મૂલ્યનાં વિવિધ ઓઇલ અને ગેસ પ્રોજેક્ટનું લોકાર્પણ અને શિલાન્યાસ કર્યા
બિહારમાં રૂ. 13,400 કરોડથી વધુની કિંમતની અનેક વિકાસ યોજનાઓનું લોકાર્પણ અને શિલાન્યાસ કર્યા
બરૌનીમાં હિન્દુસ્તાન ઉર્વરક એન્ડ રસાયણ લિમિટેડ (એચયુઆરએલ) ફર્ટિલાઇઝર પ્લાન્ટનું ઉદઘાટન કર્યું
આશરે રૂ. 3917 કરોડનાં મૂલ્યનાં કેટલાંક રેલવે પ્રોજેક્ટનું ઉદઘાટન અને શિલાન્યાસ કર્યા
દેશમાં પશુધન માટે ડિજિટલ ડેટાબેઝ 'ભારત પશુધન' દેશને સમર્પિત કર્યું
'1962 ફાર્મર્સ એપ' લોન્ચ કરી
"ડબલ એન્જિન સરકારની શક્તિને કારણે બિહાર ઉત્સાહ અને આત્મવિશ્વાસથી ભરેલું છે"
"જો બિહાર વિકસિત બનશે તો ભારત પણ વિકસિત બની જશે"
"ઇતિહાસ એ વાતનો પુરાવો છે કે જ્યારે બિહાર અને પૂર્વીય ભારત સમૃદ્ધ રહ્યુ છે ત્યારે ભારત સશક્ત રહ્યું છે"
"સાચો સામાજિક ન્યાય 'સંતુષ્ટિકરણ' દ્વારા પ્રાપ્ત થાય છે, 'તુષ્ટિકરણ' દ્વારા નહીં. સંતૃપ્તિ દ્વારા સાચો સામાજિક ન્યાય પ્રાપ્ત થાય છે"
"ડબલ એન્જિનવાળી સરકારના બેવડા પ્રયાસોથી બિહાર વિકસિત બનવાનું જ છે"

બિહારના રાજ્યપાલ શ્રી રાજેન્દ્ર આર્લેકર જી, મુખ્યમંત્રી શ્રી નીતિશ કુમારજી, મારા મંત્રીમંડળના સાથીદારો ગિરિરાજ સિંહજી, હરદીપ સિંહ પુરીજી, નાયબ મુખ્યમંત્રી વિજય સિંહાજી, સમ્રાટ ચૌધરીજી, મંચ પર હાજર અન્ય તમામ મહાનુભાવો અને બેગુસરાયથી આવેલા ઉત્સાહી મારા પ્રિય ભાઈઓ અને બહેનો.

હું જયમંગલા ગઢ મંદિર અને નૌલખા મંદિરમાં ઉપસ્થિત દેવી-દેવતાઓને શ્રધ્ધાંજલિ આપું છું. વિકસિત ભારત માટે વિકસિત બિહાર બનાવવાના સંકલ્પ સાથે આજે હું બેગુસરાય આવ્યો છું. આ મારું સૌભાગ્ય છે કે મને આટલી મોટી સંખ્યામાં આપ સૌના દર્શન કરવાનું જોવાનું સૌભાગ્ય મળ્યું છે.

 

મિત્રો,

બેગુસરાયની આ ભૂમિ પ્રતિભાશાળી યુવાનોની ભૂમિ છે. આ જમીને દેશના ખેડૂતો અને મજૂરો બંનેને હંમેશા મજબૂત કર્યા છે. આજે આ ભૂમિનું જૂનું ગૌરવ ફરી પાછું ફરી રહ્યું છે. આજે બિહાર સહિત સમગ્ર દેશ માટે રૂ. 1 લાખ 60 હજાર કરોડ અને રૂ. 1.5 લાખ કરોડથી વધુના પ્રોજેક્ટનો શિલાન્યાસ અને ઉદ્ઘાટન અહીંથી કરવામાં આવ્યું છે. પહેલા આવા કાર્યક્રમો દિલ્હીના વિજ્ઞાન ભવનમાં થતા હતા, પરંતુ આજે મોદી દિલ્હીને બેગુસરાયમાં લઈ આવ્યા છે. અને આ યોજનાઓમાં લગભગ 30 હજાર કરોડ રૂપિયાના પ્રોજેક્ટ એકલા મારા બિહારના છે. સરકાર દ્વારા એક જ કાર્યક્રમમાં આટલું મોટું રોકાણ દર્શાવે છે કે ભારતની ક્ષમતા કેટલી વધી રહી છે. આનાથી અહીં બિહારના યુવાનો માટે નોકરીની ઘણી નવી તકો ઉભી થશે. આજના આ પ્રોજેક્ટ્સ ભારતને વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી આર્થિક મહાસત્તા બનાવવાનું માધ્યમ બનશે. તમે રાહ જુઓ ભાઈ, તમારો પ્રેમ પૂરતો છે, હું સ્વીકારું છું, તમે રાહ જુઓ, તમે બેસો, તમે ખુરશી પરથી નીચે આવો, કૃપા કરીને, હું તમને વિનંતી કરું છું, તમે બેસો... હા. તમે બેસો, એ ખુરશી પર બેસો આરામથી, થાકી જશે. આજના આ પ્રોજેક્ટ્સ બિહારમાં સુવિધા અને સમૃદ્ધિનો માર્ગ મોકળો કરશે. આજે બિહારને નવી ટ્રેન સેવાઓ મળી છે. આવું કામ છે, જેના કારણે આજે દેશ પૂરા આત્મવિશ્વાસથી કહી રહ્યો છે, દરેક બાળક કહી રહ્યું છે, ગામ પણ કહી રહ્યું છે, શહેર પણ કહી રહ્યું છે- આ વખતે... 400ને પાર!, આ વખતે... 400ને પાર!, આ વખતે...400ને પાર! NDA સરકાર... 400ને પાર!

મિત્રો,

2014માં જ્યારે તમે મને NDAને સેવા કરવાની તક આપી ત્યારે હું કહેતો હતો કે પૂર્વીય ભારતનો ઝડપી વિકાસ અમારી પ્રાથમિકતા છે. ઈતિહાસ એ વાતનો સાક્ષી છે કે જ્યારે પણ બિહાર અને પૂર્વ ભારત સમૃદ્ધ રહ્યું છે ત્યારે ભારત પણ મજબૂત રહ્યું છે. જ્યારે બિહારમાં સ્થિતિ વણસી ત્યારે દેશ પર પણ તેની ખૂબ જ ખરાબ અસર પડી હતી. એટલા માટે હું બેગુસરાયથી સમગ્ર બિહારના લોકોને કહું છું - બિહારનો વિકાસ થશે તો દેશનો પણ વિકાસ થશે. મારા બિહારના ભાઈઓ અને બહેનો, તમે મને સારી રીતે જાણો છો, અને જ્યારે હું તમારી વચ્ચે આવ્યો છું, ત્યારે હું ફરી કહેવા માંગુ છું - આ કોઈ વચન નથી - આ એક સંકલ્પ છે, આ એક મિશન છે. બિહાર અને દેશને આજે જે પ્રોજેક્ટ મળ્યા છે તે આ દિશામાં એક મોટું પગલું છે. આમાંના મોટા ભાગના પેટ્રોલિયમ સંબંધિત છે, ખાતર સંબંધિત છે, રેલવે સંબંધિત છે. ઊર્જા, ખાતર અને કનેક્ટિવિટી વિકાસનો આધાર છે. ખેતી હોય કે ઉદ્યોગ, બધું તેમના પર નિર્ભર છે. અને જ્યારે આ પર કામ ઝડપી ગતિએ થાય છે ત્યારે સ્વાભાવિક છે કે રોજગારીની તકો પણ વધે અને રોજગારી પણ મળે. તમને યાદ છે, મેં બરૌનીમાં ખાતરની ફેક્ટરી ફરી શરૂ કરવાની બાંયધરી આપી હતી જે બંધ પડી હતી. તમારા આશીર્વાદથી મોદીએ તે ગેરંટી પૂરી કરી. બિહાર સહિત સમગ્ર દેશના ખેડૂતો માટે આ એક મોટું કામ છે. જૂની સરકારોની ઉદાસીનતાને કારણે, ત્યાંના બરૌની, સિંદરી, ગોરખપુર, રામાગુંડમમાં કારખાનાઓ બંધ પડ્યા હતા, મશીનો સડી રહ્યા હતા. આજે આ તમામ ફેક્ટરીઓ યુરિયામાં ભારતની આત્મનિર્ભરતાનું ગૌરવ બની રહી છે. તેથી જ દેશ કહે છે- મોદીની ગેરંટી એટલે ગેરંટી પૂરી થવાની ગેરંટી. મોદીની ગેરંટી એટલે જે પુરા હોય છય!

 

મિત્રો,

આજે બરૌની રિફાઈનરીની ક્ષમતા વધારવાનું કામ શરૂ થઈ રહ્યું છે. તેના નિર્માણ દરમિયાન જ હજારો કામદારોને મહિનાઓ સુધી સતત રોજગાર મળ્યો. આ રિફાઈનરી બિહારમાં ઔદ્યોગિક વિકાસને નવી ઊર્જા આપશે અને ભારતને આત્મનિર્ભર બનાવવામાં મદદ કરશે. મને તમને જણાવતા આનંદ થાય છે કે છેલ્લા 10 વર્ષમાં બિહારને પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ સંબંધિત 65 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુના પ્રોજેક્ટ મળ્યા છે, જેમાંથી ઘણા પૂર્ણ થઈ ગયા છે. બિહારના ખૂણે ખૂણે પહોંચતી ગેસ પાઈપલાઈનનું નેટવર્ક બહેનોને સસ્તો ગેસ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં મદદ કરી રહ્યું છે. જેના કારણે અહીં ઉદ્યોગો સ્થાપવાનું સરળ બની રહ્યું છે.

મિત્રો,

આજે અહીં આપણે આત્મનિર્ભર ભારત સાથે સંબંધિત બીજી ઐતિહાસિક ક્ષણના સાક્ષી બન્યા છીએ. કર્ણાટકમાં કેજી બેસિનના તેલ કુવાઓમાંથી તેલનું ઉત્પાદન શરૂ થઈ ગયું છે. તેનાથી વિદેશમાંથી ક્રૂડ ઓઈલની આયાત પરની આપણી નિર્ભરતા ઓછી થશે.

મિત્રો,

રાષ્ટ્રીય હિત અને જનહિતને સમર્પિત મજબૂત સરકાર આવા નિર્ણયો લે છે. પારિવારિક હિતો અને વોટ બેંક સાથે જોડાયેલી સરકારો શું કરે છે તેના કારણે બિહારને ઘણું નુકસાન થયું છે. જો 2005 પહેલા સ્થિતિ રહી હોત તો બિહારમાં હજારો કરોડના પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરતા પહેલા સો વખત વિચારવું પડત. રસ્તા, વીજળી, પાણી અને રેલવેની શું હાલત હતી તે તમે મારા કરતાં વધુ જાણો છો. આખું બિહાર જાણે છે કે 2014 પહેલાના 10 વર્ષમાં રેલવેના નામે રેલવેના સંસાધનોને કેવી રીતે લૂંટવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ આજે જુઓ, ભારતીય રેલવેના આધુનિકીકરણની સમગ્ર વિશ્વમાં ચર્ચા થઈ રહી છે. ભારતીય રેલવેનું ઝડપથી વીજળીકરણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આપણા રેલવે સ્ટેશનો પણ એરપોર્ટ જેવી સુવિધાઓથી સજ્જ બની રહ્યા છે.

 

મિત્રો,

બિહારે દાયકાઓથી ભાઈ-ભત્રીજાવાદનનું નુકસાન જોયું છે અને પરિવારવાદનો માર સહન કર્યો છે. પરિવારવાદ અને સામાજિક ન્યાય એકબીજાના વિરોધી છે. કુટુંબવાદ, ખાસ કરીને યુવાનોનો, પ્રતિભાનો સૌથી મોટો દુશ્મન છે. આ બિહાર છે, જેમાં ભારત રત્ન કર્પૂરી ઠાકુરજીનો સમૃદ્ધ વારસો છે. નીતિશજીના નેતૃત્વમાં એનડીએ સરકાર અહીં આ વારસાને આગળ ધપાવી રહી છે. બીજી બાજુ, આરજેડી-કોંગ્રેસની આત્યંતિક વંશવાદ છે. આરજેડી-કોંગ્રેસના લોકો પોતાના ભત્રીજાવાદ અને ભ્રષ્ટાચારને યોગ્ય ઠેરવવા દલિતો, વંચિતો અને પછાત લોકોને ઢાલ તરીકે ઉપયોગ કરે છે. આ સામાજિક ન્યાય નથી, પરંતુ સમાજ સાથે વિશ્વાસઘાત છે. આ સામાજિક ન્યાયનો ઇનકાર અને સમાજ સાથે વિશ્વાસઘાત છે. નહિંતર, શું કારણ છે કે માત્ર એક જ પરિવારને સત્તા આપવામાં આવી હતી? અને સમાજના બાકીના પરિવારો પાછળ રહી ગયા? દેશે એ પણ જોયું છે કે કેવી રીતે એક પરિવાર માટે નોકરીના નામે યુવાનોની જમીનો હડપ કરવામાં આવી.

મિત્રો,

સાચો સામાજિક ન્યાય સંતૃપ્તિમાંથી આવે છે. સાચો સામાજિક ન્યાય સંતુષ્ટિકરણથી આવે છે, તુષ્ટિકરણથી નહીં. મોદી આ પ્રકારના સામાજિક ન્યાય અને આ પ્રકારની બિનસાંપ્રદાયિકતામાં માને છે. જ્યારે મફત રાશન દરેક લાભાર્થી સુધી પહોંચે, જ્યારે દરેક ગરીબ લાભાર્થીને કાયમી ઘર મળે, જ્યારે દરેક બહેનને ઘરમાં ગેસ, પાણીના નળ, શૌચાલય મળે, જ્યારે ગરીબમાં ગરીબને પણ સારી અને મફત સારવાર મળે, જ્યારે દરેક સંતૃપ્તિ ત્યારે જ થાય જ્યારે સન્માન મળે. ખેડૂત લાભાર્થીના બેંક ખાતામાં નિધિ આવે છે. અને આ જ સાચો સામાજિક ન્યાય છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં જે પરિવારો સુધી મોદીની ગેરંટી પહોંચી છે તેમાંથી મારો પરિવાર સૌથી વધુ દલિત, પછાત અને અત્યંત પછાત છે.

 

મિત્રો,

અમારા માટે, સામાજિક ન્યાય સ્ત્રી શક્તિને શક્તિ આપવાનો છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં મારી માતાઓ અને બહેનો 1 કરોડ બહેનોને આશીર્વાદ આપવા માટે આટલી મોટી સંખ્યામાં આવ્યા છે તેનું એક કારણ છે. અમે 1 કરોડ બહેનોને લખપતિ દીદી બનાવી છે. મને ખુશી છે કે બિહારમાંથી પણ લાખો બહેનો છે, જેઓ હવે લખપતિ દીદી બની છે. અને હવે મોદીએ આપી છે 3 કરોડ બહેનો બનાવવાની ગેરંટી, સાંભળો આંકડો, ફક્ત 3 કરોડ બહેનોને લખપતિ દીદી તરીકે યાદ કરો. તાજેતરમાં અમે વીજળીનું બિલ શૂન્ય સુધી ઘટાડવા અને વીજળીથી કમાણી કરવાની યોજના પણ શરૂ કરી છે. પીએમ સૂર્યઘર- મફત વીજળી યોજના. બિહારના ઘણા પરિવારોને પણ આનો લાભ મળવાનો છે. બિહારની એનડીએ સરકાર પણ બિહારના યુવાનો, ખેડૂતો, કામદારો, મહિલાઓ માટે સતત કામ કરી રહી છે. ડબલ એન્જિનના બેવડા પ્રયાસોથી બિહારનો વિકાસ ચાલુ રહેશે. આજે આપણે આટલા મોટા વિકાસની ઉજવણી કરી રહ્યા છીએ, અને તમે આટલી મોટી સંખ્યામાં વિકાસના માર્ગને મજબૂત કરી રહ્યા છો, હું તમારો આભારી છું. ફરી એકવાર, હજારો કરોડની આ વિકાસ યોજનાઓ માટે હું તમને બધાને અભિનંદન આપું છું. માતાઓ અને બહેનો આટલી મોટી સંખ્યામાં આવ્યા છે, હું તેમને ખાસ વંદન કરું છું. મારી સાથે બોલો -

ભારત માતાની જય!

બંને હાથ ઉંચા કરીને પૂરા જોશથી બોલો-

ભારત માતાની જય!

ભારત માતાની જય!

ભારત માતાની જય!

ખૂબ ખૂબ આભાર.

 

Explore More
78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ

લોકપ્રિય ભાષણો

78મા સ્વતંત્રતા દિવસનાં પ્રસંગે લાલ કિલ્લાની પ્રાચીર પરથી પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનાં સંબોધનનો મૂળપાઠ
PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII

Media Coverage

PLI, Make in India schemes attracting foreign investors to India: CII
NM on the go

Nm on the go

Always be the first to hear from the PM. Get the App Now!
...
Text of PM Modi's address at the Parliament of Guyana
November 21, 2024

Hon’ble Speaker, मंज़ूर नादिर जी,
Hon’ble Prime Minister,मार्क एंथनी फिलिप्स जी,
Hon’ble, वाइस प्रेसिडेंट भरत जगदेव जी,
Hon’ble Leader of the Opposition,
Hon’ble Ministers,
Members of the Parliament,
Hon’ble The चांसलर ऑफ द ज्यूडिशियरी,
अन्य महानुभाव,
देवियों और सज्जनों,

गयाना की इस ऐतिहासिक पार्लियामेंट में, आप सभी ने मुझे अपने बीच आने के लिए निमंत्रित किया, मैं आपका बहुत-बहुत आभारी हूं। कल ही गयाना ने मुझे अपना सर्वोच्च सम्मान दिया है। मैं इस सम्मान के लिए भी आप सभी का, गयाना के हर नागरिक का हृदय से आभार व्यक्त करता हूं। गयाना का हर नागरिक मेरे लिए ‘स्टार बाई’ है। यहां के सभी नागरिकों को धन्यवाद! ये सम्मान मैं भारत के प्रत्येक नागरिक को समर्पित करता हूं।

साथियों,

भारत और गयाना का नाता बहुत गहरा है। ये रिश्ता, मिट्टी का है, पसीने का है,परिश्रम का है करीब 180 साल पहले, किसी भारतीय का पहली बार गयाना की धरती पर कदम पड़ा था। उसके बाद दुख में,सुख में,कोई भी परिस्थिति हो, भारत और गयाना का रिश्ता, आत्मीयता से भरा रहा है। India Arrival Monument इसी आत्मीय जुड़ाव का प्रतीक है। अब से कुछ देर बाद, मैं वहां जाने वाला हूं,

साथियों,

आज मैं भारत के प्रधानमंत्री के रूप में आपके बीच हूं, लेकिन 24 साल पहले एक जिज्ञासु के रूप में मुझे इस खूबसूरत देश में आने का अवसर मिला था। आमतौर पर लोग ऐसे देशों में जाना पसंद करते हैं, जहां तामझाम हो, चकाचौंध हो। लेकिन मुझे गयाना की विरासत को, यहां के इतिहास को जानना था,समझना था, आज भी गयाना में कई लोग मिल जाएंगे, जिन्हें मुझसे हुई मुलाकातें याद होंगीं, मेरी तब की यात्रा से बहुत सी यादें जुड़ी हुई हैं, यहां क्रिकेट का पैशन, यहां का गीत-संगीत, और जो बात मैं कभी नहीं भूल सकता, वो है चटनी, चटनी भारत की हो या फिर गयाना की, वाकई कमाल की होती है,

साथियों,

बहुत कम ऐसा होता है, जब आप किसी दूसरे देश में जाएं,और वहां का इतिहास आपको अपने देश के इतिहास जैसा लगे,पिछले दो-ढाई सौ साल में भारत और गयाना ने एक जैसी गुलामी देखी, एक जैसा संघर्ष देखा, दोनों ही देशों में गुलामी से मुक्ति की एक जैसी ही छटपटाहट भी थी, आजादी की लड़ाई में यहां भी,औऱ वहां भी, कितने ही लोगों ने अपना जीवन समर्पित कर दिया, यहां गांधी जी के करीबी सी एफ एंड्रूज हों, ईस्ट इंडियन एसोसिएशन के अध्यक्ष जंग बहादुर सिंह हों, सभी ने गुलामी से मुक्ति की ये लड़ाई मिलकर लड़ी,आजादी पाई। औऱ आज हम दोनों ही देश,दुनिया में डेमोक्रेसी को मज़बूत कर रहे हैं। इसलिए आज गयाना की संसद में, मैं आप सभी का,140 करोड़ भारतवासियों की तरफ से अभिनंदन करता हूं, मैं गयाना संसद के हर प्रतिनिधि को बधाई देता हूं। गयाना में डेमोक्रेसी को मजबूत करने के लिए आपका हर प्रयास, दुनिया के विकास को मजबूत कर रहा है।

साथियों,

डेमोक्रेसी को मजबूत बनाने के प्रयासों के बीच, हमें आज वैश्विक परिस्थितियों पर भी लगातार नजर ऱखनी है। जब भारत और गयाना आजाद हुए थे, तो दुनिया के सामने अलग तरह की चुनौतियां थीं। आज 21वीं सदी की दुनिया के सामने, अलग तरह की चुनौतियां हैं।
दूसरे विश्व युद्ध के बाद बनी व्यवस्थाएं और संस्थाएं,ध्वस्त हो रही हैं, कोरोना के बाद जहां एक नए वर्ल्ड ऑर्डर की तरफ बढ़ना था, दुनिया दूसरी ही चीजों में उलझ गई, इन परिस्थितियों में,आज विश्व के सामने, आगे बढ़ने का सबसे मजबूत मंत्र है-"Democracy First- Humanity First” "Democracy First की भावना हमें सिखाती है कि सबको साथ लेकर चलो,सबको साथ लेकर सबके विकास में सहभागी बनो। Humanity First” की भावना हमारे निर्णयों की दिशा तय करती है, जब हम Humanity First को अपने निर्णयों का आधार बनाते हैं, तो नतीजे भी मानवता का हित करने वाले होते हैं।

साथियों,

हमारी डेमोक्रेटिक वैल्यूज इतनी मजबूत हैं कि विकास के रास्ते पर चलते हुए हर उतार-चढ़ाव में हमारा संबल बनती हैं। एक इंक्लूसिव सोसायटी के निर्माण में डेमोक्रेसी से बड़ा कोई माध्यम नहीं। नागरिकों का कोई भी मत-पंथ हो, उसका कोई भी बैकग्राउंड हो, डेमोक्रेसी हर नागरिक को उसके अधिकारों की रक्षा की,उसके उज्जवल भविष्य की गारंटी देती है। और हम दोनों देशों ने मिलकर दिखाया है कि डेमोक्रेसी सिर्फ एक कानून नहीं है,सिर्फ एक व्यवस्था नहीं है, हमने दिखाया है कि डेमोक्रेसी हमारे DNA में है, हमारे विजन में है, हमारे आचार-व्यवहार में है।

साथियों,

हमारी ह्यूमन सेंट्रिक अप्रोच,हमें सिखाती है कि हर देश,हर देश के नागरिक उतने ही अहम हैं, इसलिए, जब विश्व को एकजुट करने की बात आई, तब भारत ने अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान One Earth, One Family, One Future का मंत्र दिया। जब कोरोना का संकट आया, पूरी मानवता के सामने चुनौती आई, तब भारत ने One Earth, One Health का संदेश दिया। जब क्लाइमेट से जुड़े challenges में हर देश के प्रयासों को जोड़ना था, तब भारत ने वन वर्ल्ड, वन सन, वन ग्रिड का विजन रखा, जब दुनिया को प्राकृतिक आपदाओं से बचाने के लिए सामूहिक प्रयास जरूरी हुए, तब भारत ने CDRI यानि कोएलिशन फॉर डिज़ास्टर रज़ीलिएंट इंफ्रास्ट्रक्चर का initiative लिया। जब दुनिया में pro-planet people का एक बड़ा नेटवर्क तैयार करना था, तब भारत ने मिशन LiFE जैसा एक global movement शुरु किया,

साथियों,

"Democracy First- Humanity First” की इसी भावना पर चलते हुए, आज भारत विश्वबंधु के रूप में विश्व के प्रति अपना कर्तव्य निभा रहा है। दुनिया के किसी भी देश में कोई भी संकट हो, हमारा ईमानदार प्रयास होता है कि हम फर्स्ट रिस्पॉन्डर बनकर वहां पहुंचे। आपने कोरोना का वो दौर देखा है, जब हर देश अपने-अपने बचाव में ही जुटा था। तब भारत ने दुनिया के डेढ़ सौ से अधिक देशों के साथ दवाएं और वैक्सीन्स शेयर कीं। मुझे संतोष है कि भारत, उस मुश्किल दौर में गयाना की जनता को भी मदद पहुंचा सका। दुनिया में जहां-जहां युद्ध की स्थिति आई,भारत राहत और बचाव के लिए आगे आया। श्रीलंका हो, मालदीव हो, जिन भी देशों में संकट आया, भारत ने आगे बढ़कर बिना स्वार्थ के मदद की, नेपाल से लेकर तुर्की और सीरिया तक, जहां-जहां भूकंप आए, भारत सबसे पहले पहुंचा है। यही तो हमारे संस्कार हैं, हम कभी भी स्वार्थ के साथ आगे नहीं बढ़े, हम कभी भी विस्तारवाद की भावना से आगे नहीं बढ़े। हम Resources पर कब्जे की, Resources को हड़पने की भावना से हमेशा दूर रहे हैं। मैं मानता हूं,स्पेस हो,Sea हो, ये यूनीवर्सल कन्फ्लिक्ट के नहीं बल्कि यूनिवर्सल को-ऑपरेशन के विषय होने चाहिए। दुनिया के लिए भी ये समय,Conflict का नहीं है, ये समय, Conflict पैदा करने वाली Conditions को पहचानने और उनको दूर करने का है। आज टेरेरिज्म, ड्रग्स, सायबर क्राइम, ऐसी कितनी ही चुनौतियां हैं, जिनसे मुकाबला करके ही हम अपनी आने वाली पीढ़ियों का भविष्य संवार पाएंगे। और ये तभी संभव है, जब हम Democracy First- Humanity First को सेंटर स्टेज देंगे।

साथियों,

भारत ने हमेशा principles के आधार पर, trust और transparency के आधार पर ही अपनी बात की है। एक भी देश, एक भी रीजन पीछे रह गया, तो हमारे global goals कभी हासिल नहीं हो पाएंगे। तभी भारत कहता है – Every Nation Matters ! इसलिए भारत, आयलैंड नेशन्स को Small Island Nations नहीं बल्कि Large ओशिन कंट्रीज़ मानता है। इसी भाव के तहत हमने इंडियन ओशन से जुड़े आयलैंड देशों के लिए सागर Platform बनाया। हमने पैसिफिक ओशन के देशों को जोड़ने के लिए भी विशेष फोरम बनाया है। इसी नेक नीयत से भारत ने जी-20 की प्रेसिडेंसी के दौरान अफ्रीकन यूनियन को जी-20 में शामिल कराकर अपना कर्तव्य निभाया।

साथियों,

आज भारत, हर तरह से वैश्विक विकास के पक्ष में खड़ा है,शांति के पक्ष में खड़ा है, इसी भावना के साथ आज भारत, ग्लोबल साउथ की भी आवाज बना है। भारत का मत है कि ग्लोबल साउथ ने अतीत में बहुत कुछ भुगता है। हमने अतीत में अपने स्वभाव औऱ संस्कारों के मुताबिक प्रकृति को सुरक्षित रखते हुए प्रगति की। लेकिन कई देशों ने Environment को नुकसान पहुंचाते हुए अपना विकास किया। आज क्लाइमेट चेंज की सबसे बड़ी कीमत, ग्लोबल साउथ के देशों को चुकानी पड़ रही है। इस असंतुलन से दुनिया को निकालना बहुत आवश्यक है।

साथियों,

भारत हो, गयाना हो, हमारी भी विकास की आकांक्षाएं हैं, हमारे सामने अपने लोगों के लिए बेहतर जीवन देने के सपने हैं। इसके लिए ग्लोबल साउथ की एकजुट आवाज़ बहुत ज़रूरी है। ये समय ग्लोबल साउथ के देशों की Awakening का समय है। ये समय हमें एक Opportunity दे रहा है कि हम एक साथ मिलकर एक नया ग्लोबल ऑर्डर बनाएं। और मैं इसमें गयाना की,आप सभी जनप्रतिनिधियों की भी बड़ी भूमिका देख रहा हूं।

साथियों,

यहां अनेक women members मौजूद हैं। दुनिया के फ्यूचर को, फ्यूचर ग्रोथ को, प्रभावित करने वाला एक बहुत बड़ा फैक्टर दुनिया की आधी आबादी है। बीती सदियों में महिलाओं को Global growth में कंट्रीब्यूट करने का पूरा मौका नहीं मिल पाया। इसके कई कारण रहे हैं। ये किसी एक देश की नहीं,सिर्फ ग्लोबल साउथ की नहीं,बल्कि ये पूरी दुनिया की कहानी है।
लेकिन 21st सेंचुरी में, global prosperity सुनिश्चित करने में महिलाओं की बहुत बड़ी भूमिका होने वाली है। इसलिए, अपनी G-20 प्रेसीडेंसी के दौरान, भारत ने Women Led Development को एक बड़ा एजेंडा बनाया था।

साथियों,

भारत में हमने हर सेक्टर में, हर स्तर पर, लीडरशिप की भूमिका देने का एक बड़ा अभियान चलाया है। भारत में हर सेक्टर में आज महिलाएं आगे आ रही हैं। पूरी दुनिया में जितने पायलट्स हैं, उनमें से सिर्फ 5 परसेंट महिलाएं हैं। जबकि भारत में जितने पायलट्स हैं, उनमें से 15 परसेंट महिलाएं हैं। भारत में बड़ी संख्या में फाइटर पायलट्स महिलाएं हैं। दुनिया के विकसित देशों में भी साइंस, टेक्नॉलॉजी, इंजीनियरिंग, मैथ्स यानि STEM graduates में 30-35 परसेंट ही women हैं। भारत में ये संख्या फोर्टी परसेंट से भी ऊपर पहुंच चुकी है। आज भारत के बड़े-बड़े स्पेस मिशन की कमान महिला वैज्ञानिक संभाल रही हैं। आपको ये जानकर भी खुशी होगी कि भारत ने अपनी पार्लियामेंट में महिलाओं को रिजर्वेशन देने का भी कानून पास किया है। आज भारत में डेमोक्रेटिक गवर्नेंस के अलग-अलग लेवल्स पर महिलाओं का प्रतिनिधित्व है। हमारे यहां लोकल लेवल पर पंचायती राज है, लोकल बॉड़ीज़ हैं। हमारे पंचायती राज सिस्टम में 14 लाख से ज्यादा यानि One point four five मिलियन Elected Representatives, महिलाएं हैं। आप कल्पना कर सकते हैं, गयाना की कुल आबादी से भी करीब-करीब दोगुनी आबादी में हमारे यहां महिलाएं लोकल गवर्नेंट को री-प्रजेंट कर रही हैं।

साथियों,

गयाना Latin America के विशाल महाद्वीप का Gateway है। आप भारत और इस विशाल महाद्वीप के बीच अवसरों और संभावनाओं का एक ब्रिज बन सकते हैं। हम एक साथ मिलकर, भारत और Caricom की Partnership को और बेहतर बना सकते हैं। कल ही गयाना में India-Caricom Summit का आयोजन हुआ है। हमने अपनी साझेदारी के हर पहलू को और मजबूत करने का फैसला लिया है।

साथियों,

गयाना के विकास के लिए भी भारत हर संभव सहयोग दे रहा है। यहां के इंफ्रास्ट्रक्चर में निवेश हो, यहां की कैपेसिटी बिल्डिंग में निवेश हो भारत और गयाना मिलकर काम कर रहे हैं। भारत द्वारा दी गई ferry हो, एयरक्राफ्ट हों, ये आज गयाना के बहुत काम आ रहे हैं। रीन्युएबल एनर्जी के सेक्टर में, सोलर पावर के क्षेत्र में भी भारत बड़ी मदद कर रहा है। आपने t-20 क्रिकेट वर्ल्ड कप का शानदार आयोजन किया है। भारत को खुशी है कि स्टेडियम के निर्माण में हम भी सहयोग दे पाए।

साथियों,

डवलपमेंट से जुड़ी हमारी ये पार्टनरशिप अब नए दौर में प्रवेश कर रही है। भारत की Energy डिमांड तेज़ी से बढ़ रही हैं, और भारत अपने Sources को Diversify भी कर रहा है। इसमें गयाना को हम एक महत्वपूर्ण Energy Source के रूप में देख रहे हैं। हमारे Businesses, गयाना में और अधिक Invest करें, इसके लिए भी हम निरंतर प्रयास कर रहे हैं।

साथियों,

आप सभी ये भी जानते हैं, भारत के पास एक बहुत बड़ी Youth Capital है। भारत में Quality Education और Skill Development Ecosystem है। भारत को, गयाना के ज्यादा से ज्यादा Students को Host करने में खुशी होगी। मैं आज गयाना की संसद के माध्यम से,गयाना के युवाओं को, भारतीय इनोवेटर्स और वैज्ञानिकों के साथ मिलकर काम करने के लिए भी आमंत्रित करता हूँ। Collaborate Globally And Act Locally, हम अपने युवाओं को इसके लिए Inspire कर सकते हैं। हम Creative Collaboration के जरिए Global Challenges के Solutions ढूंढ सकते हैं।

साथियों,

गयाना के महान सपूत श्री छेदी जगन ने कहा था, हमें अतीत से सबक लेते हुए अपना वर्तमान सुधारना होगा और भविष्य की मजबूत नींव तैयार करनी होगी। हम दोनों देशों का साझा अतीत, हमारे सबक,हमारा वर्तमान, हमें जरूर उज्जवल भविष्य की तरफ ले जाएंगे। इन्हीं शब्दों के साथ मैं अपनी बात समाप्त करता हूं, मैं आप सभी को भारत आने के लिए भी निमंत्रित करूंगा, मुझे गयाना के ज्यादा से ज्यादा जनप्रतिनिधियों का भारत में स्वागत करते हुए खुशी होगी। मैं एक बार फिर गयाना की संसद का, आप सभी जनप्रतिनिधियों का, बहुत-बहुत आभार, बहुत बहुत धन्यवाद।